MUZIČKI IZVOĐAČ - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni... · modusi, oblici i tehnike - Upoređuje sličnosti i razlike vizantijske i gregorijanske melodike, objašnjava

OBRAZOVNI PROGRAM

MUZIČKI IZVOĐAČ – HARMONIKAŠ

2

SADRŽAJ OPŠTI DIO .................................................................................................. 3 1. NAZIV PROGRAMA: MUZIČKI IZVOĐAČ - HARMONIKAŠ .......................................... 3 2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3 1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 5 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 5 1.2. STRUČNO-TEORIJSKI PREDMETI .................................................................. 6 1.2.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE ........................... 6 1.2.2. TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE ............................................. 30 1.2.3. HARMONIJA ..................................................................................... 39 1.2.4. POLIFONIJA ..................................................................................... 49 1.2.5. MUZIČKI OBLICI ................................................................................. 59 1.2.6. POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA .................................................. 71 1.2.7. ETNOMUZIKOLOGIJA .......................................................................... 80 1.2.8. SOLFEĐO ......................................................................................... 85 1.2.9. INSTRUMENT - HARMONIKA .................................................................. 96 1.2.10. ČITANJE S LISTA ............................................................................ 116 1.2.11.KAMERNA MUZIKA ........................................................................... 122 1.2.12.HORSKO PJEVANJE ......................................................................... 129 1.2.13. UPOREDNI INSTRUMENT - KLAVIR ....................................................... 133 1.3. IZBORNI PREDMETI ............................................................................. 142 1.3.1. MUZIČKA ANIMACIJA ........................................................................ 142 1.3.2. OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM .......................................... 149 1.3.3. KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI .......................................... 156 1.3.4. POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA .................................................... 163 1.3.5. OSNOVE DIRIGOVANJA ...................................................................... 167 1.3.6. ISTORIJA UMJETNOSTI ...................................................................... 171 1.3.7. STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI ............................................................. 183 2. ISPITNI KATALOZI ................................................................................. 218 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO-TEORIJSKE PREDMETE ................................. 218 2.2. ISPITNI KATALOG ZA STRUČNI RAD ......................................................... 227 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 230 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA ................... 230 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ....................... 230 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................ 230 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ........................ 231 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 233 9. SLOBODNE AKTIVNOSTI .......................................................................... 235

3

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: MUZIČKI IZVOĐAČ - HARMONIKAŠ 2. Nastavni plan

Redni broj

Nastavni predmeti- grupe predmeta

I II III IV Ukupno

sed. god. sed. god. sed. god. sed. god. A Opšteobrazovni predmeti

1. Maternji jezik i književnost 3 108 3 108 3 108 3 99 423

2. Strani jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282

3. Informatika 2 72 72

4. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282

Društvena grupa predmeta

1. Istorija 2 72 72

2. Geografija 2 72 72

3. Filozofija 3 108 108

Prirodna grupa predmeta 1. Fizika 2 72 72

UKUPNO A 15 504 10 360 7 252 7 231 1383 B Stručno-teorijski predmeti sa praktičnom nastavom

1. Istorija muzike sa poznavanjem muzičke literature

2 72 2 72 3 108 3 99 351

2. Teorija muzike sa osnovama harmonije 2 72 72

3. Harmonija 2 72 2 72 2 66 210

4. Polifonija 2 72 2 72 144

5. Muzički oblici 1 36 2 72 2 66 174

6. Poznavanje muzičkih instrumenata 2 72 72

7. Etnomuzikologija 2 66 66

8. Solfeđo 2 72 2 72 2 72 2 66 282

9. Instrument-harmonika 3 108 3 108 3 108 3 99 423

10. Citanje s lista 1 36 1 36 1 36 1 33 141

11. Kamerna muzika 1 36 1 36 2 72 2 66 210

12. Horsko pjevanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282

13. Uporedni instrument -klavir 1 36 1 36 1 36 1 33 141

UKUPNO B 14 504 17 612 22 792 20 660 2568 C Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 1 33 141 D Izborna nastava 2 72 2 72 2 72 2 66 282 1. Muzička animacija 2 72 2 66 138

2. Osnove komponovanja sa aranžiranjem

2 72 2 66 138

3. Kompjuterski audio i grafički programi 2 72 2 72 2 72 2 66 282

4. Poznavanje harmonskih stilova 2 66 66

4

Redni broj

Nastavni predmeti- grupe predmeta

I II III IV Ukupno

sed. god. sed. god. sed. god. sed. god. 5. Osnove dirigovanja 2 66 66

6. Istorija umjetnosti 2 72 2 72 2 72 2 66 282

7. Italijanski jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282

E Sedmični broj časova 32 1152 30 1080 32 1152 30 990 4374 F Broj radnih sedmica 36 36 36 33 141

Ukupno (A + B + C + D + E) = 4.374 3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa - ovladavanje tehnikama sviranja na harmonici; - ovladavanje vještinom umjetničkog izvođenja djela različitih kompozitora; - upoznavanje karakteristika muzičkih stilova kroz njihov istorijski razvoj; - upoznavanje strukture i oblika muzičkih djela; - osposobljavanje za javne nastupe, solistički i u ansamblu. 4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih - Na konkurs za upis u prvi razred mogu se prijaviti kandidati koji su završili

osnovnu školu. - Uslov za upis stiču kandidati koji polože ispit iz posebne nadarenosti i psihofizičke

sposobnosti.

PRIJEMNI ISPIT - Prijemni ispit obuhvata provjeru znanja iz sviranja na horni. - Zahtjevi na prijemnom ispitu: - jedna skala; - jedna etida; - polifona kompozicija; - sonatni oblik; - komad. 5. Trajanje obrazovanja - Obrazovanje traje četiri godine. 6. Prohodnost - U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta

tekuće školske godine postigli prelaznu ocjenu i položili godišnje ispite iz predmeta:

- Instrument – harmonika; - Kamerna muzika; - Čitanje s lista; - Solfeđo; - Uporedni instrument – klavir (II, III, IV razred); - Uslov su i javni nastupi. 7. Obrazovanje koje se stiče - Srednje stručno obrazovanje u trajanju od četiri godine- MUZIČKI IZVOĐAČ –

HARMONIKAŠ

5

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. STRANI JEZIK 1.1.3. INFORMATIKA 1.1.4. FIZIČKO VASPITANJE 1.1.5. ISTORIJA 1.1.6. GEOGRAFIJA 1.1.7. FILOZOFIJA 1.1.8. FIZIKA

6

1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE 1. Naziv predmeta: ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred Vrste nastave

Ukupno Teorija Vježbe Praktična nastava

I 36 36 72 II 36 36 72 III 36 72 108 IV 33 66 99

Ukupno 141 210 351 Vježbe - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje nastanka i razvoja stilova kroz vjekove do današnjih dana; - Upoznavanje društveno-istorijskih prilika u kojima muzička djela nastaju i

korelacije sa drugim umjetnostima i religijom; - Upoznavanje tehnike komponovanja kroz različite konstruktivne principe; - Upoznavanje tekovina muzičkog nasljeđa na tlu crne gore; - Upoznavanje tekovina muzičkog nasljeđa na južnoslovenskom području.

7

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski

Ciljevi Preporuke za

izvođenje nastave Učenik Učenik Učenik

Muzika u prvobitnoj društvenoj zajednici - Prepoznaje i

razumijeva: izvore za izučavanje, teorije o postanku muzike, formiranje praoblika melodije, ritma, prvih oblika višeglasja, načina izvođenja, sinkretizma, muzičkih instrumenata

Muzika starih vanevropskih civilizacija - Egipat, Kina, Indija,

Japan, Mesopotamija, Palestina

Muzika antičke Grčke - Navodi izvore za

izučavanje, periodizaciju, načine izvođenja, izvođačke forme, tragedija, filozofsko tumačenje muzike, muzičke teorije, muzičke instrumente

- Obrazlaže teorije o

postanku muzike i istovremeno drugih umjetnosti kroz poznate elemente komparativne etnologije – kroz primjer magijskog rituala, navođenje svih oblika izvođačke prakse

- Sluša djelo „Posvećenje proljeća“ Igora Stravinskog – primjer kako je prastari kultni obred starih Slovena oživljen u savremenoj muzici

- Analizira tipove melodija, evoluciju preko ambitusa, oblika

- Analizira oblike višeglasja

- Pronalazi sličnosti i razlike u muzičkoj kulturi starih civilizacija

- Izvodi zaključke o novim i zajedničkim elementima i osobinama muzike novog perioda

- Analizira epske forme i način izvođenja

- Upoređuje sa jevrejskom psalmodijom i našim epskim pjesmama

- Uočava novi krug sinkretizma i otkriva prenošenje kulturnih ciklusa

- Upoređuje poznate

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost, odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna orjentacija prema zanimanju

- Prikazivanje video

snimaka jednog primitivnog magijskog obreda

- Korišćenje audio snimaka vokalne, instrumentalne, horske heterofonije današnjih plemena sa različitih meridijana

- Na osnovu raspoložive literature učenik samostalno formira tzv. Hronološke tabele na osnovu kojih ima vremenski i sadržajni pregled događanja i pojava u okviru jedne civilizacije, a na osnovu skupa tabela dolazi do jasnog pregleda na generalnom planu; na taj način je aktiviran da samostalno analizira, donosi zaključke, a stečeno znanje se urezuje u pamćenje kao trajno

- Hronološke tabele

evolucije muzičke kulture po periodima antičke Grčke i Rima

8




Muzika antičkog Rima

forme horske lirike sa srodnim formama narodne umjetnosti

- Obrazlaže: - Kako iz jedne forme

horske lirike nastaje tragedija

- Kako horska lirika u cjelini utiče na sadržaj tragedije

- Ko komponuje horske numere za tragediju, kolika je uloga hora, ko priprema hor

- Upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike između rimske i grčke muzičke kulture na osnovu poznatih elemenata kulture i posebno muzičke kulture Grčke

Muzička kultura u Crnoj Gori od praistorije do pojave hrišćanstva - Izvori za izučavanje,

izvođačke forme, muzički instrumenti

Muzička kultura srednjeg vijeka - Društveno-istorijske

prilike, opšte stilske karakteristike u umjetnosti i književnosti, likovna umjetnost, muzika

- Podjela na tri razvojne faze

Muzika u periodu ranog hrišćanstva - Pojava hrišćanstva,

uticaji, vrste obrednog pjevanja, melodijski oblici, načini izvođenja, forme

- Upoređuje

crnogorsku muzičku kulturu sa muzičkom kulturom starih civilizacija na osnovu poznatih elemenata

- Analizira društveno-

istorijske prilike i religije, kao i prosuđuje na osnovu poznatih elemenata iz religije o uticaju na muzički elemenat crkevnog obreda

- Kada? Kako? Odakle?

- Razvija motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno - posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike

- Razvija efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost

- Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna orjentacija prema zanimanju

- Izrada hronoloških

tabela poslije svakog stilskog razdoblja


tabela za svaki period muzike srednjeg vijeka

9




Muzika Vizantije - Upoznaje

predstavnike vizantijske muzike, izvođačkih oblika, osmoglasnika, liturgije

Gregorijanski koral - Razumijeva uticaje,

uloge pape Grgura I, vrste melodija, načina izvođenja, oblika gregorijanskog korala, preuzetih muzičkih oblika kao sastavnih djelova mise

- Deformacija gregorijanskog korala

- Prepoznaje i razumijeva sekvence, trope, liturgijske drame

Razvoj notacije i teorije - Navodi faze,

imenuje značajne teoretičare, razumijeva probleme: starocrkveni modusi, oblici i tehnike

- Upoređuje sličnosti i

razlike vizantijske i gregorijanske melodike, objašnjava principe modalnosti u Osmoglasniku, Liturgija i Misa, Opelo i Rekvijem

- Sluša i analizira

primjere Gregorijanskog korala

- Analizira više

primjera sekvenci, tropa

- Uočava sličnosti i razlike

- Analizira modalni

ritam koji proističe iz metrike teksta, zasnovanog na šest modusa uzetih iz starogrčke poezije

- Poznaje srednjevjekovne tonalne obrasce – moduse, upoređuje sa istoimenim elementima antičke grčke teorije - sličnosti, razlike

- Analizira srednjevjekovne tonalne obrasce (moduse),

10




upoređuje sa istoimenim obrascima antičke grčke teorije - sličnost, razlika

Muzička kultura u Crnoj Gori u ranom srednjem vijeku – od pojave hrišćanstva do XII vijeka Rani višeglasni oblici - Organum, diskant,

gimel, foburdon, klauzula

Ars Antiqua - Upoznaje

karakteristične predstavnike i forme

Ars Nova - Upoznaje stil

Francuske, Italije, karakteristične forme, predstavnike

- Upoznaje se sa: primjerima neumatske notacije, radom u skriptorijima, tragovima muzičke kulture kroz spomenike materijalne kulture i u književnim djelima

- Upoređuje muzičku kulturu na tlu Crne Gore sa kulturom drugih naroda

- Analizira kretanje

organuma, diskanta, gimela, foburdona, klauzula – uočavanje sličnosti i razlika

- Uočava i obrazlaže

pomake od organuma preko klauzule do moteta

- Analizira politekstualni motet i upoređuje sa konduktusom, rondelusom

- Prosuđuje o tome što je hoketus – forma ili tehnika komponovanja koja inicira imitaciju

- Analizira izoritmički motet, pojavu prve komponovane mise

- Prosuđuje o muzičkim formama duhovne i svjetovne muzike u Francuskoj i u Italiji (madrigal, balada) – sličnosti i

- Motivisanost,

sticanje samopouzdanja, usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijevanje uzročno- posljedičnih odnosa društva, umjetnosti i muzike

- Zalaganje i efikasnost, marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost

- Odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, pozitivna orjentacija prema zanimanju

11




Svjetovna jednoglasna muzika u srednjem vijeku - Upoznaje faze

razvoja: izvođačke forme, putujuće grupe izvođača (mimi, špilmani, žongleri), viteške umjetnosti, stvaraoce izvođače (truveri, trubaduri, minezengeri, majsterzingeri)

Franko-flamanska škola - Razumijeva faze

razvoja, upoznaje predstavnike i karakteristične forme

razlike - Uočava pojavu

tonskog slikanja kroz oblik kaće ili šasa

- Sluša i analizira baladu, rondo, virlu, pastorele, estampide, šansone

- Uočava korišćenje jonskog modusa (modus lascivus) koji ima vođicu (tonus diabolus) zabranjenu u crkvenoj muzici

- Uočava simetriju forme, modalnu ritmiku, instrumentalnu pratnju

- Analizira formu moteta rane faze, srednje–Okegemove faze

- Uočava složenost kontrapunktsko - matematičke kombinatorike, do zrele de Preove faze sinteze, uravnoteženosti i pojave emocionalnosti i najave renesanse

- Nova „viđenja“ mise, kao jednog od centralnih oblika ovog doba

- Elementi tonskog slikanja u svjetovnim formama – šansoni

- Izrađivanje

hronoloških tabela za sve tri faze franko-flamanskog stila

Renesansa - Upoznaje opšte

karakteristike renesanse, bitnih elemenata koji se odnose na društveno- istorijske

- Iznosi mišljenje o problemu kašnjenja renesanse u muzici u odnosu na druge umjetnosti (Razlozi? Kad se pojavljuju prvi elementi

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno

- Izrada skupne

hronološke tabele za sve tri faze renesanse

12




prilike, slikarstvo, književnost, muziku – problem periodizacije muzike

Venecijanska škola - Upoznaje

predstavnike Rimska škola - Palestrina, Lasso,

Gallus Razvoj madrigala - Tri faze razvoja do

Marencija, da Venoze i Monteverdija

Pojava instrumentalne muzike - instrumentalne dionice u vokalnim formama od XIII vijeka - Razumijeva

prenošenje vokalnih oblika na instrumentalne forme; Italija, Njemačka, Španija, Engleska

- Upoznaje glavne predstavnike

renesanse, da li u XVI vijeku ili ranije?)

- Analizira karakteristična djela Andrea i Đovanija Gabrijelija, većeg obima umetanja instrumentalnih dionica, tehnike „kori specati“ i madrigala

- Analizira djela Palestrine, Lasa i Galusa, moteta i madrigala

- Uočava sličnosti i razlike stila Rimske i Venecijanske škole

- Sluša, prati i analizira partiture

- Analizira horski madrigal „a capella“, horski madrigal uz pratnju instrumenta, madrigalske komedije ili dramatski madrigal kao uvod u operu

- Analizira harmonski jezik


- Uočava lagani razvoj instrumentalne muzike, najprije u ulozi zamjene vokalne dionice, zatim, više vokalnih dionica do preuzimanja svih dionica jedne vokalne forme

- Uočava dominantnost vokalne muzike sve do sredine XVII vijeka


- posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike


- Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

13

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski Ciljevi

Preporuke za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Barok - Prepoznje stilske

karakteristike u umjetnosti, periodizacija (rani, srednji, zreli barok), pojava monodije, razvoj harmonskog mišljenja, general-bas; žanrovi (vokalno - instrumentalni, instrumentalni), upoznavanje predstavnika

Rani barok - Prepoznaje oblike

koji su prethodili pojavi opere (pastorale, dramatski madrigal), razumijeva pojavu opere, upoznaje djelatnosti Firentinske kamerate, karakteristike monodijske opere

- Deklamacija koja treba da podsjeti na grčku tragediju, Klaudio Monteverdi

- Formiranje operske arhitektonike (libreto, ariozo - arija, rečitativ, ansambli, formiranje orkestra)

Razvoj opere u Italiji, Francuskoj, Njemačkoj i Engleskoj - Razumijeva opere s

numerama, opere serije (ozbiljna opera), komične opere (buffo, comique)

- Sluša karakteristična

djela iz sve tri faze i promišlja o razvoju stila kroz obogaćenje bitnih konstruktivnih elemenata (orkestarski zvuk, prelazak sa modalne na tonalnu harmoniju, virtuozitet operske arije koji prelazi na instrument itd.)

- Analizira, sluša i

prati partituru opere „Orfej“ Monteverdija – libreto, ariozo, pojava arije, rečitativ, ansambli, formiranje orkestra

- Analizira, sluša i

prati partiture opere serije i komične opere po elementima

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno- posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike




snimaka svuda gdje je riječ o muzičko-scenskim djelima i operi


tabela za cijeli period baroka, pretklasike i klasike


tabela za razvoj operske forme od početka do XX vijeka


tabela za razvoj orkestarske i simfonijske muzike

14



izvođenje nastave učenik učenik učenik

Opera u Italiji - (Rim, Venecija,

Napulj) - Poznaje italijansku

uvertiru, dekadenciju opere po elementima

Opera u Francuskoj - Lili i Ramo - Upoznaje baletsku

predstavu kao preteču opere, francusku uvertiru, ariju, rečitativ, odnos prema libretu kod Lilija i kod Ramoa

- Analizira, sluša

italijansku uvertiru i operu po elementima


Lilijeve opere - Uočava razlike

između italijanske i francuske uvertire

- Analizira i sluša stil Ramoa

Pojava opere u Engleskoj - Henri Persl, muzika

za drame sa baletskim, horskim i instrumentalnim numerama, ballad opera, poluopera (semiopera)

Glukova reforma opere - Informiše se o

bitnim elementima Glukove reforme

Vokalno instrumentalna muzika XVII vijeka - Upoznaje

oratorijum, kantatu, pasiju i najznačajnije predstavnike

Srednji barok - rađanje instrumentalnog stila - Kamerna muzika,

crkvena sonata, kamerna sonata, trio sonata i najznačajniji

- Analizira i sluša prve engleske opere „Didona i Enej“ Henrija Persla – upoređuje ih sa Monteverdijevim „Orfejom“

- Analizira i sluša Glukovu operu „Orfej“

- Sluša i analizira karakteristična djela i upoređuje ih

- Uočava razlike i sličnosti


karakteristična djela italijanske, francuske i njemačke muzike

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno-posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike






tabela za cijeli period baroka


tabela za razvoj operske forme od početka do XX vijeka


tabela za razvoj orkestarske i simfonijske muzike

15




predstavnici - Orkestarska muzika,

končerto groso, solistički koncert, stari instrumenti koji ulaze u sastav orkestra

- Muzika za orgulje i čembalo

Zreli barok - J.S.Bah - Vokalno-

instrumentalna muzika, instrumentalna muzika

tog stila i svih navedenih žanrova

- Sluša i upoređuje sve karakteristične forme - uočava postojanje general-basa (karakterističan za stil baroka) svuda u orkestarskoj partituri od početka do kraja

- Povezuje, promišlja i prati evoluciju konstruktivnih elemenata od rane do zrele faze - definiše karakteristike stila

- Sluša i analizira jednu pasiju, jednu kantatu, Misu u h-molu (uočava svjetovne elemente prenesenih iz kantate), končerta grosa, koncerata, muzike za čembalo (klavir) i orgulje

G.F.Hendl - Vokalno-

instrumetalna opera - Instrumentalna

muzika Pretklasicizam u muzici (rokoko) - Upoznaje stilske

karakteristike, škole, forme, predstavnike

- Formiranje orkestra Opšte karakteristike klasicizma - Prepoznaje opšte

karakteristike stila u književnosti,


jedan od oratorijuma, po mogućnosti opere, orkestarske svite

- Iznosi mišljenje o sličnostima i razlikama u muzici Baha, Hendla i Vivaldija

- Sluša i analizira rane oblike simfonije – manhajmske škole

- Analizira i sluša

karakteristična djela

- Razvija

motivisanost, sticanje samopouzdanja, usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijevanje uzročno- posljedičnih odnosa društva, umjetnosti i muzike


- Odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada,




tabela za period pretklasike i klasike

16




slikarstvu, muzici - Prepoznaje

karakteristike svih konstruktivnih elemenata (melodija, ritam, harmonija, faktura, dinamika, orkestracija)

- Pojava sonatnog oblika, (dominantne forme)

Jozef Hajdn - tvorac klasičnog stila - Periodizacija (tri

faze razvoja) - Instrumentalna

muzika: simfonije, sonate, kamerna muzika (gudački kvarteti)

- Vokalno-instrumentalna muzika (oratorijumi)

- Prožimanje homofonije i polifonije - staro i novo na primjeru oba oratorijuma

Hajdna, Mocarta i Betovena i shvata evoluciju stila kroz više faza

- Sluša i analizira simfonije iz sve tri faze i obrazlaže pojave novih elemenata u konstruktivnim elementima


oratorijum „Stvaranje svijeta“

- Uočava elemente novog i elemente starog

pozitivna orjentacija prema zanimanju

V.A.Mocart - Upoznaje

periodizaciju: - A - vokalno-

instrumentalna djela - opere, Requiem; opere u tri faze razvoja:

- Uticaj italijanske rane opere do Figarove ženidbe

- Uticaj Glukove reforme i njemačkog siengspiela – „Idomeneo“, „Otmica iz Saraja“

- Proboj u novo - libreto, muzička karakterizacija


opere iz sve tri faze

- Izvodi zaključke o stvarnoj i velikoj reformi opere na osnovu uvida u partiture i slušanja i poređenja sa Glukom i dr.


