23

ผลและวิจารณผลการศึกษา

จากการศึกษาความหลากหลายของชนิดและการนําไปใชประโยชนของเห็ดปา ในพื้นที่สวนปาทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี โดยทําการสํารวจ 3 บริเวณดวยกันคือ สวนปาบริเวณหมูบานบานไร บานไรปาและบานทามะเดื่อ ซ่ึงจากการทําการศึกษาเก็บตัวอยางเหด็ปาในสวนปาธรรมชาติเก็บไดจํานวน 25 ตัวอยาง จําแนกได 15 สกุล แสดงดังตารางที่ 2 ตารางที่ 2 ความหลากหลายของเห็ดปาท่ีพบในพื้นท่ีสวนปาทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี

ชนิดท่ีพบ

ลําดับท่ี

ชื่อสามัญ (Common name)

ชื่อทองถิ่น (Local name)

วงศ (Family)

สกุล (Genus)

ชนิด (Species)

1 ปะการังเหลือง ราปะการัง Dacrymycetace

ae Calocera Calocera viscose

2 เห็ดรางแห เห็ดรางแห Phallaceae Dictyophora Dictyophora

duplicate

3 เห็ดประทดัจนี ประทัดจีน Hygrophoraceae Hygrocybe Hygrocybe firma

4 Xylaria

Xylaria Xylariaceae Xylaria Unknown

5 Xylaria Xylaria Xylariaceae Xylaria Unknown

6 Xylaria Xylaria Xylariaceae Xylaria Unknown

7 Xylaria Xylaria Xylariaceae Xylaria Xylaria hypoxylon

24

ตารางที่ 2 (ตอ)

ชนิดท่ีพบ

ลําดับท่ี

ชื่อสามัญ (Common name)

ชื่อทองถิ่น (Local name)

วงศ (Family)

สกุล (Genus)

ชนิด (Species)

8 ราลูกฝุน

ราลูกฝุน

Lycoperdaceae

Lycoperdon

Lycoperdon pyriformae

9 เห็ดสม เห็ดสม Pluteaceae Pluteus Unknown 10

ราหิ้ง

ราหิ้ง

Polyporaceae

Polyporus

Polyporus luberaster

11 ราหิ้ง ราหิ้ง Polyporaceae Polyporus Polyporus xanthopus

12 ราหิ้ง ราหิ้ง Polyporaceae Polyporus Polyporus picipes

13 ราหิ้ง ราหิ้ง Polyporaceae Polyporus Unknown 14 ราหิ้ง ราหิ้ง Polyporaceae Lenzites Unknown 15

เห็ดปะการัง

เห็ดปะการัง

Clavulinaceae

Ramaria

Unknown

16 เห็ดคอปรินัส คอปรินัส Coprinaceae Coprinus Coprinus disseminatus

17 เห็ดชงโค เห็ดชงโค Russulaceae Lactarius Unknown

18 ระโงกเหลือง ระโงกเหลือง

Amanitaceae Amanita Unknown

19 ระโงกขาว ระโงกขาว Amanitaceae Amanita Amanita vaginata

25

ตารางที่ 2 (ตอ)

ชนิดท่ีพบ

ลําดับท่ี

ชื่อสามัญ (Common

name)

ชื่อทองถิ่น (Local name)

วงศ (Family)

สกุล (Genus)

ชนิด (Species)

20 เห็ดหหูน ู เห็ดหหูน ู Auriculariaceae Auricularia Auricularia polytricha

21 เห็ดนางรม เห็ดนางรม Pleurotaceae Pleurotus Pleurotus

ostreatus.

