TEHNIČAR DRUMSKOG SAOBRAĆAJA - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni... · - Sticanje znanja o mjerama i načinima regulisanja saobraćaja. - Sticanje znanja o ulozi i značaju

OBRAZOVNI PROGRAM

TEHNIAR DRUMSKOG SAOBRAAJA

2

SADRAJ: OPTI DIO .................................................................................................. 4 1. NAZIV PROGRAMA: TEHNIAR DRUMSKOG SAOBRAAJA ...................................... 4 2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 4 POSEBNI DIO ............................................................................................... 7 1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 7 1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 7 1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................ 8 1.2.1. TEHNIKO CRTANJE SA NACRTNOM GEOMETRIJOM ....................................... 8 1.2.2. TEHNIKA MEHANIKA.......................................................................... 13 1.2.3. OSNOVI SAOBRAAJA ......................................................................... 20 1.2.4. ELEKTROTEHNIKA I ELEKTRONIKA .......................................................... 23 1.2.5. MAINSKI ELEMENTI ........................................................................... 29 1.2.6. MOTORI .......................................................................................... 37 1.2.7. ROBA U TRANSPORTU ......................................................................... 44 1.2.8. GARAE I SERVISI ............................................................................... 49 1.2.9. ORGANIZACIJA PREVOZA ..................................................................... 54 1.2.10. MOTORNA VOZILA ............................................................................ 64 1.2.11. UNUTRANJI TRANSPORT ................................................................... 73 1.2.12. OSNOVI PUTEVA I ULICA .................................................................... 77 1.2.13. BEZBJEDNOST SAOBRAAJA ............................................................... 82 1.2.14. INTEGRALNI TRANSPORT I LOGISTIKA .................................................... 88 1.2.15. REGULISANJE SAOBRAAJA ................................................................ 93 1.2.16. SAOBRAAJNA PSIHOLOGIJA ............................................................... 98 1.2.17 PRAKTINA NASTAVA ....................................................................... 105 1.2.17.1. ODRAVANJE VOZILA ................................................................... 105 1.2.17.2. UPRAVLJANJE VOZILOM ................................................................ 124 1.3. IZBORNI PREDMETI ............................................................................. 132 1.3.1. SAOBRAAJNI SISTEMI ...................................................................... 132 1.3.2. SAOBRAAJNA KULTURA ................................................................... 138 1.3.3. POSLOVNA KOMUNIKACIJA ................................................................. 144 1.3.4. SAOBRAAJNA GEOGRAFIJA ............................................................... 152 1.3.5. SAVREMENA RJEENJA KOD MOTORNIH VOZILA ....................................... 157 1.3.6. SAOBRAAJNO PRAVO ...................................................................... 169 1.3.7. TRANSPORTNO OSIGURANJE ............................................................... 174 1.3.8. PEDICIJA ...................................................................................... 179 1.3.9. MEUNARODNO POSLOVANJE ............................................................. 185 1.3.10. AUTOBAZE I AUTOSTANICE ............................................................... 190 1.3.11. MARKETING U SAOBRAAJU .............................................................. 195 1.3.12. STRANI JEZIK II ITALIJANSKI JEZIK .................................................... 199 2. STRUNI RAD ....................................................................................... 207 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNO-TEORIJSKI DIO ISPITA .................................. 207 2.1.1. ORGANIZACIJA PREVOZA ................................................................... 207 2.1.2. MOTORNA VOZILA ............................................................................ 210 2.1.3. BEZBJEDNOST SAOBRAAJA ............................................................... 212 2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNI RAD ......................................................... 214 2.2.1. OSNOVI SAOBRAAJA ....................................................................... 214 2.2.2. MOTORI ........................................................................................ 216 2.2.3. ROBA U TRANSPORTU ....................................................................... 219 2.2.4. GARAE I SERVISI ............................................................................. 221 2.2.5. ORGANIZACIJA PREVOZA ................................................................... 223 2.2.6 MOTORNA VOZILA ............................................................................. 226 2.2.7. UNUTRANJI TRANSPORT .................................................................. 231 2.2.8. OSNOVI PUTEVA I ULICA .................................................................... 233

3

2.2.9. BEZBJEDNOST SAOBRAAJA ............................................................... 235 2.2.10. INTEGRALNI TRANSPORT I LOGISTIKA .................................................. 238 2.2.12. SAOBRAAJNA PSIHOLOGIJA ............................................................. 242 3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 244 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA ................... 245 5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ....................... 245 6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................ 246 7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA ........................ 246 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 248 8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 248 9. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................ 249 10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ........................................................................ 249

4

OPTI DIO 1. Naziv programa: TEHNIAR DRUMSKOG SAOBRAAJA 2. Nastavni plan

Redni broj

Nastavni predmeti grupe predmeta

I II III IV Ukupno

sed. god. sed. god. sed. god. sed. god. A Opteobrazovni predmeti 1. Maternji jezik i kjievnost 3 108 3 108 3 108 3 99 423 2. Matematika 3 108 3 108 3 108 3 99 423 3. Engleski jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282 4. Informatika 2 72 72 5. Fiziko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282 Drutvena grupa predmeta

1. Istorija 2 72 72 2. Geografija 2 72 72 3. Sociologija 2 72 72 Prirodna grupa predmeta

1. Fizika 2 72 72 2. Hemija 2 72 72

UKUPNO A 16 576 14 504 12 432 10 330 1842 B Struno- teorijski predmeti

1. Tehniko crtanje sa nacrtnom geometrijom 2 72 72

2. Tehnika mehanika 3 108 108 3. Osnovi saobraaja 2 72 72

4. Elektrotehnika i elektronika 2 72 72

5. Mainski elementi 2 72 72 6. Motori 3 108 108 7. Roba u transportu 2 72 72 8. Garae i servisi 2 72 72 9. Organizacija prevoza 2 72 2 72 2 66 210 10. Motorna vozila 2 72 2 66 138 11. Unutranji transport 2 72 72 12. Osnovi puteva i ulica 2 72 72 13. Bezbjednost saobraaja 2 72 2 66 138

14. Integralni transport i logistika 2 66 66

15. Regulisanje saobraaja 2 66 66 16. Saobraajna psihologija 2 66 66

UKUPNO B 9 324 11 396 10 360 12 396 1476 C Praktina nastava 4 144 4 144 5 180 5 165 633 D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 1 33 141 E Izborna nastava 2 72 2 72 4 144 4 132 420 1. Saobraajni sistemi 2 72 72 2. Saobraajna kultura 2 72 2 72 144 3. Poslovna komunikacija 2 72 2 72 144 4. Saobraajna geografija 2 72 72

5. Savremena rjeenja kod motrornih vozila 2 72 2 72 144

6. Saobraajno pravo 2 72 72 7. Transportno osiguranje 2 72 72 8. Spedicija 2 66 66 9. Meunarodno poslovanje 2 66 66 10. Autobaze i autostanice 2 66 66

5

Redni broj

Nastavni predmeti grupe predmeta

I II III IV Ukupno

sed. god. sed. god. sed. god. sed. god. 11. Marketing u saobraaju 2 66 66

12. Drugi strani jezik Italijanski jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282

F Profesionalna praksa 10 dana 10 dana 10 dana 30 dana G Sedmini broj asova 32 32 32 32 H Broj radnih sedmica 36 36 36 33 141

Ukupno (A+B+C+D+E) = 4512 3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa - Sticanje struno-teorijskih i praktinih znanja iz podruja drumskog saobraaja. - Osposobljavanje za organizaciju rada transportnog preduzea. - Razvijanje sposobnosti za obavljanje uviaja saobraajne nezgode i procjenu

tete. - Razvijanje i promovisanje odgovornosti za primjenu mjera bezbjednosti u

saobraaju. - Osposobljavanje za dijagnosticiranje rada motora i otkaza ureaja. - Uee u organizaciji i planiranju poslova na odravanju vozila. - Osposobljavanje za rad na tehnikom pregledu vozila. - Osposobljavanje za rad na poslovima osiguranja u drumskom saobraaju. - Usvajanje osnovnih znanja o savremenim tehnikim rjeenjima na motornim

vozilima i principima njihovog funkcionisanja. - Poznavanje savremenih tehnologija transporta u svim vidovima saobraaja. - Osposobljavanje za uee u radu pediterskih organizacija. - Poznavanje marketinga u saobraaju. - Osposobljavanje za rad u Rent-a-car agenciji. - Sticanje znanja o mjerama i nainima regulisanja saobraaja. - Sticanje znanja o ulozi i znaaju sadraja auto baze u drumskom transportu. - Razvijanje sposobnosti za organizaciju rada sa sredstvima unutranjeg transporta. - Osposobljavanje za upravljanje vozilom. - Sticanje znanja o izgradnji i eksploataciji puteva. - Poznavanje karakteristika robe i naina transporta robe. - Produbljivanje i proirivanje opteg obrazovanja u funkciji struke. - Osposobljavanje za kritiko vrednovanje i odgovorno djelovanje na radnom

mjestu. - Razvijanje osjeaja preciznosti i odgovornosti u radu. - Ovladavanje strunom terminologijom, neophodnom za komuniciranje sa

saradnicima na poslu i korisnicima usluga. - Poznavanje sistema vozila. - Osposobljavanje za korienje tehnike dokumentacije. - Razvijanje tehnnike kulture. - Razvijanje saobraajne kulture. - Pripremanje za dalje kolovanje i doivotno uenje. - Razvijanje sposobnosti socijalne komunikacije i uspostavljanja kvalitetnih

meuljudskih odnosa. - Razvijanje osjeaja za racionalno troenje vremena, materijala i energije. - Razvijanje ekoloke svijesti. 4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih - Za upis u obrazovni program TEHNIAR DRUMSAKOG SAOBRAAJA, mogu se

prijaviti kandidati: - koji su zavrili osnovnu kolu i nijesu stariji od 17 godina,

6

- izuzetno, u kolu se mogu upisati lica do 18-te godine starosti, uz odobrenje Nastavnikog vijea kole,koji posjeduju ljekarsko uvjerenje,

- ako se za upis prijavi vei broj kandidata od broja traenog konkursom, upis se vri prema Pravilniku o vrednovanju kriterijuma za upis uenika u strunu kolu, koji donosi Ministarstvo prosvjete i nauke,

- lica koja su napunila 18 godina ukljuuju se u program za obrazovanje odraslih. 5. Trajanje obrazovanja - Obrazovanje po obrazovnom programu TEHNIAR DRUMSAKOG SAOBRAAJA

traje 4 godine. 6. Prohodnost - U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta

tekue godine postigli pozitivnu ocjenu i obavili profesionalnu praksu. - Lica koja su zavrila dvogodinju strunu kolu mogu se upisati u drugi ili trei

razred s obzirom na vrstu programa prethodnog obrazovanja uz polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita.

- Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvoenje obrazovnog programa za odrasle - koji donosi kola.

7. Obrazovanje koje se stie - Zavretkom obrazovnog programa uenik stie srednje struno obrazovanje u etvorogodinjem trajanju - TEHNIAR DRUMSKOG SAOBRAAJA.

7

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST 1.1.2. MATEMATIKA 1.1.3. STRANI JEZIK 1.1.4. INFORMATIKA 1.1.5. FIZIKO VASPITANJE 1.1.6. ISTORIJA 1.1.7. GEOGRAFIJA 1.1.8. SOCIOLOGIJA 1.1.9. FIZIKA 1.1.10. HEMIJA Napomena: Katalozi opteobrazovnih programa su u nadlenosti Zavoda za kolstvo.

8

1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. TEHNIKO CRTANJE SA NACRTNOM GEOMETRIJOM 1. Naziv predmeta: TEHNIKO CRTANJE SA NACRNOM GEOMETRIJOM 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred Vrste nastave

Ukupno Teorija Vjebe Praktina nastava

I 36 36 72 II III IV

Ukupno 36 36 72 3. Opti ciljevi nastave - Razvijajanje smisla za tanost, preciznost, estetiku i urednost u rjeavanju raznih

zadataka i stvaranju navika za planski, organizovani i samostalni rad. - Upoznavanje sa pravilima, standardima i simbolima koji se upotrebljavaju u

tehnikom crtanju. - itanje i razumijevanje tehnikih crtea, uputstava i propisa, ema i tehnike

dokumentacije. - Upoznavanje sa geometrijskim crtanjem. - Konstruisanje osnovnih geometrijskih konstrukcija. - Poznavanje pojma i vrsta projekcija. - Potovanje standarda tehnikog crtanja. - Crtanje jednostavnih radionikih crtea mainskih elemenata. - Skiciranje prostijih sklopova. - Shvatanje funkcionalne meuzavisnosti elemenata, sklopova i mehanizama. - Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu. - Ovladavanje strunom terminologijom.

9

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativni ciljevi i sadraji Formativni ciljevi

Socijalizacijski ciljevi

Preporuke za izvoenje nastave

uenik uenik uenik Uvod u tehniko crtanje - Navodi znaaj

tehnikog crtanja. - Upoznaje materijal

i pribor za tehniko crtanje, vrste tehnikih crtea, kao i formate i mjerila tehnikih crtea.

- Upoznaje zaglavlja i sastavnice.

- Uporeuje tehniki crte sa crteima, slikama i fotografijama.

- Koristi materijal i pribor za tehniko crtanje.

- Razlikuje vrste tehnikih crtea.

- Razlikuje primjenu zaglavlja i sastavnica.

- Crta zaglavlja i sastavnice.

- Razvija osjeaj za red i urednost.

- Razvrstavanje razliitih vrsta crtea.

Standardi i standardizacija - Obrazlae pojam i

znaaj standarda i standardizacije.

- Uoava znaaj standarda za razvoj tehnike.

- Razlikuje primjenu standarda u tehnikom crtanju.

- Razvija tehniku kulturu.

Vrste linija - Obrazlae crtanje

linija koje se koriste u tehnikom crtanju.

- Navodi primjenu linija u tehnikom crtanju.

- Crta linije pomou programa Auto Cad.

- Razlikuje vrste linija.

- Uoava primjenu pojedinih linija.


- Razvija osjeaj preciznosti.

Vjeba: - Primjena linija na

primjerima. - Crtanje linija na

raunaru - Auto Cad.

- Grafiki rad I.

Geometrijske konstrukcije - Navodi osnovne

geometrijske konstrukcije.

- Crta konstrukcije pravilnih poligona.

- Crta konstrukcije krivih linija.

- Crta paralelne i normalne prave.

- Crta simetrale dui i uglova.

- Dijeli du na n-jednakih djelova.

- Konstruie spoljanje i unutranje tangent.

- Konstruie pravilne poligone: trougao, kvadrat, petougao, estougao, sedmougao,


- Razvija sposobnost komuniciranja.

Vjebe: - Crtanje poligona.

10




uenik uenik uenik osmougao, devetougao i desetougao.

- Uporeuje postupak konstrukcije krivih linija: elipsu, hiperbolu, Arhimedovu spiralu.

Osnove nacrtne geometrije - Obrazlae pojam i

osnovne elemente projektovanja.

- Objanjava pojam projekcijske ravni, kvadranata, oktanata aksonometrije.

- Obrazlae osnove crtanja u programskom paketu Auto Cad.

- Razlikuje frontalnu, ptiju i ablju perspektivu.

- Razlikuje koso i ortogonalno projiciranje.

- Crta projekcije take na jednu, dvije i tri ravni.

- Crta jednostavne elemente u ortogonalnoj projekciji.

- Razlikuje prednosti i nedostatke pojedinih naina prikazivanja tijela.

- Razlikuje projekcije u programskom paketu Auto Cad.

- Razvija sposobnost komuniciranja.

- Razvija tehniku kulturu.

- Razvija analitiko miljenje.

Vjebe: - Crtanje projekcija

na osnovu izometrijskog izgleda.

- Crtanje na raunaru Auto Cad.

Presjeci - Obrazlae pojam,

vrste i oznaavanje presjeka.

- Obrazlae karakteristike crtanja presjeka u programskom paketu Auto Cad.

- Razlikuje uzduni, popreni, puni, polovini, djelimini, okrenuti i zaokrenuti presjek.

- Uporeuje oznaene presjeke na crteu.

- Razlikuje procedure izrade presjeka u programskom paketu Auto Cad.


- Razvija svijest o potrebi kvalitetnog rada.

- Crtanje presjeka na raunaru Auto Cad.

11




uenik uenik uenik Kotiranje - Obrazlae naela

kotiranja i elemente kota.

- Objanjava i kotira na primjerima.

- Definie tolerancije i kvalitet obrade.

- Definie oznake za unoenje tolerancija i kvaliteta obrade.

- Objanjava tolerancije i kvalitete obrade na crteu.

- Kotira pomou programa Auto Cad.

- ita kotirane veliine sa crtea.

- Kotira vrijednosti kota na crteu.

- Ispisuje tolerancije duina i kvalitet obrade povrina.

- Uporeuje postupak kotiranje pomou programa Auto Cad.


- Razvija svijest o potrebi kvalitetnog rada.

- Radioniki i sklopni crtei mainskih elemenata.

- Uvjebavanje kotiranja na raunaru pomou programa Auto Cad.

- Grafiki rad II.

Tehniki crtei - Objanjava skicu. - Obrazlae

radioniki i sklopni crte.

- Objanjava radioniki i sklopni crte.

- Crta skice jednostavnijih elemenata.

- ita kataloge. - ita radioniki

crte. - ita sklopni crte.



Vjebe: - Ureaji na crteu. - Grafiki rad III.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D. orevi, . Papi: Tehniko crtanje sa nacrtnom geometrijom, Zavod za

udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2006. - . Koludrovi: Tehniko crtanje u slici s osnovnim vjebama, (prirunik za

tehniko crtanje), Nauna knjiga, Beograd, 1985. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Programski paket Auto Cad. - A/V sredstva. - Grafoskop. - Video projektor. - Stolovi sa odgovarajuim priborom za crtanje. - Za 20 % nastave koristi se raunarska uionica sa 15 raunara (2 uenika po

raunaru). 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu. - Grafiki radovi, na kraju II i IV klasifikacionog perioda ocjenjuju se grafiki

radovi. - Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u

klasifikacionom periodu.

12

- Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani inenjer mainstva, - profesor mainstva. 10. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetima

Predmet Znanja - Prikazivanje mainskih

elemenata - Mainski elementi - Vrste mainskih elemenata

- Vrste linija - Skiciranje

- Praktina nastava - Tehniki crte

13

1.2.2. TEHNIKA MEHANIKA 1. Naziv predmeta: TEHNIKA MEHANIKA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I 72 36 108 II III IV

Ukupno 72 36 108 3. Opti ciljevi nastave - Usvajanje osnovnih pojmova iz oblasti mehanike. - Primjena aksioma statike. - Sticanje znanja o uticaju djelovanja sistema sila u ravni. - Primjena zakona statike. - Sticanje znanja o pojmu teita tijela i naina njegovog odreivanja. - Razlikovanje vrsta ravanskih nosaa i optereenja nosaa. - Sticanje znanja o trenju i vrstama trenja. - Poznavanje kretanja take i zakona trenja. - Sticanje znanja o zakonima promjene brzine i ubrzanja pri kretanju take i tijela. - Sticanje znanja o zakonima kretanja take i tijela. - Razvijanje sposobnosti primjene steenih znanja iz mehanike. - Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu. - Razvijanje osjeaja potovanja i brige za ouvanje ivotne sredine. - Razvijanje logikog miljenja.

14





uenik uenik uenik Osnovni pojmovi i aksiome statike - Objanjava podjelu

mehanike. - Objanjava pojam i

vrste tijela. - Navodi i objanjava

pojam sile i podjelu sila, reakcije veze, aksiome statike.

- Razlikuje spoljanje i unutranje sile.

- Razlikuje pojedine vrste veza i crta reakcije veza.

- Razvija logiko miljenje.

- Stie osjeaj preciznosti u radu.

Sistemi sueljnih sila - Navodi grafike i

analitike uslove ravnotee sistema sueljnih sila.

- Objanjava moment sile za taku Varinjonova teorema.

- Upotrebljava grafiku metodu razlaganja sila na komponente.

- Rjeava grafikom metodom rezultantu sila.

- Prepoznaje i odreuje statike uslove ravnotee.

- Analizira, postavlja i odreuje uslove ravnotee sistema sueljnih sila.

- Odreuje moment sile za taku.

- Stie logiko miljenje i povezivanje znanja.

Vjebe: - Grafiko razlaganje

sile. - Odreivanje

momenta sile za taku.

