CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni programi u

OBRAZOVNI PROGRAM

OPERATER U PRIMARNOJ PRERADI DRVETA

2

SADRŽAJ OPŠTI DIO ................................................................................................. 3

1. NAZIV PROGRAMA: OPERATER U PRIMARNOJ PRERADI DRVETA 3

2. NASTAVNI PLAN 3

POSEBNI DIO .............................................................................................. 5

1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI .................................................................... 5

1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI ............................................................... 6

1.2.1. MATERIJALI ...................................................................................... 6

1.2.2. MAŠINE I UREĐAJI U PRIMARNOJ PRERADI DRVETA .................................... 17

1.2.3. PRERADA DRVETA ............................................................................. 34

1.2.4. EKONOMIKA I ORGANIZACIJA PROIZVODNJE ............................................. 50

1.2.5. PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA ................................ 57

2. ISPITNI KATALOZI .................................................................................. 93

2.1. MATERIJALI ....................................................................................... 93

2.2. PRAKTIČNI RAD SA ODBRANOM ............................................................... 95

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA UČENIKA........................... 96

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA .................... 96

5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ......... 97

6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ......................... 97

7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ......................... 97

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................. 98

8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE ................... 98

9. SLOBODNE AKTIVNOSTI ........................................................................... 98

10. PROFESIONALNA PRAKSA ....................................................................... 99

3

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: OPERATER U PRIMARNOJ PRERADI DRVETA 2. Nastavni plan

Redni broj

Nastavni predmeti - grupe predmeta

I II III Ukupno

sed. god. sed. god. sed. god. A Opšteobrazovni predmeti

1. Maternji jezik i književnost 3 108 2 72 2 66 246

2. Matematika 3 108 2 72 2 66 246

3. Strani jezik 2 72 2 72 2 66 210

4. Informatika 1 36 36

5. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 66 210

Društvena grupa predmeta

1. Geografija 2 72 72

2. Istorija 1 36 36

Prirodna grupa predmeta

1. Hemija 1 36 36

2. Biologija 1 36 36

3. Fizika 1 36 36

UKUPNO A 15 540 10 360 8 264 1164 B Stručno-teorijski predmeti

1. Materijali 2 72 1 36 108

2. Mašine i uređaji u primarnoj preradi

2 72 1 36 108

3. Prerada drveta 2 72 2 66 138

4. Ekonomika i organizacija proizvodnje

2 66 66

UKUPNO B 4 144 4 144 4 132 420

C Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja 12 432 17 612 19 627 1671

D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 33 105 E Profesionalna praksa 10 dana 10 dana 20 dana F Sedmični broj časova 32 1152 32 1152 32 1056 3360 G Broj radnih sedmica 36 36 33 105

Ukupno (A+B+C+D) = 3.360

4

3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa - Omugućavanje svestranog razvoja pojedinca i njegove socijalne integracije; - Produbljivanje i proširivanje opšteg obrazovanja u funkciji struke i

obezbjeđivanje stručno-teorijskih i praktičnih znanja za samostalno obavljanje poslova u okviru zanimanja;

- Pripremanje za cjeloživotno obrazovanje i učenje; - Razvijanje sposobnosti socijalne komunikacije i sposobnosti za razvijanje

međuljudskih odnosa; - Osposobljavanje učenika za planiranje, pripremu, izvođenje, kontrolu i

vrednovanje rada u zanimanju; - Osposobljavanje učenika da samostalno, sigurno, ekonomično i kvalitetno

obavljanje poslova na izradi proizvoda primarne prerade drveta (proizvodnja rezane građe, furnira, ploča od drveta, kuća od drveta i ostalih primarnih proizvoda);

- Razvoj ekološke svijesti, svijesti o poštovanju mjera zaštite na radu i njihovoj dosljednoj primjeni.

4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih - U školu za sticanje srednjeg stručnog obrazovanja u trogodišnjem trajanju

(obrazovni program Operater u primarnoj preradi drveta) mogu se upisati lica koja su završila osnovnu školu ili završila dvogodišnju stručnu školu i nijesu starija od 17 godina. Izuzetno, u školu se mogu upisati lica do 18 godina, uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole. Lica koja imaju više od 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih.

- Ako se za upis prijavi broj kandidata veći od broja raspisanih mjesta za upis, upis se vrši prema odgovarajućem pravilniku o načinu, postupku i vrednovanju kriterijuma za upis učenika u stručne škole, koji donosi Ministarstvo prosvjete i nauke.

5. Trajanje obrazovanja - Obrazovanje po obrazovnom programu Operater u primarnoj preradi drveta traje

tri godine. 6. Prohodnost - U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta

protekle godine postigli prelaznu ocjenu, obavili sve slobodne aktivnosti i obavili profesionalnu praksu.

- Odrasli se obrazuju po programu u skladu sa planom za izvođenje obrazovnog programa za odrasle, koji donosi škola, a u skladu sa Uputstvom o prilagođavanju obrazovnih programa obrazovanju odraslih.

7. Obrazovanje koje se stiče - Završetkom obrazovnog programa Operater u primarnoj preradi drveta

učenik/učenica stiče srednje stručno obrazovanje u trajanju od tri godine – Operater u primarnoj preradi drveta i kvalifikacije Proizvođač rezane građe i Proizvođač furnira i ploča.

5

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. MATEMATIKA 1.1.3. STRANI JEZIK 1.1.4. ISTORIJA 1.1.5. GEOGRAFIJA 1.1.6. INFORMATIKA 1.1.7. HEMIJA 1.1.8. BIOLOGIJA 1.1.9. FIZIKA 1.1.10. FIZIČKO VASPITANJE

6

1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. MATERIJALI 1. Naziv predmeta: MATERIJALI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred Vrste nastave

Ukupno Teorija Vježbe Praktična

nastava I 72 72 II 36 36 III

Ukupno 108 108

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa ekološkim i socijalnim značajem šuma, - Upoznavanje sa glavnim vrstama drveta, građom drveta, tehničkim svojstvima i

upotrebom materijala, - Osposobljavanje za sagledavanje raznovrsnosti materijala koji se koriste u

finalnoj obradi drveta, - Osposobljavanje za prepoznavanje furnira i ploča i upoznavanje sa njihovim

tehnološkim osobinama, - Informativno upoznavanje sa tehnologijom proizvodnje furnira i ploča, - Upoznavanje sa pomoćnim materijalima u drvnoj industriji (ljepila, materijali za

površinsku obradu, materijale za oplemenjavane drveta), - Usvajajanje osnovnih znanja o ekonomičnoj upotrebi drveta, - Upoznavanje sa prednostima drveta kao ekološkog materijala, - Razvijanje ličnih osobina, na primjer odgovornost za zdravu sredinu.

7

4. Sadržaj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski

ciljevi Preporuke za

izvođenje nastave učenik učenik učenik

Osnovi šumarstva - Upoznaje se sa

pojmom šume kao biogeocenoze i sa šumskim fondom Crne Gore;

- Navodi karakteristike djelova stabla, opisuje rast drveta, nastanak drvnog tkiva i objašnjava funkciju pojedinih djelova;

- Navodi spoljašnje osobine debla i njihov značaj za tehničku upotrebljivost drveta.

- Objašnjava podatke o šumama i njenoj ugroženosti u Crnoj Gori i šire, iz časopisa, revija, knjiga i drugih izvora.

- Skicira stablo i uočava njegove djelove i dimenzije, važne za industriju drveta.

- Određuje pad prečnika.

- Razvrstava spoljašnje osobine debla po odgovarajućem kriterijumu.

- Razvija pozitivan odnos prema okolini.

- Film o šumama Crne Gore

- Seminarski radovi: - Šumski fond Crne

Gore - Crnogorske šume,

njihov značaj kao sirovinske baze za drvnu industriju

- Časopisi, revije, knjige i drugi izvori

Unutrašnja građa drveta - Navodi elemente

makroskopske građe drveta;

- Razlikuje i pojašnjava karakteristike elemenata makroskopske građe drveta lišćara i četinara, pojašnjava funkciju pojedinih elemenata makroskopske građe drveta i njihov uticaj na svojstva drveta;

- Navodi elemente mikroskopske građe drveta i pojašnjava funkciju i njihov uticaj na svojstva drveta;

- Pojašnjava osobine elemenata građe

- Posmatra presjeke drveta i uočava elemente makroskopske građe drveta četinara i lišćara.

- Skicira presjeke drveta i uočava elemente građe drveta na poprečnom, radijalnom i tangencijalnom presjeku.

- Razlikuje karakteristike elemenata mikroskopske građe drveta lišćara i četinara na trodimenzionalnim modelima ili slikama na poprečnom, radijalnom i

- Razvija sposobnost opažanja.

- Uzorci drveta četinara i lišćara,

- Mikroskop, lupa , mikroskopski preparati drveta

- Uzorci drveta, slike, šeme

8




drveta četinara; - Pojašnjava osobine

i karakteristike elemenata građe drveta lišćara.

tangencijalnom presjeku.

- Raspoznaje elemente građe drveta četinatra I lišćara na uzorcima drveta ili slikama.

Tehnička svojstva drveta - Definiše tehnička

svojstva drveta; Estetska svojstva - Navodi estetska

svojstva drveta (boja, tekstura, sjaj, miris, finoća, ukus..).

- Razvrstava drvo po boji.

- Na uzorcima drveta razlikuje različite teksture (poprečnu, radijalnu, tangencijalnu, spiralnu, pravilnu, nepravilnu i druge).

- Na uzorcima drveta identifikuje osobine i karakteristike, finoću drveta.

- Na osnovu estetskih svojstava drveta procjenjuje upotrebnu vrijednost.

- Raspoznaje vrstu drveta na osnovu estetskih svojstava.

- Razvija smisao za lijepo.

- Uzorci drveta

Fizička svojstva drveta - Navodi fizička

svojstva drveta; - Pojašnjava

poroznost drveta i njen značaj;

- Pojašnjava pojam mase drveta, še slobodne i vezane vode;

- Pojašnjava postupak određivanja vlažnosti drveta gravimetrijskom metodom i pomoću

- Razvrstava osnovne vrste četinara i lišćara prema masi.

- Razvrsta drvo prema poroznosti.

- Na osnovu fizičkih svojstava drveta.

- Procjenjuje upotrebnu vrijednost.

- Razvija analitičnost u svakodnevnom životu i radu.

- Električni vlagomjer

- Uzorci drveta

9




električnog vlagomjera;

- Definiše higroskopnost drveta i uticaj ravnotežne vlažnosti;

- Pojašnjava pojam utezanja i bubrenja drveta i poznaje prosječne procentre utezanja u različitim smjerovima drveta;

- Poznaje značaj provodljivosti zvuka i toplote drveta.

Mehanička svojstva drveta - Navodi mehanička

svojstva drveta - Razumije pojam

tvrdoće, čvrstoće, elastičnosti, plastičnosti i žilavosti;

- Razvrstava drvo četinara i lišćara prema tvrdoći.

- Razvrstava drvo po mehaničkim svojstvima.

- Na osnovu mehaničkih svojstava drveta procjenjuje upotrebnu vrijednost.

Fizičko-hemijska svojstva drveta - Objašnjava pojam

trajnosti; - Objašnjava snagu

ogrijevanja.

- Razvrstava osnovne vrste drveta četinara i lišćara prema trajnosti.

- Razvrstava vrste drveta četinara i lišćara prema snazi ogrijevanja.

Greške drveta - Definiše pojam i

vrste grešaka drveta.

Greške građe drveta - Opisuje greške

građe drveta (nepravilnost poprečnog presjeka, dvostruko srce,

- Raspoznaje greške građe drveta.

- Analizira uticaj grešaka građe drveta na upotrebnu vrijednost.

- Razvija analitičko mišljenje.

- Zbirka uzoraka grešaka građe drveta

10




kvrge-čvorove, usukanost vlakana, smone vrećice, reakciono drvo, sraslu koru...).

Greške od uzroka fizičke prirode - Opisuje greške od

uzroka fizičke prirode (paljivost, okružljivost, raspukline, pukotine).

- Raspoznaje greške od uzroka fizičke prirode.

- Analizira uticaj grešaka od uzroka fizičke prirode drveta na upotrebnu vrijednost.

- Zbirka grešaka drveta od uzroka fizičke prirode

Greške boje drveta - Navodi i opisuje

greške boje drveta.

- Raspoznaje greške boje drveta.

- Analizira uticaj grešaka boje drveta na upotrebnu vrijednost.

- Izgrađuje estetske kriterijume.

- Zbirka uzoraka grešaka boje drveta

Greške od insekata - Opisuje greške od

insekata (mušičavost, crvotočina);

- Upoznavanje sa metodama zaštite drveta od insekata.

- Raspoznaje greške od insekata.

- Analizira uticaj grešaka od insekata na upotrebnu vrijednost.

- Zbirka uzoraka grešaka drveta od insekata

Greške pri obradi drveta - Opisuje greške

nastale prilikom obrade.

- Raspoznaje greške pri obradi drveta.

- Analizira uticaj grešaka nastalih prilikom obrade drveta na upotrebnu vrijednost.

- Razvija sistematičnost u izvršavanju zadataka.

- Zbirka uzoraka grešaka drveta koje nastaju pri obradi

Karakteristike i upotreba najvažnijih domaćih i stranih vrsta drveta - Opisuje lišćarske

vrste drveta (bukva, hrast, jasen, javor, brijest...);

- Definiše kriterijume za prepoznavanje vrsta;

- Raspoznaje lišćarske vrste:

- Jedričave, - Bakuljave, - Sa zrelim drvetom, - Prstenasto-

porozne, - Difuzno-porozne.

- Uzorci drveta

- Opisuje četinarske vrste drveta (jela, smrča, bor crni,

- Raspoznaje četinarske vrste:

- Jedričave,


- Uzorci drveta

11




bor bijeli, ariš); - Definiše

kriterijume za prepoznavanje vrsta;

- Bakuljave, - Sa zrelim drvetom, - Sa smonim

kanalima, - Bez smonih kanala.

- Opisuje strane vrste drveta: mahagoni, tik, palisandar.

- Raspoznje osnovne strane vrste-egzote.

Rezana građa - Navodi vrste

rezane građe i osnovne tehnike rezanja.

Zna: - Osnove

tehnološkog procesa proizvodnje,

- Standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu rezane građe,

- Osnove sušenja rezane građe prirodnim i vještačkim putem.

- Proučava i primjenjuje za zadate primjere standarde za rezanu građu četinara i lišćara.

- Razvija tehničku kulturu.

- Standardi za rezanu građu

Furniri - Navodi vrste i

tehnike dobijanja furnira (ljušteni, sječeni, rezani).

Zna: - Osnove

tehnološkog procesa proizvodnje furnira,

- Standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu furnira,

- Osnove sušenja furnira prirodnim i vještačkim putem.

- Za određenu namjenu bira furnire.

- Upoređuje

standarde za ljuštene, sječene i rezane furnire.

- Razvija odgovornost prema zaštiti na radu i zaštiti životne sredine.

- Standardi za furnire

- Formiranje zbirke furnira

Ploče na bazi drveta Furnirske ploče (šper ploče) - Navodi vrste šper

ploča Zna: - Osnove

- Prepoznaje ploču iz zbirke ploča.

- Analizira konstrukciju ploče - pravilo simetrije i unakrsnosti.


- Standardi za ploče - Formiranje zbirke

ploča

12




tehnološkog procesa proizvodnje šper ploča,

- Standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu šper ploča,

- Određuje namjenu ploče.

Panel ploče (stolarske ploče) - Navodi vrste panel

ploča. - Zna: osnove

tehnološkog procesa proizvodnje panel ploča,

- Standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu panel ploča.

- Prepoznaje ploču iz zbirke.


- Stiče sigurnost u komunikaciji.

- Zbirka uzoraka panel ploča

Iveraste ploče - Navodi vrste

iverastih ploča. Zna: - Osnove

tehnološkog procesa proizvodnje iverastih ploča,

- Standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu iverastih ploča.



- Zbirka uzoraka iverastih ploča

Ploče vlaknatice - Navodi vrste ploča

vlaknatica; - Upoznaje osnove

tehnološkog procesa proizvodnje ploča vlaknatica ploča;

- Upoznaje standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu ploča vlaknatica.



- Razvija analitičnost u izvršavanju radnih zadataka.

- Zbirka uzoraka ploča vlaknatica

13

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi

Preporuke za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Pomoćni materijali u drvnoj industriji - Nabraja vrste

pomoćnih materijala ;

- Zna namjenu pomoćnih materijala.

- Klasifikuje pomoćne materijale prema namjeni.

Ljepila za drvo - Upoznaje pojam

ljepila i namjenu; - Pojašnjava

postupke lijepljenja (normalna temperatura, radno vrijeme, otvoreno vrijeme, zatvoreno vrijeme, lijepljenje na hladno, toplo, vruće);

- Opisuje osobine prirodnih ljepila i zna njihovu namjenu;

- Opisuje osobine sintetskih ljepila i zna njihovu namjenu;

- Poznaje postupak utvrđivanja viskoziteta ljepila pomoću Fordove čaše;

- Razumije postupak pripreme ljepila;

- Povezuje anatomsku građu drveta, sastav ljepila i količinu nanosa pri lijepljenju;

- Poznaje postupak uskladištenja ljepila i zaštitu pri radu sa ljepilima.

- Prepoznaje i bira ljepila za određenu namjenu.

- Analizira postupke pri lijepljenju.

- Određuje viskozitet ljepila pomoću Fordove čaše.

- Razvija ekološku svijest.

- Uzorci prirodnih i sintetskih ljepila za drvo

- Katalozi proizvođača ljepila

Sredstva za brušenje - Nabraja vrste, zna

namjenu i zna osnovne

- Uočava vezu sredstva za brušenje i

- Razvija preciznost i analitičko mišljenje.

- Uzorci sredstava za brušenje drveta

- Katalozi

14




karakteristike prirodnih i vještačkih brusnih sredstava;

- Objašnjava oznake sredstava za brušenje;

- Poznaje postupak uskladištenja i zaštitu pri radu sa sredstvima za brušenje.

postavljenih zahtjeva na površini koja se brusi.

- Čita oznake sredstava za brušenje.

proizvođača brusnih sredstava

Materijali u površinskoj obradi drveta Materijali za pripremu površine - Nabraja vrste i

osnovne osobine sredstava za pripremu površine za lakiranje.

Materijali za lakiranje - Nabraja vrste i

osnovne osobine lakova.

Materijali za završnu obradu - Navodi vrste i

osnovne osobine sredstava za završnu obradu.

Sredstva za zaštitu drveta - Navodi osobine

insekticida, fungicida i antipirena;

- Zna kriterijume upotrebe sredstava za zaštitu drveta.

- Bira materijale za priremu površine.

- Odabira lakove za određenu namjenu.

- Bira sredstva za poliranje.

- Bira sredstva zaštite drveta.

- Razvija pozitivan stav prema očuvanju materijala, energije i životne sredine.