23 เห็ดนางรม เห็ดนางรม Pleurotaceae Pleurotus Unknown

24 เห็ดโคน

เห็ดโคน Tricholomataceae

Termitomyces

Unknown

25 เห็ดโคนขาวตอก เห็ดโคนขาวตอก

Tricholomataceae

Termitomyces Unknown

26

ประเทศไทยมสีภาพภูมิอากาศเหมาะสมตอการเจริญเติบโตของเห็ดในสภาพธรรมชาติ ซ่ึงเห็ดเหลานี้บางชนิดสามารถนํามาประกอบอาหารรับประทานได เปนแหลงอาหารที่มีคุณคาทางโภชนาการคอนขางสูง มีทั้งโปรตีน คารโบไฮเดรต วิตามิน และเกลือแร อีกทั้งยังมไีขมันในระดบัต่ํา รสชาติดีชวยเพิ่มรสชาติใหแกอาหารเชน เห็ดหอม บางชนิดมีรสหวานอรอยเชน เห็ดโคน มีสารอาหารชดเชยสารอาหารที่มีในเนื้อสัตว นม หรือไข โดยมีปริมาณโปรตีนในดอกเห็ดสดรอยละ 3-6 ซ่ึงสูงกวาผักสดโดยทั่วไป อีกทั้งยังมกีรดอะมิโนทีจ่ําเปนคอนขางครบถวนและเหด็แตละชนดิจะมีระดับของสารอาหารแตกตางกันไป (สุนันทและคณะ, 2529) และยังมีอีกหลายชนิดทีนยิมนํามารับประทาน เห็ดนอกจากจะบริโภคเปนอาหารแลวยงัมีบางชนิดมสีรรพคุณใชเปนยารักษาโรคได เชน เห็ดจกิหรือตีนตุกแก มีสรรพคุณในการขับถายพยาธิตัวตืด ซ่ึงจากการศึกษาความหลากหลายของเห็ดปาในธรรมชาติคร้ังนี้พบเหด็กินได 8 ชนิด และเห็ดที่มีสรรพคุณเปนยา 2 ชนิด ดังแสดงในตารางที่ 3

27

ตารางที่ 3 สรุปชนดิของเห็ดกินไดท่ีพบในพื้นท่ีสวนปาทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี

ชนิดท่ีพบ

ลําดับท่ี ชื่อสามัญ

(Common name) วงศ

(Family) สกุล

(Genus) ชนิด

(Species)

การนํามาใชประโยชน

1 ระโงกเหลือง Amanitaceae Amanita Amanita hemibapha

อาหาร

2 ระโงกขาว Amanitaceae Amanita A. vaginata อาหาร

3 เห็ดหหูน ู Auriculariaceae Auricularia Auricularia polytricha

อาหาร

4 เห็ดนางรม Pleurotaceae Pleurotus Pleurotus spp.

อาหาร

5 เห็ดโคน Tricholomataceae Termitomyces striatus อาหาร

6 ราหิ้ง Polyporaceae Polyporus Polyporus luberaster

อาหาร

7 เห็ดนางรม Pleurotaceae Pleurotus Unknown อาหาร

9 10

เห็ดชงโค เห็ดรางแห

Russulaceae Phallaceae

Lactarius Dictyophora

Unknown Dictyophora duplicate

ยา ยา

28

ลักษณะของเห็ดปาแตละชนิดที่พบ

ภาพที ่5 เห็ดปะการัง ช่ือสามัญ ปะการังเหลือง ช่ือทองถ่ิน ราปะการัง วงศ Dacrymycetaceae

สกุล Calocera ชนิด Calocera viscose

ลักษณะ หมวกดอกมีสีเหลืองสด ผิวหมวกดอกมีลักษณะเรียบเปนมัน ขอบหมวกดอกมีลักษณะหนา สวนใหญแตกกิ่งเปนงามออกเปนสองงามยาว มีลักษณะเปนตนสูงประมาณ 3 เซนติเมตร พบขึ้นตามทอนไม กิ่งไมผุพัง แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

29

ภาพที่ 6 เห็ดรางแห ช่ือสามัญ เห็ดรางแห ช่ือทองถ่ิน เห็ดรางแห วงศ Phallaceae

สกุล Dictyophora ชนิด Dictyophora duplicate

ลักษณะ หมวกดอกมีลักษณะคลายระฆังคว่ํา ผิวหมวกดอกมีลักษณะขรุขระไมเรียบ ที่สวนปลายเปนรางแหเกิดติดกับปลายกานยื่นออกมาทางดานลางของหมวกเปนรางแห (indusium) หอยกางคลุมรอบลาํตน กานดอกเห็ดมีสีขาว สูงประมาณ 4-5 เซนติเมตร มักพบขึ้นเปนดอกเดี่ยวๆ แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

30

ภาพที่ 7 เห็ดประทัดจีน

ช่ือสามัญ เห็ดประทัดจีน ช่ือทองถ่ิน เห็ดประทัดจีน วงศ Hygrophoraceae

สกุล Hygrocybe ชนิด Hygrocybe firma

ลักษณะ หมวกดอกมีลักษณะเปนรูปครึ่งวงกลม มีสีแดงเลือดขอบดอกไมเรียบ ใตดอกมีลักษณะเปนครีบ พบขึ้นเปนกลุมบริเวณใตโคนไผ แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

