1

การวเคราะหเชงโครงขายบนระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอการขยายขอบเขตการ1

ใหบรการของหนวยปฏบตการการแพทยฉกเฉนชวงเวลากลางคน กรณศกษาอ าเภอ2

เมอง จงหวดจนทบร 3

GIS-Based Network Analysis for the Expansion of Service Areas of Emergency 4

Medical Service Unit during Night Time in Chantaburi Province 5

อสรย หงสศรธรรม1 6

ฐตรตน ปนบ ำรงกจ1* 7

8

1 ภำควชำภมศำสตร คณะอกษรศำสตร จฬำลงกรณมหำวทยำลย กรงเทพมหำนคร 10330 9

* Corresponding author. E-mail address: Thitirat.P@chula.ac.th 10

11

บทคดยอ 12

สถตกำรใชบรกำรหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนมจ ำนวนเพมขนอยำงตอเนองในชวง 5 ปทผำน13

มำถงปจจบน โดยเฉพำะชวงเวลำกลำงคน ดงนนกำรวเครำะหพนทใหบรกำรหนวยปฏบตกำร14

กำรแพทยฉกเฉน เพอเขำถงผปวยวกฤตชวงเวลำกลำงคนไดอยำงทนถวงทจงมควำมส ำคญอยำงยงตอ15

กำรชวยเหลอชวตของมนษย กำรศกษำครงนมวตถประสงคเพอศกษำพนทเขตกำรใหบรกำรของหนวย16

ปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนของโรงพยำบำลและมลนธอำสำกภยในจงหวดจนทบร จำกกำรวเครำะห17

เชงโครงขำยบนระบบสำรสนเทศภมศำสตร ท ำใหไดเหนพนททไดรบบรกำรภำยในระยะเวลำ 10 นำท 18

ภำยใตขอก ำหนดสถำบนกำรแพทยฉกเฉน(สพฉ.) จำกนนจงวเครำะหหำพนททำงเลอกของกำรขยำย19

หนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมใหครอบคลมพนททอยนอกเขตกำรใหบรกำรในปจจบนให20

มำกทสดเทำทจะเปนไปได โดยใชเทคนคกำรวเครำะหหำทตงและกำรจดสรร (Location-allocation 21

analysis) ภำยใตเสนทำงกำรเขำถงทำงถนนซงกำรวเครำะหดงกลำว มคำน ำหนกของพนททำงเลอกจำก22

จ ำนวนประชำกรตอครวเรอนและจ ำนวนสถตผปวยฉกเฉนแยกรำยต ำบล ผลกำรศกษำพบวำ พนท23

ทำงเลอกทดทสดและสำมำรถเพมเขตกำรใหบรกำรมำกทสดอยบรเวณต ำบลบำงกะจะ ครอบคลมพนท24

ศกษำจ ำนวน 1,078 หลง คดเปนรอยละ 41.78 ของขอมลทอยนอกเขตบรกำรทงหมด และหำกเพม25

หนวยกำรบรกำรมำกถง 3 แหง จะครอบคลมพนทศกษำจ ำนวน 2,299 หลงคำเรอน คดเปนรอยละ 26

89.1 ของขอมลทอยนอกเขตบรกำรทงหมด นอกจำกนยงเสนอพนททำงเลอกทเหมำะสมทสดในกำร27

เพมเขตกำรใหบรกำรในพนทแตละต ำบลอกดวย ซงท ำใหครอบคลมพนทบรกำรมำกกวำรอยละ 90 28

โดยผลกำรวเครำะหสำมำรถน ำไปใชเปนแนวทำงพฒนำระบบปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนและเปน29

2

แนวทำงในกำรขยำยขอบเขตพนทกำรบรกำรของหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนในอนำคตเพอให30

บรกำรของประชำชนไดอยำงทวถงและมประสทธภำพ 31

32

ค าส าคญ: กำรแพทยฉกเฉน, เขตบรกำร, กำรวเครำะหโครงขำย, กำรวเครำะหทตงและกำรจดสรร, 33

จนทบร 34

35

Abstract 36

The uses of emergency medical services have been significantly increasing during the last 37

5 years, in particular at nighttime. The data of service areas analysis of the emergency medical 38

service (EMS) in order to effectively improve timely patient access is thus essential for saving 39

human’s life. The present study aimed to study the service areas, which consists of hospitals and 40

volunteer rescue services in Chantaburi province. Using the ArcGIS-based Network Analysis, 41

the service areas of the emergency medical service were calculated within 10 minutes in regards 42

of the regulation of National Institute for Emergency Medicine (NIEM). In addition, the 43

location-allocation analysis technique was carried out to find alternative EMS units to increase 44

the service area coverage. The alternative service units were weighted by the number of people 45

per household and the statistics of emergency cases in each sub-district. The results suggested 46

that the new most optimized service unit to cover maximum houses should be located in Bang Ka 47

Cha sub-district. It covers 1,078 houses outside existing service areas, which accounted for 48

41.78 percent of all inaccessible houses. However, the data also showed that if the new 3 most 49

optimized service units were established, they will cover more than 80 percent of all houses 50

outside the actual service area. Moreover, we offered new optimized service units for each sub-51

district which taking the area coverage at approximately 90 percent. Therefore, this study 52

provided a method to improve the operation system of the EMS and a capable mean to extend 53

the service area so that the emergency medical center could offer enough and effective service. 54

55

Keywords: Emergence Medical Service System, Service Area, Network Analysis, Location-56