- Uzorci materijala u površinskoj obradi

- Katalozi proizvođača materijala u površinskoj obradi drveta

Tapetarski materijal Vlakna - Upoznaje prirodna

vlakna; - Upoznaje hemijska

vlakna ; - Navodi

karakteristike i namjenu vlakana.

- Prepoznaje vlakna i određuje namjenu.

- Uzorci vlakana i katalozi proizvođača

Tkanine za izradu tapetarskih

- Prepoznaje osnovne vrste

- Uzorci tkanina za izradu tapetarskih

15




proizvoda - Navodi osnovne

vrste i karakteristike materijala za izradu tapetarskih proizvoda.

materijala u tapetarskoj proizvodnji.

- Razvija smisao za lijepo.

proizvoda i katalozi proizvođača

Pomoćni materijali za osnovne radove Metalni materijali: - Navodi vrste,

karakteristike i namjenu osnovnih metalnih i nemetalnih materijala

- Pronalazi primjere primjene opruga, žičanih jezgara, okova, opruga.

- Uzorci materijala za osnovne radove

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - G. Bućan,.: Tehnologija materijala za drvoprerađivačku školu, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2001. - N. Knežević,.: Anatomija i svojstva drveta, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva Beograd, 2001. - J. Miljković, O. Crnogorac,: Tehnologija pomoćnih materijala, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2001. - M. Spasojević:, Tehnologija materijala, Zavod za školstvo Crne Gore, - V. Šolajić,: Zaštita drveta za tehničara primarne proizvodnje i proizvođača

finalnih proizvoda od drveta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2001.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Kabinet treba da je opremljen nastavnim sredstvima: uzorci raznih vrsta drveta,

uzorci pomoćnih materijala, uzorci tapetarskih materijala, uzorci sredstava za brušenje, zbirke grešaka drveta od različitih uzoraka, ljepila, katalozi proizvođača pomoćnih materijala, sredstva za brušenje, ljepila, A/V sredstva, grafoskop, računar sa odgovarajućim softverom.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - U toku klasifikacionog perioda provjeravaju se i ocjenjuju pisani radovi učenika

(kontrolne vježbe, testovi) - najmanje po jedan u klasifikacionom periodu i usmeni odgovori učenika. Učenik mora biti ocijenjen na kraju svakog klasifikacionog perioda. Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti iz usmene provjere znanja.

- Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Visokoškolsko obrzovanje iz drvoprerade.

16

10. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetima

Predmet Znanja - Unutrašnja gradja drveta - Tehnička svojstva drveta - Greške drveta - Rezana građa - Furniri i ploče od drveta - Ljepila za drvo, boje lakovi

I ostali materijali

- Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

- Osnovi tehnologije primarne prerade drveta

- Radovi u pilani - Radovi na sušenju i parenju

drveta - Radovi na impregnaciji

drveta - Radovi u proizvodnji furnira - Radovi u proizvodnji ploča na

bazi drveta - Mašine i uređaji u primarnoj

preradi drveta - Mašine za primarnu preradu

u pilanama - Mašine za sekundarnu

preradu u pilanama - Mašine za proizvodnju furnira - Mašine za proizvodnju ploča

- Prerada drveta - Proizvodnja rezane građe - Sušenje i parenje drveta - Impregnacija drveta - Proizvodnja brodskog poda i

lamperije - Proizvodnja furnira

17

1.2.2. MAŠINE I UREĐAJI U PRIMARNOJ PRERADI DRVETA 1. Naziv predmeta: MAŠINE I UREĐAJI U PRIMARNOJ PRERADI DRVETA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 72 72 II 36 36 III

Ukupno 108 108 3. Opšti ciljevi nastave - Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komuniciranje u struci; - Usvajanje osnovnih znanja o mašinskim materijalima i mašinskim elementima; - Ovladavanje znanjem o sastavnim djelovima, principu rada i namjeni mašina i

uređaja za primarnu preradu drveta; - Sticanje znanja za rad na mašinama za primarnu preradu drveta; - Ovladavanje znanjem o principu rada i namjeni mašina i uređaja za proizvodnju

ploča na bazi drveta (furnirske, iverice, vlaknatice); - Ovladavanje znanjem i vještinama iz oblasti odabiranja i pripreme alata; - Razvijanje osjećaja odgovornosti i preciznosti u radu; - Sticanje potrebnih znanja iz oblasti zaštite na radu i zaštite čovjekove okoline.

18

4. Sadržaj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI




Uvod - Upoznaje pojam i

navodi vrste pogonskih i radnih mašina.

- Slike i šeme pogonskih i radnih mašina

Mašinski materijali - Navodi osnovne

vrste mašinskih materijala.

Konstrukcioni materijali - Zna namjenu

konstrukcionih materijala (čelik, obojeni metali, legure, tvrdi metal, brusni materijali);

- Objašnjava koroziju i uzroke nastanka.

Pogonski materijali - Zna namjenu

pogonskih materijala (gorivo, mazivo, voda).

Pomoćni materijali - Zna namjenu

pomoćnih materijala (koža, guma, azbest, plastika).

- Raspoznaje uzorke pojedinih konstrukcionih materijala.

- Raspoznaje uzorke

pogonskih materijala.

- Raspoznaje uzorke

pomoćnih materijala.


- Uzorci materijala (konstrukcioni, pogonski, pomoćni)

Mašinski elementi - Upoznaje pojam i

klasifikaciju mašinskih elemenata.

Mašinski elementi za spajanje Zna karakteristike i namjenu: - Elemenata

razdvojive veze, elemenata nezdvojive veze,

- Elemenata elastične veze.

- Raspoznaje i razvrstava uzorke pojedinih mašinskih elemenata (razdvojiva veza, nerazdvojiva veza, elastična veza).

- Skicira mašinske elemente za Spajanja.

- Razvija analitičnost u radu.

- Katalozi proizvođača mašinskih elemenata za spajanje

Mašinski elementi kružnog kretanja

- Raspoznaje uzorke pojedinih

- Katalozi proizvođača

19




- Nabraja i zna karakteristike i namjenu elemenata kružnog kretanja (osovine, osovinice, vratila, ležišta, spojnice, rukavci).

mašinskih elemnata kružnog kretanja.

- Skicira mašinske elemente kružnog kretanja.

mašinskih elemenata kružnog kretanja

Mašinski elementi za prenos snage - Nabraja mašinske

elemente za prenos snage, zna karakteristike i namjenu elemenata za prenos snage;

- Razumije pojam i značaj prenosnog odnosa.

- Skicira, na osnovu uzoraka, mašinske elemente za prenos snage .

- Izračunava prenosni odnos za zadate parametre.

- Katalozi proizvođača mašinskih elemenata za prenos snage

Mašinski elementi za provođenje fluida - Nabraja mašinske

elemente za provođenje fluida ;

- Zna osnovne karakteristike i namjenu elemenata za provođenje fluida (cijevi, cijevni elementi, cijevni zatvarači).

- Raspoznaje uzorke pojedinih mašinskih elemenata za provođenje fliuda.

- Skicira, na osnovu uzoraka, mašinske elemente za provođenje fluida.


- Katalozi proizvođača mašinskih elemenata za provođenje fluida

Maziva, goriva i podmazivanje - Razumije pojam

trenja i ulogu podmazivanja;

- Zna karakteristike i namjenu maziva ;

- Zna karakteristike i namjenu goriva.

- Odabira iz Katalozia, za zadate parametre, sredstva za podmazivanje.

- Uzorci maziva i katalozi proizvođača maziva

Energetska postrojenja u pogonima drvne industrije - Upoznaje

energetske izvore i ulogu energetskog postrojenja;

- Objašnjava princip rada elektromotora;

- Čita osnovne oznake elemenata energetskog postrojenja (manometar, sigurnosni ventil i druge).

- Uočava važnost poštovanja procedura pri radu.

- Skice i šeme elemenata i opreme energetskih postrojenja

20




- Navodi opremu za upravljanje energetskim postrojenjima.

Mašine za primarnu preradu u pilanama - Zna namjenu

osnovnih dijelove mašina: postolje, radni sto, suport alata, vođice, radno vreteno, uređaji za pričvršćivanje predmeta rada, uređaj za pomjeranje predmeta rada, prenosnike, pogonski motor i pomoćne djelove i uređaje;

- Zna podjelu i namjenu radnih alata mašina (za rezanje, rendisanje, glodanje, bušenje, struganje).

- Uočava namjenu pojedinih vrsta mašina za primarnu preradu.

- Stiče radne navike. - Navikava se na

brigu o okolini.

- Skice, šeme, fotografije mašina za preradu drveta

- Katalozi proizvođača mašina

- Uzorci radnih alata - Katalozi

proizvođača alata

Mašine za primarnu preradu u pilanama Lančane pile u pilanskoj preradi drveta Lančane pile - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada lančanih pila ;

- Poznaje karakteristike radnog alata: vrstu materijala, dimenziju trake, ozubljenje ;

- Zna kriterijume izbora alata – lančane pile ;

- Poznaje pripremu i održavanje radnog alata, najčešće greška pri radu,

- Na skici i katalozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove lančane pile.

- Skicira radni alat i uočava njegove karakteristike, važne za pravilan rad.

- Razvija analitičnost i preciznost u radu.

- Skice, šeme, katalozi proizvođača alata i mašina

- Uzorci, slike i šeme radnog alata

21




uzroke nastanka i načine otklanjanja.

Tračne pile u primarnoj preradi drveta Tračne pile trupčare - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada tračne pile trupčare;

- Poznaje karakteristike radnog alata: vrste materijala, dimenzije trake, ozubljenja ;

- Zna kriterijume izbora alata tračne pile trupčare;

- Poznaje pripremu i održavanje radnog alata tračnih pila trupčre, najčešće greška pri radu, uzroke nastanka i načine otklanjanja.

- Na skici i katalozima proizvođača pokazuje pojedine djelove tračne pile trupčare.

- Skicira radni alat i uočava njegove karakteristike, važne za pravilan rad.



Tračne pile – rastružne - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada rastružne tračne pile;

- Navodi karakteristike radnog alata: vrste materijala, dimenzije trake, ozubljenja;

- Zna kriterijume izbora alata rastružne tračne pile;

- Poznaje pripremu i održavanje radnog alata tračnih pila trupčre, najčešće

- Na skici i katalozima proizvođača pokazuje pojedine djelove rastružne tračne pile.

- Skicira radni alat rastružne tračne pile i uočava njegove karakteristike.

- Razvija moć zapažanja.



22




greška pri radu, uzroke nastanka i načine otklanjanja.

Gateri u pilanskoj preradi drveta Gater - Obrazlaže

primjenu i vrste gatera ;

- Zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada gatera;

- Poznaje karakteristike radnog alata: vrstu materijala, dimenziju trake, ozubljenje;

- Zna kriterijume izbora alata - gaterskih pila;

- Poznaje pripremu i održavanje radnog alata gaterskih pila, najčešće greška pri radu, uzroke nastanka i načine otklanjanja.

- Na skici i katalozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove gatera.

- Skicira radni alat gaterske pile i uočava njegove karakteristike, važne za pravilan rad.

- Skice, šeme gatera, katalozi proizvođača alata i mašina


Kružne pile u pilanskoj preradi drveta Kružne pile trupčare za uzdužno i poprečno rezanje - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada kružnih pila trupčare;


- Zna kriterijume izbora alata – kružne pile

- Na šemama kružne pile trupčare skicama, katalozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašine.

- Skicira radni alat kružne pile trupčare i uočava njegove karakteristike, važne za pravilan rad.

- Razvija pozitivan stav prema prirodnim naukama.

- Skice, šeme gatera, katalozi proizvođača alata i mašina

- Uzorci radnog alata

23




trupčare; - Poznaje pripremu i

održavanje radnog alata kružne pile trupčare, najčešće greška pri radu, uzroke nastanka i načine otklanjanja.

Kružne pile za sekundarnu preradu drveta Kružne pile za poprečno rezanje - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada kružnih pila za poprečno rezanje;


- Zna kriterijume izbora alata;

- Poznaje pripremu i održavanje radnog alata, najčešće greška pri radu, uzroke nastanka i načine otklanjanja.

- Na šemama rastružne kružne pile za poprečno rezanje, skicama, katalozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašine.

- Skicira radni alat kružne pile i uočava njegove karakteristike, važne za pravilan rad.

- Razvija analitičnost u radu i svakodnevnom životu.

- Šeme i slike kružnih pila za poprečno rezanje, katalozi proizvođača alata I mašina

- Radni alat kružne pile – uzorci, slike, šeme

Kružne pile za uzdužno rezanje - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada kružnih pila za uzdužno rezanje;

- Zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova ;

- Poznaje karakteristike radnog alata: vrste materijala,

- Na skicama i lozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove kružnih pila za uzduđno rezanje.

- Skicira radni alat –

kružne pile i uočava njegove karakteristike.

- Šeme i slike kružnih pila za uzdužno rezanje, katalozi proizvođača alata I mašina

- Radni alat kružne pile – uzorci, slike, šeme

24




dimenzije trake, ozubljenje ;

- Zna kriterijume izbora alata;

- Poznaje pripremu i održavanje radnog alata, najčešće greška pri radu, uzroke nastanka i načine otklanjanja.

Proizvodnja brodskog poda, lamperije i parketa - Navodi osnovne

karakteristike lamperije, brodskog poda i parketa;

- Objašnjava postupak pripreme materijala za izradu brodskog poda, lamperije i parketa;

- Navodi i objašnjava osnove tehnološkog procesa proizvodnje brodskog poda, lamperije i parketa;

- Upoređuje načine proizvodnje brodskog poda, lamperije i parketa.


- Uzorci brodskog poda, lamperije i parketa

25




učenik učenik učenik Uvod - Upoznaje pojam i

vrste mašina za proizvodnju furnira i ploča;

- Nabraja vrste mašina i uređaja u primarnoj preradi drveta.

- Stiče pozitivan odnos prema očuvanju sredstava rada.

Mašine i uređaji za proizvodnju furnira - Obrazlaže namjenu

i vrste mašina i uređaja za proizvodnju furnira.

Mašine za sječenje furnira – furnirski nož - Objašnjava

primjenu i navodi vrste furnirskih noževa ;

- Zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada furnirskog noža, karakteristike radnog alata I kriterijume izbora alata furnirskog noža ;

- Poznaje postupak pripreme i održavanja radnog alata mašine za sječenje furnira;

- Poznaje najčešće greške pri radu, uzroke nastanka i načine otklanjanja.

- Na skicama ili modelima pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina za sječenje furnira.

- Rrazlikuje uslove primjene i karakteristike pojedinih vrsta furnirskih noževa.

- Na osnovu uzoraka skicira radni alat – furnirski nož i uočava njegove karakteristike.

- Razvija sigurnost i sposobnost preduzimanja inicijative.

- Šeme i slike mašina za sječenje furnira

- Radni alat – furnirski nož - uzorci, šeme

- Katalozi proizvođača alata I mašina

Mašine za ljuštenje furnira - ljuštilica - Obrazlaže

primjenu i vrste ljuštilica ;

- Zna funkcije osnovnih

- Na šemama ili slikama mašina za ljuštenje furnira pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina.

- Na osnovu uzorka

- Izgrađuje pozitivan stav prema očuvanju dobara.

- Šeme i slike ljuštilica

- Radni alat ljuštilice - uzorak, šema

- Katalozi proizvođača alata i

26




konstruktivnih djelova i princip rada ljuštilice, zna karakteristike radnog alata i kriterijume izbora alata ljuštilice;

- Poznaje postupak pripreme i održavanja radnog alata ljuštilice;


skicira radni alat - ljuštilice i uočava njegove karakteristike.

mašina

Mašine za rezanje furnira - Zna postupak

pripremu trupaca za dobijanje rezanog furnira ;

- Obrazlaže primjenu i navodi vrste mašina za rezanje furnira ;

- Zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašina za rezanje furnira.

- Na šemama, skicama, modelima mašina za rezanje furnira pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina.

- Šeme i slike mašina za rezanje furnira

Mašine za obradu furnira Mokre makaze - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mokrih makaza;

- Zna funkcije upravljačkog uređaja sa elektroinstalacijom;

- Zna karakteristike radnog alata I kriterijume izbora alata mokrih makaza;

- Na šemama, slikama, modelima mokrih makazama pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina.

- Analizira kinematiku rada mokrih makaza.

- Skicira radni alat – makaze i uočava njegove karakteristike.

- Stiče samopouzdanje i sigurnost u radu.

- Šeme i slike mokrih makaza

- Radni alat makaza - uzorak, model, šema


27




- Poznaje pripremu i održavanje radnog alata makaza;


Uređaji za sušenje furnira-sušare - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada sušara za furnir;


- Poznaje karakteristike raznih tipova sušara za furnir;

- Poznaje pripremu i održavanje sušara;


- Na šemama ili slikama uređaja za suštenje furnira, skici i katalozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove uređaja.

- Skicira elemente uređaja za sušenje furnira i uočava njegove karakteristike.

- Uređaji za sušenje furnira

- Šeme i slike uređaja za sušenje furnira

- Katalozi proizvođača uređaja

Mašine za izradu šper ploča Mašine za obradu sljubnica - Zna funkcije

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašina za obradu sljubnica furnira, karakteristike radnog alata i kriterijume izbora alata ;

- Poznaje pripremu i održavanje radnog alata ;

- Poznaje najčešće greške pri radu,

- Na šemama ili skicama mašina za obradu sljubnica ili katalozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina.

- Na osnovu uzoraka skicira radni alat i uočava njegove karakteristike.

- Razvija analitičnost i sistematičnost u radu.

- Šeme i slike mašina za obradu sljubnica

- Radni alat mašina za obradu sljubnica - uzorak, model, šema


28





Spajači furnira - Obrazlaže

primjenu i navodi vrste spajanja furnira ;

- Zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada spajača furnira papirnom trakom, topivim lijepkom, lijepljenjem;


- Na šemama ili skicama spajača furnira ili katalozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina sa različitim principima rada.

- Šeme, slike spajača furnira (sa papirnom trakom, topljivim lijepkom)


Mašine za izradui panel ploča - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašina za izrade srednjica i konstrukcije panel ploča, navodi postupak slaganja furnira i srednjice i slepljivanje u ploču;

- Zna karakteristike radnog alata i kriterijume izbora alata, način pripreme i održavanja radnog alata;


- Uočava osnovne elemente tehnološkog procesa izrade panel ploča.

- Navikava se na sistematičan rad i marljivost.

- Šema iskice tehnološkog procesa proizvodnje panel ploča

- Video materijal toka procesa proizvodnje panel ploča

- Katalozi, prospekti video I drugi materijal proizvođača ploča

- Uzorci panel ploča

Mašine za nanošenje ljepila - Zna funkciju

osnovnih

- Na šemama ili skicama mašina za nanošenje ljepila, pokazuje osnovne

- Razvija pravilan stav prema potrebi očuvanja i zaštiti okoline.

