I Politechnika Krakowska
Politechniki Krakowskiej
BeksiskiPragn malowa tak, jakbym foto-grafowa marzenia i sny
Mariola rzsa
Postaci, ktra niewtpliwie za-suguje na to, eby znale si w pan-teonie znaczcych absolwentw PK
jest Zdzisaw Beksiski. By on wy-bitnym przedstawicielem fotografi-ki i malarstwa. Postaram si troch
przybliy jego posta.
NaukaUrodzi si w 1929 r. w Sanoku,
skoczy klas pierwsz gimnazjum
tajnego nauczania jeszcze w czasie
okupacji. Tam te ukoczy Liceum
Matematyczno-Fizyczne im. Krlo-wej Zofii i zda egzamin maturalny.
Chcia studiowa reyseri w Wy-szej Szkole Filmowej, ale jego ojciec
(inynier, ukoczy Politechnik
Lwowsk) nie zgodzi si na to, po-niewa uwaa, e nie zapewni mu
to przyszoci. Zacz wic nauk na
Wydziale Architektury, Inynierii
i Komunikacji Akademii Grniczej
w Krakowie (wydzia pniejszej
Politechniki Krakowskiej, ktra na-rodzia si w murach AG, od 1949
AGH). Wrd profesorw uczelni,
ktrzy uczyli Beksiskiego rysunku
z natury, znajdowa si Ludomir len-dziski (I rektor PK).
W czasie studiw Zdzisaw zaczy-na fotografowa. W 1951 eni si z Zo-fi Stankiewicz z Dynowa. Egzamin
dyplomowy zdaje z wynikiem dobrym
w 1952, otrzymuje te tytu inyniera
architekta i magistra nauk technicz-nych. Gdy koczy studia, zmuszony
nakazem pracy, spdza kilka lat poza
Sanokiem (Krakw i Rzeszw) na r-nych placach budowy.
PracaByem kolejno majstrem, inynie-
rem budowy, pniej inspektorem nad-zoru. Zawsze w wykonawstwie, nigdy
nie w biurze projektw, zreszt w biu-rze projektw na pewno nie miabym
w tym okresie adnego pola do popisu,
bo to by jeszcze okres, w ktrym obo-wizyway zasady socrealizmu.
Nie lubi tej pracy, wrci do Sa-noka w 1955 i przez kilka lat pracowa
w Sanockiej Fabryce Autobusw Au-tosan.
Poniewa nie miaem rodkw
do ycia, a moich prac nikt wtedy nie
chcia kupi, to przez ile tam lat pra-cowaem w fabryce autobusw jako
pite koo u wozu, co w rodzaju desi-gnera na p etatu. W czasie tego ma-lowaem i rysowaem, a prac w fabry-ce traktowaem jako rdo skromnego
dochodu, ktry wynosi 1358 z mie-sicznie. To by mj dochd w okresie,
w ktrym panowaa uwicona zasa-da: czy si stoi czy si ley 2 tysice
si naley, wic ja nawet tych 2 tysicy
nie miaem..
Wtedy to Beksiski zacz powa-niej zajmowa si malowaniem. Z tru-dem zorganizowa sobie pracowni,
farby i pdzle przynosi z pracy.
PasjaBeksiski tworzy abstrakcyjne re-
liefy i rzeby (sztuka awangardowa).
Dy przy tym do uzyskania drastycz-nej ekspresji. W 1958 rodzi mu si je-dyne dziecko Tomasz znany dzien-nikarz i prezenter muzyki radiowej,
tumacz filmw angielskojzycznych.
Sukces przychodzi dopiero w 1964
na wystawie w Warszawie, podczas
ktrej sprzedaje wszystkie wystawio-ne tam rysunki. Wtedy to rzuca prac
w Autosanie i cakowicie powica
si twrczoci.
Beksiski przeprowadza si z ro-dzin do Warszawy, wzrasta zaintere-sowanie jego dorobkiem fotograficz-nym. On sam unika uroczystoci, nie
bierze udziau w yciu artystycznym
ani politycznym.