Allocation Analysis, Chanthaburi 57

58

59

60

61

62

3

บทน า 63

การเจบปวยฉกเฉนเปนเหตการณทเกดขนไดตลอดโดยไมสามารถคาดการณไดลวงหนาและเปนภาวะท64

สามารถเกดขนไดกบคนทกเพศ ทกวย ทกทและทกเวลา ในอดต หนวยปฏบตการการแพทยฉกเฉนมกจะใหบรการ65

ผปวยทไดรบบาดเจบจากการประสบอบตเหต ตอมาระบบการจดการกบบรการการแพทยฉกเฉนมประสทธภาพมาขน 66

จงขยายขอบเขตการด าเนนงานดานการใหบรการครอบคลมไปถงการบรการการแพทยฉกเฉนอนๆทมไดมาจากการ67

บาดเจบ(Non- trauma medical emergencies) เนองจากตระหนกไดวาการบาดเจบฉกเฉนจากอบตเหต มสดสวนเพยง 1 68

ใน 3 ของการบรการทางการแพทยฉกเฉนเทานน ประกอบกบในปจจบนการเกดเหตเจบปวยฉกเฉนกบประชาชนม69

แนวโนมในทสงขนเนองจากการขยายตวของประชากร การเขาถงตวผปวยฉกเฉนภายในระยะเวลาตามพระราชบญญต70

การแพทยฉกเฉนแหงชาต ของสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต (สพฉ.) ก าหนดตวชวดวาผปวยเรงดวนและฉกเฉน71

วกฤต ตองไดรบปฏบตการฉกเฉนภายใน 10 นาท ดวยหนวยปฏบตการการแพทยทมความร สามารถใหการชวยเหลอ72

ดานการแพทยส าหรบผปวยไดอยางถกตอง และน าสงผปวยฉกเฉนไปยงโรงพยาบาลทเหมาะสม จะชวยลดปญหาการ73

สญเสยชวต พการหรอความทกขทรมานของผปวยฉกเฉน เพอใหประชาชนไดรบบรการทไดมาตรฐานและม74

ประสทธภาพอยางทวถงเทาเทยม (สงครามชย ลทองด, 2555) 75

ระบบบรการการแพทยฉกเฉน (Emergency medical service system) คอ การจดใหมการบรการรกษาพยาบาล76

ฉกเฉนทมความรวดเรว โดยน าเอาทรพยากรทมอยในพนทหนงๆ มาพฒนาเพอใหบรการทางการแพทยฉกเฉนมความ77

รวดเรว ทนทวงทและมประสทธภาพ ซงกระบวนการเหลานประกอบดวยการจดใหมการประชาสมพนธ มระบบการ78

แจงเหตและสงการทมหนวยปฏบตการทมคณภาพและเหมาะสมตอพนทบรการ มการใหการดแลผเจบปวย ณ ทเกดเหต 79

มการใหการดแลผเจบปวยในระหวางการน าสงและมการน าสงยงโรงพยาบาลทมความเหมาะสม (กญญา วงศร, 2556) 80

ทงน การใหบรการผปวยวกฤต ชวงเวลากลางคนเปนขอส าคญทควรน ามาพจารณา โดยเฉพาะขอบเขตพนทการ81

ใหบรการของหนวยปฏบตการการแพทยฉกเฉน เพราะสถานบรการสขภาพส าหรบประชาชนบางแหงไมไดเปด82

ใหบรการตลอด 24 ชวโมง เชน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพประจ าต าบล คลนกทใหบรการทางการแพทยทวไป เปน83

ตน ท าใหตวเลอกในการเขาถงสถานบรการสขภาพส าหรบผปวยฉกเฉนในชวงเวลาดงกลาวมจ ากดและไมสามารถ84

ใหบรการทรพยากรบคคลของประเทศไดอยางทวถง 85

ระบบบรการการแพทยฉกเฉน (Emergency Medical Service : EMS) ปจจบนมการท างานผานเครอขายรบแจง86

เหตฉกเฉนสายดวน 1669 มากขน เมอศนยรบแจงเหตและสงการไดรบรายงานแลวจะมค าสงโดยตรงไปยงหนวย87

ปฏบตงานหรอพาหนะฉกเฉนใหออกปฏบตการ เพอการดแลและชวยเหลอผปวยกอนน าสงโรงพยาบาลทเหมาะสม88

ตอไป การวจยครงนไดน าเทคโนโลยสารสนเทศภมศาสตรมาประยกตใชในงานดานการแพทยฉกเฉนเพอชวย89

สนบสนนการวเคราะหพนทใหบรการของสถานบรการสขภาพเพอผปวยฉกเฉนในเวลากลางคน ภายใตเสนทางการ90

เขาถง ล าเลยง สงยายผปวย และพนทใหบรการของหนวยงานทสามารถเขาถงผปวยไดภายใน 10 นาท โดยชดปฏบตการ91

ฉกเฉนนบตงแตมการรบแจงเหตทศนยรบแจงเหตจนถงชดปฏบตการไปถงและเรมใหการดแล ซงประเมน ณ ศนยรบ92

แจงเหตและสงการ ตามขอก าหนดการชวยเหลอผปวยฉกเฉน ณ จดเกดเหต ของกระทรวงสาธารณสข อนท าใหผปวยม93

โอกาสไดรบการรกษาทถกตอง ทนเวลา ลดอตราการการเกดทพพลภาพและเสยชวต อกทงยงชวยสนบสนนการพฒนา94

ระบบสาธารณะสขของประเทศไดในอนาคต 95

96

4

97

วตถประสงค 98

1. เพอศกษำพนทเขตกำรใหบรกำรผปวยฉกเฉนโดยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนชวงเวลำกลำงคน ในพนท99

ศกษำจงหวดจนทบร 100

2. เพอวเครำะหพนททำงเลอกของหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมใหสำมำรถขยำยขอบเขตกำรใหบรกำร101

