การวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาต:

กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก

สารนพนธ

ของ

กฤษณา รอดมา

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะ

พฤษภาคม 2550

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาต:

กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก

บทคดยอ

ของ

กฤษณา รอดมา

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะ

พฤษภาคม 2550

กฤษณา รอดมา. (2550) การวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาต

กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก. สารนพนธ รป.ม. (นโยบายสาธารณะ).

กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ :

รองศาสตราจารย ดร.วรพทย มมาก

การวจยครงนมจดมงหมายเพอวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาต

และแผนพฒนาเดกและเยาวชนระยะยาว (พ.ศ.2545 - 2554) กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก

ประชากร คอ ผจดการมลนธเดกออนในสลมฯ เจาหนาทมลนธเดกออนในสลมฯ ผรบเลยงเดก

อาสาสมครดแลเดก ผปกครองเดก และผนาชมชนในพนทเขตสวนหลวง จานวน 104 คน เครองมอท

ใชในการศกษาคนควา ไดแก แบบสอบถามทวเคราะหความเชอถอไดแลว แบบสมภาษณแบบเจาะลก

สถตทใชในการวเคราะหขอมลคอ การวเคราะหการถดถอยพหคณ (Multiple Regression Analysis)

ผลการศกษาพบวา

1. ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม คอ ความอบอนในครอบครวมอทธพลตอการจด

โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ

2. ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม คอ ความอบอนในครอบครว อาชญากรรม การมสวนรวม

ของชมชน มอทธพลตอวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก

3. ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ไมมอทธพลตอการกาหนดนโยบายการพฒนาเดกของ

โครงการบานรวมพฒนาเดก

4. กระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ คอ วธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก

มอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดก

AN ANALYSIS OF CHILDREN DEVELOPMENT PROCESS ACCORDING TO NATIONAL

YOUTH POLICY: A CASE STUDY OF BAN-RUOM-PATTANA-DEK PROJECT

AN ABSTRACT

BY

KRITSANA RODMA

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the

Master of Public Administration Degree in Pubilc Policy

at Srinakharinwirot University

May 2007

Kritsana Rodma. (2007) An Analysis of Children Development process according to National

Youth Policy: A case study of Ban-Ruom-Pattana-Dek Project. Master,s Project, M.P.A.

(Public Policy). Bangkok: Graduate School, Srinakharinwirot University. Project Advisor:

Assoc Prof. Dr. Worapit Meemak.

This research aimed to study of children development process according to National

Youth Policy and children development and youth of long-term Plan (2002-2011): A case

study of Ban-Ruom-Pattana-Dek Project.

104 persons (the manager of Foundation for Slum Child Care, staff members of

Foundation for Slum Child Care, baby sitter, children volunteer groups, parents and board

members of community) of Suanluang District, Bangkok Metropolitan were targeted population to

be studied. Data were collected by reliability-tested questionnaire. And analyzed through Stepwise

Regression Analysis.

The findings are as follows:

1. Family warming has influence to the organization structure of Foundation for Slum

Child Care (FSCC).

2. Family warming, crime, community participation have influence to operational

methods.

3. Environmental input has not affect to determining children development policy of

Ban-Ruom-Pattana-Dek Project.

4. Operational methods have affect to children development policy.

อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร และคณะกรรมการสอบ

ไดพจารณาสารนพนธเรอง การวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาต :

กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก ของ กฤษณา รอดมา ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวน

หนงของการศกษาตามหลกสตรรฐประศาสนศาตรมหาบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะ

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒได

อาจารยทปรกษาสารนพนธ

...................................................................

(รองศาสตราจารย ดร.วรพทย มมาก)

ประธานกรรมการบรหารหลกสตร

....................................................................

(อาจารย จกราทตย ธนาคม)

คณะกรรมการสอบ

……………………………………………….. ประธาน

(รองศาสตราจารย ดร.วรพทย มมาก)

................................................................... กรรมการสอบสารนพนธ

(อาจารย ชวนทร ฉายาชวลต)

.................................................................. กรรมการสอบสารนพนธ

(ผชวยศาสตราจารย วชรชย วรยะสทธวงศ)

อนมตใหรบสารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชานโยบายสาธารณะ ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

.................................................................. คณบดคณะสงคมศาสตร

(ผชวยศาสตราจารย ดร.กตตมา สงขเกษม)

วนท.........เดอน ................... พ.ศ.............

ประกาศคณปการ

สารนพนธฉบบน สาเรจลลวงไดดวยความกรณาของอาจารย จกราทตย ธนาคม ประธานกรรมการ

บรหารหลกสตร รองศาสตราจารย ดร.วรพทย มมาก ประธานควบคมสารนพนธ ผชวยศาสตราจารย

วชรชย วรยะสทธวงศ อาจารยชวนทร ฉายาชวลต กรรมการสอบปากเปลา ทกรณาใหคาปรกษา แนวคด

และขอเสนอแนะ ตลอดจนแกไขขอบกพรองตางๆ ดวยความเมตตาอยางสง ซงผวจยรสกซาบซงใน

ความกรณาเปนอยางยง จงขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ ทน

ขอขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.วรพทย มมาก อาจารยทปรกษาสารนพนธ ทานได

เสยสละเวลาอนมคา เพอใหคาปรกษา แนะนาในการจดทางานวจยนทกขนตอน

ขอขอบพระคณคณาจารยในภาควชารฐศาสตรทกทานทประสทธ ประสาทวชาความรใหแก

ผวจย

ขอขอบพระคณ คณศลดา รงสกรรพม ผจดการมลนธเดกออนในสลม ในพระอปถมภสมเดจ

พระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร ซงไดใหขอมลเกยวกบนโยบาย

การพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนาเดกและตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย และขอบคณ

เจาหนาทงานชมชนของมลนธฯ ทใหขอมล ประสานงานและอานวยความสะดวกในการจดทาวจยนจนแลวเสรจ

ขอกราบขอบพระคณคณพอเกด คณแมสาอางค และขอขอบคณสมาชกทกคนในครอบครว

รอดมาและเงนคณดวง ทใหกาลงใจ ความหวงใย แกผวจยดวยดเสมอมา คณคาของสารนพนธฉบบน

ขอมอบเปนเครองบชาพระคณคณพอ คณแม คร อาจารย ผประสทธ ประสาทวชาความร และอบรม

สงสอนผวจยมาจนบดน

ขอขอบคณพๆ เพอนๆ นองๆ หลกสตรรฐประศาสนศาสตร สาขาวชานโยบายสาธารณะ

ทใหความชวยเหลอ และใหกาลงใจดวยด

กฤษณา รอดมา

สารบญ

บทท หนา

2 แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ............................................ 11

3 วธดาเนนการวจย..................................................................................... 34

1 บทนา....................................................................................................... 1

ภมหลง……………………………………………………………………….. 1

ความมงหมายของการวจย………………………………………………….. 6

ความสาคญของการวจย…………………………………………………….. 6

ขอบเขตของการวจย…………………………………………………………. 6

กรอบแนวคดในการวจย…………………………………………………….. 9

สมมตฐานในการวจย………………………………………………………... 10

การวเคราะหนโยบาย ...........................…………………………………. 11

กระบวนการกาหนดนโยบาย...............…………………............................

ตวแบบกระบวนการนโยบาย…………………………………………………

ความตองการในการพฒนาการของเดก……………………………………..

ผลงานวจยทเกยวของ………………………………………………………..

15

17

20

32

การกาหนดประชากร............................................................................... 34

การสรางเครองมอทใชในการวจย.............................................................. 35

การรวบรวมขอมล................................................................................... 37

38

สถตทใชในการวเคราะหขอมล.................................................................. 37

4 ผลการวเคราะหขอมล............................................................................

ตอนท 1 วเคราะห ขอมลสวนบคคลและขอมลทวไปของของประชากรทง 4 ฉบบ 38

ตอนท 2 วเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐาน......................................... 46

ตอนท 3 ทดสอบสมมตฐาน..................................................................... 48

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ........................................................ 53

สรปผลการวจย....................................................................................... 54

การคนพบ............................................................................................... 54

การอภปรายผล....................................................................................... 57

ขอเสนอแนะ............................................................................................ บรรณานกรม.............................................................................................. 64

ภาคผนวก .................................................................................................. 67

62

ประวตยอผทาสารนพนธ............................................................................ 90

ภาคผนวก ก. แบบสอบถาม.................................................................

ภาคผนวก ข. โครงการบานรวมพฒนาเดก .........................................

68

84

บญชตาราง

ตาราง หนา

1. ตารางจานวนประชากรทใชในการศกษา .............................................................. 35

2. เกณฑการใหคะแนนของขอคาถามเชงบวก และเชงลบ........................................... 36

3. แสดงจานวนและคารอยละขอมลสวนบคคลและขอมลทวไปของประชากรไดแกเจาหนาท มลนธเดกออนในสลมฯ ผรบเลยงเดก และอาสาสมครดแลเดก ......................... 38

4. แสดงจานวนและคารอยละ ขอมลสวนบคคลและขอมลทวไปของผปกครองเดก.......... 41

5. แสดงจานวนและคารอยละ ขอมลสวนบคคลและขอมลทวไปของผนาชมชน............... 44

6. แสดงคารอยละ คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนทเกยวกบปจจย

นาเขาจากสภาพแวดลอม................................................................................ 46

7. แสดงคารอยละ คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนทเกยวกบ

กระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ ................................................... 47

8. แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และของประชากรตอนโยบายการพฒนาเดก

ของโครงการบานรวมพฒนาเดก...................................................................... 48

9. วเคราะหปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอโครงสรางของมลนธเดกออน

ในสลมฯ โดยใชการวเคราะหพหถดถอยพหคณ.................................................. 48

10. วเคราะหปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอโครงสรางของมลนธเดก

ออนในสลมฯ โดยใชการวเคราะหพหถดถอยพหคณ........................................... 49

11. วเคราะหปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดก

ของโครงการบานรวมพฒนาเดก โดยใชการวเคราะหพหถดถอยพหคณ............... 50

12. วเคราะหกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการมอทธพลตอนโยบายการพฒนา เดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก โดยใชการวเคราะหพหถดถอยพหคณ........... 51

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา 1. กรอบแนวคดในการศกษาคนควา ........................................................................ 9

2. ตวแบบกระบวนการนโยบายของ Sharkansky.......................................................... 17

บทท 1 บทนา

ภมหลง ประเทศไทยมแนวคดทจะพฒนาพลงเยาวชนไทยของชาต ตงแตป พ.ศ. 2454 เมอพระบาท-

สมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดทรงพระราชทานกาเนดลกเสอไทย ดวยทรงมแนวคดและนโยบาย

เกยวกบเยาวชนวา เยาวชนเปนสมาชกสาคญของครอบครวและสงคมประเทศชาตมความตองการท

จะสรางใหเยาวชนเปนผใหญทมคณภาพดวยการพฒนาตนเอง พฒนากลมและบาเพญประโยชนตอ

ผอน นอกจากนนยงเปนการเตรยมตวยามสงบและใหพรอมเมอมศก (พระราชปรารภในการจดตงกอง

ลกเสอ)

ตอมาเมอประเทศไทยประกาศใชแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ. 2504-

2509) และฉบบท 2 (พ.ศ. 2510-2514) ซงมจดเนนคอการเรงรดใหเกดการพฒนาเศรษฐกจอยาง

รวดเรว ขยายบรการดานสาธารณปโภคและดานการศกษาทกระดบ โดยถอวาการอาชวศกษาเปน

เครองมอในการผลตกาลงคนระดบกลาง แตยงมไดมการระบกลมเปาหมายกลมใดกลมหนงเปนพเศษ

ในชวงนไดเรมมการศกษาวจย รวบรวม ปญหาเยาวชนเพอเสนอแนะการดาเนนงานเกยวกบเยาวชน

ใหแกรฐบาล และมการจดตงสานกงานเยาวชนแหงชาตเปนงานระดบกองในสภาวจยแหงชาต มการ

วางแผนและผนกกาลงหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนในอนทจะเสรมสรางใหเยาวชนเปนทรพยากรท

ทรงคณคา โครงการ สาคญ เชน โครงการศนยรวมการศกษา วจยปญหาเยาวชน โครงการสงเสรมงาน

อาสาพฒนาของนสต นกศกษา นกเรยนและเยาวชน โครงการพฒนาเยาวชนในชนบท โครงการ

สงเสรมและพฒนาเยาวชนในเมอง และศนยเยาวชน และโครงการสงเสรมปลกฝงวฒนธรรมและความ

รกชาตบานเมองแกเยาวชน ฯลฯ อยางไรกตามยงมไดมการตดตามผลตางๆ ทเกดขนจากแผนงานและ

โครงการดงกลาว วนท 22 พฤศจกายน 2516 มการประกาศใชนโยบายเยาวชนแหงชาตฉบบแรก

เนองจากการเรยกรองประชาธปไตยในเหตการณ 14 ตลาคม 2516 ซงมเปาหมายเพอพฒนาเยาวชนให

เปนผมคณลกษณะทศรทธาตอการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข ม

ระเบยบวนย ยดมนในความสามคค เหนแกประโยชนสวนรวม มความซอสตยสจรต มความคดรเรม นยม

และภมใจในความเปนไทย ตลอดจนมสขภาพสมบรณทงกายและใจ ฯลฯ เปนผลใหเยาวชนในสงกด

กระทรวงศกษาธการและทบวงมหาวทยาลย และนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายไดมโอกาสจดทาและเขา

รวมกจกรรมนอกหลกสตรตางๆ ทสมพนธกบชวตชนบทและประชาธปไตยอยางไรกตาม เมอวนท 21

ตลาคม 2519 ไดมคาสงคณะปฏรปการปกครองแผนดน ฉบบท 42 ใหยกเลกระเบยบขอบงคบตาง ๆ

เกยวกบองคการและกจกรรมนสต นกศกษาและนกเรยนและใหระงบกจกรรมนสตนกศกษาและ

1

2

นกเรยนในรปตางๆ ทงทจดขนภายในและภายนอกสถานศกษา แตอนญาตใหจดเฉพาะกจกรรมเสรม

หลกสตรทางดานกฬา ศลปวฒนธรรม และการบาเพญประโยชนตามความจาเปนเทานน ตองไดรบ

ความเหนชอบจากหวหนา สถานศกษาเสยกอน พรอมกบประกาศยบสานกงานเยาวชนแหงชาตและโอน

ทรพยสนตางๆ ของสานกงานเขาไปอยกระทรวงศกษาธการ และในปตอมาจงไดมการประกาศใช

นโยบาย เยาวชนแหงชาตฉบบท 2 โดยมแนวคดวาเยาวชนเปนผสบทอดวฒนธรรม จงตองแสวงหา

ความรจากการศกษาเลาเรยนเสยกอนในวยน เพอจะนาไปใชใหเกดประโยชนตอสงคมในวนหนา ในป

2521 มการประกาศใชรฐธรรมนญ พ.ศ.2521 โดยมาตรา 62 ระบวา รฐพงสนบสนนและสงเสรมการ

พฒนาเยาวชนแหงชาตใหเปนผทมความสมบรณทงทางรางกาย จตใจ และสตปญญา เพอประโยชนใน

การพฒนาเศรษฐกจและสงคม และเพอความมนคงของรฐ จงไดมการออกพระราชบญญตสงเสรมและ

ประสานงานเยาวชนแหงชาต พ.ศ.2521 พรอมกบประกาศตงสานกงานคณะกรรมการสงเสรมและ

ประสานงานเยาวชนแหงชาต ในสงกดสานกนายกรฐมนตร ใหเปนหนวยงานกลางในการกาหนดนโยบาย

ประเมนผล และสงเสรมประสานงานการพฒนาเยาวชน ในปเดยวกนไดมการประกาศใชนโยบายเยาวชน

แหงชาตฉบบท 3 ตลอดจนมการจดทานโยบายและแผนพฒนาเดกระยะยาว และนโยบายและ

แผนพฒนาเยาวชนระยะยาว ครอบคลมการพฒนาในชวง 20 ป ตงแตพ.ศ. 2524 - 2544 โดยม

วตถประสงคเพอกระตนและเรงรดใหผรบผดชอบเกยวกบเดกและเยาวชน และประชาชนทวไปได

ตระหนกถงความสาคญของเยาวชนทมตอสงคม และเขาใจกระบวนการพฒนาเดกและเยาวชน ทงน

นบตงแตป 2523 ในสมย รฐบาลพลเอกเปรม ตณสลานนท เปนตนมา ทกรฐบาลไดสนบสนน

นโยบายเยาวชนแหงชาต โดยกาหนดไวเปนหวขอหนงในการแถลงนโยบายตอรฐสภา ในป 2534 ม

การประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2534 ซงในมาตรา 69 ระบวา รฐพงสนบสนน

และสงเสรมพลเมองของชาต โดยเฉพาะอยางยงเดกและเยาวชนใหมความสมบรณทงรางกาย จตใจ

สตปญญา คณธรรมและจรยธรรม และในป 2537 จงไดมการประกาศใชนโยบายเยาวชนแหงชาตฉบบ

ท 4 โดยมจดเนนและสาระสาคญไมตางจากนโยบายฉบบท 3 คอใหเดกและเยาวชนทกกลมไดรบการ

พฒนาและมสวนรวมในการพฒนา (สานกงานคณะกรรมการสงเสรมและประสานงานเยาวชนแหงชาต.

2545 : 8-10)

ปจจบนประเทศไทยมนโยบายเยาวชนแหงชาต ฉบบท 5 และแผนพฒนาเดกและเยาวชน

ระยะยาว 10 ป ครอบคลมชวง พ.ศ. 2545-2554 โดยแนวนโยบายมความสอดคลองกบแผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 (พ.ศ.2545-2549) และฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554)

มงเนนการพฒนาอยางยงยนและความอยดมสขของคนไทย โดยใหความสาคญกบการพฒนาแบบ

องครวม ทยด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” ไปพรอมกบการพฒนาเศรษฐกจ เนนกระบวนการม

สวนรวมของประชาชนในทกระดบทกขนตอน ซงตองอาศยความรวมมอและการสนบสนนจากทกๆ ฝาย

2

3

อยางจรงจง ทงภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน และองคกรปกครองสวนทองถน เพอการพฒนาคน

อยางตอเนองใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร คณธรรม มจรยธรรมและ

วฒนธรรมในการดารงชวตและสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข โดยเฉพาะสนบสนนใหประชาชน

ชมชน และครอบครวเขามามสวนรวมและมบทบาทในการอบรมเลยงดและสงเสรมพฒนาการเดกใน

ทกๆ ดานเพอมงหวงทจะเหนเดกไทยเปนคนเกง ด และมสข (สานกงานคณะกรรมการสงเสรมและ

ประสานงานเยาวชนแหงชาต. 2545: 3) และสอดคลองกบพนธกรณอนสญญาวาดวยสทธเดกทสงผล

ตอสงคมไทยไดตระหนกและใหความสาคญมากขนตอการพฒนาเดก ประเทศไทยไดเขาผกพนกบขอ

กาหนดสากลของสหประชาชาต โดยในวนท 12 มนาคม 2534 ไดลงนามรบรองปฏญญาระดบโลก วาดวย

ความอยรอด การปกปอง และการพฒนา การลงนามรบรองปฏญญาดงกลาวไดผกพนใหประเทศไทย

ตองจดทาปฏญญาเพอเดก อนสญญาวาดวยสทธเดกเปนอนสญญาของสหประชาชาต อนเปนขอตกลง

ซงเสมอนเปนขอบญญตทางสงคมของโลกทเกยวกบการคมครองสวสดภาพเดก มสาระสาคญ 54 มาตรา

โดย 40 มาตราแรกวาดวยสทธเดกโดยตรง 4 เรองสาคญ ไดแก

1. สทธทจะมชวตรอด เชน การจดบรการสาธารณสขอนามยและสขาภบาลแวดลอมแกเดก

การบาบดรกษาสขภาพทงกายและจต การประกนสงคม

2. สทธทจะไดรบการปกปอง เชน การใชขาวสารแกเดกในทางสรางสรรค การดแลครอบครว

ใหรบผดชอบเลยงด การคมครองเดกจากความรนแรง การทาราย ทอดทง การคมครองเดกจากการถก

พลดพรากจากครอบครว การคมครองเดกจากการถกแสวงหาประโยชนทางเศรษฐกจและการทางาน

การคมครองเดกจากยาเสพตด การคมครองเดกจากการถกแสวงหาประโยชนทางเศรษฐกจและการ

ทางาน การปองกนการลกพา ขาย คาเดก และการถกแสวงประโยชนทกรปแบบ

3. สทธทไดรบการพฒนา เชน การพฒนากาย สมอง จตใจ ศลธรรมและสงคม การจดการ

ศกษาทจะพฒนาเดกใหครบถวนในดานตางๆ และขจดการไมรหนงสอ

4. สทธทจะมสวนรวม เชนการแสดงความคดเหน การแสดงออก การชมนมอยางสงบและ

การมสวนรวมทางวฒนธรรม

การพฒนาคณภาพของประชากรทสาคญทสดอยางหนง คอ การพฒนาเดกและเยาวชนซง

เปนองคประกอบสาคญทางดานโครงสรางของสงคมและเปนทรพยากรทสาคญของประเทศทตองไดรบ

การคมครองสทธเพอเปนมาตรฐานสากลตามอนสญญาวาดวยสทธเดกและการพฒนาอยางเหมาะตามวย

โดยนโยบายเยาวชนแหงชาตไดแยกตามกลมอายในการบรหารจดการไวชดเจน ไดแก กลมอายตา

กวา 5 ป กลมอาย 6 - 14 ป และกลมอาย 15 - 25 ป เพอตอบสนองพฒนาการของเดกและเยาวชนแต

ละวย โดยเฉพาะอยางยง กลมอายตากวา 5 ป รฐไดใหความสาคญตอการดแลสขภาพอนามยแม

และเดก การสรางภมคมกนโรค การปองกนการขาดสารอาหาร การบรการเพอเตรยมความพรอมใน

3

4

ระดบกอนประถมศกษา เชน ศนยพฒนาเดกปฐมวย ศนยบรการชวยเหลอระยะเรมของเดกพการ การ

จดหาเครองเลนสาหรบเดก การสงเคราะหเดกถกทอดทง กาพรา การจดอาหารกลางวนและการดม

นมเปนอาหารเสรม รวมทงสนบสนนงบประมาณกองทนเพอโครงการอาหารกลางวนสาหรบเดกกอน

เกณฑ เนองจากความสามารถและอปนสยของคนเรานนสวนใหญจะกอรปเรยบรอยระหวางอาย 0-3

ขวบ” (มลนธเดกออนในสลมในพระอปถมภสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวง

นราธวาส-ราชนครนทร. 2544: 46; อางองจาก มาซาร อบระ. 2514.) นอกจากน ยงพบวาพฒนาการทก

ดานของเดกในระยะนจะเปนไปอยางรวดเรว และมปรมาณการพฒนาสง ดงนน การสงเสรมพฒนาการ

ทกดานหรอปลกฝงสงทดงาม เหมาะสมใหกบเดก จงควรทาใหดทสดในวยนเพราะประสบการณทเดกไดรบ

จะเปนการพฒนาทกษะพนฐานทสาคญในการเรยนร และการดารงชวตในอนาคตของเดก

ปญหาทเกดขนกบเดกในวยนเปนผลสบเนองมาจากการเปลยนแปลงในสภาพครอบครวเปน

ลกษณะครอบครวเดยว บดามารดาขาดความรในการเตรยมตวกอนมบตร การดแลสขภาพกอนตงครรภ

ระหวางตงครรภ และหลงคลอด ตลอดจนการเลยงดบตรตามระยะพฒนาการของเดก เดกจงถกทอดทง

ขาดการดแลอยางเหมาะสม ขาดความรก ขาดโอกาสทจะเขาถงบรการ และตกเปนเหยอของความ

รนแรงในครอบครว ฯลฯ นอกจากการบรการไมเพยงพอและไมครอบคลมทกพนทแลว การพฒนา

ประเทศในระบบเศรษฐกจเสรนยมยงสงผลใหบทบาทหนาทความรบผดชอบในการเลยงดบตรเปลยนไป

เพราะพอ แม ลก มเวลาอยดวยกนนอยลงไป เนองจากตองทมเทเวลาสวนใหญใหหมดไปกบ “การทามา

หากน” เดกจงไดรบการเลยงดจากพเลยงเดกตามสถานรบเลยงเดก โรงเรยน และยงพบวาผทางานเกยวกบ

เดกเลกยงขาดทกษะในการดแลใหบรการเดกดานสขภาพอนามย การพฒนาจตใจและการใหคาปรกษา

ครอบครว

ความยากจนในเมอง (Urban poverty) เปนปญหาทมลกษณะเฉพาะ ทอยอาศยของคน

ยากจนในเมองกคอ สลม ซงความหมายมการเปลยนแปลงศพทบญญตภาษาราชการไทยมาหลายครง

จากคาแปลดงเดมวา “แหลงเสอมโทรม” เปลยนเปน “แหลงชมชนแออด” จนมาเปน “แหลงชมชน”

จากการสารวจปรมาณคนจนในเมอง พบวา ชมชนผมรายไดนอยจะอาศยกนอยในลกษณะเปนชมชนแออด

มจานวนรวมทงสน 3,752 ชมชน รวม 1.14 ลานครวเรอน มประชากร 5.13 ลานคน (สานกงานสงเสรม

สวสดภาพและพทกษ เดก เยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย. (2548.): 15-16 ; อางองจาก

สมสข บญญะบญชา และคณะ.2546.) ประมาณการไดวามเดกในชมชนแออดประมาณ 2 ลานคน ซง

ในกรงเทพมหานครมแหลงชมชนแออดอยเปนจานวนมากทมการกอตงและขยายตวไดงายและรวดเรว

ในลกษณะของชมชนนอกแบบ (informal sector) พบปญหาทยากตอการแกไขหลายมต ทงดาน

กายภาพ ทศนยภาพ เศรษฐกจ สงคม เปนแหลงชมชนของปญหาสขภาพอนามย สขภาพจต การดอย

โอกาสการศกษา อาชญากรรม และยาเสพตด สงผลใหเดกในชมชนแออดตองเผชญกบ

4

5

สภาพแวดลอมทไมถกสขลกษณะ ทรดโทรม ไดพบเหนหรอมประสบการณในเรองความรนแรง ทงใน

ครอบครวและจากชมชน เพอนบาน และจากการทพอแมตองหาเชากนคาเพอใหพอเพยงกบการยงชพ

เดกในชมชนแออดจะถกปลอยปละละเลยหรอปลอยใหเปนภาระการเลยงดตามสถานรบเลยงเดกใน

ชมชน

โครงการ ”บานรวมพฒนาเดก” เปนโครงการหนงของมลนธเดกออนในสลมในพระอปถมภ

สมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร โดยไดรบการสนบสนน

งบประมาณจากมลนธเบอรนารดแวนเลยร ประเทศเนเธอรแลนด ระยะแรก คอ ในป 2544-2548 โดย

มลนธ มวตถประสงคเพอสงเสรมและสนบสนนใหชมชนดาเนนกจกรรมรบเลยงเดกวยแรกเกด – 5 ป

ในชมชนแออดของกรงเทพมหานคร และมงเนนพฒนาผรบเลยงเดกในดานการอบรมเลยงดพฒนาเดก

ในดานรางกาย สตปญญา สงคมและอารมณ และจรยธรรม โดยผานการอบรมหลกสตรผดแลเดกเลก

ทจดโดยมลนธเดกออนในสลมฯ ซงเปนหลกสตรทมลนธนาประสบการณจากการทางานดานการพฒนา

เดกมาเปนแนวทางในการจดทาเนอหาหลกสตร เพออบรมใหกบผเขารวมโครงการบานรวมพฒนาเดก

ผสนใจในชมชนแออด และบคลากรของมลนธฯ นอกจากนมลนธยงจดอบรมความรดานการอบรมเลยง

ดเดกเปนหลกสตรระยะสนและเจาหนาทโครงการบานรวมพฒนาเดกลงไปเยยมบานผรบเลยงเพยงให

คาแนะนาปรกษาดานการอบรมเลยงดเดก การแลกเปลยนแนวคด การใหคาปรกษา การชวยเหลอ

การใหกาลงใจกนและการแลกเปลยนความคดเหนในการทางานรวมกน ซงการทางานของมลนธเดก

ออนในสลมฯ ไดเขาไปพฒนาคณภาพผรบเลยงเดกทอยในชมชนแออดตางๆ ใหมความรความเขาใจใน

ดานการเลยงดเปนการสรางความสมพนธในกลมผรบเลยงเดกเหนคณคาในอาชพรบเลยงเดก ทมบทบาท

สาคญตอการพฒนาเดก ซงเปนการสรางรากฐานการพฒนาเดกในชวงวยแรกเกด – 5 ป ซงเปนชวง

วยทสาคญของการพฒนาทงดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา อกทงยงสนบสนนใหครอบครว