Rekvijem i iznosi mišljenje o novom u formalnom i sadržajnom smislu u odnosu na Bahovu Misu u h-molu

- Motivisanost,

sticanje samopouzdanja, usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijevanje uzročno- posljedičnih odnosa društva, umjetnosti i muzike


- Odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada,

- Svuda gdje je riječ o

muzičko-scenskim djelima i operi potrebno je prikazati i video snimke

- Za period klasike

učenici prave hronološke tabele

17




likova, prožimanje komičnog i ozbilj-nog, odnos vokalnog i instrumentalnog, harmonski jezik - Don Đovani, „Čarobna frula“

- B - instrumentalna muzika – sonate, koncerti, kamerna muzika, simfonije i orkestarska djela

L.van Betoven - Razumijeva

karakteristike njegovog stila kroz tri stvaralačke faze, osobenosti stila, razvoj sonatnog ciklusa kroz simfoniju, sonatu, gudački kvartet

- Evolucija sonatnog oblika kroz sve stvaralačke faze

- Simfonije - prikaz po problemima sa posebnim osvrtom na IX simfoniju

- Sonate za klavir, sonate za violinu, kamerna muzika, koncerti (klavirski i violinski), vokalno- instrumentalna muzika (opera, Misa Solemnis), ostala orkestarska djela

- Analizira i poredi posljednje simfonije i simfonije iz ranog perioda

- Sluša značajna djela iz sve tri faze razvoja i iznosi mišljenje o evoluciji stila

- Analizira karakteristična djela iz svake faze

- Sluša sve simfonije i

posebno analizira IX simfoniju - iskorak u novo

- Analizira Misu

Solemnis i iznosi mišljenje o novom u odnosu na Mocarta i Hajdna

- Sluša i uočava nove

elemente orkestracije, sonatnog oblika, motivskog rada itd.

pozitivna orjentacija prema zanimanju

18

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Opšte karakteristike romantizma - Razumijeva

društveno-istorijske prilike, bitne karakteristike književnosti, likovne umjetnosti

- Romantizam u užem i širem smislu

- Karakteristike stila muzike, faze u razvoju romantizma posmatrane kroz karakteristične oblike i konstruktivne elemente

- Nacionalne škole - Programska muzika - Pojam simfonizacija

tkiva - Poznaje

predstavnike po fazama razvoja

Rani romantizam - Opšte karakteristike

stila - Razvoj simfonije

(Šubert, Šuman, Mendelson)

- Razvoj orkestarske muzike (karakteristična djela)

- Razvoj i upotreba instrumenata u orkestru sa karakterističnim elementima orkestracije (novine u odnosu na klasiku)

- Razvoj klavirske minijature

- Razvoj sonate i sonatnog oblika

- Razvoj solo pjesme (Šubert, Šuman)

- Razvoj kamerne

- Sluša primjere

romantičarskih kompozicija, analizira tematiku i izražajna sredstva i poredi sa Betovenovim djelima

- Sluša, analizira i

upoređuje simfonije i orkestarska djela Šuberta, Mendelsona i Šumana

- Sluša i upoređuje: klavirske minijature, sonate i sonatni ciklus, koncerate i kamernu muziku Šuberta, Šumana, Šopena i Mendelsona

- Sluša i analizira najznačajnija djela iz opusa svih navedenih autora

- Sluša i analizira solo pjesme Šuberta i Šumana - uočava sličnosti i razlike, formalne obrasce i sl.

- Razvija



- Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada,

- Razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Izrada hronoloških tabela za simfonijsku, orkerstarsku, vokalno- instrumentalnu, opersku i klavirsku muziku po fazama razvoja stila

19




muzike - Razvoj koncerta - Predstavnici Razvoj opere - Tipovi opera - Opera prve polovine

XIX vijeka - Pojava prvih

nacionalnih opera (Njemačka - Veber, Rusija - Glinka, Dargomižski)

- Velika francuska opera

- Razvoj italijanske opere (Belini, Doniceti, Rosini)

Zreli romantizam - Opšte karakteristike - Razvoj

karakterističnih formi – sa svim konstruktivnim elementima evolucija od rane do zrele faze

Programska muzika (Berlioz, List) - Pojam

programnosti: - Berlioz - idee fixe

(prikaz „Fantastične simfonije“)

- List – monotematizam (sonata h-mol, Faust simfonija, simfonijske poeme)

- Hektor


formalna rješenja opera svih navedenih tipova

- Sagledava razlike u tretmanu teksta-libreta, i u kojoj mjeri utiru put budućim stremljenjima (Glinka i Dargomižski)

- Upoređuje italijanski belkanto arije sa onima iz velike, nacionalne i verističke opere

- Uočava razlike u tretmanu materijala i teksta u verističkoj operi

- Sluša karakteristične fragmente svih navedenih tipova opera


bitne forme karakterističnih za ovu fazu, poredeći elemente novog sa onima iz prethodne faze (upoređuje složenost harmonskog jezika, formalna rješenja, razvoj orkestarskog zvuka od orkestra a2 do hipertrofiranog a3 ansambla)


„Fantastičnu simfoniju“ Uočava pojavu i

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno-posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike



- Izrada hronoloških tabela najznačajnijih operskih djela ranog romantizma

- Izrada hronoških

tabela za simfonijska djela Šuberta, Mendelsona, Šumana, Berlioza i Lista

20




Berlioz/Franc List Eduard Hanslik i muzika druge polovine XIX vijeka - Poznavanje djela „O

muzički lijepom“ - Simptom povratka

na klasični model - Prikaz kroz

stvaralaštvo Bramsa, Franka, Bruknera, Regera

Put ka muzici XX vijeka - Stvaralaštvo Malera i

R. Štrausa

transformaciju lajt teme, novih boja u orkestraciji

- Sluša i analizira Listovu sonatu u h-molu, Faust simfoniju i simfonijske poeme

- Sluša Listove klavirske komade i cikluse

- Uočava divergencije u Listovom klavirskom stilu


najznačajnija djela simfonijske muzike

- Prati evoluciju i složenost forme, tretmana orkestra itd.


karakteristična simfonijska djela Malera i Štrausa

- Prati razvoj forme, harmonskog jezika, orkestracije

Solo pjesma druge polovine XIX vijeka - Brams, List, Volf,

Maler, Štraus Ruska muzika druge polovine XIX vijeka - Opere, simfonijska

muzika, baleti - Predstavnici

Petorice i Čajkovski


poredi formalna rješenja, odnos muzike i teksta, fakturu, harmonski jezik, ulogu klavirske dionice

- Iznosi mišljenje o Malerovim ciklusima za glas i orkestar

- Sluša i razlikuje

operska stremljenja Musorgskog, Borodina, Rimskog Korsakova i Čajkovskog

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno - posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike


- Razvija odnos prema suštini kao kvalitetu mišljenja i rada, razvija pozitivnu

21




Norveška i Finska muzika - Grig i Sibelius Češka muzika - Smetana i Dvoržak Muzička kultura na južnoslovenskom prostoru do I svjetskog rata - Nastojanja u

Sloveniji, Hrvatskoj i Srbiji; najznačajnije pojave, stremljenja

Muzička kultura u Crnoj Gori u XIX vijeku do 1918. Godine - Upoznaje razvoj

muzičkog života u prijestonici, muzičko obrazovanje kao dio sistema školstva, izvođački oblici, kompozitori, organizatori muzičkog života

Muzička drama - Verdi – Vagner,

različitost pristupa ostvarivanju koncepta muzičke drame

- Verdijev opus po fazama razvoja

- Povezuje sve bitne elemente sa stvaralaštvom Glinke i Dargomižskog

- Sluša i poredi simfonijska djela, razvoj orkestracije, sonatnog ciklusa, svih elemenata koji čine nacionalno

- Sluša i analizira formu baleta kao cjelovitog muzičko-scenskog djela

- Prethodno uočava da baletske numere u operama nijesu samo dekor, već su u službi same radnje

- Upoznaje Grigov

klavirski koncert i svitu „Per Gint“

- Sibelijusov violinski koncert

- Sluša najznačajnija

djela Smetane i Dvoržaka

- Uočava sličnosti i

razlike, horska muzika, instrumentalna muzika i pojava opere

- Sluša i analizira karakteristična djela

- Prve forme

organizovanog muzičkog života, njihova evolucija, muzičko obrazovanje, kompozitori, muzička reprodukcija

orjentaciju prema zanimanju

22




- Vagnerova ideja reforme i stvaralaštvo

- Štraus – put ka operi XX vijeka

- Veristička opera - uticaj naturalizma (Italija, Francuska)

- Upoređuje sa ostvarenjima na istom planu na južnoslovenskom području

- Sluša i analizira djela crnogorskih kompozitora: M. Petrovića, Ognjenovića, Dionizija de Sarna, Ivaniševića


značajna ostvarenja oba kompozitora – uočava kako se do istog cilja - koncepta muzičke drame dolazi različitim izražajnim sredstvima, jednostavnim (Verdi) i složenim (Vagner)

- Prati sve konstruktivne elemente kompozicionog postupka jednog i drugog kompozitora

- Objašnjava pojam „beskrajna melodija“ i „harmonija napetosti“

23

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Stilske karakteristike impresionizma: - Slikarstvo,

književnost, muzika – melodija, ritam, harmonija (poseban osvrt), oblici (klavirska minijatura, orkestarske kompozicije, opera), orkestracija

Klod Debisi - Upoznaje klavirsku

muziku, solo pjesme, opere i simfonijska djela

Moris Ravel - Ravel između

impresionizma i neoklasicizma

Aleksandar Skrjabin - „Slovenski

impresionizam“ -razumijeva ideje gesamdtkunstwerk i poredi je sa Vagnerovom idejom sveobuhvatnog muzičkog djela

Stilske karakteristike ekspresionizma - Društveno-istorijske

prilike, slikarstvo, književnost, muzika–melodija, ritam, harmonija, oblici, orkestracija, odnos prema tekstu (libreto)


najznačajnija djela ovog perioda

- Uočava sličnosti i razlike u stilu kompozitora


Debisijeva klavirska djela– cikluse

- Uočava novi pristup operi, orkestarskim komadima

- Uočava nova harmonska sredstva koja imaju kolorističku ulogu


značajna djela iz svih stvaralačkih faza – obraća posebnu pažnju na orkestarske boje i konstrukciju oblika


sonate i druga djela klavirske literature kao i orkestarska djela

- Uočava stremljenja

ka novim tonalnim obrascima i novim konceptom sonatnog oblika


djela iz različitih faza

- Razvija





tabela za sva dešavanja u muzici XX vijeka:

- Tabela do I svjetskog rata

- Tabela između dva rata

- Tabela poslije II svjetskog rata

- 4. Skupna tabela

24




ekspresionizma, različitih žanrova

- Prepoznaje različitosti pristupa u tretmanu svih konstruktivnih elemenata – negacije svih „pravila“ prethodnih stilova

Druga bečka škola - Informiše se o djelu

i nastojanjima Šenberga i njegovih učenika Berga i Veberna

- Razumijeva konstruktivistički ekspresionizam, princip dodekafonije, punktualizma

- Razumijeva ulogu Veberna pod čijim će uticajem poslije nekoliko decenija nastati novi pravac - integralni serijalizam

Folklorni ekspresionizam - Razumijeva

osobenosti stila i karakteristika u djelima Stravinskog, Janačeka, Bartoka

Neoklasicizam - Razumijeva

osobenosti stila u osnovnim karakteristikama djela Paula Hindemita,


Šenbergova djela iz ekspresionističke faze (III period stvaralaštva) - ciklusa pjesama „Pjero mjesečar“ i djela iz sljedeće faze - dodekafonske: Pet klavirskih komada

- Sluša i poredi sa dotadašnjim ostvarenjima u oblasti opere, Bergovu operu „Vocek“ – nova forma, nov odnos prema sadržaju

- Sluša i analizira Vebernova orkestarska djela - uočava potpuno nov tretman orkestra, izrazitu ekonomičnost u tretmanu konstruktivnih elemenata - sažetost forme, uočava posebnu ulogu pauza što postaje osnova za punktualizam

- Sluša karakteristična

djela baleta („Petruška“, „Posvećenje

- Razvija









- 4. Skupna tabela

25




Šostakoviča, Prokofjeva, Stravinskog, Bartoka, Britna

- Uočava različite stvaralačke faze kod svih kompozitora

- Informiše se o različitim stvaralačkim fazama kompozitora

proljeća“), koreografsku kantatu („Svadbica“), operu („Jenufa“), klavirska djela („Alegro barbaro“) Stravinskog, Janačeka i Bartoka


simfonije, balete, koncerte

- Sluša karakteristična djela Hindemita, Šostakoviča, Prokofjeva, Stravinskog, Bartoka, Britna

- Uočava različite faze muzičkog izraza u stvaralačkom vijeku kompozitora

- Nakon izrade hronološke tabele uočava da Stravinski prvi čini iznenadne zaokrete

Muzika u Rusiji - Sovjetskom Savezu u XX vijeku - Stravinski,

Prokofjev, Šostakovič, Hačaturjan, Skrjabin, Rahmanjinov (stilski anahronizam svog vremena)

- Objašnjava pojam socrealizma

- Poznaje istorijat ruskog baleta u izvođačkom smislu - proslavljene svjetske trupe Đagiljeva

- Poznaje najbitnija stilska usmjerenja i


upoređuje najbitnija ostvarenja navedenih kompozitora

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno - posljedične odnose društva, umjetnosti i muzike








- 4. Skupna tabela

26




predstavnike perioda poslije II svjetskog rata

Muzika na južnoslovenskom području u XX vijeku - Najznačajnija

stremljenja i najznačajniji predstavnici Srbije, Slovenije, Hrvatske

Muzička kultura u Crnoj Gori između dva svjetska rata i poslije 1945. - Uočava stremljenja,

puteva reprodukcije Muzika u Francuskoj, Italiji i Njema čkoj prije i poslije II svjetskog rata - Informiše se o djelu

i nastojanjima Erika Satija i grupi Francuske šestorke, Žolivea, Buleza

- Informiše se o nastojanjima Respigija, Picetija, Malipjerija i Kazele da restauriraju stare forme italijanske muzike, a potom Dalapikole, Petrasija, Menotija i Luiđi Nona, Hindemita, Kšeneka, Orfa, Štokhauzena, Ligetija, Kagela

- Sluša, analizira,

upoređuje i svrstava najznačajnija djela u odnosu na savremena evropska stremljenja

- Upoređuje razvojne

etape i tumači procese razvoja na osnovu poznatih činjenica

- Sluša i analizira djela crnogorskih kompozitora


karakteristična djela navedenih kompozitora

Češka moderna - Informiše se o

karakteristikama stila Novaka, Suka, Leoša Janačeka, Martinua, Habe - tvorca četvrttonske muzike


karakteristična djela navedenih kompozitora

- Razvija

motivisanost, stiče samopouzdanje, razvija usmjerenost na razvoj ličnosti, razumijeva uzročno- posljedične odnose društva, umjetnosti





27




Integralni serijalizam i Mesijan - Informiše se o

karakteristikama pravca i djelatnosti Mesijana

Aleatorika - (Bulez – Štokhauzen) - Informiše se o

karakteristikama pravca, uočava novu notaciju

Poljska škola - (Lutoslavsk-

Penderecki) Elektronska muzika - Upoznaje vrijeme i

mjesta pojavljivanja glavnih predstavnika (Pariz - P. Šefer, Keln - H. Ajmert)

- Predstavnici: Lutoslavski, Penderecki, Ligeti

Tendencija razvoja muzike u drugoj polovini XX vijeka u Evropi i Americi - Informiše se o

stremljenjima u muzici

- Pravi repetitorijum po pravcima, a ne po sredinama odakle potiču

- Upoznaje stremljenja Amerikanaca: Geršvina i upotrebe elemenata džeza u klasičnoj muzici- u tom smislu prisjeća se na predstavnike


karakteristična djela - Sluša i analizira

karakteristična djela - Sluša, analizira i

upoređuje simfonijska i vokalno-instrumentalna djela ova dva kompozitora sa drugim savremenicima

- Uočava kvalitet,

stilska stremljenja, zaoštrenost i jednostavnost izraza

- Sluša i analizira karakterištična djela Lutoslavskog, Pendereckija, Ligetija

- Sluša i upoređuje sa

drugim savremenim stremljenjima

- Sluša i upoređuje najznačajnija djela različitih pravaca

i muzike - Razvija efikasnost,

marljivost, preciznost, analitičnost, kritičnost



- 4. Skupna tabela

28




francuske šestorice: Mijoa, Stravinskog i drugih, Džona Kejdža i Čarlsa Ajvsa

- Minimalizam i tzv.„nova jednostavnost“

Džez muzika - Upoznaje istorijski

razvoj i glavne predstavnike, stvaraoce i izvođače


prati evoluciju formalno- harmonskih rješenja, podstilova i pravaca

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Sonja Marinković: Istorija muzike za II i III razred srednje muzičke škole; Istorija

muzike za III i IV razred srednje muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2003.

- Josip Andreis: Povijest glazbe 1, 2, 3, 4, Mladost, Zagreb, 1976. - Dejan Despić: Muzički stilovi, Zavod za izadavanje udžbenika i nastavnih

sredstava, Srpsko Sarajevo, 2004. - Džerald Abraham: Oksfordska istorija muzike 1,Clio, Beograd, 2001. - Džerald Abraham: Oksfordska istorija muzike 2,Clio, Beograd, 2002. - Džerald Abraham: Oksfordska istorija muzike 3, Clio, Beograd, 2004. - Norton Antology of Western Music (svi karakteristični notni primjeri od najranijeg

doba do XX vijeka) - Arnold Schering: Geschighte der Musik in Beispielen (karakteristini primjeri od

najranijeg perioda) - Manja Radulović-Vulić: Drevne muzičke kulture Crne Gore 1, 2, Muzička

akademija, Cetinje, 2002. - Sonja Marinković: Istorija srpske muzike, Zavod za izdavanje udžbenika i

nastavnih sredstava, Beograd, 2000. - Roger Kamien: Music an appreciation, McGaw-Hill Companiies, 1998. - Arnold Hauzer: Socijalna istorija književnosti i umjetnosti - Miloš Đurić: Istorija Helenske književosti (važno za grčku muziku); Zavod za

izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 1988. - Marko Višić: Plutarh o muzici, Prosvjeta, Niš, Sfajros, Beograd 1997. - Đina Piskel: Opšta istorija umjetnosti 1, 2, 3, Vuk Karadžić, Beograd, 1974. - Muzička enciklopedija 1, 2, 3, Jugoslovenski leksikografski zavod, 1971. - Leksikon jugoslovenske muzike 1, 2, Jugoslovenski leksikografski zavod, 1984. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa hi-fi pojačalom i zvučnicima; - DVD player; - video snimci i odgovarajuća aparatura; - partiture.

29

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - izrada svih predviđenih hronoloških tabela uz usmeno obrazloženje svih

elemenata u njoj – potrebno je da učenik povezuje, upoređuje, uočava i zaključuje;

- najmanje jedna usmena provjera u toku klasifikacionog perioda. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih

provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda; - izrada svih hronoloških tabela. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani muzikolog; - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima. 11. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa predmetom

Predmet Znanja Istorijski razvoj muzičkih oblika kroz epohe

Muzički oblici Poznavanje istorijata muzičkih oblika

Istorijski razvoj polifone tehnike i formi

Polifonija Prepoznavanje, razlikovanje, analiziranje manjih polifonih formi

Istorijski razvoj muzičkih instrumenata

Poznavanje muzičkih instrumenata


Razvoj muzičke kulture u Crnoj Gori

Etnomuzikologija Uticaj i razvoj muzičkog folklora na umjetničku muziku u Crnoj Gori

Poznavanje, definisanje, analiziranje karakteristika različitih muzičkih stilova

Instrument - klavir Sviranje muzičkih djela različitih stilova


Kamerna muzika Sviranje muzičkih djela različitih stilova


Horsko pjevanje Pjevanje muzičkih djela različitih stilova

30

1.2.2. TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE 1. Naziv predmeta: TEORIJA MUZIKE SA OSNOVAMA HARMONIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I 35 37 72 II III IV

Ukupno 35 37 72 Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Analitičko sagledavanje elemenata muzičke teorije u vezi sa drugim muzičkim

disciplinama (harmonija, polifonija, muzički oblici...); - Upoznavanje zakonitosti osnova homofonog kompozicionog stila strogog i

slobodnog stava.

31



ciljevi Preporuke za


- Nabraja, imenuje, opisuje, povezuje i razumijeva međusobne odnose elemenata koji čine muzički tok, odnosno, muzičko djelo

- Rad u manjim grupama i individualno (kombinovano)

1.Ritmika - Upoznaje pojmove: - Ravnomjerni i

neravnomjerni ritam

- Ritam kao

karakteristična osnova melodije

- Izoritmija i

poliritmija (homofonija)

- Komplementarni

ritam (polifonija)

- Definiše i

prepoznaje ravnomjerni, odnosno neravnomjerni ritam u notnim primjerima

- Definiše značaj

ritmizacije za uobličenje melodije

- Uočava i definiše tipične ritmičke srazmjere u brzom tempu, primjena kratkih notnih vrijednosti u brzom tempu, moguće ritmičke vrijednosti i odnosi u uslovima sporog tempa, nervozni ritam i neobični odnosi u novijoj muzici

- Prepoznaje i

definiše ritmičke odnose i njihove elemente u višeglasnom stavu

- Definiše i

prepoznaje izoritmiju i poliritmiju u notnom tekstu

- Definiše i

prepoznaje

- Razvija sposobnost

upoređivanja - Razvija analitičko

razmišljanje - Razvija sposobnost

snalaženja u složenim situacijama

- Rad u manjim

grupama i individualno (kombinovano)

32




- Ritmički naglasak

komplemetarni ritam u notnom tekstu; dopisuje komplementarni ritam na zadatu ritmičku liniju

- Definiše i

prepoznaje ritmički naglasak u notnim primjerima i definiše njegov odnos sa melodijskim, odnosno metričkim naglaskom

2.Metrika - Upoznaje pojmove: - Muzički metar - Metrički naglasci - Relativni naglasci - Metrička jedinica i

jedinica brojanja - Melodijski i

motivski naglasak - Polimetrija i

ametrija

- Prepoznaje i

obilježava metričke naglaske u notnom tekstu

- Prepoznaje i obilježava relativne naglaske u notnom tekstu

- Definiše jedinicu brojanja u odnosu na naznačeni tempo na primjerima iz literature

- Definiše razlike između metričke jedinice i jedinice brojanja u primjerima iz literature

- Prepoznaje i definiše odnos melodijskog i metričkog naglaska u notnim primjerima

- Prepoznaje i definiše elemente polimetrije i ametrije u notnom tekstu





- Rad u manjim


3. Ljestvice - Nabraja i imenuje

vrste ljestvica:

- Upoređuje i

pronalazi sličnost i


upoređivanja

- Rad u manjim

grupama i

33




- Dijatonske durske i molske ljestvice sa povisilicama i snizilicama; kvintni krug

- Nazivi i hijerarhija ljestvičinih stupnjeva u duru i molu

- Starocrkvene ljestvice (modusi)- vrsta i građa; novi modusi

- Pentatonika - Cjelostepena

ljestvica - Umanjena ljestvica - Hromatska

ljestvica - Neke osobine

ljestvice folklornog izvorišta (balkanski mol, ciganski mol, lidijski mol, ciganski dur, orijentalna ljestvica)

- Enharmonske ljestvice

razlike kod različitih ljestvičinih nizova i određuje njihove specifičnosti

- Prepoznje i definiše ljestvičinu osnovu melodije

- Sagledava ljestvičinu osnovu melodije u odnosu na muzički stil, kroz analizu primjera iz literature

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja

- Razvija sposobnost snalaženja u složenim situacijama

individualno (kombinovano)

4. Intervali - Povezuje odnos

veličine i vrste intervala

- Upoznaje pojmove:konsonantni i disonantni intervali;

- Nabraja i imenuje

konsonantne i disonantne intervale

- Upoznaje razvoj odnosa konsonantnih i disonantnih intervala kroz istoriju

- Upoznaje razrješenje disonantnih

- Prepoznaje i

definiše odnos veličine i vrste intervala

- Prepoznaje i definiše intervale u notnom tekstu

- Prepoznaje i definiše odnos konsonantnih i disonantnih intervala u notnom tekstu u odnosu na muzički stil

- Definiše,

prepoznaje i piše razrješenja disonantnih intervala, melodijski i

- Razvija sposobnost upoređivanja




34




intervala, melodijski i harmonski

Upoznaje pojmove: - Obrtaj intervala - Inverzija intervala - Intervali kao činioci

melodije

harmonski - Definiše i

prepoznaje obrtaje intervala

- Analizira primjere obrtajnog kontrapunkta

- Definiše i prepoznaje inverziju intervala u notnom tekstu

- Prepoznaje intervalsku osnovu melodije u djelima različih stilova

5. Razni izrazi, skraćenice i oznake za tempo agogiku, dinamiku i artikulaciju - Nabraja, imenuje i

opisuje 6. Ornamentika - Upoznavanje

pojma i uloge - Ornamenti od

jedne note (kratki predudari, različiti dugi predudari)

- Ornamenti od dvije note (praltriler, mordent, šlajfer)

- Grupeto - Triler

- Prepoznaje i

definiše razne izraze i druge oznake u notnom tekstu

- Uočava značaj raznih izraza, skraćenica i oznaka za tempo, agogiku, dinamiku i artikulaciju u bližem određenju karaktera muzičkog djela koje se analizira, odnosno izvodi

- Poznaje pravilnu

interpretaciju - Prepoznaje i

definiše ornamente u notnom tekstu

- Upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike

- Poznaje pravilnu interpretaciju ornamenata u zavisnosti od vrste ornamenata i njihove pripadnosti određenom


upoređivanja - Razvija sposobnost

analitičkog razmišljanja


- Rad u manjim


35




muzičkom stilu - Piše način

izvođenja ornamenata

7. Akordi - Nabraja i imenuje

akorde tercne građe, dijatonskog i hromatskog tipa:

- A)kvintakordi/obrtaji kvintakorda/ljestvični kvintakordi)

- B)septakordi/obrtaji septakorda

- C)nonakordi - Nabrajanje i

imenovanje akorda drugih gradivnih intervala:

- Sekundni akordi - klasteri

- Kvartni akordi - Dvostruki i

višestruki akordi - Upoznaje postavku

akorda i njegove pojavne oblike u praksi

- Prepoznaje i

definiše vrste i oblike akorda u notnom tekstu, upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike

- Prepoznaje i definiše odnos konsonantnih i disonantnih akorda u notnom tekstu, u odnosu na muzički stil

- Definiše upotrebu

različitih tipova akorda u odnosu na muzički stil





- Rad u manjim


8. Osnove harmonije - Upoznaje pojmove:

"tonalnost" i "tonalitet" (pojmovi i razlika), atonalnost

- Upoznaje teorijske osnove tonaliteta

- Upoznaje način ispoljavanja tonaliteta u melodiji

- Upoznaje pojam harmonije kao stilskog i izražajnog elementa u muzici

- Upoznaje način ispoljavanja tonaliteta u harmoniji

- Nabraja i imenuje

- Prepoznaje i

definiše odnos između ljestvice i tonaliteta, upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike

- Uočava i

prepoznaje elemente tonaliteta u melodiji

- Uočava i

prepoznaje elemente tonaliteta u





- Rad u manjim


36




harmonske funkcije i njihove predstavnike

- Harmonski obrti i

kadence kao izraz tonaliteta

- Nabraja, opisuje i

imenuje: vanakordske tonove

- Vantonalne akorde - Navodi, nabraja i

objašnjava načine promjene tonaliteta

- Opisuje i

razumijeva slobodni i strogi harmonski stav

harmoniji - Definiše pripadnost

ljestvičinih akorda određenim harmonskim funkcijama

- Prepoznaje i definiše autentični, potpuno autentični i plagalni obrt u notnim primjerima

- Prepoznaje i definiše savršene, nesavršene kadence i polukadence u notnim primjerima

- Prepoznje i

definiše vanakordske tonove u melodiji

- Prepoznaje vantonalne akorade i uočava njihovu ulogu u tonalitetu

- Defniše vrste i načine promjene tonaliteta kroz analizu muzičkih primjera

- Analizira strogi i slobodni harmonski stav (sličnosti, razlike)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dejan Despić: Teorija muzike, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih

sredstava, Beograd, 1997. - Dejan Despić: Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - notni i zvučni primjeri autora različitih muzičkih stilova; - CD player. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).

