Embed Size (px)
Citation preview
BAHAGIAN PENDIDIKAN GURU
KEMENTERIAN PELAJARAN MALAYSIA
PROGRAM PENSISWAZAHAN GURU
SEMESTER 1
AMBILAN JUN 2011
PENERAPAN NILAI – NILAI PELBAGAI TAMADUN
( ISLAM,MELAYU,CINA,INDIA DAN JEPUN ) DALAM PEMBINAAN
TAMADUN MALAYSIA
PENGAJIAN TAMADUN ISLAM DAN TAMADUN ASIA
(WAJ 3101)
NAMA PELAJAR : HASMIDA BINTI HJ. IBRAHIM
NO KAD PENGENALAN : 730416-05-5270
UNIT : BAHASA MELAYU (PM 3 )
NAMA PENSYARAH : USTAZAH MUKHARAMAH
TARIKH HANTAR : 24 .9 .2011
ISI KANDUNGAN
BI
L
PERKARA MUKA SURAT
BIODATA
SOALAN TUGASAN
PERAKUAN I
PENGHARGAAN II
1.0 PENGENALAN
1.1 CIRI-CIRI TAMADUN
1.2 PROSES PEMBENTUKAN TAMADUN
1
2
3
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
10.0
11.0
12.0
13.0
14.0
15.0
TAMADUN ISLAM
TAMADUN MELAYU
TAMADUN INDIA
TAMADUN CHINA
JEPUN
INTERAKSI ANTARA TAMADUN
KESAN INTERAKSI ANTARA TAMADUN
PENERAPAN NILAI TAMADUN ISLAM
PENERAPAN NILAI TAMADUN MELAYU
PENERAPAN NILAI TAMADUN INDIA
PENERAPAN NILAI TAMADUN CHINA
PENERAPAN NILAI TAMADUN JEPUN
REFLEKSI
RUMUSAN
4 - 7
8 – 10
11 – 12
13 – 15
16 - 17
18 – 24
25 - 31
32 – 35
36 – 38
39 – 41
42 – 43
44 – 45
46 – 47
48
15 - 16
47
17
18
47
PERAKUAN
Saya mengaku karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan
dan ringkasan nukilan yang setiap satunya telah saya jelaskan sumbernya.
Tandatangan : .........................................
Nama Pelajar : Hasmida binti Hj. Ibrahim
No. Kad Pengenalan : 730416-05-5270
Program : Program Pensiswazahan Guru (PPG) Ijazah Sarjana Muda
Perguruan Dengan Kepujian Bahasa Melayu
Sekolah Rendah
Tarikh : 24 September 2011
47
PENGHARGAAN
“Dengan Nama Allah Yang Maha Pengasih Lagi Maha Penyayang”
Alhamdulillah, syukur kehadrat Allah SWT kerana dengan limpah kurniaNya, maka
saya telah dapat menyiapkan kerja kursus ini bagi memenuhi syarat untuk
mendapatkan Ijazah Sarjana Muda Pengajaran Dengan Kepujian (Sekolah Rendah).
Dalam ruangan ini, saya ingin mengambil kesempatan untuk mengucapkan
setinggi-tinggi penghargaan dan terima kasih kepada Ustazah Mukharamah, selaku
pensyarah pembimbing atas segala bimbingan dan tunjuk ajar, nasihat serta teguran
sepanjang tempoh menyiapkan kerja kursus ini.
Ucapan terima kasih juga kepada rakan-rakan seperjuangan sesi 2011/2015 yang
berkongsi maklumat dan bantuan dalam menyiapkan kerja kursus ini.
Akhir sekali, saya mengucapkan ribuan terima kasih kepada suami, anak-anak,
rakan-rakan setugas dan juga semua pihak yang terlibat dalam memberikan kerjasama
secara langsung atau tidak langsung bagi menyiapkan kerja kursus ini. Semoga
mendapat keberkatan di dunia dan akhirat hendaknya.
Sekian, terima kasih.
HASMIDA BINTI HAJI IBRAHIM
2011/2015
47
1.0 Pengenalan
Menurut kamus dewan ‘ Tamadun ‘ bermaksud kebudayaan, kemajuan atau
peradaban. Jika di rujuk daripada makna perkataan ‘peradaban ‘ membawa pengertian
tingkah laku atau tutur kata yang halus( sopan ) dan juga boleh di takrif sebagai maju
tingkat kehidupan (jasmani dan rohani ). Tamadun awal bermula di lembah-lembah
sungai kerana manusia berhijrah dan membina penempatan awal serta membina
ekonomi setempat seperti pertanian dan perdagagan. Bagi penempatan yang tidak
menghasilkan pertanian, barangan seperti logam dan kayu- kayan dijadikan tukaran
kepada bahan makanan. Kehidupan masyarakat bertukar daripada tidak bertamadun
kepada lebih bertamadun secara perlahan-lahan.
Sejarah Malaysia sendiri berubah secara perlahan kearah ketamadunan.Ianya
bermula dari kehidupan di zaman paleolitik, Kehidupan masyarakat berpindah-randah
untuk mencari kawasan penempatan. Zaman ini juga dikenali sebagai zaman
batu .Tamadun Malaysia berubah ke zaman neolitik yang bermula kira-kira 7000
tahun dahulu .Zaman ini menunjukkan masyarakat telah berada di satu tahap
ketamadunan yang yang lebih maju apabila pada zaman ini telah wujud sistem
bermasyarakat iaitu kehidupan yang mempunyai ketua, tinggal berhampiran sungai,
bercucuk tanam,mencipta tembikar, berdagang, mencipta barang kemas dan mula
mempercayai kewujudan roh( animisme ). Pada zaman ini dipercayai telah ada
pencampuran tamadun luar mungkin tamadun hindu iaitu dengan adanya penciptaan
tembikar dan kepercayaan animisme.Begitu juga telah ada sedikit penyerapan
tamadun arab apabila sistem perdagagan mula menular di kalangan masyarakat zaman
neolitik. Tamadun Malaysia terus berubah apabila masyarakat Malaysia berubah ke
zaman logam. Tamadun masyarakat Malaysia melalui satu frasa yang baru apabila
sewaktu di zaman logam masyarakat mula hidup menetap, mempunyai adat resam,
menghasilkan bahan logam daripada gangsa dan besi,mempunyai kepercayaan dan
menjalankan pengkebumian. Pada zaman ini dipercayai telah ada penerapan nilai
tamadun cina apabila proses mencari bijih besi dan gangsa menggunakan sistem
berdulang.