ไดไปประกอบอาชพสรางความมนคงแกครอบครว และกลมผรบเลยงเดกยงเกดการเรยนร แบงปน

ประสบการณชวยเหลอกน ทาใหเกดการชวยเหลอเกอกลกนเกดขน

ในป พ.ศ. 2549 – 2553 เบอรนารดแวนเลยร ประเทศเนเธอรแลนด ระยะท 2 โดยมลนธ

เดกออนในสลมฯ มวตถประสงคทจะสนบสนนใหเกดการทางานในลกษณะเครอขายผรบเลยง เพอให

ผรบเลยงทผานการพฒนาจากโครงการบานรวมพฒนาเดกในชวงแรกเปนผถายทอดความร ประสบการณ

แกผรบเลยงรายอนๆ และรวมกลมชวยเหลอกนในเครอขายยอยใหเกดความยงยนในการพฒนาเดก

ดวยคนในชมชน นอกจากนยงรบผรบเลยงเดกรายใหมเขารวมโครงการบานรวมพฒนาเดก โดยเจาหนาท

มลนธเดกออนในสลมฯ จะเปนผพฒนาผรบเลยงใหผานเกณฑประเมนของมลนธเดกออนในสลมฯ

และสงผรบเลยงเขาสเครอขาย โดยพยายามขยายเครอขายบานรบเลยงใหมากขนเพอประโยชนตอ

การพฒนาเดกออนทยากไร ดอยโอกาสใหมจานวนมากขน

5

6

สาหรบการวจยน ผวจยตองการวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเดกและเยาวชน

แหงชาตและแผนพฒนาเดกและเยาวชนระยะยาว ( พ.ศ.2545 – 2554) กรณศกษาโครงการบานรวม

พฒนาเดก โดยผลการวจยอาจเปนประโยชนตอหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของ นาไปเปน

แนวทางในการปรบปรงแกไข พฒนานโยบายทมงพฒนาคนใหเปนมนษยทสมบรณทงทางรางกาย จตใจ

สตปญญา ความร และคณธรรม ใหมจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวตและสามารถอยรวมกบ

ผอนไดอยางมความสขตอไป

ความมงหมายของการศกษาคนควา 1. เพอวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาตและแผนพฒนา

เดกและเยาวชนระยะยาว (พ.ศ.2545 – 2554) กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก

ความสาคญของการศกษาคนควา สามารถนาผลทไดจากการศกษาไปเปนแนวทางในการพฒนานโยบายใหเหมาะสม และสามารถ

ปฏบตไดอยางเปนรปธรรมในการพฒนาและแกไขปญหาตางๆ ใหมประสทธภาพและประสทธผลมาก

ยงขนตอไปในอนาคต

ขอบเขตของการศกษาคนควา ในการศกษาครงน ผวจยไดกาหนดขอบเขตการศกษา ดงน

1. ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน คอจากประชากรในพนทเจาะจงโดยจาแนกตามบทบาท

ทเกยวของกบโครงการบานรวมพฒนาเดก จาแนกเปน 3 กลม ไดแก

1. กลมผบรหารโครงการฯ คอ ผจดการมลนธเดกออนในสลมฯ

2. กลมผดาเนนงาน คอ ผนาชมชน ผรบเลยงเดก อาสาสมครดแลเดกในพนทเขตสวน

หลวงและเจาหนาทมลนธเดกออนในสลมฯ

3. กลมผปกครองเดกในโครงการบานรวมพฒนาเดก ในพนทเขตสวนหลวง 2. ประเดนการศกษา มงวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาตและแผนพฒนา เดก

และเยาวชนระยะยาว (พ.ศ.2545 – 2554) กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก เฉพาะกลมอายตา

กวา 5 ป

3. พนทดาเนนการศกษา คอ พนทเขตสวนหลวง

6

7

4. ดานระยะเวลา ในการศกษาครงทใชระยะเวลา 6 เดอน ตงแต พ.ย. 49 – เม.ย. 50

ตวแปรทศกษา ตวแปรทใชในการศกษาวจยครงน มตวแปรทเกยวของ ดงน

1. ตวแปรทเกยวกบปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม

1.1 ความอบอนในครอบครว

1.2 ความรนแรงในครอบครวและชมชน

1.3 ทอยอาศยมสภาพแออด

1.4 การมสวนรวมของชมชน

1.5 ยาเสพตด

1.6 อาชญากรรม

1.7 สถานภาพของครอบครว

2. ตวแปรทเกยวกบกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ

2.1 โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมในพระอปถมภสมเดจพระเจาพนางเธอ

เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร

2.2 วธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก

2.3 สถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษา

2.4 การเตรยมตวกอนมบตร 3. ตวแปรทเกยวกบผลผลต หรอปจจยนาออกสสภาพแวดลอม ไดแก นโยบายการพฒนา

เดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก คอ การพฒนาดานรางกาย สตปญญา สงคมและอารมณ และ

จรยธรรม

นยามศพทเฉพาะ 1. นโยบายเยาวชนแหงชาต หมายถง นโยบายเยาวชนแหงชาต ฉบบท 5 และแผนพฒนา

เดกและเยาวชนระยะยาว ( พ.ศ. 2545 – 2554 )

2. โครงการบานรวมพฒนาเดก หมายถง โครงการเพอสงเสรมและสนบสนนใหชมชนดาเนน

กจกรรมรบเลยงเดก ในวยแรกเกด ถง 5 ป ของมลนธเดกออนในสลมในพระอปถมภสมเดจพระเจา-

พนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร

3. การพฒนาเดก หมายถง การพฒนาเดกในวยแรกเกด ถง 5 ป ทางดานรางกาย สตปญญา

อารมณและสงคม จรยธรรม ทไดรบการเลยงดในบานรบเลยงทเขาโครงการบานรวมพฒนาเดกในชมชน

แออดเขตกรงเทพมหานคร

7

8

4. ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม หมายถง สภาพแวดลอมตางๆ ในชมชน ประกอบดวย

4.1 ความอบอนในครอบครว หมายถง พฤตกรรมของผปกครองทเดกรบรวาเปน

พฤตกรรมทแสดงถงความรก ความหวงใยทมตอเดก เชน การโอบกอด การพดจาไพเราะ

4.2 ความรนแรงในครอบครวและชมชน หมายถง พฤตกรรมของผปกครองและชมชนท

เดกรบรวาเปนพฤตกรรมทแสดงถงความรนแรง ทงทางวาจา กรยา การกระทา

5.3 ทอยอาศยมสภาพแออด หมายถง ทอยอาศยมสภาพแออด ไมถกสขลกษณะ และ

สภาพแวดลอมทรดโทรม

4.4 การมสวนรวมของชมชน หมายถง การมสวนรวมของประชาชนทพกอาศยอยในเขต

สวนหลวง

4.5 ยาเสพตด หมายถง สงเสพตดทกชนดทระบาดในชมชนเขตสวนหลวง เชน เฮโรฮน

ยาบา เหลา บหร ฯลฯ

4.6 อาชญากรรม หมายถง การกระทาผดของบคคลหรอองคกร ซงการกระทานนๆ ซง

ถอเปนความผดทกฎหมายไดบญญตเปนขอหาม เมอบคคลกระทาความผดหรอละเมดแลวจะตองรบ

การลงโทษ

4.7 สถานภาพของครอบครว หมายถง ลกษณะครอบครวในบานพก จาแนกเปน

4.7.1 ลกษณะครอบครวเดยว มสมาชกในบานประกอบดวย พอ แม และลก เทานน

4.7.2 ลกษณะครอบครวขยาย มสมาชกในบานประกอบดวย พอ แม ลก และ

ญาตอนๆ เชน ป ยา ตา ยาย ฯลฯ

5. กระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ 5.1 โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมในพระอปถมภสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟา-

กลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร หมายถง การบรหารโครงการบานรวมพฒนาเดก

ของผบรหารมลนธเดกออนในสลมฯ เชน การกาหนดกจกรรม การตดตอประสานงาน การจดสรร

บคลากร การตดสนใจ เปนตน

5.2 วธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก หมายถง วธดาเนนกจกรรมตางๆ ของ

โครงการบานรวมพฒนาเดก เพอใหการดาเนนโครงการฯ เปนไปตามจดมงหมาย

5.3 สถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษา หมายถง สถานรบ

เลยงเดกทงของภาครฐและเอกชน รบเลยงเดกตงแตอาย 3 – 6 ป เชน ศนยพฒนาเดก ศนยเดกเลก

นาอย ฯลฯ

8

9

5.4 การเตรยมตวกอนมบตร หมายถง การตงครรภโดยเจตนามการวางแผนลวงหนาและมความพรอมในการเลยงดลก

6. ผลผลต หรอปจจยนาออกสสภาพแวดลอม หมายถง นโยบายการพฒนาเดกโครงการ

บานรวมพฒนาเดก คอ การพฒนาดานรางกาย สตปญญา สงคมและอารมณ และจรยธรรม

กรอบแนวคดในการศกษาคนควา

สภาพแวดลอม สภาพแวดลอม

ปจจยนาเขาจาก

สภาพแวดลอม

กระบวนการแปรรป

ปจจยภายใน

กระบวนการ

ผลผลต หรอ

ปจจยนาออก

สสภาพแวดลอม

- นโยบายการพฒนาเดก

โครงการบานรวม

พฒนาเดก คอ ดาน

รางกาย สตปญญา

อารมณและสงคม และ

จรยธรรม

- โครงสรางของมลนธเดก

ออนในสลมในพระอปถมภ

สมเดจพระเจาพนางเธอ

เจาฟากลยาณวฒนา

กรมหลวงนราธวาสราช-

นครนทร

- วธดาเนนงานโครงการ

บานรวมพฒนาเดก

- สถานบรการเตรยมความ

พรอมแกเดกในระดบกอน

ประถมศกษา

- การเตรยมตวกอนมบตร

- ความอบอนในครอบครว

- ความรนแรงในครอบครวและชมชน

- การมสวนรวมของชมชน

- ยาเสพตด

- อาชญากรรม

- ทอยอาศยมสภาพแวดลอมแออด

- สถานภาพของครอบครว

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการศกษา

9

10

สมมตฐานของการศกษาคนควา สาหรบการวจยในครงน ผวจยไดตงสมมตฐานไว ดงน

1. ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม มอทธพลตอกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ

คอ โครงสรางของมลนธเดกออนในสลม ฯ

2. ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ

คอ วธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก

3. ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดก

4. กระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดก

10

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ

ผวจยไดอานทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของกบการวเคราะหนโยบาย จงขอนาเสนอ

ผลการอานและการสงเคราะหวรรณกรรมและงานวจยตามหวขอการวเคราะหนโยบาย การวเคราะห

กระบวนการกาหนดนโยบาย การวเคราะหกระบวนการนโยบายและงานวจยทเกยวของ ในสวนนจะ

นาเสนอแนวคด ดงน

1. การวเคราะหนโยบาย

2. กระบวนการกาหนดนโยบาย

3. ตวแบบกระบวนการนโยบายของ Ira Sharkansky

4. ความตองการในการพฒนาการของเดก

5. ผลงานวจยทเกยวของ

2.1 การวเคราะหนโยบาย (Policy Analysis) ความหมายของนโยบายสาธารณะ ถวลยรฐ วรเทพพฒพงษ (2541 : 3-10) ไดใหความหมายของนโยบายสาธารณะวา นโยบาย

สาธารณะนนเปนแนวทางปฏบตกวางๆ ซงกาหนดโดยรฐบาลหรอขาราชการระดบสง ทมวตถประสงค

แนนอนไมอยางใดกอยางหนง โดยมจดประสงคใหมการนาไปปฏบตและอาจเปนไปในทางบวกหรอ

ลบเปนการกระทาหรอไมกระทากได

สมบต ธารงธญวงศ (2543 : 1) ไดใหความหมายของนโยบายสาธารณะวา จะตองเปน

กจกรรมทกระทาโดยรฐบาล โดยการตดสนใจเลอกทจะกระทาของรฐบาลตองคานงถงคณคาของสงคม

เปนเกณฑ โดยมงทจะตอบสนองความตองการของประชาชนเปนหลก

ศภชย ยาวะประภาษ(2544 : 1-5) ไดใหความหมายของนโยบายสาธารณะวา เปนแนวทาง

การดาเนนกจกรรมของรฐบาล ซงรวมทงกจกรรมทผานมาในอดต กจกรรมทกาลงดาเนนการอยใน

ปจจบน และกจกรรมทคาดวาจะเกดขนในอนาคต

ทศพร ศรสมพนธ (2539 : 3-4) ไดใหความหมายของนโยบายสาธารณะวา นโยบายทถก

กาหนดขนโดยรฐบาล ซงอาจจะเปนองคกรหรอตวบคคลทมอานาจหนาทโดยตรงตามกฎหมายภายใต

ระบบการเมองนนๆ ทงน นโยบายสาธารณะจะครอบคลมตงแตสงทรฐบาลตงใจวาจะกระทาหรอไม

กระทา การตดสนใจของรฐบาลในการแบงสรรทรพยากรหรอคณคาตางๆ ในสงคม กจกรรมหรอการกระทา

11

12

ตางๆของรฐบาล รวมจนถงผลผลตและผลลพธ ทเกดขนจรง อนเปนสงทเกดขนตดตามมาจากการดาเนนงาน

ของรฐบาล

ดาย (Dye, 1984: 1) นโยบายสาธารณะคอ สงทรฐบาลเลอกจะกระทาหรอไมกระทา ในสวนทจะกระทาครอบคลมกจกรรมตางๆ ทงหมดของรฐบาล ทงกจกรรมทเปนกจวตรและกจกรรมทเกดขน

ในบางโอกาส

ชารแคนสก (Sharkansky. 1970: 1) นโยบายสาธารณะ คอ กจกรรมทกระทาโดยรฐบาล ซง

ครอบคลมกจกรรมทงหมดของรฐบาล อาทเชน การจดการศกษา การจดสวสดการ และการกอสราง

ทางหลวงโดยรฐ รวมทงขอกาหนดและระเบยบในการควบคมและกากบการดาเนนกจกรรมของปจเจก

บคคลและนตบคคลทงมวล ตลอดจนการดาเนนงานของหนวยงานของรฐ หรอความหมายในแง

พฤตกรรมคลายกบ ดาย แตมงพจารณาถงบทบาทของรฐบาลทมสวนในดานนโดยตรง โดยกลาววา

“นโยบายสาธารณะหมายถงกจกรรมตางๆ ทรฐบาลจดทาขน เปนตนวา บรหารสาธารณะ การ

ควบคมกจกรรมของบคคลหรอธรกจเอกชน การแสดงออกในทางสญลกษณตางๆ ตลอดจนการ

ควบคมกจกรรมทางการเมองแบบอน ๆ

แอนเดอรสน (Anderson. 1994: 5-6) นโยบายสาธารณะคอ แนวทางการปฏบตหรอการกระทาซง

มองคประกอบหลายประการ ไดแก ผปฏบตหรอชดของผกระทาทจะตองรบผดชอบในการแกไขปญหา

ทเกยวของกบสงคม โดยมจดมงหมายชดเจนวา สงใดทจะตองกระทาใหสาเรจ มใชสงทรฐบาล

เพยงแตตงใจกระทาหรอเสนอใหกระทาเทานน เปนการจาแนกใหเหนความแตกตางทชดเจนระหวาง

นโยบายกบ การตดสนใจของรฐบาล ซงเปนประเดนสาคญระหวางการเลอกทางเลอกทตองเปรยบเทยบกน

(Competing Alternatives)

พรวท; และเวอรบา (Prewith; & Verba. 1983: 652-653) นโยบายสาธารณะ คอ พนธะสญญา

ระยะยาวในการดาเนนกจกรรมอยางเปนแบบแผนของรฐบาล โดยมงถงสงทรฐบาลกระทาจรงมากกวา

สงทรฐบาลพดดงนนเพอใหสามารถเขาใจในนโยบายสาธารณะของรฐบาลไดอยางชดเจน ประชาชน

ตองตดตามการบญญตกฎหมายของฝายนตบญญตและการนานโยบายไปปฏบตของฝายรฐบาลอยาง

ใกลชด

ฟรดรช (Friedrich.1963: 70) นโยบายสาธารณะ คอ ชดของขอเสนอเกยวกบการกระทาของ

บคคล กลมบคคล หรอรฐบาลภายใตสงแวดลอมทประกอบดวยปญหา อปสรรคและโอกาส นโยบาย

จะถกนาเสนอเพอนาไปใชประโยชนในกา รแกไขปญหาของประชาชน โดยมงทจะกระทาใหบรรลเปาหมาย

อสตน (Easton. 1953: 129) นโยบายสาธารณะ หมายถง อานาจในการจดสรรคานยมของ

สงคมทงมวลและผทมอานาจในการจดสรร กคอ รฐบาลและสงทรฐบาลตดสนใจทจะกระทาหรอไม

กระทาเปนผลมาจาก “การจดสรรคานยมของสงคม”

12

13

ความหมายของการวเคราะหนโยบาย ดาย (Dye. 1984: 7) เหนวาการวเคราะหนโยบายเปนการวเคราะหปญหาของสงคมทเปน

วทยาศาสตร และสอดคลองกบความเปนจรง ดวยเหตนนกวเคราะหนโยบายสวนใหญจงสนใจทจะ

พฒนาการอธบายทเหมาะสมมากกวาการเสนอแนะทางเลอกในการตดสนใจตอปญหานโยบายท

กาลงเผชญอย ลกษณะสาคญของการวเคราะหนโยบายตามทศนะของ Dye คอ การวเคราะหนโยบาย

เปนเรองทเกยวของกบการอธบาย (explanation) มากกวาการเสนอแนะ (prescription) เปนการแสวงหา

อยางจรงจงถงสาเหตและผลของนโยบายโดยใชระเบยบวธทางวทยาศาสตร และการวเคราะหนโยบาย

เปนความพยายามทจะพฒนาและทดสอบขอเสนอทวไปเกยวกบสาเหตและผลของนโยบาย นอกจากน

ยงเปนการสะสมการวจยคนพบทเชอถอไดตอความเปนจรงทวไปอกดวย ลกษณะการวเคราะหนโยบาย

ดงกลาว จงเนนหนกในเรองการพฒนาเชงทฤษฎมากกวาการแกไขปญหาเฉพาะหนาทนกการเมอง

เผชญอย

เควด (E.S. Quade. 1981: 4-5) ไดใหความหมายของการวเคราะหนโยบายไววา เปนรปแบบ

การวเคราะหทใชขอมลขาวสารในการปรบปรงวธการกาหนดนโยบายเพอการตดสนใจ โดยการใชเทคนค

การวจยดาเนนงาน การวเคราะหระบบ การวเคราะหตนทน-ผลประโยชน การวเคราะหตนทนประสทธผล

และรปแบบอนๆ ทจะไดมาซงการแกปญหาในทางการเมองและองคการ ดวยการตดสนใจและการ

นาไปปฏบต

ดนน (Dunn. 1981: 35) ไดใหความหมายของการวเคราะหนโยบายไววา เปนสาขาหนงของ

สงคมศาสตรประยกตทใชวธการหลากหลายในการนาเสนอขอเทจจรงและเหตผลมาแปรรปเปนนโยบาย

เพอแกปญหาในทางการเมองทมสภาวการณแตกตางกน

นาเกล (Nagel. 1984: 3) ไดใหความหมายของการวเคราะหนโยบายไววา การกาหนดและ

ตดสนทางเลอกของนโยบาย โดยการตดสนใจเลอกทางเลอกทคดวาดทสดในชดของเปาหมาย (Goals)

ทกาหนด โดยเปรยบเทยบทางเลอกเหลานนกบการบรรลเปาหมาย

ดงนนอาจสรปไดวา การวเคราะหนโยบาย คอ การตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสดทจะบรรล

วตถประสงคทกาหนดไวโดยอาจใชเทคนคตางๆ เปนเครองมอในการตดสนใจ

จดมงหมายของการวเคราะหนโยบาย สจวตท นาเกล (Stuart S. Nagel. 1980: 9) กลาววา “การวเคราะหนโยบายมจดมงหมาย

เพอศกษาปญหาดานตางๆ ของระบบสงคมและพยายามแสวงหาลทางในการแกไขทงน โดยอาศย

ความรจากศาสตรแขนงตางๆ ในสาขาวชาสงคมศาสตรประยกตมาใชเปนเครองมอในการวเคราะห”

เควด (E.S. Quade. 1981: 43-44) กลาววา “การวเคราะหนโยบายสาธารณะมจดมงหมายท

สาคญ คอ”

13

14

1. เพอใหผกาหนดนโยบายไดรบรถงปญหาสาธารณะ (public problems) โดยแจงชด

2. เพอปรบปรงคณภาพการตดสนใจของผกาหนดนโยบายทสามารถแกปญหาหรอ

ตอบสนองความตองการได

3. เพอสรางกระบวนการแกปญหาทเปนรปธรรมและเปนระบบ

ดงนน อาจสรปไดวา จดมงหมายทสาคญของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ คอ การหา

แนวทางแกไขปญหาตางๆทเกดขนในสงคม โดยกาหนดมาเปนนโยบายทเปนรปธรรมและเปนระบบ

ทมาจากการประสานองคความรในสาขาตางๆ องคประกอบของการวเคราะหนโยบาย การวเคราะหนโยบายสาธารณะนน เควด (Quade. 1981: 46-47) ไดจาแนกองคประกอบสาคญ

ไดดงตอไปน

1. วตถประสงค (The Objective) คอสงทผกาหนดนโยบายตองการใหเกดขน ซงควรม

ความชดเจน และไมมากจนเกนไป

2. ทางเลอก (The Alternative) คอมาตรการหรอแนวทางการดาเนนงานทสามารถบรรล

วตถประสงคทกาหนดไว ซงอาจมหลายทางเลอกในการบรรลวตถประสงคหนงๆ

3. ผลกระทบ (The Impact) คอผลทเกดขนจากทางเลอก อาจเปนผลประโยชน หรอผล

เสยหายทเกดขน

4. มาตรฐานหรอบรรทดฐาน (Criteria) หมายถง มาตรฐานของงานทตงไวเพอใชในการ

เปรยบเทยบวดผลเพอหาทางเลอกทเหมาะสม

5. ตวแบบ (Models) หมายถง วธการหรอกระบวนการทจะนาทางเลอกทตดสนใจมา

ดาเนนการ

ทศพร ศรสมพนธ (2541: 1 - 9) จาแนกแนวทางสาหรบการวเคราะหนโยบายออกเปน 3

แนวทางใหญๆ ไดแก

1) แนวทางเกยวกบปทสถานของนโยบายสาธารณะ (Public policy prescription) เนน

การใหขอมลหรอคาตอบ ตลอดจนการเสนอแนะ (Prescribe) ตวผกาหนดนโยบายสาธารณะวาควรท

จะตดสนใจอยางไรหรอควรทจะทาอะไร

2) แนวทางเกยวกบสาเหตและผลกระทบของนโยบาย (Causes and consequences

of public policy) พจารณาทความสมพนธเชงเหตผล (Causal relationships) ระหวางสวนประกอบ

ตางๆ (Components) ของระบบนโยบายสาธารณะ (public policy system) เชน ปจจยนาเขาของ

นโยบายสาธารณะ (Inputs) กระบวนการแปรรปหรอการตดสนใจ (Conversion or decision-making

process) ผลผลตของนโยบายสาธารณะ (Outputs) และปจจยปอนกลบ (Feedback)

14

15

3) แนวทางเกยวกบกระบวนการกาหนดนโยบายสาธารณะ (Public policy-making

analysis) พจารณาทกระบวนการ (Process) หรอขนตอน (Step) ของการกาหนดนโยบายวา ในแตละ

ขนตอนนนมโครงสรางหนาท (Functional activities) อยางไร เพอใหทราบถงรายละเอยดของนโยบาย

และพฒนาการของกระบวนการกาหนดนโยบาย

จากแนวทางสาหรบการวเคราะหนโยบายทง 3 แนวทางขางตนจะเหนวา แนวทางเกยวกบปทสถาน

ของนโยบายสาธารณะเปนการศกษาวา นโยบายสาธารณะควรทจะถกกาหนดอยางใด (How public

policies should be made) สวนแนวทางเกยวกบสาเหตและผลกระทบของนโยบายสาธารณะ และ

แนวทางเกยวกบกระบวนการกาหนดนโยบายสาธารณะ เปนการศกษานโยบายสาธารณะถกกาหนดมา

อยางใด (how public policies are made) (Hogwood and Gunn. 1983: 3)

2.2 กระบวนการกาหนดนโยบาย (Public policy-making) แอนเดอรสน (Anderson. 1979: 23-24) ไดจาแนกกระบวนการของการวเคราะหนโยบาย ออกเปน

5 ขนตอน คอ

1. การกาหนดปญหา (Problem Formulation)

2. การกาหนดกรอบของนโยบาย (Formulation)

3. การยอมรบนโยบาย (Adoption)

4. การนาไปปฏบตของนโยบาย (Implementation)

5. การประเมนผลนโยบาย (Evaluation)

เควด (E. S. Quade. 1981: 47-58) มกระบวนการและวธการวเคราะห 5 ขนตอนเชอมโยง

กนเปนวงจรและอาจกระทาซาหลายๆ ครง ดงตอไปน

1. การกาหนดรปแบบ (Formulation) เปนการระบปญหาและขอบเขตของปญหา กาหนด

วตถประสงคและมาตรฐานใหชดเจน

2. การคนหา (Search) เปนการคดคนและคดเลอกทางทจะนาไปสการบรรลวตถประสงค

ทตงไว

3. การกาหนดตวแบบ (Modeling) เปนการสรางและกาหนดตวแบบเพอใชในการพจารณา

วเคราะหทางเลอก ผลลพธและผลกระทบทจะเกดขน

4. การเปรยบเทยบ (Comparison) เปนการเปรยบเทยบทางเลอกตางๆ ทไดกาหนดไว

แลว โดยดวาทางเลอกใดทอยในเกณฑมาตรฐานและยอมรบได ซงจะทาการคดเลอกทางเลอกทไม

เหมาะสมออกไป

15

16

5. การสรปผลและตรวจสอบทางเลอก (Interpretation and Varification) เปนการศกษา

เปรยบเทยบและจดลาดบทางเลอกตามความสาคญ เพอเลอกทางเลอกทจะบรรลเปาหมาย ตอจากนน

ทาการตรวจสอบยอนกลบวาเปนไปตามทวเคราะหหรอไม

ขนตอนโดยละเอยดของ เควด (E. S. Quade. 1981: 67-82) อาจจาแนกได ดงน

1. การกาหนดปญหา

2. การเตรยมหวขอในการนาเสนอ ซงมหวขอตางๆ ดงน

สภาพปญหา

จดประสงคหลกในการศกษา

ขอบเขตหรอประชากรในการศกษา

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการศกษา

ความสมพนธกบโครงการอน

เปาหมายหรอวตถประสงคในการศกษา

วธการวดประสทธผล

กรอบในการวเคราะห

1. ชนดของทางเลอก

2. ระเบยบวธทใชในการศกษา

3. เกณฑมาตรฐานในการวด

การวเคราะหทางเลอก

1. การวเคราะหเชงพรรณา

2. การวเคราะหเชงประสทธผล

3. การวเคราะหตนทน

ตนทนของรฐ/เอกชน

ระยะเวลา

4. การไดผลตอบแทน

5. ขอสงเกต และการจดลาดบความสาคญ

6. ขอพจารณาอนๆ

ขอเสนอแนะทอาจจะม

ภาคผนวก (ขอมลอนๆ ทเกยวของทเปนประโยชนตอการศกษา)

