การวิเคราะห์ต้นทุนและผล ......68 การว เคราะห ต นท นและผลประโยชน ของโครงการสายเล

68

การวเคราะหตนทนและผลประโยชนของโครงการสายเลยงเมอง สนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม1

Cost-Benefit Analysis of Sanpatong-Hangdong (Phase 1) Bypass Project, Chiangmai.

พรรณ๑ธดา เหลาพวงศกด2, นพพร จนทรน าช3, ณฐกฤตย๑ ดฐวรฬห๑4 [email protected], [email protected], [email protected]

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงค๑เพอวเคราะห๑ตนทน ผลประโยชน๑ และวเคราะห๑ความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑ของโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม การรวบรวมขอมลปฐมภมใชขอมลจากการส ารวจปรมาณการจราจร และการส ารวจความเรวในการใชเสนทางโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม กบทางหลวงหมายเลข 108 ซงเปนเสนทางหลก และใชขอมลทตยภมจากเอกสารทเกยวของ วธการศกษาทใชคอการวเคราะห๑ตนทน ผลประโยชน๑ และวเคราะห๑ความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑ของโครงการโดยใชมลคาป๓จจบนสทธ (NPV) อตราสวนผลประโยชน๑ตอตนทน (B/C ratio) และอตราผลตอบแทนภายใน (IRR) ผลการศกษา พบวา โครงการมมลคาป๓จจบนของมลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถเทากบ 52.59 ลานบาท มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางเทากบ 234.0 ลานบาท มลคาของผลประโยชน๑เทากบ 286.59 ลานบาท และมลคาป๓จจบนของตนทนเทากบ 132.65 ลานบาท จะไดมลคาป๓จจบนสทธเทากบ 153.94 ลานบาท อตราสวนผลประโยชน๑ตอตนทนเทากบ 2.16 และอตราผลตอบแทนภายในรอยละ 25.2 แสดงวาโครงการนมความคมคาในการลงทน ค าส าคญ: การวเคราะห๑ตนทนและผลประโยชน๑, โครงการสายเลยงเมอง, จงหวดเชยงใหม Abstract The objective of this study were to analyze cost, benefit and economic value analysis of Sanpatong - Hangdong (phase 1) bypass project, Chiangmai. Primary data were collected through traffic and speed survey between Sanpatong - Hangdong (phase 1) bypass project and Highway No.108, Secondary data were collected from related documents. Net Present Value (NPV), Benefit-Cost Ratio (B/C ratio) and internal rate of Return (IRR) were used to analyze cost, benefit and economic value of project. From the analysis, the present value of vehicle operating cost saving was 52.59 million baht, the present value of time saving was 234.0 million baht, the present value of benefit was 286.59 million baht and the present value of cost was 132.65 million baht. The NPV was 153.94 million baht, B/C ratio was 2.16 and IRR was 25.2%. The conclusion is that this project was worthy and efficient for investment. Keywords: Cost-Benefit Analysis, Bypass Project, Chiangmai.

1งานวจยเปนสวนหนงของรายงานผลการประเมนผลลพธ๑โครงการพฒนาระบบโลจสตกส๑ ไดรบการสนบสนนงบประมาณจากกรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม 2 ผชวยศาสตราจารย๑ ประจ าคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย๑ 3 ผชวยศาสตราจารย๑ ดร. ประจ าคณะศกษาศาสตร๑ มหาวทยาลยศลปากร 4 รองศาสตราจารย๑ ดร. ประจ าวทยาลยนวตกรรมสอสารสงคม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ÇÒÃÊÒÃ¤³ÐÇÔ·ÂÒ¡ÒÃ¨Ñ´¡ÒÃáÅÐÊÒÃÊ¹à·ÈÈÒÊµÃì»Õ·Õè 6 ©ºÑº·Õè 2 à´×Í¹àÁÉÒÂ¹ - ¡Ñ¹ÂÒÂ¹ 2554