- Šeme, slike ili modeli mašina za nanošenje ljepila

- Katalozi

29




konstruktivnih djelova i princip rada nanosače ljepila;

- Poznaje karakteristike valjaka za nanošenje ljepila, pripremu i održavanje mašine;


konstruktivne djelove mašina.

- Skicira položaj valjaka za nanošenje i doziranje, uočava njihove karakteristike.

proizvođača alata i mašina

Prese za furnirske ploče - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada presa za furnirske ploče;

- Poznaje karakteristike presa, način pripreme i održavanja presa ;


- Na šemama presa za furnirske ploče, skici i katalozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina.

- Skicira elemente prese i uočava njigove karakteristike.

- Stiče samopouzdanje

- Šema, slika ili modeli presa

- Katalozi proizvođača alata i mašina

Mašine za završnu obradu ploča Formatizer za ploče - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada formatizera za ploče, karakteristike radnog alata;

- Poznaje način pripreme i održavanje mašine;

- Poznaje najčešće greška pri radu,

- Na šemama formatizera za ploče, skici i katalozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina.

- Skicira položaj radnog alata i uočava njegove karakteristike.

- Razvija odgovornost prema kvalitetu u radu.

- Šeme i slike mašina za fromatizovanje ploča


30





Brusilica za ploče - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada brusilice za ploče;


- Poznaje karakteristike brusilica za ploče;

- Poznaje pripremu i održavanje brusilice za rad;

- Poznaje najčešće greška pri radu, uzroke nastanka i načine otklanjanja.

- Na brusilici za poče, skici i katalozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina.

- Skicira elemente radnog alata brusilice i uočava njegove karakteristike.

- Navikava se na brigu o sopstvenom zdravlju i zdravlju drugih.

- Šeme brusilica za ploče

- Katalozi proizvođača alata i mašina

Mašine za izradu ploča iverica - Obrazlaže namjenu

i vrste mašina i uređaja za proizvodnju ploča iverica.

Iverači - Obrazlaže

primjenu i vrste iverača;

- Zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova, princip rada primarnog iverača i način pripreme priimarnog i sekundarnog iverača za iveranje.

- Na šemama i katalozima proizvođača pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina.

- Skicira radni alat – iverač i uočava njegove karakteristike.

- Stiče samopouzdanje i sigurnost.

- Šeme i skike iverača

- Katalozi proizvođača, alata i mašina

- Video materijal toka procesa proizvodnje ploča iverica

Mlinovi - Obrazlaže

primjenu i vrste mlinova;

- Na šemama i katalozima proizvođača pokazuje osnovne

- Stiče radne navike. - Šeme, slike mlinova - Katalozi

proizvođača alata I mašina

31




- Zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mlina;

- Zna pripremu mlina za obradu iverja.

konstruktivne djelove mašina.

- Skicira radni alat – mlina i uočava njegove karakteristike.

Prese za ploče iverice - Zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada presa za iverice;

- Zna parametre presovanja.

- Na šemama i katalozima proizvođača ploča iverica pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina.

- Skicira elemente prese i uočava njigove karakteristike.

- Šeme, slike presa za ploče iverice


Mašine za izradu ploča vlaknatica - Razumije pojam,

vrste, tehnologiju izrade vlaknatica;

- Navodi osnovne sirovine i pomoćne materijale za izradu ploča vlaknatica;

- Poznaje tehniku pripreme sirovine za razvlaknjavanje;

- Poznaje princip rada mašina i uređaja za:

- Razvlaknjivanje, - Formiranje ploča, - Obradu ploča. - Zna: - Postupak

proizvodnje oplemenjene ploče vlaknatica

- Osnove tehnologije izrade llesonit ploča

- Osnove tehnologije izrade MDF ploča.

- Na šemama i katalozima proizvođača ploča iverica pokazuje osnovne konstruktivne djelove mašina.

- Uočava faze u tehnologiji izrade vlaknatica.

- Upoređuje tehnologiju izrade lesonit ploča I MDF ploča.

- Uočava pravila za odabiranje materijala za oplemenjavanje.

- Analizira faze izrade oplemenjenih ploča vlaknatica.

- Razvija pravilan odnos prema očuvanju dobara.

- Šeme, slike, katalozi proizvođača mašina

- Video materijal toka procesa proizvodnje ploča vlaknatica

Uređaji za transport - Navodi vrste i

namjenu uređaja - Na uređajima za

transport, skicama - Razvija ekološku

svijest. - Katalozi

proizvođača

32




za spoljašnji i unutrašnji transport;

- Navodi namjenu i sastavne djelove uređaja za transport otpadaka vazdušnim putem;

- Uočava i obrazlaže opasnosti pri radu i opasnosti za zagađenje okoline.

i katalozima proizvođača pokazuje pojedine djelove i uočava kinematiku rada.

uređaja za transport

Mašine sa numeričkim upravljanjem - Poznaje građu,

način rada i karakteristike CNC mašina;

- Razumije suštinu procesa rada numerički upravljanih mašina;

- Upoznaje se sa osnovama programiranja, postavljanja i mijenjanja reznog alata;

- Zna postupak podešavanja mašine i alata.

- Na skicama i katalozima proizvođača mašina pokazuje djelove mašina.

- Čita jednostavne programe.

- Katalozi proizvođača CNC mašina

- Katalozi proizvođača alata za CNC mašine

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Nikolić, M.: Primarna prerada drveta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2002. - Tomić, B.: Mašine i uređaji za I, II i III razred, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2001. - Harambašić, S., Kojić, N.: Primarna obrada drveta, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva , Beograd, 2002. - Ivana Dević, Alati i strojevi u obradi drveta, Element, Zagreb, 2003.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Kabinet treba da je opremljen nastavnim sredstvima: šeme, skice, slike, modeli,

uzorci sklopova i podsklopova mašina za primarnu preradu drveta i odgovarajućih alata, mjerni instrumenti, grafikoni, A/V sredstva, grafoskop, diaprojektor sa ogovarajućim dijapozitivima, računar sa odgovarajućom programskom opremom, zbirke mašinskih elemenata i materijala, katalozi proizvođača mašina, alata i materijala koji se koriste u primarnoj preradi drveta, modeli hidrauličnih i pneumatskih sistema, mjern instrumenti, katalozi proizvođača CNC mašina i alata za CNC mašine.

33


(kontrolne vježbe, testovi) - najmanje po jedan u klasifikacionom periodu i usmeni odgovori učenika. Učenik mora biti ocijenjen na kraju svakog klasifikacionog perioda. Zaključna ocijena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocijena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti iz usmene provjere znanja.

- Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionom periodu.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Visokoškolsko obrzovanje iz drvoprerade. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Mašine za primarnu

preradu u pilanama - Mašine za sekundarnu

preradu u pilanama - Mašine za proizvodnju

furnira - Mašine za proizvodnju

ploča

- Materijali

- Osnovi šumarstva - Unutrašnja građa drveta - Greške drveta - Tehnička svojstva drveta

- Prerada drveta - Proizvodnja rezane građe - Sušenje i parenje drveta - Impregnacija drveta - Proizvodnja brodarskog poda i

lamperije - Proizvodnja furnira - Proizvodnja ploča od drveta




drveta - Radovi na impregnaciji drveta - Radovi u proizvodnji furnira - Radovi u proizvodnji ploča na

bazi drveta

34

1.2.3. PRERADA DRVETA 1. Naziv predmeta: PRERADA DRVETA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 72 72 III 51 15 66

Ukupno 123 15 138 3. Opšti ciljevi nastave - Ovladavanje stručnom terminologijom, neophodnom za komunikaciju u struci; - Sticanje znanja iz oblasti pilansnke prerade drveta; - Sticanje znanja iz oblasti proizvodnje furnira; - Sticanje znanja iz oblasti proizvodnje furnirskih ploča; - Sticanje znanja iz oblasti proizvodnje ploča iverica; - Sticanje znanja iz oblasti proizvodnje ploča vlaknatica; - Sticanje znanja iz oblasti proizvodnje brodskog poda, parketa i lamperije; - Osposobljavanje za upotrebu pribora za crtanje i tehnikama rada; - Upoznavanje sa osobinama drvnih ploča, značajnih pri konstrukciji proizvoda ; - Ovladavanje osnovama izrade konstrukcione dokumentacije; - Ovladavanje vještinom skiciranja konstrukcije od drveta; - Razvijanje osjećaja odgovornosti i preciznosti u radu; - Sticanje potrebnih znanja iz oblasti zaštite na radu i zaštite čovjekove okoline.

35

4. Sadržaj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI

Informativni ciljevi i sadrzaji Formativni ciljevi Socijalizacijski



Proizvodnja rezane gradje Pilanska prerada drveta - Upoznaje pojam

pilana I podjelu pilanskog prostora;

- Navodi osnovne tipove pilana;

- Poznaje osnovne standarda trupaca četinara i lišćara za: rezanje, pragove, kombinovanu namjenu.

- Uočava osnovne karakteristike polazne sirovine i tehnologije proizvodnje rezane gradje.

- Stiče pozitivan stav prema zanimanju.

- Šema pilane

Stovarište trupaca - Navodi opšte

karakterisitike stovarišta trupaca;

- Poznaje vrste i namjenu mehanizacije na stovarištu;

- Zna poslove na manipulaciji, pripremi i zaštiti trupaca;

- Navodi opasnosti i mjere zaštite na radu.

- Premjerava trupac.

- Računa zapreminu trupaca pomoću tablica i formule.

- Razvija odgovornost za upotrebu zaštitnih sredstava.

- Uzorci trupaca - Prečnica - Tablice

Pilanska hala Načini rezanja trupaca - Upoznaje osnovne

načine - Rezanja trupaca

na pilani: - Rezanje skroz, - Prizmiranje, - Kružno

individualno rezanje,

- Specijalno rezanje.

- Skicira načine rezanja.

- Uočava prednosti i nedostatke:

- Rezanje skroz, - Prizmiranje, - Individualno

rezanje.

Tehnika prerade trupaca na primarnim mašinama Navodi i objašnjava: - Osnovne tipove

- Uočava i upoređuje razlike različitog postupka rezanja četinara i lišćara na primarnim

- Uviđa važnost racionalnog korišćenja sredstava rada i materijala.

- Katalozi proizvođača mašina

- Katalozi proizvođača alata

36




rezane gradje, - Osnove

sastavljanja primarnog rezanja (španunga),

- Tehniku prerade trupaca na gaterima i tračnim pilama,

- Osnove maksimalnog kvalitativnog, kvantitativnog I vrijednosnog iskorišćenja,

- Uređaje za transport u pilanskoj hali,

- Osnovne rezanja četinara i lišćara na klasičan način i kod automatizovanih pilana,

mašinama. - Sastavlja španung

na osnovu zadatih podataka (prečnik trupca, nadmjera, širina reza).

- Određuje dimenzije raznih sortimenata u određenoj osnovi rezanja (španungu).

Tehnika prerade na sekundarnim mašinama Navodi i objašnjava: - Postupak rezanja

na sekundarnim mašinama (poprečno i podužno rezanje),

- Vrste otpatka u pilanskoj preradi i mogućnost iskorišćenja,

- Prateće pogone pilane.

- Obrazlaže tehniku rada na sekundarnim mašinama , greške, uzroke nastajanja i načine otklanjanja.

- Uočava i upoređuje razlike i uzroke različitog postupka rezanja četinara i lišćara na sekundarnim mašinama.


- Pilana - Katalozi

proizvođača mašina

- Katalozi proizvođača alata.

Stovarište rezane građe - Navodi opšte

karakterisitike stovarišta rezane građe;

- Poznaje mehanizaciju na stovarištu, karakteristike i namjenu;

- Navodi i objašnjava

- Premjerava sortimenate rezane građe.

- Računa zapreminu rezane građe.

- Prepoznaje tipove rezane građe i otpadka.

- Stiče samopouzdanje i sigurnost u radu.

- Uzorci sortimenata rezane građe

- Tablice - Mjerni insrumenti

37




poslove na manipulaciji, sortiranju, slaganju i zaštiti rezane građe;

- Zna načine slaganja rezane građe u zavisnosti od vrste sortimenata, vrste drveta, dimenzija.

Sušenje i parenje rezane građe Sušenje drveta - Navodi osnovne

načine, značaj sušenja rezane građe, osnovne tipove sušara za drvo i glavnu i pomoćnu opremu sušare;

- Objašnjava postupak pripreme rezane građe za sušenje ;

- Poznaje i analizira osnovne činioce sušenja i osnove tehnike vođenja sušenja;

- Obrazlaže osnovne greške sušenja, uzroke nastajanja i način otklanjanja.

Parenje drveta - Navodi osnovne

načine i značaj parenja rezane građe, osnovne tipove parionica za drvo, opremu parionice;

- Objašnjava postupak pripreme rezane građe za parenje;

- Poznaje i analizira osnovne činioce parenja i osnove tehnike vođenja

- Upoređuje načine sušenja rezane građe i uočava prednosti i nedostatke pojedinih načina.

- Identifikuje karakteristike drveta u odnosu na sušenje.

- Definiše osnovni režim, kontrolu i vođenja sušenja za zadate uslove.

- Uočava prednosti parenja drvata.

- Upoređuje karakteristike drveta i načine parenja.

- Definiše osnovni režim, kontrolu i vođenja parenja.

- Uviđa važnost čuvanja životne sredine.

- Šeme procesa parenja i sušenja

- Sušara za drvo

- Parionica za drvo

38




procesa parenja; - Obrazlaže osnovne

greške parenja drveta.

Impregnacija drveta - Navodi faktore

koji uslovljavaju propadanje drveta i osnovna sredstva za impregnaciju;

- Obrazlaže osnovne metode impregnacije:

- Bez pritiska, - Metoda difuzije

antiseptika, - Metode sa

pritiskom. - Zna osnove

tehnološkog postupka impregnacije drveta;

- Zna mjere zaštite pri radu sa hemijskim sredstvima.

- Analizira faktore koji pogoduju napadu mikroorganizama koji razaraju drvo.

- Uočava prednosti i nedostatke pojedinih metoda i za zadate parametre predlaže metodu impregnacije.

- Navikava se na stalnu brigu o očuvanju zdravlja i okoline.

- Izgrađuje pravilan stav prema timskom radu.

Proizvodnja brodarskog poda, lamperije i parketa - Navodi osnovne

karakteristike lamperije, brodarskog poda i parketa, postupak pripreme materijala za izradu brodarskog poda, lamperije i parketa i osnove tehnološkog procesa proizvodnje brodarskog poda i lamperije;

- Objašnjava osnove tehnološkog procesa izrade parketa;

- Poznaje standarde brodarskog poda, parketa i

- Uočava prednosti i nedostatke brodarskog poda, lamperije i parketa u odnosu na druge materijale.

- Upoređuje tehnologije izrade brodskog poda, parketa i lamperije.


- Uzorci brodskog poda, lamperije i parketa

39




lamperije. Proizvodnja furnira Furniri, podjela, sirovina, tehnike izrade - Objašnjava pojam,

navodi vrste i tehnike izrade furnira;

- Navodi podjelu i namjenu furnira, osnove tehnologije proizvodnje sječenih, ljuštenih i rezanih furnira;

- Poznaje osnove standarda za trupce za furnir četinara i lišćara F i L).

- Upoređuje tehnologije proizvodnje sječenih, ljuštenih i rezanih furnira.

- Analizira potrebne karakteristike sirovine za izradu furnira.

- Razvija analitičnost u pristupu poslu.

- Standardi za trupce za furnir (F i L)

- Šeme - Uzorci furnira

Priprema sirovine za izradu furnira - Objašnjava

postupak mehaničke i hidrotermičke pripreme sirovine;

- Razumije postupak čuvanja i zaštite sirovine za izradu furnira.

- Uočava faze u postupku pripreme sirovine za izradu furnira.

- Šeme postupaka

pripreme sirovine

Izrada ljuštenog furnira - Navodi osnove

tehnike izrade ljuštenog furnira.

Izrada sječenog furnira - Poznaje osnove

tehnike izrade sječenog furnira.

Obrada sirovog furnira - Poznaje osnove

tehnike rada na mokrim makazama.

Sušenje furnira - Poznaje osnove

tehnike sušenja furnira.

- Upoređuje i razlikuje postupke rada, greške pri radu, osnovne uzroke nastanka grešaka i otklanjanja, kao i mjere zaštite na radu pri:

- Izradi ljuštenog furnira,

- Izradi sječenog furnira,

- Obradi sirovog furnira,

- Sušenju furnira, - Obradi suvog

furnira. - Klasiranju i

pakovanju furnira.

- Razvija analitičnost i preciznost.

- Šeme postupaka

izrade furnira - Uzorci furnira

40




Obrada suvog furnira - Poznaje osnove

tehnike rada na suvim makazama;

- Navodi mjere zaštite na radu u postupku izrade furnira.

Klasiranje i pakovanje furnira - Poznaje postupak

klasiranja i pakovanja furnira;

- Poznave osnove standarda za furnir.

Proizvodnja šper ploča Upoznaje i razumije: - Osnove

tehnološkog procesa proizvodnje šper ploča,

- Tipove mašina za spajanje furnira i tehniku rada,

- Tipove mašina za pripremu i nanošenje ljepila i tehniku rada,

- Osnovne principe konstrukcije ploča,

- Tipove presa i osnove tehnike rada,

- Osnove završne obrade ploča (formatizovanje, egaliziranje),

- Postupak mjerenja, pakovanja i skladištenja ,

- Poznaje osnove standarda za šper ploče.

- Obrazlaže postupke rada, greške pri radu, osnovne uzroke nastanka grešaka i otklanjanja, kao i mjere zaštite na radu pri:

- Spajanju furnira, - Pripremi ljepila, - Nanošenju ljepila, - Konstrukciji ploča, - Presovanju, - Završnoj obradi

ploča, - Klasiranju,

pakovanju i uskladištenju .

- Razvija tehničku pismenost i kulturu.

- Šeme postupaka izrade šper ploča

- Uzorci furnirskih ploča

Proizvodnja panel ploča Upoznaje i razumije: - Osnove

tehnološkog procesa

- Uočava osnovne zahtjeve pri konstrukciji ploča,

- Obrazlaže

- Razvija analitičnost i preciznost.

- Šeme postupaka izrade panel ploča


41




proizvodnje panel ploča;

- Postupak izrade srednjice;

- Postupak konstrukcije panel ploča;

- Postupak slaganja furnira i srednjice i slepljivanje u ploču;

- Osnove završne obrade panel ploča (formatizovanje, egaliziranje, dorada. . .);

- Postupak mjerenja, pakovanja i skladištenja;

- Poznaje osnove standarda za šper ploče.

postupke rada, greške pri radu, osnovne uzroke nastanka grešaka i otklanjanja, kao i mjere zaštite na radu pri:

- Izradi srednjce - Konstrukciji ploče - Presovanju - Završnoj obradi

ploča - Klasiranju,

pakovanju i uskladištenju.

42

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i

sadrzaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi


učenik učenik učenik Proizvodnja ploča iverica - Razumije pojam i

vrste ploča iverica; - Upoznaje I

objašnjava osnove tehnologije izrade;

- Zna mjere zaštite na radu.