3. การจดองคกรในการทางาน

3.1 การคดเลอกผปฏบตงาน

16

17

3.2 การมอบหมายงาน

4. การกาหนดแผนการปฏบตงาน

5. การเลอกแนวทางในการดาเนนงาน

6. การเกบรวบรวมขอมลทได

ดนน (Dunn. 1981: 47-48) ไดแบงกระบวนการการวเคราะหออกเปน 11 ขนตอน ดงน

1. การกาหนดโครงสรางของปญหา ไดแกการวเคราะหปญหาวา ปญหาทเกดขนนน

เกดขนจรงหรอไมและเปนปญหาสาธารณะหรอไม

2. การวเคราะหปญหาของนโยบาย ไดแก การวเคราะหสาเหตของปญหา

3. การพยากรณ ไดแก การวเคราะหทางเลอกในการแกปญหา

4. ทางเลอกของนโยบาย ไดแก การเปรยบเทยบขอดขอเสยของทางเลอกตางๆ ทจะมา

ใชในการแกปญหาของนโยบาย

5. ขอเสนอแนะ ไดแก การจดทาขอเสนอแนะวาทางเลอกใดเปนทางเลอกทดทสดและม

ความเปนไปไดสงสด

6. การปฏบตตามนโยบาย ไดแก การนาทางเลอกทผมอานาจตดสนใจแลวไปปฏบต

7. การกากบดแล ไดแก การตรวจสอบปญหาอปสรรคในการดาเนนการ

8. ผลลพธของนโยบาย ไดแก การรวบรวมผลลพธและผลกระทบของนโยบาย เพอทาการ

ประเมนผลในขนตอนตอไป

9. การประเมนผล ไดแก การประเมนผลลพธและผลกระทบของนโยบาย วาเปนไปตามท

กาหนดหรอไม

10. ผลการปฏบตตามนโยบาย ไดแก การเปรยบเทยบผลทคาดวาจะไดของนโยบายกบ

วตถประสงคทกาหนด

11. ขอสรปทไดจากการปฏบต เปนการนาทางเลอกทไดจากการวเคราะหนโยบายไปปฏบต

2.3 ตวแบบกระบวนการนโยบายของ Ira Sharkansky ชารแคนสก (Ira Sharkansky) เปนบคคลหนงทพฒนาตวแบบกระบวนการนโยบายทไดรบ

อทธพลมาจาก ตวแบบเชงระบบของ David Easton ในทรรศนะของ Sharkansky คาวา “กระบวนการ

นโยบาย” ไดรวมเอาขนตอนการกอตวของนโยบาย การยอมรบ (หรอการกาหนดนโยบาย) และการนา

นโยบายไปสการปฏบต (หรอ การปฏบตตามโครงการของรฐบาล) เขาไวดวยกน

17

18

อยางไรกตาม เนองจากในทางปฏบตกระบวนการนโยบายจะมลกษณะพลวต ขณะเดยวกน

มโอกาสไดรบผลกระทบจากฝายตรงขาม ดงนน ตามตวแบบกระบวนการนโยบายของ Sharkansky

จงพยายามพฒนานโยบายใหออกมาโดยมความเหมาะสม สอดคลองกบความตองการ ตวแบบกระบวนการ

นโยบายของ Sharkansky มลกษณะดงภาพประกอบ 2

สภาพแวดลอม สภาพแวดลอม

ผลผลต หรอ

ปจจยนาออก

สสภาพแวดลอม

กระบวนการแปรรป

ปจจยภายใน

กระบวนการ

ปจจยนาเขาจาก

สภาพแวดลอม

สภาพแวดลอม สภาพแวดลอม ขอมลยอนกลบหรอผลสะทอนกลบ

- การเรยกรอง

- ทรพยากร

- การคดคาน หรอ

การสนบสนนจาก

ประชาชน รวมทง

ผปฏบตงานใน

หนวยงานภาครฐ

- โครงสราง

- ประสบการณสวนบคคล

และความพงพอใจของผ

กาหนดนโยบาย

- วธในการควบคม

- กฎระเบยบ ขอบงคบและ

วธการปฏบตทใชในการ

ตดสนใจ

- วฒนธรรมการบรหาร

- นโยบาย

- วธปฏบต

- สนคา บรการ ทจะถก

สงไปยงประชาชน

ผรบบรการ รวมทง

ผปฏบตงานใน

หนวยงานภาครฐ

ภาพประกอบ 2 ตวแบบกระบวนการนโยบายของ Sharkansky

ทมา : Ira Sharkansky. Public Administration: Policy Making in Government Agencies.

Markham, Chicago, ILL: 1970; Ira Sharkansky. Public Administration. Chicago,

IL: McNally, 1978

ตามตวแบบกระบวนการนโยบายของ Ira Sharkansky ขางตน อธบายไดดงน

1. สภาพแวดลอม (Environment) จะหมายถงสงตางๆ ไดแก สภาพแวดลอมทางดาน

การเมองเศรษฐกจ สงคมและวธปฏบตทงหลายของรฐบาลทมตอปจจยนาเขากระบวนการแปรรป และ

ผลผลตหรอปจจยนาออก

18

19

2. ปจจยทนาเขาสระบบ (Input) ไดแก ปจจยนาเขาทจะถกสงไปยงกระบวนการแปรรป

ไดแก การเรยกรองเพอใหไดมาซงนโยบาย ทรพยากร การสนบสนน รวมทงการคดคานการดาเนนการ

ของผกาหนดนโยบาย

3. กระบวนการแปรรป (Conversion Process) หมายถง โครงสรางทเปนทางการเมอง

ของหนวยงานภาครฐทงหลาย วธการตดสนใจ วฒนธรรมการบรหาร กฎระเบยบ ขอบงคบ และวธ

ปฏบตทมอทธพลโดยตรงตอการแปรรปปจจยนาเขาใหเปนนโยบาย

4. ปจจยนาออก หรอผลผลต หรอนโยบาย (Policy Output) หมายถง การตดสนใจ

ทงหลายภายในขอบเขตอานาจของผกาหนดนโยบาย รวมทงสนคาและบรการกฎระเบยบตางๆ รวมทง

กจการทเสรมสรางทเปนสญลกษณใหเกดขนแกผเกยวของ

5. ผลของการใหบรการ หมายถง ผลทงหลายทเกดจากปฏกรยาตอบระหวางปจจย

นาเขาเปนผลผลตหรอนโยบาย และอทธพลของสภาพแวดลอม ผลของการใหบรการวดไดจากการ

เปรยบเทยบระหวางสงทระบบผลตออกมาผลกระทบของสงนน รวมทงประโยชนจรงๆ ทเกดขนใน

สงคม

6. ผลสะทอนกลบหรอขอมลยอนกลบ (Impact) ทจะแสดงใหเหนถงอทธพลของปจจย

นาเขาทมตอขอเรยกรอง ทรพยากร การสนบสนน หรอการคดคานทมตอระบบการบรหารรบเขามา เชน

กฎระเบยบทมอยสามารถสงผลกระทบตอการไหลเขาของทรพยากรเขาสหนวยงาน การบรหาร การใหบรการ

สาธารณะและนโยบายในดานกฎหมายมผลตอความพงพอใจของประชาชนและกอใหเกดการเรยกรอง

เปนตน

ตามตวแบบกระบวนการนโยบายของ Ira Sharkansky หากพจารณาในแงของการ”วเคราะห

ผลสะทอนกลบ” หรอ “ขอมลยอนกลบ” (Policy Feedback Analysis) สามารถศกษาวานโยบายท

ออกมาสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนทไดรบผลกระทบจากนโยบาย มอทธพลตอการ

เปลยนแปลงนโยบายไดอยางไร แตไมใชในลกษณะของการวเคราะหผลสะทอนกลบของนโยบายทจะ

ไดมการกลาวถงในลาดบตอไป

นอกจากนนชารแคนสก (Sharkansky. 1970: 66-67) ยงไดอธบายวามเรองตางๆ มากมายของ

เศรษฐกจ สงคมและการเมองทมอทธพลตอการตดสนใจของผกาหนดนโยบายและยงมอทธพลถายทอด

ไปถงผลผลต (Output) และผลกระทบตางๆ ทเกดขนและในบางครงสงแวดลอมน อาจะเปนสง

ขดขวางระหวางนโยบายและผลของมนหรอระหวางผลทเกดขนกบผลกระทบทมตอชมชนนนๆ ( จมพล

หนมพานช. 2547: 287; อางองจาก Ira Sharkansky. Public Administration: Policy Making in

Government Agencies. 1970; Ira Sharkansky. Public Administration.1978.)

19

20

2.4 ความตองการในการพฒนาการของเดก 2.4.1 ความหมายของพฒนาการ พฒนาการ (Development) หมายถง กระบวนการเปลยนแปลงไปในทางทดขนทง

ทางดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา เปนการเพมทงความสามารถในการทาหนาทของ

อวยวะสวนตางๆ และความสามารถในการทากจกรรมอยางใดอยางหนง (อาไพพรรณ ปญญาโรจน.

2545:8) สวนมาสโซเกลย (Massoglia) กลาววา พฒนาการ หมายถง ลาดบขนซงเดกประสบผลสาเรจ

มพฒนาการและมวฒภาวะทสามารถจะอธบายได โดยเมอพลงทไดมาจากสงแวดลอมภายนอกตว

เดกมาเชอมโยงกบพลงภายใน คอ วฒภาวะ พฒนาการกจะเกดขน เชน เมอเดกกนอาหารด วงและ

เลนออกกาลงกายกลางแจง พฒนาการคอ ผลทเกดจากพลงภายในซงใชอาหาร การออกกาลงกาย

และแสงแดดเพอชวยใหเขาเตบโตและมวฒภาวะ (เยาวพา เดชะคปต. 2542: 25 ; อางองจาก Massoglia.

1977) พงษพนธ พงษโสภา (2542: 65) ไดใหความหมายของพฒนาการวา หมายถง การเปลยนแปลง

ในทกๆ ดานพรอมกน ซงเปนการเปลยนแปลงทงทางดานรางกาย สตปญญา สงคมและอารมณ และ

การเปลยนแปลงนจะเปนไปทงในดานปรมาณและคณภาพในเวลาเดยวกน ซงเปนผลสบเนองมาจาก

วฒภาวะ (Maturity) และการเรยนร (Learning) เปนความสาคญซงสอดคลองกบ สรมา ภญโญอนนตพงษ

(2545ก : 27) ทกลาววา พฒนาการหมายถง การเปลยนแปลงในตวมนษยทงทางดานรางกาย จตใจ

และสตปญญาดานการทาหนาท (Function) และวฒภาวะ (Maturation) ของอวยวะระบบตางๆ ใน

ดานโครงสราง การจดระเบยบสวนตางๆ ของรางกาย รวมทงพฤตกรรมทแสดงออกมลกษณะและ

ทศทางทแนนอนสมพนธกบเวลา ทาใหสามารถทาหนาทไดอยางด มประสทธภาพ ทาสงทยากสลบ

ซบซอนมากขน ตลอดจนเปนการเพมทกษะใหมๆ

สกอตต (Scott. 1974: 4) ไดกลาวถงความหมายของพฒนาการวา หมายถง ความเปลยนแปลง

ทกชนดทสมพนธกบเวลาเปนการเปลยนแปลงทงโครงสรางและการทาหนาทของสงมชวต ในทานอง

เดยวกน วณ ชดเชดวงศ (2537: 149) ไดใหความหมายของพฒนาการวาหมายถงการเปลยนแปลง

ในโครงสรางตางๆ ของรางกายทเดกแตละคนจะพฒนาไปถง รวมทงการเพมขนของขนาดรางกาย

ตลอดจนการเปลยนแปลงดานคณภาพ (Quality) นอกจากนน จตตนนท เดชะคปต (2536:8) ไดกลาว

เพมเตมวาพฒนาการ หมายถง กระบวนการเปลยนแปลงทเกดขนในตวมนษยโดยธรรมชาตทงในดาน

โครงสรางและแบบแผนของรางกาย รวมทงพฤตกรรมทแสดงออก ซงพฒนาการในทนจะครอบคลม

การเปลยนแปลงทางปรมาณ (Quantitative Change) ทเกยวของกบการเพมจานวนหรอขนาดรปราง

และอวยวะตางๆ ของรางกาย เชน ขนาดของลาตวทสงขน เปนตน และการเปลยนแปลงทเกดสง

20

21

ใหมๆ ในทางคณภาพ (Qualitative Change) ทเกยวของกบการทางานและการจดระเบยบสวนตางๆ

ของรางกายทงทางดานรางกาย อารมณ และสตปญญา เชน ความสามารถในการอานเขยนหนงสอ

การดเนอร (Gardner) กลาววา พฒนาการ หมายถง การเปลยนแปลง 5 ดาน คอ 1) ความ

เจรญทางดานขนาด 2) ความเจรญทางดานสดสวนของรางกาย 3) การเปลยนแปลงความซบซอนทง

ดานโครงสรางและการทาหนาท 4) การมสมรรถภาพในการทาหนาทใหมๆ เกดขนและ 5) การสลายไป

ของสวนตางๆ รวมทงสมรรถภาพในการทาหนาทตางๆ ดวย (พชร สวนแกว. 2545: 18 ; อางองจาก

Gardner. n.d.) นอกจากน เฮอรลอค (Hurlock. 1968: 5) ยงไดกลาวยาถงความหมายของ

พฒนาการวาหมายถง การเปลยนแปลงตางๆ ทมลาดบขนตอนตอเนองกนไปตลอดเปนกระบวนการท

เปลยนแปลงทงทางรางกายและจตใจผสมผสานกน ตลอดจนกระตนใหบคคลมความสามารถทจะจดการ

ควบคมสงแวดลอมใหมๆ

จากความหมายดงกลาวขางตนสรปไดววา พฒนาการ หมายถง กระบวนการเปลยนแปลง

ในดานตางๆ ของมนษยทมระเบยบแบบแผน และมลาดบขนอยางตอเนองกนไปทงทางดานรางกาย

จตใจ และสตปญญา โดยทการพฒนานนไมใชเพยงแตจะเพมในเรองของขนาดหรอรปรางเทานน

(Quantity) แตจะรวมถงการทจะตองมลกษณะหรอมความสามารถใหมๆ ในทางคณภาพ (Quality)

เกดขนดวย

2.4.2 ประเภทของพฒนาการ

พฒนาการของเดกปฐมวยเปนกระบวนการเปลยนแปลงทเกดขนในตวเดกอยางตอเนอง

มาตงแตปฏสนธจนเขาสชวงอาย 3 – 6 ป ซงจะมลกษณะพเศษกวาพฒนาการในชวงอนๆ เนองจาก

การเปลยนแปลงและพฤตกรรมทแสดงออกไดอยางชดเจน (จตตนนท เดชะคปต. 2536: 9) อกทง

พฒนาการเปนกระบวนการทมการประสานงานกนพรอมกนไปหมดทงรางกายและจตใจ กลาวคอ การเตบโต

ทางรางกาย และพฒนาการทางอารมณและสตปญญาจะมความสมพนธเกยวเนองกนอยางใกลชด

เพราะฉะนน การศกษาพฒนาการเดกจงจะตองศกษาทงหมด มใชแยกศกษาสวนใดสวนหนง (ทศนา

แขมมณ; และคนอนๆ. 2536: 60)

การเขาใจเกยวกบพฒนาการของเดกเปนสงทมความจาเปนมาก เพราะความเขาใจในพฒนาการ

จะชวยใหสามารถสงเกต อบรมเลยงด และสงเสรมพฒนาการและประสบการณตางๆ ใหกบเดกไดตรง

กบระดบความสามารถของเดกแตละคน (เยาวพา เดชะคปต. 2540: 35) ซงผทเปนพอแม ผปกครอง

หรอผทเกยวของกบเดกควรจะตองร เนองจากบคคลเหลานมหนาททจะตองอบรมสงสอนและเลยงด

เดกใหมแนวทางในกาพฒนาอยางถกตองและเหมาะสม ซงพฒนาการของเดกปฐมวยอาจแบงออกได

4 ดาน ดงน

21

22

1. พฒนาการทางกาย (Physical Development)

พฒนาการทางดานรางกาย หมายถง การพฒนาทมผลตอการเปลยนแปลงไปในทางทดขน

ของรางกาย 3 ดาน คอ (สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. 2545: 12-13)

1) พฒนาการทางดานโครงสราง ไดแก การพฒนาการในดานนาหนก สวนสง สดสวนท

เพมมากขน กระดก กลามเนอ ใยประสาท สมองทขนาดเพมขน

2) พฒนาการทางดานการเคลอนไหว ไดแก การพฒนาความสามารถในการเคลอนไหว

สวนตางๆ ของรายกาย การพฒนาการควบคมกลามเนอระบบประสาท และอวยวะใหทางานไดอยางม

ประสทธภาพ

3) การมสขภาพอนามยทด

ทงน ในการพฒนาทางรางกายทางดานโครงสรางและการเคลอนไหว จาเปนทพอแมผปกครอง

ตองใหความสนใจ โดยเปดโอกาสใหเดกไดเลนและทากจกรรมดวยตนเอง ซงจะสงผลใหเดกมความ

กระตนรอรน อยากรอยากเหน และพยายามคนพบประสบการณของชวตอยเสมอจนเกดความชานาญ

และความมนใจ อนจะเปนการพฒนาการเรยนรของเดกอกทางหนงดวย

ทศนา แขมมณ และคนอนๆ (2538: 70-71) ไดกลาวถงพฒนาการทางดานรางกายของเดก

ปฐมวย สรปไดวา เดกปฐมวยมลกษณะทางกายเปลยนแปลงอยางรวดเรวดานสวนสง นาหนกและ

สดสวนของรางกาย โดยในระยะแรก อวยวะตางๆ กาลงอยในระยะหนงจงจะสมบรณเตมท ซง

พฒนาการทางดานรางกายจะม 2 ลกษณะใหญๆ คอ พฒนาการทางสขภาพ และพฒนาการทางการ

เคลอนไหว

1) พฒนาการทางสขภาพ ดชนสาคญไดแก นาหนกและสวนสง ซงเดกควรมนานาหนก

และสวนสงเหมาะสมกบวย โดยมการเพมนาหนกและสวนสงตามอตราการเพมโดยเฉลยของเดกใน

ประเทศของตน

2) พฒนาการทางการเคลอนไหว เดกจะพฒนาความสามารถในการควบคมการเคลอนไหว

โดยเรมตนจากสวนบนของรางกาย คอ จากศรษะไปสลาตว ขา และเทา และเรมจากลาตวไปยงแขน

ขา และไปสปลายนวตามลาดบ ตลอดจนเรมจากการควบคมกลามเนอมดใหญไปสกลามเนอมดเลก

และนอกจากการควบคมกลามเนอเพอการเคลอนไหวแลว เดกยงพฒนาความสามารถในการใชประสาท

สมผสตางๆ ไดแก การมอง การชม การดม และการลบคลาสมผสดวย

นอกจากน เดกในวยนจะอยนงไมเปนเพราะเปนชวงทเดกกาลงเจรญเตบโต ซงการทเดกมก

ไมอยนงและเคลอนไหวเกอบตลอดเวลาน เปนการชวยพฒนากลามเนอใหญและกลามเนอเลก และ

กระตนการสรางโยงใยของเสนประสาททพฒนาเกอบจะสมบรณในวยน

22

23

สวนสรมา ภญโญอนนตพงษ (2545ข: 97-98) กลาววา พฒนาการดานรางกาย หมายถง

การเจรญเตบโตของรางกาย ซงการเปลยนแปลงทางรางกายของเดกปฐมวยจะไมรวดเรวเหมอนวย

ทารก แตจะเปนไปในอตราทคงท โดยสวนทจะพฒนามาก ไดแก วฒภาวะระบบประสาท กลาวคอ

กลามเนอมดตางๆ จะแขงแรงและทางานประสานกน ทาใหรางกายเคลอนไหวไดคลองแคลว และ

สามารถทรงตวไดดขน โดยอาจกลาวแยกเปน 2 สวน ดงน

1) กลามเนอใหญ เดกปฐมวยจะมอตราการพฒนาเปนไปตามวย เชน เดกอาย 4 ป

จะสามารถเดนลงบนไดแบบสลบเทาไดดกวาเดกอาย 3 ป หรอในการกระโดด เดกอาย 3 ป จะ

กระโดดสองเทาพรอมกน ครงพออาย 4 ป จะสามารถกระโดดดวยเทาขางเดยว และจะกระโดดสลบ

เทาไดเมออาย 5 ป เปนตนไป

2) กลามเนอเลก โดยเฉพาะกลามเนอมอจะพฒนาอยางมาก เชน ในการวาดภาพตาม

แบบเดกจะวาดรปวงกลมไดทอาย 3 ป วาดรปสเหลยมไดทอาย 4 ป และวาดรปสามเหลยมไดทอาย

5 ป เปนตน

กเซล (Gesell) กลาววา การเจรญเตบโตของเดกจะแสดงออกเปนพฤตกรรมในดานตางๆ

สาหรบพฒนาการดานรางกายนน หมายถง การทเดกแสดงความสามารถในการจดกระทากบวสด

เชน การเลนลกบอล การขดเขยน เดกตองใชความสามารถของการใชสายตาและกลามเนอมอ ซงเปน

พฤตกรรมทตองอาศยการเจรญเตบโตของระบบสมองและการเคลอนไหวประกอบกนลกษณะพฒนาการ

ทสาคญของเดกในระยะนกคอ การเปลยนแปลงทางดานการเคลอนไหว การทางานของระบบประสาท

กลามเนอ และการพฒนาความสามารถในการควบคมรางกายและบงคบสวนตางๆ ของรางกาย

(จงกล เกษตม. 2541: 15 ; อางองจาก Gesell. 1964) และจาการวจยของกเซล ไดแยกพฤตกรรม

ของเดกในวยนออกเปนขนตงแตอาย 3 ขวบ ถง 6 ขวบ ดงน (สายวรณ จนวฒ. 2541: 19-21; อางอง

จาก เอออาร พงศอศวรานนท. 2529)

อาย 3 ขวบ เปนวยทของทากจกรรมทออกกาลงกลามเนอแขน ขา นว มอและเทา

ลากเสนไดด ชอบสรางหอคอยโดยใชแทงลกบาศก ชอบกระโดด และชอบวง

อาย 4 ขวบ วงกระโดดไดดกวา 3 ขวบ สามารถชวยตนเองได แตงตวเองได ตดกระดม

ผกเชอกรองเทา รบประทานขาวดวยตนเอง

อาย 5 ขวบ สามารถควบคมกจกรรมของรางกายไดด ทางตวไดด เชอมนตนเอง มความ

ระมดระวงในการเลน กระโดดไดด การเคลอนไหวของรางกายสวนตางๆ ประสานงานกนไดดสามารถ

ใชแปรงๆ ฟนได หวผม ลางหนา และชวยตนเองไดมากยงขน

อาย 6 ขวบ เคลอนไหวไดด ไมชอบอยนง ชอบวงไล กระโดด เลนกฬาไดหลายอยาง

ชอบเลนของเลนทกชนดทมลอเลอน ชอบอาบนาและแตงตวเอง

23

24

จากทกลาวมาเกยวกบพฒนาการทางดานรางกายของเดกปฐมวย สรปไดวา พฒนาการทางดาน

รางกายของเดกในวยน หมายถง การเจรญเตบโต หรอการพฒนาเปลยนแปลงไปในทางทดขน ซง

แบงไดเปน 2 ลกษณะใหญ ๆ คอ พฒนาการทางกาย อนไดแก สวนสง นาหนก และสดสวนทเพมขน

และพฒนาการทางการเคลอน คอ เดกจะสามารถควบคมการเคลอนไหวของทงกลามเนอใหญและ

กลามเนอเลกไดดขน

2. พฒนาการทางอารมณและสงคม (Emotional and Social Development)

อารมณ หมายถง ความรสกทเกดขนจากการกระตน ทงจากสงเราภายใน คอความตองการ

หรอแรงขบ และจากสงเราภายนอก แลวทาใหเกดการเปลยนแปลงทงทางรางกายและจตใจ (สานกงาน

คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. 2536: 18) ซงสอดคลองกบ พรรณทพย ศรวรรณบศย

(2547: 71) ทกลาววา อารมณเปนสภาพการเปลยนแปลงของรางกายและจตใจอนเนองมาจากการ

ปฏสมพนธระหวางสงเราและอนทรย และการแสดงโตตอบนนจะเปนไปตามสถานการณ สวนพฒนาการ

ทางอารมณ หมายถง การเปลยนแปลงพฤตกรรมการแสดงออกทางอารมณและความรสกโดยจะ

พฒนาจากการรบรความรสกทวๆ ไปไปสความรสกทละเอยดออนลกซง และจากการรบรความรสก

ของตนเองไปสการรบรสกของผอน (จตตนนท เดชะคปต. 2536: 12) ซงพฒนาการทางอารมณนจะ

รวมถงการเตบโตและการเปลยนแปลงอารมณพนฐานของเดกอนไดแก ความกลว ความโกรธ เปนตน

นอกจากนนยงครอบคลมไปถงอารมณทซบซอนมากขน ไดแก ความรสกผด ความอจฉา ความภมใจ

เปนตน (นภเนตร ธรรมบวร. 2540: 95)

เดกในวยนจะมอารมณหงดหงดงาย ดอรน เอาแตใจตวเอง เจาอารมณ ทงนเพราะอยในวย

ชางปฏเสธ (negativistic phase) อกทงชวตประจาวดมเรองยวอารมณใหเดกหงดหงดวนวายไมรจบ

สนระหวางความตองการของเดก ซงเดกอยากรอยากทดลองใหเขาใจ บางครงกเขาใจงาย บางครงก

เขาใจยาก บางคราวกเจบตวหรอโดนทาโทษ เดกจะเรมมลกษณะอารมณประเภทตางกๆ อยางท

ผใหญม เชน อารมณโกรธ อารมณอจฉา อารมณอาทรเหนใจ อารมณอยากรอยากเหน อารมณ

หรรษา อารมณกาวราว อารมณอวดดอถอด (ศรเรอน แกวกงวาล. 2540: 205) เชนเดยวกบเฮอรลอค

(Hurlock. 1967: 296) ทกลาววา เดกวยนมลกษณะเปนคนเจาอารมณ ฉนเฉยว โกรธงาย หวาดกลว

อจฉารษยาอยางไมมเหตผล และจะแสดงออกเพอการระบายอารมณนนๆ ทนทอยางไมมการยบยง

อารมณของเดกจะสงเกตไดจากพฤตกรรมทเขาแสดงออกทางดานอารมณของเดกปฐมวย เปนการแสดง

อารมณทเปลยนแปลงไดงาย และบางครงกรนแรงมาก ซงการเปลยนแปลงอารฒณในเดกแตละคน

จะไมเหมอนกน ขนอยกบองคประกอบหลายๆ อยาง เชน การอบรมเลยงด สงแวดลอม สขภาพ

รางกายและสขภาพดานจตใจ

24

25

พฒนาการทางสงคม หมายถง การพฒนาความสามารถในการแสดงพฤตกรรมตามแผนท

สงคมยอมรบ ปฏบตไดเหมาะสมตามบทบาททสงคมกาหนด และมความรสกวาเปนสวนหนงของ

สงคม มสวนรวมและพอใจในสงคม (Hurlock. 1978: 228) นอกจากน นตยา คชภกด (2543: 43-

48) ยงไดกลาวเสรมอกวา พฒนาการดานสงคมเปนการเปลยนแปลงความสามารถในดานการสราง

ความสมพนธระหวางตนเองกบผอน และการดารงตนในสงคม อกทงยงครอบคลมไปถงความสามารถ

ในดานการสรางความสมพนธระหวางตนเองกบผอน และการดารงตนในสงคม อกทงยงครอบคลมไปถง

ความสามารถในการชวยตนเอง การรผดชอบชวด คณธรรม และการปรบตวในสงคม ซงพฒนาการ

ทางดานสงคมนมความสาคญตอบคคล เพราะชวยใหบคคลเรยนรระเบยบกฏเกณฑตางๆ ของสงคม

เพอสามารถทจะปรบตวใหอยรวมกบผอนได โดยเฉพาะวย 2 – 5 ป ซงเปนวยทเรมออกสสงคม

ภายนอก เดกจะมปฏสมพนธกบบคคลอนทไมใชบคคลในครอบครว เรมรจกคบเพอนในวยเดยวกน

และชอบเลนรวมกบเพอนๆ ในรปแบบตางๆ มากขน ซงการทเดกมปฏสมพนธนจะทาใหเดกเรยนรท

จะปรบตวใหเขากบเพอน และเรยนรทจะมพฤตกรรมตางๆ ทสงคมยอมรบเพอใหอยรวมกบสงคมนนๆ

ไดอยางเหมาะสม (วรรณนา บญนวน. 2541: 11)

อรคสน (Erikson) กลาววา พฒนาการทางดานสงคมของเดกในชวงปฐมวยน เปนพนฐานท

สาคญตอการพฒนาบคลกภาพของเดก ซงอทธพลของพฒนาการแตละขนมผลตอกน โดยพฒนาการ

ในขนหลงจะไดรบอทธพลจากขนกอนหนานน (Brewer. 1995: 17) เดกในวยนจะเรมพฒนาความรสก

เปนตวของตวเอง ชอบอสระ มความมนใจในตนเอง สนใจเรยนรสงรอบตวมากขน และเรยนรทจะสราง

ความสมพนธกบผอน แตการแสดงพฤตกรรมทางสงคมในระยะแรกอาจมปญหาเกยวกบการปรบตว

เขากบผอน เพราะเดกวยนจะยดตนเองเปนศนยกลาง มอารมณแปรปรวนงาย ยงไมรจกควบคม

อารมณและยอมรบความคด ความรสกของผอน แตเมอเดกมโอกาสปฏสมพนธกบเพอนวยเดยวกน

หรอผอนมากขน อกทงไดรบการปลกฝงลกษณะพฤตกรรมทเหมาะสมทางสงคม เดกยอมสามารถ

ปรบตวใหเขากบผอน และเรยนรบทบาทของตนเองในสงคมไดดยงขน (สรมา ภญโญอนนตพงษ.