Bertitik –tolak pada zaman ini tamadun Malaysia mula berkembang sehingga
menjadi sebuah empayar pada zaman kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka.
Masyarakat Malaysia pada masa itu telah menerima dan menyerap ketamadunan
islam yang di bawa oleh pedagang Arab . Masyarakat Malaysia sekali lagi menerima
47
perubahan dalam tamadunnya sejurus selepas di jajah oleh kuasa barat seperti
Portugis, Belanda dan Inggeris. Berada di dalam kancah perang dunia ke-2 telah
menyumbang sekali lagi kepada perubahan tamadun Malaysia .Semangat jiwa
merdeka telah membawa kepada kemerdekaan tanahair daripada gengaman penjajah
sehingga Malaysia menjadi negara maju sehingga kini.
2.0 Pengertian Tamadun
Masyarakat dunia sangat mempopularkan istilah tamadun ini untuk
menggambarkan tentang kemajuan,kebudayaan,pembangunan,peradaban dan
kemakmuran yang di capai oleh sesuatu bangsa. Pendek kata masyarakat yang tidak
bertamadun adalah masyarakat yang tidak maju, tidak beradab, tidak membangun dan
tidak makmur. Sejarah telah membuktikan kayu ukur sesuatu tamadun yang agung
ialah apabila satu-satu kerajaan mempunyai bandar-bandar yang besar. Tamadun
terbentuk melalui agama. Kemunculan tamadun dunia dahulu merupakan manifestasi
kehidupan beragama yang berperanan membentuk pandangan semesta dan nilai
kehidupan yang terpuji dalam masyarakat. Selain itu tamadun juga menunjukkan
pencapaian intelektual yang dapat di lihat dari segi penemuan fikiran yang baru yang
membuahkan sistem falsafah, sains dan teknologi. Ambil saja contoh tamadun mesir,
pembinaan ‘piramid’ adalah bukti ketamadunan bangsa mesir pada ketika itu.
Ketamadun cina begitu tersohor hingga kini, sebagai contoh ‘tembok besar
china’.Kekuatan politik dan ketaatan rakyat kepada pemimpin juga adalah
penyumbang kepada pembinaan tamadun.Ini boleh dicontohi dari ketamadunan jepun.
Ketamadunan bangsa India tidak boleh dinafikan lagi dengan begitu banyak kesan
peninggalan tamadun silam, bukan sahaja ’Taj Mahal’yang dianggap lambang cinta
suami kepada isterinya, ianya juga menunjukkan bagaimana budaya , agama dan
kasih sayang memainkan peranan penting dalam pembinaan tamadun. Tamadun
yang paling bernilai di antara semua tamadun di dunia ini ialah Tamadun
Islam. Tamadun yang di bawa oleh Rassullah saw melalui ajarannya iaitu Islam
memberi impak yang sangat besar kepada pembinaan tamadun dunia secara
amnya dan tamadun Malaysia khasnya terutama kepada masyarakat melayu.
Tamadun sangat berkait rapat dengan agama dan kerohanian. Tamadun juga terbentuk
daripada penghayatan yang tinggi terhadap moral dan nilai terpuji. Selain itu
kesengsaraan hidup, ekonomi, politik,tolenrasi terhadap tamadun luar,interaksi
dengan tamadun luar merupakan faktor-faktor mendorong kepada pembentukan
tamadun Malaysia. Dalam konteks islam, agama menjadi sumber inspirasi dan
47
kekuatan umat untuk membentuk tamadun. Keazaman untuk menyebarkan ajaran
agamalah yang menyuntik semangat pedagang dan pemerintah islam untuk menjadi
penakluk dunia pada zaman kegemilangan islam. Ini terbukti bagaimana Melaka
menjadi sebuah empayar selepas rajanya memeluk islam. Kegemilangan tamadun
islam sehingga sekarang masih membawa Malaysia ke mata dunia.Sistem pembankan
islam Malaysia menjadi ”role model” dalam sistem pembankkan dunia. Tamadun
juga terbentuk merentasi sempadan geografi sebagai contoh tamadun india dan
tamadun cina. Selain itu perkahwinan antara etnik, bangsa dan agama menyebabkan
berlakunya asimilasi antara satu sama lain. Ketamadunan juga berlaku melalui
panaklukan , penjajahan atau kerjasama antara pelbagai negara.
3.0 Huraian Latarbelakang Tamadun.
Tamadun Malaysia banyak dipengaruhi banyak tamadun luar.Hidup masyarakat
majmuk telah banyak membawa interaksi kaum dan budaya.Interaksi kaum telah itu
telah mambawa kepada pembentukan tamadun Malaysia moden. Tamadun Malaysia
bukan menyerap budaya tetapi juga bahasa, makanan dan cara hidup. Masyakat
Malaysia mempunyai sikap tolak –ansur yang paling terbaik di dunia ini. Hal ini
berlaku kerana penyerapan nilai – nilai tamadun cina, india, jepun dan islam.
3.1.1 Contoh interaksi tamadun asing ke dalam tamadun Malaysia.
Bahasa:-
Pencampuran bahasa antara sanskrit ( india ) dengan bahasa melayu menambahlkan
kosa kata . Sebagai contoh perkataan seperti amma,appa,pancaindera , maharaja,
mahaguru. Begitu juga dengan pencampuran bahasa antara cina dengan bahasa
melayu seperti mi hoon,taufu ,tauke, teh.Begitu juga dengan bahasa arab sebagai
contoh haji,wali, imam, masjid dan sebagainya.
Kebudayaan:-
Wujudnya masyarakat india muslim adalah hasil daripada perkahwinn masyarakat
india dan masyarakat tempatan. Majlis persandingan yang diadakan dalam majlis
perkahwinan masyarakat melayu adalah diserap daripada budaya masyarakat
india.Seni budaya arab juga menyerap masuk dalam budaya masyarakat melayu.
Sebagai contoh ghazal, qhasidah dan tulisan jawi.