และครอบคลมพนทศกษำใหมำกทสดเทำทจะเปนไปได 102

103

ขอบเขตงานวจย 104

กำรศกษำพนทขอบเขตกำรใหบรกำรผปวยวกฤตโดยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนของพนทศกษำจงหวดจนทบร 105

ครอบคลมขอบเขตกำรปกครอง 9 อ ำเภอ 76 ต ำบล โดยใชพนทศกษำน ำรอง ในพนทศกษำอ ำเภอเมองจนทบร 106

ครอบคลมขอบเขตกำรปกครอง 11 ต ำบล เพอวเครำะหพนททำงเลอกของกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทย107

ฉกเฉนแหงใหม 108

109

วธด าเนนการวจย 110

1. เกบรวบรวมขอมล 111

ขอมลปฐมภม 112

1) ขอมลจดพกดต ำแหนงโรงพยำบำลในจงหวดจนทบร จ ำนวน 14 แหง และขอมลคำพกดต ำแหนงจด113

มลนธกภยรวมกตญญจ ำนวน 21 แหง เกบขอมลดวยอปกรณระบคำพกดต ำแหนงบนพนโลก (Global Positioning 114

System: GPS) 2) ขอมลสมภำษณเจำหนำททเกยวของกบกำรท ำงำนของหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน เชน 115

เจำหนำทหองฉกเฉนโรงพยำบำลพระปกเกลำจงหวดจนทบร กลมตวอยำงหวหนำผรบผดชอบจดมลนธกภยรวม116

กตญญประจ ำต ำบล และอนๆ 117

ขอมลทตยภม 118

1) ขอมลสำรสนเทศภมศำสตร ไดแก ขอมลเสนถนน ขอมลสงปลกสรำงประเภททอยอำศย ขอมลขอบเขต119

กำรปกครองระดบจงหวด,อ ำเภอและจงหวด ขอมลจดตดถนน 120

2) ขอมลสถตประชำกรและบำน ณ ฐำนขอมลปจจบน ระดบจงหวด,อ ำเภอและต ำบลจำกระบบสถตและ121

กำรทะเบยน กรมกำรปกครอง 122

3) ขอมลสถตแสดงจ ำนวนผปวยฉกเฉนทเรยกใชบรกำรระบบกำรแพทยฉกเฉน แยกรำยต ำบล ตงแต 123

เดอน ธนวำคม 2558 ถง พฤศจกำยน 2559 124

4) ขอมลอนๆจำกเอกสำรประกอบกำรศกษำทเกยวของกบระบบปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน เชน 125

ยำนพำหนะในกำรใหบรกำรปฏบตกำรกำรแพทยฉนเฉน ขอก ำหนดและนโยบำยกำรใหบรกำร รำยงำนสถตกำรแพทย126

ฉกเฉน เปนตน จำกแหลงขอมล ไดแก หนงสอ วำรสำร จลสำร กำรสบคนดวยระบบอนเตอรเนต บทควำมออนไลน 127

เปนตน 128

2. กำรเตรยมขอมล 129

ระบบสำรสนเทศภมศำสตร (GIS) คอ ระบบขอมลภมศำสตร ทมกำรน ำเขำ ปรบแตง บรหำรจดกำร130

วเครำะหขอมล และแสดงผลควำมสมพนธระหวำงขอมลเชงพนทกบขอมลอำงองเชงต ำแหนงดวยคอมพวเตอร ระบบ131

สำรสนเทศภมศำสตร (GIS) สำมำรถใชงำนไดหลำกหลำย เชน กำรตดตำมและเปรยบเทยบกำรเปลยนแปลงในพนท132

ใดพนทหนงในแตละชวงเวลำ กำรส ำรวจทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม กำรปองกนและปรำบปรำมอำชญำกรรม 133

เปนตน กำรศกษำครงน จงไดน ำระบบสำรสนเทศภมศำสตรมำประยกตใชกบงำนบรกำรดำนสำธำรณะสข ดวยกำร134

น ำเขำขอมลทงหมดวเครำะหในระบบสำรสนเทศภมศำสตร ขอมลทใชประกอบดวย ขอมลคำพกดจดต ำแหนงหนวย135

ปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน ชวงเวลำกลำงคน ทงต ำแหนงโรงพยำบำลภำยในจงหวดจ ำนวน 14 แหง และต ำแหนงจด136

5

มลนธกภยรวมกตญญจ ำนวน 21 แหง รวมทงขอมลสำรสนเทศภมศำสตรเชงพนทอนๆ ไดแก ขอมลเสนถนน ขอมล137

จดตดถนน ขอมลสงปลกสรำงประเภททอยอำศยและทอยอำศยกงพำนชยกรรม โดยปฏบตกำรบนโปรแกรม ArcMap 138

10.1 และแปลงขอมลทงหมดใหอยในเสนโครงแผนทแบบเดยวกนคอ ระบบยทเอม (Universal Transverse 139

Mercator – UTM) 140

น ำเขำแผนทฐำน (Base Map) ประเภทขอมลภำพถำย (Imagery) และ ขอมลถนน (Streets) จำกขอมล141

สำธำรณะแบบออนไลนผำนเวบไซต ArcGIS Online และเชอมโยงกบระบบสำรสนเทศภมศำสตรของโปรแกรม 142

ArcMap 10.1 for Desktop เพอใชในขนตอนกำรสรำงชดขอมลโครงขำย (Network Dataset) และกำรวเครำะหเชง143

โครงขำย Network Analysis ตอไป 144

145

3.กำรวเครำะหโครงขำย Network Analysis 146

3.1 กำรวเครำะหโครงขำย Network Analysis เพอหำ Service Area 147

กำรวเครำะหโครงขำย Network Analysis บนระบบสำรสนเทศภมศำสตร คอกำรวเครำะหเสนทำงทเชอม148