31

ภาพที่ 8 Xylaria

ช่ือสามัญ Xylaria ช่ือทองถ่ิน Xylaria วงศ Xylariaceae

สกุล Xylaria ชนิด Xylaria hypoxylon

ลักษณะ มีลักษณะโครงสรางเปนทรงกระบอกเรียวยาว มีสีเทาปนดํา มีผงสีขาวปกคลุมผิวโดยรอบ พบขึ้นเปนกลุม 3-4 ตน แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

32

ภาพที่ 9 Xylaria

ช่ือสามัญ Xylaria ช่ือทองถ่ิน Xylaria วงศ Xylariaceae

สกุล Xylaria ลักษณะ มีลักษณะโครงสรางเปนทรงกระบอก สีเทาออน พบขึ้นเปนกลุมใตตนไมไมมีหมวกดอก ลําตนสูงประมาณ 2-3 เซนติเมตร แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

33

ภาพที่ 10 Xylaria

ช่ือสามัญ Xylaria ช่ือทองถ่ิน Xylaria วงศ Xylariaceae

สกุล Xylaria ลักษณะ มีลักษณะโครงสรางเปนทรงกระบอกยาว สีน้ําตาลแกเกือบดํา พบขึ้นเดี่ยวๆ บนพื้นดินใตตนไมใหญบริเวณที่มีใบไมรวงหลน ลําตนสูงประมาณ 10-15 เซนติเมตร แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

34

ภาพที่ 11 Xylaria

ช่ือสามัญ Xylaria ช่ือทองถ่ิน Xylaria วงศ Xylariaceae

สกุล Xylaria ชนิด Xylaria hypoxylon

ลักษณะ มีลักษณะโครงสรางเปนทรงกระบอก มีสีเทาปนดํา มีผงสีขาวปกคลุมผิวโดยรอบ พบขึ้นบนกิ่งไมเปนกลุม แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

35

ภาพที่ 12 ราลูกฝุน

ช่ือสามัญ ราลูกฝุน ช่ือทองถ่ิน ราลูกฝุน วงศ Lycoperdaceae

สกุล Lycoperdon ชนิด Lycoperdon pyriformae

ลักษณะ

ดอกเห็ดเปนกอนกลมสีขาวมีเสนผานศูนยกลางขนาด 2-5 เซนติเมตร ผิวดานนอกคอนขางเรียบ มีฐานรองรับเปนโคนใหญ ผิวดานบนนูน พบขึ้นเปนกลุมบนดิน มีเศษใบไมที่มีความชื้นปกคลุม รับประทานได แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

36

ภาพที่ 13 เห็ดสม

ช่ือสามัญ เห็ดสม ช่ือทองถ่ิน เห็ดสม วงศ Pluteaceae

สกุล Pluteus ชนิด Pluteus aurantiorugosus

ลักษณะ

ดอกเห็ดโคงลงมีเสนผานศูนยกลางขนาด 4-5 เซนติเมตร มีสีแดงอมสม ผิวเปนมันวาว เนื้อออนนุม ใตดอกเห็ดมีครีบสีขาว พบขึ้นเปนกลุมบนดินที่มีความชื้น รับประทานได แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

37

ภาพที่ 14 ราหิ้ง

ช่ือสามัญ ราหิ้ง ช่ือทองถ่ิน ราหิ้ง วงศ Polyporaceae

สกุล Polyporus ชนิด Polyporus luberaster

ลักษณะ

โครงสรางมีลักษณะเหนียวแข็ง สวนปลายมีหลายแฉก บริเวณขอบเปนลอนแบนแผขยาย มีความกวาง 4-5 เซนติเมตร ผิวเรียบ มีสีขาว สวนกานเปนรูปทรงกระบอกสั้น พบขึ้นตามทอนไมที่ผุพัง มีรายงานวารับประทานได แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

38

ภาพที่ 15 ราหิ้ง

ช่ือสามัญ ราหิ้ง ช่ือทองถ่ิน ราหิ้ง วงศ Polyporaceae

สกุล Polyporus ชนิด Polyporus xanthopus

ลักษณะ โครงสรางมีลักษณะเปนถวยปากกวางแบบมีกาน สวนบนมีลักษณะลึกลงคลายกรวยปากกวางมีเสนผานศูนยกลางประมาณ 2-3 เซนติเมตร มีสีเหลืองปนน้ําตาล บริเวณขอบเปนลอนหยักไมเรียบ ไมมีครีบ โคนกานจะแบนยึดติดกับทอนไม ไมแนะนําใหรับประทาน แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