37

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani muzičar; - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja Poznavanje, imenovanje ljestvica, intervala, akorda; Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove u notnom tekstu. Poznavanje pojmova: muzički metar, metrička jedinica, jedinica brojanja, polimetrija, ametrija. Poznavanje pojmova: ravnomjerni i neravnomjerni ritam, izoritmija, poliritmija, komplementarni ritam

Solfeđo

Prepoznavanje ljestvica, intervala i akorda; Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove notnog teksta koji se pjeva, odnosno svira; Zapisivanje, pjevanje i čitanje notnog teksta u različitim metričkim i ritmičkim vrstama i različitim tempima

Poznavanje teorijske osnove tonaliteta, ispoljavanje tonaliteta u melodiji i u harmoniji; Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa akorda u klasičnoj harmoniji; Ispoljavanje akorda u strogom i slobodnom stavu

Harmonija

Poznavanje teorijske osnove tonaliteta, ispoljavanje tonaliteta u melodiji i u harmoniji; Prepoznavanje funkcionalnih odnosa akorda u klasičnoj harmoniji; Ispoljavanje akorda u strogom i slobodnom stavu

Poznavanje durskih, molskih i hromatskih ljestvica; Poznavanje akorda; Poznavanje ornamentike i raznih izraza i skraćenica vezanih za tempo, dinamiku, artikulaciju i agogiku

Instrument- klavir

Sviranje durskih, molskih i hromatskih ljestvica; Sviranje akorda; Poznavanje načina izvođenja različitih ornamenata; Prepoznavanje raznih izraza i skraćenica vezanih za tempo, dinamiku, artikulaciju i agogiku i njihovo odgovarajuće izvođenje

38


Predmet Znanja Evidencija osnovnih pojmova Teorije muzike ima direktan upliv u domen determinisanja ukupnog korpusa osnovnog tumačenja muzičkog jezika uopšte; Ona predstavlja početni pojmovnik koji je u stvari početni kurs, u kome se sagledava obim i koncept sveukupne muzičke umjetnosti; Veći broj pojmova se detaljnije prezentuje u domenu Kompozicije; Opis pojmova iz oblasti Teorije muzike izučava samo najosnovnije kategorije pojmova bez značajnije obrade istih, za razliku od predmeta Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

Evidencija osnovnih pojmova Kompozicije uopšte

Opis pojmova

39

1.2.3. HARMONIJA

1. Naziv predmeta: HARMONIJA

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I II 24 48 72 III 24 48 72 IV 22 44 66

Ukupno 70 140 210 Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika Vježbe - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje homofonog kompozicionog stila u muzici; - Ovladavanje postavkom i vezivanjem akorda u strogom stavu po načelima

standardnog, klasičnog harmonskog jezika; - Upoznavanje sredstava proširenja tonaliteta, vidova promjene tonaliteta i svih

vrsta modulacija; - Osposobljavanje za praktično korišćenje stečenih znanja iz harmonije.

40

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI




Ispoljavanje akorda u muzičkom stavu - Upoznaje i

analizira način ispoljavanja akorda u strogom stavu

- Upoznaje i analizira način ispoljavanja akorda u slobodnom stavu

- Upoznaje način postavke akorda u strogom stavu uz ilustrovanje i demonstraciju

- Prepoznaje fakturu strogog i slobodnog stava na primjerima iz literature

- Uočava razliku između strogog i slobodnog stava na primjerima iz literature

- Prepoznaje akordske oblike u strogom i slobodnom stavu na primjerima iz literature

- Razvija pozitivan

odnos prema predmetu

- Rad u manjim


Trozvuci - Kvintakordi glavnih

stupnjeva i njihovi obrtaji

- Upoznaje i demonstrira način vezivanja kvintno srodnih i nesrodnih kvintakorda (stroga, slobodna i poluslobodna veza)

- Kvintakordi glavnih stupnjeva (T, S, D)

- Obrtaji kvintakorda glavnih stupnjeva:

- Sekstakordi glavnih stupnjeva (T6, S6, D6)

- Kvartsekstakordi glavnih stupnjeva

- Kvintakordi sporednih stupnjeva i njihovi obrtaji

- Upoznaje i demonstrira načine vezivanja tercno srodnih kvintakorda

- Upoznaje ulogu i mjesto kvintakorda sporednih stupnjeva (VI, II, VII, III) i njihovih

- Rješava šifrovani i nešifrovani bas uz poštovanje pravila vezivanja i vođenja glasova

- Analizira intervalske skokove u melodiji pri različitom vezivanju akorda

- Priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analizira tonalnu osnovu melodije, oblik melodije, intervalska kretanja

- Upoređuje različita rješenja istog zadatka

- Razvija kritički odnos prema mogućim rješenjima

- Identifikuje probleme:uočava zabranjena kretanja u melodiji i harmoniji

- Ispravlja greške - Priprema se za

- Razvija analitičnost

i preciznost u ispunjavanju radnih zadataka

- Razvija sposobnost predviđanja situacija i mogućih rješenja


41




obrtaja u harmonskim obrtima i demonstrira način vezivanja

- Upoznaje i demonstrira načina harmonizacije moldura, prirodnog i melodijskog mola

višeglasno pjevanje i sviranje zadataka

- Svira harmonske obrte i kadence

- Svira general-bas - Direktno

harmonizuje na klaviru jednostavnija melodijska kretanja

Vanakordski tonovi - Nabraja i definiše

vanakordske tonove (jednostruke i višestruke) uz ilustrovanje i demonstraciju:

- Zadržica - Prolaznica - Skretnica - Anticipacija - Pedalnog tona

- Prepoznaje vanakordske tonove u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- Rješava šifrovani i nešifrovani bas

- Priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu: analizira melodijska kretanja i određuje vanakordske tonove prema logičnim funkcionalnim odnosima




i preciznost u ispunjavanju radnih zadataka



- Rad u manjim


Četvorozvuci - Klasifikuje

septakorde na glavne i sporedne

- Septakordi glavnih stupnjeva i njihovi obrtaji

- Nabraja i definiše glavne septakorde i njegove obrtaje:

- D7 - II7 - VII7

- Prepoznje septakorde i obrtaje u primjerima iz literature

- Poštuje pravila razrješavanja kritičnih tonova kod septakorda, odnosno njihovih obrtaja u karakterističnim vezama

42




- Upoznaje i demonstrira način postavke septakorda i njihovih obrtaja

- Upoznaje mjesto i ulogu glavnih septakorda u harmonskim obrtima

- Definiše kritične tonove i demonstrira načine njihovog razrješavanja

- Septakordi sporednih stupnjeva i njihovi obrtaji

- Nabraja i definiše sporedne septakorde i njihove obrtaje

- (T7, III7, S7, VI7) - Poznaje mjesto i

ulogu sporednih septakorda u harmonskim obrtima

- Definiše kritične tonove i demonstrira načine njihovog razrješavanja

Petozvuci - Dominantni

nonakord i njegovi obrtaji

- Upoznaje i demonstrira način postavke dominantnog nonakorda i njegovih obrtaja

- Definiše kritične tonove i načine njihovog razrješavanja uz demonstraciju

- Rješava šifrovani i nešifrovani bas

- Primjenjuje septakorde, odnosno njihove obrtaje u harmonizaciji melodije u sopranu

- Identifikuje probleme, i ispravlja greške

- Prepoznaje

nonakorde u primjerima iz literature

- Rješava šifrovani i nešifrovni bas

- Primjenjuje D9, i njegove obrtaje u harmonizaciji soprana

43


sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi


učenik učenik učenik Alterovani akordi - Upoznaje se sa

klasifikacijom alterovanih akorda na akorde dijatonskog i akorde hromatskog tipa

- Nabraja i definiše alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa,

- Nabraja i definiše funkcije alterovanih akorda sa tonalno stabilnim alteracijama:

- sa alteracijom IV naviše (u duru i molu)

- Sa alteracijom II naviše (u duru)

- Sa alteracijom II naniže (u duru i molu)

- Sa alteracijom IV naniže (u molu)

- Višestruke alteracije

- Nabraja i definiše alterovane akorde sa tonalno labilnim alteracijama:

- Vantonalne D i vantonalni VII (varljiva i eliptična rješenja)

- Vantonalne S i vantonalni II

- Varijantni III, varijantni VI i polarni akordi

- Definiše mjesto i ulogu alterovanih akorda u harmonskim obrtima

- Upoznaje i demonstrira načine

- Prepoznaje

alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- Razrješava alterovane tonove u alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa kroz izradu šifrovanog i nešifrovanog basa

- Priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu, analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava intervalska kretanja i alterovane tonove i određuje alterovane akorde za harmonizaciju



- Identifikuje probleme

- Ispravlja greške - Svira general-bas - Svira jednostavne

primjere dijatonske modulacije

- Razvija

analitičnost i preciznost u rješavanju problema



- Rad u manjim


44




razrješenja alterovanih akorda dijatonskog i hromatskog tipa

Vidovi promjene tonaliteta - Nabraja i analizira

vidove promjene tonaliteta

- Upoznaje pojam i

vrstu modulacije - Upoznaje princip

dijatonske modulacije

- Upoznaje sredstva i način izvođenja dijatonske modulacije

- Definiše zajedničke akorde u odnosu na srodnost tonaliteta

- Tonaliteti I grupe - Tonaliteti II grupe - Tonaliteti III grupe - Tonaliteti IV grupe

- Prepoznaje

dijatonsku modulaciju, mjesto, sredstva i način njenog izvođenja u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- Vježba i demonstrira načine izvođenja dijatonske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa

- Priprema se za harmonizaciju melodije u sopranu, analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji, definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence

- Prepoznaje pogodno mjesto i akord za preznačenje

- Identifikuje problem i ispravlja greške

- Svira general- bas - Svira jednostavne

primjere dijatonske modulacije


i preciznost u rješavanju problema



- Rad u manjim


45




učenik učenik učenik Hromatska modulacija - Upoznaje princip

hromatske modulacije

- Upoznaje sredstva i načine izvođenja hromatske modulacije:

- Promjena sklopa trozvuka dijatonskog tipa

- Promjena sklopa četvorozvuka dijatonskog i hromatskog tipa

- Preznačenje alterovanih akorda dijatonskog tipa

- Preznačenje alterovanih akorda hromatskog tipa

- Tercna srodnost

- Prepoznaje mjesto,

sredstva i načine izvođenja hromatske modulacije u primjerima iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- Poznaje, vježba i demonstrira izvođenje različitih načina hromatske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa

- Upoređuje sve vrste hromatske modulacije

- Upoređuje dijatonsku modulaciju sa hromatskom modulacijom izvedenom pomoću preznačenja alterovanih akorda

- Priprema se za harmonizaciju melodije: analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji, definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence

- Prepoznaje adekvatno mjesto i sredstva hromatske modulacije


- Razvija kritički





- Rad u manjim

grupama i individualni (kombinovano)

46




odnos prema mogućim rješenjima jednog zadatka

- Identifikuje problem, ispravlja greške

- Svira general-bas - Svira jednostavne

primjere hromatske modulacije

Enharmonska modulacija - Upoznaje princip

enharmonske modulacije

- Upoznaje sredstva i načine izvođenja enharmonske modulacije:

- Enharmonizam umanjenog septakorda

- Enharmonizam prekomjernog trozvuka

- Enharmonizam male septime (D7 i tvrdo umanjeni septakord)

- Prepoznaje mjesto,

sredstva i načine enharmonske modulacije kroz analizu primjera iz literature i u zadacima šifrovanog basa

- Poznaje, vježba i demonstrira različite načine enharmonske modulacije u zadacima šifrovanog i nešifrovanog basa

- Priprema se za harmonizaciju melodije soprana, analizira tonalnu osnovu i oblik melodije, uočava modulacioni prelaz u melodiji i definiše novi tonalitet na osnovu melodijskog kretanja, novih predznaka i kadence

- Prepoznaje adekvatno mjesto i sredstvo enharmonske modulacije i njeno izvođenje

- Upoređuje različita rješenja istog





- Rad u manjim


47




zadatka - Razvija kritički

odnos prema mogućim rješenjima jednog zadatka

- Identifikuje problem, ispravlja greške

- Svira general-bas - Svira jednostavne

primjere enharmonske modulacije

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dejan Despić: Harmonija sa harmonskom analizom, Zavod za izdavanje udžbenika

i nastavnih sredstava, Beograd, 2002. - Dejan Despić: Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. - Mirjana Živković: Harmonija za i II razred srednje škole, Zavod za izdavanje

udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2004. - Mirjana Živković: Harmonija za III i IV razred srednje škole, Zavod za izdavanje

udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 2004. - Vlastimir Peričić: Harmonija (skripta I i II), Zajednica muzičkih i baletskih škola

Srbije, Beograd, 2004. - Marko Tajčević: Harmonija, udžbenik za muzičke škole, Zavod za izdavanje

udžbenike i nastavnih sredstava, Beograd, 1972. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika;

48

- škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa ovakvim učenicima.

11. Povezanost predmeta


Predmet Znanja Poznavanje teorijske osnove tonaliteta; Ispoljavanje tonaliteta u melodiji i harmoniji; Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa akorda u klasičnoj harmoniji; Ispoljavanje akorda u strogom i slobodnom stavu

Teorija muzike sa osnovama harmonije

Poznavanje teorijske osnove tonaliteta; Ispoljavanje tonaliteta u melodiji i harmoniji; Prepoznavanje i definisanje funkcionalnih odnosa u klasičnoj harmoniji; Ispoljavanje akorda u strogom i slobodnom stavu

Sviranje harmonskih obrta na klaviru Solfeđo

Prepoznavanje harmonskih obrta po zvuku

Harmonizovanje melodije u obliku rečenice i perioda Muzički oblici

Definisanje i analiziranje građe rečenice i perioda; Uloga harmonije u muzičkom obliku

Prepoznavanje funkcije akorda u tonalitetu, mjesta i sredstava promjene tonaliteta

Poznavanje harmonskih stilova

Poznavanje, uočavanje i identifikacija harmonskih sredstava karakterističnih za različite stilske epohe

Harmonski parametar u dvodjelnoj strukturi muzičko-formalne cjeline kao osnovne male muzičke forme podrazumijeva jednostavni koncept harmonskih obrta, i oni defacto predstavljaju model u kome se harmonski parametar identifikuje kao nosilac kreiranja muzičke ideje; Iz predmeta Harmonija preuzimaju se znanja iz domena funkcionalnih značenja harmonskih struktura, karakteristike njihovih veza (obrta) i specifične odlike i pojedini izuzeci koji izlaze iz okvira dursko-molskog tonalnog sistema


Melodijsko-harmonsko- ritmički parametri u dvodjelnoj strukturi

49

1.2.4. POLIFONIJA

1. Naziv predmeta: POLIFONIJA




I II 25 47 72 III 36 36 72 IV

Ukupno 61 83 144 Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Poznavanje tehničko-stilskih osobenosti vokalne i instrumentalne polifone tehnike

komponovanja; - Osposobljavanje učenika za komponovanje jednostavnijih polifonih formi; - Osposobljavanje učenika za analizu i interpretaciju jednostavnih polifonih formi.

50





1.Osnovi vokalnog kontrapunkta - Polifonija/kontrapu

nkt - (poznaje pojam i

obrazlaže ga) - Polifonija–

homofonija (povezuje i upoređuje dvije tehnike komponovanja ilustrovanjem)

- Istorijski razvoj

polifone tehnike od prvobitne zajednice do renesanse (opisuje i povezuje elemente, načine polifone tehnike i forme koje se javljaju u ovom periodu)

- Madrigal/misa/mote

t (upoznaje forme, razumijeva zakonitosti i specifičnosti)

- Osnovne

karakteristike vokalne polifonije (poznaje i povezuje elemente)

- Modusi - (imenuje, povezuje

i obrazlaže) - Kontrapunktska

melodija (opisuje, ilustruje, pojašnjava, demonstrira)

- Prepoznaje i

razlikuje različite kompozicione tehnike (zvučno i analitički)

- Prepoznaje, razlikuje, analizira, oblikuje jednostavne vokalne polifone forme iz ovog perioda ili njihove elemente

- Analizira forme sa

uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti

- Prepoznaje i

razlikuje osnovne zakonitosti vokalne polifone tehnike komponovanja (analitički)

- Prepoznaje moduse

(zvučno i iz notnog primjera)

- Analizira, komponuje stilske melodije na modalnoj osnovi





- Razvija kreativnost - Poštuje pravila

- Rad u manjim


51




2.Dvoglasni kontrapunkt - Razumijeva,

pojašnjava zakonitosti formiranja vokalnog polifonog dvoglasnog stava i demonstrira elemente:

- A)odnos glasova - B)početak i kadenca - C)tretman sazvučja - D)tretman

zabranjenih kretanja

- E)slobodni dvoglasni stav

3.Imitacija - Poznaje,

pojašnjava, obrazlaže i demonstrira imitacione tehnike u polifonom kompozicionom stilu

4.Tretman teksta - Povezuje tekst i

melodiju (forme)

- Izrađuje sve

navedene elemente dvoglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- Prepoznaje elemente, definiše i upoređuje u primjerima iz literature

- Uočava specifičnosti polifone tehnike kroz interpretiranje

- Izrađuje razne vrste

imitacionih tehnika u dvoglasnom stavu u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- Prepoznaje imitacione tehnike u primjerima iz literature

- Upoređuje imitacione tehnike na primjerima iz literature

- Uočava značaj

teksta u polifonim vokalnim formama

- Izrađuje dvoglasni

imitacioni stav sa tekstom u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- Analizira tretman teksta u primjerima






- Rad u manjim


52




5.Višeglasni vokalni polifoni stav - Razumijeva,

povezuje elemente, pojašnjava zakonitosti formiranja višeglasnog stava (početak, tretman sazvučja proisteklih iz kretanja glasova, kadenca, imitacione tehnike)

iz literature, uočava vezu između teksta i forme

- Primjenjuje sve

navedene elemente troglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- Prepoznaje elemente višeglasnog vokalnog polifonog stava u primjerima iz literature

- Definiše i upoređuje elemente troglasnog stava na primjerima iz literature

- Interpretira višeglasne forme

- Uočava specifičnosti polifone tehnike u višeglasnom stavu

53

Razred: ТREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik 1.Osnovi instrumentalnog kontrapunkta

- Stilsko–istorijske razlike između vokalne i instrumentalne polifone tehnike komponovanja/ istorijski pregled/osnovne karakteristike instrumentalne polifonije (opisuje, povezuje elemente i načine polifone tehnike, i forme koje se javljaju u ovom periodu)

- Prelazak sa modalne

na tonalnu harmoniju/ harmonska sredstva barokne muzike (povezuje, imenuje, obrazlaže)

- Muzičke polifone

forme baroka: Ričerkar/Kanon/Invencija /Fuga (poznaje forme, razumijeva zakonitosti i specifičnosti

- Dvoglasna invencija

– oblik i tonalni plan (poznaje, razumijeva i pojašnjava forme sa aspekta oblika i

- Prepoznaje i

razlikuje osnovne zakonitosti instrumentalne polifone tehnike komponovanja (analitički)

- Prepoznaje, razlikuje i upoređuje vokalne i instrumentalne polifone tehnike komponovanja

- Uočava sličnosti i razlike kroz analize karakterističnih formi

- Prepoznaje (zvučno i iz notnog primjera)

- Prepoznaje i

razlikuje različite instrumentalne polifone forme

- Analizira forme sa uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti;

- Analizira formu sa uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti

- Analizira kontrapunktsku melodiju u primjerima iz literature

- Izrađuje stilske melodije po pravilima instrumentalne polifone tehnike komponovanja






- Rad u manjim


54




tonalnog plana) - Melodijske i

ritmičko– metričke osobine instrumentalne kontrapunktske melodije i tretman disonance (ilustruje, opisuje, dem-onstrira, pojašnjava)

2. Dvoglasni instrumentalni stav

- Razumijeva i pojašnjava zakonitosti formiranja dvoglasnog polifonog instrumentalnog stava, razumijeva, pojašnjava i demonstrira elemente (ilustrovanje)

- Predstavlja akorde u

dvoglasnom stavu - Tretman disonance - Imitacione tehnike - Sekvenca - Obrtajni

kontrapunkt

- Izrađuje sve

navedene elemente dvoglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja

- Prepoznaje elemente u primjerima iz literature, definiše i upoređuje elemente na primjerima iz literature

- Uočava značaj imitacionih tehnika, sekventnog rada i obrtajnog kontrapunkta u polifonim instrumentalnim formama






- Rad u manjim


3. Invencija - Poznaje,

razumijeva, pojašnjava, ilustruje, obrazlaže zakonitosti oblikovanja forme invencije: A)dvoglasne B)troglasne

- Analizira formu sa

uočavanjem i definisanjem polifonih elemenata i uočavanjem specifičnosti, interpretiranje

- Izrađuje jednostavnije forme dvoglasne invencije po predviđenim pravilima






- Rad u manjim

grupama i inidvidualno (kombinovano)

55




4. Višeglasni instrumentalni stav

- Razumijeva, ilustruje, pojašnjava zakonitosti formiranja višeglasnog polifonog instrumentalnog stava i demonstrira elemente: a) Imitacione

tehnike u višeglasju

b) Kontrapunkt c) Višeglasna

sekvenca

- Prepoznaje

elemente u primjerima iz literature, definiše i upoređuje njihov značaj i međusobne odnose na primjerima iz literature

- Interpretira višeglasne forme

- Izrađuje sve navedene elemente troglasnog stava u formi jednostavnijih vježbi, a po pravilima polifone tehnike komponovanja






- Rad u manjim


5. Fuga - Razumijeva,

ilustruje, pojašnjava, poznaje, povezuje elemente, obrazlaže zakonitosti oblikovanja forme fuge, demonstrira elemente:

- Oblik i tonalni plan - Tema fuge - Odgovor,

kontrasubjekt - Ekspozicija fuge:

obična, proširena, dvostruka

- Međustav - Sprovodni i završni

dio fuge, streta, pedal

- Fuga sa dvije ili više tema

- Primjena fuge, fugato

- Analizira formu uz

uočavanje i definisanje polifonih i formalnih elemenata i uočavanje njihovih specifičnosti

- Izrađuje jednostavnije forme ekspozicije i međustava troglasne fuge po predviđenim pravilima

- Uočava specifičnosti polifone tehnike u višeglasnom stavu






- Rad u manjim


6. Primjena instrumentalne polifone tehnike

- Preludijum, koralni

- Uočava načine

primjene


upoređivanja

- rad u manjim grupama i

56




preludijum - Tokata, fantazija - Barokna svita - Polifone varijacije

(poznaje, povezuje, ilustruje, pojašnjava)

instrumentalne polifone tehnike u navedenim formama




individualno (kombinovano)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Vlastimir Peričić: Osnovi kontrapunkta (skripta), Univerzitet umetnosti, Beograd,

1985. - Vlastimir Peričić: Instumentalni i vokalno–instumentalni kontrapunkt, Univerzitet

umetnosti, Beograd,1987. - Vlastimir Peričić: Vokalni kontrapunkt za 3. i 4. razred srednje muzičke škole,

Zavod za izdavanje udžbenika, Beograd, Muzičko izdavačko preduzeće „Nota“ Knjaževac, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1991.

