บททบทท 33

การวเคราะหภารกจการวเคราะหภารกจ

บทท 3 หนาท 1 จากจำานวน 12 หนา

บทท 3: การวเคราะหภารกจ

ภาพรวม

โดยภาพรวมแลวจะพบวา การวเคราะหอาชพ (Occupational Analysis: OA) ทำาใหไดบญชรายการภารกจ ซงจำาแนกรายละเอยดภารกจทเปนองคประกอบของงาน ซงจะนำามาใชในการวเคราะหผานกระบวนการเชงระบบซงเรยกวา การวเคราะหภารกจ “ (Task Analysis)” ซงจะนำามาใชในการออกแบบ พฒนาเนอหาของหลกสตรการฝกอบรมตอไป

โดยหลงจากทสนสดกระบวนการเรยนรในบทน ผเขารวมจะสามารถ

เลอกภารกจสำาหรบการวเคราะห ดำาเนนการวเคราะหภารกจ ตรวจสอบบญชรายการภารกจ

การเลอกภารกจสำาหรบการวเคราะห

ขอคนพบจากการตรวจสอบบญชรายการภารกจจากการดำาเนนการวเคราะหทางอาชพนน ถอวามความสำาคญ และเปนประโยชนสำาหรบการคดเลอกภารกจทจะมาใชเปนเนอหาสำาหรบการฝกอบรม โดยภารกจตางๆ นนคดสรรมาจากการฝกอบรมทอยบนพนฐานของลกษณะของศกยภาพในการปฏบตงานทมอยเดมแลว ซงพจารณาในองคประกอบ ดงตอไปน

ภารกจนนๆ มลกษณะทเกยวพนกบความปลอดภยสวนบคคลคอนขางมาก

การปฏบตภารกจนนๆ มความจำาเปนตองไดรบการฝกอบรม เนองจากมขอกำาหนดเกยวกบการแสดงใบคณวฒ หรอใบรบรอง หรอเปนไปตามขอกำาหนดใดๆ

อปกรณ เครองมอทใชในการปฏบตงานมมลคามาก อาจะจะไดรบความเสยหาย หรอชำารดได หากผปฏบตงานขาดความร ความ

บทท 3 หนาท 2 จากจำานวน 12 หนา

สามารถ การปฏบตงานทลาชา จะสงผลกระทบตอองคกรเปนอยางยง การปฏบตหนาทตามภารกจเปนสงจำาเปน กอนทจะมการปฎบตตาม

ภารกจสำาคญอนๆ ภารกจงานทมใชเปนกจวตรประจำาวน เกยวพนกบการปรบ/ประยกต

ใชความร และทกษะเชงลก สำาหรบการปฏบตหนาท หรอการแกไขปญหาในสถานทปฏบตงานนนๆ

ภารกจนนๆ อาจจะไมไดเกดขนบอยนก แตกความสำาคญ และเปนองคประกอบทจะทำาใหการปฏบตหนาทสำาเรจลลวงไปได

ภารกจดงกลาวมโอกาสทจะมการปฏบตหนาทแบบไรประสทธภาพ หรอไมคอยดมากนก เวนแตจะมการจดการฝกอบรมเพมเตม

โดยภารกจตามรายละเอยดในบญชรายการภารกจทมคณลกษณะดงตอไปน จะไมไดรบการพจารณามาใชในเปนเนอหาในการฝกอบรม

ภารกจนนๆ สามารถเรยนร ฝกฝนไดระหวางการปฏบตงาน โดยทไมมความเสยงตอความปลอดภยแตอยางใด

ภารกจนนๆ สามารถเรยนร ฝกฝนไดจากเพอนรวมงาน หรอโดยการปฏบตตามขนตอนในการปฎบตงาน

ภารกจนนๆ ไมคอยยาก หรอซบซอนมากนก และมลำาดบความสำาคญไมสงมากนก ซงโดยสวนใหญจะใชทกษะ และความรทผเรยนมอยแลว

ภารกจนนๆ แทบทจะไมไดใชปฏบตใดๆ และมความสำาคญคอนขางนอย ในสวนทเกยวของกบภารกจอนๆ

ภารกจนนๆ เปนการปฏบตงานโดยผปฎบตงานในกลมเลก มสดสวนไมมากนก โดยการฝกอบรมอาจจะจดขนสำาหรบประชากรกลมเลกๆ เทานน