39

ภาพที่ 16 ราหิ้ง ช่ือสามัญ ราหิ้ง ช่ือทองถ่ิน ราหิ้ง วงศ Polyporaceae

สกุล Polyporus ชนิด Polyporus picipes

ลักษณะ โครงสรางมีลักษณะคลายกรวยแข็งสีน้ําตาล ดานบนผิวเรียบบาง เกิดซอนกันหลายชั้น สวนตรงกลางลึกลง ขอบเปนลอน บางเปนแฉก พบขึ้นบนพื้นดินที่ช้ืนมีเศษใบไมปกคลุม ไมแนะนําใหรับประทาน แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

40

ภาพที่ 17 ราหิ้ง ช่ือสามัญ ราหิ้ง ช่ือทองถ่ิน ราหิ้ง วงศ Polyporaceae

สกุล Polyporus ลักษณะ โครงสรางมีลักษณะเปนกรวย ตรงกลางลึกลงไปมีเสนผานศูนยกลางประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร มีสีขาว พบขึ้นบนเศษกิ่งไมที่ตายแลว ไมแนะนําใหรับประทาน แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

41

ภาพที่ 18 ราหิ้ง

ช่ือสามัญ ราหิ้ง ช่ือทองถ่ิน ราหิ้ง วงศ Polyporaceae

สกุล Lenzites ชนิด Lenzites betulina

ลักษณะ โครงสรางมีลักษณะแข็ง สีเหลืองอมสมบริเวณขอบมีคล่ืนเปนลอน ไมมีกาน พบขึ้นตามตนไม รับประทานไมได แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

42

ภาพที่ 19 เห็ดปะการัง ช่ือสามัญ เห็ดปะการัง ช่ือทองถ่ิน เห็ดปะการัง วงศ Clavulinaceae

สกุล Ramariaceae ชนิด Ramaria spp.

ลักษณะ โครงสรางมีการแตกกิ่งกาน สวนปลายเปนสองงาม เรียวทูมีสีน้ําตาลและสวนปลายมีสีเหลืองออน สวนตนดานลางจะใหญและอวบ ไมแนะนําใหรับประทาน แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

43

ภาพที่ 20 เห็ดคอปรินัส

ช่ือสามัญ เห็ดคอปรินัส ช่ือทองถ่ิน เห็ดคอปรินัส วงศ Coprinaceae

สกุล Coprinus ชนิด Coprinus disseminatus

ลักษณะ ดอกเห็ดมีสีน้ําตาลปนเทา ใตดอกเห็ดมีครีบ พบเจริญเปนกลุมบนดินที่มีใบไมทับถม กานดอกมีสีน้ําตาล รับประทานไมได แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

44

ภาพที่ 21 เห็ดชงโค

ช่ือสามัญ เห็ดชงโค ช่ือทองถ่ิน เห็ดชงโค วงศ Russulaceae

สกุล Lactarius ชนิด Lactarius sordinar

ลักษณะ ดอกเห็ดลักษณะรูปรางโคง ผิวเรียบ มีสีขาวปนเทา มีลักษณะออนนุมเสนผาศูนยกลาง 5-10 เซนติเมตร ใตดอกเห็ดมีลักษณะเปนครีบ กานดอกมีสีขาวปนเทา เห็ดชงโคสามารถนําไปแกงได และยังมีคุณสมบัติเปนยาสมุนไพรยับยั้งเนื้องอกและตอตานแบคทีเรีย แหลงอางอิง: 57 เห็ดเปนยาแหงปาอีสาน (วินัย และดร. อุษา, 2548)

45

ภาพที่ 22 เห็ดระโงกเหลือง

ช่ือสามัญ เห็ดระโงกเหลือง ช่ือทองถ่ิน เห็ดระโงกเหลือง วงศ Amanitaceae

สกุล Amanita ชนิด Amanita hemibapha

ลักษณะ หมวกดอกมีสีเหลืองอมสม ผิวหมวกดอกมีลักษณะเรียบเนียนขอบหมวดอกตูมโคง มีครีบใตหมวกดอก กานดอกมีสีเหลืองออน ผิวกานดอกเรียบ พบขึ้นเปนกลุมบนพื้นดินที่มีความชื้น รับประทานได แหลงอางอิง: เห็ดไทย 2547 (ดีพรอม ไชยวงศเกียรติ, 2547)