Dostaem z Kancelarii Prezy-denta zaproszenie dla pana Zygmunta
Beksiskiego za Spotkanie Prezyden-ta z twrcami. Ju si widz na takim
spotkaniu! Pan Zygmunt nie przyj-dzie.
Po mierci ony i syna pozostaje
cakowicie samotny, skupia si wtedy
na twrczoci malarskiej i kompute-rowej. Zostaje zamordowany we wa-snym mieszkaniu w Warszawie przez
znanego mu czowieka w 2005 r.
Wszystkie cytaty pochodz z ksiki Bek-siski. Muzeum Historyczne w Sanoku
fot.
2 x
Arc
hiw
um T
ryb
w
II TRYBY nr 4/2011Politechnika Krakowska
T R Y B Y P K
Byo zapotrzebowanie na inynie-rw, a wic powsta pomys na uczelni. Realizacja nie bya atwa, ale si udao! O tym, kiedy, jak i gdzie powstaa nasza uczelnia, przeczytajcie sami.
Mariola rzsa
Pomys powstaniaPocztki PK sigaj lat niepodle-
goci w 1921 r. na Akademii Gr-niczej powstaa Katedra Budownic-twa i Inynierii, ktrej kierownikiem
zosta prof. Izydor Stella-Sawicki. To
z jego nazwiskiem wie si inicjaty-
wa powstania Politechniki.
Gdy koniec II wojny wiatowej
przynis Polsce zmian granic, Poli-technika Lwowska znalaza si na tery-torium ZSRR. Strata najstarszej uczel-ni technicznej, zniszczenia wojenne
i pogrom kadry naukowej wymusiy
na pastwie wyksztacenie nowego
pokolenia inynierw, ktrzy mogliby
odbudowa kraj. Wtedy to prof. Stel-la- Sawicki zaproponowa utworzenie
w Krakowie wyszej szkoy technicz-nej. Pomys popar wczesny rektor
Akademii Grniczej Walery Goetel,
a zgod wstpn wyrazi Minister
Owiaty Stanisaw Skrzeszewski, co
byo najwaniejsz decyzj. Rwno-czenie powoano Komitet Organiza-cyjny, ktry mia za zadanie rozwiza-nie dwch podstawowych problemw:
pozyskanie kadry naukowej i znalezie-nie powierzchni uytkowej.
Pierwsze krokiPod koniec stycznia 1945 r. J. To-
karski (prezes Krakowskiego Towa-rzystwa Technicznego) przekaza bu-dynek obecnego Domu Technika przy
ulicy Straszewskiego 28. Pozyskano
rwnie budynek Oleandry przy ul.
3 Maja 7. I w zasadzie od pocztku in-tensywnie zaczto organizowa zaple-cze i przyjmowa studentw (ogromne
rzesze studentw).
Jak si zaczo z PK?
IIPolitechnika Krakowska
III Politechnika Krakowska
T R Y B Y P K
Entuzjazm dla utworzenia uczelni
by tak wielki, e rejestracj studentw
przeprowadzono nieodpatnie w ra-mach czynu spoecznego czytamy
na stronie internetowej PK. Korzystne
dla tworzcej si placwki byo prze-siedlenie do Polski pracownikw z Po-litechniki Lwowskiej m.in. Mariana
Kamieskiego, Zenobiusza Kbow-skiego.
W tym czasie, a dokadniej 31 maja
1945 r. zainaugurowano pierwszy rok
akademicki Politechniki lskiej, kt-ra tymczasowo miaa siedzib w Kra-kowie. Wtedy wadze nie byy prze-konane do tworzenia drugiej uczelni
o takim profilu w poudniowej Polsce.
Jednak wkrtce Politechnika lska
przeniosa swoj siedzib do Gliwic,
a 5 padziernika 1945 r. Minister
Owiaty zezwoli na organizowanie
przy AG wydziaw politechnicznych:
architektury, lenego oraz inynierii
ldowej, wodnej i mierniczej. Posiada-y odrbno administracyjn i bude-tow, a take wasny Senat. Prorekto-rem zosta prof. Izydor Stella-Sawicki.