บทท 3 หนาท 3 จากจำานวน 12 หนา

การดำาเนนการวเคราะหภารกจ

ในสวนของการคดเลอกภารกจทมความสำาคญสำาหรบการปฏบตงานนน มาใชสำาหรบการคดวเคราะห จะวเคราะหภารกจแตละดานเพอนำามาใชพจารณาถงทกษะ ความร ทศนคต และคณลกษณะอนๆ ตามทจำาเปนสำาหรบการปฏบตงาน ซงกระบวนการเชนนเรยกวา การวเคราะหภารกจ

การวเคราะหภารกจ หมายถง กระบวนการจำาแนก แยกแยะภารกจพรอมกบการรวบรวมรายละเอยดตางๆ ดงตอไปน

ขนตอนการปฏบตภารกจงานนนๆ

มาตรฐานการปฏบตงาน ตามทคาดการณเอาไวในขนตอนการปฏบตภารกจแตละดาน ของภารกจงานทงหมด

เครองมอ และอปกรณหลกๆ ทนำามาใช

ความรทจำาเปนสำาหรบการปฏบตภารกจ

ทศนคตทมความสำาคญตอการปฏบตตามภารกจ และ

ขอกำาหนดดานความปลอดภย

การวเคราะหภารกจโดยทวไป จำาเปนตองมการเกบรวบรวมขอมลทไดจากผปฏบตงาน และผทรงคณวฒตางๆ ในสาขาอาชพนนๆ โดยจะตองเปนผทมความร หรอประสบการณในการปฏบตภารกจไดจนสำาเรจลลวง การวเคราะหภารกจจะดำาเนนการผานกระบวนการทงการคนหาทางวาทกรรมจากการวเคราะหภารกจทดำาเนนการอยกอนแลว การสงเกตการณ การสมภาษณตามโครงสรางคำาถามทออกแบบสำาหรบการประชมกลมยอย ทงนแบบฟอรมทออกแบบสำาหรบการวเคราะหภารกจไดแสดงไวใน ภาคผนวก ก ขางทายแลว

การทำารายการขนตอนสำาหรบภารกจ

บทท 3 หนาท 4 จากจำานวน 12 หนา

โครงสรางขนตอน ซงเปนแนวทางทอาจจะเปนประโยชนสำาหรบการจดทำารายการขนตอนการปฏบตภารกจ ไดแก

การจำาแนกภารกจแตละประเภทออกเปนขนตอนตางๆ ตงแต 2 ขนตอนขนไป

การทำารายการขนตอน ตามลำาดบการปฏบตงาน

การจดทำาคำาอธบายเกยวกบกจกรรมทจะชวยใหภารกจนนๆ สำาเรจลลวงได สำาหรบการปฏบตภารกจแตละขนตอน

การบนทกรายละเอยดทเหมาะสมของขนตอนแตละขน

ขนตอนทบงชทกษะทมความจำาเปนสำาหรบการปฏบตภารกจ มทกษะตางๆ ดงน

มตของทกษะ คำาจำากดความ ตวอยาง

ทกษะตามภารกจการปฏบตภารกจสวนบคคลเปนไปตามมาตรฐานขอกำาหนด

การตอบขอซกถามลกคาทตดตอศนยบรการลกคาของรานคาทวไป

ทกษะในการจดการภารกจ

การบรหารจดการภารกจหลายๆ สวน ในงานดานหนงดานใด

การตอบขอซกถามลกคา และตรวจสอบรายการสนคา หรอรานคาชนดพเศษในระบบออนไลนตามความตองการของลกคา

ทกษะในการจดการตามลกษณะคาดการณ หรอการสำารอง

การตอบสนองตอลกษณะปญหา ขอทาทาย หรอในภารกจทวทมขอตดขด โดยการจำาแนก แยกแยะการปฏบต และเปลยนภารกจบางสวนใหเปนการปฏบตงานประจำา หรอเปนกจวตรทวไป

