Download pdf - Ispitivanje penetrantima

Ispitivanje proizvodav.as.mr. Samir Leme

Ispitivanje penetrantima

Ispitivanje proizvoda

Ispitivanje penetrantimaPodruje upotrebe Fiziki princip rada Vrste penetranata Opis procesa ispitivanja Vrste penetranata Izbor metode Oprema Lane indikacije

Ispitivanje penetrantima 2/31

1


Podruje upotrebeOtkrivanje otvorenih diskontinuiteta na povrinama vrstih i neporoznih materijala Zasniva se na kapilarnim pojavama Ispitivanje odlivaka od gvoa i obojenih metala, proizvoda prakaste metalurgije, proizvoda od keramike, plastike i stakla



Podruje upotrebeIspitivanje alata i kalupa Ispitivanje rezervoara, posuda, reaktora, cijevi, pumpi,... Ispitivanje dijelova vozila: osovina, tokova, zupanika, propelera,... Ispitivanje zavarenih spojeva Ispitivanje opreme u procesnoj industriji Ispitivanje livenih i kovanih proizvoda


2


Fiziki princip radaNajvanija osobina penetranta je sposobnost kvaenja povrine Povrinu koja se ispituje penetrant treba da prekrije jednoliko i kontinuirano, nakon ega ulazi u pukotine



Fiziki princip radaNa tok tenosti po povrini utjeu:istoa povrine Konfiguracija pukotine istoa pukotine Veliina otvora pukotine Povrinski napon tenosti Sposobnost tenosti da kvasi povrinu Kontaktni ugao tenosti


3


Fiziki princip rada



Fiziki princip radaSile kohezije izmeu molekula tenosti izazivaju povrinski napon Kapljica zbog tog napona tei da formira sferni oblik Povrinskom naponu se suprotstavlja hidrostatiki pritisak tenosti Silama kohezije se suprotstavljaju i sile adhezije s povrinom u kontaktu Te sile odreuju kontaktni ugao


4


Fiziki princip radaKontaktni ugao izmeu tenosti i povrine: < 90: tenost dobro kvasi povrinu 90: tenost loe kvasi povrinu



Fiziki princip radaKapilarni efekat:Ako je kontaktni ugao < 90, tenost kvasi zid kapilara konkavna povrina tenosti, tenost raste Ako je kontaktni ugao = 90, nema kapilanog efekta Ako je kontaktni ugao > 90, tenost ne kvasi zid kapilara konveksna povrina tenosti, tenost se sputa niz kapilar


5


Fiziki princip rada < 90 = 90 > 90



Fiziki princip radaSila koja djeluje prema dole jednaka je teini stuba tenosti: Fd = 2r2hg Sila koja djeluje prema gore je proizvod povrinskog napona i obima: Fu = (Tcos)2r


6


Fiziki princip radaPukotine nisu kapilarne cijevi, ali se tenost prema zidovima pukotine ponaa slino kao prema zidu kapilara Viskozitet tenosti ne utjee na kapilarni efekat Jako viskozne tenosti nisu pogodne kao penetranti jer se sporo razlijevaju po povrini



Fiziki princip radaRazvija (developer) se koristi da bi formirao fino porozni povrinski sloj Koriste se 4 tipa razvijaa (A, B, C, D) Razvija upija penetrant koji izlazi iz pukotine jer je porozan


7


Vrste penetranataPrvi materijal koji je koriten kao penetrant je kerozin Ima malu viskoznost i dobro kvaenje Nedostatak: premale pukotine se teko uoavaju Vapnena voda (whitewash) se koristi da povea kontrast Udarcem ekia tokom testa se izvlai kerozin iz pukotine na vapnenu vodu



Vrste penetranataOsnovni utjecajni faktori:Stanje povrine objekta Karakteristike greaka koje se otkrivaju Vrijeme i mjesto ispitivanja Veliina objekta Potrebna osjetljivostA. B. C. D.

etiri metode: Koji se mogu ispirati vodom Lipofilni postemulzifilni Koji se uklanjaju otapalom Hidrofilni postemulzifilni


8


Vodeni penetranti (metoda A)Ovi penetranti se mogu ispirati vodom Ne zahtijevaju poseban korak emulzifikacije (nanoenja emulzije) Potreban oprez da se ne ispere previe penetranta



Postemulzifilni penetrantiPrije finalnog ispiranja nanosi se emulzija koja ostatak penetranta ini topivim u vodi (metode B i D) Oprez da se samo penetrant izvan pukotine uini topivim u vodi


9


Hidrofilni penetranti (metoda D)



Solventni penetranti (metoda C)Umjesto vode se za ispranje koristi otapalo (razvija, solvent) Koriste se kod lokalnog ispitivanja i kod ispitivanja na terenu Ima najveu osjetljivost


10


Opis procesa ispitivanja1. 2. 3. 4. 5.

Priprema povrine Nanoenje penetranta Uklanjanje vika penetranta Razvijanje Pregled (ispitivanje)



Vrste penetranataFluoresentni (tip I)jako svijetle (najee zeleno) pod UV svjetlom (talasne duine 320-400 nm) Razliiti nivoi osjetljivosti: (ultraniska), 1, 2, 3, 4 (ultravisoka)

Vidljivi (tip II)najee crveni, radi kontrasta s podlogom osjetljivost je nivoa 1 (niska)Ispitivanje penetrantima 22/31

11


Izbor metodeNa izbor metode utjeu veliina, oblik i masa objekta koji se ispituje, te broj razliitih objekata Najvaniji faktor kod izbora je balans zahtijevane osjetljivosti i cijene Fluorescentni tip se koristi ee, dok se vidljivi penetranti koriste uglavnom za lokalizirane testove



Izbor metodeVodeni Postemulz. Vodeni fluoresc. fluoresc. vidljivi Visoka osjetljivost Visoka vidljivost Visoka brzina Ponovljivost Portabilnost Sloeni dijelovi Plitki defekti Veliki dijelovi Kontaminirani dijelovi x x x x x x x x x x x x x x x Postemulz. vidljivi


12


Izbor metodeVodeni Postemulz. Vodeni fluoresc. fluoresc. vidljivi Potrebna UV lampa Loa ponovljivost Veliki zahtjevi za osoblje Potrebno ispiranje Niska brzina Loi rezultati kod plitkih defekata Loi rezultati kod grube povrine x x x x x x x x x x x x x x x Postemulz. vidljivi



OpremaPrenosiva (portabl) oprema se koristi za lokalizirane testove na terenu Postoje setovi i za vidljive i za fluorescentne penetrante Za ispitivanje proizvoda bolji su stacionarni setovi


13


OpremaStacionarno postrojenje ima posebne jedinice:Za cijeenje Za nanoenje penetranta i emulzije Za pranje Za razvijanje Za ispitivanje Za ienje



Oprema


14


Oprema



Oprema


15


Lane indikacijeOsim stvarnih greaka, penetranti mogu dati i lane indikacije:Zaostale kapi penetranta Indikacije usljed dizajna ili geometrije objekta koji se ispituje Zaprljanost stola za ispitivanje Zaprljanost ruku ispitivaa Zaprljanost povrine koja se ispituje (zaostala piljevina od obrade rezanjem)


16