- Analizira osnovne zahtjeve pri izradi ploča iverica.

- Razumije tipove i namjene ploča iverica.

- Uočava faze u tehnologiji ploča iverica.


- Šeme postupaka izrade ploča iverica

Uskladištenje i priprema sirovine - Upoznaje i

objašnjava tehniku rada na stovarištu sirovine;

- Izrada sječke, iverja i sortiranje;

- Objašnjava tehniku izrade sječke, tehnnologiju izrade iverja i postupak sortiranja.

Sušenje iverja - Upoznaje principe

i tehniku sušenja iverja.

- Razlaže postupke rada, greške pri radu, uzroke nastanka grešaka i otklanjanja, kao i mjere zaštite na radu pri:

- Uskladištenju i pripremi sirovine,

- Izradi sječke, iverja i sortiranju,

- Sušenju iverja.

- Razvija odgovornost pri izvršavanju radnih zadataka.

- Uzorci ploča iverica

- Šeme, grafikoni

Priprema ljepila i obljepljivanje iverja - Upoznaje i

objašnjava princip i tehniku rada uređaja za obljepljivanje iverja.

Natresanje iverja I formiranje sirove ploče, presovanje - Objašnjava

principe i tehniku rada uređaja za formiranje ploča (natresna stanica) i osnovne principe podešavanja režima presovanja.

Završna obrada ploča - Objašnjava osnove

završne obrade


- Pripremi ljepila i oblepljivanju,

- Natresanju iverja i formiranju sirove ploče,

- Presovanju, - Završnoj obradi

ploča, - Oplemenjavanju

ploča, - Klasiranju,

pakovanju i uskladištenju.

- Stiče odgovornost prema zaštiti čovjekove okoline.

- Šeme postupaka izrade ploča iverica

- Šeme, grafikoni - Uzorci ploča

iverica

43




ploča (formatizovanje, egaliziranje).

Oplemenjavanje ploča iverica - Objašnjava osnove

postupka oplemenjavanja ploča iverica.

Sortiranje i uskladištenje ploča - Objašnjava

postupak mjerenja, pakovanja i uskladištenja ploča iverica.

Proizvodnja ploča vlaknatica - Razumije pojam i

navodi vrste poča vlaknatica;

- Objašnjava osnove tehnologije izrade vrste poča vlaknatica.

- Analizira osnovne zahtjeve pri izradi ploča vlaknatica.

- Uočava namjene ploča vlaknatica i razlikuje faze u tehnologiji ploča vlaknatica.

- Šeme postupaka izrade ploča vlaknatica

- Uzorci ploča vlaknatica

Uskladištenje i priprema sirovne - Upoznaje tehniku

rada na stovarištu sirovine.

Izrada iverja i sortiranje - Upoznaje i

objašnjava tehniku izrade iverja i postupak sortiranja.

Hidrotermička obrada iverja - Upoznaje ii

objašnjava osnove tehnologije hidrotermičke obrade iverja.

Razvlaknjavanje sječke - Upoznaje osnove

tehnike razvlaknjavanja iverja –


- Uskladištenju i pripremi sirovine,

- Izradi sječke i sortiranju,

- Hidrotermičkoj obradi sječke,

- Razvlaknjivanju sječke.

- Pripremi mase (pulpe).

- Izgrađuje pravilan odnos prema kvalitetnom radu.

- Šeme postupaka izrade ploča vlaknatica


44




defibraciju. Priprema mase (pulpe) - Upoznaje osnove

tehnike priopreme mase (pulpe).

Formiranje ploča i presovanje - Upoznaje osnove

formiranja sirove ploče i presovanje.

Završna obrada ploča - Upoznaje osnove

završne obrade ploča.

Oplemenjavanje ploča - Objašnjava osnove

postupka oplemenjavanja ploča.

Sortiranje i uskladištavanje - Navodi postupak

mjerenja, pakovanja i uskladištenja ploča.


- Formiranju ploča i presovanju,

- Završnoj obradi ploča,

- Oplemenjavanju ploča,

- Klasiranju, pakovanju i uskladištenju.

- Navikava se na red i zaštitu na radu

- Šeme postupaka izrade vlaknatica


Proizvodnja vlaknatica suvim postupkom - Poznaje osnove

karakteristike tehnologije pri izrade mdfploča.

- Analizira osnovne zahtjeve pri izradi MDF ploča.

- Uočava faze u tehnologiji MDF ploča .


- Šeme postupaka izrade MDF ploča

- Uzorci MDF ploča

Postupci za proizvodnju iverastih i vlaknastih otpresaka u kalupima - Upoznaje postupak

izrade otpresaka na bazi iverja;

- Poznaje postupak izrade otpresaka na bazi vlaknaste mase.

- Analizira osnovne zahtjeve pri izradi otpresaka.

- Razumije tipove i namjene otpresaka.

- Šeme postupaka izrade iverastih i vlaknastih otpresaka

- Uzorci otpresaka

Osnovi tehničkog crtanja - Upoznaje materijal i

pribor za tehničko crtanje;

- Rukuje priborom za tehničko crtanje.

- Izvlači linije,

- Stiče samopouzdanje u radu.

- Pribor za tehničko crtanje

- Vježbe ( kotiranje,

45




- Upoznaje vrste tehničkih crteža i dimenzije i tehnike izrade jednostavnijih crteža;

- Razumije pojam i vrste razmjere, zaglavlja i sastavnice.

razmjera, kotira, šrafira, zaglavlje ispisivanje podataka i drugo (rad u olovci).

- Ovladava tehnikom pravilnog kotiranja i šrafiranja.

- Prikazuje skicom elemente jednostavnog proizvoda.

šrafiranje, ispisivanje sastavnice, skiciranje jednostavnih elemenata u prostoru)

Geometrijske konstrukcije - Upoznaje osnovne

geometrijske konstrukcije.

- Crta paralelne i normalne prave.

- Crta simetralu duži i ugla.

- Dijeli duž na n-jednakih djelova.

- Konstruiše elipsu. - Konstruiše pravilan

trougao, kvadrat, petougao, šestougao, osmougao.

- Stiče pozitivnu orjentaciju prema zanimanju.


- Vježbe (crtanje paralelnih I normalnih duži, konstrukcija mnogouglova)

Osnovi nacrtne geometrije - Upoznaje pojam

projektne ose i projektne ravni.

- Razumije pojam kvadranata, pojam oktanata, pojam I vrste ortoganlnog projektovanja, pojam i vrste aksonometrije I kosu projekciju.

- Crta projekcije tačke u opštem i specijalnom položaju.

- Crta projekcije duži u opštem i specijalnom položaju.

- Crta projekcije osnovnih geometrijskih likova u opštem i specijalnom položaju (kvadrat, pravougaonik, trougao).

- Crta projekcije geomentrijskih tijela u opštem i specijalnom položaju.

- Crta u kosoj projekciji jednostavno tijelo i drvene veze.



- Vježbe (projekcije

tačke i duži, projekcije osnovnih geometrijskih likova, projekcije geomentrijskih tijela, tijela u različitim projekcijama)

46




- Crta jednostavne modele u ortogonalnoj projekciji i aksonometriji.

Osnovni materijali u drvnim konstrukcijama - Navodi osnovne

osobine i upotrebu masivnog drveta, furnira i ploča na bazi drveta i označavanja materijala na crtežu

- Čita oznake materijala

Konstruktivni elementi u drvnim konstrukcijama Ramovi - Razumije pojam,

vrste i dijelove ramova;

- Poznaje ispune konstruktivnih ramova, tipove obloga ramova.

- Crta ispune konstruktivnih ramova.

- Crta tipove obloga ramova.

- Crta spojeve ramovskih veza:

- Jednostruki čep i pročep,

- Dvostruki čep i pročep,

- Varijante čepa i pročepa.

- Razvija preciznost, sigurnost i samopouzdanje u radu.

- Modeli veza - Pribor za crtanje - Vježbe (crtanje

konstruktivnih elemenata u ramovskim vezama)

Ploče - Objašnjava pojam

i zna podjelu ploča;

- Zna vrste, konstrukciju i upotrebu ploča upoznaje postupke pojačanja masivnih ploča i postavljanje ploča u ram;

- Zna vrste, konstrukciju i upotrebu šupljih ploča;

- Poznaje načine pojačanja ivica punih ploča.

- Crta spojeva masivnih ploča.

- Crta načine pojačanja masivnih ploča.

- Crta načine postavljanja ploče u ram, konstrukcije šupljih ploča (šuplje ploče sa ispunom od letava, šuplje ploče sa rešetkastom ispunom, šuplje ploče sa ćelijastom ispunom i druge).

- Uzorci ploča - Pribor za crtanje - Vježbe (crtanje

konstruktivnih elemenata ploča)

Korpus-kutija - Upoznaje pojam

korpusa;

- Analizira rasklopive sandučaste

- Uzorci korpusnih veza

- Pribor za crtanje

47




- Navodi vrste i namjenu korpusa.

spojeve i okove za takve spojeve.

- Crta spojeve kod korpusnih konstrukcija i uočava karakteristike:

- Ravnih zubaca, - Kosih zubaca, - Valjkastih čepovi i

drugih.

- Vježbe (crtanje

konstruktivnih elemenata korpusa-kutija)

Drvene obloge - Upoznaje pojam,

vrste I karakteristike obloga (masiv, ploče);

- Poznaje načine ugrađivanja zidnih obloga, podnih obloga i plafonskih obloga.

- Skicira zidne, podne i plafonske obloge.

- Skicira konstruktivna rješenja obloga od masivnog drveta.

- Stiče samopouzdanje i sigurnost.

- Vježbe (drvene obloge)

- Pribor za crtanje - Uzorci drvenih

obloga

Drvena stepeništa - Poznaje vrste

stepeništa; - Poznaje

konstrukciju stepeništa.

- Skicira stepenište i uočava njegove djelove.

- Skicira konstruktivna rješenja gazišta.

- Izgrađuje smisao za lijepo.

- Pribor za crtanje - Prospekti

proizvođača - Vježbe (drvena

stepeništa)

Kuće od drveta - Poznaje elemente

montažnih kuća (temelji, podovi, zidovi, krovovi, stropovi i drugo);

- Zna konstruktivna rješenja zidova, pregrada i krovova.

- Skicira kuću i uočava njene djelove.

- Skicira konstruktivna rješenja zidova.

- Skicira konstruktivna rješenja krova.

- Uviđa ljepotu svog zanimanja.

- Pribor za crtanje - Uzorci I prospekti - Vježbe (kuće od

drveta)

Drvna galanterija - Poznaje osnovne

proizvode drvne galanterije.

- Skicira proizvode drvne galanterije.

- Uzorci drvne galanterije

Drvna ambalaža - Poznaje pojam i

osnovne tipove drvene ambalaže od masiva i furnira (palete, gajbe, sanduci i drugo).

- Skicira tipove drvene ambalaže.

- Skicira konstruktivna rješenja ambalaže od masiva.

- Uzorci ambalaže

48




- Skicira konstruktivna rješenja ambalaže odi furnira.

Primjena računara u konstrukcijama drveta - Upoznaje

mogućnosti primjene računara u drvnim konstrukcijama.

- Crta konstruktivne elemente uz pomoć računara.

- Uviđa važnost nauke i svakodnevnog života i rada.

- Računar sa odgovarajućim programom

- Vježbe (crtanje konstruktivnih elemenata uz pomoć računara)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S. Harambašić, N. Kojić,: Primarna obrada drveta, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2002. - M. Nikolić,: Primarna prerada drveta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2002. - Drapić, S. i drugi: Tehničko crtanje sa mašinskim elementima, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002. - J. Miljković: Iverice, vlaknatice drvno-plastične mase: Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2001. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Učionica treba da je opremljena uzorcima furnira, šper ploča, panel ploča,

iverica, lesonita i drugih proizvoda primarne prerade, modelima, slikama i šemama pojedinih postupaka primarne prerade, katalozima proizvođača mašina, uređaja i alata u primarnoj preradi, A/V sredstvima, grafoskopom, računarom sa odgovarajućim paketom za crtanje.


(testovi, radovi na vježbama) - najmanje po jedan u klasifikacionom periodu i usmeni odgovori učenika. Učenik mora biti ocijenjen na kraju svakog klasifikacionog perioda. Zaključna ocijena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocijena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti iz usmene provjere znanja.

- Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Visoka stručna sprema iz područja drvoprerade.

49



Predmet Znanja - Proizvodnja rezane građe - Sušenje i parenje drveta - Impregnacija drveta - Proizvodnja brodskog

poda i lamperije - Proizvodnja furnira - Proizvodnja Ploča od

drveta - Konstruktivni elementi - Kuće od drveta

- Materijali

- Osnovi šumarstva - Unutrašnja građa drveta - Greške drveta - Tehnička svojstva drveta

- Mašine i uređaji u preradi drveta

- Mašine za primarnu preradu u pilanama

- Mašine za sekundarnu preradu u pilanama

- Mašine za proizvodnju furnira - Mašine za proizvodnju ploča

- Ekonomika i organizacija - proizvodnje

- Privređivanje - Uspješnost poslovanja - Ekonomski principi poslovanja - Racionalizacija rada




drveta - Radovi na impregnaciji drveta - Radovi u proizvodnji furnira - Radovi u proizvodnji ploča na

bazi drveta

50

1.2.4. EKONOMIKA I ORGANIZACIJA PROIZVODNJE 1. Naziv predmeta: EKONOMIKA I ORGANIZACIJA PROIZVODNJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 66 66

Ukupno 66 66 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa elementima proizvodnje i njihova međusobna zavisnost, - Razumijevanje ekonomske zakonitosti na tržištu i njihov uticaj na poslovanje

preduzeća, - Upoznavanje sa radnim mjestom i način njegovog funkcionisanja, - Upoznavanje organizacije, vođenje i nadzor dijelova proizvodnje ili grupe

poslova, - Osposobljavanje za upotrebu računarskih programa koji omogućavaju planiranje

proizvodnje i praćenje poslovanja, - Upoznavanje sa značajem potpunog ovladavanja kvalitetom, estetikom

proizvoda, čuvanjem i zaštitom okoline.

51

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREČI




Uvod u ekonomiku i organizaciju - Upoznaje osnovne

pojmove i zadatke ekonomike i organizacije;

- Uočava povezanost između ekonomike i organizacije;

- Razumije ulogu i značaj nauke u razvoju ekonomike i organizacije.

- Analizira povezanost ekonomike i organizacije.

- Uviđa važnost organizacije u svakodnevnom životu i radu.

Privređivanje - Upoznaje glavne

djelatnosti i unutrašnju strukturu preduzeća ;

- Poznaje različite funkcije preduzeća i njihov uticaj na tržište;

- Razumije funkciju osnovnih, obrtnih i ostalih sredstva preduzeć;

- Razumije pojam amortizacije;

- Razumije značaj obrta kapitala;

- Povezuje organizaciju rada u preduzeću i efikasnost poslovanja.

- Razlikuje osnovna i obrtna sredstva.

- Uočava značaj radne snage u preduzeću za poslovanje preduzeća.

- Razvija preduzetnički duh.

- Razvija

odgovornost u radu.

- Zakoni i pravilnici preduzeća

- Objašnjava postupak zasnivanja radnog odnosa;

- Poznaje dužnosti, prava i obaveze po osnovu rada i prava iz oblasti socijalne i zdravstvene zaštite.

- Uočava elemente koji utiču na zasnivanje radnog odnosa.

- Razvija naviku poštovanja propisa u svakodnevnom životu i radu.

- Zakon o radnim odnosima

Uspješnost poslovanja - Razumije pojam

utrošaka i troškova u proizvodnji;

- Razlikuje osnovne i pomoćne materijale ;

- Formira i popunjava obrazac kalkulacije.

- Izračunava utrošak osnovnih materijala za

- Razvija odgovornost prema principima koji vode uspješnom poslovanju.

- Obrasci - formulari - Računar sa

ogovarajućim softverom

52




- Razumije pojam procenta iskorišćenja materijala i otpatka;

- Upoznaje se sa cijenama materijala na tržištu i uočava značaj biranja najpovoljnijeg dobavljača;

- Razumije pojam i značaj marketinga.

jednostavni proizvod.

- Izračunava utrošak pomoćnih materijala za jednostavni proizvod.

- Izračunava utrošak rada i izrađuje kalkulaciju za jednostavniji proizvod.

Ekonomski principi poslovanja - Razumije princip

ekonomičnosti, rentabilnosti i produktivnosti I njihov uticaj na poslovanje Preduzeća.

Za zadate podatke: - Izračunava

ekonomičnost, - Izračunava

produktivnost, - Izračunava

rentabilnost.

- Obrasci - formulari

Poslovna komunikacija - Poznaje osnovna

pravila poslovne komuniciranje i njen značaj;

- Poznaje elemente prodajnog ugovora, oglasa, ponude, reklamacije.

- Formira ponudu za zadate parametre.

- Piše reklamaciju.

- Stiče sigurnost i samopouzdanje u komunikaciji.

- Dokumentacija poslovne korespodencije

Načini plaćanja - Poznaje načine

plaćanja; - Upoznaje se sa

žiro i tekućim računom.

- Upoređuje prednosti i nedostatke različitih načina plaćanja.

- Ispunjava dokumentaciju iz oblasti platnog prometa.

- Opredijeljuje se za najpovoljniji način plaćanja za zadate uslove.

- Razvija preciznost. - Dokumantacija iz oblasti platnog prometa

- Računar sa

odgovarajućim softverom

Činioci proizvodnje - Navodi činioce

proizvodnje I razumije njihov

- Analizira uticaj trošenja sredstava rada na uspješnost

- Navikava se na racionalno trošenje resursa.

53




značaj; - Razumije i

objašnjava značaj sredstava za rad za proces proizvodnje, pojam trošenja sredstava za rad u procesu proizvodnje, značaj radne snage u proizvodnom procesu, mjesto i ulogu ergonomije;

- Objašnjava pojam i strukturu radnog vremena.

poslovanja. - Analizira bilans

radnog vremena.

Osnovi knjigovodstva - Razumije osnovne

pojmove: inventura, poslovne knjige, dobit, poslovni uspjeh preduzeća i druge;

- Objašnjava jednostavno knjigovodstvo.

- Vodi jednostavno knjigovodstvo.

- Određuje okvirno poslovni uspjeh preduzeća i razumije faktore koji utiču na njega.

- Razvija pravilan odnos prema savjesnom radu.

- Osnovna knjigovodstvena dokumentacija

- Računar sa odgovarajućim softverom

Osnovi nauke o radu - Poznaje osnove iz

psihologije rada (motivacija, stav, frustracija i drugo);

- Poznaje osnove iz fiziologije rada;

- Razumije važnost profesionalne orjentacije i selekcije;

- Navodi elemente vremena izrade i faktore koji utiču na vrijeme izrade.

- Analizira normalno vrijeme izrade.

- Vrši snimanje vremena različitim metodama.

- Uočava važnost mjerenja rezultata rada.

- Navikava se na pravilno korišćenje vremena.