69

ความส าคญของปญหา การคมนาคมระหวางตวเมองจงหวดเชยงใหมกบอ าเภอทางตอนใตของจงหวด เชน อ าเภอหางดง อ าเภอสนปาตอง อ าเภอแมวาง อ าเภอฮอต อ าเภออมก๐อย อ าเภอแมสะเรยง และอ าเภอเมอง จงหวดแมฮองสอน ตองอาศยทางหลวงหมายเลข 108 เปนเสนทางหลกเพยงสายเดยว และมบางสวนของทางหลวงดงกลาวมขนาดเพยง 2 ชองจราจร ดานขางของเสนทางมชมชนหนาแนนท าใหไมสามารถขยายผวจราจรได อกทง เสนทางดงกลาวเปนเสนทางไปสแหลงทองเทยวทส าคญของจงหวดเชยงใหมดวย จงท าใหปรมาณการจราจรบนทางหลวงหมายเลข 108 มความหนาแนนมากเกนขดความสามารถ โดยเฉพาะชวงตนของเสนทางทเขาสตวเมองเชยงใหมทอ าเภอหางดง และอ าเภอสนปาตอง กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคมจงจ าเปนตองกอสรางทางเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม เพอใหผใชเสนทางระหวางตวเมองจงหวดเชยงใหมมายงอ าเภอทางตอนใตของจงหวดเชยงใหม สามารถใชทางหลวงหมายเลข 108 ผานทางเลยงเมองสนปาตอง-หางดง แลวกลบเขาสเสนทางหลวงหมายเลข 108 ไปยงอ าเภอตาง ๆ ทางตอนใตของจงหวดเชยงใหมตอไป สงผลใหป๓ญหาการจราจรตดขดบรรเทาลง และสามารถชวยลดระยะเวลาและคาใชจายในการเดนทางและขนสงสนคา อกทงยงเปนการพฒนาเสนทางทองเทยวใหมความสะดวกและปลอดภย ซงจะชวยเพมศกยภาพดานการทองเทยวของจงหวดเชยงใหม และจงหวดใกลเคยง แตอยางไรกตาม การลงทนในโครงการกอสรางขนาดใหญจ าเปนตองใชเงนลงทนจ านวนมาก ทงคากอสราง คาบ ารงรกษา และคาใชจายอน ๆ จงจ าเปนตองมการศกษาถงความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑ของการลงทนในโครงการหลงมโครงการ ดวยเหตผลขางตน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาตนทน ผลประโยชน๑ และความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑ของโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม เพอใหทราบถงประสทธภาพและความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑จากการลงทนในโครงการดานระบบคมนาคมของรฐ วตถประสงคของการศกษา

1. เพอวเคราะห๑ตนทนและผลตอบแทนของโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม

2. เพอวเคราะห๑ความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑ของโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม

ขอบเขตของการวจย

1. ขอบเขตดานพนท พนททศกษาคอโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม และทางหลวงหมายเลข 108

2 ขอบเขตดานเวลา อายของโครงการทใชในการศกษาเทากบ 20 ป ตามหลกการค านวณคาเสอมราคาทางบญชของสงปลกสราง


70

แนวคดและทฤษฎทใชในการวจย 1. แนวคดเกยวกบการประเมนผลประโยชนของโครงการดานการขนสง การประเมนผลประโยชน๑จะพจารณาเปรยบเทยบจากการวเคราะห๑โครงขายถนน กรณทม

โครงการ และกรณไมมโครงการ เพอใหทราบผลประโยชน๑เมอมโครงการเกดขน ซงประกอบดวย 1.1 มลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ (vehicle operating cost: VOC)

ประกอบดวย คาน ามนเชอเพลง คาน ามนหลอลน คายางรถยนต๑ คาด าเนนการ เปนตน และมความสมพนธ๑กบจ านวนยานพาหนะ ประเภทของยานพาหนะ ระดบความเรวของยานพาหนะ ปรมาณการจราจร (วชรนทร๑ วทยกล, 2537, 165) เมอมการปรบปรงโครงการจราจรจะชวยกระจายปรมาณการจราจรสวนหนงจากถนนสายอนมาใชเสนทางโครงการ ท าใหระบบการจราจรสามารถรองรบปรมาณจราจรไดมากขน มความคลองตวมากขน อกทงยงชวยใหเดนทางไดรวดเรวขน และเดนทางบนเสนทางทมมาตรฐานทดขน ซงมลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ หาไดจากผลตางระหวางมลคาของคาใชจายในการใชรถกรณไมมโครงการกบกรณมโครงการ โดยคาใชจายในการใชรถไดจากการน าคาใชจายในการใชยานพาหนะตวแทน คณดวย ระยะทางรวมของระบบทผใชถนนเดนทาง (vehicle kilometers travelled: VKT) ดงสมการตอไปน (กรมทางหลวง, 2551, หนา 4-70) VOCทประหยดได = (VOCยานพาหนะตวแทน x VKTไมมโครงการ) - (VOCยานพาหนะตวแทน x VKTมโครงการ) โดย VOCทประหยดได = มลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ (บาท) VOCยานพาหนะตวแทน = คาใชจายในการใชยานพาหนะตวแทน (บาท/PCU/กโลเมตร) VKTไมมโครงการ = ระยะทางรวมของระบบทผใชถนนกรณไมมโครงการ (PCU/กโลเมตร) VKTมโครงการ = ระยะทางรวมของระบบทผใชถนนกรณมโครงการ (PCU/กโลเมตร) PCU = หนวยเทยบเทารถยนต๑สวนบคคล (passenger car unit)