จำกจดหนงไปยงจดหนงมลกษณะเปนโครงขำยเชงพนท ภำยใตขอก ำหนดกำรใชงำนเสนถนนและพนทใหบรกำร149

ขนอยกบระยะทำงและระยะเวลำในกำรเดนทำง กำรวเครำะหโครงขำย Network Analysis สำมำรถน ำไปประยกตกำร150

ท ำงำนไดหลำกหลำย เชน กำรหำเสนทำงทสนทสดในกำรเดนทำง กำรหำจดบรกำรสำธำรณะ กำรหำต ำแหนงส ำหรบ151

กำรขยำยโครงขำยกำรคมนำคมมำกกวำ 1 ประเภท เปนตน งำนวจยน ไดน ำฟงกชนกำรหำเขตบรกำร (Service Area) 152

ซงเปนกำรค ำนวณหำรศมบรกำรจำกจดของสงอ ำนวยควำมสะดวกทสนใจมำใช โดยควบคมดวยขอจ ำกดดำน153

ระยะเวลำในกำรเคลอนทไปบนถนนจรง เพอหำเขตบรกำรทงภำยในพนทและนอกพนทบรกำรของหนวยปฏบตกำร154

กำรแพทยฉกเฉนภำยในระยะเวลำทก ำหนดภำยใตขอจ ำกดชวงเวลำ 10 นำท บนโครงขำยถนนดวยฟงกชนดงกลำว 155

ซงอยบนพนฐำนของกำรวเครำะหเลอกเสนทำงสนสดหรอคมคำทสด (Single Source Shortest Paths) ตำมวธกำร156

ของดจคสตรำ อลกอรทม ( Dijkstra's algorithm) 157

ขอก ำหนดวธกำรของดจคสตรำ อลกอรทม เปนวธกำรส ำหรบหำระยะทำงทสนทสดจำกจดเรมตนไปยงจด158

ใดจดหนงบนกรำฟ โดยมเซตของวงกลมทเรยกวำ โหนด (Node) ซงใชแสดงอำคำรหรอสถำนทและเชอมโยงดวยเสน159

เรยกวำ อำรค (Arcs) โดยใชแทนเสนถนนและมระยะทำงเปนตวก ำหนด (รำชกำร ปรกษำด, สนนฑำ สดส, 2551) 160

ซงเสนดงกลำวจะมทศทำงหรอไมกไดแตตองเปนเสนทมควำมตอเนองถงกน อำศยภำพหรอกรำฟ (Graph) ทมกำร161

ก ำหนดคำน ำหนก (Weight graph) เปนจ ำนวนจรงไมต ำกวำ 0 เปนตวแทนของปญหำ 162

3.2 กำรวเครำะหดวย Location – Allocation Analysis 163

Location-Allocation Analysis คอ กำรวเครำะหหำท ำเลทตงและจดสรรส ำหรบกำรตงสงอ ำนวยควำม164

สะดวกทสำมำรถเขำถงจดอปสงคจ ำนวนมำกทสดและใชงบประมำณนอยทสด หรอเปนกำรคนหำสงอ ำนวยควำม165

สะดวกทสำมำรถใหประโยชนสงสดแกจดอปสงค เชน กำรวเครำะหหำพนทส ำหรบกำรตงโรงงำนกำรผลตหรอจด166

กระจำยทรพยำกรทงสนคำและบรกำร กำรวเครำะหหำพนททดทสดในกำรตงหนวยบรกำรฉกเฉนตำงๆ เปนตน 167

งำนวจยน เลอกกำรแกปญหำกำรเลอกพนททำงเลอกของหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมท168

สำมำรถขยำยตวไดอยำงจ ำกด จำกกำรวเครำะหโครงขำย (Network Analysis) ดวยกำรวเครำะหหำทตงและกำร169

จดสรร (Location-allocation analysis) ภำยใตขอจ ำกดปญหำ Maximum Covering Location Problem (MCLP) 170

โดยกำรแกปญหำดวย Maximum Covering Location Problem (MCLP) โดย Church และ Revelle (1974) ให171

ค ำอธบำยวำ MCLP เปนกำรแกปญหำทสำมำรถครอบคลมประชำกรทมำกทสดทสำมำรถรบบรกำรจำกสงอ ำนวย172

ควำมสะดวกหนงๆไดภำยใตขอจ ำกดของเวลำและระยะทำง ในงำนวจยจงเลอกใชกำรแกปญหำขำงตนในกำรหำ173

ต ำแหนงของหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนทครอบคลมจดอปสงคภำยในพนทศกษำมำกทสด ภำยใตขอจ ำกด174

ของจ ำนวนหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน (Facility) ระยะทำงและระยะเวลำทก ำหนด ดงน 175

Maximum Covering Location Problem (MCLP) 176

6

177 สมกำรและอสมกำรขอจ ำกด 178

(3-1) 179

(3-2) 180

(3-3) 181

(3-4) 182

(3-5) 183

184

โดยท 185

คอ คำน ำหนกคดจำกจ ำนวนประชำกรตอครวเรอนและจ ำนวนรถปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน 186

(ตำรำงท 1) 187

I คอ ทตงจดอปสงคนอกเขตบรกำรในพนทศกษำ 188

J คอ ทตงจดทสำมำรถเปนพนททำงเลอกของหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน 189

P คอ จ ำนวนจดทสำมำรถเปนพนททำงเลอกหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน 190

R คอ เวลำตอบสนองในกำรเขำถงจดอปสงค 191

W คอ เซตของทตงจดทสำมำรถเปนพนททำงเลอกหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน 192