Kesenian:
47
Lahirnya seni taman dan seni bina berunsur india dan cina dalam pembinaan masjid.
Hasil kaligrafi arab dan cina memainkan peranan penting dalam sistem penulisan
masyarakat melayu. Hasil seni bina Malaysia juga banyak menyerap bentuk seni bina
arab, india dan cina.Contohnya Masjid Tanjung Kling Melaka dan Masjid Cina .
4.0 Konsep Tamadun Islam.
Dalam bahasa arab tamadun bererti kemajuan atau peradaban. Tamadun islam ialah
tamadun yang bersifat keagamaan dan bermatlamat keredaan Allah SWT. Tamadun
islam dibimbing oleh akidah dan di atur oleh syariah serta di awasi oleh nilai-nilai
akhlak yang mulia. Tamadun islam merupakan peraturan hidup yang merangkumi
aspek rohaniah serta jasmaniah insan yang menjadikan al-Quran dan al-Sunnah
sebagai pedoman. Status islam dalam perlembagaan negara tidak boleh di sangkal
lagi. Islam sebagai agama rasmi termaktub dalam perkara 3(1) Perlembagaan
Persekutuan Malaysia.Ini membawa maksud sebagai agama persekutuan ,kerajaan
mempunyai kuasa istimewa untuk menubuh,menyelenggara dan membantu
penubuhan institusi islam. Ini secara tidak langsuang memberi kebenaran kepada
kerajaan membantu atau membina institusi pendidikan islam atau mengadakan ajaran
islam termasuklah perbelanjaannya sebagaimana yang diperlukan.
5.0 Kesan dan nilai kepelbagaian tamadun dalam tamadun Malaysia.
Kepelbagaian tamadun memberi beberapa kesan dan nilai kepada tamadun
Malaysia.Tamadun dunia boleh di lihat terutama dalanm konteks teologi dan etika
begitu juga dengan tamadun Malaysia. Tamadun memberi perlindungan dan
keamanan kepada masyarakat. Tamadun juga mengembangkan perdagagan dan
ekonomi. Tamadun juga memungkinkan penyebaran agama.Tamadun juga
menyebabkan hubungan diplomatik semakin berkembang.
5.1 .1 Kesan dan nilai tamadun islam dalam tamadun Malaysia.
Sosial
Semenjak kemerdekaan kerajaan telah menggubal dan melaksanakan program
pembangunan umat islam. Antara projek dan program pembangunan ialah
pembinaan institusi-institusi agama seperti sekolah agama, pembinaan surau,
universiti-universiti islam , intitusi tahfiz AL- Quran, pusat-pusat latihan
dakwah,IKIM, pembiayaan kelas-kelas fardhu ain dan lain-lain.
47
Ekonomi
Malaysia ialah negara pelopor pembangunan institusi kewangan islam di dunia.
Sistem kewangan islam terawal yangmenguruskan dana umat islam ialah
Lembaga Urusan Dan Tabung Haji. Kerajaan telah membangunkan pelbagai
institusi kewangan Islam seperti Baitulmal Wilayah, Bank Islam Malaysia,
Syarikat Takaful Malaysia, Bank Muamalat Malaysia, sistem pajak gadai islam.
Sistem pinjaman secara Islam untuk pinjaman perumahan bagi kakitangan awam
dan pinjaman pelajaran. Malaysia pusat kewangan halal dan pusat produk halal
dunia.
Politik dan Pentadbiran
Kerajaan telah menubuhkan Jabatan Kemajuan Islam ( JAKIM ) Seorang menteri
penuh yang bertanggungjawab secara langsung kepada Perdana Menteri dalam
soal-soal berkaitan islam. Pada tahun 1985 Dasar Penerapan nilai-nilai islam
dalam pentadbiran. Dasar ini berperanan sebagai panduan dan bimbingan ke arah
pembentukan akhlak yang baik dan terpuji di kalangan umat islam dan
kakitangan awam khususnya. Penghayatan nilai-nilai islam seperti jujur,benar
dan amanah boleh meningkatkan integriti masyarakat. Kerajaan telah
menggariskan 11 nilai murni yang patut diamalkan iaitu
amanah,bertanggungjawab,ikhlas,dedikasi,sederhana,tekun,bersih,berdisiplin,
bekerjasama, berbudi mulia dan bersyukur. Langkah kerajaan membenarkan
pekerja-pekerja wanita memakai pakaian menutup aurat iaitu tudung dan arahan
agar syarikat swasta memberi pelepasan untuk menunaikan solat
Jumaat.Kerajaan juga mewartakan hari-hari kebesaran islam sebagai cuti umum
seperti Awal Muharam, Hari Raya Puasa , Hari Raya Haji,Maulidur Rasul dan
Nuzul Quran ( bagi sesetengah negeri ).Mahkamah Syariah dinaik taraf
setanding dengan mahkamah sivil
Islam Hadhari
Islam Hadhari merupakan satu pendekatan islam yang komprehensif bertujuan
membangunkan umat islam dalam segala aspek kehidupan. Ini merupakan satau
pendekatan bersepadu bagi membangunkan jasmani dan rohani insan ke arah
melahirkan individu Muslim yang berketrampilan , berdaya saing,bijaksana, cekap
menangani segala bentuk cabaran semasa, futuristik,objektif dan
praktikal.Pelaksanaan islam Hadhari didasarkan kepada 10 prinsip iaitu
47
a) Keimanan dan ketakwaan kepada ilahi .
b) Kerajaan adil dan beramanah,
c) Rakyat yang berjiwa merdeka.
d) Penguasaan ilmu pengetahuan
e) Pembangunan ekonomi yang seimbang dan komperhensif.
f) Kehidupan yang berkualiti.
g) Pembelaan hak kumpulan minoriti dan wanita.
h) Keutuhan budaya dan moral.
i) Kekuatan pertahanan.
5.1.2 Kesan Tamadun Melayu Dalam Pembinaan Tamadun Malaysia.
Malaysia wujud sebagai sebuah negara bangsa sebenarnya merupakan lanjutan
daripada kemunculan kerajaan- kerajaan melayu yang lebih awal seperti Srivijaya,
Temasik, Kesultanan Melayu Melaka, Kesultanan Johor Riau-lingga dan sebagainya.