1.2 มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง (value of time: VOT) หมายถงมลคา (ทเทยบเทากบเงน) ทตองสญเสยไปในการเดนทาง แตเมอโครงขายการคมนาคมมประสทธภาพดขนจะชวยประหยดเวลาในการเดนทาง และผใชเสนทางสามารถใชเวลาในการเดนทางทประหยดไดไปท ากจกรรมอนทสรางมลคาทางเศรษฐกจใหเพมขนได โดยค านวณมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางในพนททศกษาจาก ผลตภณฑ๑มวลรวมจงหวด (gross province product: GPP) จ านวนผมงานท า และจ านวนชวโมงเฉลยในการท างาน ซงมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง หาไดจากผลตางระหวางมลคาทเกดจากการประหยดเวลาในการเดนทางกรณไมมโครงการกบกรณมโครงการ ดงสมการตอไปน (กรมทางหลวง, 2551, หนา 4-75) VOTทประหยดได = (VOT x VHTไมมโครงการ) - (VOT x VHTมโครงการ) โดย VOTทประหยดได = มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง (บาท) VOT = มลคาของเวลาของยานพาหนะตวแทน (บาท/PCU/กโลเมตร) VHTไมมโครงการ = ระยะเวลารวมของระบบทผใชถนนกรณไมมโครงการ (PCU/ชวโมง) VHTมโครงการ = ระยะเวลารวมของระบบทผใชถนนกรณมโครงการ (PCU/ชวโมง)

2. แนวคดเกยวกบความคมคาทางเศรษฐศาสตร เปนการวเคราะห๑ความเหมาะสมเพอใชเปนเกณฑ๑การตดสนใจลงทนในโครงการ ซงจะใชหลกการวเคราะห๑ตนทนผลประโยชน๑ ( cost-benefit analysis) ประกอบดวย (เยาวเรศ ทบพนธ๑. 2551, หนา 82-90)

2.1 มลคาปจจบนสทธ (net present value: NPV) หมายถง ผลตางระหวางมลคาป๓จจบนของผลประโยชน๑และตนทนของโครงการในปตางๆ

จาก NPV =

n

tt

tt

r

CB

0 )1(

)(

โดย n = จ านวนปทใชประเมนโครงการ Bt = ผลประโยชน๑ในปท t Ct = ตนทนในปท t


71

r = อตราสวนลด ถา NPV > 0 แสดงวาโครงการมความเหมาะสมในการลงทน

2.2 อตราสวนระหวางมลคาปจจบนของผลประโยชนตอตนทน (benefit cost ratio: B/C ratio) หมายถง อตราสวนของมลคาป๓จจบนของผลประโยชน๑ตอมลคาป๓จจบนของตนทนของโครงการ

จาก B/C =

n

tt

t

n

tt

t

r

C

r

B

0

0

)1(

)1(

ถา B/C > 1 แสดงวาโครงการมความเหมาะสมในการลงทน 2.3 อตราผลตอบแทนภายใน (internal rate of return: IRR) หมายถง อตราคดลดทท าให

มลคาป๓จจบนของผลประโยชน๑เทากบมลคาป๓จจบนของตนทน ถา IRR มคามากกวาตนทนของเงนลงทน แสดงวาโครงการมความเหมาะสมในการลงทน

ระเบยบวธวจย

1. การส ารวจขอมลปรมาณการจราจรเฉลยตอวนตลอดทงป (annual average daily traffic: AADT) ซงมจดส ารวจดงภาพ 13

อางองภาพ 1 ทายบทความ รายละเอยดในการส ารวจขอมลการจราจร มดงน

1.1 การส ารวจปรมาณจราจรบนชวงถนน (mid-block count survey) จากการส ารวจปรมาณจราจรบนโครงขายถนนจ านวน 2 จด ดงแสดงในภาพ 1 ประกอบดวย จด MB1: เสนทางโครงการ (สายเลยงเมองสนปาตอง-หางดง) และจด MB2: ทางหลวงหมายเลข 108 เปนการส ารวจแบบสมตวอยางเชงระบบ (systematic random sampling) ตามหลกทางสถต โดยนบปรมาณจราจรทก ๆ 15 นาท ในชวงเวลา 07.00 - 19.00 น. รวม 12 ชวโมง ซงประกอบดวย ขอมลประเภทของรถยนต๑ จ านวนรถยนต๑ และความเรวของรถยนต๑แตละประเภท

1.2 การส ารวจความเรว (travel speed survey) โดยใชวธ floating car method บนเสนทางโครงการ และทางหลวงหมายเลข 108 โดยบนทกระยะทางและระยะเวลาทผานต าแหนงตาง ๆ และรวมความลาชาตลอดชวงการเดนทางดวย เชน การหยดรถตามสญญาณจราจร

2. การค านวณตนทน ตนทนของโครงการ ประกอบดวย คาออกแบบและควบคมงาน คาส ารวจ คากอสราง และคาบ ารงรกษา

3. การค านวณผลประโยชน ผลประโยชน๑ของโครงการ ประกอบดวย 3.1 มลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ (vehicle operating cost: VOC) โดย

เปรยบเทยบระหวางเสนทางโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง -หางดง กบทางหลวงหมายเลข 108 ซงประกอบดวยการประหยดคาใชจาย 2 ประเภท คอ