V คอ เซตของจดอปสงค 193

194

195

กำรแกปญหำกำรเลอกพนททำงเลอกดวย MCLP นมวตถประสงคเพอหำทตงของหนวยปฏบตกำร196

กำรแพทยฉกเฉนใหครอบคลมจดอปสงคใหมำกทสด ดงสมกำร Maximize ภำยใตขอจ ำกดจ ำนวนทตงหนวย197

ปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนทม P แหง ในสมกำรท (3-2) โดยตวแปร จำกสมกำร (3-3) จะมคำเทำกบ 1 เมอ198

จด j ถก ตงหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหม และตวแปร จำกสมกำร (3-4) จะมคำเทำกบ 1 เมอจด I 199

เปนจดอปสงคทเขำถงไดภำยในระยะเวลำ r ซงอยภำยใตเงอนไขสมกำร (3-5) โดยตวแปร จะสงผลตอตวแปร200

ในกำรเลอกพนททำงเลอกแหงใหม 201

202

ตำรำงท 1 แสดงคำสดสวนน ำหนกส ำหรบกำรค ำนวณสมกำร MCLP 203

ต ำบล จ ำนวนประชำกรตอ

ครวเรอนรำยต ำบล

(คำน ำหนก25%)

จ ำนวนเหตเจบปวยฉกเฉน

แยกรำยต ำบล

(คำน ำหนก75%)

สดสวนน ำหนก

(รอยละ)

1. เกำะขวำง 2.2 174 92.74

2.คมบำง 3.1 42 44.64

3. คลองนำรำยณ 2.9 84 76.96

4.บำงกะจะ 2.3 86 61.40

7

5.พลบพลำ 2.5 137 66.59

6.แสลง 2.4 55 53.28

7.หนองบว 2.8 150 87.24

3.3 กำรแสดงผลกำรวเครำะห 204

1. กำรแสดงผลกำรวเครำะหพนทขอบเขตกำรใหบรกำรหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน ชวงเวลำกลำงคน 205

ภำยในระยะเวลำ 10 นำท ดวยแผนทแสดงพนทภำยในเขตบรกำรหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน ขอบเขตพนท206

ศกษำจงหวดจนทบร 207

2. กำรแสดงผลกำรวเครำะหพนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมให208

ครอบคลมพนทศกษำใหมำกทสด จำกตวอยำงพนทศกษำในเขตกำรปกครอง อ ำเภอเมองจนทบรทอยนอกขอบเขต209

กำรใหบรกำรหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน โดยก ำหนดกำรแสดงผลเปน 3 ระดบ คอ พนททำงเลอกส ำหรบกำร210

ขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทครอบคลมพนทศกษำใหมำกทสดจ ำนวน 1 แหง , พนททำงเลอก211

ส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทครอบคลมพนทศกษำใหมำกทสดจ ำนวน 3 แหง และ 212

พนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทครอบคลมพนทศกษำใหมำกทสดรำย213

ต ำบล ต ำบลละ 1 แหง 214

215

ผลการวจย 216

จำกกำรใชขอมลพกดจดต ำแหนงหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน ชวงเวลำกลำงคน ประกอบดวยพกดจด217

ต ำแหนงโรงพยำบำลภำยในจงหวดจ ำนวน 14 แหง และพกดจดต ำแหนงจดมลนธกภยรวมกตญญจ ำนวน 21 แหง 218

ในกำรวเครำะหหำขอบเขตพนทใหบรกำรของหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน ชวงเวลำกลำงคน ทสำมำรถเขำถง219

ผปวยฉกเฉนภำยในระยะเวลำ 10 นำทตำมเกณฑขอก ำหนดสถำบนกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต (สพช.) ดวยกำร220

วธกำรวเครำะหโครงขำย(Network Analysis) ในกำรหำขอบเขตพนท (Service Area) ภำยใตขอจ ำกดวธกำร221

Dijkstra’ Algorithm มพนทอยนอกขอบเขตพนทกำรใหบรกำรหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนในชวงเวลำกลำงคน 222

2733.53 ตำรำงกโลเมตร จำกพนททงหมด 6338 ตำรำงกโลเมตร (รปท 1) 223

8

224

รปท 1 แผนทแสดงพนทกำรใหบรกำร หนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนภำยในระยะเวลำ 10 นำท 225

226

กำรวเครำะหหำพนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมใหครอบคลม227

พนทศกษำใหมำกทสด โดยท ำกำรวเครำหเฉพำะพนทภำยนอกเขตบรกำรหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนชวงเวลำ228

กลำงคน จำกเขตกำรปกครองอ ำเภอเมองจนทบร ดวยวธกำรท ำ Location – allocation analysis ภำยใตขอจ ำกด229

รปแบบกำรแกปญหำ Maximize Coverage ใหผลลพธ 3 ผลลพธ (ตำรำง 2) คอ 1) พนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำย230

หนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทครอบคลมพนทศกษำใหมำกทสดจ ำนวน 1 แหง อยบรเวณต ำบลบำงกะ231

จะ ครอบคลมพนทศกษำจ ำนวน 1078 หลง จำกพนทศกษำทงหมดจ ำนวน 2580 หลง คดเปนรอยละ 41.78 ของ232

ขอมลทงหมด (รปท 2) แสดงผลเปนรปจำกสถำนทจรงดงรปท 5-1 และ 5-2 2) พนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำย233

หนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทครอบคลมพนทศกษำใหมำกทสดโดยเพม 3 แหง พบวำพนททดทสดอย234

บรเวณต ำบลบำงกะจะ , ต ำบลแสลง และต ำบลคมบำง ครอบคลมพนทศกษำจ ำนวน 2299 หลง จำกพนทศกษำ235