Tamadun Melayu sewajarnya menjadi asas dan landasan bagi Tamadun Malaysia. Ini
jelas apabila sistem beraja masih diamalkan dalam konteks pemerintahan di
Malaysia.Yang di-Pertuan Agong sebagai Ketua Negara dan Raja-raja Melayu lain
berperanan sebagai ketua negeri.
Perundangan.
Negeri- negeri Melayu mempunyai undang-undangnya sendiri. Sebagai contoh
Hukum Kanun Melaka, Undang-undang laut Melaka. Undang-undang Tubuh Negeri
Johor,Undang-undang Kedah,Undang-undang Pahang, Undang-undang 99 Perak.
Undang-undang yang terbentuk dahulunya memainkan peranan yang sangat penting
terutamanya berkenaan agama dan hak keistimewaan Raja-raja Melayu dan orang
Melayu.
Agama Islam dan Adat Istiadat Melayu
Islam memainkan peranan penting dalam tamadun Malaysia.Islam dan adat melayu
saling berintergrasi dalam mewujudkan wadah kemelayuan. Ini jelas terbukti dalam
Perlembagaan Negara yang mana orang melayu didefinisikan sebagai orang yang
berbahasa melayu, mengamalkan adat istiadat Melayu dan beragama islam.
Islam dijadikan salah satu daripada asas bagi mengiktiraf seseorang itu melayu.
Begitu juga untuk perlantikan Sultan setiap negeri mestilah beragama islam.Namun
47
begitu kebebasan mengamalkan agama mengikut kefahaman kaum ataupun bangsa
adalah digalakkan. Namun begitu terdapat peruntukan dalam Perlembagaan Negara
yang menghalang perkembangan agama lain di kalangan penganut yang beragama
islam. Begitu juga penyelewengan samada dalam bentuk kepercayaan dan adat yang
bertentangan dengan syarak akan dapat di halang.
Peradaban Tamadun Melayu.
Nilai asas kepada Tamadun Melayu berteraskan nilai-nilai agama islam. Nilai tersebut
berkait rapat dengan konsep iman yang terdapat dalam agama islam.Lantaran itu nilai
keimanan itu dapat memperkukuhkan akhlak dalam tamadun melayu. Nilai-nilai
tamadun melayu itu ialah :-
a) Keimanan dan ketakwaan kepada Allah SWT.
b) Ketaatan kepada Sultan dan menghormati pemimpin.
c) Kepatuhan kepada undang-undang dan adat
d) Mendahului yang Tua
e) Saling menghormati.
f) Meraikan tetamu.
g) Bertimbang rasa.
h) Bersopan –santun dan berbudi pekerti
i) Bermesyuarah.
j) Bergotong-royong.
k) Bekerja bersungguh-sungguh.
l) Semangat Kebangsaan dan Jati diri
Penerapan Nilai-nilai Islam Dalam Tamadun Melayu.
Nilai-nilai islam telah menjadi akar umbi kepada semua dasar dan polisi yang
dijalankan oleh kerajaan . Nilai islam yang suci dan universal telah dapat di terima
oleh semua bangsa. Keistimewaan agama islam menjadi identiti bangsa Melayu telah
menjadikan tamadun Melayu sebagai asas tamadun Malaysia.
47
10.1 Penerapan nilai Tamadun India dalam pembinaan Tamadun Malaysia.
Islam di India
Penyebaran Islam di India bermula pada akhir abad ke 10 masihi. Khalifah dari
Baghdad dan Turkilah yang bertanggungjawab membawa Islam ke India.
Sabuktigin dari Kerajaan Ghazni telah berjaya meluaskan wilayah jajahannya ke
utara dan barat benua India. Islam telah banyak membawa pengaruh baru
dikalangan masyarakat India beragama Hindu. Antaranya ialah perkahwinan
campur. Penghapusan sistem kasta apabila penganut Hindu memeluk
Islam.Ketaksamaan hak telah berjaya dihapuskan.Penyebaran bahasa Arab
sebagai bahasa ilmu. Wujudnya bahasa Urdu iaitu bahasa campuran pentadbir
muslim dan Hindu. Sastera Indo-Parsi telah wujud dengan adanya penterjemahan
hasil karya sastera. Bidang muzik juga menerima tempiasnya. Amir Khusraw
telah memperkayakan muzik india dengan penemuan irama baru seperti Mujir,
Sazgari, Aiman, muzik memainkan peranan penting dalam penyatuan masyarakat
India.
Tamadun India di Asia Tenggara
Tamadun India di Asia Tenggara berpunca dari keinginan mencari kekayaan.
Kegiatan penyebaran agama Buddha dan Hindu serta pelayaran putera-putera
raja talah mempercepatkan hubungan India dan negara sekitar Asia Tenggara.
Hubungan awalnya bukan bersifat penaklukan kecuali ekspedisi Rajendra Chola
berjaya menguasai Kedah di utara Tanah Melayu.Penyebaran Tamadun India di
Asia Tenggara berjaya kerana pada masa itu hanya wujud budaya primitif.
Tamadun India dalam Tamadun Malaysia.
Penemuan tentang Tamadun India banyak di perolehi sekitar negeri Kedah.
Kuala Merbok adalah pelabuhan bagi kapal-kapal dari India.Penyebaran agama
Buddha dan Hindu juga berkembang . Masyarakat India beragama Hindu ramai
yang tinggal di sepanjang lereng Gunung Jerai. Ini dibuktikan dengan penemuan
beberapa akeologi.Pada abad ke- 4 Masihi H.G..Q. Wales, seorang ahli kaji
47
purba menemukan banyak patung mazhab saivisme di sepanjang Sungai Bujang
dan di Lembah Merbok. Pengaruh India juga bertapak kuat di alam melayu
dalam konsep Devaraja, iaitu raja dianggap sebagai pembayang Tuhan.Ini
merupakan tradisi Hindu yang amat berpengaruh di alam Melayu. Seseorang raja
diwajibkan mengikut beberapa acara keagamaan yang dijalankan oleh para
Brahmana yang mengiktiraf raja menjadi raja. Masih terdapat beberapa
perkataan yang masih mempunyai pengaruh Hindu yang masih di pakai sehingga
kini seperti Menjunjung Duli Seri Paduka Baginda. Pengaruh Hindu juga
terdapat dalam karya sastera melayu.Antara epik Hindu yang sangat terkenal
seperti Ramayana, Hikayat Seri Rama dan Hikayat Sang Boma. Adat istiadat
perkahwinan,pemikiran,kepercayaan,keseniaan,makanan,aspek ekonomi dan
politik masyarakat Malaysia banyak di pengaruhi oleh corak ketamadunan India.