1) การประหยดคาใชจายในการใชรถในการเดนทาง โดยน าขอมลจากการส ารวจปรมาณการจราจรชวงถนน มาค านวณจากสดสวนการใชรถแตละประเภท แลวค านวณคาใชจายในการใชรถแตละประเภทโดยใชโปรแกรม The Highway Design and Maintenance Standard (HDM-4) ซงเปนโปรแกรมทธนาคารโลกสนบสนนการวจยและพฒนาวธการศกษาคาใชจายในการใชพาหนะ


72

2) การประหยดคาใชจายในการขนสงสนคา โดยน าขอมลจากการส ารวจปรมาณการจราจรชวงถนน มาค านวณสดสวนการใชรถบรรทกและปรมาณการบรรทกของรถบรรทกแตละประเภท แลวค านวณคาใชจายในการขนสงสนคาโดยใชโปรแกรม HDM-4

3.2 มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง (value of time: VOT) ซงหมายถง มลคาทเปนตวเงนของเวลาทประหยดไดจากการใชเสนทาง โดยใชขอมลมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางจากงานศกษาของกรมทางหลวง (2549)

4. วเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการ โดยมเครองมอทใชในการวเคราะห๑โครงการ ประกอบดวย

4.1 มลคาปจจบนสทธ (NPV) 4.2 อตราสวนระหวางมลคาปจจบนของผลประโยชนตอตนทน (B/C ratio) 4.3 อตราผลตอบแทนภายใน (IRR) ในทนจะใชตนทนของเงนลงทนของธนาคารโลกและ

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเทากบรอยละ 12 ตอป และใชเวลาของโครงการเทากบ 20 ป ผลการศกษา

1. การวเคราะหสภาพการจราจรในปปจจบน 1.1 ปรมาณจราจรบนชวงถนน จากการส ารวจปรมาณจราจรในชวโมงเรงดวน และปรมาณ

จราจรตลอดทงวน ของปป๓จจบนคอป 2553 โดยแยกประเภทของรถเปน 10 ประเภท และแปลงปรมาณการจราจรของรถแตละประเภทใหมหนวยเดยวกน โดยใชตวปรบคาใหมหนวยเทยบเทารถยนต๑นง (PCU factor) ซงในทนจะใชคา PCU factor จากงานศกษาของกรมทางหลวง (2547) พบวาปรมาณจราจร 24 ชวโมงทจดส ารวจ MB1 (เสนทางโครงการ) เทากบ 6,662 คน/วน หรอ 4,983 PCU/วน สวนปรมาณจราจร 24 ชวโมงทจดส ารวจ MB2 (ทางหลวงหมายเลข 108) เทากบ 23,830 คน/วน หรอ 19,815 PCU/วน

1.2 สดสวนของรถแตละประเภท ผลการวเคราะห๑สดสวนของรถแตละประเภท พบวา บนจดส ารวจ MB 1 มสดสวนของรถจกรยานยนต๑และรถสามลอเครองมากทสด คดเปนรอยละ 40.29 รองลงมาไดแก รถบรรทกขนาดเลก 4 ลอ คดเปนรอยละ 28.03 และรถยนต๑นงสวนบคคลไมเกน 7 คน คดเปนรอยละ 23.65 ในขณะทบนจดส ารวจ MB 2 มสดสวนของรถบรรทกขนาดเลก 4 ลอมากทสด คดเปนรอยละ 34.58 รองลงมาไดแก รถจกรยานยนต๑/สามลอเครอง คดเปนรอยละ 28.63 และรถยนต๑นงสวนบคคลไมเกน 7 คน คดเปนรอยละ 25.36

1.3 ความเรวเฉลยในการเดนทาง พบวาความเรวเฉลยของเสนทางโครงการอยระหวาง 58.70 - 64.29 กโลเมตรตอชวโมง ขณะทความเรวเฉลยบนทางหลวงหมายเลข 108 อยระหวาง 46.00-49.29 กโลเมตรตอชวโมง

1.4 การคาดการณปรมาณการจราจรในอนาคต จากรปแบบสมการจากงานศกษาของกรมทางหลวง (2549) ซงมรปแบบของสมการดงน

T = 100100100

1100

1

x

GPe

เมอ T = อตราการเพมของปรมาณจราจรตอป P = อตราการเพมของจ านวนประชากรในพนท G = อตราการเพมของรายไดประชากรตอหวในพนท

e = คาความยดหยนของอตราการเพมปรมาณจราจรตอรายได ซงก าหนดใหคา e = 1.738


73

จากสมการขางตน สามารถคาดการณ๑ปรมาณการจราจรในอนาคตไดดงตาราง 1

อางองตาราง 1 ทายบทความ

2. การประเมนตนทนของโครงการดานเศรษฐศาสตร จากแผนงบประมาณโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง-หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม สามารถน ามาจ าแนกเปนตนทนประเภทตาง ๆ ทเปนตนทนทางการเงน แลวแปลงใหเปนมลคาทางเศรษฐศาสตร๑ดวยการปรบคา (conversion factor) จากงานศกษาของ Ahmed (1983) ไดดงตาราง 2