- Mirjana Živković: Instrumentalni kontrapunkt za 4. razred srednje muzičke škole, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd , Muzičko izdavačko preduzeće „Nota“ Knjaževac, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1991.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - zvučni i notni primjeri; - CD player.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

57



Predmet Znanja Prepoznavanje, razlikovanje i analiziranje karakterističnih polifonih formi (vokalnih i instrumentalnih)

Istorija muzike sa poznavanjem muzičke literature

Istorijski razvoj polifone tehnike i polifonih formi (vokalnih i instrumentalnih)

Analiziranje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi; Tretman konsonantnih i disonantnih sazvučja u dvoglasnom i višeglasnom polifonom stavu


Starocrkvene ljestvice/modusi (vrste i građa); Dijatonske durske i molske ljestvice sa povisilicama i snizilicama (vrste i građa) Intervali (odnos vrste i veličine intervala; konsonantni i disonantni intervali; obrtaj intervala - inverzija); Akordi tercne građe

Analiziranje i interpretiranje višeglasnih vokalnih polifonih formi (kanon, motet, madrigal)

Horsko pjevanje Interpretacija polifonih horskih djela (motet, madrigal, kanon)

Analiziranje instrumentalnih polifonih formi (invencija, fuga, kanon)

Instrument – klavir Interpretacija instrumentalnih polifonih formi (invencija, fuga, kanon)

Prelaz sa modalne na tonalnu harmoniju. Tonalna osnova (dursko- molski tonalni sistem) Harmonska sredstva barokne muzike

Harmonija Funkcionalni odnosi akorda u tonalitetima dura i mola Primjena klasičnih harmonskih sredstava

Prepoznavanje primijenjene polifone tehnike u instrumentalnim formama od baroka do savremene muzike

Muzički oblici Poznavanje i analiziranje muzičkih formi sa elementima polifone tehnike

Analiziranje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi; Prepoznavanje i analiziranje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije

Solfeđo Pjevanje modalne i tonalne melodike; Interpretiranje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije; Zapisivanje diktata polifone teksture

Izrađivanje instrumentalnih polifonih formi za instrumente s dirkama


Poznavanje tehnike, tona i notacije kod baroknih instrumenata s dirkama

Melodija u muzičkoj umjetnosti je lider u domenu svih relevantnih parametara i razumije se, ima dominantnu


Melodijsko-harmonsko-ritmički parametri u dvodjelnoj strukturi

58


Predmet Znanja ulogu u gradnji muzičke cjeline; Predmet Osnovi komponovanja sa aranžiranjem preuzima osnovne definicije koje se obrađuju u predmetu Polifonija; One se prije svega odnose na pojedinosti tipa: odnosa izgradnje same melodijske strukture u osnovnim modelima, zatim međusobnih odnosa istovremenog zvučanja (dvoglas, troglas i četvoroglas) sa elementima starih kontrapunktskih tehnika i koordinacije melodijskih i harmonskih parametara (horizontalno i vertikalno prožimanje)

59

1.2.5. MUZIČKI OBLICI 1. Naziv predmeta: MUZIČKI OBLICI




I II 16 20 36 III 32 40 72 IV 29 37 66

Ukupno 77 97 174 Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje istorijata nastanka i razvoja muzičkih oblika kroz vjekove do

današnjih dana; - Samostalno analiziranje muzičkog djela i definisanje elemenata muzičkog oblika.

60





- Upoznaje elemente oblika

Motiv - Definiše motiv - Sadržaj motiva - Metrička struktura

motiva, jamb, trohej, amfibrah

- Trajanje motiva Figura i pasaž - Harmonska figuracija - Melodijska figuracija - Pasaž Rad s motivom - Apsolutne i relativne

izmjene u motivu - Posebne vrste rada s

motivom: Ponavljanje (doslovno, izmijenjeno, sekventno, imitaciono)

- Variranje - Proširenje - Dijeljenje - Sažimanje Dvotakt - Definiše dvotakt - Sadržaj dvotakta - Uloga metra u

izgradnji dvotakta - Tematski sadržaj

dvotakta - Jednotakt i četvorotakt u ulozi osnovne metričko-formalne cjeline, odnosno dvotakta

- Korespodentni dvotakti

- Analizira i definiše

elemente oblika na primjerima iz muzičke literature perioda klasike i ranog romantizma (Hajdn, Mocart) i rani Betoven: do opusa 26 i op. 49 br.1 i 2)

- Analizira, uočava i

definiše različite vrste dvotakta na primjerima iz literature

- Uočava i analizira

različite strukture rečenica na primjerima iz literature

- Uočava princip da ponavljanje ne čini cjelinu višeg reda, pa primjenjuje na primjerima iz literature (Hajdn,

- Razvija analitičnost,

kritičnost i marljivost

- Rad u manjim


61




Rečenica - Definiše rečenicu - Konstruktivni faktori

koji oblikuju rečenicu: ritam, melodija, metar i harmonija pravilne rečenice: mala (četiri takta) i velika (osam taktova)

- Struktura malih i velikih rečenica

- Tematski sadžaj rečenica

Period - Definiše period - Navodi i obrazlaže

vrste perioda: mali i veliki

- Poznaje i obrazlaže minimum sličnosti i minimum razlike u rečenicama koje čine period

- Harmonski odnosi završetaka rečenica u periodu

- Dvoperiod - Poznaje razlike

između perioda, niza rečenica i ponovljene rečenice

- Period kao sastavni dio veće cjeline, ali i kao samostalna cjelina

Tipovi izlaganja - Funkcija odsjeka

unutar cjeline - Izlaganje teme - Prelazni odsjek - Središnji odsjek - Repriza - Uvod - Zaključak

Mocart, Betoven, Šuman: Dječije scene)

- Sagledava razliku između ponovljenog dvotakta i male rečenice strukture 2+2, kao i uloge ponovljenog dvotakta u izgradnji velike rečenice strukture 2+2+4

- Definiše, analizira i

uočava različite vrste perioda u primjerima iz literature

- Uočava i definiše razlike između perioda, niza rečenica i ponovljene rečenice

- Analizira period kao sastavni dio veće cjeline, ali i kao samostalnog oblika (Hajdn, Mocart, Betoven, kao samostalan oblik, Šopenovi preludijumi e-moll, h-moll, A-dur, c-moll)

- Razvija kritičko mišljenje i donosi sud na osnovu analize o odnosu elemenata u obliku

- Usvajanjem teorijskih znanja (informativni ciljevi) i njihovom primjenom kroz praktični rad (formativni ciljevi), osposobljava se da odredi o kom se obliku radi

- U toku procesa analiziranja stiče

62




Uloga pojedinih komponenti muzike u obliku - Metar - Ritam i melodija - Harmonija - Dinamika - Agogika - Tempo

vještinu predviđanja rješenja, odnosno na višem nivou, predviđanja rješenja u okviru istog oblika, ali različitih kompozitora, ili istog oblika, ali sagledanog kroz različite epohe

- Upoznaje oblik male pjesme, prvenstveno sagledan kroz primjere iz instrumentalnih djela:

Dvodjelna pjesma Šema: - II:a :II: b: II - A II:b: II Prelazni oblik između dvodjelne i trodjelne pjesme Šema: - II:a a:II: b a: II - A a II: b a: II Trodjelna pjesma Šema: - II: a: II: b a: II - II: a: II b a - A II:b a: II Složena trodjelna pjesma Šema: - A B A - A b a c d c a b a - A B A - A b c d a b Rjeđi i netipični oblici pjesme - Lagani stavovi u

obliku pjesme - Prividno petodjelni

oblik pjesme - Petodjelni oblik

pjesme Mali komadi u obliku pjesme - Pjesma bez riječi - Nokturno

- Analizira i definiše

parametre koji učestvuju u izgradnji jednog oblika: tematika, struktura i harmonija

- Uočava razlike u određivanju repeticije i repriza

- Analizira, sagledava i uočava različite tipove pjesama

- Razvija kritičko mišljenje i donosi sud na osnovu analiza o odnosu elemenata u obliku

- Usvajanjem teorijskih znanja(informativni ciljevi) i njihovom primjenom kroz praktični rad (formativni ciljevi), učenik se osposobljava da odredi o kojem se obliku radi

- U toku procesa analiziranja stiče vještinu predviđanja rješenja, odnosno na višem nivou,



- Rad u manjim


63




- Barkarola - Etida - Preludijum - Menuet - Skerco

predviđa rješenja u okviru istog oblika ali različitih kompozitora, ili istog oblika ali sagledanog kroz različite epohe

64




učenik učenik učenik Rondo - Poznaje istorijat

ronda, njegovog nastanka i vrste

Kuprenov rondo: R C1 R C2.......R Klasični rondo: 1.rondo s jednom temom (rondo s epizodama) A E1 A E2 ... A + Coda 2.rondo sa dvije teme A B A B A + Coda 3.rondo sa tri teme i prošireni oblik ronda sa tri teme A B A C A + Coda A B A C A B A + Coda Izuzeci u obliku ronda: A) reduciranje šeme ronda B) rondo u laganom tempu C) pojava osnovne teme (A) u drugim tonalitetima Tema s varijacijama - Poznaje istorijat

varijacija, princip variranja, organizacije varijacionog toka, broj varijacija i završetak varijacija

- Poznaje podjelu

varijacija prema načinu variranja na:

A)ornamentalne varijacije

- Analizira i upoređuje

različite vrste ronda na primjerima iz literature (Hajdn, Mocart i Betoven)

- Analizira, definiše,

povezuje elemente oblika i prepoznaje usvojene oblike na novim primjerima



- Rad u manjim


65




B)karakterne varijacije C)kontrapunktske varijacije D)slobodnije varijacione oblike - Primjena varijacija Svita - Svita kao ciklični

oblik - Poznaje istorijat

svite, podjele na baroknu i noviju svitu

- Tip Barokne-Bahove svite: Njemačka svita, Francuska svita, Engleska svita

- Obavezni stavovi u Bahovom tipu svite: Alemanda, Kuranta, Sarabanda i Žiga

- Oblik igara iz barokne svite: barokni dvodjelni oblik, pregled baroknih igara, novija svita

Sonatni oblik: - Karakteristike

sonatnog oblika od baroknog dvodjela do klasičnog sonatnog oblika

- Klasični sonatni oblik Ekspozicija: I tema – tematika, Struktura, Harmonija, Most II tema Završna grupa Razvojni dio: Harmonska nestabilnost, Struktura razvojnog dijela,

- Analizira, definiše

različite tipove svita, a zatim samostalno pristupa analitičkom procesu (Bah: Francuske svite, Engleske svite, solo svite za violončelo, Partite)

- Analizira primjere

Skarlatijevih sonata - Analizira primjere

barokne sonate Korelija, Vivaldija

- Analizira, definiše i upoređuje sonate sa tri ili sa četiri stava u stvaralaštvu Mocarta, Betovena i Šuberta

- Analizira primjere pravilnih sonatnih oblika (Hajdn, Mocart i sonate iz prvog Betovenovog perioda

- Analizira, definiše, povezuje elemente sonatnog oblika i prepoznaje usvojene oblike na novim primjerima

- Razvija kritičko razumijevanje odnosa elemenata u obliku, preciznosti u donošenju zaključaka o kojem se obliku radi, traženjem novih odgovora i

66




Izbor tematskog materijala Repriza I tema - most II tema Završna grupa

predviđanjem rješenja u okviru jednog muzičkog stila određene epohe

- Sve usvojene oblike kroz poznavanje i analiziranje učenik u saradnji sa profesorom treba da primijeni i na literaturi koju svira (time se vrši povezivanje nastave oblika sa individualnom nastavom i razvija kod učenika proces promišljanja o djelu koje svira)

67




učenik učenik učenik Sonatni rondo: A B A C A B A T D T S T T T - Izuzeci u sonatnom

rondu: A B A razvojni dio A B A

- Poznaje sonatni oblik u sonatama Ludviga van Betovena do op.101 i u sonatama romantizma (Šubert)

Ciklični oblici - Višestavačne

instrumentalne forme, sonatni ciklus: sonata, simfonija, koncert, kamerna djela

Barokni tipovi sonate: - Crkvena sonata,

kamerna sonata Klasični sonatni ciklus - Pregled rasporeda

stavova u sonatnom ciklusu sa tri i sa četiri stava

Poznavanje istorijata koncerta - Barokni koncert -

solistički i končerto grosso

- Klasični koncert - Koncert u

romantizmu

- Analizira i upoređuje

različite vrste ronda na primjerima iz literature

- Analizira, definiše i

upoređuje sonate sa tri ili četiri stava u stvaralaštvu Mocarta, Betovena i Šuberta

- Analizira koncerte A.

Korelija, A. Vivaldija - Definiše odnos

končertina i končerto grossa i prati razvojnu liniju od Korelija (kao tvorca končerta grossa) do Baha i Hendla

- Analizira solističke

koncerte A. Vivaldija (kao tvorca solističkog koncerta)

- Analizira koncert u

periodu klasike i ranog romantizma od makro ka mikro formi (broj stavova, oblik prvog stava, definisanje orkestarske i solističke ekspozicije, uočavanje primjene i uloge kadence u koncertu)

- Razvija kritičko razumijevanje odnosa elemenata u obliku, preciznost u donošenju zaključaka o kojem


kritičnost, marljivost i preciznost

- Rad u manjim


68




se obliku radi, traženjem novih odgovora i predviđanjem rješenja u okviru jednog muzičkog stila određene epohe

Međusobno povezivanje stavova u ciklusu: - Spajanje stavova

(attacca), spajanje stavova prelazima, primjena principa reminiscencije, pojava teme kao lajt motiva, primjena monotematizma, primjena cikličnog principa, sonata u jednom stavu

Instrumentalni oblici: - Uvertira Slobodni oblici: - Fantazija - Rapsodija - Balada Specifičnosti vokalne muzike: - Solo pjesma - Strofična pjesma - Varirana strofična

pjesma - Prokomponovana

strofična pjesma - Rečitativ - Seko rečitativ - Praćeni rečitativ - Ariozo - Arija Vokalno–instrumentalni oblici - Opera, muzička

drama, balet - Oratorijum - Pasija

- Analizira i

primjenjuje princip povezivanja stavova u ciklusu, u sonatama, kamernim djelima i simfonijama Mocarta, Betovena, Šuberta, Šumana, Lista, Barmsa, Franka

- Razvija kritičko razumijevanje odnosa elemenata u obliku, preciznost u donošenju zaključaka o kojem se obliku radi, traženjem novih odgovora i predviđanjem rješenja u okviru jednog muzičkog stila određene epohe

- Analizira pjesme Šuberta, Šumana i definiše različite oblike

- Analizira različite tipove rečitativa u operi sa numerama od baroka do romantizma

- Definiše ariozo i uočava razliku u odnosu na ariju

- Analizira različite tipove opere i baleta

- Analizira i definiše različite vokalno–instrumentalne


marljivost, preciznost

- Rad u manjim


69




- Kantata - Misa - Rekvijem - Liturgija - Opelo

oblike, posebno poredeći i definišući sličnosti i razlike između mise i liturgije

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Milan Mihajlović: Muzički oblici za 3. i 4. razred srednje muzičke škole, Zavod za

izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd,1998. - Vlastimir Peričić, Dušan Skovran: Nauka o muzičkim oblicima, Univerzitet

umetnosti, Beograd,1991. - Berislav Popović: Muzička forma ili smisao o muzici,Clio, 1998. - Roger Kamien: Music an appreciation, McGaw-Hill Companies, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa H i- Fi pojačalom i zvučnicima; - CD ploče; - partiture. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismena provjera znanja u formi analitičkih zadataka (najmanje jedan put u

klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani muzikolog; - diplomirani dirigent; - diplomirani kompozitor; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

70



Predmet Znanja Poznavanje, definisanje i analiza građe rečenice, perioda, dvodjelne i trodjelne pjesme

Solfeđo Pjevanje muzičkih tekstova u formi rečenice, perioda, male dvodjelne i trodjelne pjesme

Analiziranje i poznavanje muzičkih formi sa elementima polifone tehnike

Polifonija Prepoznavanje primijenjene polifone tehnike u instrumentalnim formama od baroka do današnjih dana

Istorijski pregled razvoja muzičkih oblika


Istorijski pregled razvoja muzičkih oblika

Uloga harmonije u muzičkom obliku

Harmonija Prepoznavanje harmonskih sredstava u muzičkom obliku

Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih muzičkih formi

Instrument- klavir Sviranje različitih muzičkih formi

Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih muzičkih formi

Kamerna muzika Sviranje različitih muzičkih formi

Muzički oblici su jedina disciplina koja se analitički bavi problemom muzičke forme u programu koji je zastupljen na ovom nivou obrazovanja; Osnova izučavanja forme leži u činjenici da su male i složene forme dvodjelnog i trodjelnog tipa polazni modeli koji su osnova za kasnija znanja iz ove oblasti; Podudarnost pojedinih znanja nije slučajna i ona se dopunjuju, sa napomenom da se znanja iz ove grupe u složenijim konstelacijama izučavaju u predmetu Osnovi komponovanja sa aranžiranjem


Uočavanje osnovnih principa izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formalnih struktura

71

1.2.6. POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA

1. Naziv predmeta: POZNAVANJE MUZIČKIH INSTRUMENATA




I II III 29 43 72 IV

Ukupno 29 43 72 Vježbe - odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Poznavanje boje, građe, tehnike, tonskog opsega i načina notacije svih

instrumenata; - Upoznavanje uloge instrumenata u različitim stilskim epohama; - Ovladavanje principima transkripcije; - Upoznavanje muzičke literature za različite instrumente u oblasti solističke,

kamerne i orkestarske muzike.

72

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI




Zvuk - Navodi osnovne

pojmove i zakonitosti akustike

- Definiše pojam zvuka i tona

- Navodi i obrazlaže činioce zvuka

- Navodi i obrazlaže osobine tona

- Nabraja redom tonove alikvotnog niza i obrazlaže njihovu primjenu

- Imenuje vrste muzičkih instrumenata

Žičani instrumenti - Imenuje žičane

instrumente i obrazlaže podjelu na gudačke, trzačke i udaračke žičane intrumente

- Nabraja gudačke instrumente

- Navodi građu svakog gudačkog instrumenta

- Razlikuje žice i štimovanje gudačkih instrumenata

- Opisuje poteze i pozicije na violini, violi, violončelu i kontrabasu

- Navodi i opisuje specifične oblike izvođenja

- Navodi primjenu prirodnih i vještačkih flažoleta u gudačkoj literaturi

- Navodi intrumenate koji su prethodili današnjem obliku Vl. , Vla., Vcl., Cb

- Upoređuje,

pronalazi sličnosti i razlike među muzičkim instrumentima

- Obrazlaže osobine instrumenata

- Oblikuje i obrazlaže klasifikaciju instrumenata

- Analizira ton

gudačkih instrumenata (uz slušni primjer)

- Pronalazi sličnosti i razlike gudačkih instrumenata

- Razlikuje osobine tona svakog gudačkog instrumenta

- Prepoznaje svaki gudački instrument posebno, na slušnom primjeru

- Razlikuje flažolete od punih tonova na slušnom primjeru

- Analizira notaciju za svaki gudački instrument (uz slušni primjer)

- Koriguje zadati notni tekst za zadati gudački instrument

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja i slušanja



73




Trzački instrumenti - Imenuje i nabraja

trzačke instrumente - Navodi građu harfe,

gitare, čembala, mandoline, tambure

- Opisuje način dobijanja tona na trzačkim instrumentima

- Navodi instrumente koji su prethodili sadašnjem obliku harfe, gitare, čembala

Klavir - Opisuje klavir kao

udarni žičani instrument

- Navodi i opisuje građu klavira

- Opisuje način dobijanja tona kao i uobičajenog sviranja

- Analizira ton

trzačkih instrumenata i pronalazi sličnosti i razlike među instrumentima ove grupe

- Razlikuje osobine tona svakog trzačkog instrumenta posebno

- Na slušnom (audio) primjeru raspoznaje svakog trzačkog instrumenta

- Analizira notaciju svakog trzačkog instrumenta posebno (uz slušni primjer)

- Identifikuje zadati problem u zadatku (izvođački ili tehnički), koriguje i planira rješenje problema

- Koriguje zadati notni tekst za određeni (zadati) trzački instrument

- Analizira klavirsku notaciju

- Analizira mogućnosti klavira za izvođenje različitih (horskih, orkestarskih) partitura


analitičkog razmišljanja i slušanja


- Rad u manjim


Duvački instrumenti - Imenuje duvačke

instrumente i obrazlaže podjelu na drvene, limene i duvačke s mijehom

- Imenuje drvene duvačke instrumente

- Navodi i opisuje građu flaute

- Analizira ton drvenih duvača na audio primjeru i pronalazi sličnosti i razlike među instrumentima ove grupe

- Slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe drvenih duvača




- Rad u manjim


74




(pikola), oboe (engleskog roga), klarineta (bas klarineta), fagota (kontrafagota), saksofona

- Opisuje način dobijanja tona na flauti, klarinetu, oboi, fagotu, saksofonu

- Obrazlaže sistem preduvavanja

- Obrazlaže transpoziciju na klarinetu

- Obrazlaže registarske varijante klarineta

- Navodi instrumente koji su prethodili današnjem obliku flaute, klarineta, oboe, fagota i saksofona

- Razlikuje osobine tona svakog drvenog duvača

- Analizira notaciju svakog drvenog duvačkog instrumenta i njegovih varijanti (pikolo, engleski rog, bas klarinet, kontrafagot) uz audio snimak

- Identifikuje zadati problem (izvođački ili tehnički) u zadatku, koriguje i predlaže mogućnosti rješenja problema

- Prerađuje zadati notni tekst za zadatu registarsku varijantu klarineta ili za neki od instrumenata iz grupe drvenih duvača

- Imenuje limene duvačke instrumente

- Navodi i opisuje građu horne, trube, trombona i tube

- Opisuje način dobijanja tona na horni, trubi, trombonu i tubi

- Opisuje, obrazlaže sistem ventila i preduvavanja kod limenih duvača

- Opisuje i obrazlaže registarske varijante (štimovanje) kod limenih duvača

- Opisuje nastanak i razvoj limenih duvačkih instrumenata

- Analizira ton limenih duvača uz audio primjer i pronalaženje sličnosti i razlika među instrumentima ove grupe

- Slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe limenih duvača

- Razlikuje osobine tona svakog limenog duvača

- Analizira notaciju svakog limenog duvača (uz audio snimak)

- Identifikuje zadati problem (izvođački, tehnički) u zadatku, koriguje i predlaže mogućnosti rješenja problema

- Razvija sposobnost analitičkog razmišljanja i slušanja



75




- Imenuje duvačke instrumente s mijehom

- Navodi i opisuje

građu orgulja, harmonijuma, harmonike

- Opisuje način dobijanja tona na orguljama, harmonijumu i harmonici

- Opisuje nastanak i razvoj instrumenata s mijehom

- Analizira ton duvačkih instrumenata s mijehom uz audio primjer i pronalazi sličnosti i razlike među instrumentima ove grupe

- Slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe duvačkih instrumenata s mijehom

- Razlikuje osobine tona orgulja, harmonijuma i harmonike

- Analizira notaciju orgulja, harmonijuma i harmonike (uz slušni primjer)


Udaraljke - Imenuje udaraljke i

obrazlaže podjelu na udaraljke sa određenom visinom tona i udaraljke sa neodređenenom visinom tona

- Razlikuje i nabraja udaraljke sa određenom visinom tona

- Navodi i opisuje građu timpana, zvona, zvončića, čeleste, vibrafone, ksilofona

- Opisuje način dobijanja tona na ovim instrumentima

- Opisuje nastanak i razvoj udaraljki sa određenom visinom tona

- Razlikuje i nabraja udaraljke sa neodređenenom visinom tona

- Analizira ton i boju

timpana, zvona, zvončića, čeleste, vibrafona, ksilofona, uz audio primjer

- Slušno raspoznaje svaki instrument iz grupe udaraljki sa određenom visinom tona

- Analizira notaciju svakog od instrumenata iz grupe udaraljki sa određenom visinom tona (uz slušni primjer)