ทงหมดจ ำนวน 2580 หลง คดเปนรอยละ 89.1 ของขอมลทงหมด โดยพนททำงเลอกในต ำบลบำงกะจะครอบคลม236

พนทศกษำจ ำนวน 1052 หลง , ต ำบลเกำะขวำง ครอบคลมพนทศกษำจ ำนวน 726 หลงและต ำบลคมบำงครอบคลม237

พนทศกษำจ ำนวน 521 หลง (รปท 3)แสดงผลเปนรปจำกสถำนทจรงส ำหรบพนททำงเลอกในต ำบลบำงกะจะ ดงรป238

ท 5-3 และ 5-4 , ต ำบลเกำะขวำง ดงรปท 5-5 และ 5-6 และต ำบลคมบำงดงรปท 5-7 3)พนททำงเลอกส ำหรบ239

กำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทครอบคลมพนทศกษำใหมำกทสดในแตละต ำบลภำยในพนท240

ศกษำ จ ำนวน 7 แหง (รปท 4 ) 241

9

242

รปท 2 พนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหม 243

ทครอบคลมพนทศกษำมำกทสดจ ำนวน 1 แหง 244

245

246 รปท 3 พนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหม 247

ทครอบคลมพนทศกษำมำกทสดจ ำนวน 3 แหง 248

10

249 รปท 4 พนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหม 250

ทครอบคลมพนทศกษำมำกทสดจ ำนวนในแตละต ำบล 251

252

รปท 5 รปแสดงพนทจรงของทำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหม 253

254

11

ตำรำงท 2 ตำรำงแสดงผลพนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหม 255

พนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำย

หนวยปฏบตกำรกำรแพทย

ฉกเฉนแหงใหม

Field

Number

จ ำนวนกำรครอบคลม

พนทศกษำ (หนวยตอ

หลงคำเรอน)

จ ำนวนพนทศกษำ

ทงหมด (หนวยตอ

หลงคำเรอน)

รอยละจ ำนวนกำร

ครอบคลมพนท

ศกษำ

1. พนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทสำมำรถครอบคลมพนทศกษำ

ใหมำกทสดจ ำนวน 1 แหง ภำยในระยะเวลำ 10 นำท

1.1 ต ำบลบำงกะจะ 2025 1078 2580 41.78

2. พนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทสำมำรถครอบคลมพนทศกษำ

ใหมำกทสดจ ำนวน 1 แหง ภำยในระยะเวลำ 10 นำท

2.1 ต ำบลบำงกะจะ 149 1052 2580 40.77

2.2 ต ำบลเกำะขวำง 2437 726 2580 28.14

2.3 ต ำบลคมบำง 1462 521 2580 20.19

3. พนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทครอบคลมพนทศกษำใหมำก

ทสดในแตละต ำบลภำยในพนทศกษำ จ ำนวน 7 แหง

3.1 ต ำบลเกำะขวำง 2654 161 165 97.58

3.2 ต ำบลคมบำง 1521 103 103 100

3.3 ต ำบลคลองนำรำยณ 1227 146 146 100

3.4 ต ำบลบำงกะจะ 2393 1056 1106 95.48

3.5 ต ำบลพลบพลำ 1280 247 247 100

3.6 ต ำบลแสลง 2224 382 468 81.62

3.7 ต ำบลหนองบว 2704 498 615 80.97

256

อภปรายผล 257

กำรศกษำกำรวเครำะหพนทใหบรกำรหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน เพอผปวยฉกเฉนชวงเวลำกลำงคน 258

ดวยกำรวเครำะหโครงขำยถนนและต ำแหนงหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนทใหบรกำรตลอด 24 ชวโมง ภำยใต259

ขอก ำหนดสถำบนกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต ทก ำหนดระยะเวลำกำรใหบรกำรภำยใน 10 นำท น ำมำวเครำะหพนท260

พบวำขอบเขตกำรใหบรกำรของหนวยปฏบตกำรฉกเฉนในพนทครอบคลมพนท 2733.53 ตำรำงกโลเมตร คดเปน261

รอยละ 43 ของพนททงหมด งำนวจยมรปแบบกำรด ำเนนงำนสอดคลองกบงำนวจยของพระวฒน และคณะ แต262

งำนวจยฉบบน ไมไดน ำปจจยดำนควำมสงเขำมำเกยวของเนองจำกพนทศกษำจงหวดจนทบรมควำมแตกตำงของเสน263

ชนควำมสงไมมำกดงพนทศกษำจงหวดเลยในงำนวจยงำนวจยของพระวฒน และคณะ ถงกระนนเพอใหไดขอบเขต264

พนททมควำมถกตองมำกทสด งำนวจยฉบบนจงไดน ำเสนถนนจำกฟงกชน ArcGis Online ทมกำรปรบปรงขอมลเปน265

ปจจบนมำกทสดมำใชในกำรวเครำะหขอบเขตบรกำรในพนทศกษำ 266

งำนวจยฉบบน ยงไดตอยอดกำรท ำงำนโดยกำรวเครำะหต ำแหนงสงปลกสรำงทมอยเดม ในพนทศกษำใหม 267

เฉพำะภำยในบรเวณเขตอ ำเภอเมองจนทบร ส ำหรบกำรตงเปนหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมท268

ครอบคลมต ำแหนงจดอปสงคหรอบำนเรอนประชำชนใหมำกทสดเทำทจะท ำได จำกกำรวเครำะหโครงขำย (Network 269

Analysis) ดวยกำรวเครำะหหำทตงและกำรจดสรร (Location-allocation analysis) ภำยใตขอจ ำกดปญหำ 270