3. การประเมนผลประโยชนของโครงการ การประเมนผลประโยชน๑ของโครงการ พจารณาโดยเปรยบเทยบผลประโยชน๑กรณมโครงการ และกรณไมมโครงการ ซงประกอบดวยผลประโยชน๑ 2 ประเภท ดงน

1) มลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ แบงเปน 2 ประเภท คอ 1.1) การประหยดคาใชจายในการใชรถในการเดนทาง ซงมคาใชจายในการใชรถแตละ

ประเภท ดงตาราง 3

อางองตาราง 3 ทายบทความ จากการวเคราะห๑โดยใชโปรแกรม HDM-4 โดยน าคาใชจายในการใชรถแตละประเภทในตาราง 3 มาแปลงใหอยในหนวยรถยนต๑นงสวนบคคล โดยค านวณจากคาใชจายในการใชรถยนต๑ส าหรบยานพาหนะตวแทน คาหนวยเทยบเทารถยนต๑นงสวนบคคล (PCU factor) และสดสวนยานพาหนะแตละประเภท จะไดคาใชจายในการใชรถหนวยเทยบเทารถยนต๑นงสวนบคคล ดงตาราง 4


1.2) การประหยดคาใชจายในการขนสงสนคา จากการวเคราะห๑โดยใชโปรแกรม HDM-4 โดยน าสดสวนรถบรรทกแตละประเภท และปรมาณการบรรทกทไดจากการส ารวจ มาแปลงใหมหนวยเปน บาท/ตน/กโลเมตร จะไดคาใชจายในการขนสงสนคา ดงตาราง 5


จากนนเปรยบเทยบคาใชจายในการใชรถ และคาใชจายในการขนสงสนคา กรณไมมโครงการ จะไดผลดงตาราง 6 และกรณมโครงการ ไดผลดงตาราง 7 และจะไดผลประโยชน๑จากการประหยดคาใชจายในการใชรถ ซงหาไดจากผลตางระหวางคาใชจายรวมในการใชรถ กรณไมมโครงการกบกรณมโครงการ ดงตาราง 8

อางองตาราง 6 - 8 ทายบทความ


74

2) มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง จะใชมลคาเวลาในการเดนทาง (VOT) จากการศกษาของกรมทางหลวง (2549) ซงเทากบ 111.91 บาท/PCU/ชวโมง มาปรบดวยอตราเงนเฟอป 2552 ซงเทากบรอยละ 4.5 เทยบกบป 2549 (ธนาคารแหงประเทศไทย. 2554) โดยน า 111.91 คณกบ 104.5% จะไดมลคาเวลาเทากบ 117 บาท/PCU/ชวโมง แลวค านวณมลคาเวลาในการเดนทางกรณไมมโครงการ และกรณมโครงการ ดงตาราง 9

อางองตาราง 9 ทายบทความ จะไดผลประโยชน๑ดานมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง จากผลตางระหวางมลคาของเวลาในการเดนทางรวม กรณไมมโครงการกบกรณมโครงการ ดงตาราง 10

อางองตาราง 10 ทายบทความ จากนนค านวณผลรวมของมลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถรวม จากตาราง 8 และมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางรวม จากตาราง 10 จะไดผลประโยชน๑ของโครงการดงตาราง 11


4. การวเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการ จากตนทนของโครงการในตาราง 2 และผลประโยชน๑ของโครงการในตาราง 11 มากระจายใหครบอายของโครงการ คอ 20 ป สามารถวเคราะห๑ความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑ของโครงการ โดยค านวณคา NPV B/C ratio และ IRR ดงตาราง 12

อางองตาราง 12 ทายบทความ จากตาราง 12 จะไดจากมลคารวมของตนทนเทากบ 278.03 ลานบาท มลคารวมของผลประโยชน๑เทากบ 1,496.48 ลานบาท และมลคาของผลประโยชน๑สทธเทากบ 1,218.45 ลานบาท เมอน ามาค านวณมลคาป๓จจบนโดยใชอตราคดลดรอยละ 12 ตอป จะไดมลคาป๓จจบนของตนทนเทากบ 132.65 ลานบาท มลคาป๓จจบนของผลประโยชน๑เทากบ 286.59 ลานบาท และเมอน ามาวเคราะห๑ความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑ของโครงการ จะได NPV เทากบ 153.94 ลานบาท B/C ratio เทากบ 2.16 IRR เทากบรอยละ 16.4 ซงจากผลการวเคราะห๑ทไดพบวา NPV มคามากกวา 0 B/C ratio มากกวา 1 และ IRR มากกวารอยละ 25.2 แสดงวาโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหมมความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑ในการลงทน อภปรายผล จากการส ารวจปรมาณการจราจร พบวา แมวาโครงการสายเลยงเมอง (สวนท 1) จะสามารถใชเปนเสนทางสญจรได แตผใชเสนทางสวนใหญยงคงใชทางหลวงหมายเลข 108 ซงเปนเสนทางสายหลกในการสญจร ทงนเนองจากทางหลวงหมายเลข 108 มระยะทางทสนกวา สงผลใหการจราจรในทางหลวงหมายเลข 108 ยงคงหนาแนน และความเรวในการสญจรลดลง โดยเฉพาะอยางยงในชวโมงเรงดวน อยางไรกตาม ในอนาคตเมอโครงการสายเลยงเมองเสรจสมบรณ๑ทงระบบ จะชวยใหมการใชเสนทางสายเลยงเมองมากขนในการเดนทางไปยงทางใตของจงหวดเชยงใหมและจงหวดขางเคยง และสามารถบรรเทาความคบคงของทางหลวงหมายเลข 108 ไดอยางมาก