Jednak stan niepewnoci trwa dalej.
Dopiero okoo 19 padziernika 1946
r. przedstawiciele najwyszej wadzy
wydali dekret o utworzeniu na AG
Wydziaw Architektury, Inynierii
i Komunikacji, nazywanych Wydzia-ami Politechnicznymi. Akt posiada
moc ostateczn obowizujc wstecz
od 1 kwietnia 1945 r. I ten dzie jest
uwaany za dat powstania Politechni-ki Krakowskiej.
LokalizacjaWtedy najwaniejszym zadaniem
byo zdobycie staego lokalu, ktre
odpowiadayby szkolnym potrzebom.
Rozwizano to do szybko w pierw-szej poowie 1946 r. wojsko zwolnio
budynki przy ul. Warszawskiej 24.
Prof. Stella-Sawicki niezwocznie
podj starania i w zwizku z tym
przekazano jeden pawilon pooony
u zbiegu ulic Szlak i Warszawskiej.
Nastpne trzy budynki Politechnika
zyskaa dopiero po wizycie rektora AG
W. Goetla u marszaka Polski Michaa
Roli-ymierskiego. Co do usamodziel-nienia si Wydziaw Architektury,
Inynierii i Komunikacji, Minister
Szkolnictwa Wyszego wyda zarz-dzenie dotyczce zmian w Akademii
Grniczo-Hutniczej. Na miejscu Wy-dziau Inynierii powstay Wydziay:
Budownictwa Ldowego i osobno Bu-downictwa Wodnego, a Wydzia Ko-munikacji zmieni nazw na Wydzia
Mechaniczny.
Pen niezaleno PK uzyskaa 7
lipca 1954 r. (uchwa Rady Ministrw
zostaa ustanowiona Politechnika Kra-kowska) i tym samym pozytywnie
zakoczy si proces tworzenia WA,
WBL, WBW i WM. Pierwszym rekto-rem zosta prof. Ludomir lendziski.
Ze strony PK: Rozporzdzeniem
Rady Ministrw z 30 wrzenia 1976 r.
uczelni nadane zostao imi Tadeusza
Kociuszki bohatera narodu polskie-go i amerykaskiego, znakomitego
inyniera i twrcy wielu nowatorskich
projektw drg oraz budowli fortyfika-cyjnych i hydrotechnicznych.
PK dziDzisiaj do Politechniki naley ob-
szar o powierzchni cznej 110 ha,
rozmieszczony na dwch kampusach.
Dodatkowo PK posiada obiekty zabyt-kowe: budynek przy ul. Kanonicznej 1
w Krakowie, dawny paac krlewski
w obzowie (ul. Podchorych), pa-ac w Janowicach koo Tarnowa oraz
drewnian will w Zakopanem, a tak-e obiekty sportowe: penowymiaro-w hal sportow w Centrum Sportu
i Rekreacji przy ul. Kamiennej, hal
sportow i korty tenisowe w Czyy-nach oraz Orodek Sportw Wodnych
w ywcu.
fot.
3 x
Jan
Zyc
h
III
IV TRYBY nr 4/2011Politechnika Krakowska
T R Y B Y P K AktualnociTydzie Bibliotek
Jest to oglnopolski program reali-zowany przez Stowarzyszenie Biblio-tekarzy Polskich od 2004 r. Jego cel
to rozpowszechnienie czytelnictwa,
podkrelenie roli bibliotek w yciu
spoecznym i kulturalnym, a dodatko-wo popularyzacja rnych form pracy
z czytelnikami. Akcja angauje nie
tylko biblioteki, ale take centra kul-tury, placwki owiatowe, wydawnic-
twa, media
i wadze lo-kalne. Reali-zacja progra-mu odbywa
si w maju
i rozpoczyna
w Dniu Bi-b l io t e k a r z a
i Bibliotek 8
maja.
K o n k u r s
na plakat VIII
O g l n o p o l -skiego Tygo-
dnia Bibliotek wygraa pani Krystyna