Sistem proizvoljnih sila - Definie spreg sila i

moment sprega. - Opisuje redukciju

sistema sila na taku, glavni vektor i glavni moment.

- Definie analitike i grafike uslove ravnotee sistema proizvoljih sila.

- Indetifikuje i postavlja uslove ravnotee spregova sila.

- Redukuje proizvoljni ravanski sistem sila na glavni vektor i glavni moment.

- Postavlja analitike uslove ravnotee sistema proizvoljnih sila.

- Stie logiko miljenje i povezivanje znanja.

Vjebe: - Odreivanje

momenta sprega.

Teite tijela - Definie pojam

teita tijela. - Objanjava teite

homogene ravanske figure.

- Objanjava teite homogene linije.

- Objanjava poloaj

- Uoava znaaj teita tijela.

- Odreuje teite ravne homogene figure.

- Odreuje teite homogene linije.

- Odreuje poloaj

- Stie navike tanosti i sistematinosti u radu.


15




uenik uenik uenik teita nekih homogenih tijela.

teita nekih geometrijskih tijela.

Trenje klizanja i kotrljanja - Objanjava pojam i

znaaj trenja. - Navodi vrste trenja. - Objanjava trenje

klizanja na horizontalnoj i kosoj ravni.

- Razumije otpore pri kotrljanju.

- Uoava znaaj trenja.

- Razlikuje trenje klizanja i kotrljanja.

- Odreuje intezitet, pravac i smjer sile trenja.

- Uoava zavisnost koeficijenta trenja od vrste materijala i stanja dodirnih povrina.


Vjebe: - Izraunavanje sile

trenja kod klizanja i kotrljanja.

Ravanski nosai - Navodi vrste

ravanskih nosaa i vrste optereenja kod njih.

- Objanjava statiki odreene ravanske pune nosae.

- Odreuje reakcije veza grafiki i analitiki punih ravanskih nosaa, optereenih kombinacijom razlitih optereenja.

- Konstruie statike dijagrame grafikom i analitikom metodom, optereeni kombinacijom razliitih optereenja.


Vjebe: - Na primjerima

proste grede, grede sa prepustima i konzole odrediti reakcije oslonaca i konstruisati statike dijagrame.

Napon i deformacija - Navodi pojam i

vrste optereenja. - Definie nominalno

i raunsko optereenje.

- Definie pojam napona.

- Objanjava normalne i tangencijalne napone.

- Objanjava dozvoljeni napon i stepen sigurnosti.

- Upoznaje se sa

- Analizira spoljanje i unutranje sile.

- Uoava pojam napona.

- Analizira i uporeuje normalne i tangencijalne napone.

- Uporeuje elastine i plastine deformacije.

- Crta Hukov dijagram.

- Razvija osjeaj odgovornosti i preciznosti u radu.


Vjebe: - Oitavanje napona i

deformacija sa Hukovog dijagrama.

16




uenik uenik uenik pojmom i vrstama deformacija.

- Navodi razliku izmeu elastinih i plastinih deformacija.

- Definie Hukov zakon.

Vrste naprezanja - Nabraja vrste

napona i deformacija za pojedina naprezanja na konkretnim primjerima.

- Analizira i izraunava napone i deformacije( na pritisak, zatezanje, savijanje, uvijanje), za pojedina naprezanja na konkretnim primjerima.

- Razvija sposobnost analiziranja i zakljuivanja.

Vjebe: - Odredjivanje

napona i deformacija kod pojedinih vrsta naprezanja.

Uvod u kinematiku - Objanjava u

mehanici pojam kretanja, prostora i vremena.

- Definie pojam materijalne take i krutog tijela.

- Indetifikuje i analizira pojam materijalne take i krutog tijela.

Kinematika take - Definie elemente

kretanja take. - Definie

pravolinijsko kretanje take.

- Definie krivolinijsko kretanje take.

- Definie sloeno kretanje take.

- Odreuje putanju, poetni poloaj take, put i zakon puta.

- Odreuje preeni put, brzine i ubrzanja kod pravolinijskih kretanja.

- Crta kinematske dijagrame kod pravolinijskih kretanja.

- Odreuje ugao rotacije, ugaonu brzinu, ugaono ubrzanje, tangencijalno, normalno i totalno ubrzanje pri krunom kretanju.

- Odreivanje brzina i ubrzanja pri

- Razvija logiko miljenje i povezuje znanja.

Grafiki rad - Odreivanje

kinematskih veliina pri pravolinijskim kretanjIma.

- Crtanje

kinematskih dijagrama.

17




uenik uenik uenik sloenom kretanju take.

Kinematika krutog tijela - Definie

translatorno kretanje krutog tijela.

- Definie rotaciono kretanje krutog tijela.

- Objanjava prenoenje snage sa jednog vratila na drugo posredstvom zupanika, kainika ili lananika.

- Odreuje brzine i ubrzanja pri translatornom kretanju.

- Odreuje broj obrtaja, ugaonu brzinu i ubrzanje pri rotacionom kretanju.

- Uporeuje prenos otvorenim i ukrtenim kaiem.

- Uporeuje prenos sa tri kainika i sa dva para kainika.

- Odreuje prenosni odnos pri prostom i sloenom prenosu zupanicima.

- Razlikuje mogunosti prenosnika sa stanovita broja obrtaja i broja zuba zupanika.


Grafiki rad - Mjenjaki

prenosnik.

Ravansko kretanje krutog tijela - Objanjava ravno

kretanje krutog tijela.

- Razlae ravno kretanje na translatorno i obrtno.

- Odreuje brzine i ubrzanja pri ravnom kretanju.


Uvod u dinamiku - Objanjava u

dinamici pojam inertnosti mase.

- Definie zakone dinamike.

- Odreuje uzroke kretanja ako su poznati zakoni kretanja.

- Odreuje teinu vozila.


Dinamika materijalne take - Objanjava

dinamiku pravolinijskog i krivolinijskog kretanja.

- Objanjava mehaniki rad.

- Uoava pojam dinamike pravolinijskog kretanja.

- Uoava pojam dinamika krivolinijskog


18




uenik uenik uenik - Grafiki predstavlja

rad. - Objanjava snagu. - Objanjava stepen

korisnog dejstva. - Definie

centrifugalnu i centripetalnu silu.

kretanja. - Uoava pojam

mehanikog rada. - Izvodi grafiko

predstavljanje rada.

- Uoava pojam- snage.

- Odreuje stepen korisnog dejstva.

- Odreuje centrifugalnu i centripetalnu silu.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Plavi i drugi: Mehanika I - Statika i otpornost materijala, Zavod za udbenike

i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - S. uri: Mehanika, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - R. Raoni/Milorad Marjanovi/Mirko Nikoli: Mehanika 2, Zavod za udbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2004. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Raunarom sa multimedijskim paketom, softverom za simulaciju optereenja

mainskih profila i crtanje dijagrama napona i deformacija. - Uzorci razliitih profila mainskih materijala. - Dijaprojektor sa odgovarajuim slajdovima. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Pismeno, po jedan pismeni rad u svakom klasifikacionom periodu. - Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu. - Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u

klasifikacionom periodu. - Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se na osnovu svih ocjena

dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani mainski inenjer; - profesor mehanike; - profesor mainstva. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Sistem sila - Spregovi sila - Trenje - Ravanski nosai

- Mainski elementi - Dejstvo sila na osovini i vratilu

- Frikcioni prenosnici - Optereenje djelova kotla

19


Predmet Znanja - Trenje - Kinematika

- Optereenja vratila, spojeva i leaja.

- Trenje - Sistem sila i spregova - Rad - Energija - Kinematika - Dinamika

- Motori - Kretanje klipnih mehanizama - Inercijalne sile kod klipnih

mehanizama - Podmazivanje motora - Gubici u motoru

20

1.2.3. OSNOVI SAOBRAAJA 1. Naziv predmeta: OSNOVI SAOBRAAJA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 48 24 72 3. Opti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pojmom, znaajem i vrstama saobraaja. - Sticanje osnovnog znanja o istorijskom razvoju, vrstama i sredstvima svih vidova

saobraaja. - Upoznavanje uloge i znaaja svih vidova saobraaja. - Upoznavanje sa vrstama unutranjeg transporta. - Podsticanje uenika na aktivno uee u nastavi. - Razvijanje pozitivne orijentacije prema zanimanju.

21



Socijalizacijski cijevi


uenik uenik uenik Pojam znaaj i vidovi saobraaja - Objanjava pojam

saobraaja. - Nabraja vidove

saobraaja.

- Razlikuje vidove saobraaja.

- Podstie motivaciju.

Istorijski razvoj saobraaja - Opisuje istorijski

razvoj svih vidova saobraaja.

- Opisuje istorijski razvoj kombinovanog transporta.

- Uporeuje slinosti i razlike u razvoju pojedinih vidova saobraaja.

- Razvija motivaciju. - Podstie

samopouzdanje.

- Izrada seminarskog rada:

- Razvoj vidova saobraaja.

Karakteristike saobraaja - Opisuje

karakteristike vidova saobraaja:

- drumskog, - eljeznikog, - vodnog, - vazdunog, - ptt. - Opisuje

karakteristike cijevnog transporta.

- Opisuje karakteristike kombinovanog transporta.

- Uporeuje slinosti i razlike u karakteristikama pojedinih vidova saobraaja.

- Uporeuje karakteristike pojedinih vidova saobraaja

- Uoava znaaj saobraajne djelatnosti

- Podstie samopouzdanje.

- Prezentacija karakteristika vidova saobraaja.

Sredstva u saobraaju - Nabraja sredstva

saobraaja: - drumskog, - eljeznikog, - vodnog, - vazdunog, - ptt saobraaja. - Nabraja sredstva

cijevnog transporta. - Nabraja sredstva

kombinovanog transporta.

- Uoava slinosti i razlike pojedinih sredstava saobraaja.

- Uoava prednosti i nedostatke pojedinih sredstava.

- Uporeuje karakteristike sredstava svih vidova transporta.

- Razvija samopouzdanje.

- Posjeta preduzeu po izboru u drumskom, eljeznikom, vodnom ili vazdunom saobraaju.

Elektronski saobraaj - Objanjava

komunikaciju putem Interneta.

- Uoava znaaj Interneta.

- Podstie irenje znanja.

22


Socijalizacijski cijevi


uenik uenik uenik Drumski saobraaj - Objanjava pojam

drumskog saobraaja.