75

จากผลประโยชน๑ของโครงการ พบวา มลคาป๓จจบนของการประหยดคาใชจายในการใชรถตลอดอายโครงการเทากบ 52.59 ลานบาท แสดงใหเหนวาโครงการสายเลยงเมองชวยกระจายปรมาณการจราจรจากทางหลวงหมายเลข 108 สงผลใหการจราจรในระบบมความคลองตว และชวยลดคาใชจายในการใชรถ โดยเฉพาะอยางยงคาใชจายในการขนสงสนคาในพนทจงหวดเชยงใหมและจงหวดใกลเคยง มลคาป๓จจบนของมลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางตลอดอายโครงการ เทากบ 234.0 ลานบาท และมลคาป๓จจบนของผลประโยชน๑ของโครงการเทากบ 286.59 ลานบาท ซงแสดงใหเหนวา โครงการสายเลยงเมองชวยใหการจราจรมความคลองตว สามารถลดคาใชจายและเวลาทใชในการสญจรไดเปนอยางมาก นอกจากน ในอนาคตเมอโครงการทางสายเลยงเมองเสรจสมบรณ๑ทงระบบ จะสงผลใหโครงการสายเลยงเมองเปนเสนทางทใชในการทองเทยวและขนสงสนคาไปยงจงหวดเชยงใหมตอนใตและจงหวดขางเคยงและมการใชทางเลยงเมองในสญจรมากขน การวเคราะห๑ความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑ของโครงการ พบวา NPV เทากบ 153.94 ลานบาท B/C ratio เทากบ 2.16 และ IRR เทากบรอยละ 25.2 ซงจากผลการวเคราะห๑ทไดพบวา NPV มคามากกวา 0 BC ratio มากกวา 1 และ IRR มากกวารอยละ 12 แสดงวาโครงการกอสรางทางสายเลยงเมองมความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑ในการลงทน ซงสอดคลองกบ ณชมน มสกลด (2549) ทพบวา การขยายเสนทางจราจรจาก 2 ชองทางเปน 4 ชองทางชวงจงหวดกระบและจงหวดพงงา ชวยรองรบปรมาณการจราจร สงเสรมการขยายตวทางเศรษฐกจ และเปนโครงการทมความคมคาในการลงทน เชนเดยวกบ รววรรณ ฉวราช (2551) พบวา การขยายทางหลวงสายเชยงใหม-เชยงราย ตอน อ.ดอยสะเกด-บานแมเจดย๑ เปนโครงการทคมคาตอการลงทน เนองจากท าใหการจราจรเปนไปโดยสะดวกและมความปลอดภยมากขน

ขอเสนอแนะทไดจากการวจย จากผลการศกษาพบวาโครงการสายเลยงเมองสนปาตอง – หางดง (ตอนท 1) จงหวดเชยงใหม เปนโครงการทมความคมคาทางเศรษฐศาสตร๑ในการลงทน เนองจากเปนโครงการทท าใหการจราจรในจงหวดเชยงใหมมความสะดวก รวดเรว อกทงยงเปนโครงการทสงเสรมการขยายตวของภาคอตสาหกรรมและการทองเทยวในจงหวดเชยงใหมและจงหวดขางเคยง ภาครฐจงควรใหความส าคญกบพฒนาและยกระดบมาตรฐานทางหลวง โดยเฉพาะอยางยงทางหลวงชนบท เพอพฒนาโครงขายทางหลวงทสามารถตอบสนองตอการเตบโตทางเศรษฐกจและการกระจายรายได และสามารถเชอมโยงระบบการขนสงในระดบภมภาคและระบบการขนสงกบประเทศเพอนบาน

บรรณานกรม กรมทางหลวง. (2547). โครงการศกษาความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจ วศวกรรม และ ผลกระทบ

สงแวดลอมทาง หลวงโครงขายเชอมโยงสะเมง-แมฮองสอน. กรงเทพฯ: กรมทางหลวง. กรมทางหลวง. (2549). โครงการศกษาความเหมาะสมทางดานเศรษฐกจ วศวกรรม และผลกระทบ

สงแวดลอมโครงการทางหลวงหมายเลข 118 สายเชยงใหม-เชยงราย ชวง อ.ดอยสะเกด-บานแมเจดย. กรงเทพฯ: กรมทางหลวง.

กรมทางหลวง. (2551). แผนแมบทการพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนบสนนยทธศาสตรโลจสตกสของกรมทางหลวงชนบท. กรงเทพฯ: กรมทางหลวง.