Kesimpulannya tamadun India telah mula bertapak di Malaysia semenjak zaman
kolonial lagi. Kebanyakkan berketurunan Tamil. Peradaban India seperti agama
Hindu, bahasa Tamil dan sebagainya memperkayakan negara dengan pelbagai
kebudayaan, kesusteraan dan politik.
47
5.1.4 Penerapan Nilai Tamadun China Dalam Pembinaan Tamadun Malaysia.
Di percayai orang cina berasal dari negara China ataupun daerah lain di bahagian
timur Asia dan berasal daripada keturunan bangsa Monggol.Orang cina juga
merupakan salah satu bangsa yang mencapai peradaban paling awal.China mengalami
berbagai peringakat perkembangan tamadun . Dinasti Shang wujud pada zaman
tamadun Pembinaan. Seterusnya wujud pula Dinasti Chou. Pada zaman dinasti inilah
terbentuknya sistem feudalisme kemudian wujudlah beberapa dinasti yang membawa
berbagai perubahan pada negara China. Antaranya ialah Dinasti Chin dan Han,Dinasti
Sui dan Dinasti Tang.
Agama dan Kepercayaan masyarakat cina mulanya terbahagi kepada dua iaitu
konfucianisme dan legalisme. Dua agama ini lebih mempercayai roh nenek moyang
dan dewa-dewi.Penyembahan bulan, sungai,binatang telah dilakukan . Ada
segelintirnya masih lagi diamalkan sehingga kini.Perkembangan agama buddha di
negara China berlaku pada pemerintahan Dinasti Han. Ajaran buddha bermula dari
tamadun India. Agama buddha mandapat sambutan yang luas semasa zaman Dinasti
Wei Utara. Hal ini berlaku akibat daraipada kurangnya pengaruh cendikiawan
Konfucianisme. Dikatakan juga agama buddha di bawa masuk ke Malaysia melalui
imigran-imigran dan pedagang-pedagang dari cina sewaktu zaman kesultanan Melaka
lagi. Namun begitu agama islam yang juga dibawa oleh pedagang-pedang cina telah
lebih di terima oleh masyarakat Melaka pada masa itu. Negara China menerima
ajaran islam semenjak abad ke 7 masihi lagi melalui laluan sutera. Penduduk cina
yang beragama islam di gelar Hui. Bukti pengaruh islam dalam masyarakat cina
masih wujud lagi dengan terdiri megah masjid-masjid. Masyarakat Hui masih
meneruskan akidah walaupun berada dalam cengkaman komunis.
Pengaruh tamadun cina dalam pembinaan tamadun Malaysia seterusnya ialah
sistem tulisan dan bahasa. Masyarakat cina sebenarnya mempunyai 50 000 patah
perkataan tetapi hanya 3000 patah perkataan sahaja yang di ketahui dan di guna di
kalangan masyarakat cina. Tamadun Malaysia ada juga meminjam perkataan cina.
47
Perkataan itu adalah seperti perkataan mi, mi hoon, tauke dan berbagai lagi.
Pengaruh seterusnya ialah perkahwinan. Sebelum kedatangan islam masyarakat
Melaka yang menerima berbagai tamadun pada masa itu turut juga terpengaruh
dengan adat perkahwinan cina. Setelah perkahwinan Sultan Muzaffar Syah dengan
Puteri Hang Li Po maka telah wujud masyarakat Baba dan Nyonya di Melaka.
Malahan masyarakat ini masih wujud lagi sehingga ke hari ini.
6.0 Perbandingan dan Persamaan nilai pelbagai Tamadun dalam Tamadun
Malaysia.
Perbandingan / perbezaan
Terdapat banyak perbandingan tamadun yang menyerapi tamadun Malaysia dan
begitu juga persamaannya. Perbandingan yang amat ketara ialah agama. Tamadun
arab membawa pengaruh agama islam . Masyarakat india pula membawa ajaran
hindu. Begitu juga dengan masyarakat cina yang membawa ajaran buddha. Keadaan
ini secara tidak langsung banyak mempengaruhi masyarakat asal Tanah Melayu pada
masa itu. Bermula daripada itulah wujudnya masyarakat majmuk yang masih kekal
hingga ke hari ini. Begitu juga dengan kebudayaan. Pengaruh kebudayaan memang
membawa banyak perubahan dalam masyarakat melayu khasnya dan Malaysia
amnya.Antara contohnya tarian, bahasa, sastera dan makanan. Bahasa yang berbeza
akhirnya menjadi penghalang komunikasi sehinggalah banyak perkataan dari tamadun
lain dipinjamkan ke dalam Bahasa Malaysia. Pegangan agama yang berbeza juga
menimbulkan konflik pada peringkat awalnya. Penyembahan terhadap alam sekitar
dalam beberapa tamadun kerana dikatakan sebagai Divine Power . Tamadun Jepun
yang mengamalkannya kurang berjaya mempengaruhi tamadun Malaysia. Sistem
kasta yang diamalkan oleh masyarakat india sangat bertentangan dengan ajaran islam.
Fahaman buddha yang melarang pembunuhan makhluk yang bernyawa ,menyebabkan
ketidaksenangan di kalangan masyarakat islam. Terdapat perbezaan makanan yang
juga menyebabkan timbulnya isu seperti halal dan haram.Dalam Tamdun islam
prinsip halal dan haram berkait rapat dengan persoalan akhlak. Konsep ’laba’,
’ganjaran’ ’pasaran’ dan sebagainya sangat mempegaruhi kegiatan ekonomi
masyarakat islam tetapi isu ini tidaklah menjadi onar dalam ekonomi tamadun yang
lain. Isu ini sehingga ke hari ini masih lagi menjadi masalah.Masyarakat islam sering
digemparkan dengan isu penyediaan makanan dan hasil sembelihan yang diragui
status halalnya. Perbezaan juga turut terdapat dalam tulisan yang sangat berbeza.