- Nabraja sredstva drumskog putnikog saobraaja.

- Navodi podjelu drumskog saobraaja.

- Nabraja sredstva drumskog teretnog saobraaja.

- Razlae pojam drumskog saobraaja.

- Razlikuje sredstva drumskog saobraaja.

- Pronalazi slinosti i razlike putnikog i teretnog saobraaja.

- Podstie inicijativnost.

- Podstie pozitivnu orijentaciju prema zanimanju.

- Izrada seminarskog rada.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - L. Filkovi: Osnove saobraaja i transporta, Zavod za udbenike i nastavna

sredstva, Beograd,1999. - M. Adamovi: Uvod u saobraaj, Saobraajni fakultet, Beograd, 2001. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Raunar sa odgovarajuim softverom. - Prikljuak za internet. - LCD projektomer. - Sheme. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Pismeno, po jedan pismeni rad u svakom klasifikacionom periodu. - Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu. - Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani saobraajni inenjer.

10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Istorijski razvoj saobraaja - Osnovi puteva i ulica - Istorijski razvoj gradnje

puteva - Sredstva u saobraaju - Motori - Motori SUS - Drumski saobraaj - Sredstva u saobraaju - Karakteristike saobraaja

- Organizacija prevoza

- Podjela, karakteristike i sredstva drumskog saobraaja

23

1.2.4. ELEKTROTEHNIKA I ELEKTRONIKA 1. Naziv predmeta: ELEKTROTEHNIKA I ELEKTRONIKA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 52 20 72 3. Opti ciljevi nastave - Sticanje znanja iz podruja osnova elektrotehnike i elektronike. - Upoznavanje i razumijevanje razliitih elektronskih veliina. - Sticanje osnovnih znanja iz elektrostatike i jednosmjernih struja. - Upoznavanje elektronikih komponenti i ureaja na motornom vozilu. - Usvajanje znanja o osnovnim pojavama u elektromagnetizmu. - Upoznavanje elektrinih instalacija na motornim vozilima. - Usvajanje znanja o osnovnim elektronikim komponentama koje se koriste na

motornom vozilu. - Sticanje znanja za pravilno korienje elektronike u automobilu. - Razvijanje sposobnosti logikog razmiljanja, povezivanje teorijskog sa

praktinim znanjem. - Razlikovanje prostih od sloenih digitalnih kola na vozilu. - Razumijevanje i pravilna upotreba strune terminologije. - Upoznavanje i razumijevanje osnovnih zakona elektrotehnike u jednosmjernim

strujnim kolima. - Upoznavanje zakonitosti elektrinog i magnetnog polja. - Razumijevanje osnovne primjene fizikih zakona kod elektrinih maina i

ureaja.

24





uenik uenik uenik Elektrostatika - Objanjava

elektrostatiko polje, njegove osobine i nain prikazivanja.

- Definie sile u elektrinom polju kao i naelektrisanja.

- Navodi i objanjava Kulonov zakon.

- Definie jainu elektrinog polja, vektor elektrinog polja i grafiki prikaz vektora elektrinog polja.

- Definie pojam potencijala i objanjava vezu sa naponom.

- Opisuje pojam napona kao razliku potencijala, jedinicu i vektorski prikaz.

- Uporeuje elektrostatiko i elektromagnetno polje.

- Prikazuje grafiki elektrino polje.

- Uporeuje sile u elektrinom polju.

- Zna Kulonov zakon i njegovu primjenu.

- Razlikuje fiziko znaenje napona i potencijala kao i njihovu vezu.

- Razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju.

- Osnovne elektrine komponente iz laboratorije:

- uenici prepoznaju razliite tipove kondenzatora, njihov oblik, kuite, oznake na kuitu i sl., zatim ih uporeujU sa drugim komponentama.

Stalna jednosmjerna struja - Objanjava jainu i

gustinu elektrine struje.

- Definie elektrinu otpornost i odgovarajuu jedinicu.

- Opisuje na konkretnom primjeru kako se primjenjuje I i II Kirhofov zakon u prostom kolu.

- Navodi Omov zakon u kolu jednosmjerne struje na konkretnom primjeru.

- Definie elektrini rad i snagu ako i odgovarajue jedinice.

- Zna pojam elektrine struje i njeno nastajanje.

- Zna pojam elektrine otpornosti i odgovarajuu jedinicu.

- Zna primjenu Omovog zakona.

- Zna primjenu I i II Kirhofovog zakona u prostom i sloenom kolu.

- Razvija pozitivnu orijentaciju prema zanimanju.

- Uenici prepoznaju razliite tipove generatora, oblik generisane funkcije, izgled i sl., zatim ih uporeuje sa drugim instrumentima npr. multimetrima, osciloskopima i sl.

25




uenik uenik uenik - Navodi znaaj i ulogu

elektrinih generatora u kolima jednosmjerne struje.

Elektromagnetizam - Upoznaje pojam

magnetskog polja i sa njegovim karakteristikama.

- Definie i objanjava osnovne veliine magnetnog polja, znaaj, oznake i jedinice.

- Definie elektromagnetnu silu, elektrodinamiku silu, oznake i jedinice.

- Definie pojam magnetne indukcije, jedinicu magnetne indukcije.

- Navodi podjelu materijala prema magnetnim svojstvima.

- Objanjava petlju histereze.

- Razlikuje vste magneta.

- Grafiki predstavlja magnetno polje trajnih magneta, provodnika i kalemova.

- Uoava pojavu elektromagnetne indukcije.

- Zna jedinice za magnetne veliine.

- Rauna magnetnu indukciju, elektromagnetnu silu i jainu magnetnog polja.

- Razlikuje materijale razliitih magnetnih svojstava.

- Analizira petlju histereze.

- Razvija motivaciju za praenje informacija i dalje obrazovanje.

- Razvija tanost i sposobnost uporeivanja.

Elektronika - Definie pojam

poluprovodnika: vrste poluprovodnika, njihov znaaj i primjenu u praksi.

- Objanjava direktnu i inverznu polarizaciju PN spoja.

- Objanjava nain dobijanja strujno-naponske karakteristike diode.

- Nabraja vrste dioda, simbole i njihovu primjenu u elektrinim kolima

- Razlikuje provodnike, poluprovodnike i izolatore na osnovu njihove kristalne strukture.

- Razlikuje poluprovodnike,,P od poluprovodnika,,N tipa.

- Uporeuje direktnu i inverznu polarizaciju PN spoja.

- Crta strujno-naponsku karakteristiku diode.

- Razlikuje vrste dioda

- Razvija analitiko miljenje.

- Uenici prepoznaju razliite tipove poluprovodnikih dioda, tranzistora, pojaavaa, usmjeraa i sl., njihov oblik, strukturu, oznaku na kuitu, vrste itd., zatim ih uporeuje sa drugim komponentama.

26




uenik uenik uenik (ispravljai).

- Nabraja vrste tranzistora, simbole i njihovu primjenu u elektrinim kolima.

- Objanjava prekidaku i pojaavaku ulogu tranzistora u elektrinim kolima.

- Navodi naine vezivanja tranzistora u elektrinim kolima.

- Definie pojam ispravljakog kola, vste ispravljaa u elektronici.

- Zna vrste usmjeraa: jednostrani i dvostrani usmjera.

- Objanjava pojaava kao etveropol kao i njegove karakteristike.

- Objanjava primjenu pojaavaa.

i njihove primjene. - Uoava primjenu

dioda u ispravljakim kolima jednostranog i dvostranog tipa.

- Crta tranzistor kao etveropol.

- Razlikuje vrste tranzistora.

- Razlikuje primjenu bipolarnih tranzistora u prekidakim i pojaavakim kolima.

- Crta razliite veze tranzistora u spoju sa zajednikom bazom, emiterom i kolektorom.

- Razlikuje vrste ispravljaa u elektrinim kolima.

Elektrine instalacije na motornim vozilima - Upoznaje se sa

vrstama provodnika na vozilu.

- Opisuje prekidae na vozilu, vrste i primjenu.

- Predoava znaaj osiguraa u elektrinim instalacijama.

- Objanjava elektrine eme instalacija na motornom vozilu.

- Razlikuje vrste provodnika koji se nalaze na vozilu.

- Uporeuje vrste i primjenu prekidaa na vozilu kao i njihovu razliku.

- Uporeuje osigurae na vozilu u pogledu snage, oblika i dimenzija.

- Crta emu sa osiguraima i potroaima na vozilu.

- Zna da uoi otkaz i da ga otkloni u elektrinim instalacijama na vozilu.

- Razlikuje elektrine

- Razvija sposobnost logikog razmiljanja i zakljuivanja.

27




uenik uenik uenik eme instalacija na motornim vozilima.

Elektrini ureaji na vozilu - Razumije princip

rada i vrste elektrinih ureaja na motornom vozilu.

- Obrazlae ulogu i vrste senzora.

- Objanjava nain rada akumulatora, i rad elektrine eme sa akumulatorom.

- Definie rad diname, alternatora i elektropokretaa.

- Razumije sistem elektronskog paljenja na autu.

- Razlikuje princip rada i vrste elektrinih ureaja na motornom vozilu.

- Zna ulogu senzora, njihove vrste i princip rada.

- Razlikuje vrste akumulatora, nain rada i njegovo umreavanje.

- Razlikuje osnovne dijelove, emu i nain vezivanja diname, alternatora i elektropokretaa u instalaciji na motornom vozilu.

- Razlikuje otkaze elektrinih ureaja i nain otklanjanja kvara.

- Stie osjeaj vanosti uvanja energetskih izvora.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Piroanac: Osnove elektrotehnike I, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2003. - Z. Pendi, M. Pendi, J. Menart: Osnove elektrotehnike II, Zavod za udbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2003. - R. Opai: Elektronika I, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2006. - R. Opai: Elektronika II, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2006. - S. Stankovi, R. Lakovi: Elektronika, Izdava ETF, Podgorica, 1999. - J. Lenasi i T. Ristanovi: Motori i motorna vozila, Beograd, 2001. - D. Jankovi: Prirunik za automehaniare, Zavod za udbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2003. - J. Lenasi: Motorna vozila, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001. - P. Todorovi: Motorna vozila, Beograd, 2004. - D. Simi: Motorna vozila, Beograd, 2001.

Drugi izvori: - asopisi, - internet, - prirunici za pojedine marke i vrste vozila, - autokatalozi, - asopisi iz oblasti automobilizma.