การคนหาความชวยเหลอจากเพอนรวมงาน หรอผปฏบตงานอาวโส เมอพบลกษณะการปฏบตงานของเครองคอมพวเตอร หรอหนวยคอมพวเตอรแบบผดปกต

งาน และทกษะใน การทำารายการความรบผด การตอบขอซกถามลกคา

บทท 3 หนาท 5 จากจำานวน 12 หนา

การจดการบทบาทหนาท

ชอบเกยวกบการปฏบตหนาท และการปฏบตงานรวมกบสวนอนๆ

ในสวนทไมเกยวของกบบทบาทหนาทโดยตรงของตนเอง อาท ลกคาตองการทราบเกยวกบธนาคารทอยใกลทสด หรอระยะเวลาการเปดทำาการ

ทกษะในการถายโอน

การถายโอนทกษะ ความร และทศนคต (SKA) ไปเปนภารกจงาน หรอสถานการณใหมๆ

การประยกต หรอปรบใชทกษะการใหบรการลกคาในลกษณะเหมอนเดม หากมการถายโอน หรอสบเปลยนกนระหวางศนยโทรศพทสำาหรบการใหบรการลกคาทางของรานคา

มาตรฐานการปฏบตหนาท

มาตรฐานทอางถง ระดบการปฏบตงานทคาดการณวา เปนมาตรฐานการปฏบตงานทผปฎบตงานทวไปใชปฏบตตามภารกจ โดยสงเหลานจะเปนมาตรฐานทจะชวยใหโครงการฝกอบรมประสบความสำาเรจลลวงได

ในสวนของการกำาหนดมาตรฐานทมลกษณะจำาเพาะ ควรพจารณาขนตอนตางๆ ดงตอไปน

ประเภทของผลลพธ-ผลตภณฑ หรอกระบวนการ หรอองคประกอบของผลตภณฑ และมาตรฐานกระบวนการ

มาตรฐานจำาเพาะ ความสามารถในการสงเกตการณ และการตรวจวดได มาตรฐานทอยในบรรทดฐาน กบมาตรฐานทางอตสาหกรรม

มาตรฐานของผลตภณฑ หรอการผลตในทน หมายถง คณภาพ ความถกตองแมนยำา ความสามารถในการปฏบตหนาท ตอบสนองตามวตถประสงคของผลตภณฑ โดนผลตขนสำาหรบการตรวจสอบผลสมฤทธของภารกจ

บทท 3 หนาท 6 จากจำานวน 12 หนา

ลกษณะของมาตรฐานตามกระบวนการจะเปนมาตรการในการตรวจวดวธการปฏ บต ภารก จน นๆ โดยมประเด นตรวจสอบในล กษณะ ข นตอนการปฎบตงาน การใชเครองมอทถกตองเหมาะสม การหลกเลยงความเสยหาย และขอแจงเตอน หรอสญญาณเตอนเกยวกบความปลอดภยตามทพบในชวงของการปฏบตภารกจดงกลาว

เครองมอ อปกรณ และวสดหลกๆ

การกำาหนดเครองมอ อปกรณ และวสดหลกๆ ทนำามาใชในการปฏบตภารกจนน จะมการชเฉพาะถงลกษณะของเครองมอ อปกรณ และวสดหลกๆ ทมความเปนเอกภาพเปนไปตามขนตอนของภารกจนนๆ

ความรทมความจำาเปน สำาหรบการใชสนบสนน

สวนความรทจำาเปนสำาหรบการใชสนบสนน ประกอบดวย ขอมลทผปฏบตงานจะตองมอยแลวอยางเปนระบบ เพอนำามาใชในการปฏบตภารกจใหสำาเรจลลวงได โดยอปกรณสอความรเหลานน จะอยในบญชรายการ และแสดงรวมอยในมาตรฐานความร ความสามารถ ตลอดจนโครงการฝกอบรมนนๆ ทงนรายการทมลกษณะ นานานาร “ (Good-To-Know)” จะไมรวมอยในความรลกษณะนแตอยางใด

โดยประเดนทเปนความรเชอมโยงกบอาชพหลกๆ เปนสวนทเชอมโยงอยางใกลชดกบการปฏบตงานทประสบความสำาเรจ ดงน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย - การประยกต/ปรบใชหลกการ ระเบยบปฎบต หรอแนวคดทเกยวของ