12

Maximum Covering Location Problem (MCLP) ซงสำมำรถจดสรรพนททำงเลอกทดทสดส ำหรบกำรขยำยหนวย271

ปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมนอกเขตบรกำรเดม ภำยใตปจจยกำรครอบคลมจ ำนวนประชำกรใหมำกทสด , 272

จ ำนวนกำรเกดเหตในพนทนอกเขตบรกำรรำยต ำบลและจ ำนวนหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทม273

ควำมสำมำรถในกำรขยำยตวอยำงจ ำกด โดยมกำรน ำเสนอ 3 ระดบ คอ พนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวย274

ปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทครอบคลมพนทศกษำมำกทสดจ ำนวน 1 แหง , พนททำงเลอกส ำหรบกำร275

ขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทครอบคลมพนทศกษำมำกทสดจ ำนวน 3 และ พนททำงเลอก276

ส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทครอบคลมพนทศกษำมำกทสดในแตละต ำบล ต ำบลละ 277

1 แหง เพอยกระดบกำรท ำงำนของหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนใหมประสทธภำพและเสรมควำมปลอดภยใหแก278

ประชำชนใหไดรบบรกำรจำกหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนตรงตำมเกณฑพสยกำรท ำงำนของพระรำชบญญต279

กำรแพทยฉกเฉนแหงชำต ทก ำหนดเกณฑเปำหมำยกำรเขำถงผปวยฉกเฉนภำยในระยะเวลำ 10 นำท 280

ผลกำรวเครำะหในงำนวจยน สำมำรถน ำไปใชเปนแนวทำงในกำรขยำยขอบเขตพนทกำรบรกำรของหนวย281

ปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนใหครอบคลมขอบเขตพนทกำรใหบรกำรใหดขน โดยกำรเลอกพนททำงเลอกตองมกำรลง282

ส ำรวจทำงภำคสนำมเพอดควำมเหมำะสมของพนทจรงอกครง เชน ขนำดและสภำพจรงของเสนถนนทใชในกำรเขำถง 283

ควำมยนยอมจำกเจำของพนท เปนตน งำนวจยนยงสำมำรถน ำไปใชประยกตเพอเปนแนวทำงในกำรพฒนำระบบ284

สำธำรณะสขหรอกำรขยำยหนวนงำนบรกำรเหตฉกเฉนในพนทอนได โดยกำรประยกตขอบเขตพนทบรกำรดวยปจจย285

ทำงสขภำพ ขอมลภมสำรสนเทศหรอปจจยทำงสถตอนๆ เชน ต ำแหนงกำรกระจำยตวของผปวยโรคอำยรกรรมท286

ตองกำรกำรตดตำมดแลอยำงใกลชด สถตผปวยแบงตำมชวงอำยโดยเฉพำะในกลมผสงอำย สถตกำรเกดภยพบต 287

ควำมชนของเสนถนนและควำมสงของภมประเทศ พนททรถฉกเฉนสำมำรถกำรเคลอนตวไปได เปนตน โดยกำร288

วเครำะหจะไดผลลพธทมควำมถกตองมำกขนหำกปจจยทน ำมำวเครำะหมควำมเปนปจจบนและครบถวน 289

290

สรปผล 291

งำนวจยนท ำกำรวเครำะหโครงขำย ( Network Analysis) กำรใชระบบสำรสนเทศภมศำสตร ผำนโปรแกรม 292

Arc Map 10.1 โดยท ำกำรวเครำะหพนทในและนอกขอบเขตพนทกำรใหบรกำรของหนวยปฏบตกำรกำรแพทย293

ฉกเฉนชวงเวลำกลำงคนในพนทศกษำจงหวดจนทบร ดวยกำรวเครำะหพนทบรกำร(Service Area) ประกอบดวย294

โรงพยำบำลจ ำนวน 14 แหง และจดมลนธกภยรวมกตญญจ ำนวน 21 แหง ตำมขอก ำหนดสถำบนกำรแพทยฉกเฉน295

แหงชำตทก ำหนดระยะเวลำกำรเขำถงผปวยฉกเฉนภำยใน 10 นำท ทงยงไดท ำกำรวเครำะหพนททำงเลอกส ำหรบกำร296

ขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนแหงใหมทครอบคลมพนทศกษำมำกทสดจ ำนวน 1 แหง โดยกำรวเครำะหหำ297

ทตงและกำรจดสรร (Location allocation analysis) จำกพนทนอกเขตบรกำรภำยในพนทศกษำอ ำเภอเมองจนทบร 298

จำกกำรอนมำนใหขอมลพนทศกษำทงหมดมโอกำสในกำรเปนพนททำงเลอกเหมอนกนและใหคำน ำหนกจดอปสงค 299

(demand point)จำกจ ำนวนประชำกรตอครวเรอนและจ ำนวนเหตเจบปวยฉกเฉนแยกรำยต ำบลภำยในพนทศกษำ 300

301

302

ขอเสนอแนะ 303

1. ในกำรศกษำตอไปกำรวเครำะหหำพนททำงเลอกส ำหรบกำรขยำยหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนดวย304

กำรวเครำะหทตงและกำรจดสรร (Location-allocation analysis) ภำยใตขอจ ำกดปญหำ Maximum Covering 305

Location Problem (MCLP) ถำใชขอมลตวแปรในกำรวเครำะหทเปนปจจบนทสด และมกำรตรวจสอบขอจ ำกดกำร306

ใชถนนตำมตำรำงแสดงขอมล (Attribute data) ทกเสน จะสำมำรถเพมควำมถกตองของงำนวจยใหมำกยงขน 307