- Hronometar, snimački list

Radno mjesto - Navodi elemente

radnog mjesta, vrste i značaj;

- Objašnjava osnovne principe organizacije radnih

- Shematski prikazuje elemente radnog mjesta.

- Uviđa važnost timskog rada.

54




mjesta. Racionalizacija rada - Navodi i

objašnjava osnovne elemente koji utiču na racionalizaciju rada: racionalizaciju radne snage, alata, naprava i unutrašnjeg transporta, radnog mjesta, sirovina, materijala, mašina, sredine, uslova rada.

- Analizira uticaj pojedinih elemenata na racionalizaciju rada.

- Razvija svijest o važnosti očuvanja resursa.

- Slike, šeme, grafikoni

Kvalitet proizvoda - Razumije pojam i

značaj kvaliteta; - Razumije pojam i

značaj standardizacije;

- Poznaje osnovne metode za kontrolu kvaliteta.

- Povezuje kvalitet proizvoda i uspjesnost poslovanja.

-

- Navikava se na sistematičnost i tačnost u radu.

Proizvodni proces - Zna osnovne

karakteristike pojedinačne, serijske i masovne proizvodnje, njihove prednosti i nedostatke.

- Analizira pojedine vrste proizvodnih procesa i uočava razlike među njima.

- Razvija pozitivan stav prema zajedništvu.

Planiranje proizvodnje - Zna osnove vrsta

planova i njihov uticaj na uspješnost poslovanja;

- Navodi tehnike planiranja proizvodnje.

- Prati realizaciju proizvodnje putem histograma.

- Stiče samostalnost, razvija inicijativnost.

- Šeme, grafikoni. - Računar sa

odgovarajućim softverom

Zaštita na radu i zaštita životne sredine - Razumije pojam i

značaj zaštite na radu;

- Poznaje osnove propise i standarda o zaštiti na radu;

- Uočava moguće izvore opasnosti na radu i mjere zaštite.

- Za zadate uslove opasnosti

- Uviđa važnost zaštite čovjekove okoline.

- Zakon o zaštiti na radu

- Slike i uzorci zaštitnih sredstava u pogonima primarne prerade

55




- Zna osnovne izvore opasnosti i mjere zaštite u primarnoj preradi drveta;

- Navodi opšta i lična zaštitna sredstva zaštite na radu i način njihovog korišćenja;

- Zna osnovna pravila protivpožarne zaštite ;

- Poznaje osnove propisa i standarde o zaštiti životne sredine.

predlaže mjere zaštite i način postupanja.

- Standardni znaci za siguran rad,

- Propisi o zaštiti životne sredine

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Simić, D. : Ekonomika i organizacija proizvodnje, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva , Beograd, 2003. - Kosar, Lj. : Ekonomika i organizacija preduzeća, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2003.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Kabinet treba da je opremljen nastavnim sredstvima: šeme, grafikoni, pravilnici i

druga akta preduzeća, dokumenti poslovne korespodencije, dokumenti iz oblasti platnog prometra, hronometri, A/V sredstva, grafoskop, računari sa pristupom Internetu, softveri za oblikovanje dopisa, knjigovodstvo, priprema rada i kalkulacije.


(kontrolne vježbe, testovi) - najmanje po jedan u klasifikacionom periodu i usmeni odgovori učenika. Učenik mora biti ocijenjen na kraju svakog klasifikacionog perioda. Zaključna ocijena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocijena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti iz usmene provjere znanja.

- Zaključna ocijena izvodi se na osnovu svih ocijena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocijena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Visokoškolsko obrzovanje iz drvoprerade. ili ekonomije

56



Predmet Znanja

- Privređivanje - Uspješnost poslovanja - Ekonomski principi

poslovanja - Racionalizacija rada - Zaštita na radu i zaštita

životne sredine


- Proizvodnja šper ploča - Proizvodnja panel ploča - Proizovdnja ploča iverica - Proizvodnja ploča vlaknatica

- Prerada drveta

- Tehnologija iverica - Tehnologija vlaknatica - Konstruktivni elementi - Građevinska stolarija

57

1.2.5. PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA 1. Naziv predmeta: PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 72 360 432 II 72 540 612 III 66 561 627

Ukupno 210 1461 1671 Vježbe- odjeljenje se dijeli na grupe do 12 učenika

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa procesom primarne prerade drveta, - Upoznavanje sa ručnim alatima i mašinama za proizvodnju rezane građe, - Ovladavanje rukovanjem alatima i mašinama u proizvodnji rezane građe, - Upoznavanje sa mašinama i uređajima za proizvodnju furnira i ovladavaju

rukovanjem mašinama i uređajima za proizvodnu furnira, - Upoznavanje sa mašinama i uređajima za proizvodnju furnirskih ploča i

ovladavanje rukovanjem mašinama i uređajima za proizvodnu furnirskih ploča, - Upoznavanje sa mašinama i uređajima za proizvodnju drvno-vlaknastih ploča i

ovladavanje rukovanjem mašinama i uređajima za proizvodnu drvno-vlaknastih ploča,

- Ovladavanje znanjima za pripremu, održavanje i izbor radnih alata u odnosu na polazne parametre obrade,

- Upoznavanje sa glavnim vrstama drveta, građom drveta, tehničkim svojstvima, upotrebom materijala i praktičnom primjenom materijala koji se koriste u primarnoj obradi drveta i rad sa njima,

- Upoznavanje sa značajem i mjerama higijensko-tehničke zaštite i izvorima opasnosti u pogonima primarne obrade drveta,

- Upoznavanje mjera i propisa zaštite čovjekove okoline.

58

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI




Uvod u zanimanje - Upoznaje značaj i

zadatak predmeta; - Upoznavanje sa

načinom pisanja dnevnika iz praktične nastave;

- Upoznaje postupak pružanja prve pomoći, opasnosti od požara i mjere zaštite.

- Uvježbava postupak sprovođenja mjera zaštite od požara.

- Uočava osnovne elemente pružanja prve pomoći.

- Razvija pozitivan odnos prema zanimanju.

- Svaki učenik samostalno vodi dnevnik. - Dnevnik se ovjerava na kraju nastavne godine.

- Učenik je dužan da čuva dnevnik iz praktične nastave iz svih razreda, jer se ovjereni dnevnici prilažu uz prijavu za završni ispit i predstavljaju uslov za pristupanje ispitu.

- Sredstva zaštite na radu i prve pomoći.

- Slike i šeme izvora opasanosti i mjera zaštite na radu

Osnovi tehnologije primarne prerade drveta - Poznaje osnovne

karakteristike primarne prerade drveta u:

- Pilanama, - Proizvodnji

furnira, - Proizvodnji

furnirskih ploča, - Proizvodnji drvno-

vlaknastih ploča. - Razumije postupke

zaštite na radu, izvore opasnosti, osnove prve pomoći.

- Skicira prostornu organizaciju i tok materijala u pilani, fabrici furnira, furnirskih ploča i drvno-vlaknastih ploča.

- Razvija odgovornost na radu.

- Obilazak pogona za preradu drveta

Osnovi pilanske prerade drveta - Zna podjelu

pilanskog prostora i osnove tehnološkog procesa prerade u pilani.

- Skicira organizacionu šemu pilane, radna mjesta i obilježava ih.

- Uočava i analizira izvore opasnosti

59




pri radu. Stovarište trupaca - Navodi radove na

stovarištu trupaca; - Zna vrste,

namjenu ručnog alata u primarnoj preradi drveta, pripremu za rad i način rada (obrtač, sjekira, capin, pile, prečnica i drugi);

- Upoznaje mašine i uređaje za pripremu sirovine;

- Upoznaje djelove i način održavanja motorne pile;

- Upoznaje princip rada uređaja za transport.

- Izvodi pomoćne poslove pri dopremi i istovaru trupaca.

- Vrši premjeravanje trupaca.

- Vrši izračunavanje zapremine trupaca i oble građe pomoću tablica.

- Uvježbava rad sa ručnim alatom na stovarištu.

- Priprema i održava pomoćne alate za rad.

- Priprema podloge za uskladištenje trupaca, vrši razvoženje, slaganje i sortiranje trupaca.

- Vrši zaštitu trupaca do momenta prerade (premazivanje čela, špricanje antiseptičkim sredstvima, prskanje vodom i drugo).

- Vrši pripremu trupaca za rezanje i otpremu u pilansku halu.

- Poslužuje mašinu za guljenje kore.

- Vrši prerezivanje trupaca motornom testerom.

- Vrši pranje i čišćenje trupaca prije rezanja.

- Održava čistoću i odstranjuje otpadak na stovarištu trupaca.

- Primjenjuje mjere zaštite na radu.

- Razvija odgovornost za sopstveno zdravlje i zdravlje drugih.

- Stovarište trupaca - Metar, prečnica,

obrtač, capin, sjekira, prečnica tablice za utvrđivanje zapremine trupaca

- Motorna pila, ručni alat

- Sredstva zaštite na radu

60




Pilanska hala - Zna osnovne

radove u pilasnkoj hali i prostornu organizaciju;

- Zna glavne djelove mašina za primarnu preradu drveta i osnove rukovanja, glavne djelove mašina za sekundarnu preradu drveta i osnove rukovanja;

- Upoznaje osnovnu pripremu alata mašina za primarnu i sekundarnu preradu drveta;

- Zna osnove tehnike rada na:

- Gaterima, - Tračnim pilama

tupčarama, - Rastružnim tračnim

pilama, - Kratilicama, - Krajčaricama. - Zna osnovne

greške koje se javljaju pri radu na primarnim i sekundarnim mašinama;

- Upoznaje osnovne karakteristike rezanja lišćara i četinara.

- Izvodi pomoćne poslove pri pripremi gatera za rad i pri rezanju trupaca na gateru.

- Sprovodi mjere zaštite pri radu na gaterima.

- Izvodi pomoćne poslove pri pripremi tračne pile za rad i pri rezanju trupaca na tračnoj testeri.

- Sprovodi mjere zaštite pri radu sa tračnim pilama.

- Uočava značaj utvrđivanja šeme krojenja materijala poslije prerade na primarnim mašinama.

- Izvodi pomoćne poslove pri rezanju na: rastružnoj testeri, kratilicama, krajčaricama i drugim.

- Primjenjuje mjere zaštite pri radu na mašinama za sekundarnu preradu drveta.

- Održava čistoću i odstranjuje otpadak u pilanskoj hali.

- Razvija pravilan odnos prema zanimanju.

- Pilanska hala - Prospekti, tabele,

katalozi - Sredstva zaštite na

radu

Stovarište rezane građe - Objašnjava radove

i principe uređenja stovarišta rezane građe;

- Poznaje način rada uređaja za transport;

- Zna sortimente rezane građe i otpadaka;

- Mjeri dimenzije neokrajčene i okrajčene rezane građe.

- Određuje zapreminu rezane građe.

- Slaže građu i vitlove za prirodno sušenje drveta.

- Razvija odgovornost za red i zaštitu pri radu.

- Metar, pomično mjerilo, tablice za utvrđivanje zapremine sortimenata


61




- Upoznaje tehnike slaganja rezane građe;

- Upoznaje tehnike mjerenja sortimenata rezane građe, proračunavanja i otpreme.

- Priprema i polaže letvice prilikom vitlanja.

- Vrši pokrivanje vitlova i zaštitu čela sortimenata od pucanja.

- Priprema rezanu građu za sortiranje i sortira rezanu građu.

- Markira - objelježava rezanu građu prije otpreme.

- Vrši vezivanje i pakovanje rezane građe.

- Utovara rezanu građu za transport.

- Održava čistoću i odstranjuje otpadak na stovarištu rezane građe.

- Vrši uskladištenje osušene građe i priprema rezanu građu za otpremu.


Sušenje i parenje drveta - Zna postupke

pripreme rezane građe za sušenje i parenje;

- Poznaje osnovne parametre sušenja i parenja drveta, osnovnu opemu i uređaje za sušenje i parenje;

- Zna postupak pripreme građe za sušenje i parenje, osnovne principe sušenja i parenja drveta.

- Slaže građu i elemente za vještačko sušenje drveta.

- Priprema palete za slaganje i letvice za ulaganje.

- Prihvata rezanu građu iz sortirnice.

- Slaže rezanu građu na paletu.

- Formira složaj za sušenje.

- Otprema građu i elemenata do sušare.

- Vrši punjenje i pražnjenje sušare.

- Postavlja podloge

- Razvija odgovornosi za očuvanje okolone.

- Obilazak stovarište rezane građe, sušare za tehničko sušenje, parionice


62




za sušenje rezane građe za prirodno sušenje.

- Izvodi pomoćne poslove pri sušenju.

- Skladišti osušenju građu.

- Slaže građu i elemente za parenje.

- Puni i prazni parionicu.

- Skladišti parenu građu.

- Primjenjuje mjere zaštite na radu i zaštite od požara.

Impregnacija drveta - Upoznaje značaj i

metode impregnacije drveta;

- Zna glavne djelove mašina i uređaja koje se upotrebljavaju pri impregnaciji drveta, alate i uređaje u impregnaciji i njihovu namjenu, izvore opasnosti, mjere zaštite i pružanje prve pomoći.

- Priprema drvo za impregnaciju.

- Poslužuje uređaje za obradu elektro i tt stubova.

- Ručno okiva pragove

- Vrši skladištenje i zaštitu pragova i tt stubova na stovarištu.

- Priprema pragova za mašinsko okivanje, za mašinsko bušenje rupa.

- Priprema i skladišti sredstva za impregnaciju.

- Vrši punjenje i pražnjenje uređaja za impregnaciju.

- Poslužuje mašine za impregnaciju drveta.

- Skladišti i štiti impregnisane proizvode.

- Razvija ekološku svijest i kulturu.

- Pogon za impregnaciju drveta

- Prospekti, tabele, katalozi


Proizvodnja brodarskog poda, lamperije i parketa Proizvodnja brodarskog poda i lamperije

- Vrši pripremu i sortiranje sirovine.

- Izvodi pomoćne

- Razvija preciznost u radu.

- Pogon za proizvodnju brodarskog poda,

63




- Upoznaje osnovne karakteristike i tipove brodarskog poda i lamperije;

- Poznaje osnove tehnologije izrade brodarskog poda i lamperije i princip rada mašina i alate;

- Zna osnove rukovanja i podešavanja mašina za rad.

poslove na mašinama za izradu brodarskog poda i lamperije.

- Sortira brodarski pod i lamperiju, označavaih i povezuje.

lamperije - Prospekti, tabele,

katalozi alata

Proizvodnja klasičnog parketa - Upoznaje osnovne

karakteristike i tipove parketa;

- Poznaje osnove tehnologije izrade parketa i princip rada mašina i alate;

- Upoznaje osnove rukovanja i podešavanja mašina za rad.

- Grubo sortira popruge za izradu parketnih daščica.

- Sortira parketne dašćice nakon obrade na rendisaljki.

- Izvodi pomoćne poslove na mašini za izradu parketa.

- Sparuje sortirane daščice klasičnog parketa u vezove.

- Klasira, označava i povezuje parketa.

- Pogon za proizvodnju parketa

- Prospekti, tabele, katalozi alata

Proizvodnja ambalaže - Upoznaje osnovne

karakteristike i tipove ambalaže od masivnog drveta;

- Upoznavanje osnove tehnologije izrade i princip rada mašina i alata.

- Izrađuje elemente ambalaže.

- Skiva ambalažu od masiva pneumatskim pištoljem.

- Vezuje skovane elemente ambalaže.

- Sortira i vezuje elemente za ambalažu.

- Obilježava ambalažu prije otpreme.

- Sprovdi mjere zaštite na radu.

- Razvija pozitivan stav prema očuvanju materijalnih dobara.

- Pogon za proizvodnju ambalaže


Osnovi proizvodnje furnira - Zna prostornu

podjelu pogona za proizvodnju

- Skicira organizacionu šemu pogona za

- Pogon za proizvodnju furnira

- Skice i šeme

64




furnira; - Zna osnove

tehnološkog procesa izrade furnira I osnovne karakteristike i vrste furnira.

izradu furnira, radna mjesta i identifikuje ih.

- Upoređuje razne vrste furnira prema načinu dobijanja i namjeni.

- Uočava i analizira izvore opasnosti pri radu.

pogona za izradu furnira

Priprema sirovine za izradu furnira Stovarište sirovina - Upoznaje

tehnologiju i radna mjesta u pripremi sirovine (rad na stovarištu, mehanička i hidrotermička priprema sirovine).

- Izvodi poslove manipulacije trupcima na stovarištu (kačenje trupaca na kran, kačenje trupaca iz sortirnog polja za transport u parne jame i drugo).

- Vrši zaštitu trupaca na stovarištu.

- Vrši osnovnu kontrola parenja u jami (nivo vode, stepen zaptivenosti jame).

- Čisti jame za parenje od nečistoća.

- Vši koranje trupaca ručno ili mehanizovano (pomoću guljača).

- Sakuplja otpadak (trake kore) i odstranjiuje van radnog mjesta.


- Stiče radne navike - Razvija pravilan

odnos prema zaštiti na radu

- Pogon za proizvodnju ljuštenog i sječenog furnira


Proizvodnja furnira Ljušteni furnir Upoznaje: - Glavne djelove i

princip rada ljuštilice,

- Osnove rukovanja i podešavanja

- Izvodi pomoćne poslove pri ljuštenju furnira: prerezuje furnirski trupac, premjerava trupac, centrira


- Razvija pravilan

odnos prema zaštiti na radu.

- Pogon za proizvodnju ljuštenog furnira

- Prospekti, tabele - Sredstva zaštite

na radu

65




ljuštilice , - Izvore opasnosti i

osnove zaštite na radu.

trupca na ljuštilici, rukuje transporterom za dovoz trupaca do ljuštilica, ulaže vrpcu u uređaj za namotavanje, skida rolne namotanog furnira, poslužuje transporter za odvoz otpada i izvodi druge pomoćni poslovi na ljuštilici.

Sječeni furnir Upoznaje i objašnjava: - Glavne djelove i

princip rada furnirskog noža,

- Osnove rukovanja i podešavanja furnirskog noža,

- Izvore opasnosti i osnove zaštite na radu.

- Izodi pomoćne poslove pri sječenju furnira: pomaže pri postavljanju fliča furnirskom nožu, rukuje transporterom za dotur fličeva do furnirskog noža, prihvata i odlaže sječeni furnir, poslužuje transporter za odvoz otpada i izvodi druge pomoćne poslove.

- Pogon za proizvodnju sječenog furnira

- Prospekti, tabele - Sredtva zaštite na

radu

Upoznaje i objašnjava: - Postupak obrade

sirovog furnira, - Postupak sušenja

furnira, - Postupak obrade

suvog furnira, - Postupak

klasiranja i pakovanja,

- Mjere zaštite na radu.

- Izvodi pomoćne poslove pri obradi ljuštenog furnira: odvaja furnir poslije obrade na mokrim makazama, slaže, čisti radno mjesto i drugo.