2545ข: 101)

ประดนนท อปรมย ไดกลาวไววา ลกษณะทเหนเดนชดทสดของเดกปฐมวย คอ การยด

ตนเองเปนศนยกลาง ซงมอทธพลสาคญตอพฒนาการดานอารมณและสงคมมาก ลกษณะการยด

ตนเองเปนศนยกลางของเดกแสดงออกดวยการทาอะไรทกอยางตามทตนเองอยากทา ดทสด แขงแรง

ทสดมฤทธมากทสด พยายามใหคนอนคลอยตามหรอทาตามความตองการของตนเองมากกวาจะ

ยอมทาตามความตองการของคนอน มกจะตดสนใจวาใครดหรอไมดจากการรบรของตนเอง หรอจาก

ปฏสมพนธทผนนมตอตนเทานน โดยไมสนใจเหตผลทแทจรง (นนทา แทนธาน. 2535: 22 ; อางอง

จากประดนนท อปรมย. 2525) ซงสอดคลองกบเพยเจท (Piaget) ทกลาววา เดกอาย 3 – 5 ขวบ ม

25

26

การเรยนรพฤตกรรมทางอารมณและสงคมจากเพอนเลนหรอเพอนบานใกลเคยงทวยไลเลยกน เดกวย

นจะยงไมเขาใจถงความถกตองและความผด คาวาดหรอไมดนนกยงไมมความเขาใจลกซง โดยเพยเจท

ไดแบงพฒนาการทางอารมณและสงคมของเดกวยนออกเปน 3 ระยะ คอ (จงกล เกษตม. 2541: 23 ;

อางองจาก Piaget. 1962)

ระยะแรก อาย 2-3 ขวบ เปนระยะทเดกยดตนเองเปนศนยกลาง ชอบอยกบเพอนแตตางคน

ตางเลนตามลาพง ไมคอยเลนดวยกน ยงไมรจกแบงของเลนและของรบประทาน

ระยะทสอง อาย 3 – 4 ขวบ เดกเขาอยในหมเพอ เลนกบเพอนบางบางครงคราว บางครงก

แยกตวเลนคนเดยว และการเลนมกจะเลนกบเพศเดยวกบตนเองมากกวาตางเพศ แตจะเลนกนไมนาน

เพราะมเรองขดใจกนเสมอ เมอโกรธกนแลวไมนานเดกกจะเลนรวมกนไดอก

ระยะทสาม อาย 5-6 ขวบ เดกจะเขาสงคมดขน ชอบอยกบเพอนๆ เลนดวยกน เลนกบเพอได

โดยไมเลอกเพศ ชวยเหลอกน เหนอกเหนใจกน แบงปนกน แตบางครงกยงทะเลาะกนอยเพราะแยง

ของเลนกน

สรปไดวา อารมณของเดกปฐมวยนนมลกษณะรนแงและเปลยนแปลงไดอยางรวดเรว แตเมอ

เดกมวฒภาวะมากขน เดกกจะมพฒนาการ คอ สามารถควบคมอารมณไดดขน สวนพฒนาการ

ทางดานสงคมของเดกปฐมวยนน หมายถง การเปลยนแปลงความสามารถในการสรางความสมพนธ

กบผอน โดยจะพฒนาจากความผกพนใกลชดกบคนในครอบครวไปสบคคลอนในสงคม รวมถงมการ

ปรบตวเพออยรวมกบผอนในสงคมดวย แตทงนทงนน การทเดกจะมพฒนาการทางดานอารมณและ

สงคมทดนน ยอมขนอยกบการอบรมเลยงด สงแวดลอม และประสบการณทเดกไดรบเปนสาคญ

3. พฒนาการดานสตปญญา (Intellectual Development)

พฒนาการทางสมองของมนษยเรมตงแตอยในครรภมารดา และมการพฒนาสงสดในชวง

ปฐมวย คอ อาย 0 – 5 ป ซงนบวาเปนวยทองของการเรยนร สมองของเดกวยนจะมการเจรญเตบโต

อยางรวดเรว ซงถาหากเดกไดรบการกระตนเซลลในสมองใหมการพฒนาเตมท ตลอดจนไดรบ

สารอาหารทถกตอง เดกจะมสตปญญาด และมความพรอมในการเรยนร (รง แกวแดง. 2543: 39-81)

วาโร เพงสวสด (2542: 57) ไดใหความหมายของสตปญญาไววา หมายถง ความสามารถของสมองใน

การคด การจา ความมเหตผล ความสามารถในการแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนอยางรวดเรว ซง

สอดคลองกบ อาร พนมณ (2542: 49) ทกลาววา สตปญญา หมายถง ความสามารถทางสมองของ

บคคลในการเรยนร คดหาเหตผล การตดสนใจ การแกปญหา ตลอดจนการนาความรไปใชประโยชน

ในการปรบตวเองตอสงแวดลอมและสถานการณตางๆ ไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพและ

สามารถดารงตนในสงคมไดอยางเปนสข สวนพฒนาการดานสตปญญา หมายถง พฒนาการในระยะ

ความคดแบบกอนกฎเกณฑ กลาวคอ เดกจะมความคดเชอมโยงสงตางๆ ทรบร และใชความคดในการ

26

27

แกปญหาได แตความเขาใจในเหตผลนนยงไมสมบรณ ซงลกษณะทสาคญของความคดในเดกวยนก

คอ จะมความคดฝนและจนตนาการคอนขางมาก จะถอตนเองเปนศนยกลางและคดวาคนอนจะคด

แบบเดยวกบตน และทสาคญคอ มความสนใจใครร (สรมา ภญโญอนนนตพงษ. 2545ข: 109)

พฒนาการทางดานสตปญญาของเดกปฐมวยจะพฒนาไปอยางรวดเรวมาก โดยเฉพาะในชวง

4 ปแรกของชวต เดกจะมพฒนาการทางสตปญญาถงรอยละ 50 และจะเพมเปนรอยละ 80 เมอเดกม

อาย 8 ป โดยพฒนาการทางสตปญญาของเดกจะเรมจากการทเดกรจกเรยนรการใชประสาทสมผส

ตางๆ ในการตความหมายสงตางๆ ทอยรอบตนเอง เชน การใชมอ ปาก ลน สมผสสงตางๆ เพอ

ตองการทราบวา สงของนนมลกษณะออน นม แขง หรอมรสเปนอยางไร (นภเนตร ธรรมบวร. 2540:

111-112)

นกทฤษฎคนสาคญทไดรบการยอมรบอยางมากในเรองพฒนาการทางสตปญญากคอ เพยเจท

(Piaget) ซงไดศกษาถงความคด ความเขาใจของเดกตงแตแรกเกดจนถงระยะวยรน โดยเขามความ

เชอวา พฒนาการทางสตปญญาของเดกนนเกดขนเปนขนตอนและมความตอเนองกน และเชอวา

พฒนาการจะเปนไปตามลาดบขน จะขามขนไมได แตอตราของพฒนาการอาจจะมความแตกตางกน

ในตวเดกแตละคนได ซงความแตกตางนนมาจากสงแวดลอมเปนสาคญ (ทศนา แขมมณ; และคน

อนๆ. 2536: 61-63) เพยเจท ไดแบงขนตางๆ ของพฒนาการทางสตปญญาของมนษยออกเปน 4

ขนตอนตามลาดบอาย แตในการศกษานจะขอกลาวถงเฉพาะขนตอนทางสตปญญาทเกยวของกบเดก

ปฐมวยเพยง 2 ขน เทานน ดงน (พฒนา ชชพงศ. 2540: 14-15)

1. ขนประสาทสมผสและการเคลอนไหว (Sensorimotor Stage) อยในชวงอายระหวางแรก

เกดถง 2 ป ซงเดกจะเรยนรเกยวกบสงตางๆ ทเปนลกษณะธรรมชาต เชน วตถสงของ เปนตน และจะม

ปฏกรยาตอสภาพรอบๆ ตว โดยมปฏกรยาสะทอนงายๆ เชน การดด การกลน การรองไห เปนตน

ภาษาทใชจะเปนทละคา และพดไดประโยคสนๆ เดกในขนนจะรบรเฉพาะสงทเปนรปธรรมเทานน และ

เปนขนทเดกเรยนรจากการใชประสาทสมผสตางๆ เชน การชม การฟง การมอง การดม และการสมผส

2. ขนความคดกอนปฏบตการ (Pre-Operational Stage) อยในชวงอายระหวาง 2-7 ป เปน

ขนทเดกเรมเรยนรภาษาพด เขาใจทาทางในการสอความหมาย และจะเกดพฒนาการทางภาษาและ

พฒนาการทางความคด เรยนรสงตางๆ ไดดขนแตตองอาศยการรบรเปนสวนใหญ สามารถจด

หมวดหมสงของไดตามเกณฑของตน แตยงไมสามารถคดหาเหตผลหรอยกเหตผลขนอางองไดอกทง

เดกยงคงยดตนเองเปนศนยกลางเปนอยางมาก

สวนนกจตวทยาคนสาคญทกลาวถงพฒนาการทางการเรยนรการคดอกคนหนง คอ บรเนอร

(Bruner) ซงเขาจะเนนถงความสาคญของสงแวดลอมและวฒนธรรมทแวดลอมตวเดก บรเนอรเหน

ดวยกบเพยเจททวา การเรยนรของเดกจะเกดจากกระบวนการภายในอนทรย (Organism) ซงจะ

27

28

พฒนาไดดเพยงใดนน ขนอยกบประสบการณและสงแวดลอมรอบตวเดก (ทศนา แขมมณ; และคน

อนๆ. 2536: 63) บรเนอร ไดแบงขนพฒนาการทางสตปญญาและการคดของมนษยออกเปน 3 ขน

ดวยกน แตในการศกษาครงนจะขอกลาวถงเพยง 2 ขน ซงเกยวของกบเดกปฐมวย คอ (สานก

คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. 2536: 8 ; อางองจาก Bruner. n.d.)

1. ขนการกระทา (Enactive Stage) เปนขนทเปรยบไดกบขนประสาทสมผสและการ

เคลอนไหวของเพยเจท ซงเปนขนทเดกเรยนรจากการกระทาและการสมผส

2. ขนคดจนตนาการหรอสรางมโนภาพ (Iconic Stage) เปนขนทเปรยบไดกบขนความคด

กอนเกดปฏบตการเพยเจท ซงเดกในชวงนจะเกดความคดจากการรบรตามความเปนจรง และการคด

จากจนตนาการดวย

วนย รงสนนท กลาววา เดกปฐมวยเปนวยทสามารถจดจาสงตางๆ และสามารถเรยกชอได

อยางถกตอง เชน สงของทอยใกลตว ผลไม สตวเลยง หรอของใชตางๆ จะมพฒนาการความคดรวบยอด

เกยวกบสงตางๆ อยางรวดเรว สามารถคดแกปญหาตางๆ ในสภาพแวดลอมไดมากขน รถงผลของการ

กระทาตางๆทตามมา มความเขาใจเกยวกบเวลาและตวเลข สามารถจดกลมสงของจาแนกความเหมอน

หรอความแตกตางของสอของตางๆ ได สามารถเรยงลาดบสงตางๆ และสามารถเปรยบเทยบส ขนาด

รปราง นาหนก กลน รส และสมผสได (นนทา แทนธาน. 2534: 24 ; อางองจาก วนย รงสนนท. 2526)

สวนอาร รงสนนท ไดกลาวเกยวกบพฒนาการทางดานความคดและความเขาใจวา เดกในวยนจะม

การสรางมโนภาพขนในใจ และมความคดฝนในเรองตางๆ มากทสด นอกจากน ยงสามารถใชเหตผล

เบองตนได แตเปนการใหเหตผลทยงไมถกตองนก เนองจากเดกในวยนยงยดความคดและความตองการ

ของตนเปนใหญอย ซงจะลดการยดตนเองลง และใชเหตผลถกตองขนเมอมอายมากขน (จงกล เกษตม.

2541: 26 ; อางองจาก อาร รงสนนท. 2524)

จากทกลาวมาสรปไดวา พฒนาการทางสตปญญาของเดกปฐมวยจะอยในขนความคดกอน

ปฏบตการ หรอ Pre-Operation Stage ซงเดกจะเรมเรยนรภาษาและทาทางในการสอความหมายอก

ทงการเรยนรในสงตางๆ กดขน แตยงตองอาศยการรบรเปนสวนใหญ ยงไมสามารถคดหาเหตผลเองได

สวนการจะพฒนาการทางสตปญญาของเดกใหดไดนนตองขนอยกบสงแวดลอมและประสบการณท

เดกไดรบ

4. พฒนาการทางจรยธรรม (Moral Development)

จรยธรรม คอ สงทไดรบการปลกฝงขดเกลา และพฒนาขนจากแรงขบพนฐานภายในจตใต

สานกของตน โดยกระบวนการขดเกลานนจะอยในรปของการเลยนแบบ (Identification) ดวยวตถประสงค

ทจะปรบตวตามมาตรฐานพฤตกรรมทกาหนดไวในสงคม (พรรณทพย ศรรรณบศย. 2547: 159) เดก

จะอยในสงคมไดอยางมความสขตองเปนบคคลทมคณธรรมหรอจรยธรรม โดยเดกจะตองเรยนรจรยธรรม

28

29

ซงหมายความวา สงใดเปนความถกตอง ความด สงใดเปนความไมถกตองไมด พฤตกรรมใดทสมควร

หรอไมสมควรประพฤตในสงคม ซงจรยธรรมนจะเกดขนในเดกอยางชาๆ และคอยๆ ซมซาบเขาสการ

รบรของเดก โดยเรมตงแตเดกเรมจาใจทาตามแนวทางปฏบตทถกตองในสงคมโดยการกลวการถก

ลงโทษจากผใหญหรอผดแลเดก ไปจนถงขนการเรยนรวาสงใดควรกระทาหรอไมควรกระทาโดยอาศย

วจารณญานของตนเองในสถานการณตางๆ ได (ปรยา เกตทต. 2543: 257)

พฒนาการทางจรยธรรมของบคคลนน เพยเจทและโคลเบอรก (Piaget and Kohlberg) ม

ความเชอรวมกนวา พฒนาการทางจรยธรรมของมนษยมแนวทางและขนตอนเปนสากล จรยธรรมของ

เดกจะเจรญขนตามความสามารถทางการรและการคด และความสามารถทางสตปญญาและอารมณ

ของเดก สวนสภาพแวดลอมกมอทธพลในการถวงหรอระงบ หรออาจเรงพฒนาการทางจรยธรรมได

(สายญาต เพยเขมร. 2541: 34) โดยเพยเจท ไดแบงพฒนาการทางจรยธรรมออกเปน 3 ขน ซงใน

การศกษาครงนจะกลาวเพยง 2 ขนทเกยวกบเดกปฐมวย ดงน (จงกล เกษตม. 2541: 28 ; อางองจาก

คณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2522)

1. ขนกอนจรยธรรม (แรกเกด – 2ป) เปนขนทยงไมมความสามารถในการบรสงแวดลอมและ

ระเบยบกฎเกณฑได การประพฤตปฏบตจะกระทาเพอสนองความตองการทางรางกายเทานน

2. ขนปฏบตตามคาสง (อาย 2 -7) เดกจะสามารถรบรสภาพและบทบาทของตนเองตอผอน

รจกเกรงกลวผใหญ และเหนวาคาสงหรอกฎเกณฑเปนสงทตองปฏบตตาม

จากการศกษาทฤษฎการใหเหตผลเชงจรยธรรมของเพยเจท โคลเบอรก (Kohlberg) ไดนามา

เปนพนฐานในการแบงขนพฒนาการทางจรยธรรมของมนษยออกเปน 3 ระดบ โดยในแตละระดบจะ

แบงออกเปน 2 ขนยอย รวบเปน 6 ขน (ทศนา แขมมณ; และคนอนๆ. 2536: 65) แตในทนจะขอ

กลาวถงเฉพาะขนทเกยวของกบเดกปฐมวยเทานน ดงน (Kohlberg. 1969: 405)

1. ระดบกอนกฎเกณฑ (Preconventional Level) บคคลจะตอบสนองตอกฎเกณฑทกาหนด

โดยผมอานาจเหมอนกน การตดสนใจเลอกกระทา จะทาในสงทเปนประโยชนตอตนเองโดยไมคานงถง

ผลทจะเกดขนตอผอน ซงระดบนแบงออกเปน 2 ขน คอ

ขนท 1 หลกเลยงการลงโทษ (อาย 2 – 7 ป) เพราะกลวความเจบปวดทจะไดรบ การจะ

ตดสนใจวาสงใดดหรอไมด ขนอยทพฤตกรรมนนๆ วาทาไปแลวจะถกลงโทษหรอไม

ขนท 2 แสวงหารางวล (อาย 7 – 10 ป) การกระทาทถกตอง คอ การกระทาทนาความพอใจ

มาใหแมการกระทานนจะขดกบผอนกตาม ความยตธรรมจะเปนไปในรปของเหตผลของการปฏบต

มากกวาเปนความรสกของความยตธรรม เชน เธอตฉน ฉนตเธอ

โคลเบอรกเชอวา พฒนาการของการใหเหตผลเชงจรยธรรมนนเปนไปตามขนจากขนท 1 ผาน

ไปตามลาดบจนถงขนท 6 จะขามขนไมได เพราะคนเราจะใหเหตผลในขนตากวาอยกอน ตอมาเมอได

29

30

ประสบการณทางสงคมใหมๆ หรอสามารถเขาใจประสบการณเกาไดดขน กจะเกดเปลยนแปลง

ความคดและเหตผลในขนทสงมากขน สวนเหตผลในขนตากวากจะถกละทงไป แตอาจจะชะงกตดอย

กบขนใดขนหนงกได ทงนขนอยกบความสามารถทางสตปญญา ซงเปนตวกาหนดการใหเหตผลเชง

จรยธรรม (Kohlberg. 1972: 31-52) และจากการศกษาของโคลเบอรกเรองพฒนาการทางจรยธรรม

ของเดกยงพบวา ในชวง 4-6 ขวบนน เปนวยทเดกเรมเรยนรและยอมรบในเรองคณธรรมแลว แตกยงม

ความคดไมถกตองตามหลกของความเปนจรง และยงไมเปนเหตเปนผล มขนการใชเหตผลเชง

จรยธรรมอยในขนสามารถเขาใจความแตกตางของความด ความถกตอง ความไมด ความไมถกตอง

แตเพยงในความหมายวา ความด ความถกตองเปนสงทตนกระทาและจะไมถกลงโทษ หรอการกระทา

ด กระทาถกตองกคอ การกระทาทนาความพอใจมาสตนเองเทานน (ปรยา เกตทต. 2543: 258)

จรรยา สวรรณทต ไดกลาวถงพฒนาการทางจรยธรรมตามทฤษฎของโคลเบอรกไววา

จรยธรรมของเดกกอนวยเรยนจะอยในระดบกอนเกณฑ กลาวคอ เดกจะอยในระยะทยอมเชอฟงคาสง

แตการเชอฟงคาสงนนเปนไปเพอหลบการถกลงโทษมากกวาทจะเปนการเชอฟงโดยเหตผลอนทแสดง

ถงวฒภาวะทสงกวา เชน การเชอในเหตผลและการเคารพตนเอง การทเดกหนการลงโทษกเพราะคดวา

การทผใหญไมลงโทษนนเปนความด ความดความงาม ลกษณะนามธรรมยงเปนเรองทไกลตอความ

เขาใจของเดกในวยนอยางมาก (จงกล เกษตม. 2541: 28 ; อางองจาก จรรยา สวรรณทต. 2526)

สวนศรเรอน แกวกงวาล (2540: 241) กลาววา ความนกคดเกยวกบอะไรถก อะไรผด อะไรด หรอชว

นน เดกยงคดเหนเปนเหตผลดวยตนเองไมได ยงตองอาศยผอบรมเลยงดใหคาชแจงแนะนาอยแตท

สาคญยงกวาคาชแจงแนะนากคอ การทาเปนแบบอยางเพอใหเดกเลยนแบบ ซงจะไดผลประทบใจเดก

โดยทเดกไมรสกตว นอกจากนน พอแม ผปกครองของเดกจะตองไมเนนในเรองความถก ความผด

ความด ความชวมากจนเกนไป เพราะถาเปนเชนนน เดกจะเกดความรสกไปวา ความผดกลายเปน

เรองใหญโตรายแรงโดยไมสมควรแกเหตผลไปไดงายๆ ทงทโดยธรรมดาแลวไมใชเรองรายแรง ซงจะทา

ใหเดกใหอภยตนเองและผอนไดยากในเรองด ชว ซงจะแสดงผลเมอโตเปนผใหญในลกษณะ over

super ego (การเชดชตนเองหรอหลกการทตวเองนบถอเกนความพอด)

พฒนาการทางดานจรยธรรมของเดกปฐมวยทกลาวมานนสรปไดวา เดกในวยนจะซมซบทก

สงทกอยางจากผทเลยงดหรอคนรอบๆ ตว และเปนวยทชอบเลยนแบบ ฉะนน ในการทเราจะปพนฐาน

ทดและถกตองใหแกเดกจงจาเปนอยางยงทจะตองเรมทาตงแตเดกยงอยในวยน แมวาเขาจะยงไมเขาใจ

ในเรองของเหตผลกตาม โดยทาตวเปนตนแบบทด และปลกฝงแตสงดงานใหแกเดก

จากทงหมดทกลาวมาจะเหนไดวา พฒนาการทกดานในชวงปฐมวยเปนรากฐานของชวตใน

ภายภาคหนา และเปนรากฐานของพฒนาการในขนตอๆไป ซงการอบรมเลยงดและประสบการณทเดก

ไดรบในระยะนจงมความสาคญอยางยงตอความเปนไปในอนาคตของเดกแตละคน ฉะนน การทผเลยงด

30

31

พอ แม ผปกครอง ทราบถงพฒนาการในดานตางๆ และเขาใจในหลกการพฒนาการของเดก จง

นบเปนพนฐานในการชวยพฒนาและสงเสรมสวนทยงไมสมบรณของเดกแตละคนใหไดรบการพฒนา

อยางเตมศกยภาพของตนเอง (สภาพร สวรรณศรนนท.2549: 15-25)

ความสาคญของการพฒนาเดกปฐมวย แผนพฒนาฯ ฉบบท 8, 9 และ10 (พ.ศ. 2540 – 2554) มงเนนให “คนเปนศนยกลางการ

พฒนา” แบบบรณากการเปนองครวม และตามนโยบายเยาวชนแหงชาตและแผนพฒนาเดกและ

เยาวชนระยะยาว (พ.ศ. 2545 – 2554) มแนวทางการพฒนาเดกในดานรางกาย สตปญญา และ

อารมณและจตใจ ความสาคญของการพฒนาเดกไดสะทอนใหเหนจากความพยายามทจะใหเดกไดรบ

การคมครองสทธเพอเปนมาตรฐานสากลตามอนสญญาวาดวยสทธเดก โดยเปนจดเรมตนทสาคญยงท

จะนาไปสการกาหนดทศทางการพฒนาการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม กคอ คณลกษณะอน

พงประสงคของคนไทย โดยจะตองเออและสอดคลองกบการเปลยนแปลงและแนวทางการพฒนาประเทศ

ในอนาคต เพอทจะไดบรรลผลการพฒนา ฉะนน เดกปฐมวยหรอเดกวย 3 - 6 ป จงมความหมายตอ

อนาคตของประเทศชาตเปนอนมากเพราะเปนพนฐานของการเปนผใหญ ซงหากไดรบการพฒนาดวย

การจดสภาพแวดลอม การอบรมเลยงดทเหมาะสม อกทงมโอกาสไดใชความสามารถทมอยอยาง

เตมทตามควรแกวย เดกวยนยอมเจรญเตบโตเปนผใหญทมคณภาพ (อมรชย ตนตเมธ. 2536: 25)

และยงไปกวานน เดกปฐมวยเปนวยทเกดการเรยนรไดมากทสดในชวต ศกยภาพแหงการเรยนรและ

พฒนาการดานตางๆ สามารถพฒนาไดอยางเตมทหากไดรบการสงเสรมอยางถกตอง (สปราณ รนพทกษ.