47
Huruf jawi , kaligrafi cina dan tulisan sanskrit sangat berbeza .Perbezaan juga terdapat
dalam bidang pendidikan. Tamadun islam memberi penekanan terhadap ilmu tauhid .
Berbeza dengan tamadun hindu dan cina yang menyatakan transformasi diri hanya
dapat di capai melalui proses mencari diri sendiri. Masing- masing mempunyai
ketamadunan yang berbeza. Ini secara tidak langsung memperkayakan ketamadunan
Malaysia. Kebebasan beragama yang di pelopori oleh ajaran islam telah diamalkan
dalam pembinaan Tamadun Malaysia. Namun begitu amalan ini tidak diamalkan di
China sewaktu di zaman komunis. Komunis melarang amalan beragama. Inilah
perbezaan Tamadun luar dan Tamadun Malaysia.
Persamaan .
Pertamanya semua tamadun mengajar masyarakatnya hidup secara harmoni
dengan alam sekitar. Memelihara alam sekitar bermakna menggunakan anugerah
Tuhan secara bertanggungjawab.Kedua prinsip meletakkan keluarga sebagai asas
pembentukan masyarakat begitu di patuhi. Semua tamadun menyatakan bahawa
kesetiaan dan pertalian kekeluargaan yang erat merupakan konsep kekeluargaan yang
paling penting. Persamaan yang ketiga ialah komuniti. Hidup bermasyarakat sangat
penting. Nilai-nilai dan norma-norma murni dalam masyarakat sentiasa di hormati.
Komuniti sentiasa menyokong anggotanya. Keempat pula ialah kerajaan. Peranan
dan tanggungjawab kerajaan dijelaskan dengan peranan dan tanggungjawab
pemimpin. Sifat-sifat pemimpin yang saksama dan adil merupakan tema utama
tamadun-tamadun silam. Rakyat setia kepada pemimpin dan pemimpin memberi
perlindungan kepada rakyatnya. Persamaan yang kelima ialah persamaan dari segi
ekonomi. Kegiatan ekonomi berlaku dalam konteks ”Moral Semesta ” iaitu
perkongsian hasil kekayaan dengan sama rata. Keenam ialah persamaan dari segi
pendidikan. Tamadun menggalakkan perkembangan pendidikan . Proses pengajaran
ilmu sangat berkait rapat dengan pembinaan sifat-sifat seseorang. Persamaan yang ke
tujuh ialah kesihatan. Pandangan tentang kesihatan sangat berkait rapat dengan ajaran
agama.. Kesihatan seseorang di pengaruhi oleh alam sekitarnya.
Kahwin campur juga telah mewujudkan bangsa baru di Malaysia seperti Baba dan
Nyonya , jawi peranakan dan masyarakat serani.Tamadun india dan tamadun cina
juga menerima kesan begini sewaktu proses ketamadunan berlaku. Budaya
percakapan dan makanan masyarakat mendatang ini juga telah mula mampengaruhi
47
masyarakat setempat sehingga sekarang. Sebagai contoh pakaian kebaya nyonya
sedikit masa dulu telah menjadi satu trend di Malaysia.Sehingga baju kebaya menjadi
pakaian rasmi para pramugari penerbangan MAS .
7.0 Refleksi
TAMADUN satu perkataan yang sangat besar maknanya. Nilai-nilai tamadun yang
mempengaruhi tamadun Malaysia begitu banyak sekali.. Sewaktu saya menyiapkan
kerja kursus ini secara tidak langsung saya terpaksa membaca serta memahami dan
seterusnya mengetahui tentang sejarah tamadun Islam dan Asia. Melalui pembacaan
dan hasil kajian saya dapatlah saya simpulkan di sini bahawa sejarah ketamadunan
manusia berubah dari tahun ke tahun mengikut perkembangan arus globalisasi dan
putaran dunia. Bermula dari zaman neolitik, poliolitik hinggalah ke zaman logam
manusia melalui satu proses kematangan dan pemodenan. Tamadun juga tidak dapat
lari daripada agama. Perkembangan agama di Malaysia telah membawa masyarakat
Malaysia ke satu tingkat kehidupan yang lebih beradab. Kedatangan agama islam
membawa satu perubahan dari segi anutan, bahasa ,budaya dan sosial masyarakat
Tanah Melayu pada masa itu.Kedatangan islam telah membentuk wajah baru dan
memperkukuhkan identiti melayu yang sebelum ini dibayangi oleh elemen-elemen
rapuh dan tidak kukuh. Islam menjadi sebagai identiti bangsa maka dapatlah
masyarakat melayu menjayakan pepatah ” takan melayu hilang di dunia ”. Kejituan
tamadun melayu berlandaskan islam telah membentuk lakaran tamadun Malaysia.
Perluasan Tamadun sejajar dengan perluasan kuasa ataupun dengan kata nama lain
penjajahan. Perluasan kuasa oleh kerajaan islam di India membawa satu fenomena
baru yang sangat terkesan sehingga sekarang. Begitu juga apabila tamadun Jepun
diperluaskan dengan cogan kata ’Asia untuk Asia’ telah membawa perubahan besar
terhadap penjajahan Inggeris di Malaysia. Masyarakat mula menentang Malayan
Union lebih-lebih lagi apabila hak istimewa raja-raja melayu cuba diinjak-injak.
Kedatangan Jepun dan penyeksaan yang di tanggung oleh penduduk Tanah Melayu
pada masa itu serta sikap lepas tangan Inggeris akhirnya menyatukan penduduk Tanah
Melayu. Masyarakat Tanah Melayu akhirnya memperolehi satu keyakinan dan
47
keberanian untuk menentang penjajahan sehinggalah berjaya mencapai kemerdekaan
pada tahun 1957. Mengkaji kesan tamadun China, India , Islam dan Jepun terhadap
tamadun Malaysia menyedarkan saya bahawa bangsa yang maju adalah bangsa yang
mampu dan boleh menerima pengaruh tamadun lain tanpa menggadaikan nilai-nilai
yang baik dalam tamadun sendiri. Tamadun berkait rapat dengan budaya sesuatu
masyarakat.Masyarakat yang berbudaya tinggi sudah pasti mempunyai kehalusan
budi dan kesempurnaan moral yang juga merupakan ciri-ciri kehidupan yang
bertamadun.Dalam mengejar arus pemodenan tamadun, rakyat Malaysia tidak boleh
mengabaikan ciri-ciri seperti di atas.Kita tidak melupakan peranan tamadun dalam
membentuk bangsa Malaysia yang sempurna dari segala segi.