- Uočava primjenu svakog instrumenta iz grupe udaraljki sa određenom visinom tona u orkestru (uz audio snimak)

o Analizira boju udaraljki sa neodređenenom visinom tona (uz




- Rad u manjim


76




- Navodi i opisuje građu bubnjeva, tamburina, bongo i konga, triangla, ganga, tam-tama, praporaca, drvenog doboša, kastanjeta, latino-američkih udaraljki

audio primjer) - Slušno raspoznaje

svaki instrument iz grupe udaraljki sa neodređenenom visinom tona

- Analizira notaciju svakog instrumenta iz ove grupe (uz slušni primjer)

Elektronski instrumenti - Razlikuje

elektronske instrumente namijenjene za izvođenje uživo i za laboratorijski snimak

- Imenuje instrumente namijenjenih živom izvođenju (tetlaharmonijum, teremin, marteoovi talasi, trautonijum, hemond orgulje)

- Imenuje laboratorijske instrumente (generator zvuka, instrument za vještačku reverbaciju, filter zvuka, modulator zvuka, pretvarač zvuka, elektronski prekidač, magnetofoni, zvučnici, režijski sto, mikrofon)

- Opisuje načine dobijanja zvuka na tetlaharmonijumu, tereminu, martenoovim talasima, trautonijumu, hemond orguljama

- Analizira zvuk

elektronskih instrumenata uz audio primjer i pronalazi sličnosti i razlike

- Analizira partiture elektronskih instrumenata (uz audio snimak)




- Rad u manjim


77




Vrste ansambala - Navodi i opisuje

male instrumentalne ansamble (klasične i neklasične)

- Imenuje i opisuje klasične kamerne sastave

- Razlikuje i imenuje klasične kamerne sastave od melodijskih instrumenata (gudački kvartet, duvački kvintet, gudački trio, gudački kvintet, gudački sekstet)

- Razlikuje i imenuje klasične kamerne sastave sa jednim harmonskim instrumentom (klavirski duo, klavirski trio, klavirski kvintet i klavirski kvartet)

- Razlikuje ansamble neklasičnog sastava (džez ansambli, bleh ansambli i druge instrumentalne kombinacije)

- Povezuje i uočava nastanak klasičnih i neklasičnih sastava kroz istorijski razvoj

- Navodi i opisuje vrste i sastav orkestra

- Imenuje instrumente gudačkog orkestra

- Imenuje instrumente duvačkog orkestra

- Imenuje instrumente simfonijskog orkestra (malog,

- Slušno ranspoznaje

klasične kamerne sastave i neklasične kamerne sastave

- Analizira partiture kamernih sastava (uz audio snimak)

- Uočava primjenu pojedinačnih instrumenata u kamernom ansamblu (uz audio snimak)

- Slušno raspoznaje gudački, duvački, simfonijski orkestar (mali, srednji i veliki )

- Analizira orkestarske partiture (uz audio snimak)

- Uočava primjenu grupe instrumenata i pojedinačnih instrumenata u orkestru (uz audio snimak i partituru)




- Rad u manjim


78




srednjeg i velikog) - Povezuje i uočava

broj i vrste instrumenata u orkestru kroz istorijski razvoj

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dejan Despić: Muzički instrumenti za 1. razred srednje muzičke škole, Zavod za

izdavanje udžbenika i nastavnih sredstava, Beograd - Dejan Despić: Muzički instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 2002. - Aleksandar Obradović: Elektronska muzika i elektronski instrumenti, Univerzitet

umetnosti, Beograd, 1978. - Dejan Despić: Višeglasni aranžmani, Univerzitet umetnosti, Beograd - Roger Camien: Music an appretiatio, McGaw-Hill Companies, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - muzički uređaj CD player; - partiture; - klavir; - TV i video rekorder. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzikolog; - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

79



Predmet Znanja Istorijski razvoj muzičkih instrumenata



Podjela i istorijat muzičkih instrumenata

Etnomuzikologija Tradicionalni muzički instrumenti

Poznavanje tehnike, tona i načina bilježenja muzičkih instrumenata

Osnovi dirigovanja Praćenje i čitanje orkestarske partiture

Poznavanje muzičkih instrumenata ima za cilj pored spoznaje tehničko-tehnološkog momenta i njihovo pravilno razumijevanje u kontekstu muzičke primjene s jedne strane, i njihovu jasnu distinkciju u smislu konačnog estetsko-istorijskog definisanja. Analiza instrumentalnih dvodjelnih oblika sa specifične strane izučava aspekt muzičkih instrumenata i njihovu primjenu i ulogu u datoj konstelaciji


Analiza vokalnih i instrumentalnih dvodjelnih oblika

80

1.2.7. ETNOMUZIKOLOGIJA 1. Naziv predmeta: ETNOMUZIKOLOGIJA




I II III IV 29 37 66

Ukupno 29 37 66 Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osnovnih karakteristika tradicionalne muzike; - Upoznavanje pojmova: etnomuzikologija, etnologija, etnokoreologija; - Upoznavanje karakteristika vokalne muzike; - Upoznavanje osnovnih karakteristika melopoetske analize; - Upoznavanje narodnih muzičkih instrumenata i njihove klasifikacije ; - Upoznavanje značaja narodnog muzičkog stvaralaštva i njihove uloge u društvu.

81

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI




Osnovi etnomuzikologije - Upoznaje pojmove: - Etnomuzikologija,

etnologija, etnokoreologija

- Osnovi etnomuzikologije

- Upoznaje osnovne karakteristike etnomuzikologije

- Upoznaje razvoj etnomuzikologije u svijetu i kod nas

- Upoznaje melografe i njihove zbirke u Crnoj Gori i Srbiji

- Upoznaje melografska, tonometrijska i terenska istraživanja

- Upoznaje uputstva za terensko istraživanje (izbor i formulacija teme, priprema terena, kontakt sa kazivačem, arhiviranje građe)

- Kritički procjenjuje

značaj etnomuzikologije

- Razvrstava muzičko- folklornu građu

- Obrazlaže osnove etnomuzikologije

- Definiše osnovne karakteristike etnomuzikologije

- Razlikuje

melografska, tonometrijska i terenska istraživanja

- Suočava raznovrsne argumente i razvrstava ih prema značenju

- Sluša i upoređuje tradicionalnu Muziku različitih naroda

- Razvija

analitičnost, marljivost i preciznost

- Razvija pozitivnu orjentaciju prema predmetu

- Rad u manjim


Vokalna tradicija - Upoznaje pojam

"narodna pjesma", njen nastanak i varijante

- Pojašnjava opštu klasifikaciju narodnih pjesama

- Pjesme i običaji godišnjeg ciklusa (zima, proljeće, ljeto, jesen)

- Pjesme i običaji životnog ciklusa (rođenje, svadba i smrt)

- Klasifikuje višeglasne oblike

- Razvrstava narodne

pjesme - Određuje osobine

vokalne tradicije - Pronalazi sličnosti i

razlike između narodnih pjesama

- Definiše osnovne

elemente višeglasnih oblika

- Prepoznaje i

analizira višeglasne

- Razvija

analitičnost, motivisanost, marljivost i preciznost

- Razvija pozitivnu orjentaciju prema predmetu

- Rad u manjim


82




prema sazvučnim karakteristikama

- Upoznaje vokalne višeglasne oblike u Crnoj Gori i Srbiji

- Upoznaje višeglasne oblike balkanskih naroda

- Upoznaje višeglasne oblike evropskih naroda i drugih interesantnih neevropskih naroda

oblike drugih naroda

- Sluša i prepoznaje

primjere vokalne muzike, kako balkanskih, tako i drugih evropskih i neevropskih naroda

Melopoetska analiza - Upoznaje osnovne

karakteristike melopoetske analize

- Definiše osnovne

simbole i značenja melopoetske analize

- Upoznaje se sa

analizom vokalnih oblika

- Upoznaje ljestvice

i tonske strukture drugih naroda

- Razlikuje osnovne

segmente melopoetske analize

- Označava simbole u analizi melopoetskih oblika

- Analizira vokalne oblike

- Prepoznaje kadence i ritam u analizi melopoetskih oblika

- Analizira i melografiše narodne napjeve

- Analizira melopoetske zapise napjeva

- Prepoznaje različite vokalne oblike

- Pjeva tradicionalne napjeve

- Prepoznaje ljestvice tonske strukture drugih naroda

- Razvija

analitičnost, preciznost i marljivost

- Razvija pozitivnu

orjentaciju prema predmetu

- Rad u manjim


Narodni muzički instrumenti - Klasifikuje narodne

muzičke instrumente:

- Aerofoni

- Razvrstava narodne muzičke instrumente

- Prepoznaje grupe instrumenata po klasifikaciji, kao i

- Razvija analitičnost, preciznost i marljivost

- Razvija pozitivnu orjentaciju prema


83




instrumenti (nabraja i opisuje)

- Kordofoni instrumenti (nabraja i opisuje)

- Idiofoni instrumenti - (nabraja i opisuje) - Membranofoni

instrumenti (nabraja i opisuje)

- Upoznaje narodne muzičke instrumente rasprostranjenim na području Crne Gore

pojedinačnih instrumenata

- Razlikuje srodne instrumente

- Raspoznaje po zvuku različite instrumente i instrumentalne sastave

- Identifikuje narodne muzičke instrumente rasprostranjene na području Crne Gore

predmetu

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dragoslav Dević: Etnomuzikologija, I i II dio, Fakultet muzičke umetnosti,

Beograd, 1981. - Dragoslav Dević: Narodni muzički instrumenti, Fakultet muzičke umetnosti,

Beograd, 1977. - Dimitrije Golemović: Narodna muzika Jugoslavije, Muzička omladina, Beograd,

1997. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - CD player sa zvučnicima; - TV i video rekorder; - DVD. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismena provjera znanja - jedan zadatak iz melopoetske analize u drugom

polugodištu. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani etnomuzikolog; - diplomirani kompozitor; - diplomirani muzikolog. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30%-100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

84


Znanja Povezanost sa predmetom Predmet Znanja

Uticaj i razvoj muzičkog folklora na umjetničku muziku u Crnoj Gori

Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature

Istorijat razvoja muzičke kulture u Crnoj Gori

Tradicionalni muzički instrumenti


Istorijat razvoja muzičkih instrumenata

Melografisanje narodnih napjeva Solfeđo Zapisivanje melodijskog

diktata Izučavanje izvornog muzičkog materijala sa aspekta lokalnog ili svjetskog stanovišta jedna je od osnovnih tačaka u konačnom razumijevanju cjelokupne umjetnosti o muzici; Ona generiše istorijski aspekt sa modernim saznanjima o datoj umjetnosti; Bez tog saznanja ne možemo računati na sveukupno definisanje značenja i funkciju muzike danas; Traženje odgovora o ulozi parametara u muzici kao što su: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja itd, nije moguće bez relevantne analize sa aspekta Muzičkog folklora; Oni se u Osnovama kompozicije sa aranžiranjem posmatraju i iz ovog ugla, jer tradicionalna muzička umjetnost predstavlja bazični koncept iz koga se nastavljaju i razvijaju novi koncepti, sve do zapadno-evropskog modernog modela


Definisanje svih relevantnih muzičkih parametara i njihova uloga u muzičkom djelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.

85

1.2.8. SOLFEĐO 1. Naziv predmeta: SOLFEĐO 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljavanje učenika za čitanje muzičkih tekstova u svim ključevima,

različitim ritmičkim i metričkim vrstama uz taktiranje; - Osposobljavanje učenika za pjevanje melodija u jednoglasnom i višeglasnom

stavu u okviru tonalne, modalne i atonalne melodike; - Osposobljavanje učenika za zapisivanje melodijskih i harmonskih kretanja u

homofonom i polifonom muzičkom stavu; - Praktično korišćenje stečenih znanja iz solfeđa u drugim muzičkim disciplinama.

86





Note i ključevi - Upoznaje položaj

nota u linijskom sistemu, violinskom, bas i C ključevima

Ritam - Definiše ritmičke

vrste uz zvučnu ilustraciju (dvodjelni, trodjelni, mješoviti ritam)

- Definiše metričke vrste u odnosu na ritmičke vrste

- Definiše načine taktiranja u odnosu na metričku vrstu i u uslovima umjerenog tempa

- Definiše ritmičke figure u odnosu na ritmičku, odnosno metričku vrstu

- Demonstrira način izvođenja pravilnih i nepravilnih ritmičkih podjela jedinice brojanja (dvodjelne i trodjelne) i ritmičkih figura

- Definiše jedinicu

brojanja i način taktiranja u uslovima promjene mjere

- Ravnomjerno čita

note u violinskom, bas ključu (pojedinačno i naizmjenično) i C ključevima (pojedinačno)

- Čita, prepoznaje i zapisuje muzičke primjere u različitim metričkim i ritmičkim vrstama uz taktiranje

- Čita i zapisuje pravilne i nepravilne dvodjelne, trodjelne, četvorodjelne i šestodjelne podjele jedinice brojanja (duola, triola, kvartola, sekstola) sa ritmizacijama

- Uočava sličnosti i razlike u izvođenju i bilježenju istih podjela u različitim i jednakim ritmičkim vrstama, odnosno, različitim metričkim vrstama

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje u čitanju notnog teksta

- Čita notni tekst sa promjenom mjere i ritmičke vrste: izjednačavanje dvodjelne i trodjelne jedinice brojanja

- Razvija analitičko

razmišljanje i slušanje, tačnost, preciznost i marljivost

- Razvija sposobnost snalaženja u složenijim situacijama

- Rad u manjim


87




Melodika - Tonalna melodika - Dijatonske

polustepenske skretnice (gornje i donje) i hromatske prolaznice

- Mutacija (promjena tonskog sloga bez promjene tonalnog centra)

- Modulacija (promjena tonalnog centra) u paralelni i dominantni tonalitet

- Analizira muzički primjer i priprema se za njegovo izvođenje

- Definiše tonalnu osnovu notnog teksta, uočava tonove koji izazivaju mutaciju, odnosno modulaciju

Intervali i akordi - Prosti intervali - Trozvuci

dijatonskog tipa Akordski oblici - Kvintakord - Sekstakord - Kvartsekstakord - Četvorozvuk - Mali durski

septakord Harmonske veze - Harmonski obrti

ljestvičinih trozvuka i D7

- Pjeva i zapisuje

muzičke primjere u tonalitetima dura i mola

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom alteracija u formi dijatonkih skretnica i hromatskih prolaznica

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom mutacije

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa primjenom modulacije u paralelni i dominantni tonalitet

- Analizira muzički primjer koji se pjeva, odnosno zapisuje

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje pri pjevanju (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu)

- Zapisuje jednoglasni i dvoglasni diktat

- Identifikuje problem i rješava ga

- Prepoznaje po zvuku, razlikuje, intonira i zapisuje intervale i trozvuke

- Prepoznaje po zvuku, intonira i zapisuje harmonske obrte




88




učenik učenik učenik Note i ključevi - Upoznaje položaj

nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima

Ritam - Analizira ritmičku

liniju muzičkog teksta

- Definiše jedinicu brojanja u odnosu na metričku vrstu i zadati tempo izvođenja

- Definiše način taktiranja u odnosu na metričku vrstu i tempo izvođenja

- Demonstrira način

izvođenja ritmičkih podjela djelova dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica brojanja (trodjelnih i četvorodjelnih sa ritmizacijama)

- Definiše jedinicu brojanja i način taktiranja u uslovima promjene mjere

- Ravnomjerno čita

note u violinskom, bas ključu (pojedinačno i naizmjenično) i C ključevima (pojedinačno)

- Čita muzičke primjere u odnosu na zadati tempo uz taktiranje

- Određuje jedinicu brojanja u odnosu na metričku vrstu i zadati tempo i određuje način taktiranja (sažimanje dvije, odnosno tri ritmičke jedinice u jedno trajanje - jedan potez pri taktiranju u brzom tempu i dijeljenje dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica u sporom tempu - taktiranje s pododjelama)

- Uočava odnos između jedinice brojanja i metričke jedinice u odnosu na zadati tempo

- Čita, prepoznaje i zapisuje ritmičke podjele djelova dvodjelnih, odnosno trodjelnih jedinica brojanja (trodjelne i četvorodjelne podjele sa ritmizacijama)

- Čita notne tekstove sa promjenom mjere i ritmičke vrste gdje se izjednačavaju


razmišljanje - Razvijanja tačnost,

preciznost i marljivost


- Rad u manjim


- Rad u manjim


89




djelovi dvodjelne i trodjelne jedinice brojanja

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom čitanja muzičkih tekstova uz taktiranje

Melodika - Tonalna melodika Modulacija u tonalitete prve kvintne srodnosti Alteracije Tonalno stabilne alteracije: - Povišen IV stupanj - Snižen II stupanj - Analizira muzički

primjer i priprema se za njegovo izvođenje: definiše tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta, analizira melodijsko kretanje, uočava alterovane tonove, uočava promjene tonaliteta

- Pjeva i zapisuje

muzičke primjere u tonalitetima dura i mola

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa modulacijama u tonalitete prve kvintne srodnosti

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa alteracijama

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno, dvoglasnom stavu)


- Identifikuje probleme i rješava ih


analitičnog razmišljanja


Modalna melodika - Analizira muzički

primjer i priprema se za njegovo izvođenje

- Definiše modus, analizira melodijsko kretanje, uočava alteracije

- Pjeva, prepoznaje

i razlikuje moduse od istog i od različitih početnih tonova (finalis)

- Pjeva, odnosno zapisuje jednu melodiju u različitim modusima,


analitičnog razmišljanja i slušanja


- Rad u manjim

Grupama i Individualno (kombinovano)

90




upoređuje ih i uočava međusobne sličnosti i razlike

- Uočava sličnosti i razlike u odnosu na dur i mol

- Razvrstava moduse po sličnostima

- Pjeva i zapisuje modalne melodije u jednoglasnom i dvoglasnom stavu

Intervali i akordi - Složeni intervali Trozvuci dijatonskog tipa Akordski oblici: - Kvintakordi - Sekstakordi - Kvartsekstakordi

- Prepoznaje složene

intervale po zvuku - Upoređuje složene

sa prostim intervalima

- Prepoznje po zvuku sve vrste trozvuka u svim oblicima u uskom i širokom slogu

- Pjeva, imenuje i zapisuje sve vrste trozvuka


analitičnog razmišljanja i slušanja


Četvorozvuci: - Mali durski

Septakord i njegovi Obrtaji u uskom i Širokom slogu

- Prepoznaje po

Zvuku, pjeva, Imenuje i zapisuje


Upoređivanja

Ostali septakordi sa Malom septimom - Mali molski i

Poluumanjeni

- Prepoznaje po

Zvuku,pjeva, Imenuje i zapisuje


Upoređivanja

Harmonske veze - Harmonski obrti

Ljestvičinih trozvukaSa septakordima na V, VII i II stupnju u Duru i molu

- Prepoznaje po

Zvuku pjeva, Imenuje i zapisuje


Upoređivanja

91




učenik učenik učenik Note i ključevi - Upoznaje položaj

Nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima

Ritam - Demonstrira način

izvođenja nepravilnih ritmičkih figura: kvintola, septola, novemola

- Upoznaje, obrazlaže principe izvođenja poliritmije uz demonstriranje

- Analizira ritmičku liniju muzičkog teksta u odnosu na metričku vrstu, tempo izvođenja, jedinice brojanja i načina taktiranja


Melodika Tonalna melodika Alteracije: - Tonalno stabilne - (povišen II, snižen

IV) - Tonalno labilne - Modulacija u

udaljenije tonalitete


- Prepoznaje tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta

- Analizira melodijsko

- Ravnomjerno čita

note u violinskom, bas i C ključevima (pojedinačno i naizmjenično)

- Čita veće nepravilne ritmičke podjele jedinice brojanja, odnosno ritmičke figure: kvintolu, septolu, novemolu

- Izvodi poliritmiju - Čita notni tekst sa

promjenom mjere i tempa sa ili bez promjene ritmičke vrste

- Identifikuje i rješava probleme

- Pjeva, odnosno

zapisuje muzičke primjere u tonalitetima dura i mola

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa alteracijama

- Pjeva i zapisuje muzičke primjere sa modulacijama

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu)



- Razvija

analitičnost, preciznost i marljivost


- Rad u manjim


92




kretanje, uočava alterovane tonove, uočava promjene tonaliteta

Akordi - Septakordi sa

velikom septimom (veliki durski, veliki molski, prekomjerni)

- Prepoznaje (po

zvuku) i intonira septakorde sa velikom septimom, međusobno ih upoređuje i upoređuje ih sa septakordima sa malom septimom

- Uočava sličnosti i razlike


upoređivanja

Harmonske veze - Harmonski obrti

ljestvičinih trozvuka i četvorozvuka u duru, molu i molduru, sa vantonalnim dominantama i eliptičnim razrješenjima

- Prepoznaje po

zvuku, intonira i zapisuje harmonske obrte


upoređivanja

93




učenik učenik učenik Note i ključevi - Upoznaje

Položaj nota u linijskom sistemu u violinskom, bas i C ključevima

Ritam - Analizira ritmičku

liniju muzičkog teksta u odnosu na metričku vrstu, tempo izvođenja, jedinicu brojanja i načina taktiranja


- Definiše jedinicu brojanja u ametričnim muzičkim primjerima

Melodika - Tonalna melodika

sa alteracijama i modulacijama (sve vrste)


- Prepoznaje tonalnu osnovu notnog teksta, odnosno tonaliteta

- Analizira melodijsko kretanje, uočava alterovane tonove, uočavae promjene tonaliteta

Atonalna melodika Harmonske veze - Harmonski obrti sa

- Ravnomjerno čita

note u violinskom, bas i C ključevima (pojedinačno i naizmjenično)

- Izvodi polimetriju,

poliritmiju i ametriju

- Pjeva i zapisuje

primjere u tonalitetima dura i mola, sa primjenom alteracija (tonalno stabilnih, tonalno labilnih) i modulacija (dijatonskih, hromatskih i enharmonskih)

- Poštuje oznake za tempo, artikulaciju, dinamiku i fraziranje prilikom pjevanja (u jednoglasnom, odnosno dvoglasnom stavu)


- Pjeva i zapisuje atonalnu melodiku


- Prepoznaje po

- Razvija preciznost

i marljivost - Razvija sposobnost

snalaženja u složenijim situacijama

- Rad u manjim


94




modulacijom i alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa

zvuku, razlikuje, intonira i zapisuje harmonske obrte sa alterovanim akordima dijatonskog i hromatskog tipa i modulacijom

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Zorislava M. Vasiljević, Ivana Drobni, Gordana Karan, Mirjana Ćalić:

Solfeđo (sa teorijom muzike) za I razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003; Solfeđo sa teorijom muzike za II razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003; Solfeđo sa teorijom muzike za III razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavnih sredstva, Beograd, 2003; Solfeđo sa teorijom muzike za IV razred srednje muzičke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.

- Dorina Radičeva: Jednoglasni diktat, Univerzitet umetnosti, Beograd - Dorina Radičeva: Dvoglasni diktat,Univerzitet umetnosti, Beograd - Ana Olujić: Razvoj harmonskog sluha, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1990. - Jean Clement Jollet: Melimelodies (vol 3-6), Gerard Billaudot, Paris - (izbor melodija za pjevanje od XI- XX vijeka) - Jean Clement Jollet: Livre de melodies (vol 3-6), Gerard Billaudot, Paris - (izbor melodija za pjevanje od XI- XX vijeka) - Jean Clement Jollet: Dictee musicales (vol. 1-4), Gerard Billaudot, Paris; - Michel Vergnault: Cours de formation musicale pour enseignement du solfege

(moyen fin etudes), Gerard Billaudot, Paris - Lucas M.L., Fantapie H.C.,Succari D.: - Cours de formation musicale (moyen fin etudes), Gerard Billaudot, Paris 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - CD player. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmena provjera - čitanje nota (melodijski i harmonski), čitanje ritma, pjevanje,

prepoznavanje (intervala i akorda) - najmanje jedan put u klasifikacionom periodu;

- pismena provjera u formi pismenih zadataka (melodijski, ritmički i harmonski diktat) - najmanje jednom u klasifikacionom periodu.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda i na godišnjem ispitu; - godišnji ispit iz Solfeđa sastoji se iz pismenog i usmenog dijela; - zahtjevi na pismenom dijelu: jednoglasni diktat; dvoglasni diktat; ritmički diktat;

harmonski diktat; - zahtjevi na usmenom dijelu ispita: čitanje nota, čitanje ritma; pjevanje;

prepoznavanje intervala i akorda.