2545: 1)

การพฒนาเดกปฐมวยนนมความสาคญมากทสด กลาวคอ เปนระยะทขดขนของการพฒนา

ในดานตางๆ สงมาก และจะมอทธพลตอชวตเดกในอนาคตเปนอยางมาก การจดการอบรมเลยงดท

ถกตองใหแกเดกวยนจงเปนเรองสาคญทบดา มารดา หรอผปกครองจะตองใหความสนใจเพอเปนการ

เตรยมความพรอมทงดานรางกาย สงคม อารมณ จตใจ และสตปญญา (พวงเลก วรกล. 2538: 9)

ซงการพฒนาเดกปฐมวยนนเปนงานททกฝายตงแตครอบครว โรงเรยน และชมชนจะตองรวมแรงรวมใจ

กนเสรมสรางบคลกภาพทพงประสงคใหเกดขนแกเดกไทยอนเปนอนาคตของชาต ดงคากลาวของ

จรรยา สวรรณทต (2534: 13-14) ทไดสรปความสาคญของการพฒนาเดกปฐมวยไววา “เราควร

ปลกฝงสงดๆ ใหกบเดกในวยน ซงเราถอวาเปนวยทองของชวต เปนวยแหงการวางรากฐานทงหลาย

ทงปวงในชวต ความสาเรจในชวตของคนเราเรมตนทจดน บคลกภาพทจะกอตวและพฒนาไปในดานท

ดงามทงหลายมนอยทจดเรมตนของชวต อยทวยทองของชวต คอ ในระยะเวลาทเดกอยในชวงปฐมวยน”

เปาหมายในการพฒนาเดกปฐมวยกคอ การสรางเสรมใหเดกวยนมสขภาพรางกายเจรญเตบโต

แขงแรง มความสามารถในการใชทกษะในการเคลอนไหวรางกาย เรยนรการเลนและการสารวจ

31

32

สงแวดลอมรอบตว ชวยตวเองไดมากขน มความสามารทางสตปญญาทจะเรยนรความหมายและ

ความสมพนธของสงตางๆ สามารถตดตอสอสารความรสกนกคดและความตองการของตนเองเพอให

ผอนเขาใจและตอบสนองไดถกตอง มการตอบสนองทางอารมณดวยความสขสดใส ราเรง เบกบาน

เรยนรขอบเขตของตนวา จะทาอะไรไดเพยงใดในสถานการณตางๆ เพอใหเปนทรกของพอแม

ผปกครอง และผอน เดกในวยนจะมความผกพนกบครอบครว และชอบเลยนแบบพอแม ผปกครองซง

ใกลชดเขา และเปาหมายสาคญของการพฒนาเดก กคอ การสรางเสรมพฒนาการครบถวนทกๆ ดาน

เพอสรางเสรมใหเดกมบคลกภาพทสมบรณ (ยวด เทยรฆประสทธ. 2536: 14)

สรปไดวา เดกปฐมวยหรอเดกในชวงอาย 3 – 6 ป มความหมายและความสาคญตอนาคต

ของประเทศชาตเปนอนมาก เนองจากเดกในวยนเปนพนฐานของการเปนผใหญในวนขางหนา จงควร

ไดรบการอบรมเลยงดอยางถกตองและเหมาะสม ไดรบการสรางพนฐานทด และไดรบการสงเสรม

พฒนาการในทกๆ ดานจากพอแม ผปกครอง หรอผทอยใกลชดเดก เพอใหเดกเจรญเตบโตไปเปน

ผใหญทมคณภาพตอสงคมตอไป

งานวจยทเกยวของ ในการวจยการวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาต กรณศกษา

โครงการ บานรวมพฒนาเดก มงานวจยทเกยวของ ดงตอไปน

วภา ไฉดลก (2539) ไดทาการศกษาเรอง ปจจยทมอทธพลตอการกาหนดนโยบาย

สาธารณะ ศกษาเฉพาะกรณ โครงการกอสรางทาอากาศยานสากลกรงเทพแหงท 2 (หนองงเหา) โดย

มวตถประสงค เพอศกษาถงปจจยตางๆ ทมผลตอการกอตวของนโยบายสาธารณะ และศกษาถงปจจย

ตางๆ ทมผลตอการตดสนใจ โดยใชกรอบทฤษฎ เรอง นโยบายสาธารณะ โดยใชรปแบบกระบวนการ

พบวา ปญหาของนโยบายการกอสรางทาอากาศยานสากลกรงเทพ แหงท 2 เปนนโยบายสาธารณะ

ของรฐบาลทมความซบซอน เพราะเปนการตดสนใจของรฐบาลทไมเพยงแตจะคานงถงผลประโยชน

สวนรวมของชาตเทานน แตยงมการคานงถงผตดสนใจคอ รฐบาลดวย ซงรวมถงผลประโยชนสวนตว

ผลประโยชนของพรรคการเมอง สาเหตของปญหาอปสรรคในการปฏบตตามนโยบายหรอสถานการณ

หนงๆ ซงมเรองของผลประโยชนเขามาเกยวของ ทงในแงของผลประโยชนสวนรวมของชาต และ

ผลประโยชนในสวนของรฐบาลเปนหลก และไดทาการสรปไดวา การศกษาในนโยบายดงกลาว ยงอยใน

ขนตอนการกอตวของนโยบายและขนตอนการตดสนใจเลอกนโยบาย แมวารฐบาลจะไดทาการตงหนวยงาน

ขนมารบผดชอบและดาเนนการ กยงสามารถมการเปลยนแปลงไดอก ขนกบรฐบาลผมอานาจในการ

ตดสนใจนนโดยมผลประโยชนเปนปจจยในการตดสนใจ

มานพ คนตรง (2536) ทาการศกษา เรอง การกาหนดนโยบายสาธารณะในประเทศไทย :

ศกษาเฉพาะกรณ นโยบายการแปรรปรฐวสาหกจ โดยมวตถประสงคเพอศกษาและทาความเขาใจใน

32

33

ปจจยทเปนตวกาหนดนโยบายแปรรปรฐวสาหกจ โดยเฉพาะปจจยทางเศรษฐกจ และปจจยทางการเมอง

โดยทาการศกษา ในชวงทระบบการเมองของประเทศไทยมความแตกตางกน 3 แบบ คอ ยคอามาตยาธปไตย

(พ.ศ. 2500 - 2516) ยคกงประชาธปไตย (พ.ศ. 2522 - 2531) และยคประชาธปไตย (พ.ศ.2531 -

2534) ซงในแตละชวงมระดบของการพฒนาเศรษฐกจทแตกตางกน พบวาระบบการเมองและระดบ

การพฒนาเศรษฐกจในแตละชวง มผลตอการกาหนดนโยบายแปรรปรฐวสาหกจ กลาวคอ นโยบายท

ปรากฎนน สมพนธกบภาวะทางการเมองและเศรษฐกจ และความสมพนธดงกลาว ยงมลกษณะผนแปร

ไปตามแนวคดของผคนทมสวนเกยวของ ใน 2 ระบอบ คอ ระบอบอามาตยาธปไตยและระบบกง

ประชาธปไตย ซงไดแก ปจจยหลกทอยเบองหลงกลาวคอ การกาหนดนโยบายแปรรปรฐวสาหกจจะ

ขนกบปจจยทางการเมอง ผมบทบาททสาคญในการกาหนดนโยบายแปรรปรฐวสาหกจ คอ ผนาทาง

การเมอง ขาราชการ นกวชาการ สหภาพแรงงาน รฐวสาหกจ ผทไดรบประโยชนจากนโยบายแปรรป

รฐวสาหกจ ผเสยประโยชนจากนโยบายแปรรป รฐวสาหกจ เงอนไขความสาเรจในการแปรรป ซงคอ

เงอนไขทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคม โดยในยคอามาตยาธปไตยการกาหนดนโยบายมการ

กาหนดและดาเนนการอยางไดผล จากผนาทางการเมองทมเจตนาทมงมนในการผลกดนนโยบาย ประกอบ

กบกลมผลประโยชนในการกาหนดนโยบายมนอย สวนในระบอบประชาธปไตยระบบเศรษฐกจของประเทศ

และตลาดทนของประเทศเอออานวย แตการทรฐบาลมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ทาใหผทมสวน

เกยวของในการกาหนดนโยบายมจานวนมากตามไปดวย ผวจยมขอสรปวาไมโครงสรางทางการเมอง

หรอระบอบการปกครองจะมการเปลยนแปลงไปอยางไร ระบบราชการของประเทศไทยกยงมบทบาท

สาคญทงในการเสนอแนะ และการสรางนโยบาย นอกจากนยงมความเหนวาการแปรรปรฐวสาหกจ

ยงเปนสงจาเปนและยงตองดาเนนตอไป

สภาพร สวรรณศรนนท (2549: บทคดยอ) ไดศกษาเกยวกบบทบาทการมสวนรวมของ

ผปกครองในการสรางเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ในเขตบางกอกนอย สงกดสานกงานเขตพนทการศกษา

กรงเทพมหานคร เขต 3 ผลการศกษาพบวาผปกครองมบทบาทการมสวนรวมในการสรางเสรมพฒนาการ

เดกปฐมวยใน 4 ดานอยในระดบสง คอ พฒนาการดานรางกาย ดานอารมณและสงคม ดานสตปญญา

และดานคณธรรม จรยธรรม

ธวช ศรมาลา (2538: 79) ไดศกษาเกยวกบการมสวนรวมของคณะกรรมการพฒนาเดกใน

การดาเนนกจกรรมศนยพฒนาเดกเลก ศกษาเฉพาะกรณ อาเภอพนมสารคาม อาเภอบางคลา และ

อาเภอแปลงยาว จงหวดฉะเชงเทรา พบวา คณะกรรมการพฒนาเดกมสวนรวมในการดาเนนกจกรรม

ศนยพฒนาเดกเลกสง ซงสอดคลอมกบผลการศกษาของ กตต คนธา (2536: 99) ไดศกษา เรอง การม

สวนรวมของคณะกรรมการหมบาน ในการแกไขปญหาชนบท ศกษาเฉพาะกรณ อาเภอแวงใหญ

จงหวดขอนแกน

33

บทท 3 วธดาเนนการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอน ดงน

1. การกาหนดประชากร 2. เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล

3. การทดสอบคณภาพของเครองมอ

4. การรวบรวมขอมล

5. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากร ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน คอการเลอกประชากรในพนทเจาะจงโดยจาแนกตามบทบาท

ทเกยวของกบโครงการบานรวมพฒนาเดก ซงใชวธการเลอกประชากรในวธเฉพาะเจาะจง (Purposive

Sampling) คอ พนทในเขตสวนหลวง ใชวธการสมภาษณแบบเจาะลก เพอสอบถามขอมลเชงลกใน

การเกบขอมล และแบบสอบถาม จาแนกเปน 3 กลม ไดแก

1. กลมผบรหารโครงการบานรวมพฒนาเดก คอ ผจดการมลนธเดกออนในสลมฯ จานวน 1

คน ไดมาโดยวธเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) และใชวธการสมภาษณแบบเจาะลก เพอ

สอบถามขอมลเชงลกใหงานวจยสมบรณมากยงขน

2. กลมผดาเนนงานในพนทเขตสวนหลวงคอ ผนาชมชน จานวน 5 ชมชนๆละ 7 คน รวม

35 คน ผรบเลยงเดก จานวน 10 คน อาสามครดแลเดก จานวน 6 คน และเจาหนาทมลนธเดกออน

ในสลมฯ จานวน 16 คน โดยวธแจกแบบสอบถามเปนลกษณะมตวเลอก

3. กลมผปกครองเดกในบานรวมพฒนาเดก ในพนทเขตสวนหลวง จานวน 36 คน โดย

วธแจกแบบสอบถามเปนลกษณะมตวเลอก

จากขอมลดงกลาวสามารถนามาแจกแจงใหเหนอยางชดเจนไดตามตาราง 1

34

35

ตาราง 1 จานวนประชากรทใชในการศกษา จาแนกไดดงน

รายการ จานวนประชากร

(คน)

ประชากรทงหมด

104

กลมท 1 ผบรหารโครงการ

- ผจดการมลนธเดกออนในสลมฯ 1

กลมท 2 ผดาเนนงาน

- เจาหนาทมลนธเดกออนในสลมฯ 16

- ผนาชมชน 35

- ผรบเลยงเดก

- อาสาสมครดแลเดก

10

6

กลมท 3 ผปกครองเดก

- ผปกครองเดก 36

เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ในการศกษาวจยเรองน ผวจยไดใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล

โดยแบบสอบถามนน ผวจยสรางมาจากการตรวจสอบเอกสาร ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ

และทาการสมภาษณผจดการมลนธเดกออนในสลมฯ ซงแบงออกเปน 4 สวน

สวนท 1 เปนคาถามขอมลสวนบคคล และขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

สวนท 2 เปนคาถามทเกยวกบปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม

สวนท 3 เปนคาถามทเกยวกบกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ

สวนท 4 เปนคาถามทเกยวกบการพฒนาเดก

คาถามในสวนท 1 เปนการสรางคาถามโดยใหผตอบแบบสอบถามเลอกตอบจากขอความ

ทผวจยไดกาหนดไวใหเลอกตอบ

35

36

คาถามในสวนท 2-4 เปนคาถามใชมาตราวดแบบ Rating Scale จาลองตามแบบ Likert

คอ ใหผตอบแบบสอบถามเลอกแสดงความคดเหนจากขอความทผวจยไดกาหนดไวให โดยแบงระดบ

ความคดเหนออกเปน 5 ระดบ และมเกณฑการใหคะแนนเปน 5 ระดบ ในแตละระดบมชวงหางของ

คะแนนทเทากน คอ 1 คะแนน ซงผวจยไดกาหนดขอคาถามทงในเชงบวกและเชงลบ ตามตาราง 2

ตาราง 2 เกณฑการใหคะแนนของขอคาถามเชงบวก และเชงลบ

ระดบความคดเหน คะแนน

ขอความเชงบวก

คะแนน

ขอความเชงลบ

เหนดวยมากทสด หรอ มาก 5 1

เหนดวยมาก หรอ คอนขางมาก 4 2

เหนดวยปานกลาง หรอ ไมแนใจ 3 3

เหนดวยนอย หรอ คอนขางนอย 2 4

เหนดวยนอยทสด หรอ นอย 1 5

เกณฑการแปลความหมายของระดบคะแนนหรอคาเฉลยไดดงน

คะแนนเฉลย 4.21 – 5.00 หมายถง มากทสด

คะแนนเฉลย 3.41 – 4.20 หมายถง มาก

คะแนนเฉลย 2.61 – 3.40 หมายถง ปานกลาง

คะแนนเฉลย 1.81 – 2.60 หมายถง นอย

คะแนนเฉลย 1.00 – 1.80 หมายถง นอยทสด

และไดสมภาษณผจดการมลนธฯ โดยใชคาถามจากแบบสอบถามนนเปนหลก วธการสมภาษณแบบ

เชงลก

การทดสอบคณภาพของเครองมอ 1. การหาความเทยงตรง ( Validity) โดยผศกษาไดศกษาแนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยท

เกยวของเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถามโดยเสนอตอคณะกรรมการทปรกษาสารนพนธเพอทา

การตรวจสอบและแกไขใหมความถกตองเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity)

2. การหาความเชอมน (Reliability) ผศกษาไดนาแบบสอบถามทสรางขนไปทาการทดลอง

สอบถาม (Pre-test) กบผนาชมชน ผรบเลยงเดก และผปกครองเดกในเขตประเวศ จานวน 20 คน

เพอหาความเชอมนรวม โดยวธการของ Cronbach (สชาต ประสทธรฐสนธ, 2532, น.150 -156) เพอ

หาคาสมประสทธอลฟา

36

37

การรวบรวมขอมล ในการรวบรวมขอมล ผวจยไดดาเนนการดงตอไปน

1. แหลงขอมล

1.1 แหลงขอมลปฐมภม ผวจยไดรวบรวมจากประชากรทศกษาในภาคสนาม

1.2 แหลงขอมลดานทตยภม ผวจยไดรวบรวมขอมลจากเอกสารตาง ๆ เชน วทยานพนธ

ผลงานวจย บทความ วารสาร หนงสอ และรวมทงเอกสารตาง ๆทเกยวของกบงานวจยฉบบน

2. วธการรวบรวมขอมล ผวจยไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลดวยวธการดงตอไปน

2.1 นาหนงสอขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลจากคณบดบณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒไปตดตอขอความอนเคราะหใหผนาชมชน ผปกครองเดก ผรบเลยงเดก

อาสาสมครดแลเดก และเจาหนาทมลนธเดกออนในสลมฯ ในพนทเขตสวนหลวง ทาการเกบรวบรวมขอมล

จากประชากร จานวน 103 ชด

2.2 รวบรวมแบบสอบถามทสงคน จานวน 103 ชด มาทาการตรวจสอบความ

สมบรณของคาตอบในแบบสอบถาม

2.3 นามาลงรหสแลวนาไปลงใสในโปรแกรม SPSS for Window และดาเนนการ

วเคราะหขอมลตามวธการทางสถต

2.4 สมภาษณผจดการมลนธเดกออนในสลมฯ จานวน 1 คน เพอใหมความสมบรณ

ยงขน

สถตทใชในการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล คาสถตทนามาใชวเคราะหขอมลมดงน

1. การวเคราะหการถดถอย (Regression Analysis) เพอหาความสมพนธระหวางตวแปร

โดยการกาหนดระดบนยสาคญทางสถตท 0.05

2. คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) เพอใชอธบายถงการ

กระจายของประชากร

37

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

ผลจากการศกษาการวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาต

กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก ผวจยไดนาเสนอผลการศกษาตามลาดบ ดงตอไปน

ตอนท 1 วเคราะห ขอมลสวนบคคล และขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามของประชากร

ทง 4 ฉบบ โดยจาแนกตาม จานวนและคารอยละ

ตอนท 2 วเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐาน

ตอนท 3 ทดสอบสมมตฐาน

ตอนท 1 วเคราะหขอมลสวนบคคล และขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามของ ประชากร ทง 4 ฉบบ โดยจาแนกตาม จานวนและคารอยละ

1. ขอมลสวนบคคลและขอมลทวไปของประชากร ไดแก เจาหนาทมลนธเดกออนในสลมฯ

ผรบเลยงเดก และอาสาสมครดแลเดก ในพนทเขตสวนหลวง ไดแก เพศ การศกษา รายไดเฉลย และ

ขอมลทวไป ไดแก การเตรยมตวกอนมบตร สถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอน

ประถมศกษา และทอยอาศยมสภาพแออด โดยแจกแจงจานวน และ คารอยละ ดงน

ตาราง 3 แสดงจานวนและคารอยละขอมลสวนบคคลและขอมลทวไปของประชากร ไดแก เจาหนาท

มลนธเดกออนในสลมฯ ผรบเลยงเดก และอาสาสมครดแลเดก

จานวน รอยละ

1. เพศ

ชาย 10 31.30

หญง 22 68.70

2. การศกษา

ประถมศกษา 9 28.10

มธยมศกษาตอนตน 2 6.30

มธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา 3 9.40

อนปรญญาหรอเทยบเทา 1 3.10

ปรญญาตรหรอสงกวา 17 53.10

38

39

ตาราง 3 (ตอ)

จานวน รอยละ

3. รายไดเฉลยตอเดอน

ตากวา 5,000 บาท 6 18.80

5,000 – 10,000 บาท 21 65.60

10,001 – 15,000 บาท 4 12.50

15,001 – 20,000 บาท 1 3.10

4. การเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบ

การเลยงดทสมบรณ

ใช 31 96.90

ไมใช 1 3.10

5. สถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกใน

ระดบกอนประถมศกษา (ยกเวนบานรบ

เลยงเดกทเขาโครงการบานรวมพฒนาเดก)

ม 7 20.00

ไมม 28 80.00

6. ทอยอาศยมสภาพแออด คอ

6.1 ขยะและสงปฏกลตกคางสงกลนเหมน

ม 21 65.60

ไมม 11 34.40

6.2 นาขงเนาเสย

ม 23 71.90

ไมม 9 28.10

6.3 อาคารบานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบ

ใช 23 71.90

ไมใช 9 28.10

6.4 ทางเขา – ออกคบแคบ

ใช 21 65.60

ไมใช 11 34.40

39

40

จากตารางพบวา

1. เพศ

เปนเพศชาย จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 31.3 และเพศหญง จานวน 22 คน คดเปน

รอยละ 68.3 สวนใหญเปนเพศหญงมากวาเพศชาย

2. การศกษา

ประถมศกษา จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 28.1 มธยมศกษาตอนตน จานวน 2 คน คดเปน

รอยละ 6.3 มธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 9.4 อนปรญญาหรอ

เทยบเทา จานวน 1 คน คดเปนรอยละ 3.1 ปรญญาตรหรอสงกวา จานวน 17 คน คดเปนรอยละ 53.1

3.รายไดเฉลยตอเดอน

ตากวา 5,000 บาท จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 18.8 5,000 – 10,000 บาท จานวน

21 คน คดเปนรอยละ 65.6 10,001 – 15,000 บาท จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 12.5 15,001 –

20,000 บาท จานวน 1 คน คดเปนรอยละ 3.1

4. การเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบการเลยงดทสมบรณ จานวน 31 คน คดเปน

รอยละ 96.9

5. ไมมสถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษา (ยกเวนบานรบเลยง

เดกทเขาโครงการบานรวมพฒนาเดก) จานวน 28 คน คดเปนรอยละ 80 มสถานบรการเตรยมความ

พรอมแกเดกฯ จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 20

6. ทอยอาศยมสภาพแออด พจารณาจาก

6.1 มขยะและสงปฏกลตกคางสงกลนเหมน จานวน 21 คน คดเปนรอยละ 65.6

6.2 มนาขงเนาเสย จานวน 23 คน คดเปนรอยละ 71.9

6.3 อาคารบานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบ จานวน 23 คน คดเปนรอยละ 71.9

6.4 ทางเขา – ออกคบแคบ จานวน 21 คน คดเปนรอยละ 65.6

สวนใหญมความเหนวา ทอยอาศยมสภาพแออด

2. ขอมลสวนบคคลและขอมลทวไปของผปกครองเดก ไดแก เพศ การศกษา รายไดเฉลย

อาชพ และขอมลทวไป ไดแก การเตรยมตวกอนมบตร สถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบ

กอนประถมศกษา ทอยอาศยมสภาพแออด และสถานภาพของครอบครว โดยแจกแจงจานวนและคา

รอยละ ดงน

40

41

ตาราง 4 แสดงจานวนและคารอยละ ขอมลสวนบคคลและขอมลทวไปของผปกครองเดก

จานวน รอยละ

1. เพศ

ชาย 10 27.80

หญง 26 72.20

2. การศกษา

ประถมศกษา 8 22.20

มธยมศกษาตอนตน 12 33.30

มธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา 7 19.40

อนปรญญาหรอเทยบเทา 9 25.00

ปรญญาตรหรอสงกวา 0 0.00

3. รายไดเฉลยตอเดอน

ตากวา 5,000 บาท 5 13.90

5,000 – 10,000 บาท 25 96.40

10,001 – 15,000 บาท 4 11.10

15,001 – 20,000 บาท 2 5.60

มากกวา 20,000 บาท 0 0.00

4. อาชพ

รบราชการ/รฐวสาหกจ 0 0.00

ธรกจสวนตว 9 25.00

รบจาง 27 75.00

เกษตรกร 0 0.00

อนๆ 0 0.00

5. การเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบ

การเลยงดทสมบรณ

ใช

ไมใช

36

0

100.00

0.00

41

42

ตาราง 4 (ตอ)

จานวน รอยละ

6. สถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกใน

ระดบกอนประถมศกษา (ยกเวนบานรบ

เลยงเดกทเขาโครงการบานรวมพฒนาเดก)

ม 24 66.70

ไมม 12 33.30

7. ทอยอาศยมสภาพแออด คอ

7.1 ขยะและสงปฏกลตกคางสงกลนเหมน

ม 22 61.10

ไมม 14 38.90

7.2 นาขงเนาเสย

ม 30 83.30

ไมม 6 16.70

7.3 อาคารบานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบ

ใช 30 83.30

ไมใช 6 16.70

7.4 ทางเขา – ออกคบแคบ

ใช 28 77.80

ไมใช 8 22.20

8. สถานภาพของครอบครว

ลกษณะครอบครวเดยว 29 80.60

ลกษณะครอบครวขยาย 7 19.40

จากตารางพบวา

1. เพศ

เปนเพศชาย จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 27.8 และเพศหญง จานวน 26 คน คดเปน

รอยละ 72.2 สวนใหญเปนเพศหญงมากวาเพศชาย

42

43

2. ระดบการศกษา

ประถมศกษา จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 22.2 มธยมศกษาตอนตน จานวน 12 คน คดเปน

รอยละ 33.3 มธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 19.4 อนปรญญาหรอ

เทยบเทา จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 25

3.รายไดเฉลยตอเดอน

ตากวา 5,000 บาท จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 13.9 5,000 – 10,000 บาท จานวน

25 คน คดเปนรอยละ 69.4 10,001 – 15,000 บาท จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 11.1 15,001 –

20,000 บาท จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 5.6

4. อาชพ

ธรกจสวนตว จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 25 รบจาง จานวน 27 คน คดเปนรอยละ 75

5. การเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบการเลยงดทสมบรณ จานวน 36 คน คดเปน

รอยละ 100

6. ไมมสถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษา (ยกเวนบานรบเลยง

เดกทเขาโครงการบานรวมพฒนาเดก) จานวน 24 คน คดเปนรอยละ 66.7 มสถานบรการเตรยมความ

พรอมแกเดกฯ จานวน 12 คน คดเปนรอยละ 33.3

7. ทอยอาศยมสภาพแออด พจารณาจาก

7.1 มขยะและสงปฏกลตกคางสงกลนเหมน จานวน 22 คน คดเปนรอยละ 61.1

7.2 มนาขงเนาเสย จานวน 30 คน คดเปนรอยละ 83.3

7.3 อาคารบานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบ จานวน 30 คน คดเปนรอยละ 83.3

7.4 ทางเขา – ออกคบแคบ จานวน 28 คน คดเปนรอยละ 77.8

สวนใหญมความเหนวาทอยอาศยมสภาพแออด

8. สถานภาพของครอบครว เปนลกษณะครอบครวเดยว จานวน 29 คน คดเปนรอยละ 80.6 และ

ลกษณะครอบครวขยาย จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 19.4

3. ขอมลสวนบคคลและขอมลทวไปของผนาชมชน ไดแก เพศ การศกษา รายไดเฉลย

อาชพ และขอมลทวไป ไดแก การเตรยมตวกอนมบตร สถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบ

กอนประถมศกษา และทอยอาศยมสภาพแออด โดยแจกแจงจานวนและคารอยละ ดงน

43

44

ตาราง 5 แสดงจานวนและคารอยละ ขอมลสวนบคคลและขอมลทวไปของผนาชมชน

จานวน รอยละ

1. เพศ

ชาย 20 57.10

หญง 15 42.90

2. การศกษา

ประถมศกษา 3 8.60

มธยมศกษาตอนตน 4 11.40

มธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา 10 28.60

อนปรญญาหรอเทยบเทา 7 20.00

ปรญญาตรหรอสงกวา 11 31.40

3. รายไดเฉลยตอเดอน

ตากวา 5,000 บาท 8 22.90

5,000 – 10,000 บาท 21 60.00

10,001 – 15,000 บาท 2 5.70

15,001 – 20,000 บาท 3 8.60

มากกวา 20,000 บาท 1 2.90

4. อาชพ

รบราชการ/รฐวสาหกจ 4 11.40

ธรกจสวนตว 13 37.10

รบจาง 18 51.40

5. การเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบ

การเลยงดทสมบรณ

ใช 34 97.10

ไมใช 1 2.90

6. สถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบ

กอนประถมศกษา (ยกเวนบานรบเลยงเดกทเขา

โครงการบานรวมพฒนาเดก)

ม 7 20.00

ไมม 28 80.00

44

45

ตาราง 5 (ตอ)

จานวน รอยละ

7. ทอยอาศยมสภาพแออด คอ

7.1 ขยะและสงปฏกลตกคางสงกลนเหมน

ม 22 62.90

ไมม 13 37.10

7.2 นาขงเนาเสย

ม 26 74.30

ไมม 9 25.70

7.3 อาคารบานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบ

ใช 24 68.60

ไมใช 11 31.40

7.4 ทางเขา – ออกคบแคบ

ใช

ไมใช

22

13

62.90

37.10

จากตารางพบวา

1. เพศ

เปนเพศชาย จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 57.1 และเพศหญง จานวน 15 คน คดเปน

รอยละ 42.9

2. ระดบการศกษา

ประถมศกษา จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 8.6 มธยมศกษาตอนตน จานวน 4 คน คด

เปนรอยละ 11.4 มธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 28.6

อนปรญญาหรอเทยบเทา จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 20 ปรญญาตรหรอสงกวา จานวน 11 คน คด

เปนรอยละ 31.4

3. รายไดเฉลยตอเดอน

ตากวา 5,000 บาท จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 22.9 5,000 – 10,000 บาท จานวน

21 คน คดเปนรอยละ 60 10,001 – 15,000 บาท จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 5.7 15,001 – 20,000

บาท จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 8.6 มากกวา 20,000 บาท จานวน 1 คน คดเปนรอยละ 2.9

45

46

4.อาชพ

รบราชการ/รฐวสาหกจ จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 11.4 ธรกจสวนตว จานวน 13 คน

คดเปนรอยละ 37.1 รบจาง จานวน 18 คน คดเปนรอยละ 51.4

5. การเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบการเลยงดทสมบรณ จานวน 34 คน คดเปน

รอยละ 97.1 ไมสงผลตอเดก จานวน 1 คน คดเปนรอยละ 2.9

6. ไมมสถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษา (ยกเวนบานรบเลยง

เดกทเขาโครงการบานรวมพฒนาเดก) จานวน 28 คน คดเปนรอยละ 80 มสถานบรการเตรยมความ

พรอมแกเดกฯ จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 20

7. ทอยอาศยมสภาพแออด พจารณาจาก

7.1 มขยะและสงปฏกลตกคางสงกลนเหมน จานวน 22 คดเปนรอยละ 62.9

7.2 มนาขงเนาเสย จานวน 26 คน คดเปนรอยละ 74.3

7.3 อาคารบานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบ จานวน 24 คน คดเปนรอยละ 68.6

7.4 ทางเขา – ออกคบแคบ จานวน 22 คน คดเปนรอยละ 62.9

สวนใหญมความเหนวาทอยอาศยมสภาพแออด

ตอนท 2 วเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐาน 1. การวเคราะหระดบความคดเหนเกยวกบปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ซงประกอบ ดวย ความอบอนในครอบครว ความรนแรงในครอบครวและชมชน การมสวนรวมของชมชน ยาเสพตด อาชญากรรม ดงน

ตาราง 6 แสดงคารอยละ คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนทเกยวกบปจจยนาเขาจาก

สภาพแวดลอม

ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม

Mean Std. ระดบความคดเหน

ดานความอบอนในครอบครว 4.13 0.31 มาก

ดานความรนแรงในครอบครวและชมชน 3.24 0.32 ปานกลาง

ดานยาเสพตด 3.17 0.78 ปานกลาง

ดานอาชญากรรม 3.55 0.43 มาก

ดานการมสวนรวมของชมชน 4.22 0.58 มากทสด รวม 3.67 0.34 มาก

46

47

จากตารางแสดงระดบความคดเหนของประชากรทมตอปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมความ

คดเหนอยในระดบทมาก

เมอพจารณาเปนรายดานแลวพบวา ดานความรนแรงในครอบครวและชมชน และดานยาเสพตด

มความคดเหนอยในระดบปานกลาง ดานความอบอนในครอบครวและดานอาชญากรรมมความคดเหน

อยในระดบมาก และดานการมสวนรวมของชมชน มความคดเหนอยในระดบมากทสด

2. การวเคราะหระดบความคดเหนเกยวกบกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ ซงประกอบดวย โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมในพระอปถมภสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทรและวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก ดงน

ตาราง 7 แสดงคารอยละ คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนทเกยวกบกระบวนการแปรรป

ปจจยภายในกระบวนการ

ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม

Mean Std. ระดบความคดเหน

ดานโครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ 4.15 0.45 มาก

ดานวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก 4.18 0.48 มาก รวม 4.17 0.46 มาก

จากตารางแสดงระดบความคดเหนของประชากรทมตอกระบวนการแปรรปปจจยภายใน

กระบวนการ มความคดเหนอยในระดบทมาก

เมอพจารณาเปนรายดานแลวพบวา ดานโครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ และวธดาเนนงาน

โครงการบานรวมพฒนาเดก มความคดเหนอยในระดบมาก

3. การวเคราะหระดบความคดเหนตอนโยบายการพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก ดงน

47

48

ตาราง 8 แสดงคาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และของประชากรตอนโยบายการพฒนาเดกของโครงการ

บานรวมพฒนาเดก

นโยบายการพฒนาเดก Mean S.D.