การคำานวณ/คณตศาสตร - การประยกต/ปรบใชแนวความคด ทกษะ หรอบทบาทหนาทเกยวของ

ภาษา - ระดบของความจำาเปน/ความสามารถในการอาน เขยน และพด

ทศนคต

บทท 3 หนาท 7 จากจำานวน 12 หนา

การปฏบตภารกจตางๆ จะสามารถสำาเรจลลวงไปได หากผเรยนร หรอผปฏบตงานมทศนคตทด และถกตองสำาหรบการปฏบตงานนนๆ ควบคไปกบการมปฏสมพนธกบกลมประชาชน เพอนรวมงาน และกลมวชาชพอนๆ ดวย เมอมการวเคราะหภารกจแลว กจะชวยใหสามารถกำาหนดทศนคตทพงประสงค ตลอดจนปญหาอปสรรคตางๆ ทจะใชในการปฎบตภารกจนนๆ ซงทศนคตในเชงบวกสำาหรบการเรยนร กคอ การใฝเรยนร ศกษา การชวยเหลอ และความเปนมตร หรอลกษณะการดำาเนนการอนๆ ความตระหนกร หรอตนตวในสวนของความปลอดภย การนำาสงงาน หรอผลงานตามเวลาทกำาหนด ทงหมดนลวนเปนคณภาพทพงประสงคในสถานประกอบการ หรอสถานทปฏบตงานนนๆ

ความปลอดภย

ทงนจำาเปนตองมการจดทำารายการ หรอรายละเอยดของแงมมดานความปลอดภยในสถานประกอบการ หรอสถานทปฏบตงาน ตลอดจนอนตราย หรอความเสยงตางๆ ในการปฎบตภารกจนนๆ ซงหมายถง การพจารณาความเสยงทอาจจะมาจากลกษณะการปฎบตงาน เครองมอ อปกรณ วสด และประชาชน ในขณะทภารกจในบางลกษณะอาจจะมแงมมเกยวกบความปลอดภย และขอกำาหนดทมจำานวนมาก หรอนอยแตกตางกนออกไป

บทสรป

การวเคราะหภารกจจะชวยจำาแนกใหเหนรายละเอยดของทกษะ ความร ทศนคต และบคลกลกษณะอนๆ ทมความจำาเปนสำาหรบการดำาเนนภารกจของอาชพนนๆ ใหประสบความสำาเรจ ลกษณะงานเหลานจะเชอมโยงกบบคลกลกษณะอนๆ ทำาใหเกดลกษณะของความร ความสามารถ (Competencies) ของผปฏบตงาน ทพงประสงคสำาหรบการปฎบตภารกจใหเปนไปตามมาตรฐานสำาหรบการปฏบตงานในสถานประกอบการ หรอสถานทปฏบตงานนนๆ

บทท 3 หนาท 8 จากจำานวน 12 หนา

ซงจากมมมองของการฝกอบรมแลว ผเขารบการฝกอบรมจะไดรบการสนบสนนใหมความร ความสามารถทจะตอบสนองตอการปฏบตอาชพทมลกษณะจำาเพาะในสถานประกอบการ หรอสถานทปฏบตงานนนๆ โดยขนอยกบขอมลทจำาแนก และสงเคราะหไดจากการวเคราะหภารกจ โดยจะมกำาหนดลกษณะความร ความสามารถไวในเอกสารหลกสตรการฝกอบรมโดยเฉพาะ ในสวนทเรยกวา มาตรฐานความร ความสามารถ (Competency Standard)

-----------------------------------------

บทท 3 หนาท 9 จากจำานวน 12 หนา

ภาคผนวก ก

การวเคราะหภารกจชออาชพ/ตำาแหนงงาน: ___________________

ชอภารกจ: ______________________

ท ขนตอน มาตรฐานการปฏบต ความรเครองมอและ

อปกรณทศนคต และความ

ปลอดภย

บทท 3 หนาท 1 จากจำานวน 12 หนา

บทท 3 หนาท 2 จากจำานวน 12 หนา