95

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - visoka stručna sprema: diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Opažanje, prepoznavanje ljestvica, intervala, akorda; Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove notnog teksta koji se pjeva, odnosno zapisuje; Zapisivanje, pjevanje i čitanje notnog teksta u različitim metričkim i ritmičkim vrstama


Izgradnja ljestvica, intervala, akorda; Prepoznavanje i definisanje tonalne osnove u notnom tekstu; Poznavanje pojmova: muzički metar, metrička jedinica, jedinica brojanja, polimetrija, ametrija; Poznavanje pojmova: ravnomjerni i neravnomjerni ritam, izoritmija, poliritmija, komplementarni ritam

Taktiranje muzičkih tekstova u različitim metričkim i ritmičkim vrstama, prema naznačenom tempu

Dirigovanje Dirigovanje muzičkih tekstova u različitim metričkim i ritmičkim vrstama, prema naznačenom tempu.

Pjevanje melodija u obliku rečenice, perioda, dvodjelne i trodjelne pjesme; Zapisivanje diktata po dvotaktima, frazama, odnosno rečenicama

Muzički oblici Poznavanje, definisanje i analiziranje građe rečenice i perioda

Pjevanje modalne i tonalne melodike; Pjevanje i zapisivanje po diktatu dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije

Polifonija Komponovanje stilske melodije na modalnoj i tonalnoj osnovi; Komponovanje dvoglasnog polifonog stava sa i bez imitacije

Prepoznavanje harmonskih obrta po zvuku

Harmonija Sviranje harmonskih obrta na klaviru

Zapisivanje melodijskog diktata

Etnomuzikologija Melografisanje narodnih napjeva

96

1.2.9. INSTRUMENT - HARMONIKA 1. Naziv predmeta: INSTRUMENT – HARMONIKA




I 108 108 II 108 108 III 108 108 IV 99 99

Ukupno 423 423 Vježbe- individualna nastava 3. Opsti ciljevi nastave - Savladavanje svih elemenata tehnike sviranja na harmonici; - Ovladavanje vještinom umjetničkog izvođenja djela različitih stilova; - Sagledavanje muzičkih djela sa istorijskog, formalnog, strukturalnog, stilskog i

harmonskog aspekta; - Osposobljavanje za javne nastupe.

97

4. Sadržaji /Standardi znanja predmeta/ Operativni ciljevi Razred: PRVI




Skale

- Svira durske i

istoimene molske skale:paralelno, suprotno

- Sve hromatske skale u paralelnom i suprotnom kretanju

- Razvija strpljivost,

upornost i marljivost u radu

- Razvija sposobnost za savladavanje problema

- Individualna

nastava

Arpeđa

- Svira durski i

molski potpuni kvintakord, dominantni i umanjeni septakord u malom i velikom razlaganju i simultano (sve ove kombinacije arpeđa svira u suprotnom kretanju)




Dvozvuci

- Svira terce, sekste

i oktave, tercoktave lomljene i simultano



- Razvija sposobnost za savladavanje problema Tehničke vježbe

- Ovladava različitim

tehnikama za lijevu i desnu ruku i njihovom sinhronizacijom

98




Etide: - J. Kramer: Etide

(za bariton basove).

- M. Moškovski: Etide (po izboru).

- N. Čajkin: Etide - A.Šenderjov:

Koncertne etide - Burgmiler: Etida C

– dur - Gradus ad

Parnasum Isveska – po izboru

- F. Šopen: Etida f – mol

- A.Babadžajan: Etida - tokata

Polifone kompozicije: - J. Pahelbel:

orguljski preludijumi i fuge (po izboru)

- J. S. Bah: Dvoglasne i troglasne invencije

- J.S. Bah: Mali orguljski preludijumi i fuge

- J. Šišakov: Preludijumi i fuge (po izboru)

- A.Blok: Invencija za Kornelijusa

- N. Anajev: Fuga a – mol (Moskva, Sovjetski Kompozitor 1981)

- M. Glinka: Fuga Es – dur (Moskva, “Muzika” 1969


tehnikama sviranja kroz instruktivne kompozicije - etide

- Ovladava

principima sviranja polifonije

- Slusa svaki glas pojedinačno

- Ovladava fraziranjem teme i izdvaja je u višeglasnom stavu

- Poštuje ornamentiku karakterističnu za slobodni polifoni stil







- Razvija sposobnost snalaženja u različitim situacijama

- Razvija kreativnost - Razvija sposobnost

za javne nastupe

- Individualna

nastava - Individualna

nastava - Nastupi na

internim, javnim časovima i koncertima škole

- Javni nastupi

99




Kompozicije cikličnog oblika: - K.Pšibilski:

Varijacije Preslica - V. Mjerkušin: Mala

svita - V.Zolotarjov:

Dječje svite broj 1,3 (Antologija br. VII)

- A.Nagajev: Dječja svita

- A.Jemeljanov: Skice prirode (Lenjingrad Sovjetski Kompozitor 1960)

- P.Londonov: Maskarada igračaka (Moskva, Sovjetski Kompozitor 1983)

- V. Nešić: Proljećna svita

- J. Derbenko: Svite i dječije svite po izboru

- M. Tajčević: Sedam balkanskih igara

- Stiče psiho-fizičku

formu za izvođenje cikličnih kompozicija

100




Kompozicije po izboru: - T. Dubois: Tokata - F. Šubert: Pčelica - D. Čimaroza:

Sonate po izboru - V.Dviljanski:

Intermeco - E. Lekuona:

Malagenija - A.Mirek: Španski

ples Dolores - V.Karaminjev:

Virtuozna kompozicija

- P. Frosini: Karneval u Veneciji

- D. Skarlati: Sonata a – mol

- K.Gluk:Melodija - D.Daken: Kukavica - M.Paradiz: Sičiliana - P.Fioko: Allegro - F.Šubert: Pčelica - D.Šostakovič:

Romansa, Elegija

- Ovladava i

primjenjuje tehnike za izvođenje laganih minijatura, kao i virtuoznih kompozicija, uz poštovanje različitih stilskih karakteristika

101




učenik učenik učenik Skale

- Svira durske i

molske skale sa tehnikom legata i non legata (iz prsta i zgloba šake) paralelno i suprotno

- Svira sve hromatske skale u paralelnom i suprotnom kretanju

- Upornost i

marljivost u radu - Razvija sposobnost

za savladavanje problema

- Individualna

nastava

Arpeđa

- Svira durski i molski kvintakord (potpuni), dominantni i umanjeni septakord u malom i velikom razlaganju i simultano (sve ove kombinacije arpeđa svira u suprotnom kretanju)

Dvozvuci

- Svira terce, sekste (odnos između lijeve i desne klavijature), oktave i tercoktave lomljene i simultano

Tehničke vježbe



102




Etide: - K. Černi: op. 740 –

po izboru - Konjaev: Etida: fis

– mol, B – dur, D – dur

- Gradus an Parnasum (II sveska)

- N. Čajkin: Etida D – dur /Moskva 1961

- Kramer – Bilov: Etide po izboru

- F.Šenderjov:24 koncertne etide po izboru (Moskva Muzika)

- V. Dikusarov: Etide po izboru

- Fiorilo op 36 - P.Rode :24 kaprisa - B.Kampanjoli:30

preludija - Dankua op.73 - Dont op 37

- Primjenjuje

tehnike sviranja legato i non legato na instruktivne kompozicije-Etide





- Razvija strpljivost, upornost i marljivost u radu




za javne nastupe

- Individualna



- Javni nastupi

Polifone kompozicije: - J.S.Bah: Dobro

temperovani klavir (po izboru)

- J.S.Bah:Mali orguljski preludijumi i fuge (po izboru)

- J. Pahelbel: Preludijumi i fuge (po izboru)

- Ovladava


- Sluša svaki glas pojedinačno

- Ovladava fraziranjem teme i izdvaja je u višeglasnom stavu

- Poštuje ornamentiku karakterističnu za slobodni polifoni stil

103




Kompozicije cikličnog oblika: - Dž. Pešeti: Sonata

c – mol ( I,II III stav)

- T.Lunkvist:Sonatina pikola

- S.Gubajdulina:Dječiji album

- B.Repnjikov:Svita Suveniri

- V. Pomozov: Mala svita

- V. Benson: U zološkom vrtu

- Bartof:Tri karakteristične igre

- V. Zolotarjov: Tri komada (Moskva, Sovjetski Kompozitor 1982)

- V. Bonakov: Kamerna svita /Moskva, Muzika, 1990)



- Individualna



- Javni nastupi

104




Kompozicije po slobodnom izboru: - N. R. Korsakov:

Bumbarov let - G. Diniku:

Rumunski ples - V. Dikusarov:

Skerco c-moll - D.Skarlati: Sonata

C-dur - V. Malih: Tokata - F. Andjelis:

Romansa - V.Semjonov:Kaljina

krasnaja - F.Bobić: Poema - B.Kukubajev:

Skerco /Moskva,Sovjetski Kompozitor, 1982)

- H.Vila-Lobos: Ples bijelog indijanca (Koncertni repertoar harmonikaša, Moskva, 1980)

- F.Kuperen:Odabrane kompozicije za klavir(M, 1964) po izboru

- Ž. F. Ramo: Kompozicije za klavesin (M, 1972) po izboru

- J. Rjaets: Tokata

- Ovladava i

primjenjuje tehnike za izvođenje laganih minijatura kao i virtuoznih kompozicija uz poštovanje različitih stilskih karakteristika

105





- Svira sve durske i

molske skale tehnikom legata i non legata (iz prsta i zgloba šake) paralelno i suprotno

- Svira sve hromatske skale u paralelnom i suprotnom kretanju





- Individualna

nastava

Arpeđa

- Svira durski i

molski kvintakord (potpuni), dominantni i umanjeni septakord u malom i velikom razlaganju i simultano (sve ove kombinacije arpeđa svira u suprotnom kretanju)

- Vezano po 3, 6 i 9/12

Dvozvuci

- Svira terce, sekste

(odnos između lijeve i desne klavijature); oktave i tercoktave lomljeno i simultano

- Individualna


Tehničke vježbe - Ovladava različitim


106




Etide: - Laher: a – moll

(Moskva,“Sovjetski Kompozitor” 1989)

- E. Jucevič: Etide E – dur, e mol (Kijev 1963)

- Gradus ad Parnasum (III sveska po izboru)

- K. Mjeskov: Etide: A – dur, a mol (Kijev 1963)

- A.Rozelen: Etida G - dur (Moskva, Sovjetski Kompozitor 1989)

- A.Herman: Etide po izboru

- K. Černik: op. 740 – po izboru

- Primjenjuje

tehnike sviranja legato, non legato i stakato na instruktivne kompozicije- Etide








za javne nastupe


- Javni nastupi - Individualna



- Javni nastupi

Polifone kompozicije: - J.S. Bah: Izbor iz

djela za orgulje - J.S. Bah: Dobro

temperovani klavir - A.Pahelbel: Izbor iz

djela za orgulje - A.Hačaturijan:

Rečitativ i fuga broj 2 (Moskva, Sovjetski Kompozitor 1988)

- N. R. Korsakov: Fuga, Moskva, Sovjetski Kompozitor 1984)

- Ovladava


- Pojedinačno sluša i izdvaja glasove, naročito teme

- Izdvaja teme u akordima uz poštovanje fraziranja i ornamentike

- Poštuje barokni način sviranja

107




Kompozicije cikličnog oblika: - A.Šamo: Sonata

broj 3 (Moskva, Muzika 1986)

- A.Belošicki: Španska svita br. 3

- T. Lunkvist: Botanička bašta

- J. S. Bah: Engleske svite ( za klavir, po izboru)

- A.Belošicki: Koncertni triptih

- A.Kusjakov: Zimski pejzaži

- M. Musorgski: Slike sa izložbe

- P. I. Čajkovski: Godišnja doba



Kompozicije po slobodnom izboru: - A.Žurbin: Koncertni

diptih - O. Šmit: Tokata br.

1 - V. Trojan:

Razrušena katedrala

- R. Virtner: Karmen fantazija

- H. Breme: Paganiniana

- K. Veber: Vječni pokret

- V.Zolotarjov: “Ferapontov manastir

- N.Paganini – N. Davidov: Kapris br. 5

- V. Trojan: Tarantela

- Bugarsko kolo (sa upotrebom originalnih ukrasa i trilera)

- Ovladava i

primjenjuje tehnike za izvođenje laganih minijatura kao i virtuoznih kompozicija uz poštovanje različitih stilskih karakteristika

108





- Svira durske i

istoimene molske skale




- Individualna

nastava

Arpeđa

- Svira četvorozvuke

Tehničke vježbe


vrstama ukrasa i trilera

Etide: - R. Buči: Etide po

izboru - I.Jaškevič:Etide

Terce i sekste - N.Paganini – F. List

Velike etide Kijev, Muzička Ukrajina 1983)

- M. Moškovski: Etida F – dur

- K. Černi: op. 299 – po izboru

- R. Virtner: Koncertna etida na temu Paganinija La Kampanela

- 24 kaprisa

- Primjena i

upotreba razlicitih vrsta tehnike i artikulacije u instruktivnim kompozicijama- etidama




Polifone kompozicije: - J. S. Bah: Dobro

temperovani klavir - J. S. Bah: Tokata i

fuga d – mol /Za orgulje)

- D.Bustehude: Preludijum i fuga g - moll

- M. Reger: Introdukcija i pasakalja

- F.Mendelson: Preludijum i fuga f–mol

- J. S. Bah: Orguljski preludijumi i fuge (po izboru)

Kompozicije cikličnog oblika:

- Ovladava


- Pojedinačno sluša i izdvaja glasove i naročito teme

- Izdvaja teme u akordima uz poštovanje fraziranja i ornamentike

- Poštuje barokni način sviranja






za javne nastupe

- Individualna



- Javni nastupi

109




- A.Holminov: Svita (Antologija br. VIII)

- V. Zolotarfov: Kamerna svita (Antologija br. V)

- H.Breme: Divertimento in ef

- J. S. Bah: Francuske svite za klavir

- V. Zubicki: Karpatska svita

- V. Bonakov:Simfonija br. 1

- S. Gubajdulina: De Profundis

- A.Kusjakov:Sonata

br. 1 - A.Kusjakov:Sonata

br. 4 - A.Vivaldi:Godišnja

doba Kompozicije po izboru: - A.Repnjikov:

Kapričo i Tokata - V.Zolotarjov:

Ispanijada - I.Albeniz: Asturija - K. Sen – Sans:

Rondo kapričiozo - A.Londonov: Skerco

– tokata - A.Sarasate:

Ciganski napjevi - Z. Božanić: Tokata - J. Gancer:

Fantazija 84 - Vijenjavski:

Skerco-tarantela - K. Veber:

Koncertni komad - Rumunsko kolo

Virtuozna narodna kola

110

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora I razred: Etide: - J. Kramer: Etide (za bariton basove) - M. Moškovski: Etide (po izboru) - N. Čajkin: Etide - A.Šenderjov: Koncertne etide - Burgmiler: Etida C – dur - Gradus ad Parnasum Isveska – po izboru - F. Šopen: Etida f – mol - A.Babadžajan: Etida – tokata Polifone kompozicije: - J. Pahelbel: Orguljski preludijumi i fuge (po izboru) - J. S. Bah: Dvoglasne i troglasne invencije - J.S. Bah: Mali orguljski preludijumi i fuge - J. Šišakov: preludijumi i fuge (po izboru) - A.Blok: Invencija za Kornelijusa - N. Anajev: Fuga a – mol (Moskva, Sovjetski Kompozitor 1981) - M. Glinka: Fuga Es – dur (Moskva, Muzika 1969) Kompozicije cikličnog oblika: - K.Pšibilski: Varijacije, Preslica - V. Mjerkušin: Mala svita - V.Zolotarjov: Dječje svite broj 1,3 (Antologija br. VII) - A.Nagajev: Dječja svita - A.Jemeljanov: Skice prirode (Lenjingrad Sovjetski Kompozitor 1960) - P.Londonov: Maskarada igračaka (Moskva, Sovjetski Kompozitor 1983) - V. Nešić: Proljećna svita - J. Derbenko: Svite i dječije svite po izboru - M. Tajčević: Sedam balkanskih igara Kompozicije po izboru: - T. Dubois: Tokata - F. Šubert: Pčelica - D. Čimaroza: Sonate po izboru - V.Dviljanski: Intermeco - E. Lekuona: Malagenija - A.Mirek: Španski ples “Dolores” - V.Karaminjev: Virtuozna kompozicija - P. Frosini: Karneval u Veneciji - D. Skarlati: Sonata a – mol - K.Gluk:Melodija - D.Daken: Kukavica - M.Paradiz: Sičiliana - P.Fioko: Allegro - F.Šubert: Pčelica - D.Šostakovič: Romansa, Elegija II razred Etide: - K. Černi: op. 740 – po izboru

111

- Konjaev: Etida: fis – mol, B – dur, D – dur - Gradus an Parnasum (II sveska) - N. Čajkin: Etida D – dur /Moskva 1961 - Kramer – Bilov: etide po izboru - F.Šenderjov: 24 koncertne etide po izboru (Moskva Muzika) - V. Dikusarov: Etide po izboru - Fiorilo op 36 - P.Rode :24 kaprisa - B.Kampanjoli:30 preludija - Dankua op.73 - Dont op 37 Polifone kompozicije: - J.S.Bah:Dobro temperovani klavir (po izboru) - J.S.Bah:Mali orguljski preludijumi i fuge (po izboru) - J. Pahelbel: Preludijumi i fuge (po izboru) Kompozicije cikličnog oblika: - Dž. Pešeti: Sonata c – mol ( I,II III stav) - T.Lunkvist:Sonatina pikola - S.Gubajdulina:Dječiji album - B.Repnjikov:Svita Suveniri - V. Pomozov: Mala svita - V. Benson: U zološkom vrtu - Bartof:Tri karakteristične igre - V. Zolotarjov: Tri komada (Moskva, Sovjetski kompozitor 1982) - V. Bonakov: Kamerna svita/Moskva, Muzika, 1990) Kompozicije po slobodnom izboru - N. R. Korsakov: Bumbarov let - G. Diniku: Rumunski ples - V. Dikusarov: Skerco c-mol - D.Skarlati: Sonata C-dur - V. Malih: Tokata - F. Andjelis: Romansa - V.Semjonov:Kaljina krasnaja - F.Bobić: Poema - B.Kukubajev: Skerco (Moskva, Sovjetski kompozitor, 1982) - H.Vila-Lobos: Ples bijelog indijanca (Koncertni repertoar harmonikaša, Moskva,

1980) - F.Kuperen:Odabrane kompozicije za klavir (Moskva, 1964) po izboru - Ž. F. Ramo: Kompozicije za klavsen (Moskva, 1972) po izboru - J. Rjaets: Tokata III razred Etide: - Laher: a – mol (Moskva,Sovjetski kompozitor, 1989) - E. Jucevič: Etide E – dur, e- mol (Kijev, 1963) - Gradus ad Parnasum (III sveska po izboru) - K. Mjeskov: Etide: A – dur, a moll (Kijev 1963) - A.Rozelen: Etida Ge dur (Moskva, Sovjetski kompozitor 1989)

112

- A.Herman: Etide po izboru - K. Černik: op. 740 – po izboru Polifone kompozicije: - J.S. Bah: Izbor iz djela za orgulje - J.S. Bah: Dobro temperovani klavir - A.Pahelbel: Izbor iz djela za orgulje - A.Hačaturijan: Rečitativ i fuga broj 2 (Moskva, Sov. Kompozitor 1988) - N. R. Korsakov: Fuga, (Moskva, Sovjetski Kompozitor 1984) Kompozicije cikličnog oblika: - A.Šamo: Sonata broj 3 (Moskva, “Muzika”, 1986) - A.Belošicki: Španska svita br. 3 - T. Lunkvist: Botanička bašta - J. S. Bah: Engleske svite ( za klavir, po izboru) - A.Belošicki: Koncertni triptih - A.Kusjakov: Zimski pejzaži - M. Musorgski: Slike sa izložbe - P. I. Čajkovski: Godišnja doba Kompozicije po slobodnom izboru: - A.Žurbin: Koncertni diptih - O. Šmit: Tokata br. 1 - V. Trojan: Razrušena katedrala - R. Virtner: Karmen fantazija - H. Breme: Paganiniana - K. Veber: Vječni pokret - V. Zolotarjov: Ferapontov manastir - N.Paganini – N. Davidov: Kapris br. 5 - V. Trojan: Tarantela - Bugarsko kolo (sa upotrebom originalnih ukrasa i trilera) IV razred Etide: - R. Buči: Etide po izboru - I.Jaškevič:Etide Terce i sekste - N.Paganini – F. List Velike etide Kijev, (Muzička Ukrajina 1983) - M. Moškovski: Etida F – dur - K. Černi: op. 299 – po izboru - R. Virtner: Koncertna etida na temu Paganinija La Kampanela - 24 kaprisa Polifone kompozicije: - J. S. Bah: Dobro temperovani klavir - J. S. Bah: Tokata i fuga d – moll (Za orgulje) - D.Bustehude: Preludijum i fuga g - moll - M. Reger: Introdukcija i pasakalja - F.Mendelson: Preludijum i fuga f–moll - J. S. Bah: Orguljski preludijumi i fuge (po izboru) Kompozicije cikličnog oblika: - A.Holminov: Svita (Antologija br. VIII) - V. Zolotarfov: Kamerna svita (Antologija br. V)

113

- H.Breme: “Divertimento In f - J. S. Bah: Francuske svite za klavir - V. Zubicki: Karpatska svita - V. Bonakov:Simfonija br. 1 - S. Gubajdulina: De Profundis - A.Kusjakov:Sonata br. 1 - A.Kusjakov:Sonata br. 4 - A.Vivaldi:Godišnja doba Kompozicije po izboru: - A.Repnjikov: Kapričo i Tokata - V.Zolotarjov: Ispanijada - I.Albeniz: Asturija - K. Sen – Sans: Rondo kapričijozo - A.Londonov: Skerco – tokata - A.Sarasate: Ciganski napjevi - Z. Božanić: Tokata - J. Gancer: Fantazija 84 - Vijenjavski: Skerco-tarantela - K. Veber: Koncertni komad - Rumunsko kolo - Virtuozna narodna kola 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - harmonika kao osnovno sredstvo; - uređaji za reprodukciju različitih nosača zvuka. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - tri provjere znanja (po jedan na kraju svakog klasifikacionog perioda) i godišnji

ispit. Prva provjera znanja: a) provjera sviranja skala (durska i molska sa trozvukom, dominantnim i umanjenim septakordom) b) Jedna etida Druga provjera znanja: a) provjera sviranja skala (durska i molska sa trozvukom, dominantnim i umanjenim septakordom) b) Jedna etida Treća provjera znanja: a) provjera sviranja skala (durska i molska sa trozvukom, dominantnim i umanjenim septakordom) b) polifona kompozicija Program godišnjeg ispita: I razred - Dvije skale (durska i molska) - Dvije etide - Jedna polifona kompozicija

114

- Jedna ciklična kompozicija - Jedna kompozicija po izboru Napomena: Ispitni program se izvodi napamet II razred - Dvije skale (durska i molska) - Dvije etide - Jedna polifona kompozicija - Jedna ciklična kompozicija - Jedna kompozicija po izboru Napomena: Ispitni program se izvodi napamet III razred - Dvije etide - Jedna polifona kompozicija - Jedna ciklična kompozicija - Jedna kompozicija po izboru (različitog karaktera) Napomena: Ispitni program se izvodi napamet IV razred - Jedna koncertna etida - Jedna polifona kompozicija - Jedna ciklična kompozicija - Dvije kompozicije po izboru (različitog karaktera) Napomena: Ispitni program se izvodi napamet 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - prelazna ocjena (opisna ocjena: zadovoljava /ističe se) na provjerama znanja na

kraju svakog klasifikacionog perioda i pozitivna ocjena na godišnjem ispitu; - pređen obavezni minimum gradiva; - najmanje dva javna nastupa u toku školske godine. Minimum gradiva I razred: - šest etida različite tehničke problematike - dvije polifone kompozicije - jedna kompozicija cikličnog oblika - dvije kompozicije po izboru (različitog karaktera) II razred: - šest etida različite tehničke problematike - dvije polifone kompozicije - jedna kompozicija cikličnog oblika - dvije kompozicije po izboru (različitog karaktera) III razred: - pet etida različite tehničke problematike - dvije polifone kompozicije - jedna kompozicija cikličnog oblika - dvije kompozicije po izboru (različitog karaktera) IV razred: - tri etide različite tehničke problematike

115

- jedna polifona kompozicija - jedna kompozicija cikličnog oblika - dvije kompozicije po izboru (različitog karaktera) - Učestvovanje na internim i javnim časovima škole (minimum dva puta u toku

školske godine) 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani harmonikaš. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - nivo povećanih zahtjeva od 30% pa do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja

Sviranje skala i akorda Teorija muzike sa poznavanjem harmonije

Poznavanje ljestvica i akorda

Sviranje muzickih djela različitih stilova


Poznavanje, definisanje i analiziranje karakteristika različitih muzičkih stilova

Sviranje muzičkih djela različitih po obliku

Muzički oblici Poznavanje, definisanje I analiziranje različitih muzičkih oblika

Sviranje djela polifonog stila Polifonija Poznavanje, definisanje i analiziranje djela polifonog stila

116

1.2.10. ČITANJE S LISTA

1. Naziv predmeta: ČITANJE S LISTA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I 36 36 II 36 36 III 36 36 IV 33 33

Ukupno 141 141 Vježbe- individualna nastava 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljavanje za čitanje s lista.