ระดบความคดเหน

ดานรางกาย 4.17 0.66 มาก

ดานสตปญญา 4.23 0.59 มากทสด

ดานอารมณและสงคม 4.49 0.48 มากทสด

ดานจรยธรรม 4.33 0.57 มากทสด รวม 4.31 0.54 มากทสด

จากตารางแสดงระดบความคดเหนตอนโยบายการพฒนาเดก โดยรวมของประชากรทเกยวของ

กบโครงการบานรวมพฒนาเดก มความคดเหนอยในระดบทมากทสด

เมอพจารณาเปนรายดานแลว พบวา นโยบายการพฒนาเดกดานรางกาย มความคดเหน

อยในระดบมาก สวนนโยบายการพฒนาเดกดานสตปญญา ดานอารมณและสงคม ดานจรยธรรม ม

ความคดเหนอยในระดบมากทสด

ตอนท 3 ทดสอบสมมตฐาน 3.1 ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ แบงเปน 2 สมมตฐาน คอ 3.1.1 สมมตฐานขอท 1 ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอโครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ

ตาราง 9 วเคราะหปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอโครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ

โดยใชการวเคราะหพหถดถอยพหคณ (Stepwise Multiple Regression Analysis)

ตวแปรอสระ

B SE Beta t-test Sig.

(คาคงท) -0.302 0.690 -0.437 0.663

ดานความอบอนในครอบครว 0.659 0.147 0.425 4.483 0.000

ดานความรนแรงในครอบครวและชมชน 0.220 0.134 0.145 1.650 0.102

ดานยาเสพตด 9.679E-02 0.056 0.156 1.727 0.087

ดานอาชญากรรม 0.101 0.111 0.089 0.911 0.364

ดานการมสวนรวมของชมชน 6.288E-02 0.093 0.076 0.677 0.500

F = 11.687 Sig. F = 0.000a R Square = 0.376

48

49

ตวแปรทนามาใชในการทดสอบสมมตฐานขอ 1 ไดแก

ตวแปรตาม

Y = โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ

ตวแปรอสระ

X1 = ความอบอนในครอบครว

X2 = ความรนแรงในครอบครวและชมชน

X3 = ยาเสพตด

X4 = อาชญากรรม

X5 = การมสวนรวมของชมชน

จากผลการวเคราะหสามารถสรปไดวา ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ประกอบดวย ความ

รนแรงในครอบครวและชมชน ยาเสพตด อาชญากรรม การมสวนรวมของชมชน ไมมอทธพลตอ

โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ สวนความอบอนในครอบครว มอทธพลตอโครงสรางของมลนธ

เดกออนในสลมฯ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยอธบายไดรอยละ 37.6

3.3.2 สมมตฐานขอท 2 ปจจยนาเขาของสภาพแวดลอมมอทธพลตอวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก

ตาราง 10 วเคราะหปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอโครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ

โดยใชการวเคราะหพหถดถอยพหคณ (Stepwise Multiple Regression Analysis)

ตวแปรอสระ

B SE Beta t-test Sig.

(คาคงท) -0.515 0.601 -0.857 0.394

ดานความอบอนในครอบครว 0.494 0.128 0.323 3.864 0.000

ดานความรนแรงในครอบครวและชมชน 0.222 0.116 0.147 1.904 0.060

ดานยาเสพตด 8.432E-02 0.49 0.138 1.728 0.087

ดานอาชญากรรม 0.247 0.97 0.220 2.547 0.012

ดานการมสวนรวมของชมชน 0.187 0.081 0.229 2.317 0.023

F = 20.482 Sig.F = 0.000a R Square = 0.514

49

50

ตวแปรทนามาใชในการทดสอบสมมตฐานขอ 2 ไดแก

ตวแปรตาม

Y = วธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก

ตวแปรอสระ

X1 = ความอบอนในครอบครว

X2 = ความรนแรงในครอบครวและชมชน

X3 = ยาเสพตด

X4 = อาชญากรรม

X5 = การมสวนรวมของชมชน

จากผลการวเคราะหสามารถสรปไดวา ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ประกอบดวย ความ

รนแรงในครอบครวและชมชน ยาเสพตด ไมมอทธพลตอวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก

สวนความอบอนในครอบครว อาชญากรรมและการมสวนรวมของชมชน มอทธพลตอวธดาเนนงาน

โครงการบานรวมพฒนาเดก อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยอธบายไดรอยละ 51.40

3.2 สมมตฐานขอท 3 ปจจยนาเขาของสภาพแวดลอมมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก

ตาราง 11 วเคราะหปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดกของโครงการ

บานรวมพฒนาเดก โดยใชการวเคราะหพหถดถอยพหคณ (Stepwise Multiple Regression

Analysis)

ตวแปรอสระ

B SE Beta t-test Sig.

(คาคงท) 2.432 0.890 2.733 0.007

ดานความอบอนในครอบครว 0.180 0.190 0.106 0.950 0.345

ดานความรนแรงในครอบครวและชมชน -2.640E-02 0.172 -0.016 -0.153 0.879

ดานยาเสพตด 0.128 0.072 0.187 1.764 0.081

ดานอาชญากรรม 1.812E-02 0.143 0.014 0.126 0.900

ดานการมสวนรวมของชมชน 0.176 0.120 0.193 1.471 0.145

F = 3.180 Sig.F = 0.11a R Square = 0.141

50

51

ตวแปรทนามาใชในการทดสอบสมมตฐานขอ 3 ไดแก

ตวแปรตาม

Y = นโยบายการพฒนาเดก

ตวแปรอสระ

X1 = ความอบอนในครอบครว

X2 = ความรนแรงในครอบครวและชมชน

X3 = ยาเสพตด

X4 = อาชญากรรม

X5 = การมสวนรวมของชมชน

จากผลการวเคราะหสามารถสรปไดวา ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ประกอบดวย ความ

อบอนในครอบครว ความรนแรงในครอบครวและชมชน ยาเสพตด อาชญากรรม การมสวนรวมของ

ชมชน ไมมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดก ของโครงการบานรวมพฒนาเดก อยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ 0.05 โดยอธบายไดรอยละ 14.10

3.3 สมมตฐานขอท 4 กระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดก ของโครงการบานรวมพฒนาเดก ตาราง 12 วเคราะหกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการมอทธพลตอนโยบายการพฒนา

เดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก โดยใชการวเคราะหพหถดถอยพหคณ ( Stepwise Multiple

Regression Analysis)

ตวแปรอสระ

B SE Beta t-test Sig.

(คาคงท) 2.193 0.445 4.929 0.000

โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ 5.222E-02 0.142 0.047 0.367 0.714

วธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก 0.454 0.144 0.407 3.146 0.002

F = 12.183 Sig.F = 0.000a R Square = 0.196

51

52

ตวแปรทนามาใชในการทดสอบสมมตฐานขอ 4 ไดแก

ตวแปรตาม

Y = นโยบายการพฒนาเดก

ตวแปรอสระ

X1 = โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ

X2 = วธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก

จากผลการวเคราะหสามารถสรปไดวา กระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ ประกอบดวย

โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ ไมมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนา

เดก สวนวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดกมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดกฯ อยางมนยสาคญ

ทางสถตทระดบ 0.05 โดยอธบายไดรอยละ 19.6

52

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยน มวตถประสงคเพอวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาต

และแผนพฒนาเดกและเยาวชนระยะยาว (พ.ศ.2545 – 2554) กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก

โดยมสมมตฐานการวจยเปนแนวทางในการทดสอบ วธการวจยเปนการวจยแบบเชงปรมาณดวยการเกบ

ขอมลการวจยจากประชากร คอ ผจดการและเจาหนาทมลนธเดกออนในสลมฯ ผรบเลยงเดก อาสาสมคร

ดแลเดก ผปกครองเดก และผนาชมชน จานวนทงสน 104 คน

ตวแปรทใชในการวจย ไดแก ตวแปรตาม คอ นโยบายการพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนา

เดก ซงประกอบดวยการพฒนาเดก 4 ดาน คอ (1) ดานรางกาย (2) ดานสตปญญา (3) ดานอารมณ

และสงคม (4) ดานจรยธรรม สาหรบตวแปรอสระม 2 สวน คอ (1) ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ซง

ประกอบดวย ความอบอนในครอบครว ความรนแรงในครอบครวและชมชน ทอยอาศยมสภาพแออด การ

มสวนรวมของชมชน ยาเสพตด อาชญากรรมและสถานภาพของครอบครว (2) กระบวนการแปรรปปจจย

ภายในกระบวนการ ซงประกอบดวย โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ วธดาเนนงานโครงการบาน

รวมพฒนาเดก สถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษาและการเตรยมตวกอนมบตร

เครองมอการวจย ผวจยไดใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลทงหมด 4 ฉบบ

ในพนทเขตสวนหลวง จาแนกเปน เจาหนาทมลนธเดกออนในสลมฯ จานวน 1 ฉบบ ผรบเลยงเดกและ

อาสาสมครดแลเดก จานวน 1 ฉบบ ผปกครองเดก จานวน 1 ฉบบ และผนาชมชน จานวน 1 ฉบบ

เครองมอนไดผานการศกษาหาความถกตองของการวด(Validity) โดยไดรบคาปรกษาจากอาจารยทปรกษา

เพอใหไดเครองมอทสมบรณทสดและไดนาเครองมอทสรางขนไปทดลอง (Try out) กบกลมคลายกบประชากร

จรง แลวนาผลทไดไปตรวจสอบคณภาพเครองมอโดยหาคาสมประสทธ Alpha เทากบ 0.9397 ไดทาการ

ปรบปรงแกไขคาถามบางขอทมคาเปนลบใหมความเหมาะสมและเขาใจงาย

การเกบรวบรวมขอมล ไดประสานงานกบผจดการมลนธเดกออนในสลมฯ เพอขออนญาตกระจาย

แบบสอบถามไปยงผรบเลยงเดก ผปกครองเดก อาสาสมครดแลเดก เจาหนาทมลนธเดกออนในสลมฯ

และผนาชมชน แลวทาการเกบรวบรวมแบบสอบถามดวยตนเอง

การวเคราะหขอมล ขอมลเชงคณภาพใชการวเคราะหความถ รอยละ การวเคราะหเพอทดสอบ

สมมตฐานใชการวเคราะหคา Mean และคาเบยงเบนมาตรฐาน

53

54

สวนการวเคราะหถงปจจยทมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก

นนใชการวเคราะห เชงพหถดถอยพหคณ (Stepwise Multiple Regression Analysis) ดวยคอมพวเตอร

โปรแกรมสาเรจรป SPSS 11 for Windows

สรปผลการวจย 1. ความอบอนในครอบครว มอทธพลตอโครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ สวนความรนแรง

ในครอบครวและชมชน การมสวนรวมของชมชน ยาเสพตด อาชญากรรม ไมมอทธพลตอโครงสรางของ

มลนธเดกออนในสลมฯ

2. ความอบอนในครอบครว การมสวนรวมของชมชนและอาชญากรรม มอทธพลตอวธดาเนนงาน

โครงการบานรวมพฒนาเดก สวนความรนแรงในครอบครวและชมชน และยาเสพตด ไมมอทธพลตอวธ

ดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก

3. ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม คอ ความอบอนในครอบครว ความรนแรงในครอบครวและ

ชมชน การมสวนรวมของชมชน ยาเสพตด อาชญากรรม ไมมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดก

4. กระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ คอ โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ ไมม

อทธพลตอนโยบายการพฒนาเดก สวนวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดกมอทธพลตอนโยบาย

การพฒนาเดก

การคนพบ 1. ลกษณะสวนบคคลและขอมลทวไป ของกลมประชากร 3 กลมประชากร 1.1 เจาหนาทมลนธเดกออนในสลมฯ ผรบเลยงเดกและอาสาสมครดแลเดกในพนทเขต

สวนหลวง สวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 68.3 เพศชายคดเปนรอยละ 31.3 การศกษาสวนใหญ

จบปรญญาตรหรอสงกวา คดเปนรอยละ 53.1 รองลงมาจบประถมศกษา คดเปนรอยละ 28.1 จบมธยมศกษา

ตอนปลายหรอเทยบเทา คดเปนรอยละ 9.4 จบมธยมศกษาตอนตน คดเปนรอยละ 6.3 และจบอนปรญญา

หรอเทยบเทา คดเปนรอยละ 3.1 ตามลาดบ รายไดเฉลยตอเดอน สวนใหญรายไดเฉลยตอเดอน 5,000 –

10,000 บาท คดเปนรอยละ 65.6 รองลงมา ตากวา 5,000 บาท คดเปนรอยละ 18.8 10,001 – 15,000 บาท

คดเปนรอยละ 12.5 15,001 – 20,000 บาท จานวน 1 คน คดเปนรอยละ 3.1 สวนใหญมความเหนดวย

เกยวกบการเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบการเลยงดทสมบรณ คดเปนรอยละ 96.9 ไมมสถาน

บรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษา คดเปนรอยละ 80 มสถานบรการเตรยมความ

พรอมแกเดกฯ คดเปนรอยละ 20 สวนใหญมความเหนวาทอยอาศยมสภาพแออด โดยพจารณาจากมขยะ

54

55

และสงปฏกลตกคางสงกลนเหมน คดเปนรอยละ 65.6 มนาขงเนาเสย คดเปนรอยละ 71.9 อาคาร

บานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบ คดเปนรอยละ 71.9 ทางเขา – ออกคบแคบ คดเปนรอยละ 65.6

1.2 ผปกครองเดก คอ ผปกครองของเดกในโครงการบานรวมพฒนาเดกในพนทเขตสวนหลวง

สวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 72.2 เพศชาย คดเปนรอยละ 27.8 การศกษาสวนใหญจบมธยมศกษา

ตอนตน คดเปนรอยละ 33.3 รองลงมาจบอนปรญญาหรอเทยบเทา คดเปนรอยละ 25 จบประถมศกษา

คดเปนรอยละ 22.2 จบมธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา คดเปนรอยละ 19.4 ตามลาดบ รายไดเฉลย

ตอเดอน สวนใหญรายไดเฉลยตอเดอน 5,000 – 10,000 บาท คดเปนรอยละ 69.4 รองลงมา ตากวา

5,000 บาท คดเปนรอยละ 13.9 10,001 – 15,000 บาท คดเปนรอยละ 11.1 15,001 – 20,000 บาท

คดเปนรอยละ 5.6 ตามลาดบ สวนใหญเปนอาชพรบจาง คดเปนรอยละ 75 รองลงมาอาชพธรกจสวนตว

คดเปนรอยละ 25 มความเหนดวยเกยวกบการเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบการเลยงดทสมบรณ

คดเปนรอยละ 100 ไมมสถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษา คดเปนรอยละ

66.7 มสถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกฯ คดเปนรอยละ 33.3 สวนใหญมความเหนวาทอยอาศยม

สภาพแออด โดยพจารณาจากมขยะและสงปฏกลตกคางสงกลนเหมน คดเปนรอยละ 61.1 มนาขงเนาเสย

คดเปนรอยละ 83.3 อาคารบานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบ คดเปนรอยละ 83.3 ทางเขา – ออกคบ

แคบ คดเปนรอยละ 77.8 สถานภาพของครอบครวเปนลกษณะครอบครวเดยว คดเปนรอยละ 80.6

ครอบครวขยาย คดเปนรอยละ 19.4

1.3 กลมผนาชมชน คอ ประธานและกรรมการชมชนในพนทเขตสวนหลวง สวนใหญเปน

เพศชาย คดเปนรอยละ 57.1 เพศหญง คดเปนรอยละ 42.9 การศกษาจบปรญญาตรหรอสงกวา คดเปน

รอยละ 31.4 มธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา คดเปนรอยละ 28.6 อนปรญญาหรอเทยบเทา คดเปน

รอยละ 20 มธยมศกษาตอนตน คดเปนรอยละ 11.4 ประถมศกษา คดเปนรอยละ 8.6 ตามลาดบ

รายไดเฉลยตอเดอน 5,000 – 10,000 บาท คดเปนรอยละ 60 ตากวา 5,000 บาท คดเปนรอยละ 22.9

10,001 – 15,000 บาท คดเปนรอยละ 5.7 15,001 – 20,000 บาท คดเปนรอยละ 8.6 มากกวา 20,000

บาท คดเปนรอยละ 2.9 ตามลาดบ สวนใหญเปนอาชพรบจาง คดเปนรอยละ 51.4 ธรกจสวนตว คดเปน

รอยละ 37.1 รบราชการ/รฐวสาหกจ คดเปนรอยละ 11.4 สวนใหญ มความเหนดวยเกยวกบการเตรยมตว

กอนมบตรสงผลใหเดกไดรบการเลยงดทสมบรณ คดเปนรอยละ 97.1 ไมมสถานบรการเตรยมความพรอม

แกเดกในระดบกอนประถมศกษา คดเปนรอยละ 80 มสถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกฯ คดเปน

รอยละ 20 สวนใหญมความเหนวาทอยอาศยมสภาพแออด โดยพจารณาจากมขยะและสงปฏกลตกคาง

55

56

สงกลนเหมน คดเปนรอยละ 62.9 มนาขงเนาเสย คดเปนรอยละ 74.3 อาคารบานเรอนปลกกนอยางไม

เปนระเบยบ คดเปนรอยละ 68.6 ทางเขา – ออกคบแคบ คดเปนรอยละ 62.9

2. การวเคราะหระดบความคดเหนทเกยวกบปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมและกระบวนการ

แปรรปปจจยภายในกระบวนการ ดงน

2.1 การวเคราะหระดบความคดเหนทเกยวกบปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม พบวา โดยรวม

ระดบความคดเหนของประชากรทมตอปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม มความคดเหนอยในระดบทมาก

เมอพจารณาเปนรายดานแลวพบวา ความรนแรงในครอบครวและชมชน และ ยาเสพตด มความคดเหนอย

ในระดบปานกลาง ความอบอนในครอบครวและอาชญากรรมอยในระดบมาก และการมสวนรวมของ

ชมชน มความคดเหนอยในระดบมากทสด

2.2 การวเคราะหระดบความคดเหนเกยวกบกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ

พบวา โดยรวมระดบความคดเหนของประชากรทมตอกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ มความ

คดเหนอยในระดบทมาก เมอพจารณาเปนรายดานแลวพบวา โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ และ

วธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดกมความคดเหนอยในระดบมาก

3. การวเคราะหความคดเหนตอนโยบายการพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก พบวา

โดยภาพรวมของประชากรทเกยวของกบโครงการบานรวมพฒนาเดก มความคดเหนอยในระดบทมากทสด

เมอพจารณาเปนรายดานแลว พบวา ดานรางกาย อยในระดบมาก สวนดานสตปญญา ดานอารมณและ

สงคม ดานจรยธรรม มความคดเหนอยในระดบมากทสด

4. จากการวเคราะหปจจยทมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก

โดยใชการวเคราะหพหถดถอยพหคณ (Stepwise Mulitple Regression Analysis) พบวา

4.1 ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ประกอบดวย ความรนแรงในครอบครวและชมชน ยา

เสพตด อาชญากรรม การมสวนรวมของชมชน ไมมอทธพลตอโครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ สวน

ในดานความอบอนในครอบครวมอทธพลตอโครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ อยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ 0.05 โดยอธบายไดรอยละ 37.6

4.2 ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ประกอบดวย ความรนแรงในครอบครวและชมชน และ

ยาเสพตด ไมมอทธพลตอวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก สวนความอบอนในครอบครว อาชญากรรม

และการมสวนรวมของชมชน มอทธพลตอวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก อยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ 0.05 โดยอธบายไดรอยละ 51.40

56

57

4.3 ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ประกอบดวย ความอบอนในครอบครว ความรนแรงใน

ครอบครวและชมชน ยาเสพตด อาชญากรรม การมสวนรวมของชมชน ไมมอทธพลตอการกาหนด

นโยบายการพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยอธบาย

ไดรอยละ 14.10

4.4 กระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ ประกอบดวย โครงสรางของมลนธเดก

ออนในสลมฯ ไมมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก สวนวธดาเนนงาน

โครงการบานรวมพฒนาเดกมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดกฯ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

โดยอธบายไดรอยละ 19.6

การอภปรายผล จากการศกษาวจย พบประเดนทนาสนใจดงน

ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ประกอบดวย ความอบอนในครอบครว ความรนแรงใน

ครอบครวและชมชน การมสวนรวมของชมชน ยาเสพตด อาชญากรรม มอทธพลตอกระบวนการแปรรป

ปจจยภายในกระบวนการ ประกอบดวย โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ และวธดาเนนงานโครงการ

บานรวมพฒนาเดก และกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการมอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดก

ของโครงการบานรวมพฒนาเดก ประกอบดวย การพฒนาดานรางกาย ดานสตปญญา ดานอารมณและ

สงคม และจรยธรรม จาแนกได 2 สวน คอ

1. ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ประกอบดวย ความอบอนในครอบครว ความรนแรง

ในครอบครวและชมชน การมสวนรวมของชมชน ยาเสพตด อาชญากรรม มอทธพลตอกระบวนการแปร

รปปจจยภายในกระบวนการ ประกอบดวย โครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ และวธดาเนนงานโครงการ

บานรวมพฒนาเดก อธบายได 2 ประเดน คอ

1) จากการศกษา พบวา ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอโครงสรางของ

มลนธเดกออนในสลมฯ ซงตรงกบสมมตฐานขอท 1 หมายความวา ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ใน

เรองของความอบอนในครอบครวเทานน ทมอทธพลตอโครงสรางของมลนธเดกออนในสลมฯ สาหรบความ

อบอนในครอบครว จาแนกได 3 ประเดน คอ

- ดานสมพนธภาพในครอบครว คอ เดกในชมชนไดรบการดแลเอาใจใสจาก

ผปกครอง สมาชกในบานพดคยหยอกลอกนอยางสนกสนาน สมาชกในบานมความหวงใยซงกนและกน

สมาชกในบานชนชนใหกาลงใจ เมอเดกทาด เชน การชนชม การกอด การสมผส อธบายไดวา การสรางสม

57

58

พนธภาพในครอบครวเปนสงสาคญตอสงคม จงตองไดรบการพฒนาอยางเปนรปธรรม มลนธเดกออนใน

สลมฯ จงไดจดโครงสรางเพอรองรบการสรางสมพนธภาพในครอบครว โดยฝายพฒนาเดกและครอบครว

ทางานตามนโยบายการบรหารครอบครว

- ดานการเลยงดเดก อธบายไดวา การอบรมสงสอนเดกเปนสงจาเปนทจะทาให

เดกอยในสงคมไดอยางมความสขอยางไร บคคลสาคญคอผปกครองเดกหรอผใกลชดกบเดกจาเปน ตองม

ความรและทกษะในเรองทเกยวกบวธการอบรมสงสอนเดกทถกตองทอยบนพนฐานคณธรรมและจรยธรรม

มลนธเดกออนในสลมฯ จงไดจดโครงสรางเพอรองรบการเลยงดเดกทถกตอง คอ ฝายพฒนาเดกและ

ครอบครว เชน มบคลากรหรอเจาหนาทมลนธฯ ทมความรประสบการณทางานดานการเลยงดเดก มหนาท

ใหคาปรกษาแนะนาการเลยงดเดกแกผปกครองหรอผใกลชดกบเดก

- ดานจตวทยาเดก คอ เดกทขาดความอบอนจากครอบครวมกเปนเดกทไมกลา

แสดงออก และการอบรมสงสอนเดกดวยวธบงคบใหปฏบตอยางเขมงวดสงผลตอการพฒนาเดก อธบาย

ไดวา ภาวะทางจตใจของเดกขนอยกบความสมพนธระหวางเดกกบผเลยงด ดงนนวธการเลยงดทถกตอง

จงมความสาคญตอภาวะทางจตใจและอารมณของเดก มลนธฯ จงไดจดโครงสรางเพอรองรบการพฒนา

ดานจตใจและอารมณของเดก คอ ฝายพฒนาเดกและครอบครว มหนาทใหคาปรกษาแนะนาการเลยงด

เดกทถกตอง แกผรบเลยงเดกและผปกครองเดก

2) ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมมอทธพลตอวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนา

เดก ซงตรงกบสมมตฐานขอท 2 หมายความวา ความอบอนในครอบครว อาชญากรรมและการมสวนรวม

ของชมชน มอทธตอวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก อธบายไดดงน

1. ความอบอนในครอบครว จาแนกเปน 3 ประเดน คอ

- ดานสมพนธภาพในครอบครว คอ เดกในชมชนไดรบการดแลเอาใจใสจาก

ผปกครอง สมาชกในบานพดคยหยอกลอกนอยางสนกสนาน สมาชกในบานมความหวงใยซงกนและกน

สมาชกในบานชนชนใหกาลงใจ เมอเดกทาด เชน การชนชม การกอด การสมผส อธบายไดวา การสรางสม

พนธภาพทดในครอบครวเปนรากฐานทสาคญตอเดก จงตองมการสงเสรมใหจดกจกรรมเสรมความ

สมพนธในครอบครว โดยมลนธเดกออนในสลมฯ มวธการทางานหลายหลกสตรเพอรองรบและสนบสนน

การสรางสมพนธภาพในครอบครว

- ดานการเลยงดเดก คอ การอบรมสงสอนเดกเปนสงสาคญตอเดก อธบาย

ไดวา การอบรมสงสอนทถกตอง อยบนพนฐานคณธรรม จรยธรรมจากผปกครองเดกหรอผดแลเดกเปน

สงจาเปนทจะทาใหเดกอยในสงคมไดอยางมความสข และการพฒนาความรทเกยวกบการเลยงดเดก จง

58

59

เปนสงจาเปนแกผปครองเดกและผรบเลยง โดยมลนธเดกออนในสลมฯ ไดมวธการดาเนนงานของโครงการฯ

เพอรองรบการพฒนาดานการเลยงดเดก คอ ใหเจาหนาทโครงการบานรวมพฒนาเดกทไดรบการพฒนา

ความร ประสบการณดานการเลยงดเดกถายทอดความรใหแกผรบเลยงเดกและผปกครองเดก ผรบเลยง

เดกพดคยใหคาปรกษาแนะนากบผปกครองเดกในเรองเกยวกบเดก เชน สขภาพเดก พฤตกรรมและปญหา

เดก เปนตน

- ดานจตวทยาเดก คอ เดกทขาดความอบอนจากครอบครวมกเปนเดกทไม

กลาแสดงออกและการอบรมสงสอนเดกดวยวธบงคบใหปฏบตอยางเขมงวดสงผลตอการพฒนาเดก อธบาย

ไดวา ภาวะทางจตใจของเดกขนอยกบความสมพนธระหวางเดกกบผเลยงด ดงนนวธการเลยงดทถกตอง

จงมความสาคญตอภาวะทางจตใจและอารมณของเดก สาหรบวธการดาเนนงานของโครงการฯเพอรองรบ

การพฒนาดานจตใจและอารมณของเดก คอ จดใหมเจาหนาททมความรประสบการณทางานดานการ

เลยงดเดกไปใหคาปรกษาแนะนาแกผปกครองและผเลยงดเดก จะสงเสรมใหเดกมพฒนาดานจตใจและ

อารมณ

2. อาชญากรรม จาแนกเปน 2 ประเดน คอ ประชาชนในชมชนมการรวมกลมเพอ

ปองกนเหตราย และเดกทรบรเหตรายในชมชน จะมแนวโนมใหมพฤตกรรมรนแรง อธบายไดวา การเฝา

ระวงและปองกนเหตรายในชมชนเปนวธการหนงในการปกปองเดกใหหางไกลจากสงทเปนอนตรายตอเดก

ทงทางรางกายและจตใจ สาหรบวธการทางานของโครงการฯ เพอรองรบและปองกนการเกดเหตรายใน

ชมชน คอ ผรบเลยงเดกหรอชมชนรวมกนปกปองและใหความชวยเหลอแกเดกทมปญหา เชน เดกทถก

ทอดทง พอแมตดคก เดกถกทารายทารณ หรอเดกไดรบการดแลไมเหมาะสมจากครอบครวฯ จากประเดน

ดงกลาว มลนธเดกออนในสลมฯ จงสงเสรมใหมอาสาสมครปกปองคมครองเดกในชมชนโดยคนในชมชนเอง

3. การมสวนรวมของชมชน แยกเปน 2 ประเดน คอ

- การมสวนรวมของผนาชมชน คอ ผนาชมชนควรจะเปนผนาในการจดกจกรรม

พฒนาเดก อธบายไดวา การทผนาชมชนมบทบาทเปนผนาในการทางานดานเดกจะชวยใหการทางานม

ความตอเนองและคลองตวยงขน สาหรบวธการดาเนนของโครงการฯ เพอรองรบการสงเสรมการมสวนรวม

ของผนาชมชน คอ การประสานงานกบผนาชมชนรวมกจกรรมของโครงการฯ และสนบสนนใหผนาชมชน

จดกจกรรมพฒนาเดกในชมชนของตนเอง

- การมสวนรวมของชมชน คอ ชมชนควรมสวนรวมในการสรรหา คดเลอกและ

ตดตามการดแลเดกของผรบเลยงเดก ชมชนควรชวยเหลอและปกปองคมครองเดก การอบรมเลยงดเดก

เปนหนาทของผปกครองเดกและชมชน อธบายไดวา การมสวนรวมของประชาชนในชมชนจะชวยใหเดก

59

60

ไดรบการดแลอยางทวถงและมความยงยน จากเหตผลดงกลาววธการทางานของโครงการฯ เพอรองรบการ

มสวนรวมของชมชน จงมงเนนการทางานแบบมสวนรวมจากผปกครองเดก ผรบเลยงเดกและชมชน

2. กระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ ประกอบดวย โครงสรางของมลนธเดก

ออนในสลมฯ และวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก มอทธพลตอนโยบายการพฒนาเดกของ

โครงการบานรวมพฒนาเดก ประกอบดวย การพฒนาดานรางกาย ดานสตปญญา ดานอารมณและ

สงคม และจรยธรรม อธบายได 2 ประเดน คอ

1) จากการศกษา พบวา ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอมไมมอทธพลตอนโยบาย

การพฒนาเดก ซงไมตรงกบสมมตฐานขอท 3 หมายความวา ปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม ไมมอทธพล

ตอการกาหนดนโยบายการพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก

2) จากการศกษา พบวา กระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการมอทธพลตอ

นโยบายการพฒนาเดก ซงตรงกบสมมตฐานขอท 4 หมายความวา กระบวนการแปรรปปจจยภายใน

กระบวนการ มเพยงวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดกเทานน ทมอทธพลตอนโยบายการพฒนา

เดกของโครงการบานรวมพฒนาเดก สาหรบวธดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก จาแนกได 6 ประเดน

คอ

- การมสวนรวมในการดาเนนงานในโครงการบานรวมพฒนาเดก คอ การมสวนรวม

ของชมชนและผรบเลยงเดกในการดาเนนโครงการฯ ความรวมมอในการพฒนาเดกจากผรบเลยงเดก ผปกครอง

เดกและชมชน อธบายไดวา การทางานรวมกนแบบองครวมระหวางผปกครองเดก ผรบเลยงเดก ชมชน

และหนวยงานตางๆ จะสงเสรมการพฒนาเดกใหมลกษณะพงประสงคและสาเรจตามวตถประสงคของ

โครงการฯ ในดานรางกาย สตปญญา อารมณและสงคม จรยธรรม

- การมสวนรวมของครอบครว คอ ผรบเลยงมความสมพนธทดกบผปกครองเดก

เชน การพดคยใหคาปรกษาแนะนาในเรองเกยวกบเดกเปนประจา อธบายไดวา วธการทางานดงกลาวจะ

ทาใหทราบถงปญหาของเดกเพอเปนขอมลในการแกไขปญหาไดทนเวลาและยงพฒนาใหผปกครองเดกม

ความรในการเลยงดทถกตองยงขน

- การพฒนาความร คอ เจาหนาทโครงการฯ ทไดรบการพฒนาความร ประสบการณ

ดานการเลยงดเดกสามารถถายทอดความรใหแกผรบเลยงเดกและผปกครองเดกไดอยางถกตอง จนสามารถ

ดแลเดกไดอยางถกตอง มการถายทอดความรในการดแลเดกระหวางผรบเลยงกบผปกครองชวยใหเดกม

การพฒนาอยางตอเนอง อธบายไดวา วธการถายทอดความรและประสบการณดานการเลยงดเดกของ

60

61

เจาหนาทฯ มงเนนการพฒนาในดานรางกาย สตปญญา อารมณและสงคม จรยธรรม จงชวยสงเสรมให

ผรบเลยงเดกและผปกครองเดกสามารถนาความรไปเลยงดเดกไดอยางถกตองและเดกไดรบการพฒนาครบ

ทกดาน

- การจดกจกรรมเสรมการพฒนาเดก ผบรหารโครงการฯสนบสนนใหมการจด

กจกรรมสงเสรมความสมพนธในครอบครวและการจดกจกรรมเพอพฒนาเดก เชน การเลานทาน การจด

ของเลน เกมส เปนตน อธบายไดวา กจกรรมขางตนเปนการจดกจกรรมเสรมความสมพนธในครอบครว

และชมชน ทเนนการเสรมพฒนาการดานรางกาย สตปญญา อารมณและสงคม จรยธรรม

- การประชาสมพนธการดาเนนโครงการบานรวมพฒนาเดก มการชแจงให

ประชาชนเหนประโยชนของโครงการฯ และการเผยแพรขาวกจกรรมการทางานชวยใหเดกไดมโอกาสไดรบ

การพฒนาและการทางานดานการพฒนาเดกมความคลองตว อธบายไดวา วธการทางานดงกลาวเปนการ

สงเสรมใหเดกในชมชนแออดหรอเดกดอยโอกาสมโอกาสไดรบการพฒนาดานรางกาย สตปญญา อารมณ

และสงคม จรยธรรม มากยงขน

- การตดตามและประเมนผล คอ เจาหนาทโครงการฯ ลงเยยมบานรบเลยงเดก

แนะนาการจดทาทะเบยนขอมลเดกและจดสภาพแวดลอมของบานรบเลยงเดก อธบายไดวา วธการทางาน

ดงกลาวมผลดในการสรางกาลงใจแกผรบเลยงเดกและชวยใหเกดความพรอมในการเลยงดเดกอยางถกตอง

รวมถงมการจดทาเอกสารขอมลการเจรญเตบโตของเดกใหเปนปจจบน และผปกครองเดกมความมนใจวา

เดกจะไดรบการดแลอยางดและมความปลอดภย

จากการสมภาษณ คณศลดา รงสกรรพม ผจดการมลนธเดกออนในสลมฯ เมอวนท 22 มนาคม

2550 กลาววา การพฒนาเดกเปนการบรณาการระหวางพฒนาการดานตางๆ ทงทางดานรางกาย ดาน

สตปญญา ดานอารมณและสงคม และดานจรยธรรม กลาวคอ พฒนาการแตละดานจะมความสมพนธตอ

กนและมอทธพลเชอมโยงระหวางกนดวย ซงเปาหมายสาคญในการทางาน คอ มงเนนการพฒนาเดกใหม

คณภาพชวตทด ตามวสยทศนของมลนธเดกออนในสลมฯ คอ มงเปนผนาการพฒนาคณภาพชวตเดกออน

ในชมชนแออด โดยการสรางจตสานกและการมสวนรวมของครอบครว ชมชน สงคม เพราะเชอวาการม

สวนรวมดงกลาวจะสามารถพฒนาเดกไดอยางยงยน โดยมลนธเดกออนในสลมฯ ไดแบงสวนการทางานไว

อยางชดเจนเพอประโยชนในการทางานและตดตามงานนโยบายตางๆ ของมลนธเดกออนในสลมฯ เชน

61

62

ฝายพฒนาเดกและครอบครว มหนาทในดานการสงเสรมความอบอนในครอบครวตามนโยบายการบรหาร

ครอบครว

มลนธเดกออนในสลมฯ เหนวาอาชพผรบเลยงเดกเปนอาชพทมคณคาเพราะเปนบคคลทมบทบาท

สาคญตอการพฒนาเดกซงเปนอนาคตของชาต เนองจากเปนการสรางรากฐานการพฒนาเดกในชวงวยแรก

เกด – 5 ป ซงเปนชวงวยทสาคญของการพฒนาทงดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา แตจะ

สาเรจตามเปาหมายไดตองทางานรวมกนระหวาง พอ-แม (ผปกครองเดก) ผรบเลยงเดก และชมชน โดย

วธการทางานของเจาหนาทโครงการบานรวมพฒนาเดก จะสอนใหผรบเลยงทางานรวมกบครอบครวและ

ชมชนในการพฒนาเดกในบานรบเลยงเดกใหมคณภาพ ภายใตเงอนไข 4 ขอ คอ 1) การปฏบตตอเดก

2) มเอกสารทจาเปน เชน บนทกการเจรญเตบโตของเดก 3) สภาพแวดลอมของบานรบเลยงเดก และ

4) การสรางความสมพนธกบพอ-แม

การพฒนาเดกของโครงการบานรวมพฒนาเดกเปนการทางานทมลกษณะเปนเครอขาย มการ

พงพากนโดยคนในชมชน และสงเสรมใหมอาสาสมครปกปองคมครองเดกมหนาทเฝาระวงปองกนเดกซง

เปนเรองทเกยวของกบสทธคมครองเดกตามอนสญญาวาดวยสทธเดก

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะทวไป

การดาเนนการพฒนาคณภาพชวตทดของเดก ควรเพมการสรางการมสวนรวมในระดบชมชนให

เขมแขงอยางทวถงในทกชมชนทมลนธเดกออนในสลมฯ ดาเนนโครงการ เพอใหเกดความยงยนในการทาหนาท

พฒนาเดก โดยการมสวนรวมของชมชน

ขอเสนอแนะตอการดาเนนงานโครงการบานรวมพฒนาเดก

1) ดานรางกาย คอ การสงเสรมการพฒนาดานรางกายแกเดก ซงเปนนโยบายหนงของ

โครงการบานรวมพฒนาเดก แตจะสาเรจไดตองไดรบความรวมมอจากผรบเลยงเดก ผปกครองเดกและ

ชมชน ในการใหความชวยเหลอเดกทมปญหา มการจดสภาพแวดลอมของบานรบเลยงเดก มการดแลดาน

การเจรญเตบโตและสขภาพอนามยของเดกอยางเหมาะสม แตยงมบานรบเลยงเดกทมสภาพ แวดลอมไม

เหมาะสมเทาทควร เชน สถานทคบแคบไมเหมาะสมกบจานวนเดก และระบบการถายเทอากาศไมดพอ

เมอสภาพอากาศรอนจด จงควรสนบสนนใหผรบเลยงเดกปรบปรงหรอจดสถานทใหมความเหมาะสม

62

63

2) ดานสตปญญา คอ การสงเสรมการพฒนาดานสตปญญาแกเดก โดยมลนธเดกออนใน

สลมฯ ไดจดกจกรรมสงเสรมการพฒนาเดกในชมชนแออดในกรงเทพมหานคร แตจากการสงเกตในบาง

พนทยงมการจดกจกรรมนอย ทาใหผปกครองและประชาชนทวไปไมทราบถงประโยชนของกจกรรมการพฒนา

ดานสตปญญาเดกแรกเกด-5ป จงควรปรบความถการลงพนทของเจาหนาทโครงการฯ ใหมากขน เชน การ

จดกจกรรมสงเสรมความสมพนธในครอบครว และจดกจกรรมเพอพฒนาเดก เชน การเลานทาน การจด

ของเลน เกมส เปนตน โดยเฉพาะในพนททเพงจะมบานรบเลยงเดกเขารวมโครงการบานรวมพฒนาเดก

3) ดานอารมณและสงคม คอ การสงเสรมการพฒนาดานอารมณและสงคมแกเดก เนองจาก

จะทาใหเดกมจตใจทดงาม ไมกาวราวเกเรในอนาคต และยงเปนการปลกฝงการเตรยมความพรอมใหกบเดก

เพอจะไดปรบตวและเรยนรการเขากบสงแวดลอมใหมๆ เพอจะไดอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางไมมปญหา

จงควรสงเสรมใหผปกครองตระหนกและใหความสาคญตอการพฒนาดานอารมณและสงคมวาเปนสงสาคญ

โดยสนบสนนการสรางความสมพนธระหวางผรบเลยงเดกกบผปกครองเดก ใหมการจดกจกรรมสงเสรม

ความสมพนธในครอบครวและการจดกจกรรมเพอพฒนาเดก เชน การเลานทาน การจดของเลน เกมส

เปนตน

4) ดานจรยธรรม คอ การสงเสรมการพฒนาดานจรยธรรมแกเดก จะทาใหเดกอยในสงคม

ไดอยางมความสข ซงหมายถงการรวาอะไรด อะไรไมด อะไรถก อะไรผด หรออะไรควรทา อะไรไมควรทา

ซงจากสงทกลาวมาขางตนลวนเปนสงทดงามในสงคมไทย จงควรสงเสรมใหผปกครองเดกและผรบเลยง

เดกไดนาความรในดานคณธรรมและจรยธรรมไปอบรมเลยงดเดก และการปฏบตตนเปนตนแบบทด ซงเปน

การชวยปลกฝงใหเดกไดปฏบตกนตอไป

5) ปจจยนาเขาสภาพแวดลอม จาแนกเปน 3 ประเดน คอ ความอบอนในครอบครว อาชญากรรม

และการมสวนรวมของชมชน จากประเดนดงกลาวหากเดกทกคนในชมชนไดรบการตอบสนองและประสบการณ

ทด จะสงผลใหการแบงหนาทการทางานและวธดาเนนงานของโครงการฯ มความคลองตวและทางานได

งายขน แตในบางชมชนประชาชนยงขาดการมสวนรวม จงควรสงเสรมใหประชาชนตระหนกถงภาระหนาท

ในการดแลเดกในชมชนของตนเองใหมากขน เชน การเฝาระวงปกปองคมครองเดกทไดรบการดแลไม

เหมาะสม

63

บรรณานกรม

64

65

บรรณานกรม

จมพล หนมพานช. (2547.) การวเคราะหนโยบาย ขอบขาย แนวค ทฤษฎ และกรณตวอยาง.

กรงเทพฯ. โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ถวลยรฐ วรเทพพฒพงษ. (2541.) การกาหนดและวเคราะหนโยบายสาธารณะ: ทฤษฎ และการ

ประยกตใช. กรงเทพฯ. สานกพมพเสมาธรรม.

ทศพร ศรสมพนธ.(2539.) ความรเบองตนเกยวกบนโยบายสาธารณะ. กรงเทพฯ: สานกพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธวช ศรมาลา (2538.) การมสวนรวมของคณะกรรมการพฒนาเดกในการดาเนนกจกรรมศนยพฒนา

เดกเลก ศกษาเฉพาะกรณ อาเภอพนมสารคาม อาเภอบางคลา และอาเภอแปลงยาว

จงหวดฉะเชงเทรา. ปรญญานพนธรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

มานพ คนตรง (2536.) การกาหนดนโยบายสาธารณะในประเทศไทย : ศกษาเฉพาะกรณ นโยบาย

การแปรรปรฐวสาหกจ. สารนพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาบรหารรฐกจ กรงเทพฯ :

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร.ถายเอกสาร

มลนธเดกออนในสลม ในพระอปถมภสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวง

นราธวาสราชนครนทร.(2544.) สองทศวรรษแหงการพฒนาแมและเดก.

วภา ไฉดลก. (2539.) ปจจยทมอทธพลตอการกาหนดนโยบายสาธารณะ ศกษาเฉพาะกรณ โครงการ

กอสรางทาอากาศยานสากลกรงเทพแหงท 2 (หนองงเหา). สารนพนธรฐศาสตรมหาบณฑต

สาขาบรหารรฐกจ กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร.ถายเอกสาร

วเชยร ชนชอบ. (2545.) นโยบายสาธารณะ ความหมาย การนานโยบายไปปฏบต .กรงเทพฯ.

สานกพมพมหาวทยาลยรามคาแหง.

ศภชย ยาวะประภาษ.(2544.) นโยบายสาธารณะ. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย

สมบต ธารงธญวงศ. (2543.) นโยบายสาธารณะ : แนวความคด การวเคราะหและกระบวนการ.

กรงเทพฯ. สานกพมพเสมาธรรม.

สมฤทธ ยศสมศกด. (2545.) เอกสารประกอบการสอน วชา 224232 กระบวนการกาหนดนโยบายและ

แผน. ชลบร: มหาวทยาลยบรพา.

สภาพร สวรรณศรนนท (2549.) บทบาทการมสวนรวมของผปกครองในการสรางเสรมพฒนาการเดก

ปฐมวย ในเขตบางกอกนอย สงกดสานกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต 3.

ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาบรหารการศกษา กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร.

65

66

สานกงานคณะกรรมการสงเสรมและประสานงานเยาวชนแหงชาต. (2545.)นโยบายเยาวชนแหงชาต

และแผนพฒนาเดกและเยาวชนระยะยาว (พ.ศ. 2545 - 2554).

สานกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษ เดก เยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย. (2548.)

เครอขายกบแนวทางการทางานเพอการพทกษ คมครอง และพฒนาเดก เยาวชน ผดอยโอกาส

คนพการ และผสงอาย).

Dye, Thomas R. (1984.) Understanding Public Policy. 5 th ed. Englewood Cliffs, New Jersey:

Prentice – Hall, Inc

Dye, Thomas R. (1995.) Understanding Public Policy. 8 th ed. Englewood Cliffs, New Jersey:

A Simon & Schuster Company.

Sharkansky, Ira. (1970.) Public Administration: Policy Making in Government Agencies.

Markham, Chicago.

Sharkansky, Ira. (1978.) Public Administration: Policy Making in Government Agencies.

Markham, Chicago.

66

67

ภาคผนวก

67

68

ภาคผนวก ก. แบบสอบถาม

68

69

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง การวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาต:

กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก คาชแจง การวจยเรอง “การวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเยาวชนแหงชาต: กรณศกษา

โครงการบานรวมพฒนาเดก” เปนสวนหนงของการศกษาหลกสตรรฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา

นโยบายสาธารณะ มหาวทยาลยศรนครทรวโรฒ ผวจยขอความกรณาทานโปรดตอบแบบสอบถามตาม

ความคดเหน ทงนเพอประโยชนตอการศกษาและสามารถนาผลทไดรบจากการศกษาไปเปนแนวทางใน

การพฒนานโยบายใหเหมาะสม และสามารถปฏบตไดอยางเปนรปธรรมในการพฒนาและแกไขปญหาตางๆ

ใหมประสทธภาพและประสทธผลมากยงขนตอไปในอนาคต

หมายเหต

โครงการบานรวมพฒนาเดก มวตถประสงคเพอสงเสรมให เดกวยแรกเกด- 5 ป ไดรบการดแลดาน

การเจรญเตบโต สขภาพ และพฒนาการทเหมาะสมตามวย โดยครอบครว บคคลทเลยงดเดกและการ

มสวนรวมของชมชน

69

70

แบบท 1 ผนาชมชน แบบสอบถาม

เรอง การวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเดกและเยาวชนแหงชาต : กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล และขอมลทวไป

1. เพศ

( ) ชาย ( ) หญง

2. ระดบการศกษา

( ) ประถมศกษา ( ) มธยมศกษาตอนตน

( ) มธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา ( ) อนปรญญาหรอเทยบเทา

( ) ปรญญาตรหรอสงกวา

3. รายไดเฉลยตอเดอน

( ) ตากวา 5,000 บาท ( ) 5,000 – 10,000 บาท

( ) 10,001 – 15,000 บาท ( ) 15,001 – 20,000 บาท

( ) มากกวา 20,000 บาท

4. อาชพ

( ) รบราชการ/รฐวสาหกจ ( ) ธรกจสวนตว

( ) เกษตรกรรม ( ) รบจาง

( ) อนๆ ระบ....................................

5. ชมชนของทานมขยะและสงปฏกลตกคางสงกลนเหมนหรอไม ( ) ม ( ) ไมม

6. ชมชนของทานมนาขงเนาเสยหรอไม ( ) ม ( ) ไมม

7. ชมชนของทานมอาคารบานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบหรอไม ( ) ใช ( ) ไมใช

70

71

8. ชมชนของทานมทางเขา – ออกคบแคบหรอไม

( ) ใช ( ) ไมใช

9. ชมชนของทานมสถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษา เชน ศนย

พฒนาเดกในชมชน ศนยเดกเลกนาอย ฯลฯ ( ยกเวน บานรบเลยงเดกทเขารวมโครงการ

บานรวมพฒนาเดก )

( ) ม ( ) ไมม

10. ทานเหนวาการเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบการเลยงดทสมบรณใชหรอไม ( ) ใช ( ) ไมใช

71

72

แบบท 2 ผปกครองเดก

แบบสอบถาม

เรอง การวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเดกและเยาวชนแหงชาต: กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล และขอมลทวไป

1. เพศ

( ) ชาย ( ) หญง

2. ระดบการศกษา

( ) ประถมศกษา ( ) มธยมศกษาตอนตน

( ) มธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา ( ) อนปรญญาหรอเทยบเทา

( ) ปรญญาตรหรอสงกวา

3. รายไดเฉลยตอเดอน

( ) ตากวา 5,000 บาท ( ) 5,000 – 10,000 บาท

( ) 10,001 – 15,000 บาท ( ) 15,001 – 20,000 บาท

( ) มากกวา 20,000 บาท

4. อาชพ

( ) รบราชการ/รฐวสาหกจ ( ) ธรกจสวนตว

( ) เกษตรกรรม ( ) รบจาง

( ) อนๆ ระบ....................................

5. ชมชนของทานมขยะและสงปฏกลตกคางสงกลนเหมนหรอไม ( ) ม ( ) ไมม

6. ชมชนของทานมนาขงเนาเสยหรอไม ( ) ม ( ) ไมม

7. ชมชนของทานมอาคารบานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบหรอไม ( ) ใช ( ) ไมใช

72

73

8. ชมชนของทานมทางเขา – ออกคบแคบหรอไม

( ) ใช ( ) ไมใช

9. ชมชนของทานมสถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษา เฉพาะรบเลยงเดก ตงแตอาย 0 – 5 ป หรอไม

( ) ม ( ) ไมม

10. ทานเหนวาการเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบการเลยงดทสมบรณใชหรอไม ( ) ใช ( ) ไมใช

11. ครอบครวทานมสมาชกในบาน ประกอบดวย พอ แม และลก ใชหรอไม

( ) ใช ( ) ไมใช

12. ครอบครวทานมสมาชกในบาน ประกอบดวย พอ แม ลก และญาตอนๆ เชน ป ยา ตา

ยาย ใชหรอไม

( ) ใช ( ) ไมใช

73

74

แบบสอบถาม

แบบท 3 ผรบเลยงเดกและอาสาสมครดแลเดก

เรอง การวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเดกและเยาวชนแหงชาต : กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล และขอมลทวไป

1. เพศ

( ) ชาย ( ) หญง

2. ระดบการศกษา

( ) ประถมศกษา ( ) มธยมศกษาตอนตน

( ) มธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา ( ) อนปรญญาหรอเทยบเทา

( ) ปรญญาตรหรอสงกวา

3. รายไดเฉลยตอเดอน

( ) ตากวา 5,000 บาท ( ) 5,000 – 10,000 บาท

( ) 10,001 – 15,000 บาท ( ) 15,001 – 20,000 บาท

( ) มากกวา 20,000 บาท

4. ชมชนของทานมขยะและสงปฏกลตกคางสงกลนเหมนหรอไม ( ) ม ( ) ไมม

5. ชมชนของทานมนาขงเนาเสยหรอไม ( ) ม ( ) ไมม

6. ชมชนของทานมอาคารบานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบหรอไม ( ) ใช ( ) ไมใช

7. ชมชนของทานมทางเขา – ออกคบแคบหรอไม

( ) ใช ( ) ไมใช

74

75

8. ชมชนของทานมสถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษา เชน ศนย

พฒนาเดกในชมชน ศนยเดกเลกนาอย ฯลฯ ( ยกเวน บานรบเลยงเดกทเขารวมโครงการ

บานรวมพฒนาเดก )

( ) ม ( ) ไมม

9. ทานเหนวาการเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบการเลยงดทสมบรณใชหรอไม ( ) ใช ( ) ไมใช

75

76

แบบท 4 เจาหนาททปฏบตงานโครงการฯ

แบบสอบถาม

เรอง การวเคราะหกระบวนการพฒนาเดกตามแนวนโยบายเดกและเยาวชนแหงชาต : กรณศกษาโครงการบานรวมพฒนาเดก

สวนท 1 ขอมลสวนบคคล และขอมลทวไป

1. เพศ

( ) ชาย ( ) หญง

2. ระดบการศกษา

( ) ประถมศกษา ( ) มธยมศกษาตอนตน

( ) มธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทา ( ) อนปรญญาหรอเทยบเทา

( ) ปรญญาตรหรอสงกวา

3. รายไดเฉลยตอเดอน

( ) ตากวา 5,000 บาท ( ) 5,000 – 10,000 บาท

( ) 10,001 – 15,000 บาท ( ) 15,001 – 20,000 บาท

( ) มากกวา 20,000 บาท

4. ชมชนททานรบผดชอบมขยะและสงปฏกลตกคางสงกลนเหมนหรอไม ( ) ม ( ) ไมม

5. ชมชนททานรบผดชอบมนาขงเนาเสยหรอไม ( ) ม ( ) ไมม

6. ชมชนททานรบผดชอบมอาคารบานเรอนปลกกนอยางไมเปนระเบยบหรอไม ( ) ใช ( ) ไมใช

7. ชมชนททานรบผดชอบมทางเขา – ออกคบแคบหรอไม

( ) ใช ( ) ไมใช

76

77

8. ชมชนททานรบผดชอบมสถานบรการเตรยมความพรอมแกเดกในระดบกอนประถมศกษา

เชน ศนยพฒนาเดกในชมชน ศนยเดกเลกนาอย ฯลฯ ( ยกเวน บานรบเลยงเดกทเขารวม

โครงการบานรวมพฒนาเดก )