- Izvodi pomoćne poslove pri sušenju furnira: ulaže sirovi furnir u sušaru, prihvata i odlaže osušeni furniir po dimenzijama i kvalitetu iz sušare,


- Razvija pravilan

odnos prema zaštiti na rad.



66




prati kvalitet sušenja furnira vizuelno, čisti radno mjesto i drugo.

- Izvodi pomoćne poslove pri obradi suvog furnira: slaganje, dodavanje, odlaganje na složaj, razvrstavanje po dimenzijama i kvalitetu, čisti radno mjesto.

- Izvodi pomoćne poslove pri klasiranju i pakovanju: sortira furnir prema dimenzijama i kvalitetu, vrši povezivanje furnira u svežnjeve, pakuje furnir u okvire od dasaka, vrši obilježavanje furnira.


Proizvodnja šper ploča Upoznaje i objašnjava:

- Prostornu podjelu pogona za proizvodnju šper ploča,

- Osnove tehnološkog procesa izrade šper ploča,

- Osnovne karakteristike i vrste šper ploča.

- Skicira organizacionu šemu pogona za izradu šper ploča, radna mjesta i identifikuje ih.

- Upoređuje razne vrste šper ploča prema načinu dobijanja i namjeni.

- Pogon za izradu šper ploča

- Uzorci šper ploča - Skice i šeme

pogona za izradu šper ploča

Stovarište trupaca Izrada ljuštenog furnira Obrada sirovog furnira

- Izvodi jednostavne poslove pri izradi furnira na ljuštilici, na mokrim

- Razvija pravilan odnos prema zaštiti na radu.

- Pogon za proizvodnju šper ploča


67




Sušenje furnira - Upoznaje i

objašnjava tehnološki proces rada na stovarštu trupaca, pri izradi ljuštenog furnira, obradi sirovog furnira, sušenju furnira.

makazama, vještine pri sušenju ljuštenog furnira, pri obradi furnira.

Krojenje i spajanje furnira - Upoznaje i

objašnjava postupak krojenja i spajanja furnira.

- Izvodi pomoćne poslove pri krojenju i spajanju furnira: slaganje, sortiranje po dimenzijama i kvalitetu, odlaganje, transport i drugo.



- Razvija analitičko mišljenje.



Priprema i nanošenje ljepila - Navodi tipove

mašina za pripremu i objašnjava nanošenje ljepila i tehnologiju pripreme ljepila.

- Izvodi pomoćne poslove pri pripremi i nanošenju ljepila (doprema furnir, ulaže furnir u mašinu za nanošenje ljepila, odlaže furnir, transportuje furnir, čisti uređaj za pripremu ljepila i mašinu za nanošenje ljepila).




Konstrukcija ploča i presovanje - Poznaje

tehnologiju i navodi osnovna pravila konstrukcije ploča i tipove uređaja za presovanje.

- Vrši obezbjeđivanje dovoljne količine furnira za konstrukciju ploča.

- Postavlja limove. - Slaže furnire

poštujući pravila konstrukcije.

- Izvodi pomoćne poslove pri

- Stiče radne navike.



68




presovanju ploča (ulaganje ploča u presu, pražnjenje prese, transport ploča i dr.).


Završna obrada ploča - Objašnjava

tehnologiju završne obrade ploča.

- Vrši pomoćne poslove u završnoj obradi ploča, pri formatizovanju, doradi i brušenju ploča.

- Vrši obezbjeđenje dovoljne količine ploča za obradu.

- Izvodi pomoćne poslove pri klasiranju ploča: klasira ploče prema dimenzijama, kvalitetu, vrši označavanje ploča i odlaganje.


- Izgrađuje osjećaj za lijepo.



Proizvodnja panel ploča Upoznaje i objašnjava:

- Prostornu podjelu pogona za proizvodnju panel ploča,

- Osnove tehnološkog procesa izrade panel ploča,

- Osnovne karakteristike i vrste panel ploča.

- Skicira organizacionu šemu pogona za izradu panel ploča, radna mjesta i obilježava ih.

- Upoređuje razne vrste panel ploča prema načinu dobijanja i namjeni.


- Pogon za izradu panel ploča

- Skice i šeme pogona za izradu šper ploča


Proizvodnja ljuštenog furnira Stovarište trupaca Izrada ljuštenog furnira Obrada sirovog furnira Sušenje furnira Spajanje furnira - Upoznaje i

- Izvodi pomoćne poslove pri izradi furnira na ljuštilici, na mokrim makazama, pri sušenju ljuštenog furnira, pri spajanju ljuštenog furnira.


- Pogon za proizvodnju panel ploča


69




objašnjava tehnološki proces proizvodnje ljuštenog furnira, izvore opasnosti i mjere zaštite na radu.


Izrada srednjice - Upoznaje tipove

postupaka i urađaja za izradu srednjice i mjere zaštite na radu.

- Obavlja pomoćne poslove na liniji izrade srednice.



Priprema i nanošenje ljepila - Poznaje tipove

mašina za pripremu i objašnjava nanošenje ljepila i tehniku rada i tehnologiju pripreme ljepila.

- Izvodi pomoćne poslove pri pripremi I nanošenju ljepila.

- Uočava karakteristične greške pri pripremi i nanošenju ljepila i način otklanjanja.




Konstrukcija ploča i presovanje - Poznaje i

objašnjava tehnologiju i osnovna pravila konstrukcije ploča;

- Upoznaje elemente režima presovanja.

- Obavlja pomoćne poslove na konstrukciji ploča i presovanju.

- Uočava karakteristične greške pri konstrukciji ploča i presovanju i način otklanjanja.


- Razvije preciznost i analitičko mišljenje.


Završna obrada ploča i klasiranje - Upoznaje

elemente režima presovanja, objašnjava tehnologiju završne obrade ploča i mjere zaštite na radu.

- Izvodi pomoćne poslove pri presovanju, završnoj obradi panel ploča i klasiranju.


Proizvodnja ploča iverica Upoznaje i objašnjava: - Prostornu podjelu

- Skicira organizacionu šemu pogona za

- Razvija pravilan odnos prema zanimanju.

- Pogon za izradu ploča iverica

- Uzorci ploča

70




pogona za proizvodnju ploča iverica,

- Osnove tehnološkog procesa izrade ploča iverica,

- Osnovne karakteristike i vrste ploča iverica.

izradu ploča iverica, radna mjesta i iobilježava ih.

- Upoređuje razne vrste ploča iverica prema načinu dobijanja i namjeni.


iverica - Skice i šeme

pogona za izradu ploča iverica

Uskladištenje i priprema sirovine, izrada sječke i iverja, sortiranje, uskladištenje - Poznaje značaj

uskladištenja i pripreme sirovine;

- Objašnjava postupak izrade sječke i iverja i postupak sortiranja i uskladištenja iverja.

- Vrši skladištenje drvne sirovine.

- Slaže ii sortira drvnu sirovinu.

- Poslužuje uređaje za tranport sirovine.

- Vrši zaštitu sirovine do upotrebe.

- Izvodi poslove na izradi sječke, iverja, sortiranje i uskladištenje.

- Primjenjuje mjera zaštite na radu.


- Pogon za proizvodnju ploča iverica


Sušenje iverja, uskladištenje, priprema ljepila i obljepljivanje iverja - Upoznaje uređaj

za sušenje i osnove tehnologije sušenja iverja ;

- Objašnjava tehnologiju pripreme ljepila i obljepljivanja iverja.

- Izvodi pomoćne poslove kod sušenja i sortiranja iverja.

- Izvodi pomoćne poslove kod pripreme ljepila.

- Izvodi pomoćne poslove kod obljepljivanju iverja.


- Razvija pravilan stav prema očuvanju zdravlja saradnika.



Natresanje iverja, formiranje sirove ploče, presovanje - Objašnjava

tehnologiju formoranja sirovih ploča i presovanja.

- Izvodi pomoćne poslove kod natresanja iverja i formiranja sirove ploče.

- Izvodi pomoćne poslove kod presovanja.




71





tehnologiju završne obrade ploča (odležavanje, formatizovanje, brušenje).

- Izvodi pomoćne poslove kod formatizovanja ploča, brušenja ploča, klasiranja i uskladištenja ploča.


- Navikava se na poštovanje tehnološke discipline.



Oplemenjavanje ploča iverica - Objašnjava

tehnologiju oplemenjavanje ploča, navodi materijale koji se koriste za oplemenjavanje.

- Izvodi pomoćne poslove na uređajima za oblaganje ploča (melaminom, folijom i drugim materijalima).





postupak sortiranja i uskladištenja ploča.

- Izvodi pomoćne poslove pri klasiranju i uskladištavanju ploča.




Proizvodnja vlaknatica Upoznaje i objašnjava:

- Prostornu podjelu pogona za proizvodnju ploča vlaknatica,

- Osnove tehnološkog procesa izrade ploča vlaknatica,

- Osnovne karakteristike i vrste ploča vlaknatica.

- Skicira šemu pogona za izradu l ploča vlaknatica, radna mjesta i obilježava ih.

- Upoređuje razne vrste ploča vlaknatica prema načinu dobijanja i namjeni.



- Razvija analitičnost u pristupu životnim i radnim situacijama.

- Pogon za izradu ploča vlaknatica


- Skice i šeme pogona za izradu ploča vlaknatica

Uskladištenje i priprema sirovine, Izrada sječke i iverja, sortiranje, uskladištenje - Objašnjava

tehnološki proces rada.

- Uvježbava stečene vještine na uskladištenju i pripremi sirovine, na izradi sječke, sortiranju i uskladištenju iverja.


- Stiče radne navike. - Pogon za izradu ploča vlaknatica


72




Hidrotermička obrada sječke - Poznaje i

objašnjava osnove tehnologije hidrotermičke obrade sječke.

- Prati rad uređaja za hidrotermičku obradu sječke.

- Uočava najčešće greške i uzroke grešaka pri radu i zna načine njihovog otklanjanja.


- Pogon za izradu ploča vlaknatica

Razvlaknjavanje sječke (defibracija) i priprema mase (pulpe) - Poznaje i

objašnjava osnove tehnologije razvlaknjavanja sječke (defibraciju) i pripreme mase (pulpe).

- Prati rad uređaja za razvlaknjavanje.

- Prati rad uređaja za priprema mase (pulpe).

- Primjenjuje zaštitne mjere pri radu.


- Pogon za proizvodnju ploča vlaknatica

Formirnje ploče i presovanje - Upoznaje osnove

tehnologije formoranja ploča i izrade ploča.

- Prati rad uređaja za fomatiranje ploča i presovanje.



Završna obrada ploča, sortiranje i uskladištenje - Objašnjava osnove

tehnologije završne obrade ploča i klasiranja i postupak završne obrade ploča vlaknatica.

- Radi na poslovima završne obrade ploča vlaknatica.

- Sortira i klasira ploče.



73




učenik učenik učenik Uvod - Upoznaje izvore

opasnosti (sredstva rada, električna struja i dr), opasnosti od požara, uzroke požara i postupak gašenja, postupak pružanja prve pomoći, značaj zaštite na radu.

- Uvježbava postupak sprovođenja mjera zaštite na radu i od požara.

- Razvija osjećaj odgovornosti i efikasnosti u radu.

- Sredstva zaštite na radu i prve pomoći

- Slike i šeme izvora opasanosti i mjera zaštite na radu

Tehnologija primarne prerade drveta Upoznaje i objašnjava osnovne karakteristike primarne prerade drveta: - U pilanama, - U proizvodnji

furnira, - U proizvodnji

furnirskih ploča, - U proizvodnji

drvno-vlaknastih ploča.

- Skicira raspored radnih mjesta i tok materijala u preradi drveta na pilanama.

- Skicira raspored radnih mjesta i tok materijala u priizvodnji furnira.

- Skicira raspored radnih mjesta i tok materijala u proizvodnji furnirskih ploča.

- Skicira raspored radnih mjesta i tok materijala u proizvodnji drvno-vlaknastih ploča.

- Razvija pozitivan odnos prema radu.

- Šeme tehnološkog procesa pilane

- Šeme tehnološkog procesa izrade furnira

- Šeme tehnološkog procesa izrade furnirskih ploča

Proizvodnja rezane građe - Upoznaje podjelu

pilanskog prostora i osnove tehnološkog procesa prerade u pilani.

- Skicira organizacionu šemu pilane.

- Analizira osnovna radna mjesta u pilani.


- Pridržava se mjera zaštite na radu.

- Stiče radne navike.

- Pilana - Sredstva zaštite

na radu

Stovarište trupaca Tehnološki proces na stovarištu trupaca Navodi radove na stovarištu trupaca:

- Skicira stovarište trupaca.

- Mjeri i izračunava zapreminu trupaca

- Navikava se na kvalitet u radu.

- Stovarište trupaca - Metar, prečnica,

obrtač, sjekira, tablice za

74




- Istovar i prijem trupaca,

- Skidanje kore trupaca,

- Prekraćivanje trupaca,

- Sortiranje trupaca, - Razvoženje i

slaganje sortiranih trupaca,

- Čuvanje i zaštita trupaca;

- Poznaje izvore opasnosti i mjere zaštite na radu na stovarištu trupaca.

i oble građe račun-askim putem i pomoću tablica.

- Izvodi poslove istovara trupaca i imenuje uređaje za te poslove.

- Vrši kontrolu sirovine po kolilčini i kvalitetu.

- Radi poslove pripreme trupaca (skidanje kore, prikraćivanja).

- Vrši sortiranje, razvoženje i slaganje trupaca i oble građe.

- Vrši zaštitu trupaca i oble građe do momenta prerade.

- Vrši pregled trupaca i čišćenje trupaca prije rezanja.

- Uočava osnovne greške pri radu na stovarištu, uzroke nastajanja i način otklanjanja.


utvrđivanje zapremine trupaca


Pilanska hala Tehnološki proces u pilanskoj hali - Poznaje prostornu

organizaciju pilanske hale.

- Skicira raspored mašina u pilanskoj hali.

Navodi osnovne mašine za primarnu preradu drveta: - Gater, - Tračne pile

trupčare. - Upoznaje

transportne uređaje u pilasnkoj hali.

- Radi na primarnim mašinama.

- Mjeri i izračunava zapreminu trupaca i oble građe i evidentira.

- Vrši pregled trupaca prije rezanja na gateru.

- Izvodi poslove

- Stiče sigurnost, istrajnost i upornost u obavljanju radnih zadataka.

- Pilanska hala - Prospekti, tabele,

katalozi - Sredstva zaštite

na radu

75




pripreme gatera za rad.

- Vrši rezanje trupaca ucijelo (skroz).

- Vrši prizmiranje trupaca.

- Izvodi poslove pripreme tračne pile trupčare za rad.

- Vrši rezanje trupaca tehnikom individualnog rezanja.

- Uočava osnovne greške pri radu, uzroke nastajanja i način otklanjanja.


Navodi osnovne mašine za sekundarnu preradu drveta: - Rastružne tračne

pile, - Kružne pile za

poprečno rezanje, - Kružne pile za za

podužno rezanje.

- Radi na sekundarnim mašinama.

- Izvodi poslove pripreme rastružnih tračnih pila za rad.

- Vrši rezanje na rastružnoj tračnoj testeri.

- Izvodi poslove pripreme pile za poprečno rezanje za rad.

- Vrši rezanje na kružnoj testeri za poprečno rezanje.

- Izvodi poslove pripreme pile za uzdužno rezanje za rad.

- Vrši rezanje na kružnoj testeri za uzdužno rezanje.



- Mašine za sekundarnu preradu drveta



76




Stovarište rezane građe Tehnološki proces na stovaištu rezane građe Poznaje načine i postupak : - Sortiranja rezane

građe, - Slaganja rezane

građe, - Zaštite rezane

građe do otpreme, - Objelježavanja i

otpreme rezane građe.

- Zna vrste i namjenu transportnih uređaja na stovarištu;

- Poznaje izvore opasnosti i mjera zaštite na radu na stovarištu rezane građe.

- Skicira stovarište rezane građe.

- Identifikuje radove na stovarištu rezane građe.

- Identifikuje tipove rezane građe.

- Mjeri i izračunava zapreminu sortimenata rezane građe.

- Vrši sortiranje i slaganje rezane građe u vitlove za prirodno sušenje.

- Vrši zaštitu sortimenata rezane građe do momenta otpreme.

- Vrši uskladištenje i pripremu građe za otpremu (obilježavanje, pakovanje . .).


- Brine o svojoj bezbjednosti i bezbjednosti drugih.

- Metar, pomično mjerilo tablice za utvrđivanje zapremine sortimenata

- Transportni uređaji


Sušenje drveta Zna i objašnjava: - Značaj i ulogu

sušenja drveta, - Postupak pripreme

građe za sušenje, - Osnovne principe

sušenja drveta, greške, uzroke nastajanja i otklanjanja drešaka,

- Osnovnu opemu i uređaje za sušenje,

- Osnove tehnike vođenja. Sušenja,

- Identifikuje tipove sušara za drvo, glavnu I pomoćnu opremu sušare.

- Vrši sortiranje i slaganje rezane građe u vitlove za vještačko sušenje.

- Vrši sušenje drvo na bazi unaprijed zadatih parametara (režima) i pomaže pri vođenju sušenja.

- Vrši uskladištenje osušene građe.

- Uočava osnovne greške pri sušenju, uzroke nastajanja i način otklanjanja

- Razvija analitičnost u radu i svakodnevnom životu.

- Sušare za rezanu građu

- Prospekti, tabele, katalozi sušara

77




grešaka. Parenje rezane građe Zna i objašnjava: - Značaj parenja

rezane građe, - Postupak pripreme

građe za parenje, - Osnovne principe

parenja drveta, greške, uzroke nastajanja i otklanjanja grešaka,

- Osnovnu opemu i uređaje za parenje drveta,

- Tehniku vođenja parenja drveta.

- Identifikuje tipove parionica za drvo.

- Identifikuje opremu parionice.

- Vrši sortiranje i slaganje rezane građe u vitlove za parenje.

- Vrši parenje drvo na bazi unaprijed zadatih parametara (režima).

- Vrši uskladištenje parene rezane građe.

- Uočava osnovne greške pri parenju, uzroke nastajanja i način otklanjanja grešaka.

- Stovarište rezane građe

- Parionice - Prospekti, tabele,

katalozi parionica

Impregnacija drveta Zna i objašnjava: - Značaj impregncije

drveta, - Postupak pripreme

građe za impregnaciju,

- Sredstva za impregnaciju,

- Alate i uređaje u impregnaciji i njihovu namjenu,

- Osnovne metode i tehniku vođenja pri impregnaciji drveta,

- Osnovne greške pri impregnaciji i uzroke nastajanja i način otklanjanja.

- Vrši skladištenje i priprema drvo za impregnaciju.

- Priprema i skladišti sredstva za impregnaciju.

- Poslužuje uređaja za impregnaciju drveta.

- Skladišti i štiti impregnisane proizvode.

- Uočava osnovne greške pri impregnaciji, uzroke nastajanja i način otklanjanja.


- Razvija odgovornost prema zaštiti na radu i zaštiti okoline.