Rumusan
Penerapan nilai-nilai tamadun Islam,China, India dan Jepun dalam pembinaan
Tamadun Malaysia adalah tajuk untuk kerja kursus bagi subjek Tamadun Islam
Kedatangan islam telah membentuk wajah baru dan memperkukuhkan identiti melayu
yang sebelum ini dibayangi oleh elemen-elemen rapuh dan tidak kukuh. Islam sebagai
identiti bangsa maka dapatlah masyarakat melayu menjayakan pepatah ” takan
melayu hilang di dunia ”.Penerapan nilai – nilai tamadun India dalam Tamadun
Malaysia mula bertapak dengan kukuh di zaman kolonial British.Masyarakat India
berketurunan Tamil. Peradaban India seperti bahasa tamil, kesusteraan,struktur politik
dan kerajaan. Peradaban seperti bahasa tamil, agama hindu buddha dan sebagainya
menjadikan Malaysia sebuah negara kaya dengan kebudayaan pelbagai.Keunikan
tamadun China menyediakan potensi yang hebat bagi Tamadun Malaysia untuk maju
dan bertambah moden. Kehadiran masyarakat cina serta perkembangan budayanya
yang unik telah memperkaya dan memperkukuhkan lagi peradaban dan keharmonian
pelbagai kaum. Pada pendapat saya Tamadun Malaysia bukan sahaja menerima nilai-
nilai tamadun di atas tetapi juga nilai-nilai tamadun barat seperti Portugis, Inggeris
dan Belanda.Ketiga-tiga bangsa ini membawa impak yang besar dalam pembinaan
tamadun Malaysia. Selepas penyerapan tamadun islam , kuasa Eropah ini juga berjaya
menyerapkan tamadun mereka.Di samping itu sewaktu kemasukan tamadun barat,
Tanah Melayu juga menerima perkembangan tamadun India dan China .Antara
perkembangan tamadun barat sebagai contoh ialah penyebaran agama kristian telah
diterima oleh segelintir masyarakat tempatan sehingga wujudnya masyarakat Portugis
di Melaka dan Serani. Tamadun barat secara umumnya lebih maju daripada seluruh
tamadun masyarakat dunia. Namun sikap mereka yang terlalu rakus telah
47
mengundang konflik dan permusuhan. Apa yang berlaku sekarang ialah apabila
berlaku konflik masyarakat dunia umumnya dan Malaysia khasnya perlu
memperkasakan diri melalui pendidikan,pemantapan ekonomi dan penguasaan
teknologi. Tamadun sering berubah. Dalam alaf ke 21, teknologi maklumat
memainkan peranan yang penting dalam pemantapan tamadun. Masyarakat yang
dapat menguasai teknologi maklumat akan lebih cepat ke hadapan dan akan di anggap
lebih bertamadun. Malaysia mempunyai resepi dan acuannya sendiri dalam mengejar
arus kemodenan dan ketamadunan. Nilai-nilai tamadun yang baik dijadikan panduan
dan yang buruk dijadikan sempadan.
Rujukan
Ahmad Zaki Abd Latif,Azam Hamzah,Azhar Mad Aros. Tamadun Islam dan
Tamadun Asia ( TITAS ).2009 : Penerbitan Oxford Fajar Sdn .Bhd.
Ahmad Fawzi Mohd Basri,Mohd Fo’ad Sakdan,Azami Man .2002. Sejarah
Tingkatan 1 Buku Teks : Dewan Bahasa Dan Pustaka.
Azhar Hj Mad Aros et al .2002. Tamadun Islam Dan Tamadun Asia : Fajar
Bakti, Petaling Jaya.
Tamadun Islam dan Tamadun Asia.2001.Siri Teks Pengajian Tinggi Kuala
Lumpur : Penerbit Universiti Malaya (UM ).
Azam Hamzah.1996. Islam dan Tamadun,Klang : Fontarz Enterprise.
A.Aziz Deraman .2003. Masyarakat dan Kebudayaan Malaysia: Suatu Analisa
Pekembangan Kebudayaan di Malaysia,Edisi Baharu, Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka.
Abdul Rahman Abdullah.2002.Sejarah dan Tamadun Asia Tenggara sebelum
dan selepas pengaruhIslam.Siri Pengajian Sejarah,Kuala Lumpur : Utusan
Publications &Distributors Sdn.Bhd.
Abdullah Jusoh .1989. Pengenalan Tamadun Islam di Malaysia,Kuala Lumpur
: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Ayadurai Letchumanan dan Sivachandralingan Sundara Raja .1999 .
47
Tamadun Dunia, Shah Alam :Penerbit Fajar Bakti Sdn.Bhd.
Wang Gungwu .1978.Latar Belakang Kebudayaan Penduduk-penduduk di
Tanah Melayu Bahagian Kebudayaan Cina, Kuala Lumpur : Dewan Bahasa
dan Pustaka.
Mahmood Zuhdi Hj Ab Majid et al .2008. Islam Hadhari: Pendekatan
Pembangunan Peradaban,Kuala Lumpur:Yayasan Dakwah Islamiah
Malaysia.
Azam Hamzah .2006. Sumbangan Tamadun Islam Kepada Peradaban Dunia,
Shah Alam : Pusat Penerbitan Universiti ( UPENA ).
12.0 Penerapan Nilai Tamadun Jepun Dalam Pembinaan Tamadun Malaysia
Pembudayaan tamadun Jepun dalam membina budaya masyarakat Malaysia ini
boleh dikaitkan secara langsung dengan Dasar Pandang Ke Timur yang telah
diumumkan oleh YAB Perdana Menteri, Datuk Dr Mahathir Mohamad pada 8
Februari 1982. Dasar Pandang Ke Timur ini bermakna kerajaan akan membuat
pengkajian, penelitian dan pemilihan terhadap contoh-contoh dan teladan yang
baik daripada negara Jepun dan Korea dengan mengubahsuaikannya dengan
keadaan dan kesesuaian di Malaysia.