กรมทางหลวงชนบท. (2552). โครงการกอสรางถนนสายเลยงเมองสนปาตอง-หางดง จงหวดเชยงใหม. กรงเทพฯ: กรมทางหลวงชนบท

ณชมน มสกลด. (2549). การศกษาความเหมาะสมดานเศรษฐศาสตรของโครงการกอสรางทางสายหลกใหเปน 4 ชองจราจร ทางหลวงหมายเลข 4 ตอน อ าเภอทบปด จงหวดพงงา-จงหวดกระบ. วทยานพนธ๑ ศศ.ม., มหาวทยาลยเกษตรศาสตร๑, กรงเทพฯ.


76

ธนาคารแหงประเทศไทย. (2553). เครองชเศรษฐกจมหภาคของไทย. สบคนเมอ 4 มนาคม 2553, จาก http://www.bot.or.th/Thai/Statistics/EconomicAndFinancial/EconomicIndices/Pages/StatMacroEconomicIndicators.aspx#.

เยาวเรศ ทบพนธ๑. (2551). การประเมนโครงการตามแนวทางเศรษฐศาสตร. กรงเทพฯ: ส านกพมพ๑แหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร๑.

รววรรณ ฉวราช. (2551). การวเคราะหความคมคาของโครงการกอสรางขยายทางหลวงสายเชยงใหม-เชยงราย ตอน อ.ดอยสะเกด-บานแมเจดย. วทยานพนธ๑ ศศ.ม., มหาวทยาลยรามค าแหง, กรงเทพฯ.

วชรนทร๑ วทยกล. (2537). เศรษฐศาสตรวศวกรรมการทาง. กรงเทพฯ: ฟสกส๑เซนเตอร๑. Sadig, Ahmed. (1983). Shadow Prices for Economics Appraisal of Project: An Application to

Thailand. World Bank Staff Working Paper Number 609: Washington D.C. ภาพและตารางอางอง

ภาพ 1 ต าแหนงจดส ารวจขอมลจราจร ตาราง 1 ผลการคาดการณปรมาณจราจรบนเสนทางโครงการ

พ.ศ. ทางสายเลยงเมอง ทางหลวงหมายเลข 108 2553 4,983 19,815 2558 6,782 26,969 2563 9,617 38,244 2568 18,396 48,000 2573 29,508 59,016

ทมา: จากการค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4


77

ตาราง 2 มลคาทางการเงนและมลคาทางเศรษฐศาสตรของตนทนโครงการ

รายละเอยด มลคาทางการเงน (บาท) ตวปรบคา มลคาทางเศรษฐศาสตร (บาท) คาออกแบบและควบคมงาน 5,072,464 0.92 4,666,667

คากอสราง 144,927,536 0.88 127,536,232 คาบ ารงรกษา 158,502,400 0.92 145,822,208

รวมตนทนของโครงการ 308,502,400 278,025,107 ทมา: กรมทางหลวงชนบท. (2552) ตาราง 3 คาใชจายในการใชรถส าหรบยานพาหนะตวแทน

หนวย: บาท/กโลเมตร ประเภทยานพาหนะ ความเรว (กโลเมตร/ชวโมง)

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 รถจกรยานยนต๑ (MC) 2.16 1.23 0.96 0.84 0.81 0.81 0.85 0.92 1.02 1.15 1.32 1.53 รถยนต๑นงสวนบคคล (PC-M) 14.63 9.25 7.54 6.73 6.27 6.01 5.87 5.82 5.84 5.91 6.03 6.22 รถบรรทกขนาดเลก (LT) 15.55 8.78 6.66 5.7 5.2 4.97 4.92 4.99 5.16 5.43 5.81 6.29 รถบรรทกขนาดกลาง (MT) 23.68 13.74 10.61 9.18 8.42 8.05 7.92 7.97 8.15 8.46 8.91 9.47 รถบรรทกขนาดใหญ (HT) 39.14 23.62 18.64 16.43 15.33 14.88 14.85 15.08 15.58 16.36 17.32 18.48 รถพวง (AT) 47.39 30.05 24.52 22.12 20.88 20.4 20.43 20.81 21.52 22.49 23.81 25.42 รถโดยสารขนาดเลก (LB) 18.53 10.21 7.56 6.32 5.36 5.31 5.16 5.14 5.23 5.41 5.7 6.07 รถโดยสารขนาดกลาง (MB) 24.85 13.8 10.29 8.66 7.77 7.31 7.1 7.08 7.19 7.44 7.81 8.3 รถโดยสารขนาดใหญ (HB) 45.34 26.62 20.52 17.64 16.04 15.15 14.72 14.56 14.64 15 15.55 16.29 ทมา: ค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4 ตาราง 4 คาใชจายในการใชรถหนวยเทยบเทารถยนตนงสวนบคคล

ความเรว (กโลเมตร/ชวโมง) VOC

(บาท/PCU/กม.) 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120

10.23 6.15 4.91 4.34 4.09 3.99 4.01 4.13 4.35 4.64 5.04 5.54 ทมา: ค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4 ตารางท 5 คาใชจายในการขนสงสนคา

หนวย: บาท/คน/กโลเมตร คาใชจาย ความเรว (กโลเมตร/ชวโมง)

คาขนสงสนคา (บาท/ตน/กม.)