- Pogon za impregnaciju drveta



Proizvodnja brodskog poda, lamperije i parketa Proizvodnja brodarskog poda i lamperije - Zna osnovne

karakteristike i tipove brodarskog

- Vrši pripremu i sortiranje sirovine.

- Priprema mašinu za rad.

- Izrađuje brodarski pod i lamperiju.

- Razvija odgovornost i preciznosti u radu.

- Pogon za proizvodnju brodarskog poda, lamperije i parketa

- Prospekti, tabele,

78




poda, lamperije; - Navodi glavne

djelove i princip rada mašina, alate, njihovu pripremu, način i značaj pripreme za rad ;

- Objašnjava osnove rukovanja i podešavanja mašina za rad.

Proizvodnja parketa - Upoznaje osnovne

karakteristike i tipove parketa;

- Navodi glavne djelove i princip rada mašina, alate, njihovu pripremu, način i značaj pripreme za rad.

- Sortira brodarski pod i lamperiju, označava i povezuje.

- Vrši pripremu i

sortiranje parketnih daščica (popruga).


- Izrađuje parketne daščice.

- Sortira parketne daščice, klasira, povezuje ih i označava.


katalozi alata - Sredstva zaštite

na rada

Proizvodnja furnira - Upoznaje i

objašnjava podjelu pogona za izradu ljuštenog furnira i osnove tehnološkog procesa i podjelu pogona za izradu sječenog furnira i osnove tehnološkog procesa.

- Skicira organizacionu šemu pogona za izradu ljuštenog furnira.

- Skicira organizacionu šemu pogona za izradu sječenog furnira.

- Analizira i upoređuje osnovna radna mjesta i poslove u pogonu za izradu ljuštenog furnira i u pogonu za izradu sječenog furnira.

- Razvija sposobnost povezivanja uzroka i posledica.

- Pogon za izradu ljuštenog i sječenog furnira

- Sredstva zaštite na rada

Priprema sirovine za izradu furnira - Upoznaje

tehnologiju i radna mjesta u pripremi sirovine (rad na stovarištu, mehanička i hidrotermička

- Izvodi poslove prijema, sortiranja I zaštite trupaca.

- Vrši mehaničku pripremu trupaca pri izradi ljuštenih furnira.


- Prospekti, tabele - Sredstva zaštite

na radu

79




priprema sirovine).

- Vrši mehaničku pripremu trupaca pri izradi sječenih furnira.

- Vrši hidrotetmičku pripremu sirovine.



Izrada ljuštenog furnira - Upoznaje mašinu

za izradu ljuštenog furnira (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje parametara obrade).

- Priprema ljuštilicu za rad.

- Podešava parametre ljuštenja.

- Priprema trupce za ljuštenje.

- Centrira trupac na ljuštilici i izvodi postupak ljuštenja furnira.






radu

Izrada sječenog furnira - Poznaje princip

rada mašine za izradu sječenog furnira (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje parametara obrade).

- Priprema furnirskog noža za rad.

- Podešava parametre sječenja.

- Postavlja flič na mašini.

- Izvodi postupak sječenja furnira.

- Uočava osnovne greške pri radu, uzroke nastajanja i način otklanjanja grešaka.


- Razvija preciznost u radu.

- Pogon za proizvodnju sječenog furnira


radu

80




Obrada sirovog furnira - Poznaje princip

rada mašine za obradu sirovog furnira - mokre makaze (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje parametara obrade).

- Priprema mašine za obradu sirovog furnira za rad.

- Podešava parametre pri obradi sirovog furnira.

- Vrši obradu sirovog furnira na mokrim makazama.



- Razvija odgovornost u izvršavanju zadataka.



radu

Sušenje furnira - Poznaje princip

rada uređaja za sušenje furnira (sušara za furnir) - kinematika rada, priprema za rad, podešavanje parametara obrade, greške pri sušenju.

- Priprema sušaru za rad.

- Podešava parametre sušenja furnira.

- Vrši sušenje furnira.

- Kontroliše kvalitet osušenog furnira.

- Uočava osnovne greške pri sušenju, uzroke nastajanja i način otklanjanja.




radu

Obrada suvog furnira - Poznaje princip

rada mašine za obradu suvog furnira (suve makaze) (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje parametara obrade).

- Priprema mašine za obradu suvog furnira za rad.

- Podešava parametre pri obradi suvog furnira.

- Vrši obradu suvog furnira na makazama.



- Navikava se na poštovanje tehnološke discipline.


- Sredtva zaštite na radu

Klasiranje i pakovanje ljuštenog I sječenog furnira

- Izvodi poslove pri klasiranju i pakovanju: sortira

- Razvija pravilan stav prema redu i urednosti radnog


81




- Zna postupak klasiranja i pakovanja.

furnir prema dimenzijama i kvalitetu, vrši povezivanje furnira u svežnjeve, vrši obilježavanje furnira.

prostora. - Sredstva zaštite na radu

82

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Proizvodnja šper ploča - Upoznaje podjelu

tehnološkog prostora i osnove tehnološkog procesa proizvodnje šper ploča.

- Skicira organizacionu šemu pogona šper ploča.

- Analizira osnovna radna mjesta u pogonu šper ploča.


- Pridržava se mjera zaštite na radu u svim fazama proizvodnje šper ploča.



Stovarište trupaca Izrada ljuštenog furnira Obrada sirovog furnira Sušenje furnira - Zna faze

tehnološkog procesa proizvodnje šper ploča.

- Izvodi poslove na stovarištu trupaca.

- Izvodi poslove: - Pri izradi furnira na

ljuštilici, - Pri obradi furnira

na mokrim makazama,

- Pri sušenju ljuštenog furnira.

- Stiče radne navike. - Pogon za proizvodnju šper ploča


Obrada sljubnice furnira - Poznaje princip

rada mašine za obradu sljubnica (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje parametara obrade).


- Podešava parametre obrade.

- Postavlja furnir na mašinu.

- Izvodi postupak obrade sljubnice.



- Preuzima odgovornost za svoje postupke.



Spajanje furnira - Upoznaje mašinu

za spajanje furnira (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje parametara obrade).



- Izvodi postupak spajanja furnira.

- Uočava osnovne greške pri radu, uzroke nastajanja i



83




način otklanjanja. - Uočava izvore

opasnosti pri radu. - Primjenjuje mjere

zaštite na radu. Priprema i nanošenje ljepila - Poznaje princip

rada uređaja za pripremu ljepila (priprema mašine za rad, održavanje i dr.) I mašine za nanošenje ljepila (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje parametara obrade).

- Priprema miješalicu za rad.

- Odmjereva komponente I priprema ljepilo.

- Priprema mašinu za nanošenje ljepila za rad.


- Izvodi postupak nanošenja ljepila.

- Uočava osnovne greške pri radu, uzroke nastajanja i način otklanjanja frešaka.




Priprema i nanošenje ljepila - Poznaje uređaje za

pripremu ljepila (priprema mašine za rad, održavanje i dr.);

- Upoznaje mašinu za nanošenje ljepila (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje parametara obrade).

- Priprema miješalicu za rad.

- Odmjereva komponente i priprema ljepilo.

- Priprema mašinu za nanošenje ljepila za rad.


- Izvodi postupak nanošenja ljepila.



- Uviđa značaj ekologije u svakodnevnom životu.



Konstrukcija ploča i presovanje - Upoznaje i

objašnjava tehnologiju i osnovna pravila konstrukcije ploča, princip rada prese

- Priprema presu za rad.

- Podešava parametre presovanja.

- Izvodi postupak presovanja.

- Uočava osnovne


84




za furnirske ploče (kinematika rada, priprema prese za rad, podešavanje režima presovanja).

greške pri radu, uzroke nastajanja i način otklanjanja grešaka.


Završna obrada ploča Poznaje i objašnjava: - Tehnologiju

završne obrade ploča,

- Princip rada mašine za formatizovanje ploča (kinematika rada, priprema za rad, podešavanje režima obrade),

- Princip rada mašine za brušenje-kalibriranje ploča (kinematika rada, priprema za rad, podešavanje režima obrade).

- Priprema formatizera za rad.

- Izvodi postupak formatizovanja ploča.

- Priprema brusilicu za rad.

- Izvodi postupak brušenja-kalibriranja.

- Vrši doradu ploča. - Uočava osnovne

greške pri radu, zna uzroke nastajanja i način otklanjanja grešaka.

- Uočava izvore opasnosti pri radu.


- Razvija inicijativnost i samopouzdanje.


Sortiranje i uskladištenje ploča - Poznaje i

objašnjava postupak sortiranja I uskladištenja i mjere zaštite na radu.

- Sortira i označava ploče prema kvalitetu i dimenzijama.

- Uočava karakteristične greške pri sortiranju i uskladištenju i upoznaje način otklanjanja grešaka.


- Razvija spremnost i sposobnost za saradnju.

Proizvodnja panel ploča - Upoznaje podjelu

tehnološkog prostora i osnove tehnološkog procesa proizvodnje panel ploča.

- Skicira organizacionu šemu pogona za panel ploče.

- Analizira osnovna radna mjesta u pogonu za panel ploče.

- Pridržava se mjera



85




zaštite na radu u svim fazama proizvodnje panel ploča.

Proizvodnja ljuštenog furnira Stovarište trupaca Izrada ljuštenog furnira Obrada sirovog furnira Sušenje furnira Spajanje furnira - Zna tehnološki

proces proizvodnje ljuštenog furnir.

- Uvježbava stečene vještine na stovarištu trupaca, pri izradi furnira na ljuštilici, na mokrim makazama, vještine pri sušenju ljuštenog furnira i pri spajanju ljuštenog furnira.

- Razvija istrajnost i upornost u različitim životnim i radnim situacijama.


Izrada srednjice - Poznaje

postupake i urađaje za izradu srednjice i mjere zaštite na radu.

- Obavlja poslove na liniji izrade srednice.

- Uočava karakteristične greške pri izradi srednjice i način otklanjanja grešaka.


- Pogon za proitvodnju panel ploča

Priprema i nanošenje ljepila - Zna tehnologiju

pripreme i nanošenja ljepila.

- Priprema ljepila. - Nanosi ljepila.


Konstrukcija ploča i presovanje - Poznaje

tehnologiju i osnovna pravila konstrukcije ploča;

- Poznaje i objašnjava princip rada presa za panel ploče (kinematika rada, priprema prese za rad, podešavanje režima presovanja).

- Priprema presu za rad.

- Podešava parametre presovanja.

- Izvodi postupak presovanja.



Završna obrada ploča - Upoznaje

tehnologiju završne obrade ploča;

- Poznaje i objašnjava princip

- Priprema formatizer za rad.

- Izvodi postupak formatizovanja ploča.

- Priprema brusilicu

- Razvija pravilan stav prema kvalitetu u radu.


- Sredstva zaštite na rada

86




rada mašine za formatizovanje ploča (kinematika rada, priprema za rad, podešavanje režima obrade);

- Poznaje i objašnjava princip rada mašine za brušenje-kalibriranje ploča (kinematika rada, priprema za rad, podešavanje režima obrade).

za rad. - Izvodi postupak

brušenja – kalibriranja.

- Vrši doradu ploča. - Uočava osnovne

greške pri radu, zna uzroke nastajanja i način otklanjanja.




- Uočava karakteristične greške pri sortiranju i uskladištenju i upoznaje način otklanjanja grešaka.





Proizvodnja ploča iverica - Upoznaje podjelu

tehnološkog prostora i osnove tehnološkog procesa proizvodnje ploča iverica.

- Skicira organizacionu šemu pogona za proizvodnju iverica.

- Analizira osnovna radna mjesta u pogonu ploča iverica.

- Uočava izvore opasnosti pri radu.


Uskladištenje i priprema sirovine - Upoznaje

tehnologiju i radna mjesta u uskladištenju i pripremi sirovine;

- Zna izvore opasnosti i mjere

- Izvodi poslove prijema, sortiranja i uskladištenja sirovine.

- Vrši zaštitu sirovine do prerade.


- Razvija odgovornost prema redu i urednosti radnog prostora.



87




zaštite na radu.


Izrada sječke, iverja i sortiranje - Poznaje i

objašnjava princip rada mašine za izradu sječke (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje parametara obrade);

- Poznaje i objašnjava princip rada mašine za izradu iverja (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje parametara obrade) i uređaja za sortiranje iverja.

- Priprema sjekačicu za rad.

- Izvodi postupak izrade sječke.

- Priprema iverač za rad.

- Izvodi postupak izrade iverja.


- Navikava se na kvalitet u radu.



Sušenje iverja - Objašnjava princip

rada uređaja za sušenje iverja (kinematika rada, podešavanje parametara sušenja) i mašineza izradu iverja (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje parametara obrade).

- Podešava režim sušenja i izvodi postupak sušenja iverja.




Priprema ljepila i obljepljivanje iverja - Objašnjava princip

rada uređaja za pripremu ljepila (priprema mašine za rad, održavanje i drugo) i uređaja za obljepljivanje iverja (kinematika rada, priprema mašine za rad, podešavanje

- Priprema uređaj za pripremu ljepila.

- Odmjereva komponente i priprema ljepilo.

- Priprema uređaj i izvodi postupak obljepljivanje iverja.

- Uočava osnovne greške pri radu, uzroke nastajanja i način otklanjanja

- Razvija pravilan stav prema zaštiti na radu i zaštiti okoline.



88




parametara obrade).

grešaka.

Natresanje iverja i presovanje - Poznaje i

objašnjava postupak formiranja sirovih ploča i tehnologiju presovanja;

- Objašnjava princip rada prese za iveraste ploče (kinematika rada, priprema prese za rad, podešavanje režima presovanja).

- Podešava uređaj za natresanja iverja.

- Podešava parametre i izvodi postupak presovanja.

- Uočava najčešće greške i uzroke grešaka pri radu i zna načine njihovog otklanjanja.





postupak završne obrade ploča;

- Poznaje i objašnjava princip rada mašine za formatizovanje ploča (kinematika rada, priprema za rad, podešavanje režima obrade);

- Poznaje i objašnjava princip rada mašine za brušenje-kalibriranje ploča (kinematika rada, priprema za rad, podešavanje režima obrade).

- Priprema formatizer za rad i izvodi formatizovanje ploča.

- Priprema brusilicu za rad .

- Izvodi brušenja-kalibriranje ploča

- Uočava osnovne greške pri radu, uzroke nastajanja i način njihovog otklanjanja.


- Stče sigurnost i sposobnost preduzimanja inicijative.



Oplemenjavanje ploča iverica - Objašnjava

tehnologiju oplemenjavanja ploča;

- Navodi materijale koji se koriste za oplemenjavanje.

- Opslužuje uređaje pri oblaganju ploča melaminom , folijom i drugim materijalima.

- Uočava najčešće greške i pronalazi načine za njihovo otklanjanje.

- Primjenjuje zaštitne mjere na radu.



89





postupak sortiranja i uskladištenja.


- Uočava karakteristične greške pri sortiranju i uskladištenju i upoznaje način otklanjanja.





Proizvodnja vlaknatica - Objašnjava

podjelu tehnološkog prostora i osnove tehnološkog procesa proizvodnje ploča vlaknatica.

- Skicira organizacionu šemu pogona za proizvodnju vlaknatica i analizira poslove na pojedinim radnim mjestima u pogonu za ploč vlaknatice.


- Pridržava se mjera zaštite na radu u svim fazama proizvodnje ploča vlaknatica.


Uskladištenje i priprema sirovine Izrada sječke, i sortiranje - Objašnjava

tehnologiju i navodi radna mjesta u uskladištenju i pripremi sirovine.

- Izvodi poslove prijema, sortiranja i uskladištenja.

- Vrši zaštitu sirovine do prerade.


- Razvija odgovornost i preciznost u radu.



Hidrotermička obrada sječke - Zna postupak

hidrotermičke obrade sječke.

- Prati rad uređaja za hidrotermičku obradu sječke.

- Uočava najčešće greške i uzroke grešaka pri radu i načine njihovog otklanjanja.



Razvlaknjavanje - Prati rad uređaja - Razvija pravilan - Pogon za

90




sječke (defibracija) - Zna postupak

razvlaknjavanja sječke (defibraciju).

za razvlaknjavanje sječke.

- Uočava najčešće greške i uzroke grešaka pri radu i načine njihovog otklanjanja.

odnos prema zaštiti na radu.

proizvodnju ploča vlaknatica


Priprema mase (pulpe) - Zna postupak

pripremi mase (pulpe).

- Prati rad uređaja za priprema mase (pulpe).




Formirnje ploče i presovanje - Zna postupak

formoranja ploča i izrade ploča.

- Prati rad uređaja za fomiranje ploča i presovanje.




Završna obrada ploča - Zna postupak

završne obrade ploča vlaknatica.

- Prati rad uređaja za završne obrade ploča vlaknatica.






- Sortira i označava ploče prema kvalitetu i dimenzijama .

- Uočava karakteristične greške pri sortiranju i uskladištenju i upoznaje način njihovog otklanjanja.

- Primjenjuje mjere zaštite na radu

- Razvija odgovornost za red i urednost radnog prostora.



Kuće od drveta - Navodi

karakteristična, konstruktivna rješenja kod kuća od drveta (temelji, podovi, zidovi, krovovi);

- Zna osnovna

- Skicira kuću od drveta i uočava njene konstruktivne djelove.

- Skicira karakteristična konstruktivna

- Razvija inicijativu, samopouzdanje i sigurnost u svakodnevnom životu i radu.

- Prospekti proizvođača kuća od drveta

- Pogon za preradu drveta

91




konstruktivna rješenja nosećih i pregradnih zidova;

- Poznaje termotehnička svojstva materijala za zidove;

- Zna osnovna konstruktivna rješenja krovova.

rješenja kuća od drveta.

- Skicira karakteristična konstruktivna rješenja nosećih zidova, pregradnih zidova i krovova.

- Izrađuje elemente nosećih zidova.

- Izrađuje elemente pregradnih zidova.

- Izrađuje elemente krova.