Rasional dasar ini ialah kerana Jepun merupakan sebuah negara maju dalam
beberapa bidang, malah mereka lebih maju daripada negara barat sendiri.
Kejayaan mereka boleh dijadikan contoh dan teladan kepada Malaysia dan
seterusnya diteladani dan dipraktikkan untuk pembangunan negara. Antara
perkara positif yang diambil dari budaya masyarakat Jepun ialah kerajinan dan
displin kerja mereka, kesetiaan kepada negara , perusahaan dan perniagaan di
47
mana pekerja bekerja, memberi keutamaan kepada kerja kumpulan melebihi dari
kerja secara individu, produktif dengan mutu penghasilan yang berkualiti tinggi,
meningkatkan kecekapan, mengurangkan jurang perbezaan antara eksekutif
dengan golongan pekerja dan sistem pengurusan yang menitikberatkan kejayaan
jangka panjang serta lain-lain aspek positif dari budaya dan sikap masyarakat
Jepun yang sesuai dan boleh diteladani untuk pembangunan negara dan
masyarakat Malaysia.
Sebagai sebuah negara membangun, etika dan nilai-nilai kerja di atas diamalkan
kerana ia sesuai diterapkan dalam budaya masyarakat majmuk Malaysia. Dasar
ini mewujudkan kerjasama yang rapat antara Malaysia dan Jepun terutama di
bidang ekonomi, industri, latihan teknikal dan akademik serta bidang
penyelidikan dan pengurusan.
Sebagai kesimpulan, Dasar Pandang Ke Timur merupakan satu usaha positif oleh
kerajaan Malaysia untuk meningkatkan lagi prestasi pengurusan dan
pembangunan negara. Dasar ini memberi kesan merubah budaya kerja
masyarakat Malaysia dan meninggikan prestasi dan pengeluaran negara. Di
sanmping itu ia menjadi asas kewujudan sebuah masyarakat yang dinamik dan
progresif.
47
14.0 Refleksi
Dengan Nama Allah Yang Maha Pemurah Lagi Maha Penyayang
Pertama sekali saya ingin melafazkan rasa kesyukuran kehadrat Ilahi kerana dengan
keizinan dan rahmatNya, dapatlah saya menghasilkan kerja kursus Tamadun Islam
dan Tamadun Asia (WAJ3101) ini dengan jayanya.
.
Tugasan ini memerlukan saya mencari maklumat mengenai penerapan nilai tamadun-
tamadun dalam pembinaan tamadun Malaysia. Pada peringkat awal mendapat tugasan
ini saya merasakan tekanan untuk menyiapkan kerja kursus ini kerana dalam masa
yang sama saya juga perlu menyiapkan tiga tugasan kerja kursus yang lain, tetapi
Alhamdulillah rakan-rakan sekuliah lain sudi berkongsi maklumat yang diperolehi
sama ada dari internet atau buku-buku rujukan dan ini menambahkan keyakinan saya
untuk menyiapkan kerja kursus ini dengan lebih baik lagi.
Melibatkan diri sepenuhnya di dalam kerja kursus ini serta membuat kajian mengenai
47
tamadun awal dan tamadun dunia telah menambahkan pengetahuan saya mengenai
perkembangan tamadun manusia. Setiap tamadun yang pernah wujud mempunyai
keistimewaan dan ciri-ciri tersendiri dalam memastikan kelangsungan dan
perkembangannya. Agama dan kepercayaan memainkan peranan penting dalam
perkembangan tamadun. Perkembangan agama di Malaysia telah membawa
masyarakat Malaysia ke satu tingkat kehidupan yang lebih beradab. Kedatangan
agama Islam membawa satu perubahan dari segi anutan, bahasa ,budaya dan sosial
masyarakat Tanah Melayu pada masa itu.Kedatangan Islam telah membentuk wajah
baru dan memperkukuhkan identiti Melayu yang sebelum ini dibayangi oleh elemen-
elemen rapuh dan tidak kukuh. Kejituan tamadun Melayu berlandaskan Islam telah
membentuk lakaran tamadun Malaysia.
Kesan interaksi di antara tamadun Islam, Melayu, India, China dan Jepun terhadap
tamadun Malaysia menyedarkan saya bahawa bangsa yang maju adalah bangsa yang
mampu dan boleh menerima pengaruh tamadun lain tanpa menggadaikan nilai-nilai
yang baik dalam tamadun sendiri. Sebagai contoh budaya kerja Jepun dan nilai-nilai
baik yang dipraktikkan oleh masyarakat Jepun kita teladani dan jadikan contoh selagi
ia tidak bercanggah dengan ajaran Islam ke arah untuk menjadikan negara kita maju
dan bertamadun. Tamadun berkait rapat dengan budaya sesuatu masyarakat.
Masyarakat yang berbudaya tinggi sudah pasti mempunyai kehalusan budi dan
kesempurnaan moral yang juga merupakan ciri-ciri kehidupan yang bertamadun.
” Sesungguhnya Allah menyukai orang yang berperang di jalanNya dalam barisan
yang teratur seakan-akan mereka seperti suatu bengunan yang tersusun kukuh.” (al-
Saff:4)
47
dan
” Sesungguhnya Allah tidak mengubah apa yang ada pada sesuatu kaum sehingga
mereka mengubah apa yang ada pada diri mereka sendiri.”
15.0 Rumusan
Interaksi antara tamadun Islam, Melayu, India, China dan Jepun telah meninggalkan
kesan ke atas masyarakat Malaysia. Terdapat banyak kesan positif dan juga kesan-
kesan negatif. Walaubagaimanapun, apa yang dapat dirumuskan ialah pertembungan
interaksi di antara tamadun ini mewujudkan banyak perkara-perkara baru seperti
percambahan ilmu pengetahuan, hubungan perdagangan dan banyak lagi.
Penerapan nilai-nilai tamadun Islam, Melayu, India, China dan Jepun dalam
pembinaan Tamadun Malaysia telah merperkukuhkan tamadun Malaysia.
47