117

4.Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI




- Upoznaje tehniku čitanja s lista

- Odlomci iz djela solističke i kamerne muzike:

- V.Vuković-Terzić: Škola za klavirsku harmoniku I i II razred

- Fakin: Škola za klavirsku harmoniku I i II razred

- M.Baračkova: Originalne solističke kompozicije domaćih i stranih autora I sveska

- S.Marković: Škola za osnovno muzičko obrazovanje klasične harmonike I razred

- L.Međeri: Izbor kompozicija za harmoniku

- Čita s lista odlomke iz djela solističke i kamerne

- Razvija strpljivost i upornost


- Individualna nastava

118


sadržaji Formativini ciljevi Socijalizacijski ciljevi


učenik učenik učenik - Upoznaje tehniku čitanja s lista


- V.Vuković-Terzić: Škola za klavirsku harmoniku III razred

- A.Fakin: Škola za klavirsku harmoniku iia sveska

- M.Batračkova: Originalne solističke kompozicije domaćih i stranih aitora II sveska

- F.Krig: Male kompozicije zaboravljenih majstora XVIII vijeka

- Z. Vukosavljev: Kompozicije za harmoniku III i IV razred


- H.P.Hese: Polifoni komadi I sveska

- LJ.Micić: Zbirka etida i odabranih kompozicija III i IV razred

- Upoznaje osnovne principe transponovanja na lakšim kompozicijama

- Čita s lista odlomke iz djela solističke i kamerne muzike




119






- V.Vuković-Terzić: Izbor etida i kompozicija I, II, III sveska

- Lj. Micić: Zbirka etida i odabranih kompozicija IV i V razred

- A.Fakin: Škola III sveska

- Z.Vukosavljev: Kompozicije za harmoniku IV i V razred

- H.P.Hese: Polifoni komadi II sveska


- Upoznaje principe transponovanja

- Upoznaje osnovne principe izrade transkripcija za harmoniku


- Transponuje

kompozicije - Pravi transkripcije

za harmoniku na lakšim kompozicijama klavirske i orguljske literature




120






- V.Vuković-Terzić: Izbor etida II i III sveska

- Lj.Micić: Zbirka etida i kompozicija VI razred

- Černi-Bukovski: Etide

- J.S.Bah:Dvoglasne invencije

- L.Međeri:Izbor kompozicija za harmoniku

- Z.Vukosavljev: Kompozicije za harmoniku VI razred

- Upoznaje osnovne principe transponovanja

- Upoznaje osnovne principe izrade transkripcije za harmoniku

- Upoznaje osnovne principe pravljenja izvođačke redakcije


- Transponuje

kompozicije - Pravi transkripciju

za harmoniku - Pravi izvođačku

redakciju za harmoniku




5. Okvirni spisak literature i drugih izvora I razred: - V.Vuković-Terzić: Škola za klavirsku harmoniku I i II razred - Fakin: Škola za klavirsku harmoniku I i II razred - M.Baračkova: Originalne solističke kompozicije domaćih i stranih autora I sveska - S.Marković: Škola za osnovno muzičko obrazovanje klasične harmonike I razred - L.Međeri: Izbor kompozicija za harmoniku II razred: - V.Vuković-Terzić: Škola za klavirsku harmoniku III razred - A.Fakin: Škola za klavirsku harmoniku II sveska - M.Batračkova: Originalne solističke kompozicije domaćih i stranih autora II sveska - F.Krig: Male kompozicije zaboravljenih majstora XVIII vijeka - Z. Vukosavljev: Kompozicije za harmoniku III i IV razred - L.Međeri: Izbor kompozicija za harmoniku

121

- H.P.Hese: Polifoni komadi I sveska - LJ.Micić: Zbirka etida i odabranih kompozicija III i IV razred III razred: - V.Vuković-Terzić: Izbor etida i kompozicija I, II, III sveska - Lj. Micić: Zbirka etida i odabranih kompozicija IV i V razred - A.Fakin: Škola III svaska - Z.Vukosavljev: Kompozicije za harmoniku IV i V razred - H.P.Hese: Polifoni komadi II sveska - L.Međeri: Izbor kompozicija za harmoniku IV razred: - V.Vuković-Terzić: Izbor etida II i III sveska - Lj.Micić: Zbirka etida i kompozicija VI razred - Černi-Bukovski: Etide - J.S.Bah:Dvoglasne invencije - L.Međeri:Izbor kompozicija za harmoniku - Z.Vukosavljev: Kompozicije za harmoniku VI razred 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - instrument-harmonika; - uređaj za reprodukciju zvuka. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - u toku svakog klasifikacionog peroda; - ispit na kraju školske godine; - godišnji ispit- čitanje s lista odlomka iz jednog djela. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani harmonikaš. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - nivo povećanih zahtjeva od 30% pa do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne matrijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja Citanje s lista odlomaka iz djela solističke muzike

Instrument-harmonika Sviranje djela solističke muzike

Čitanje s lista odlomaka iz djela kamerne muzike

Kamerna muzika Sviranje djela kamerne muzike

Čitanje s lista Solfeđo Čitanje s lista

122

1.2.11.KAMERNA MUZIKA 1. Naziv predmeta: KAMERNA MUZIKA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I 36 36 II 36 36 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 210 210 Vježbe- odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa osnovnim zakonitostima kamernog muziciranja; - Ovladavanje specifičnim zahtjevima zajedničkog muziciranja u domenu ritmičke,

agogičke i tonske problematike; - Razvijanje kolektivne odgovornosti; - Razvijanje sposobnosti za timski rad.

123

4.Sadrzaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativani ciljevi i sadrzaji Formativni ciljevi Socijalizacijski



- Upoznaje principe sviranja u kamernom ansamblu prema vrsti i sastavu

Duo harmonika: - V. Zolotarjov:

Večernji preludijum iz Kamerne svite za harmoniku

- A.Frossini: Vrući prsti

- D. Tjuveri: Pikolina - E. Grig: Marš

patuljaka Trio harmonika: - K. Sen – Sans:

Kornjača iz svite “Karneval životinja

- A.Novikov: Putevi – Transkripcija L.V. Gavrilova

- L. Van Betoven Kavatina (iz kvarteta) op. 130 transkripcija L. V. Gavrilova

- Svira djela

kamerne muzike različitih stilova

- Poštuje osnovne zakonitosti kamernog muziciranja

- Ovladava specifičnim zahtjevima zajedničkog muziciranja u domenu ritmičke, agogičke i tonske problematike


za timski rad - Razvija kreativnost - Razvija sposobnost

komunikacije - Razvija sposobnost

prilagođavanja - Razvija spremnost

na pomoć - Razvija sposobnost

snalaženja u različitim situacijama

- Izvođenje nastave

sa dva do tri učenika u ansamblu

- Nastupi na internim, javnim časovima i koncertima škole

- Javni nastupi

124


sadrzaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi


učenik učenik učenik - Upoznaje principe

sviranja u kamernom ansamblu prema vrsti i sastavu

Duo harmonika: - V. Trojan:

Tarantela - A.Salin: Intermeco - V. Zubicki: Svita u

tri partije - M. Glinka:

Odabrani fragmenti iz opere: “Ruslan i Ljudmila”: Uvertira ANRAKTKA ka IV - tom dejstvu, Marš Crnomoraca, Turski ples i Arapski ples

Trio harmonika: - V. Zolotarjov: Marš

vojnika iz “Dječije svite br. 1”

- T. Albinoni: Adađo g-moll

- A.Varlamov: “Crveni sarafan

Kvartet harmonika: - J. Zabutov: Tri

komada iz svite “Retro”

- J. Zabutov: Šetnja na poniju

- Bloh: Sonatina za violinu i harmoniku

- Svira djela











sa dva do četiri učenika u ansamblu

- Nastupi na


- Javni nastupi

125






Duo harmonika: - A.Timošenko: Marš

iz svite “Ruske slike”

- Z. Tkač: “Praznik” - A.Vivaldi: Iz ciklusa

godišnjih doba “Ljeto”

- A.Pjacola: Praštaj Noninjo

- J. S. Bah: Tokata i fuga d- moll

Trio harmonika: - V. A Mocart: Mala

noćna muzika-Transkripcija I. Jaškeviča

- J. Dervenko: Kadrilj J. Hodosko: Izložba

- J. Derbenko: Orlovska motanja

- Svira djela












- Nastupi na


- Javni nastupi

126






Duo harmonika: - Ž. Matis: Koncertni

komad - F. Mendelson:

Rondo Kapričiozo-Transkripcija B. Larinova i V. Savina

- K. Heist: Fantazija - Divljanski:

Mađarski čardaš - I.Albeniz: Tango

op. 165 br. 2 Transkripcija V. Rozonova i P. Šaškina

Trio: harmonika, violina i klavir - Dva pariska tanga: - Preperanse - Tanguango Trio harmonika: - E. Lekuona:

Malagenija – Transkripcija N. Hudakova

- A.Timošenko: Svita za tri harmonike: Marš, Serenada Finale

- A.Repnjikov: Dva komada

- Šelb: Kvartet za violinu, harmoniku, klavir i violončelo

- V. Zolotarjov: Rondo – Kapričiozo

- Svira djela












- Nastupi na internim, javnim časovima i koncertima škole

- Javni nastupi

127

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora I razred: Duo harmonika: - V. Zolotarjov: Večernji preludijum iz Kamerne svite za harmoniku - A.Frossini: Vrući prsti - D. Tjuveri: Pikkolina - E. Grig: Marš patuljaka Trio harmonika: - K. Sen – Sans: Kornjača iz svite “Karneval životinja - A.Novikov: Putevi – Transkripcija L.V. Gavrilova - L. van Betoven Kleatina (iz kvarteta) op. 130 transkripcija L. V. Gavrilova II razred Duo harmonika - V. Trojan: Tarantela - A.Salin: Intermeco - V. Zubicki: Svita u tri partije - M. Glinka: Odabrani fragmenti iz opere: “Ruslan i Ljudmila”: Uvertira ANRAKTKA

ka IV- tom dejstvu, Marš Crnomoraca, Turski ples i Arapski ples. Trio harmonika: - V. Zolotarjov: Marš vojnika iz “Dječije svite br. 1” - T. Albinoni: Adađo g-moll - A.Varlamov: “Crveni sarafan Kvartet harmonika: - J. Zabutov: Tri komada iz svite “Retro” - J. Zabutov: Šetnja na poniju - Bloh: Sonatina za violinu i harmoniku III razred Duo harmonika: - A.Timošenko: Marš iz svite “Ruske slike” - Z. Tkač: “Praznik” - A.Vivaldi: Iz ciklusa godišnjih doba “Ljeto” - A.Pjacola: Praštaj Noninjo - J. S. Bah: Tokata i fuga d- moll Trio harmonika: - V. A Mocart: Mala noćna muzika-Transkripcija I. Jaškeviča - J. Dervenko: Kadrilj J. Hodosko: Izložba - J. Derbenko: Orlovska motanja IV razred Duo harmonika: - Ž. Matis: Koncertni komad - F. Mendelson: Rondo Kapričiozo-Transkripcija B. Larinova i V. Savina - K. Heist: Fantazija - Divljanski: Mađarski čardaš - I.Albeniz: Tango op. 165 br. 2 Transkripcija V. Rozonova i P. Šaškina

128

Trio: harmonika, violina i klavir - Dva pariska tanga: 1. Preperanse 2. Tanguango Trio harmonika: - E. Lekuona: Malagenija – Transkripcija N. Hudakova - A.Timošenko: Svita za tri harmonike: Marš, Serenada Finale - A.Repnjikov: Dva komada - Šelb: Kvartet za violinu, harmoniku, klavir i violončelo - V. Zolotarjov: Rondo – Kapričiozo 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - prostorija primjerena veličini ansambla - odgovarajući broj stolica i pulteva, shodno veličini ansambla - audio i video uređaji za snimanje i reprodukciju 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - provjera znanja u svakom kalsifikacionom periodu; - dva javna nastupa u toku školske godine (po jedan u svakom polugodištu); - ispit na kraju školske godine. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pređen minimum programa (dva dueta i dva ciklična djela); - dva uspješna javna nastupa u toku školske godine (po jedan u svakom

polugodištu); - pozitivna ocjena na godišnjem ispitu (jedan duet i jedno ciklično djelo). 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani harmonikaš. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja Sviranje djela kamerne muzike različitih po sastavu i stilskim karakteristikama


Poznavanje, definisanje i analiziranje djela različitih muzičkih stilova

Sviranje djela kamerne muzike različitih muzičkih formi

Muzički oblici Poznavanje, definisanje i analiziranje djela različitih muzičkih formi

129

1.2.12.HORSKO PJEVANJE 1.Naziv predmeta: HORSKO PJEVANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 Vježbe - pjevanje u horskom ansamblu 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa horskom literaturom; - Ovladavanje vokalnom tehnikom; - Osposobljavanje za pjevanje u horskom ansamblu; - Osposobljavanje za umjetničku interpretaciju; - Osposobljavanje za timski rad.

130

4. Sadržaji/ Standardi znanja predmeta / Operativni ciljevi Razred: PRVI,DRUGI, TREĆI, ČETVRTI (predmet je programski isti za sva četiri razreda)




- Upoznaje osnovne zakonitosti vokalne tehnike

- Poznaje zakonitosti

pjevanja u horu - Upoznaje djela za

ženski, muški i mješoviti hor

- Duhovna muzika: - Pravoslavna muzika

(XII i XIII vijek, vizantijska muzika, XIX i XX vijek)

- Katolička muzika (XVI-XX vijek)

- Svjetovna muzika - Muzika XX vijeka - Domaći autori - Strani autori

- Poštuje osnovne zakonitosti vokalne tehnike

- Razvija pravilnu impostaciju disanja i oblikovanja vokala

- Razvija sposobnost fraziranja i pravilnog uzimanja daha u pjevanju vokaliza i horskih kompozicija

- Poštuje zakonitosti pjevanja u horskom ansamblu

- Interpretira horske kompozicije

- Poštuje notni tekst i različite ditigentske zahtjeve, interpretativne i vokalne prirode

- Razvija osjećaj za radnu disciplinu, kolektivni rad i odgovornost

- Razvija sposobnost za snalaženje u složenim situacijama

- Rad sa manjim grupama (po glasovima) i kolektivno

- Javni nastupi

5.Okvirni spisak literature i drugih izvora Literatura za ženski hor Duhovna muzika: -Vizantijaska muzika XI, XII i XIII vijeka (anonimni kompozitori) -Pravoslavna muzika: -St.St. Mokranjac: Odlomci iz liturgije Sv. Jovana Zlatoustog M.Tajčević: IV duhovni stih S.Rahmanjinov: Bogorodice djevo P.I.Čajskovski: Svjati Bože P.Česnokov: Da ispravitsja, Tebe poem Katolička muzika: Stari majstori (Palestrina, Lasso, Vittoria, Festa) Izbor djela duhovne muzike G.B. Pergolesi: Stabat Mater W.A. Mocart: Ave verum corpus J.S.Bach: Korali i kantate (jednostavnije) J.Gallus: Moteti Lukačić: Izabrane kompozicije Svjetovna muzika: St.St. Mokranjac:

131

Rukoveti (jednostavnije-II,VII,VIII, IX) Složenije (III, X, XV) Primorski napjevi Kozar Muzika XX vijeka: R.Petrović: U kotarici mi majka selo donela, Canticum canticorum K.Babić: Razbrajalice, Tri madrigala M.Milojević: Muha i komarac T. Skalovski: II rapsodija T.Prokopjev: Kumanovke B. Tamindžić: Rukovet za ženski hor, Crmnički oro, Zavolje se dvoje mlado Literatura za muški hor Gregorijanski korali (po izboru) Pjevanja po Oktoihu Napjevi za muški hor-vizantijska muzika St.St. Mokranjac: I rukovet (II, VII, IX- transponovane za muški hor) Lambra Dimitrijević: Odabrane kompozicije (od XVI-XX vijeka)- izbor za muški hor Literatura za mješoviti hor J.S.Bach:Korali (po izboru) Lambra Dimitrijević: Odabrane kompozicije (od XVI –XX vijeka)-izbor za mješoviti hor St. St. Mokranjac: Rukoveti (po izboru) 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir; - partiture; - aparati za reprodukciju različitih nosača zvuka. 7. Obavezni način provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - provjera znanja vrši se po principu pjevanja po kvartetima (sopran I, sopran II, alt

I, alt II ili sopran, alt, tenor bas) i to kompozicije po izboru nastavnika (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa provjera

tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani dirigent; - diplomirani kompozitor; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - nivo povećanih zahtjeva od 30% pa do 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola ja u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehičke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

132



Pjevanje različitih vokalnih muzičkih oblika (polifonih i homofonih)

Solfeđo Pjevanje iz notnog teksta jednoglasnog i višeglasnog stava

Pjevanje različitih vokalnih muzičkih oblika

Muzički oblici Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih vokalnih muzičkih oblika na primjerima iz literature

Pjevanje višeglasnih vokalnih polifonih formi

Polifonija Poznavanje, definisanje, analiziranje i interpretacija vokalnih višeglasnih formi

133

1.2.13. UPOREDNI INSTRUMENT - KLAVIR 1. Naziv predmeta: UPOREDNI INSTRUMENT - KLAVIR




I 36 36 II 36 36 III 36 36 IV 33 33

Ukupno 141 141 Vježbe - individualna nastava 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje klavira kao harmonskog instrumenta; - Savladavanje osnovnih tehnika sviranja na klaviru; - Osposobljavanje učenika za korepeticiju.

134





Skale - Poznaje sve durske

i molske skale i njihov prstored


molske skale kroz jednu oktavu u osminama, paralelno


upornost i marljivost




- Razvija kreativnost

- Individualna

nastava

Akordi - Poznaje sve durske

i molske trozvuke i njihov prstored

- Svira durske i

molske trozvuke u malom razlaganju (kvintakord, sekstakord, kvartsekstakord) troglasno, paralelno

Škole za klavir - J.Kršić: Početna

škola - Nikolajev: Početna

škola - Bajer: Početna

škola (čita notni tekst)

- Savladava osnovne

tehnike sviranja na klaviru

Etide: - Divernoa op. 176 - Lemoan op. 37. - Izbor

(jednostavnijih) (čita notni tekst)

135




učenik učenik učenik Skale - Poznaje sve durske



molske skale paralelno u osminama kroz dvije oktave





- Individualna

nastava - Nastupi na internim

i javnim časovima



- Svira durske i

molske trozvuke, simultano i u malom razlaganju, troglasno kroz dvije oktave, paralelno

Etide: - Divernoa op. 176

(složenije) - Lemoan op. 37

(složenije) - Heler –izbor - Bertini: op 100

(izbor) (čita notni tekst)

- Savladava osnovne

tehnike sviranja



- Razvija tačnost i preciznost

- Razvija kreativnost - Razvija marljivost i

strpljivost - Razvija sposobnost

kontrolisanja treme - Razvija sposobnost



Polifonija - J.s.bah: male

kompozicije – izbor jednostavnijih (čita notni tekst)

- Ovladava osnovnim


Sonatine: - Vanhal, andre,

betoven, klementi, haslinger (čita notni tekst)

- Ovladava i

primjenjuje tehnike za izvođenje manjih formi

Kompozicije male forme (obuhvatiti najmanje tri stilske epohe) - J.kršić: klavirska čitanka ii (čita notni tekst)

- Ovladava i primjenjuje tehnike za sviranje minijatura različitog karaktera i stila

- Svira jednu kompoziciju u formi klavirske pratnje za solo instrument ili za četiri ruke

136







molske skale u triolama kroz tri oktave





- Individualna

nastava



- Svira durske i

molske trozvuke četvoroglasno, simultano i malo razlaganje kroz dvije oktave

Etide: Černi op. 849 Bertini op. 100 Berens op. 88 Keler: Zbirka klavirskih kompozicija za savladavanje tehničkih problema I sveska - izbor J.Kršić: Klavirska hrestomatija za IV razred (Čita notni tekst)

- Savladava osnovne

tehnike sviranja









Polifonija - J.S.Bah: Male

kompozicije za klavir

- Polifone kompozicije drugih kompozitora barokne epohe, odgovarajuće težine (čita notni tekst)

- Ovladava osnovnim


- Nastupi na internim

i javnim časovima

Sonatine: Kulau, Dusik, Klementi, Čimaroza, Benda, Diabeli, Betoven, Hajdn (čita notni tekst)

- Ovladava i

primjenjuje tehnike za izvođenje manjih cikličnih formi

137




Kompozicije male forme J.Kršić: Klavirska hrestomatija za III razred Šuman: Album za mladež (jednostavnije) Čajkovski: Album za mladež (jednostavnije) Tajčević: Deci (čita notni tekst)

- Ovladava i

primjenjuje tehnike za sviranje minijatura različitog karaktera i stila

- Svira dvije klavirske pratnje za solo instrument (koji učenik svira na odsjeku) ili dvije kompozicije četvororučno (nastavnik svira solo dionicu)

138





i molske skale i prstored

- Svira sve skale kroz

tri oktave u triolama





- Individualna

nastava


i molske trozvuke, dominantne i umanjene septakorde i prstored

- Svira durske i

molske trozvuke četvoroglasno, simultano, malo razlaganje kroz četiri oktave, paralelno

- Svira dominantni i umanjeni septakord, malo razlaganje četvoroglasno kroz dvije oktave

- Nastupi na internim i javnim časovima

Etide: Černi op.849 (složenije); op. 299. I sveska (jednostavnije) Berens op.88; op. 61 (jednostavnije) Heler op. 100 (Čita notni tekst)

- Savladava osnovne

tehnike sviranja









Polifonija J.S.Bah: Male kompozicije Dvanaest malih preludijuma Šest malih preludijuma (Čita notni tekst)

- Ovladava osnovnim


Sonatine: Klementi, Kulau, Hajdn, Čimaroza, Skarlati, Mocart, Betoven (Čita notni tekst)

- Ovladava i

primjenjuje tehnike za izvođenje manjih cikličnih formi

139




Kompozicije male forme J.Kršić: Klavirska hrestomatija za IV razred Šuman: Album za mladež Čajkovski: Album za mladež op 39. Tajčević: Deci (čita notni tekst)

- Ovladava i

primjenjuje tehnike za sviranje minijatura različitog karaktera i stila

- Svira dvije klavirske pratnje za solo instrument (koji učenik svira na odsjeku) ili dvije kompozicije četvororučno (nastavnik svira solo dionicu)

- Nastupi na internim

i javnim časovima

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora Etide: - Černi op. 849 - Bertini op. 100 - Berens op. 88 - Keler: Zbirka klavirskih kompozicija za savladavanje tehničkih problema I sveska -

izbor - J.Kršić: Početna škola za klavir - Divernoa op. 176 (složenije) - Lemoan op. 37 (složenije) - Heler –izbor - Bertini: op 100 (izbor) - Černi op. 849 - Bertini op. 100 - Berens op. 88 - Keler: Zbirka klavirskih kompozicija za savladavanje tehničkih problema I sveska -

izbor - J.Kršić: Klavirska hrestomatija za IV razred - Černi op.849 (složenije); op. 299. I sveska (jednostavnije) - Berens op.88; op. 61 (jednostavnije) - Heler op. 100 Polifonija: - J.S.Bah: - Male kompozicije - Dvanaest malih preludijuma - Šest malih preludijuma Sonatine: Vanhal, Andre, Betoven, Klementi, Haslinger Kulau, Dusik, Klementi, Čimaroza, Benda, Diabeli, Betoven, Hajdn Klementi, Kulau, Hajdn, Čimaroza, Skarlati, Mocart, Betoven

140

Kompozicije male forme: - J.Kršić: Klavirska čitanka, II J.Kršić: Klavirska hrestomatija za III razred - Šuman: Album za mladež (jednostavnije) - Čajkovski: Album za mladež (jednostavnije) - Tajčević: Deci J.Kršić: Klavirska hrestomatija za IV razred - Šuman: Album za mladež - Čajkovski: Album za mladež op 39. - Tajčević: Deci J.Kršić: Klavirska hrestomatija za IV razred 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo. 7. Obavezani načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - u toku svakog klasifikacionog perioda; - ispit na kraju školske godine u drugom, trećem i četvrtom razredu. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - uspješno savladan obavezan minimum programa; - pozitivna ocjena na kraju školske godine, odnosno pozitivna ocjena na godišnjem

ispitu. Obavezan minimum programa I razred - Najmanje 40 vježbi početne škole - Četiri kompozicije po slobodnom izboru različitih stilova i karaktera - Jedna klavirska pratnja malih komada za solo instrument ili kompozicija za četiri

ruke II razred - Četiri etide različitih tehničkih zahtjeva - Jedna polifona kompozicija - Jedna Sonatina u cjelini ili više stavova različitog karaktera iz različitih Sonatina - Dvije kompozicije različite po karakteru i stilu - Jedna klavirska pratnja za solo instrument ili kompozicija za četiri ruke III razred - Četiri Etide različitih tehničkih zahtjeva - Dvije kompozicije polifonog stila - Dvije kompozicije male forme - Jedna klavirska pratnja za solo instrument ili kompozicija za četiri ruke - Jedna Sonatina u cjelini IV razred - Četiri etide različitih tehničkih zahtjeva - Dvije kompozicije polifonog stila - Dvije kompozicije male forme - Jedna klavirska pratnja za solo instrument ili kompozicija za četiri ruke - Jedna Sonatina u cjelini Zahtjevi na godišnjem ispitu: II, III, IV razred - Jedna skala po izboru - Jedna etida - Jedna kompozicija J.S.Baha

141

- Jedan stav Sonatine - Jedna kompozicija male forme 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani klavirista. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - nivo povećanih zahtjeva od 30 – 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja Sviranje kompozicija različitih stilova


Poznavanje, definisanje i analiziranje karakteristika muzičkih stilova

Sviranje kompozicija različitih formi

Muzički oblici Poznavanje, definisanje i analiziranje različitih muzičkih oblika

Sviranje kompozicija polifonog stila

Polifonija Poznavanje, definisanje i analiziranje polifonih oblika

142

1.3. IZBORNI PREDMETI 1.3.1. MUZIČKA ANIMACIJA 1. Naziv predmeta: MUZIČKA ANIMACIJA




I II III 30 42 72 IV 20 46 66

Ukupno 50 88 134 Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osnovnih ciljeva animacije u širem, kao i muzičke animacije u užem

smislu; - Sagledavanje osnovnih smjernica animacije kroz organizovanje, kreiranje i

planiranje muzičkog života; - Osposobljavanje za samostalno sprovođenje akcija organizovanja muzičkog života

kroz raznovrsna predavanja, muzičke priredbe, radio emisije, časopis.