28

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - PC raunar srednje konfiguracije, digitalni projektor i projekciono platno. - Pasivne elektronske komponente: otpornici, kondenzatori i kalemovi razliitih

proizvoaa, tipova i podruja primjene. - RC generatori, generatori DC napona ili generatori funkcija. - Poluprovodnike komponente: diode - usmjerake, zener, tunel, Si i Ge diode,

tranzistori - NPN, PNP, N kanalni, P kanalni FET tranzistori, tiristori trijak, dijak, pojaavai - sa zajednikim emiterom, jednostepeni, viestepeni i ispravljai - jednofazni, trofazni, polutalasni, punotalasni.

- Bakarni provodnici u elektrinim instalacijama i osigurai. - eme elektrinih instalacija na motornim vozilima u elektronskom obliku ili

nacrtane u nekom CAD programu, ili elektrine eme iz kataloga. - Programi za simulaciju kvara u elektrinoj instalaciji na motornom vozilu. - Elektrini ureaji na vozilu: akumulator, dinama, alternator, elektropokreta,

senzori. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Pismeno, po jedan pismeni rad u svakom klasifikacionom periodu. - Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu. - Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani inenjer elektrotehnike; - Profesor elektrotehnike. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Elektrostatika - Jednosmjerna struja - Elektromagnetizam - Jaina magnetnog polja i

magnetna indukcija

- Fizika - Vektori i operacije sa vektorima - Kondenzatori u elektrotehnikoj

praksi - Mjerenje i raunanje elektrinih

veliina - Rjeavanje prostih i sloenih kola - Poznavanje dielektrinih i

feromagnetnih materijala - Magnetno polje

- Poluprovodnici P i N tipa - Energetski procjep

- Hemija - Poznavanje P i N tipa poluprovodnika

- Proboj PN spoja

- Elektrine instalacije na motornom vozilu

- Motori - Motorna vozila - Praktina nastava

- Poznavanje elektrine instalacije na motornom vozilu

- Elektrini ureaji na vozilu - Motorna vozila - Praktina nastava

- Poznavanje elektrinih ureaja na motornom vozilu

29

1.2.5. MAINSKI ELEMENTI 1. Naziv predmeta: MAINSKI ELEMENTI 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I II 60 12 72 III IV

Ukupno 60 12 72 3. Opti ciljevi nastave - Korienje standarda u mainstvu. - Sticanje znanja o uticaju vrsta optereenja, napona i deformacija na mainske

elemente. - Sticanje znanja o karakteristikama i primjeni nerazdvojivih spojeva. - Sticanje znanja o karakteristikama i primjeni razdvojivih spojeva. - Sticanje znanja o elestanim vezama. - Sticanje znanja o vrstama i namjeni cijevnih vodova i elemenata za regulisanje

protoka. - Sticanje znanja o osovinama, osovinicama i vratilima. - Poznavanje karakteristika leaja i leita. - Sticanje znanja o znaaju podmazivanja. - Sticanje znanja o vrstama spojnica i njihovim svojstvima. - Sticanje znanja o elementima za prenos snage. - Ovladavanje strunom terminologijom. - Sticanje pozitivne orjentacije prema zanimanju. - Potovanje ekolokih normi i zatita ivotne sredine.

30

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI




uenik uenik uenik Tolerancije duinskih mjera i oblika - Ilustruje duinske

mjere. - Definie pojam

tolerancija duinskih mjera.

- Objanjava osnovne veliine, tolerancija duinskih mjera za djelove krunog poprenog presjeka.

- Ilustruje poloaj tolerancijskih polja za otvore i osovine prema nultoj liniji.

- Objanjava tabline vrijednosti osnovnih tolerancija za nazivne mjere do 500 mm.

- Upoznaje gornja i donja granina odstupanja za otvore i osovine i njihove tabline vrijednosti (m).

- Objanjava vrsto, labavo i nesvjesno nalijeganje.

- Definie pojam tolerancije oblika i poloaja.

- Uoava sa radionikog crtea spoljne, unutranje i neodredjene mjere.

- Razlikuje stvarnu i nazivnu mjeru, gornju i donju graninu mjeru, dobru i lou mjeru, donje i gornje granino odstupanje- kvalitet tolerancije.

- Razlikuje veliine tolerancija.

- Odreuje iz tabela toleranciju i granina odstupanja.

- Proraunava za pojedine vrste nalijeganja u sklopu zazor ili preklop.

- Interpretira grafiki veliine nalijeganja u sklopu.

- Unosi tolerancije na detaljne crtee.

- Stie osjeaj za preciznost u radu.

- Razvija logino miljenje.

Grafiki rad: - Odreivanje zazora

i preklopa za pojedine vrste nalijeganja i grafiki prikaz istih veliina.

Nerazdvojivi i razdvojivi spojevi - Navodi podjelu i

vrste nerazdvojivih spojeva i njihovu primjenu.

- Upoznaje se sa zakovanim spojevima i elementima za zakivanje.

- Objanjava nain zakivanja i kriterijum izbora zakivaka.

- Razlikuje zakovane spojeve sa preklopom i podmetaima.

- Uporeuje nerazdvojive i razdvojive spojeve.

- Razlikuje vrste veza u zavisnosti od zadatih djelova.

- Skicira nerazdvojivu i razdvojivu vezu.

- Stie sigurnost u radu.

- Razvija sposobnost za pravilan izbor veze i elemenata.

31




uenik uenik uenik - Navodi materijale

za zakivanje i njihove oznake.

- Upoznaje se sa osnovnim pojmovima o zavarenim spojevima.

- Navodi vrste zavarenih spojeva i simbole obiljeavanja.

- Upoznaje se sa nainom izbora postupka zavarivanja i u zavisnosti od debljine materijala navodi svojstva lemljenih spojeva.

- Objanjava svojstva i nosivost lijepljenih spojeva.

- Navodi vrste, svojstva i primjenu razdvojivih spojeva.

- Objanjava navojni spoj.

- Navodi vrste navoja i njihov nain obiljeavanja.

- Ilustruje spojeve klinovima i ivijama.

- Opisuje ljebne i ozubljene spojeve.

- Upoznaje stezne spojeve.

- Uporeuje nain osiguranja navojnih spojeva od odvrtanja.

Elastine veze - Upoznaje se sa

vrstama i namjenom opruga i njihovim karakteristikama.

- Navodi materijal za opruge.

- Razlikuje optereenje i deformacije kod opruga.

- Skiciranje opruga.

Elementi obrtnog kretanja - Navodi

konstruktivne oblike osovina,

- Uporeuje optereenja vratila na uvijanje i


- Razumije uzajamni

Grafiki rad - Proraun vratila

optereenog na

32




uenik uenik uenik vratila i rukavaca.

- Opisuje dimenzionisanje vratila.

- Nabraja materijal za izradu vratila i osovina.

- Upoznaje se sa osnovnim svojstvima osovina, vratila i rukavaca i njihovom primjenom.

- Navodi podjelu, svojstva i podruja primjene leita.

- Opisuje stanje izmedju dodirnih povrina u leitima.

- Objanjava podmazivanje leita.

- Navodi konstruktivne oblike leita i materijale za izradu.

- Navodi konstruktivne oblike leajeva i njihove karakteristike.

- Objanjava oznaavanje i prikazivanje leaja.

- Opisuje ugradnju leaja i njegovo uvrivanje na rukavcu i kuici.

- Objanjava trenje, podmazivanje i zaptivanje leaja.

- Definie zadatak spojnice.

- Navodi podjelu spojnica i njihove karakteristike.

- Opisuje ulogu pojedinih spojnica.

savijanje kod motornih vozila.

- Skicira osovine, osovinice i vratila.

- Razlikuje naine podmazivanja leita i razlikuje uredjaje za dovod i podmazivanje leita.

- Razlikuje oznake leaja.

- Zna postupak ugradnje i demontae leaja.

- Zna nain funkiconisanja spojnice.

odnos ovjeka, nauke, tehnike i rada.

- Razvija sposobnost za urednost i preglednost u radu.

- Stie pozitivu orjentaciju prema zanimanju.

savijanje.

33




uenik uenik uenik Elementi za prenos snage - Definie zadatak

elemenata za prenos snage.

- Navodi podjelu i primjenu elemenata za prenos snage.

- Objanjava frikcione tokove (prenosnike).

- Opisuje princip rada prenosnika sa ozubljenjem.

- Navodi svojstva, podjelu i oblike zupastih parova.

- Opisuje cilindrine zupaste parove.

- Objanjava konine zupaste parove.

- Objanjava pune parove.

- Navodi materijale za izradu zupanika.

- Definie zadatak lananih parova.

- Navodi svojstva lananih parova.

- Navodi vrste lanaca za prenoenje snage.

- Objanjava oznaavanje zglobnih lanaca za prenoenje snage.

- Ilustruje otvoreni kaini i remeni par.

- Navodi karakteristike kaia i remena.

- Upoznaje se sa varijantom oblika remenice.

- Objanjava zatezanje kaia i remena.

- Definie nosivost kaieva i remena.

- Odreuje prenosni odnos dvostepenog zupastog prenosnika.

- Crta standardni profil zupca.

- Razlikuje oblike i veliine zubaca i zupanika.

- Skicira cilindrini, konini i puni par.

- Uporeuje vrste prenosa u zavisnosti od zadatih uslova.

- Uoava slinosti i razlike pojedinih elemenata za prenos snage.

- Razlikuje oblike remenica.

- Razlikuje oznake na remenu.

- Uoava sile na remenu.

- Stie osjeaj sigurnosti u radu.

- Podstie snalanjivost.

- Podstie inicijativnost.

- Razvija samopouzdanje.

Grafiki rad: - Izbor remena,

odredjivanje broja remena i sile na vratilu prema datim podacima.

34




uenik uenik uenik Hidrauline i pneumatske komponente - Upoznaje pojmove

hidraulinih i pneumatskih sistema.

- Navodi elemente i uredjaje hidraulinih i pneumatskih sistema.

- Definie osnovne parametre hidraulinih sistema (pritisak, protok, stepen korisnosti).

- Upoznaje zapreminske pumpe i hidromotore.

- Upoznaje simbole zapreminskih pumpi i hidromotora, hidraulinih cilindara i akumulatora.

- Pojanjava hidrauline razvodnike i njihovu ulogu.

- Objanjava hidrauline ventile (pritisne, protone i nepovratne).