( ) ม ( ) ไมม

9. ทานเหนวาการเตรยมตวกอนมบตรสงผลใหเดกไดรบการเลยงดทสมบรณใชหรอไม ( ) ใช ( ) ไมใช

77

78

สวนท 2 เปนคาถามทเกยวกบปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม

คาชแจง ใหทาเครองหมาย ในชองตาราง ใหตรงกบความคดเหนของทานกบขอความในชองตาราง

ความคดเหนเกยวกบปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม เหนดวย

มาก

ทสด

เหนดวย

มาก

เหนดวย

ปาน

กลาง

เหนดวย

นอย

เหนดวย

นอย

ทสด

1. เดกในชมชนของทาน มกไมไดรบการดแลเอาใจใส

จากผปกครอง

2. การอบรมสงสอนเดกเปนสงสาคญตอพฒนาการเดก

3. สมาชกในบานของทาน ชอบพดคยหยอกลอกนอยาง

สนกสนาน

4. สมาชกในบานของทานมความหวงใยซงกนและกน

5. สมาชกในบานชนชมใหกาลงใจ เมอเดกทาด เชน

การชม การกอด การสมผส

6. สมาชกในบานของทานรกใครปรองดองกน

7. เดกทขาดความอบอนจากครอบครว มกเปนเดกท

ไมกลาแสดงออก

8. สมาชกในบานชอบทะเลาะเบาะแวงและไมลงรอยกน

9. เดกในชมชนของทาน ททาผดไมวาจะมากหรอนอย

มกถกลงโทษดวยวธรนแรง

10. เดกในชมชนของทาน มกถกระบายอารมณจากสมาชก

ในครอบครว

11. เดกทถกกระทาความรนแรงในครอบครว จะสงผลให

เดกมพฤตกรรมกาวราวรนแรง

12. เดกในชมชนของทาน มกไดรบการดถกเหยยดหยาม

จากบคคลอนในชมชน

13. เดกทถกกระทาความรนแรงจากบคคลอนในชมชน

มผลใหเดกมพฤตกรรมกาวราวรนแรง

14. ชมชนของทานอยในยานทมการเสพสงเสพตด

15. ชมชนของทาน มกมเหตการณทารายรางกายอยเปน

ประจา

78

79

ความคดเหนเกยวกบปจจยนาเขาจากสภาพแวดลอม เหนดวย

มาก

ทสด

เหนดวย

มาก

เหนดวย

ปาน

กลาง

เหนดวย

นอย

เหนดวย

นอย

ทสด

16. ประชาชนในชมชนมการรวมกลมเพอปองกนเหตราย

17. เดกทรบรเหตรายในชมชน จะมแนวโนมใหมพฤตกรรม

รนแรง

18. ผนาชมชนควรจะเปนผนาในการจดกจกรรมพฒนาเดก

19. ชมชนควรมสวนรวมในการสรรหา คดเลอกและ

ตดตามการดแลเดกของผรบเลยงเดก

20. ชมชนควรชวยเหลอและปกปองคมครองเดก เชน

ชวยเหลอเดกทถกทอดทง เดกถกทาราย

21. การอบรมสงสอนเดกดวยวธบงคบใหปฏบตตาม

อยางเขมงวด จะสงเสรมใหเดกมพฒนาการในดาน

รางกาย อารมณ จตใจ สตปญญา

22. สมาชกในบานควรปลอยใหเดกทาอะไรๆ ไดตามใจ

ชอบแมวาจะเปนสงทผด โดยไมมการหาม

23. การอบรมเลยงดเดกเปนหนาทของผปกครองและ

ผรบเลยงเดก โดยชมชนไมตองเขาไปเกยวของ

สวนท 3 เปนคาถามทเกยวกบกระบวนการแปรรปปจจยภายในกระบวนการ

คาชแจง ใหทาเครองหมาย ในชองตาราง ใหตรงกบความคดเหนของทานกบขอความในชองตาราง

ความคดเหนเกยวกบกระบวนการแปรรปปจจยภายใน

กระบวนการ

เหนดวย

มาก

ทสด

เหนดวย

มาก

เหนดวย

ปาน

กลาง

เหนดวย

นอย

เหนดวย

นอย

ทสด

1. ขนตอนและวธการทางานของบคลากรในโครงการ

บานรวมพฒนาเดกมความเหมาะสม ชดเจน จงทา

ใหเดกไดรบการพฒนาทดขน

2. การมสวนรวมของชมชนในการดาเนนโครงการ

บานรวมพฒนาเดก จะชวยใหเดกในชมชนไดรบ

การพฒนาทกดาน

79

80

ความคดเหนเกยวกบกระบวนการแปรรปปจจยภายใน

กระบวนการ

เหนดวย

มาก

ทสด

เหนดวย

มาก

เหนดวย

ปาน

กลาง

เหนดวย

นอย

เหนดวย

นอย

ทสด

3. การมสวนรวมของผรบเลยงเดกในการดาเนนโครงการ

บานรวมพฒนาเดก จะชวยใหเดกไดรบการพฒนา

ทกดาน

4. โครงการบานรวมพฒนาเดกจะดาเนนการไดสาเรจ

ตองไดรบความรวมมอจากผรบเลยงเดก ผปกครองเดก

และชมชน

5. เจาหนาทโครงการบานรวมพฒนาเดกทไดรบการ

พฒนาความร ประสบการณดานการเลยงดเดก

สามารถถายทอดความรใหแกผรบเลยงเดกได

อยางถกตอง

6. ผปกครองดแลเดกไดอยางถกวธ เพราะไดรบการ

ถายทอดความรดานการดแลเดกจากเจาหนาท

โครงการบานรวมพฒนา

7. ชมชนควรมสวนชวยสนบสนนทางดานการเงน

วสด อปกรณ แกโครงการบานรวมพฒนาเดก

8. การเผยแพรขาวกจกรรมและการทางานของ

โครงการบานรวมพฒนาเดก ชวยใหการทางาน

พฒนาเดกมความคลองตวมากขน

9. การชแจงใหประชาชนเหนประโยชนของโครงการ

บานรวมพฒนาเดก โดยผบรหารและเจาหนาท

โครงการฯ จะชวยทาใหเดกมโอกาสไดรบการพฒนา

10. การถายทอดความรในการดแลเดกระหวางผรบเลยงกบผปกครอง ชวยใหเดกมการพฒนาการอยาง

ตอเนอง

11. ผรบเลยงเดกควรพดคยใหคาปรกษาแนะนากบ

ผปกครองเดก ในเรองเกยวกบเดกเปนประจา เชน

สขภาพเดก พฤตกรรมและปญหาเดก

80

81

ความคดเหนเกยวกบกระบวนการแปรรปปจจยภายใน

กระบวนการ

เหนดวย

มาก

ทสด

เหนดวย

มาก

เหนดวย

ปาน

กลาง

เหนดวย

นอย

เหนดวย

นอย

ทสด

12. ผบรหารโครงการฯ ควรสนบสนนใหมการจด

กจกรรมสงเสรมความสมพนธในครอบครวขนทกป

เชน งานวนเดก วนแม วนพอ เปนตน

13. ผรบเลยงเดกควรใหความชวยเหลอแกเดกทมปญหา

เชน เดกทถกทอดทง พอแมตดคก เดกถกทาราย

ทารณ หรอ เดกไดรบการดแลไมเหมาะสมจาก

ครอบครว ฯลฯ

14. การจดกจกรรมเพอพฒนาเดก เชน การเลานทาน

การจดของเลน เกมส ฯลฯ จะชวยสงเสรมการพฒนาเดก

15. ครอบครวในชมชนเปนผไดรบประโยชนโดยตรงจากโครงการบานรวมพฒนาเดก

16. การจดสภาพแวดลอมของบานรบเลยงเดกใหเหมาะสม

มประโยชนตอการพฒนาเดก

17. การสรางความสมพนธระหวางผรบเลยงเดก กบ

ผปกครองเดก จะชวยใหเดกไดรบการพฒนาทกดาน

18. การดแลเดกในดานการเจรญเตบโตและสขภาพอนามยของเดกอยางเหมาะสม จะชวยใหเดกพฒนา

อยางตอเนอง

19. การมาเยยมของเจาหนาทโครงการฯ เปนการเพม

ภาระหรออปสรรคใหกบผรบเลยงเดกในโครงการฯ

มากยงขน

20. การเลยงดเดกของผปกครองเมออยทบาน ไมจาเปนตอง

ใชวธการเลยงดเชนเดยวกบผรบเลยงเดกในโครงการ

บานรวมพฒนาเดก

21. วธการดแลเดกของเจาหนาทโครงการบานรวม

พฒนาเดก เปนเรองทยงยากสาหรบผรบเลยงเดก

และผปกครองเดก

81

82

ความคดเหนเกยวกบกระบวนการแปรรปปจจยภายใน

กระบวนการ

เหนดวย

มาก

ทสด

เหนดวย

มาก

เหนดวย

ปาน

กลาง

เหนดวย

นอย

เหนดวย

นอย

ทสด

22. เจาหนาทโครงการบานรวมพฒนาเดกใหคาแนะนาการดแลเดกแกผรบเลยงเดกในโครงการฯ เทานน

23. การจดทาทะเบยนและจดเกบขอมลของเดก เปนการ

เพมภาระและสรางความยงยากใหกบผรบเลยงเดก

สวนท 4 เปนคาถามทเกยวกบการพฒนาเดก

คาชแจง ใหทาเครองหมาย ในชองตาราง ใหตรงกบความคดเหนของทานกบขอความในชองตาราง

การพฒนาเดก มาก คอนขาง

มาก

ไมแนใจ คอนขาง

นอย

นอย

1. ความอบอนในครอบครวสงเสรมการพฒนาเดก

ในดานใด

1.1 ดานรางกาย

1.2 ดานสตปญญา

1.3 ดานอารมณและสงคม

1.4 ดานจรยธรรม

2. การใชความรนแรงในครอบครวและชมชน มผล

ตอการพฒนาเดกในดานใด

2.1 ดานรางกาย

2.2 ดานสตปญญา

2.3 ดานอารมณและสงคม

2.4 ดานจรยธรรม

3. ผใกลชดเดกทมพฤตกรรมเกยวของกบสงเสพตด

มผลตอพฒนาการของเดกในดานใด

3.1 ดานรางกาย

3.2 ดานสตปญญา

3.3 ดานสงคมและอารมณ

3.4 ดานจรยธรรม

82

83

การพฒนาเดก มาก คอนขาง

มาก

ไมแนใจ คอนขาง

นอย

นอย

4. สมาชกในครอบครวและบคคลอนในชมชนสบบหร

หรอดมเหลา มผลตอพฒนาการเดกในดานใด

4.1 ดานรางกาย

4.2 ดานสตปญญา

4.3 ดานสงคมและอารมณ

4.4 ดานจรยธรรม

5. เดกทพบเหนอาชญากรรม จะมผลตอพฒนาการ

เดกในดานใด

5.1 ดานรางกาย

5.2 ดานสตปญญา

5.3 ดานอารมณและสงคม

5.4 ดานจรยธรรม

6. ชมชนใหการสนบสนนการทากจกรรมทเกยวของกบการพฒนาเดก จะชวยพฒนาเดกในดานใด

6.1 ดานรางกาย

6.2 ดานสตปญญา

6.3 ดานอารมณและสงคม

6.4 ดานจรยธรรม

7. การทางานในลกษณะเครอขายของโครงการบาน

รวมพฒนาเดก จะชวยพฒนาเดกในดานใด

7.1 ดานรางกาย

7.2 ดานสตปญญา

7.3 ดานอารมณและสงคม

7.4 ดานจรยธรรม

83

84

ภาคผนวก ข. โครงการบานรวมพฒนาเดก

84

85

โครงการบานรวมพฒนาเดก มลนธเดกออนในสลม ในพระอปถมภสมเดจพระเจาพนางเธอ

เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร วตถประสงค

1. เพอสงเสรมใหเดกวย 0 – 5 ป ไดรบการดแลดานการเจรญเตบโต สขภาพและพฒนาการ

ทเหมาะสมตามวย โดยครอบครวและบคคลทเลยงดเดก

2. เพอสงเสรมบทบาทของครอบครวตอการพฒนาเดก

3. เพอพฒนาหญงตงครรภและครอบครว

4. เพอพฒนาบานรบเลยงรายเดมทมคณภาพเปนผถายทอดความรประสบการณแกบานรบเลยงบานรวมพฒนาเดกและผสนใจ

5. เพอพฒนาบานรบเลยงดานการอบรมเลยงด 6. เพอขยายเครอขายบานรวมพฒนาเดกในชมชนแออด

7. เพอสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการปกปองคมครองเดก

กลมเปาหมาย

ป พ.ศ.(ราย) ลาดบ รายละเอยด

ป 2548 ป 2549 ป 2550 ป 2551

1. เดกวยแรกเกด 0-5 ป 1,000 1,250 1,500 1,750

2. ครอบครวเดกวยแรกเกด – 5ป 2,000 2,500 3,000 3,500

3. ผรบเลยงเดก 80 100 120 140

4. หญงตงครรภ 200 200 200 200

5. อาสาสมครกลมปกปองเดก 100 120 140 160

6. อาสาสมครแมชวยแม 10 20 30 40

รวม 3,390 4,190 4,990 5,790

85

86

โครงการบานรวมพฒนาเดก (บานทสองของหน) มลนธเดกออนในสลมในพระอปถมภสมเดจพระเจาพนางเธอ

เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร เพอขอรบงบประมาณสนบสนนจากมลนธเบอรนาดแวนเลยร

มลนธเดกออนในสลมในพระอปถมภสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวง

นราธวาสราชนครนทร ไดดาเนนโครงการบานรวมพฒนาเดก (บานทสองของหน) โดยไดรบการสนบสนน

งบประมาณจากมลนธเบอรนารดแวนเลยร ประเทศเนเธอรแลนด ในป 2542 – 2547 โดยมลนธฯ

มงเนนการพฒนาการพฒนาผรบเลยงเดก ดานการอบรมเลยงดและพฒนาเดก ผานการอบรมหลกสตร

ผดแลเดกเลกทจดโดยมลนธเดกออนในสลมฯ ซงเปนหลกสตรทมลนธนาประสบการณจากการทางาน

ดานการพฒนาเดกมาเปนแนวทางในการจดทาเนอหาหลกสตร เพออบรมใหกบผเขารวมโครงการบาน

รวมพฒนาเดก ผสนใจในชมชนแออด ผทางานในองคกรภาคเอกชน และบคลากรของมลนธฯ ซงม

ผรบเลยงบานรวมพฒนาเดกผานการอบรม จานวน 32 คน ผสนใจในชมชนแออดผานการอบรม

จานวน 3 คน หนวยงานพฒนาเอกชน จานวน 4 คน บคลากรของมลนธฯ จานวน 54 คน

นอกจากนมลนธยงจดอบรมความรดานการอบรมเลยงดเดกเปนหลกสตรระยะสนเปนรายวชา

และการอบรมผานเจาหนาทโครงการบานรวมพฒนาเดกลงไปเยยมบานผรบเลยงและการสอนและฝก

ภาคปฏบต รวมถงการใหคาแนะนาปรกษาดานการอบรมเลยงดเดก การแลกเปลยนแนวคด การให

คาปรกษา การชวยเหลอ การใหกาลงใจกนและการแลกเปลยนความคดเหนในการทางานรวมกน ซง

เปนการสรางความสมพนธในกลมผรบเลยงเดก จากการพฒนาผรบเลยงเดกดงกลาว จงมผรบเลยงใน

ชมชนแออดเขาโครงการจานวน 73 คน (บาน) และผลจากการเขารวมโครงการ ผรบเลยงไดพฒนา

วธการดแลเดกดขนเปนอยางมาก เชน ใหการดแลเอาใจใสเดกมาก มการจดกจกรรมเพอพฒนาเดก

เชน การเลานทาน การจดของเลน การจดกจกรรมดวยเพลง เกมส ซงกอนการรวมโครงการสวนใหญ

จะไมมกจกรรมสาหรบเดก การใหการดแลเมอปวยถกตองมากขน การลดและเลกการใชความรนแรง

การทาโทษเดกดวยการต การจดสภาพบานดแลเดกสะอาด ดแลความปลอดภยโดยซอมแซมบาน

ปรบและซอมแซมเครองใชภายในบานผรบเลยง ใหความสนใจตอการสงเสรมการเจรญเตบโต สงเสรม

พฒนาการเดก ซงกอนเขารวมโครงการไมมการประเมนการเจรญเตบโตและการสงเสรมพฒนาการเดก

ผรบเลยงยงไดรบการยอมรบจากชมชนเพมมากขน โดยมสวนรวมในการชวยเหลอดแลเดกทประสบ

ปญญาจากครอบครว เชน การชวยเหลอเดกทถกทอดทง พอแมตดคก เดกไดรบการดแลไมเหมาะสม

จากครอบครว เดกถกทารายทารณ โดยรบดแลเดกชวคราวประสานมายงมลนธฯ และหนวยงานท

86

87

เกยวของ ผรบเลยงยงพฒนาเปนเครอขายผรบเลยงบานรวมพฒนาเดกในชมชนแออด เพอรวมกลม

แลกเปลยน ความคดเหน การใหคาปรกษาแนะนาสนบสนนชวยเหลอกน นอกจากน ผรบเลยงยง

พฒนาความเปนผนา กลาแสดงออกและแลกเปลยนความคดเหนดานการดแลเดกกบหนวยงานองคกร

ตางๆ ประชาชนในชมชนแออดไดตอบรบและสนบสนนบานรวมพฒนาเดกโดยชวยสรรหา คดเลอก

และตดตามการดแลเดกของผรบเลยง

มประชาชนในชมชนแออดไดใหความสนใจตอการพฒนาเดกมากขน ไดสมครเปนอาสาสมคร

ชมชนปกปองเดก จานวน 455 คน ซงมหนาทเฝาระวงและชวยเหลอเดก เมอประสบปญหาดานตางๆ

อาท ชวยเหลอเดกเรองอาหาร นมผง อปกรณเครองใชในการดแลเดก ชวยเหลอเดกทถกทาราย ถกทอดทง

การชวยเหลอเรองเดกไมมเอกสารสาคญสาหรบเดก เชน ใบเกด บตร 30 บาท การใหความสนใจตอ

การจดกจกรรมใหกบเดกมากขน เชน วนเดก วนปใหม รวมถงการจดสงเดกไปรวมกจกรรม ดงานกบ

หนวยงานภายนอกมากยงขน

ครอบครวในชมชนแออดเปนผไดรบผลประโยชนโดยตรงจากโครงการบานรวมพฒนาเดก ซง

การมบานรบเลยงทเหมาะสม ตอการดแลเดก ทาใหพอแมสามารถไปประกอบอาชพเลยงครอบครว

ถอวาเปนการสรางความมนคงแกครอบครว ในขณะเดยวกนมลนธฯ ไดใหการพฒนาครอบครวดาน

การอบรมเลยงด การสงเสรมสมพนธภาพในครอบครว การสงเสรมบทบาทของพอแมตอการทาหนาท

ในการอบรมเลยงดผานการแนะนาเปนรายบคคล การอบรม กจกรรมคายครอบครว ทาใหครอบครว

ใหความสนใจเอาใจใสลกมากยงขน เชน ใหความสนใจในการดแลลก การดแลดานการเจรญเตบโต

พฒนาการและการดแลสขภาพเดก รวมถงการจดทาเอกสารสาคญสาหรบลก ในสวนของครอบครวท

ประสบปญหา เชน ตดยาเสพตด ตดคก ยากจนไมมงานทาไดรบการชวยเหลอตามลาดบ

ในกลมแมตงครรภ จานวน 736 คน มลนธฯ ไดมงเนนใหสามและครอบครวใหความสนใจ

ดแลหญงตงครรภ การใหความรแกหญงตงครรภและครอบครว ผานกจกรรมการเยยมบาน การจด

กจกรรมกลมยอย การอบรม การจดกจกรรมคายหญงตงครรภ รวมถงการชวยเหลอหญงตงครรภทม

ปญหาเปนรายกรณในกลมหญงตงครรภทมปญหาดานตางๆ เชน ไมพรอมตอการตงครรภ อายนอย

ตงครรภระหวางเรยนหนงสอ ถกสามทอดทง ขาดความรดานการดแลครรภ ไมมรายได ตดยาบา จาก

การทางานดงกลาวทาใหหญงตงครรภมการฝากครรภ ป 2544 ฝากครรภจานวน 60.25% ป 2545

ฝากครรภจานวน 72.16% ป 2546 ฝากครรภจานวน 86.46% การเลยงลกดวยนมแมแรกเกด - 1

เดอน ป 2544 จานวน 63.05% ป 2545 จานวน 52.86% ป 2546 จานวน 72% กลมหญงตงครรภ

บางสวนทมลนธฯ ใหการดแลอยมความเสยงตอการทอดทงลก แตจากจานวนทงหมด 700 คน มการ

ทอดทงลกเพยง 3 ราย (0.40%) นอกจากนยงสนบสนนใหมอาสาสมครแมชวยแม จานวน 61 คน

87

88

ซงเปนแมทเคยผานการตงครรภและมความรดานการดแลทารก เปนผใหคาแนะนาชวยเหลอแกแม

ตงครรภในชมชนแออด เพอใหเกดการพงพาชวยเหลอกน

มลนธฯ ยงไดนาประสบการณดานการทางานดานการพฒนาเดก จดทาหลกสตรผดแลเดก

เลก ซงเปนหลกสตรการฝกอบรมใหแกผรบเลยงบานรวมพฒนาเดก ผสนใจดานการดแลเดกในชมชน

หนวยงานตางๆ ทปฏบตงานดานการพฒนาเดกและบคลากรของมลนธ โดยมเนอหาวชาการดแลเดก

จานวน 21 วชา วทยากรประจาหลกสตรจานวน 19 คน เปนกรรมการมลนธฯ จานวน 7 คน เปน

เจาหนาทมลนธฯ จานวน 6 คน เปนวทยากรจากโรงพยาบาลศรราช จานวน 2 คน จากมหาวทยาลย

สโขทยธรรมธราช จานวน 2 คน จากจฬาลงกรณมหาวทยาลย จานวน 2 คน มผผานการอบรม จานวน

65 คน และจากการตดตามผลการปฏบตงานดานการนาความรไปปฏบต พบวาผผานการอบรมม

ทศนคตทดตองานพฒนาเดกและพฒนาวธการดแลเดกดขนอยางมาก

มลนธฯ ไดจดทาโครงการวจยเรองการพฒนารปแบบการใหความรแกพอแมผปกครองเดกวย

3 ป โดยนาประสบการณแนวทางในการพฒนาครอบครวผานการอบรมความรเผยแพรแกผสนใจและ

หนวยงานตางๆ ไดศกษาเรยนรเพอประโยชนตอการทารปแบบการใหความรไปพฒนาพอแมผปกครองเดก

มลนธฯ ยงไดรวมกบกระทรวงศกษาธการรางมาตรฐานการดแลเดกวยตากวา 3 ป สาหรบ

ครอบครวและสถานรบเลยงเดก เพอเปนแนวทางในการพฒนาเดกวยตากวา 3 ป ในประเทศไทย

โครงการบานรวมพฒนาเดกมเปาหมายสงสดอยทการพฒนาเดกวย 0 – 5 ป ในชมชนแออด

ซงมเดกๆ ทดอยโอกาสในชมชนแออด จานวน 4,085 คน ไดรบการพฒนาดานตางๆ อาท

ป 2544 มการเตบโตตามวย 88.5% ลดอตราการขาดสารอาหาร จานวน 84%

ป 2545 มการเตบโตตามวย 96.4% ลดอตราการขาดสารอาหาร จานวน 67.3%

ป 2546 มการเตบโตตามวย 94.06% ลดอตราการขาดสารอาหาร จานวน 86%

กลมเดกทไดรบผลกระทบจากเอดสไดรบการชวยเหลอดานการใหคาปรกษาแกครอบครว การดแลสขภาพ

ของเดกและครอบครว การใหกาลงใจ การใหความรแกบคลากรของมลนธ ผรบเลยงบานรวมพฒนา

เดก กลมอาสาสมครชมชนปกปองเดก และอาสาสมครแมชวยแม เพอใหผเกยวของมความเขาใจ และ

ยอมรบเดกและครอบครวทไดรบผลกระทบจากเอดส

เดกๆ ทอยในความดแลของบานรวมพฒนาเดกไดมผเลยงทมความรความเขาใจตอการอบรม

เลยงดเดกเพมขน และเดกไดรบการพฒนาตามวยมากขน ในกลมเดกทครอบครวดแลเองทบาน มลนธฯ

ไดใหความรดานการอบรมเลยงดแกครอบครว ทาใหครอบครวใหความสนใจตอการพฒนาเดกมากขน

กลมเดกทไดรบผลกระทบจากปญหาครอบครว เชน ถกทอดทง ถกทาราย ไดรบการเลยงดไมเหมาะสม

อยในภาวะเสยงอนตรายไดรบความชวยเหลอ มปญหาดานการเจบปวย ตดสารเสพตดจากแม

88

89

ถกใชเปนเครองมอในการขายยาเสพตด ซงกลมเดกเหลานไดรบการชวยเหลอ ป 2544 จานวน 131 คน

ป 2545 จานวน 109 คน ป 2546 จานวน 101 คน

การดาเนนโครงการบานรวมพฒนาในระยะเวลา 4 ป ไดพฒนาคณภาพชวตเดกวย 0 – 5 ป

ในชมชนแออดใหไดรบโอกาสและการพฒนาทดขน พรอมไปกบการพฒนาครอบครว ผรบเลยง ชมชน

และความรวมมอของประชาชนในสงคม และสอมวลชนสาขาตางๆ ยงไดสนบสนนโดยการชวยเผยแพร

กจกรรม สถานการณ ปญหาตางๆ และแนวทางการทางานของมลนธฯ อยางตอเนอง ทาใหมผสนใจ

จากสถาบนการศกษา หนวยงานภาครฐและเอกชนเขาศกษาดงานและฝกงานแลกเปลยนประสบการณ

เจาหนาทมลนธฯ ไดเรยนรและพฒนาประสบการณในการทางานมากขน จากการปฏบตงาน

การประชม อบรม เวทแลกเปลยนความคดเหน การสรปบทเรยนในการทางาน ซงจะเปนประโยชนตอ

การทางานในระยะตอไป

มลนธฯ ยงจะตองดาเนนโครงการบานรวมพฒนาเดกตอเนองอก 4 ป โดยนาประสบการณ

จากการทางานดานการพฒนาผรบเลยงขยายการทางานในชมชนแออดแหงใหม ซงจากประสบการณ

ดงกลาวจะทาให การพฒนาผรบเลยงเปนไปอยางมประสทธภาพเพมมากขนและผรบเลยงรายเดมทม

ประสทธภาพ มลนธฯ จะสนบสนนใหเปนผถายทอดความรและประสบการณแกผรบเลยงรายใหม

และยงมงเนนการพฒนาเดกในการมสวนรวมกบครอบครว ชมชน สงคม สอมวลชน ตามหลกของ

อนสญญาวาดวยสทธเดก และ พ.ร.บ คมครองเดกทประกาศใชในป พ.ศ. 2540 และคาดวาโครงการ

ดงกลาวจะเออประโยชนตอการพฒนาเดกๆ ทดอยโอกาสในชมชนแออดใหมคณภาพชวตทดขน

89

90

ประวตยอผทาสารนพนธ

90

91

ประวตยอผทาสารนพนธ

ชอ ชอสกล นางสาวกฤษณา รอดมา

วนเดอนปเกด 17 กรกฎาคม 2518

สถานทเกด จงหวดเพชรบรณ

สถานทอยปจจบน บานเลขท 56/39 แฟลตกรงเทพมหานคร

แขวงประเวศ เขตประเวศ กรงเทพมหานคร 10250

ตาแหนงหนาทการงานปจจบน เจาหนาทวเคราะหนโยบายและแผน ระดบ 5

สถานททางานปจจบน สานกงานเขตสวนหลวง เลขท 2998 แขวงสวนหลวง

เขตสวนหลวง กรงเทพมหานคร

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2540 บรหารธรกจบณฑต (การเงนและการธนาคาร)

จากมหาวทยาลยรามคาแหง

พ.ศ. 2550 ปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชานโยบายสาธารณะ

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

91