5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Harambašić, S., Nada Kojić, N.: Primarna prerada drveta, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva Beograd, 2002. - Pantelić, V.: Tehnologija zanimanja, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva

Beograd, 2002. - Janjić, B.: Finalna obrada drveta, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva

Beograd, 2002. - Miljković, J.: Iverice I vlaknatice, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva

Beograd, 2002. - Cvejić, D.: Tehnologija tapetarske proizvodnje, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva Beograd, 2001. - Katalozi proizvođača mašina, alata, uređaja 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Praktična nastava se izvodi u školskoj radionici i pogonima za primarnu preradu

drveta. Teorijski dio nastave može se realizovati u učionici ili školskoj radionici. Školska radionica treba da bude opremljena stolarskim radnim stolovima, uređajima za ručnu obradu drveta sa kompletima ručnog alata za rezanje, rendisanje, dubljenje, bušenje i brušenje, ručnim električnim prenosniim mašinama za rezanje, rendisanje, glodanje, bušenje i brušenje, mašinama za krojenje ploča, izradu tačnih dimenzija, izrada elemenata veza, profilisanje, izradu elemenata od furnira, lijepljenje drveta, uređajima za površinsku obradu drveta i tapaciranje.Učionica za izvođenje teorijskog dijela treba da posjeduje A/V sredstva, grafoskop, računar sa odgovarajućim softverom.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika U toku klasifikacionog perioda učenik treba da ima najmanje dvije ocijene, od kojih jedna treba da bude iz usmene provjere znanja. Ocijena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz: - usmenih odgovora i aktivnosti učenika na časovima,

92

- provjere praktičnih vještina (razumijevanje poslova i zainteresovanost učenika, urednost, preciznost i tačnost izvođenja zadataka, odgovoran odnos prema alatu, materijalima, instrumentima, opremi i poštovanju propisa zaštite),

- redovnosti i kvaliteta vođenja dnevnika. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna, zaključna ocijena se izvodi na osnovu svih ocijena dobijenih u

klasifikacionim periodima. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Visoka školska sprema sa područja drvoprerade. - Viša školska sprema sa područja drvoprerade. - VKV, V stepen iz područja drvoprerade ili majstorski ispit odgovarajućeg smjera. - Saradnik u nastavi: trogodišnja stručna škola iz područja drvoprerade. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja



drveta - Radovi na ipregnaciji

drveta - Radovi u proizvodnji

furnira - Radovi u proizvodnji ploča

na bazi drveta

- Materijali - Osnovi šumarstva - Unutrašnja građa drveta - Greške drveta - Tehnička svojstva drveta

- Mašine i uređaji u preradi drveta

- Mašine za primarnu preradu u pilanama

- Mašine za sekundarnu preradu u pilanama

- Mašine za proizvodnju furnira - Mašine za proizvodnju ploča

- Prerada drveta

- Proizvodnja rezane građe - Tehnika prerade na

mašinama - Sušenje i parenje drveta - Impregnacija drveta - Proizvodnja furnira - Proizvodnja ploča na bazi

drveta

- Ekonomika i organizacija proizvodnje

- Privređivanje - Uspješnost poslovanja - Ekonomski principi

poslovanja - Racionalizacija rada

93

2. ISPITNI KATALOZI 2.1. MATERIJALI 1. Spisak ispitnih pitanja

1. Pojašnjava pojam stabla i navodi djelove stabla 2. Određuje dimenzije stabla 1. Navodi spoljašnje osobine debla, značajne za tehničku upotrebljivost 2. Navodi elemente makroskopske građe drveta 3. Pojašnjava funkciju elemenata makroskopske građe drveta 4. Navodi elemente mkroskopske građe drveta 5. Pojašnjava funkciju elementa mikroskopske građe drveta 6. Pojašnjava osnovne karakteristike građe drveta četinara 7. Pojašnjava osnovne karakteristike građe drveta lišćara 8. Definiše tehnička svojstva drveta 9. Definiše estetska svojstva drveta: pojam i vrste 10. Razvrstava uzorke drveta po boji i teksturi 11. Definiše fizička svojstva drveta: pojam i vrste 12. Definiše slobodnu i vezanu vodu 13. Utvrđuje vlaznost drveta gravimetrijskom metodom 14. Pojasnjava pojam utezanja i bubranja drveta 15. Pojasnjava poroznost drveta i njen znacaj 16. Razvrstava osnovne vrste četinara i liscara po masi 17. Definiše higroskopnost drveta i uticaj ravnotežne vlažnosti 18. Pojašnjava provodljivost zvuka i toplote drveta 19. Identifikuje osobine i karakteristike mehaničkih svojstva drveta 20. Definiše tvrdoću drveta i razvrstava drvo prema tvrdoći 21. Definiše čvrstoću drveta i razvrstava drvo prema čvrstoći 22. Definiše elastičnost i plastičnost drveta 23. Definiše fizičko-hemijska svojstva: pojam, vrste 24. Objašnjava trajnost drveta i klasifikaciju drveta prema trajnosti 25. Objašnjava snagu ogrijevanja drveta i klasifikaciju drveta prema snazi

ogrijevanja 26. Definiše pojam i vrste grešaka drveta 27. Opisuje greške građe drveta 28. Objašnjava nepravilnost poprečnog presjeka, dvostruko srce i uticaj na

upotrebnu vrijednost drveta 29. Objašnjava pojam i vrste čvorova i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 30. Objašnjava usukanost vlakana i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 31. Objašnjava pojam urasle kora, smone vrećice i uticaj na upotrebnu

vrijednost drveta 32. Pojašnjava reakciono drvo (tenziono, kompresiono) i uticaj na

upotrebnuvrijednost drveta 33. Opisuje greške od uzroka fizičke prirode 34. Objašnjava paljivost drveta i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 35. Objašnjava okružljivost drveta i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 36. Objašnjava raspukline i pukotine drveta i uticaj na upotrebnu vrijednost

drveta 37. Opisuje greške boje drveta koje umanjuju čvrstoću 38. Objašnjava prozuklost i trulež drveta i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 39. Objašnjava greške boje koje ne umanjuju čvrstoću 40. Pojašnjava sržne mrlje i dvostruku bjeljiku i uticaj na upotrebnu vrijednost

drveta

94

41. Pojašnjava lažnu srčevinu i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 42. Objašnjava rujavost i plavetnilo i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 43. Pojašnjava mušičavost i crvotočinu i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 44. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu jele 45. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu smrče 46. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu crnog bora 47. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu bijelogi bora 48. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu ariša 49. Definiše kriterijume za prepoznavanje četinarskih vrsta drveta 50. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu bukve 51. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu hrasta 52. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu jasena 53. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu javora 54. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu brijesta 55. Definiše kriterijume za prepoznavanje lišćarskih vrsta drveta 56. Opisuje građa, kvalitet i upotreba mahagonija 57. Opisuje građa, kvalitet i upotreba tikovine 58. Opisuje građa, kvalitet i upotreba palisandara 59. Definiše kriterijume za prepoznavanje stranih vrsta drveta 60. Definiše pojam, vrste i namjenu rezane građe 61. Objašnjava standard za rezanu građu četinara- dimenzije i kvalitet 62. Objašnjava standard za rezanu građu lišćara-dimenzije i kvalitet 63. Definiše pojam, vrste i namjenu furniria 64. Objašnjava standard za furnire -dimenzije i kvalitet 65. Definiše pojam, vrste i namjenu furnirskih ploča 66. Objašnjava standard za furnirske ploče-dimenzije i kvalitet 67. Definiše pojam, vrste i namjenu pane i ploče 68. Objašnjava standard za panel ploče -dimenzije i kvalitet 69. Definiše pojam, vrste i namjenu ploče iverice 70. Objašnjava standard za ploče iverice - dimenzije i kvalitet 71. Definiše pojam, vrste i namjenu ploča vlaknatica 72. Objašnjava standard za ploče vlaknatice - dimenzije i kvalitet 73. Definiše pojam i vrste ljepila za drvo 74. Definiše osobine I namjenu prirodnih ljepila 75. Opisuje osobine, pripremu i namjenu glutinskih ljepila 76. Definiše osobine i namjenu PVA – ljepila: 77. Opisuje osobine, namjenu i pripremu karbamid-formaldehidnih ljepila 78. Navodi osobine fenolna ljepila i njihovu namjenu 79. Pojašnjava postupak lijepljenja 80. Opisuje osobine i namjenu sredstva za brušenje

2. Način ocjenjivanja Ocjenjuju se usmeni odgovori učenika. Pitanja se daju na ispitnim listićima, po tri pitanja na svakom listiću. Pitanja treba da obuhvataju ukupnu nastavnu materiju. Učenik ima pravo da se za usmeni dio ispita priprema 20 minuta. Usmeni dio ispita traje najviše 20 minuta. Ocijenu donosi Ispitni odbor, na predlog ispitivača. 3. Pomagala, koji se mogu koristiti na usmenom dijelu ispita Učenici mogu koristiti zbirke drveta, uzorke grešaka građe, zbirke ploča.

95

2.2. PRAKTIČNI RAD SA ODBRANOM

1. Ciljevi ispita Na ispitu se ocjenjuje: - sposobnost učenika da poveže teorijska i odgovarajuća praktična znanja, - da li je učenik ovladao znanjima i vještinama iz oblasti primarne prerade drveta, - da li zna da planira i pripremi postupak rada, - da li učenik zna da čita tehničku dokumentaciju, - kako je učenik ovladao stručnom terminologijom, - da li posjeduje osjećaj odgovornosti i preciznosti u radu, - da li razvija osjećaj za estetiku prilikom obrade materijala, - odgovarajući pristup i odabir postupaka prilikom obavljanja zadataka, - racionalno korišćenje energije, materijala i vremena, - upotrebu odgovarajućih mjernih i kontrolnih sredstava, - poštovanje propisa iz oblasti zaštite na radu i zaštite okoline. 2. Okvirni spisak zadataka za praktičan rad na završnom ispitu 1. Rad na stovarištu trupaca 2. Rad na primarnim mašinama - gateru 3. Rad na primarnim mašinama – tračnoj pili-trupčari 4. Rad na sekundarnim mašinama 5. Rad na stovarištu rezane građe 6. Sušenje drveta 7. Parenje rezane građe 8. Impregnacija drveta 9. Proizvodnja brodskog poda i lamperije 10. Proizvodna parketa 11. Izrada ljuštenog furnira 12. Izrada sječenog furnira 13. Obrada i sušenje furnira 14. Proizvodnja šper ploča: spajanje furnira, priprema i nanošenje ljepila 15. Konstrukcija i presovanje šper ploča 16. Završna obrada šper ploča 17. Proizvodnja panel ploče: izrada srenjice 18. Konstrukcija i presovanje panel ploča 19. Završna obrada panel ploča 20. Proizvodnja ploča iverica 21. Sušenje iverja 22. Priprema ljepila I obljepljivanje iverja 23. Proizvodnja ploča iverica: formiranje sirove ploče i presovanje 24. Završna obrada ploča iverica Sadržaj ispitnih zadataka određuje se na osnovu datog okvirnog spiska zadataka. Zadatak za ispitni rad se može odabrati, kombinovati i/ili prilagoditi iz predloženog spiska zadataka. Navedeni zadaci nastavnicima služe kao vodič. Nastavnici stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave sa tehnologijom zanimanja na Aktivu odlučuju o konkretnim zadacima, o njihovoj primjerenosti i tehnološkim zahtjevima svakog pojedinačnog zadatka. Zadaci treba da su ujednačeni po težini za sve učenike. Ispitni odbor za svaki pojedinačni zadatak propisuje uslove rada – 1) dio zadatka se radi pred komisijom; 2) dio koji se vezuje i radi za pojedine postupke primarne prerade drveta i pogone prerade; 3) dio zadatka koji je moguće uraditi prije ispita. Dio zadatka koji se radi prije ispita u

96

pogonima primarne prerade radi se pod nadzorom mentora. Mentor ocjenuje samostalnost u radu, znanja i vještine na praktičnim poslovima. Sadržaj zadatka i tehničko-tehnološka dokumentacija radi se pod nadzorom mentora. Sadržaj tehničko-tehnološke dokumentacije zavisi od tipa zadatka i konkretnog proizvodnog procesa. Primjer elemenata tehničko-tehnološke dokumentacije: uraditi skice stovarišta ; uraditi skice rasporeda radnih mjesta u pogonu ; uraditi šematski prikaz rasporeda mašina i uređaja u pogonu sa opisom njihove namjene; uraditi tehnološki postupak konkretnog procesa izrade proizvoda; opisati postupak pripreme mašine za rad ; postupak pripremenja radnog alata za rad ; podešavanje parametara obrade ; definisanje postupaka kontrole kvaliteta proizvoda; obrada načina utvrđivanja uzroka nastajanja grešaka pri radu i načini njihovog eliminisanja ; obrada mjera zaštite na radu, zaštite okoline i drugo. 3. Način ocjenjivanja Ocijena na praktičnom dijelu završnog ispita se formira na bazi stručnosti i kvaliteta izvođenja praktičnog rada, urađene tehničko-tehnološke dokumentacije i odbrane rada. Ispitna komisija određuje kriterijume za ocjenjivanje. Dio rada koji se radi pred Ispitnom komisijom ne može trajati duže od 4 sata. Odbrana rada traje najviše 20 minuta. 4. Pomagala, koji se mogu koristiti na završnom ispitu Učenicima je dozvoljeno da koriste: - mašine, alate i uređaje, u skladu sa katalozima znanja, - priručnike, udžbenike, kataloge proizvođača mašina, alata i uređaja, - pribor za crtanje, kalkulator. 5. Literatura i drugi izvori Za kandidate su preporučena literatura i drugi izvori dati u katalozima znanja i godišnjem planu rada nastavnika. 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA UČENIKA

Redni broj Predmeti Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja

1. Materijali

2. Mašine i uređaji u primarnoj preradi drveta

3. Primarna prerada Usmeni odgovori, pisani radovi

4. Ekonomika i organizacija proizvodnje Usmeni odgovori, pismeni radovi

5. Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

Usmeni odgovori, praktičan rad, dnevnik rada iz praktične nastave

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA U redovnom obrazovanju učenici prelaze u viši razred ako su iz svih predmeta protekle godine postigli prelaznu ocijenu i priložili potvrdu o obavljenoj profesionalnoj praksi. Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u trogodišnjem trajanju - obrazovni program Operater u primarnoj preradi drveta – potrebno je završiti zadnju godinu obrazovanja sa pozitivnim ocijenama iz svih predmeta, odraditi sve slobodne aktivnosti i profesionalnu praksu, ukoliko se praktična nastava realizuje u školi i završni ispit. Završni ispit se sastoji iz: - pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti, - usmenog ispita iz predmeta Materijali i - praktičnog rada sa odbranom.

97

O tipu ispita iz maternjeg jezika i književnosti odluku donosi nadležna ustanova odnosno tijelo. Za predmet Materijali ispitna pitanja data su u ispitnom katalogu. Uslov za izlazak na završni ispit je priložen ovjeren dnevnik rada iz praktične nastave sa tehnologijom zanimanja, od sva tri razreda. 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA U skladu sa zakonskom regulativom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama, koji donosi MPIN, škola treba da izradi individualni program realizacije obrazovnog programa. Individualni program omogućava prilagođeno izvođenje kako bi učenici dostigli propisani standardi znanja u svim predmetima. 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH Programi iz stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za odrasle u skladu sa Osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih tako da: - iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fizičko vaspitanje i slobodne

aktivnosti, koji time prestraju da budu uslov za završetak obrazovanja. Škola je obavezna da odraslima ponudi sportske aktivnosti u koje se oni mogu dobrovoljno uključiti;

- Škola radi prilagođen program praktičnog obrazovanja, u skladu sa dokumentom Osnove za prilagodjavanje obrazovnih programa obrazovanju odraslih;

- Za odrasle ne važe uslovi za napredovanje koji su određeni u programima nego uslovi, koje utvrdi škola u planu izvođenja obrazovnog programa za odrasle. Provjeravanje znanja izvodi se putem ispita pri čemu se uzimaju u obzir načini provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad) određeni obrazovnim programom.

7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

Redni broj

Predmeti Izvodjač Stručna sprema

1. Materijali Nastavnik Visokoškolsko obrazovanje iz drvoprerade

2. Mašine i uređaji u primarnoj preradi drveta

Nastavnik Visokoškolsko obrazovanje iz drvoprerade

3. Primarna prerada Nastavnik Visokoškolsko obrazovanje iz drvoprerade


Nastavnik Visokoškolsko obrazovanje iz ekonomije ili drvoprerade

5. Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

Nastavnik Saradnik u nastavi

Visokoškolsko obrazovanje iz drvoprerade Viša stručna škola iz područja drvoprerade, VKV, V stepen iz područja drvopreradeili majstorski ispit odgovarajućeg smjera. Trogodišnja škola iz područja drvoprerade

98

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA - Obrazovni program se izvodi u školskom obliku. 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Redni broj Predmet

Razr

ed Broj časova Broj časova kod

kojih se odjeljenje dijeli u grupe

Broj učenika u grupi

U

kupn

o

T

V

P

T V P

1. Materijali

I 72 II 36 III

2.

Mašine i uređaji u primarnoj preradi

I 72 II 36

III

3. Primarna prerada

I II 72 III 66


I II III 66

5.

Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

I 432 72 360 360

II 612 72 540 540

III 627 66 561 561

9. SLOBODNE AKTIVNOSTI Slobodne aktivnosti učenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinose kako opštekulturnom uzdizanju učenika, tako i upotpunjavanju njegovih stručnih znanja. Program slobodnih aktivnosti priprema škola, polazeći od utvrđenog broja časova u nastavnom planu (u I i II razredu po 36 časova godišnje, u III razredu 33 časa godišnje). Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole. Obuhvata sadržaje vezane za sportske aktivnosti učenika, ekološke aktivnosti, posjete predavanjima o zdravlju, borbi protiv bolesti zavisnosti, brizi o starim licima, posjete pozorišnim i muzičkim predstavama i likovnim izložbama, posjete istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga, posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana s obrazovnim programom koji se realizuje, posjete sajmovima informatike, socijalni rad učenika i drugo. Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za prelazak u viši razred, kao i za završetak obrazovnog programa.

99

10. PROFESIONALNA PRAKSA Opšti ciljevi profesionalne prakse:

- Upoznavanje učenika sa materijalima, alatima, mašinama i procesima, koji se

primjenjuju u primarnoj preradi drveta; - Sticanje praktičnih znanja i vještina neophodnih za rad u radnim procesima; - Povezivanje znanja stečenih kroz stručno- teorijske predmete sa praktičnim

zadacima u poslovima primarne prerade drveta, u realnim radnim uslovima; - Osposobljavanje učenika za preduzimanje mjera higijensko-tehničke zaštite na

radu. Učenici I i II razreda nakon završetka nastavne godine obavljaju profesinalnu praksu u trajanju od po 10 dana, u skladu s nastavnim planom. Profesinalna praksa se izvodi u odgovarajućim preduzećima koja se bave primarnom preradom, u zavisnosti od tog koji je dio programskih sadržaja praktične nastave realizovan u školskoj radionici. Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zadužena je škola. Program profesionalne prakse treba da bude u korelaciji sa programima stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave sa tehnologijom zanimanja. O realizaciji programa profesionalne prakse, učenik je obavezan da vodi dnevnik iz profesionalne prakse. U dnevniku učenik, po danima, upisuje sadržaje rada, a potrebno je priložiti i skice, šeme ili druge elmente tehnološko-tehničke dokumentacije. Dnevnik profesinalne prakse potpisuje lice zaduženo za realizaciju programa profesionalne prakse. Podaci o profesionalnoj praksi (ime i prezime učenika, mjesto i vrijeme izvođenja) evedintiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenjskim knjigama. Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda. Obrazovni program uradili: Milan Spasojević, dipl. ing. drvoprerade, JUSŠ «V. Vukadinović», Berane Naser Gargović, dipl. ing. drvoprerade, JUSŠ «V. Vukadinović», Berane Koordinacija: Zora Bogićević, CSO

Documents

CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni programi u