- Opisuje elemente za priguivanje.

- Objanjava servouredjaje.

- Upoznaje posebne uredjaje vozila (utovar, samoistovar i drugo).

- Opisuje rezervoare i filtere.

- Objanjava cjevovode i strujanje fluida kroz cjevovode.

- Upoznaje

- Razlikuje elemente i ureaje hidraulinih i pneumatskih sistema.

- Uporeuje procese hidraulinih i pneumatskih sistema.

- Razlikuje parametre hidraulinih sistema.

- Uporeuje rad zapreminskih pumpi i hidromotora.

- Upotrebljava simbole zapreminskih pumpi, hidromotora, hidraulinih cilindara i akumulatora.

- Skicira hidrauline razvodnike i ventile.

- Razlikuje elemente za priguivanje.

- Uporeuje ulogu rezervoara i filtera.

- Zna funkcionisanje cjevovoda.

- Razvija pozitivan odnos prema zanimanju.

- Podstie

snalaljivost. - Razvija

samopouzdanje.

Vjebe: - Izrada ema

hidraulinih i pneumatskih instalacija uz pomo simbola.

- Izrada ema hidraulinih i pneumatskih ema na raunaru.

- Realizacija ema na demonstracionim tablama za hidrauliku i pneumatiku.

35




uenik uenik uenik termodinamike procese u pneumatici.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S. Drapi i drugi: Tehniko crtanje sa mainskim elementima, Zavod za udbenike

i nastavna sredstva, Beograd, 2000. - S. Drapi: Mainski elementi I, za sve profile, Zavod za udbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2000. - S. Drapi: Zbirka rijeenih zadataka iz mainskih elemenata I, Zavod za udbenike

i nastavna sredstva, Beograd, 2000. - S. Veriga: Mainski elementi III (funkcioni i zupasti prenosnici), Mainski fakultet

u Beogradu 1990. i dopunjeno izdanje, 2002. - P. Mitrovi, Z. Radojevi: Hidraulika i pneumatika, Zavod za udbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2000. - S. Nikoli: Hidrauline, pneumatske i elektrine komponente, Zavod za udbenike

i nastavna sredstva, Beograd, 1994. i dopunjeno izdanje 2003. - M. Jakovljevi: Termodinamika i hidraulika, Zavod za udbenike i nastavna

sredstva, Beograd 2000. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Stolovi sa odgovarajuim priborom za crtanje, - A/V sredstva, grafoskop, - Dijaprojektor sa odgovarajuim slajdovima, - Raunar sa odgovarajuim softverom za crtanje, - Modeli i eme sklopova i podsklopova maina, - eme pneumatskih i hidraulinih komponeneti, - Dijapozitivi iz hidraulike i pneumatike i - Demonstracione table sa pneumatskim i hidraulinim komponentama. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Pismeno, po jedan pismeni rad u svakom klasifikacionom periodu. - Grafiki radovi, po jedan u klasifikacionom periodu. - Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu. - Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine.

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani mainski inenjer. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Vrste mainskih elemenata - Tehniko crtanje sa

nacrtnom geometrijom - Prikazivanje mainskih

elemenata

36


Predmet Znanja - Vrste zakovanih, zavarenih i

navojnih spojeva - Vrste klinova i ivija - Vrste opruga - Vrste cijevi i elemenata za

regulisanje protoka - Vrste osovina, osovinica i

vratila - Vrste leaja i leita - Vrste zupanika, remenih i

lananih prenosnika

- Praktina nastava - Zakivanje, zavarivanje, izrada navoja, klinovi i ivije, opruge, cijevi i ventili, osovine, osovinice i vratila, klizni i kotrljajui leaji, zupanici, remeni i lanani prenosnici

- Osovine - Vratila

- Motori - Sastavni djelovi motora

- Elementi obrtnog kretanja - Elementi za prenos snage - Hidrauline i pneumatske

komponenete

- Motorna vozila - Sistem za upravljanje - Sistem za prenos snage - eme (hidrauline i

pneumatske)

37

1.2.6. MOTORI 1. Naziv predmeta: MOTORI 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I II 72 36 108 III IV

Ukupno 72 36 108 Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika. 3. Opti ciljevi nastave - Upoznavanje vozila, njegovih sklopova i ureaja. - Upoznavanje sa znaajem i sistemom organizacije odravanja i opravke motornih

vozila. - Razvijanje sposobnosti za organizaciju rada sa vozilima. - Sticanje znanja o vrstama motora. - Sticanje znanja o pojedinim sistemima motora. - Razvijanje odgovornosti i preciznosti u radu. - Unapreivanje sopstvenih radnih sposobnosti.

38





uenik uenik uenik Motori SUS - Objanjava

istorijski razvoj motora SUS.

- Navodi podjelu motora SUS prema nainu upaljenja smjee i taktnosti.

- Navodi podjelu motora po konstrukcijskim i eksploatacionim osobinama.

- Objanjava pogonske i upotrebne karakteristike motora SUS.

- Objanjava realizovanje radnog ciklusa etvorotaktnog OTO motora.

- Objanjava realizovanje radnog ciklusa dvotaktnog OTO motora

- Objanjava realizovanje radnog ciklusa etvorotaktnog dizel-motora.

- Objanjava realizovanje radnog ciklusa dvotaktnog dizel-motora.

- Objanjava Vankelov motor.

- Definie stepen kompresije.

- Objanjava motore sa natpunjenjem.

- Zna istorijski razvoj motora SUS.

- Razlikuje motore SUS po eksplatacionim osobinama i principima upaljenja smjee.

- Razlikuje motore SUS po konstrukcijskim i eksploatacionim osobinama.

- Razlikuje pogonske i upotrebne karakteristike motora SUS.

- Skicira princip rada OTO motora i skicira taktove motora.

- Skicira princip rada dvotaktnog OTO motora.

- Skicira princip rada etvorotaktnog dizel-motora.

- Skicira princip rada dvotaktnog dizel-motora.

- Skicira princip rada Vankelovog motora.

- Razvija pozitivan odnos prema kvalitetu rada i ispunjavanju radnih obaveza.

- Stie radne navike.

Dijelovi motora - Nabraja

nepokretne dijelove motora cilindarski blok.

- Razlikuje nepokretne dijelove motora.

- Razlikuje ulogu i

- Razvija pozitivan odnos prema kvalitetu rada i ispunjavanju

39




uenik uenik uenik - Objanjava

cilindarsku glavu, kuite motora, poklopac cilindarske glave.

- Objanjava pokretne dijelove motora: klip, klipni prstenovi, osovinica klipa.

- Opisuje klipnjau. - Opisuje koljenasto

vratilo i zamajac.

elemente cilindarske glave.

- Razlikuje pokretne dijelove motora.

- Uporeuje ulogu klipa, klipnih prstenova, osovinice klipa.

- Uporeuje ulogu i sastavne dijelove koljenastog vratila i zamajca.

radnih obaveza.

Razvodni mehanizam - Objanjava

razvodni mehanizam.

- Opisuje bregasto vratilo.

- Opisuje ventilski sklop.

- Opisuje sistem za podeavanje zazora razvodnog mehanizma.

- Opisuje konstruktivna rjeenja razvodnog mehanizma prema poloaju i broju razvodnih elemenata.

- Opisuje koncept varijabilnog upravljanja ventilima (VVT).

- Razlikuje elemente razvodnog mehanizma.

- Uporeuje ulogu i nain rada razvodnog mehanizma.

- Razlikuje ulogu ventilskog sklopa i njegove elemente.

- Uporeuje mehaniki i elektromagnetni nain otvaranja ventila.

- Zna koncept varijabilnog upravljanja ventilima (VVT).


Napajanje OTO motora gorivom i vazduhom - Objanjava

rezervoar za gorivo.

- Objanjava pumpu za gorivo.

- Objanjava osnovni karburator.

- Objanjava stvaranje radne smjee kod OTO motora.

- Definie dopunske ureaje na karburatoru.

- Zna ulogu i nain rada sistema za napajanje gorivom.

- Zna ulogu i nain rada karburatora.

- Zna naine formiranja radne smjee kod OTO motora.

- Razlikuje dopunske ureaje na karburatoru.

- Uporeuje znaaj i ulogu EUU za

- Razvija pozitivan odnos prema zatiti okoline.

40




uenik uenik uenik - Objanjava

elektronski upravljane ureaje za obrazovanje smjee.

- Objanjava sisteme sa kontinualnim obrazovanjem smjee.

- Objanjava sisteme sa prekidnim ubrizgavanjem i mjerenjem pritiska u usisnoj grani.

- Objanjava sisteme sa prekidnim ubrizgavanjem i mjerenjem protoka vazduha.

- Objanjava centralizovane sistme sa direktnim ubrizgavanjem.

obrazovanje smjee.

- Razlikuje rjeenja i nain rada sistema napajanja vazduhom i gorivom.

Obrazovanje smjee u dizel-motoru - Objanjava ulogu i

elemente sistema za napajanje dizel-motora gorivom.

- Objanjava ulogu pumpe niskog pritiska.

- Objanjava linijsku pumpu.

- Objanjava rotacionu pumpu.

- Objanjava regulatore broja obrtaja.

- Objanjava elektronsku kontrolu ubrizgavanja goriva kod dizel-motora.

- Objanjava sistem pumpa brizga.

- Objanjava sistem COMMON RAIL.

- Razlikuje elemente sistema za napajenje dizel-motora.

- Zna nain funkcionisanja pumpe niskog pritiska.

- Zna naine rada i elemente pumpe visokog pritiska.

- Zna ulogu regulatora.

- Razlikuje ulogu i nain funkcionisanja sistema pumpa brizga.

- Razlikuje ulogu i nain funkcionisanja COMMON RAIL.


Podmazivanje motora - Objanjava princip

rada sistema za podmazivanje.

- Zna primjenu sistema za podmazivanje.


41




uenik uenik uenik - Skicira eme

sistema podmazivanja.

- Zna ulogu i znaaj podmzivanja za rad motora.

Ureaji za paljenje smjee - Opisuje

akumulator. - Opisuje bobinu,

razvodnihk paljenja i platinsku dugmad.

- Objanjava princip rada svjeica.

- Objasnjava regulatore ugla pretpaljenja.

- Objanjava tranzistorsko paljenje.

- Objanjava elektronsko paljenje.

- Objanjava potpuno elektronsko paljenje.