46

ภาพที่ 23 เห็ดระโงกขาว ช่ือสามัญ เห็ดระโงกขาว ช่ือทองถ่ิน เห็ดระโงกขาว วงศ Amanitaceae

สกุล Amanita ชนิด Amanita vaginata

ลักษณะ หมวกดอกมีสีขาวนวลผิวหมวกดอกมีลักษณะเรียบขอบหมวกดอกเรียบและหยัก ครีบหมวกดอกมีสีอมเทา กานดอกมีสีขาวนวล แหลงอางอิง: เห็ดไทย 2547 (ดีพรอม ไชยวงศเกียรติ, 2547)

47

ภาพที่ 24 เห็ดหูหนู ช่ือสามัญ เห็ดหูหนู ช่ือทองถ่ิน เห็ดหูหนู วงศ Auriculariaceae

สกุล Auricularia ชนิด Auricularia polytricha

ลักษณะ มีโครงสรางเปนแผนนุม เหนียวยืดหยุน เปนแผนหนามีสีน้ําตาลเขมปนแดง ผิวขรุขระ ไมมีกาน เจริญเติบโตบนตนไม รับประทานได แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

48

ภาพที่ 25 เห็ดนางรม

ช่ือสามัญ เห็ดนางรม ช่ือทองถ่ิน เห็ดนางรม วงศ Pleurotaceae

สกุล Pleurotus . ลักษณะ ดอกเปนสีขาวออนนุม บาง รูปคลายพัด เสนผานศูนยกลางประมาณ 4-8 เซนติเมตร ใตดอกมีครีบไมมีกานดอก พบเรียงตัวกันหนาแนน เจริญตามกิ่งไมเปลือกไม รับประทานได แหลงอางอิง: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

49

ภาพที่ 26 เห็ดนางรม ช่ือสามัญ เห็ดนางรม ช่ือทองถ่ิน เห็ดนางรม วงศ Pleurotaceae

สกุล Pleurotus ชนิด Pleurotus spp.

ลักษณะ ดอกมีสีขาว กางออกมีเสนผานศูนยกลางประมาณ 8-10 เซนติเมตร ผิวหมวดอกเรียบ ใตหมวกดอกมีครีบ กานดอกเปนทรงกระบอกสีขาว พบขึ้นบริเวณทีมีเศษซากใบไมปกคลุมอยู รับประทานได แหลงอางองิ: เห็ดและราขนาดใหญในประเทศไทย (เกษม, 2537)

50

ภาพที่ 27 เห็ดนางรม ช่ือสามัญ เห็ดนางรม ช่ือทองถ่ิน เห็ดนางรม วงศ Pleurotaceae

สกุล Pleurotus ลักษณะ ดอกมีขนาดเล็กสีขาว เสนผานศูนยกลางประมาณ 2-3 เซนติเมตร ไมมีกานดอก พบเจริญขึ้นเปนกลุมบนเปลือกตนไมที่มีชีวิต ไมมีรายงานวารับประทานได แหลงอางอิง: เห็ดเมืองไทย (อนงค, 2535)

51

ภาพที่ 28 เห็ดโคน ช่ือสามัญ เห็ดโคน ช่ือทองถ่ินเห็ดโคน อันดับ Agaricales

วงศ Tricholomataceae สกุล Termitomyces

ลักษณะ หมวกดอกมีสีน้ําตาลออน เรียบ มีลักษณะโคงนูนมีครีบใตหมวกดอก มีกานดอก พบขึ้นเปน ดอกเดี่ยวๆ ตามพื้นดินจอมปลวกที่มีความชื้นมีเศษใบไมทับถม แหลงอางอิง: เห็ดเมืองไทย (อนงค, 2535)

52

ภาพที่ 29 เห็ดโคนขาวตอก ช่ือสามัญ เห็ดโคนขาวตอก ช่ือทองถ่ินเห็ดโคนขาวตอก อันดับ Agaricales

วงศ Tricholomataceae สกุล Termitomyces

ลักษณะ หมวกดอกมีขนาดเล็กผิวเรียบ มีสีขาว ขอบไมเรียบ ครีบใตหมวกดอกมีสีขาว พบขึ้นเปนกลุมบนดินจอมปลวกที่มีความชื้นมีเศษซากใบไมทับถม แหลงอางอิง: เห็ดเมืองไทย (อนงค, 2535)