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 13.512 7.597 5.741 4.901 4.472 4.279 4.252 4.321 4.486 4.738 5.104 5.573

ทมา: ค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4


78

พ.ศ. ปรมาณการเดนทางของคน (PCU/กม./วน)

ปรมาณการขนสงสนคา

(ตน/กม./วน)

คาใชจายในการเดนทางของคน

(บาท/วน)

คาใชจายในการขนสงสนคา (บาท/วน)

คาใชจายรวม (บาท/วน)

2553 45,436 70,280 205,975 364,676 570,651 2558 61,840 95,653 280,336 496,333 776,670 2563 87,693 135,642 397,533 703,829 1,101,363 2568 167,734 259,448 760,381 1,346,248 2,106,629 2573 269,057 416,174 1,219,707 2,159,480 3,379,187

ทมา: จากการค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4 และโดยผวจย ตาราง 7 ปรมาณการเดนทางและคาใชจายในการใชรถ กรณมโครงการ

พ.ศ. ปรมาณการเดนทางคน

(PCU/กม./วน)

ปรมาณการขนสงสนคา

(ตน/กม./วน)

คาใชจายในการเดนทางของคน

(บาท/วน)

คาใชจายในการขนสงสนคา (บาท/วน)

คาใชจายรวม (บาท/วน)

2553 51,876 80,241 206,974 343,018 549,992 2558 70,605 109,210 281,696 466,856 748,552 2563 100,121 154,866 399,461 662,029 1,061,490 2568 191,507 296,220 764,069 1,266,294 2,030,363 2573 307,191 475,159 1,225,622 2,031,229 3,256,851

ทมา: ค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4 และโดยผวจย ตาราง 8 มลคาของการประหยดคาใชจายในการใชรถ

พ.ศ. มลคาของการประหยดคาใชจาย ในการใชรถ (บาท/วน)

มลคาของการประหยดคาใชจาย ในการใชรถ (บาท/ป)

2553 20,659 6,197,769 2558 28,118 8,435,308 2563 39,873 11,961,758 2568 76,266 22,879,831 2573 122,336 36,700,921

ทมา: ค านวณโดยผวจย ตาราง 9 ปรมาณการเดนทางและมลคาเวลาในการเดนทาง กรณไมมโครงการเปรยบเทยบกบกรณมโครงการ

พ.ศ. กรณไมมโครงการ กรณมโครงการ ปรมาณการเดนทางรวม

(PCU/ชวโมง/วน) มลคาเวลาในการเดนทาง

รวม (บาท/วน) ปรมาณการเดนทางรวม

(PCU/ชวโมง/วน) มลคาเวลาในการ

เดนทางรวม (บาท/วน) 2553 2,432 284,513 1,646 192,600 2558 3,310 387,228 2,240 262,133 2563 4,693 549,112 3,177 371,719 2568 8,977 1,050,313 6,077 711,006 2573 14,400 1,684,779 9,748 1,140,505

ทมา: จากการค านวณโดยใชโปรแกรม HDM-4


79

ตาราง 10 มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทาง

พ.ศ. มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางรวม (บาท/วน)

มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางรวม (บาท/ป)

2553 91,913 27,573,831 2558 125,095 37,528,627 2563 177,393 53,217,776 2568 339,307 101,792,207 2573 544,274 163,282,140

ทมา: ค านวณโดยผวจย ตาราง 11 ผลประโยชนของโครงการ

พ.ศ.

มลคาของการประหยดคาใชจาย ในการใชรถ (บาท/ป)

มลคาของการประหยดเวลาในการเดนทางรวม (บาท/ป)

ผลประโยชนรวม (บาท/ป)

2553 6,197,769 27,573,831 33,771,600 2558 8,435,308 37,528,627 45,963,935 2563 11,961,758 53,217,776 65,179,534 2568 22,879,831 101,792,207 124,672,038 2573 36,700,921 163,282,140 199,983,061

ทมา: จากการค านวณโดยผวจย ตาราง 12 การวเคราะหความคมคาทางเศรษฐศาสตรของโครงการ

หนวย: ลานบาท ตนทนทาง

เศรษฐศาสตร ผลประโยชนทางเศรษฐศาสตร ผลประโยชน

สทธ มลคาของการประหยดในการใชรถ

มลคาของการประหยดเวลา

รวม

มลคารวม 278.03 274.63 1.221.85 1,496.48 1,218.45 มลคาป๓จจบน 132.65 52.59 234.0 286.59 153.94

ทมา: จากการค านวณโดยผวจย


Documents

การวิเคราะห์ต้นทุนและผล ......68 การว เคราะห ต นท นและผลประโยชน ของโครงการสายเล