- Objanjava magnetni sistem paljenja.

- Zna princip baterijskog sistema paljenja.

- Zna ulogu svjeica. - Zna ulogu,

elemente i nain funkcionisanja ureaja za paljenje smjee.

- Uporeuje razliite sisteme paljenja.

Hlaenje motora - Objanjava ulogu

sistema za hlaenje, navodi vrste hlaenja i princip rada.

- Objanjava elemente sistema za hlaenje motora tenou.

- Objanjava princip rada vazdunog hlaenja motora.

- Obrazlae karakteristike vodenog i vazdunog hlaenja motora.

- Objanjava sisteme hlaenja kod

- Zna ulogu hlaenja motora.

- Razlikuje naine hlaenja motora.

- Skicira elemente sistema hlaenja motora.

- Razvija ekoloku svijest.

42




uenik uenik uenik natpunjenih motora.

Elektrini ureaji na motoru - Opisuje alternator. - Opisuje

elektropokreta.

- Razlikuje princip rada, ulogu i elemente elektrinih ureaja na motoru.


Odvoenje izduvnih gasova - Objanjava zadatak

ureaja za odvod izduvnih gasova i zadravanje nesagorjelih estica.

- Nabraja djelove ureaja za odvod izduvnih gasova.

- Zna funkciju pojedinih elemenata ureaja.


5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - J. Lenasi i T. Ristanovi: Motori i motorna vozila, Zavod za izdavanje udbenika i

nastavnih sredstava, Beograd, 2003. - N. Janiijevi: Tehnologija obrazovnog profila, Zavod za izdavanje udbenika i

nastavnih sredstava, Beograd, 2004. - D. Jankovi: Prirunik za automehaniare, Zavod za izdavanje udbenika i

nastavnih sredstava, Beograd, 2002. - D. Simi: Motorna vozila, Nauna knjiga, Beograd, 1978. - P. Todorovi: Motorna vozila, Nauna knjiga, Beograd, 2005. - J. Lenasi: Motorna vozila, Zavod za izdavanje udbenika i nastavnih sredstava,

Beograd, 2005. - LJ. Durakovi: Motori sa unutranjim sagorijevanjem, Zavod za izdavanje

udbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2005. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Modeli vozila - eme - LCD projektor - Raunar 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu. - Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani mainski inenjer, smjer motorna vozila ili mehanizacija;

43

- diplomirani saobraajni inenjer, smjer drumski saobraaj. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Ureaji motora - Motorna vozila - Dijelovi motora i ureaji na

motoru - Sastavni dijelovi motora - Praktina nastava - Neispravnosti i nain

otklanjanja neispravnosti na motoru

44

1.2.7. ROBA U TRANSPORTU 1. Naziv predmeta: ROBA U TRANSPORTU 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 48 24 72 3. Opti ciljevi nastave - Poznavanje robe i njenih karakteristika. - Sticanje znanja o specifinostima prevoza pojedinih vrsta roba. - Sticanje znanja o standardizaciji u oblasti transporta robe. - Usvajanje znanja o primjeni standarda i drugih propisa za robu u transportu. - Razumijevanje zanaaja kvaliteta robe. - Sticanje znanja o neophodnim posebnim kontrolama robe u transportu. - Razumijevanje znaaja i naini ouvanja robe. - Sticanje znanja o ulozi i znaaju ambalae u distribuciji roba. - Usvajanje posebnih znanja o prevozu specijalne robe (lako kvarljive, opasne,

predimenzionisane). - Razvijanje ekoloke svijesti.

45





uenik uenik uenik Pojam, podjela i klasifikacija robe u transportu - Objanjava pojam

robe i njena osnovna svojstva.

- Obrazlae klasifikaciju robe u transportu.

- Objanjava pojam tereta i njegovu podjelu.

- Razlikuje osnovna svojstva robe.

- Razlikuje robu prema njenim svojstvima.

- Razlikuje terete prema osnovnim karakteristikama.

- Razumije znaaj saobraaja.

Karakteristike robe-tereta utransportu - Nabraja fizika i

mehanika svojstva robe.

- Nabraja hemijska i tehnoloka svojstva robe.

- Uporeuje fizika i mehanika svojstva robe.

- Razlikuje hemijska i tehnoloka svojstva robe.


Standardizacija i drugi propisi za robu u transportu - Objanjava pojam

standarda i standardizacije.

- Navodi sveobuhvatnost standardizacije po podruju, cilju i nivou.

- Obrazlae primjenu standarda kod elemenata transportnog procesa,transportnih lanaca.

- Navodi primjenu standarda kod komercijalne i transportne ambalae.

- Objanjava primjenu standarda u oblasti transportnih i pretovarnih sredstava.

- Nabraja razlikujue oznake na robi i pakovanju.

- Uoava cilj i znaaj standarda i standardizacije.

- Uoava znaaj uoenja standarda i sveobuhvatnost standardizacije.

- Analizira primjenu standarda kod elemenata transportnog procesa i transportnih lanaca.

- Uoava sutinu uvoenja standarda, modularnih mjera za komercijalnu i transportnu ambalau.

- Razlikuje standarde u oblasti transportnih i pretovarnih sredstava.

- Indetifikuje pojedine oznake na robi i pakovanju.

- Razvija osjeaj za ekonominost.

Kontrola kvaliteta robe u transportu - Objanjava pojam - Uoava vaznost i - Razvija osjeaj

46




uenik uenik uenik kvaliteta robe.

- Nabraja vrste provjera kvaliteta robe.

- Obrazlae vrste zvaninih kontrola robe u transportu.

sloenost ouvanja kvaliteta robe.

- Zna i vrednuje postupke ispitivanja kvaliteta robe.

- Uporeuje vrste kontrola robe u izvozu, uvozu i prevozu u unutranjem transportu.

odgovornosti.

Ambalaa i pakovanje robe - Objanjava pojam i

funkciju pakovanja i ambalae robe.

- Navodi klasifikaciju ambalae.

- Navodi ambalau od hartije i drveta.

- Navodi ambalau od metala i stakla.

- Uoava razliku izmeu pojmova pakovanja i ambalae robe.

- Uoava funkciju ambalae.

- Uporeuje razliite oblike ambalae i primjenu istih.

- Uoava svojstva i primjenu svih ambalaa.

- Uoava karakteristike i primjenu metalne i staklene ambalae.

Specifini zahtjevi robe-tereta u transportu - Objasnjava vezu

izmeu svojstva robe i odabranog prevoznog sredstva.

- Nabraja obinu robu i njene karakteristike.

- Navodi specifinosti zrnaste robe itarica.

- Navodi specifinosti transporta ivotinja.

- Nabraja najee vrste i karakteristike graevinskog materijala u

- Analizira svojstvo robe i opredjeljuje adekvatno prevozno sredstvo.

- Uoava mogunosti prevoza obine robe.

- Razlikuje posebnosti transporta zrnastog tereta itarica.

- Zna postupke, standarde i uslove transporta zivotinja.

- Razlikuje uzroke specifinih zahtjeva u prevozu graevinskog materijala.

- Uporeuje svojstva

- Stie osjeaj za odgovornost.

47




uenik uenik uenik transportu.

- Nabraja vrste drvenih proizvoda u transportu.

- Nabraja gumene, plastine, korodivne i dr. proizvode u transportu.

i uticaj sredine pri prevozu drvenih proizvoda.

- Uporeuje potrebne uslove pri prevozu proizvoda od gume, plastike, korodirajue i drugih specificnih proizvoda.

Lako kvarljiva roba u transportu - Navodi vrste lako

kvarljive robe i mogue promjene na njoj.

- Nabraja postupke kod uvanja i skladitenja lako kvarlje robe.

- Nabraja i opisuje pojedina prevozna sredstva za lako kvarljivu robu.

- Razlikuje uzroke promjena kod lakokvarljive robe.

- Uporeuje postupke uvanja i skladitenja pojedine lako kvarljive robe.

- Uporeuje svojstva i uslove koje obezbeuju pojedina transporta sredstva namijenjena za lako kvarljivu robu.

- Razvija osjeaj odgovornosti.

- Istraivanje na internetu

- Prevoz lako kvarljive robe.

Opasna roba u transportu - Nabraja opasne

materije u saobraaju.

- Objanjava standardne oznake i navodi opremu za prevoz opasnih materija.

- Uporeuje meunarodnu klasifikaciju, svojstva i oznaavanje opasnih materija.

- Zna uslove i procedure prevoza opasnih materija.


- Istraivanje na internetu

- Prevoz opasnih tereta.

Predimenzionisana roba u transportu - Nabraja svojstva i

vrste predimenzionisane robe u transportu.

- Navodi uslove za prevoz predimenzionisane robe.

- Uporeuje propise koji definiu gabaritna i druga ogranienja za vozila u saobraaju.

- Uporeuje propise za prevoz predimenzionisane robe.

- Podstie primjenu steenih znanja u praksi.

48

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S. Rankovi, S. Furundi: Tereti u saobraaju i mehanizacija pretovara, Zavod za

udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001. - S. Rankovi: Integralni transport, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 1995. - Dr D. pagnut: Tehnoloke osobine robe u transportu, Saobraajni fakultet

Univerziteta u Beogradu, Beograd, 1983. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Raunar sa odgovarajuim softverom. - Prikljukak za internet. - LCD projektor. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Pismeno, po jedan pismeni rad u klasifikacionom periodu. - Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u toku svakog klasifikacionog

perioda. - Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani saobraajni inenjer. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Standardizacija i drugi

propisi za robu u transportu - Unutranji transport - Zna ulogu i zadatak

paketizacije - Zna ulogu tipizacije i

standardizacije - Kontrola kvaliteta robe - Prevoz specijalne robe-tereta - Prevoz lako kvarljive robe - Prevoz opasne robe - Prevoz predimenzionisane

robe

- pedicija - Specijalni poslovi pediterske djelatnosti

- Organizuje kontrolu kvaliteta i kvantiteta robe

49

1.2.8. GARAE I SERVISI 1. Naziv predmeta: GARAE I SERVISI 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 42 30 72 3. Opti ciljevi nastave - Sticanje znanja o karakteristikama i elementima parkiranja i garairanja vozila. - Upoznavanje sa nainima utvrivanja potreba za parkiranjem. - Shvatanje vanosti rjeavanja problema parkiranja u gradovima. - Upoznavanje sa nainima rjeavanja problema parkiranja. - Sticanje osnovnih znanja o objektima i tehnologiji tehnikog odravanja motornih

vozila. - Razvijanje tehnike kulture. - Podsticanje uenika na aktivno uee u nastavi i podsticanje ka usavravanju u

profesiji.