2. ระยะทำงทไดจำกกำรค ำนวณดวยโปรแกรม ArcGIS เปนระยะทำงกระจด (displacement) ซงเปน308

ระยะทำงจำกหนวยปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉนหรอพนททำงเลอกใหมถงจดอปสงค ซงในควำมเปนจรงจะมขอจ ำกด309

13

จำกกำรเดนทำง เชน กำรเลยวมมฉำก สภำพของเสนถนนทเอออ ำนวยตอกำรเดนรถ ทศนวสยในกำรเดนรถแตละ310

ฤดกำลทมทศนวสยแตกตำงกน เปนตน หำกมกำรน ำปจจยดำนปญหำกำรจรำจรเขำมำเกยวของจะสำมำรถเพมควำม311

ถกตองของงำนวจยใหมำกยงขนเชนกน 312

3. สำมำรถน ำรปแบบกำรวจยไปพฒนำตอยอดกบพนทศกษำอนๆ โดยเพมปจจยขอมล ทำงภมสำรสนเทศ313

อนๆ เชน เสนชนควำมสง ทำงน ำ ควำมชนของเสนถนน หรอปจจยอนๆทอำจสงผลตอกำรเปลยนแปลงควำมเรวใน314

กำรเขำถงผปวย 315

4. สำมำรถประยกตกำรท ำงำนเพอใชวำงแผนกำรรบมอกบกำรขยำยขอบเขตกำรด ำเนนงำนดำนกำร316

ใหบรกำรครอบคลมไปถงกำรบรกำรกำรแพทยฉกเฉนอนๆดวยกำรใหคำน ำหนกกบขอมลทำงสถตและประชำกร เชน 317

ประวตอำกำรเจบปวยทมไดมำจำกกำรบำดเจบฉกเฉน(Non-Trauma medical emergencies) ของประชำกรในแตละ318

ต ำบล ชวงอำยของประชำกร เปนตน 319

320

กตตกรรมประกาศ 321

ขอขอบคณ คณวชย วงเลศสกล ทใหควำมอนเครำะหขอมล และค ำแนะน ำส ำหรบแนวทำงกำรด ำเนนงำน322

และกำรน ำขอมลไปใชในกำรวเครำะหพนท, เจำหนำทมลนธกภยรวมกตญญจนทบรทใหขอมลต ำแหนงจดมลนธกภย323

รวมกตญญสำขำยอยเพอกำรเกบคำพกดและอธบำยรปแบบกำรท ำงำนในระบบปฏบตกำรกำรแพทยฉกเฉน และคณ324

เรไร สวรรณ ทใหควำมอนเครำะหกำรตดตอประสำนงำนเจำหนำทและพยำบำลหองฉกเฉนโรงพยำบำลพระปกเกลำ325

จนทบร. 326

327

เอกสารอางอง 328

กญญำ วงศร. 2556 .การบรการการแพทยฉกเฉนในประเทศไทย The EMS system in Thailand. 329

กำรประชมวชำกำรครงท 29 ประจ ำป 2556. 330

“พระรำชบญญตกำรแพทยฉกเฉนแหงชำต พ.ศ. 2551.” [ออนไลน]. เขำถงไดจำก : http://www.niems.go.th331

/th/View/Page.aspx?PageId=25560110092228962 สบคน 18 พฤษจกำยน 2559. 332

พระวฒน แกลววกำรณ, สเพชร จรขจรกล. 2557. กำรประยกตระบบสำรสนเทศภมศำสตรเพอกำรวครำะห333

พนทกำรใหบรกำรศนยกำรแพทยฉกเฉน จงหวดเลย, Thai Journal of Science and Technology ปท 3 334

ฉบบท 3 : 137- 147. 335

รำชกำร ปรกษำด, สนนฑำ สดส. 2551 . กำรเปรยบเทยบหำเสนทำงทเหมำะสมโดยวธระบบมด และ Dijkstra’s 336

Algorithm, The National Conference on Computing and Information Technology ปท 8 : 337

572 – 577. 338

รำยงำนสถตกำรแพทยฉกเฉน. “รำยงำนจ ำนวนผปวยทมำดวยระบบกำรแพทยฉกเฉน หลงจำกศนยฯไดรบแจงเหต339

ภำยใน 10 นำท โดยอำงองกบเกณฑช วดป 2557 ท 70-80%.” [ออนไลน]. เขำถงไดจำก : 340

http://ws.niems.go.th/ITEMS_REPORT_DRILLDOWN/reportdrillarea019.aspx?mapid=22 341

สบคน 8 ธนวำคม 2559. 342

ระบบขอมลตวช วดส ำคญ. รำยกำรตวช วดส ำคญระดบกระทรวง ปงบประมำณ 2557. “รอยละของผปวยเรงดวนและ343

ฉกเฉนวกฤต (สเหลองและสแดง) ทไดรบปฏบตกำรฉกเฉนภำยใน 10 นำททไดรบแจงเหต.” 2557. 344

[ออนไลน]. เขำถงไดจำก : http://ws.niems.go.th/ITEMS_REPORT_DRILLDOWN/ 345

reportdrillarea019.aspx?mapid=2201 สบคน 8 ธนวำคม 2559. 346

14

สงครำมชย ลทองด. 2555.รายงานฉบบสมบรณการประเมนหลกการแพทยฉกเฉนแหงชาต ป 2553 – 2555.347

348

David K. Smith and Shams-ur Rahman. 2000. Use of Location – Allocation Models in Health Service 349

Development Planning in Developing Nations, European Journal of Operational Research, 350

123: 437 – 452. 351

C. Revelle and R. Church. 1974. The Maximize covering location problem. Paper of the Regional 352

Science Association, 32: 101 – 105. 353

354