50





uenik uenik uenik Parkiranje u gradovima - Obrazlae problem

parkiranja. - Navodi vrste

parkiranja.

- Uoava probleme parkiranja.

- Uporeuje probleme parkiranja u raznim epohama i gradovima.

- Podstie razmiljanje.

Karakteristike parkiranja - Navodi uzroke

parkiranja. - Opisuje

koncentraciju parkiranja.

- Objanjava trajanje parkiranja i njen uticaj na veliinu parkiralita.

- Opisuje pjeaenje i vezu sa parkiranjem.

- Navodi faktore koji utiu na veliinu povrine za parkiranje.

- Navodi dimenzije vozila koje utiu na veliinu povrine za parkiranje.

- Opisuje zatitni prostor oko vozila na parkiralitu.

- Opisuje irinu prolaza vozila prilikom parkiranja.

- Obrazlae grafiko rjeenje irine prolaza.

- Nabraja naine i uglove parkiranja vozila.

- Definie univerzalno parking mjesto.

- Uporeuje uticaj pojedinih faktora na obim korienja automobila.

- Predstavlja grafiki koncentraciju parkiranja.

- Uporeuje zavisnost trajnosti parkiranja od pojedinih parametara.

- Razlikuje zavisnost izmeu duine pjeaenja i veliine parkiranja.

- Analizira elemente od kojih zavisi povrina za parkiranje.

- Ocjenjuje uticaj pojedinih elemenata na povrinu jednog parking mjesta.

- Uoava veliine zatitnog prostora za pojedine vrste vozila.

- Ocijenjuje uticaj naina parkiranja na iskorienje prostora.

- Rjeava, grafikim putem, irinu prolaza na parkiralitu.

- Uporeuje prednosti i nedostatke

- Podstie snalaljivost.

- Podstie preciznost.

- Razvija pozitivnu orijentaciju prema zanimanju.

- Razvija sposobnost analitikog miljenja.

Grafiki rad: - Grafikim putem

odrediti irinu prolaza na parkiralitu pri izlasku vozila hodom unaprijed i hodom unazad pod pravim i otrim uglom.

51




uenik uenik uenik pojedinih naina i uglova parkiranja vozila.

Utvrdjivanje potreba za parkiranjem - Objanjava metod

posmatranja na terenu.

- Objanjava metodu ankete.

- Definie skraenu metodu.

- Opisuje procjenu buduih potreba za parkiranjem.

- Uoava koje karakteristike parkiranja se mogu odrediti posmatranjem na terenu.

- Zna prednosti i nedostatke direktne ankete.

- Zna skraenu metodu.


- Podstie preciznost.

- Obilazak parkiralita.

- Anketiranje korisnika parkinga.

Nain rjeavanja parkiranja - Obrazlae reim

parkiranja. - Obrazlae

vremenski ogranienje parkiranja.

- Obrazlae cijenu parkiranja.

- Opisuje regulisanje dinamikog saobraaja.

- Objanjava javni gradski prevoz, parkiranje u stambenim zonama i zakonodavstvo.

- Uporeuje uticaj reima parkiranja, vremenskog ogranienja parkiranja i cijene parkiranja na rjeavanje problema parkiranja.

- Uoava uticaj kvaliteta JGS na probleme parkiranja.

- Zna mogunosti reavanja problema parkiranja pomou zakonske regulative.


- Prikazati razne tipove parking satova.

Ulino parkiranje - Opisuje ulino

parkiranje. - Opisuje prednosti i

nedostatke ulinog parkiranja.

- Ilustruje nain parkiranja na ulici.

- Uoava potrebne dimenzije za parkiranje na ulici.


- Na konkretnom primjeru uoiti prednosti i nedostatke ulinog parkiranja i predloiti poboljanja.

Parkiranje izvan ulice - Opisuje vanulino

parkiranje. - Definie

parkiralite. - Objanjava

organizaciju parkiralita.

- Objanjava pojam

- Uporeuje parkiranje vozila u garaama i na otvorenom prostoru.

- Skicira vrste parking garaa.

- Uoava slinosti i


- Obilazak parkiralita.

- Obilazak parking garaa.

- Uenici na internetu pronalaze filmske prikaze pojedinih

52




uenik uenik uenik parking garae.

- Navodi i opisuje vrste parking garaa prema namjeni, vezi izmeu spratova, nivou izgradnje i tipu usluge.

- Objanjava izbor lokacije parking-garae.

- Opisuje opremu parking-garae.

- Opisuje automatske parking garae.

razlike pojedinih vrsta garaa.

- Uoava znaaj izbora lokacije parking-garae.

- Zna ulogu i vanost opreme parking-garae.

- Uporeuje prednosti i nedostatke automatskih parking garaa.

vrsta parking garaa.

Servisne stanice - Definie i opisuje

servisne stanice. - Navodi uzroke

promjene tehnikog stanja vozila.

- Opisuje vidove i parametre tehnikog odravanja.

- Obrazlae odreivanje kapaciteta servisa.

- Objanjava nain organizacije tehnikog odravanja.

- Opisuje opremu u servisima.

- Zna nain prorauna broja tehnikog odravanja.

- Zna nain prorauna obima proizvodnog programa, broja radnih mjesta i broja radnika.

- Interpretira nain odreivanja povrine proizvodnih pogona i radionica.

- Uporeuje linijska i univerzalna radna mjesta.


- Podstie prilagodljivost.

- Podstie ekonominost.

- Posjeta servisu.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - N. Putnik: Autobaze i auto stanice, Univerzitet u Beogradu Saobraajni fakultet,

Beograd, 2007. - N. Putnik: Garae, servisi i parkiralita, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2002. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Raunar sa programskom opremom. - Prikljuak za internet. - LCD projektor. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Pismeno, po jedan pismeni rad u svakom klasifikacionom periodu. - Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u toku klasifikacionog perioda.

53

- Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu.

- Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju kolske godine. 9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Diplomirani saobraajni inenjer, smjer drumski saobraaj.

10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Mjerodavne dimenzije vozila - Motorna vozila - Koncepcija gradnje vozila - Odreivanje irine prolaza

grafikim putem - Tehniko crtanje sa

nacrtnom geometrijom - Osnove nacrtne geometrije

- Ulino i vanulino parkiranje - Bezbjednost saobraaja - Mjere drutvene intervencije u oblasti bezbjednosti saobraaja

- Rjeavanje problema parkiranja

- Regulisanje saobraaja - Stacionarni saobraaj

- Servisne stanice - Praktina nastava - Tehniko odravanje i opsluivanje vozila

54

1.2.9. ORGANIZACIJA PREVOZA 1. Naziv predmeta: ORGANIZACIJA PREVOZA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I II 48 24 72 III 48 24 72 IV 44 22 66

Ukupno 140 70 210 3. Opti ciljevi nastave - Upoznavanje sa strukturom i nainom organizovanja drumskog saobraaja. - Razumijevanje prevoza tereta kao procesa. - Shvatanje vanosti racionalizacije prevoza i uticaja dobre organizacije rada na

smanjenje trokova poslovanja. - Upoznavanje sa dokumentacijom i ispravama koje prate prevoz tereta. - Sticanje znanja o odabiru najpovoljnijeg sredstva prevoza s obzirom na

specifinosti tereta. - Razumijevanje uticaja organizacije prevoza tereta na zdravu ivotnu sredinu. - Upoznavanje sa pediterskim poslovima u domaem i meunarodnom transportu. - Upoznavanje sa zadacima i ovlaenjima operativnog osoblja u procesu prevoza i

prepoznavanje svog mjesta u to

TEHNIČAR DRUMSKOG SAOBRAĆAJA - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni... · - Sticanje znanja o mjerama i načinima regulisanja saobraćaja. - Sticanje znanja o ulozi i značaju

Text of TEHNIČAR DRUMSKOG SAOBRAĆAJA - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni... · - Sticanje...

Obrazovni refleksi

Buka saobraćaja

OBRAZOVNI PROGRAM

Kampanje Bezbijednosti Saobraćaja

Vrste znakova obavještavanja za vođenje saobraćaja · Vrste znakova obavještavanja za vođenje saobraćaja (1) Znakovi obavještavanja za vođenje saobraćaja u prvom stepenu

Sticanje Svojine Od Nevlasnika

Iv pravila saobraćaja

Postojeće stanje biciklističkog saobraćaja

LIMAR-AUTOLIMARU školu za sticanje srednjeg stručnog obrazovanja u trogodišnjem trajanju– obrazovni program Limar-autolimar, mogu se upisati lica koja su završila osnovnu školu

Bezbednost saobraćaja radovi

VIDOVI SAOBRAĆAJA

Skripta - Planiranje saobraćaja

MATURSKI RAD - Državljanstvo Sticanje i Prestanak

Informisanje putnika železničkog saobraćaja

Strategija razvoja saobraćaja

KONOBAR - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni programi u...KONOBAR - cso.edu.me

Obrazovni ishodi

Bezbjednost saobraćaja - Bezbednost saobraćaja

Planiranje saobraćaja

STICANJE I OBNAVLJANJE DOZVOLE (LICENCE) ZA …

Bezbednost saobraćaja

bezbjednost saobraćaja

Sticanje svojine

Pravila saobraćaja

PROGRAM OBRAZOVANJA ZA STICANJE KLJUČNIH …

priprema VRSTE SAOBRAĆAJA

Osnove bezbednosti saobraćaja - autoskolastop.rs · Uticaj porodice na bezbednost dece u saobraćaju • Sticanje znanja, veština i navika za bezbedno učešće u saobraćaju •

OBRAZOVNI PROGRAM - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni... · USLOVI ZA ZAVRŠETAK OBRAZOVANJA ... - Srednje stručno obrazovanje u trajanju od četiri godine ... Razred:

Istorijski razvoj saobraćaja

CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni programi u

Documents

TEHNIČAR DRUMSKOG SAOBRAĆAJA - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni... · - Sticanje znanja o mjerama i načinima regulisanja saobraćaja. - Sticanje znanja o ulozi i značaju

Text of TEHNIČAR DRUMSKOG SAOBRAĆAJA - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni... · - Sticanje...