143





Animacija - Upoznaje pojam

animacije - Animacija kao

neophodan oblik posredovanja između ljudi i umjetnosti

- Animacija kao obrazovno-kulturna aktivnost 1) samoobrazovanje 2) rad s publikom 3) razvijanje

komunikacije, socijabilnosti

- Upoznaje područja djelovanja muzičkog animatora (organizacija muzičke omladine, organizacija muzičkog života u školama)

- Upoznaje faze procesa animacije:

- Proces otkrivanja problema (sociokulturološko istraživanje)

- Proces stvaranja grupe, uspostavljanja komunikacije

- Stvaralački proces (rad na jednom kolektivnom ostvarenju)

- Dalji život ostvarenja animacija putem tog dijela

- Precizira jasne

odrednice za realizaciju umjetničkog programa koji je osmišljen

- Razvija snalažljivost

i efikasnost - Razvija kreativnost - Razvija spremnost i

sposobnost za saradnju

- Razvija spremnost za timski rad

- Razvija preciznost, odgovornost i pozitivnu identifikaciju sa predmetom

- (Projekat treba

izvesti na terenu, izvan učionice radi postizanja samostalnosti, ali u slučaju objektivnih poteškoća koje mogu da se jave u finalnoj realizaciji projekta sprovesti diskusiju sa kritičkim osvrtom na rad grupe)

Oblici kulturne animacije

- Upoznaje i navodi oblike kulturne animacije:

- Animacija- priprema, preanimacija

- Edukativna animacija - Stvaralačka

- Primjenjuje oblike

kulturne animacije - Planira program i

unaprijed određuje ciljne grupe kojima je koncert namijenjen

144




animacija - Svečarska animacija - Lanac oblika

animacije Metod animacije - Upoznavanje i

navođenje metoda animacije: - paternalistički - direktivni - učesnički

- Stvaralačke radionice Priprema projekta u kulturi

- Upoznaje i uočava probleme u muzičkom životu sredine, proces stvaranja grupe i uspostavljanje komunikacije sa potencijalnim konzumentima

- Upoznaje proces vođenja muzičkih priredbi

- Upoznaje način popularisanja projekta u medijima

- Upoznaje posao novinara- saradnika

- Osmišljava projekat

u svojoj školi, mjestu stanovanja, a zatim formira grupu koja će realizovati projekat namijenjen određenoj ciljnoj grupi

- Vodi muzičke priredbe

- Piše najave koncerta, osvrta, prikaza i intervjua

- Upoznaje proces oblikovanja umjetničkog projekta u okviru grupe, precizirajući jasne odrednice za realizaciju

- Kreira umjetnički projekat u okviru grupe i njegovo realizovanje

- Upoznaje i navodi različite tipove animacije muzičke priredbe, kao i načina vođenja programa

- Primjenjuje različite tipove animacije muzičke priredbe

- Kombinuje i upotrebljava različite mogućnosti vođenja koncerta sa ili bez mikrofona, u školskoj sredini ili u manjim domovima kulture

145




- Vodi program, primjenjujući korekcije u intenzitetu glasa, brzini govora, kontaktu sa publikom, stavu i načinu improvizacije

146




učenik učenik učenik Animacija u medijima - Upoznaje animaciju

u medijima: - animator na radiju

- animator muzički saradnik

- animator na televiziji (kao voditelj i kao urednik)

- Upoznaje i

demonstrira vještine pisane animacije: odgovara na šest pitanja: ko? Šta? Kada? Gdje? Zašto? Kako?

- Upoznaje stilove i

forme pisane animacije

- naslov i podnaslov - sadržaj teksta - stil i forma - Imenuje, povezuje i

demonstrira pripremu teksta za štampanje

- Objašnjava šlajfnu - Objašnjava pojam

pune stranice - Pravi špigl - Priprema teksta za

prelom - Štampanje

- Preispituje,

modelira, kreira i ostvaruje animaciju na radiju i televiziji

- Pronalazi sličnosti i

razlike u pristupima animaciji u medijima, kao i u pisanoj animaciji te se kritički određuje prema istim

- Razvrstava, analizira

i pristupa izradi pisane animacije

- Priprema tekst za

štampanje

- Razvija snalažljivost

i efikasnost - Razvija kreativnost - Razvija spremnost i

sposobnost za saradnju

- Razvija spremnost za timski rad

- Razvija preciznost, odgovornost i pozitivnu identifikaciju sa predmetom

- (projekat treba da

se izvede na terenu, izvan učionice, radi postizanja samostalnosti, ali u slučaju objektivnih teškoća na času sprovesti diskusiju sa kritičkim osvrtom na samostalni i timski rad)

Marketing i menadžment u kulturi

- Upoznaje marketing i menadžment u kulturi

- Istražuje i poznaje kulturne potrebe i kulturne navike

- Modeli projekta u kulturi:

- Primjenjuje

različite tehnike menadžmenta i marketinga u kulturi, primjenjujući različite tehnike istraživanja tržišta putem: opažanja,

147




- Osnovni oblici - Kompleksni oblici - Mas-medijski

projekti u kulturi - Novi oblici difuzije

kulture

upoređivanja, analiziranja povezivanja i prognoziranja

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Milena Dragićević–Šešić i Branimir Stojković: Kultura, menadžment, animacija,

marketing,Clio, Beograd, 2003. - Marina Marković: Poslovna komunikacija, Clio,Beograd, 2003. - Dejvid Reg: Odnosi s medijima,Clio, Beograd,1996. - Kit Digl: Marketing umetnosti, Clio, Beograd,1998. - Alison Baverstok: Marketing u izdavaštvu, Clio, Beograd, 2001. - Tijana Mandić: Komunikologija, Clio, Beograd, 2003. - Snežana Nikolajević: Muzika kao događaj, Clio, Beograd, 1994. - Ana Kotevska, Jasmina Zec, Jasminka Dokmanović, Bojana Žižić: Kontakt, Čigoja

Štampa, 1998.

- Martin Šingler, Sindin Viringa: Radio, Clio, Beograd, 2000.

- Dejvid Mek Kvin: Televizija, Clio, Beograd, 2000. - Đovani Gocini: Istorija novinarstva, Clio, Beograd, 2001. - Endrju Bojd: Novinarstvo u elektronskim medijima, Clio, Beograd, 2002. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - mogućnost izvođenja radio emisija (mala radio stanica), kompjuteri za štampanje časopisa, mikrofoni za vježbe vođenja programa.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - usmena provjera znanja (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - praktična vježba (najmanje jednom u polugodištu); - seminarski rad (najmanje jednom u polugodištu); - godišnji ispit; - (Ispit se sastoji iz pismenog i usmenog dijela, kao i prikaza jednog timskog rada). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - urađeni seminarski radovi i jedan timski rad; - pozitivna ocjena na godišnjem ispitu. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani muzičar svih usmjerenja, završen kurs iz medija, iskustvo u radu u

medijima i organizaciji muzičkog života.

10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

148



Predmet Znanja Pojam animacije kao neophodan oblik posredovanja između ljudi i umjetnosti; Poznavanje područja djelovanja muzičkog animatora, proces vođenja muzičkih priredbi, popularisanje projekta u medijima; Pisanje najava, osvrta i prikaza koncerata; Poznavanje animacije u različitim medijima i primjenjivanje kroz projekat koji treba da se izvede na terenu, izvan učionice


Poznavanje karakteristika muzičkih stilova i njihovih glavnih predstavnika

Muzički oblici Poznavanje istorijata muzičkih oblika, žanrova, kao i analize muzičkog djela

Polifonija Razvoj najznačajnijih polifonih oblika i njihovih tehnika


Razvoj muzičkih instrumenata i njihovih karakteristika; Primjena instrumenata, kako u različitim kamernim sastavima, tako i u orkestru

149

1.3.2. OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM 1. Naziv predmeta: OSNOVI KOMPONOVANJA SA ARANŽIRANJEM




I II III 36 36 72 IV 33 33 66

Ukupno 69 69 138

Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje osnovnih znanja u domenu stvaranja jednostavnih muzičko-formalnih

struktura; - Upoznavanje tehničko-tehnološkog pristupa rješavanju standardnih oblika (prije

svega male formalne cjeline), kao i otvorenih i nestandardnih oblika koji predstavljaju slobodno kreirane cjeline.

150





Osnovni pojmovi kompozicije - Evidentira osnovne

pojmove kompozicije uopšte

- Sluša i razumijeva

različite vrste muzike

- Razvija motivaciju

(kategorija personalnog razvoja)

- Rad u manjim

grupama i individualni rad (kombinovano)

- Opisuje pojmove - Ispituje, razvrstava i analizira različite vrste muzike (globalno i u osnovnim podjelama)

- Razvija kvalitetni i savjesni odnos prema radu

Istorijsko lociranje - Analizira pojmove

posmatrane kroz istorijski parametar

- Ispituje tehničko–

tehnološki faktor jednostavnih muzičko- formalnih cjelina

Dvodjelne forme - Analizira dvodjelne

forme - Osnovne vrednosne

ocjene sa stanovišta primjerenih estetskih kategorija (na osnovu praktičnog iskustva)

- Uočava osnovne principe izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formi

- Savladava postupke izgradnje dvodjelnih formalnih struktura:

- Melodijsko-harmonsko-ritmički parametri u dvodjelnoj strukturi

- Analizira: vokalne i instrumentalne dvodjelne oblike

- Tehnike komponovanja

151




učenik učenik učenik Trodjelne forme - Analizira trodjelnu

formu

- Ovladava

tehnologijom trodjelnog oblika (mala i velika trodjelna pjesma)

- Ovladava modelima izgradnje male trodjelne pjesme i njenim najosnovnijim karakteristikama

- Ovladava malom trodjelnom formom

- Razvija

samopouzdanje - Razvija sposobnost

komunikacije (razmjena iskustava i polemika o dostignutim dometima)

- Razvija produktivnost (racionalno iskorišćeno vrijeme na obradi pojedinih parametara i procjena njihove upotrebljivosti u muzičkoj formi)

- Rad u manjim


- Prezentacija ostvarenih projekata (javno i uživo ili u demo varijanti)

Ostale formalne strukture

- Opisuje ostale formalne strukture (sonata, simfonija, fantazija, koncert, kantata, opera, balet itd.)

- Kritički procjenjuje trodjelne formalne strukture iz ugla istorijskog naslijeđa, a posebno sa stanovišta modernog valorizovanja djela (jednostavnim podkategorijama)

- Definiše sve relevantne muzičke parametre i njihovu ulogu u muzičkom djelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.

- Raznovrsni sastavi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - C. Kohoutek: Tehnika komponovanja u muzici XX veka, Univerzitet umetnosti,

Beograd, 1984. - D. Despić: Muzički instrumenti, Univerzitet umetnosti, Beograd, 2002. - A. Obradović: Orkestracija, Univerzitet umetnosti, Beograd.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - kompjuteri (određene konfiguracije); - Hardver: Procesor P4 (2, 4 Ghz) RAM 512 MB, zvučna kartica: 24 bit (audiodigit 2 -

5.1) i digidisain pro tools;

152

- Softver: Finale 2003 (coda music) SF 6.0 Stainberg Reason 2.5 Giga studio Pro tools.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismeno (izrada projekta- najmanje jednom u polugodištu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine; - pismeni zahtjevi: izrada male dvodjelne forme (III godina) i izrada male trodjelne

forme (IV godina). 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - visoka stručna sprema: diplomirani kompozitor. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja

Evidencija osnovnih pojmova Kompozicije uopšte Opis pojmova


Evidencija osnovnih pojmova Teorije muzike ima direktno upliva u domen determinisanja ukupnog korpusa osnovnog tumačenja muzičkog jezika uopšte; Ona predstavlja početni pojmovnik koji je u stvari početni kurs u kome se sagledava obim i koncept sveukupne muzičke umjetnosti; Veći broj pojmova se detaljnije prezentuje u domenu Kompozicije; Opis pojmova iz oblasti Teorije muzike izučava samo najosnovnije kategorije pojmova bez značajnije obrade istih, za razliku od predmeta Kompozicija sa aranžiranjem

Melodijsko-harmonsko- ritmički parametri u dvodjelnoj strukturi

Harmonija Harmonski parametar u dvodjelnoj strukturi muzičko formalne cjeline kao osnovne male muzičke forme podrazumijeva jednostavni

153


Predmet Znanja

koncept harmonskih obrta i oni, defacto, predstavljaju model u kome se harmonski parametar identifikuje kao nosilac kreiranja muzičke ideje; Iz predmeta Harmonija preuzimaju se znanja iz domena funkcionalnih značenja harmonskih struktura, karakteristike njihovih veza (obrta) i specifične odlike i pojedini izuzeci koji iskoračuju iz okvira dursko-molskog tonalnog sistema

Melodijsko-harmonsko-ritmički parametri u dvodelnoj strukturi

Polifonija Melodija u muzičkoj umjetnosti je lider u domenu svih relevantnih parametara i razumije se, ima dominantnu ulogu u gradnji muzičke cjeline; Predmet Osnovi komponovanja sa aranžiranjem preuzima osnovne definicije koje se obrađuju u predmetu Polifonija; One se prije svega odnose na pojedinosti tipa: odnosa izgradnje same melodijske strukture u osnovnim modelima, zatim međusobnih odnosa istovremenog zvučanja (dvoglas, troglas i četvoroglas) sa elementima starih kontrapunktskih tehnika i koordinacije melodijskih i harmonskih parametara (horizontalno i vertikalno prožimanje)

Uočavanje osnovnih principa izgradnje dvodjelnih i trodjelnih formalnih struktura

Muzički oblici Muzički oblik je jedina disciplina koja se analitički bavi problemom muzičke forme u programu koji je zastupljen na ovom nivou obrazovanja; Osnova izučavanja forme leži u činjenici da su male i složene forme dvodjelnog i trodjelnog tipa polazni

154


Predmet Znanja

modeli koji su osnova za kasnija znanja iz ove oblasti; Podudarnost pojedinih znanja nijesu slučajna i ona se dopunjuju, sa napomenom da se znanja iz ove grupe u složenijim konstelacijama izučavaju u predmetu Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

Analiza vokalnih i instrumentalnih dvodjelnih oblika


Poznavanje muzičkih instrumenata ima za cilj pored spoznaje tehničko-tehnološkog momenta i njihovo pravilno razumijevanje u kontekstu muzičke primjene s jedne strane, i njihovu jasnu dinstikciju u smislu konačnog estetsko-istorijskog definisanja; Analiza instrumentalnih dvodjelnih oblika sa specifične strane izučava aspekt muzičkih instrumenata i njihovu primjenu i ulogu u datoj konstelaciji

Definisanje svih relevantnih muzičkih parametara i njihova uloga u muzičkom dijelu: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja, faktura, struktura, itd.

Etnomuzikologija Izučavanje izvornog muzičkog materijala sa aspekta lokalnog ili svjetskog stanovišta je jedna od osnovnih tačaka u konačnom razumijevanju cjelokupne nauke o muzici; Ona generiše istorijski aspekt sa modernim saznanjima o datoj umjetnosti; Bez tog saznanja ne možemo računati na sveukupno definisanje značenja i funkciju muzike danas; Traženje odgovora na pitanje o ulozi parametara u muzici kao što su: melodija, harmonija, ritam, metrika, boja itd, ne mogu se iznaći bez relevantne analize sa aspekta Muzičkog folklora; Oni se u Osnovama kompozicije sa aranžiranjem posmatraju i iz ovog ugla, jer

155


Predmet Znanja

tradicionalna muzička umjetnost predstavlja bazični koncept iz koga se nastavljaju i razvijaju novi koncepti, sve do zapadno-evropskog modernog modela

156

1.3.3. KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI 1. Naziv predmeta: KOMPJUTERSKI AUDIO I GRAFIČKI PROGRAMI




I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 2 do 4 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sistema funkcionisanja kompjuterskih audio i grafičkih programa u

najosnovnijim parametrima, a posebno sa stanovišta muzičkog idioma i njegove fundamentalne primjene u ovoj oblasti;

- Ovladavanje najbitnijim aplikacijama koje omogućavaju grafičku (u muzičkom smislu), tj. Pisanu muziku u notnim simbolima, vidi komunikaciju unutar kompjuterskog sistema (softversko-hardverska) i van njega (externo hardversko-softverska);

- Ovladavanje osnovnim audio relacijama; - Dizajniranje jednostavnih zvučnih struktura.

157

4. Sadržaji/ Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

informativni ciljevi i sadržaji formativni ciljevi socijalizacijski

ciljevi specifični oblici

izvođenja učenik učenik učenik

- Upoznaje osnovne pojmove i funkcionisanje kompjuterskih sistema

- Principi i funkcije programa– finale

- Razvija snalažljivost u datim složenim zadacima, kao i razumijevanje postavljene problematike

- Rad u manjim grupama i individualni rad (kombinovano)

- Evidentira pojmove grafičkog notnog programa

- Osnovni alati, njihove opcije i konkretna primjena grafičkih simbola u skladu sa opštim notografskim pravilima

- Razvija sposobnost nalaženja dodatnih rješenja i alternativnih opcija

- Opisuje osnovne funkcije u programu finale (coda music)

- Organizuje jednostavne dokumente sa više linija i uobličava ih sa svim funkcionalnim opcijama

158




učenik učenik učenik - Upoznaje pojmove

muzičkog digitalnog povezivanja parametara

- Funkcionisanje Midi-ja u programu Finale, kako u povezivanju internih, tako i eksternih parametara



- Opisuje osnovne Midi funkcije

- Interni i eksterni ton generatori- sintetizatori i sempleri i njihova Midi komunikacija sa softverom Finale

- Razvija preciznost

- Evidentira interne i eksterne opcije

- Automatizacija artikulacionog paketa i interaktivna kontrola

- Automatizacija artikulacionog paketa i interaktivna kontrola

- Mogućnost višeslojnog upravljanja svim parametrima preko Finala

159




učenik učenik učenik - Opisuje funkcije

ostalih muzičkih sekvencera (Steinberg, Reason i dr.)

- Upravljačke funkcije ostalih sekvencera

- Istovjetni principi sa programom Finale

- Razvija inicijativu i prilagodljivost prema mnogobrojnim mogućnostima mogućih rješenja

- Individualni rad

- Specifikacija audio opcija Sound Forge 6.0

- Dekodovanje i mnogobrojni standardi Midi fajlova

- Transponovanje Midi podataka u Audio standarde

- Procesiranje vitalnih alata u Audio režimu

- Sound Forge i njegove mnogobrojne funkcije

160




učenik učenik učenik - Evidentira pojmove

multichanel recording audio paketa Pro Tools

- Obrada Pro Tools parametara

- Funkcionisanje višekanalnog rekordera

- Naslojavanje, montiranje i editovanje audio sekvenci

- Odnos osnovnog audio signala i mnogobrojnih parametara Efekt Procesora

- Master audio snimak i njegovo lagerovanje

- Razvija efikasnost i produktivnost u radu

- Razvija preciznost u radu

- Razvija kritički odnos prema mogućim greškama

- Individualni rad - Prezentacija

ostvarenih projekata (javno i uživo ili u demo varijanti)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - korišćenje Help menija pomenutih softvera. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - kompjuteri (određene konfiguracije); - Hardver: Procesor P4 (2, 4Gz) RAM 512 MB, zvučna kartica: 24 bit (audiodigi 2-

5.1) i digidisain Pro Tools; - Softver: Finale 2003 (coda music) SF 6.0 Stainberg Reason 2.5 Giga studio Pro

Tools. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - pismeno- izrada projekata (najmanje jednom u polugodištu); - praktično- demonstracija projekata (najmanje jednom u polugodištu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - izrada partiture (I godina); - izrada kompletne Midi postavke interne i eksterne komunikacije (II god.); - midi podaci transportovani u Audio Codecs (III god.); - višekanalne audio sekvence svedene na dvokanalni Master zapis (IV god.). 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - visoka stručna sprema: diplomirani kompozitor. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

161



Predmet Znanja

Osnovni alati, njihove opcije i konkretna primjena grafičkih simbola u skladu sa opštim notografskim pravilima Organizovanje jednostavnih dokumenata sa više linija i njihovo uobličavanje sa svim funkcionalnim opcijama


Notografski arsenal predstavlja skup svih mogućih notnih i grafičkih oznaka koji su upotrebni znaci raspoznavanja posebnog muzičkog govora; Od klasičnih do modernih oblika pisana komunikacija je jedini neposredni oblik arhiviranja kreiranog muzičkog djela, izuzimajući moderni video-audio-digitalno-kodirani znak koji predstavlja još sigurniji arhivski podatak; Kompozicija definiše cjelokupnu paletu znakovnih mogućnosti i svrstava ih u kategorije njihovih značenja i funkcija; Cilj je jednostavan: prepoznati znak, odrediti njegovu funkciju u sistemu komunikacije i adekvatna upotreba istog

Procesiranje vitalnih alata u Audio režimu Naslojavanje, montiranje i editovanje audio sekvenci Odnos osnovnog audio signala i mnogobrojnih parametara EFEKT PROCESORA

Fizika Ažuriranje audio signala i njegovo procesiranje u današnjem značenju tog pojma, znači jednu kompleksnu i višeslojnu operaciju, koja se ne može zamisliti bez osnovnog znanja iz domena akustike i elektro-akustike; Zakonitosti proizilaze iz prirodnih konstelacija koje se prenose na nivo digitalizovanog automatizovanog procesiranja zvuka; Efekti tipa: reverberacije, dileya, chorusa, phazer, flanger ili parametri kao što su equilazeri, modulatori, ditheri, SPL de-esseri, compressori, generatori itd, bazirani su na prepoznatljivim akustičkim zakonitostima; Njihova uloga u modernom dizajniranju

162


Predmet Znanja

zvuka je nezaobilazna kategorija; Mnogobrojne savremene tehnološke inovacije koje su stekle svoje mjesto u domenu jednog novog oblikovanja zvuka daju potpuno novu dimenziju i u kreiranju novog estetskog pogleda na muziku danas; Ta činjenica se nikako ne smije zapostaviti, ukoliko se želi držati korak sa savremenim svijetom; Mladi muzičari se moraju opremiti u tom smislu novim znanjima, koja bi u sadejstvu sa pretpostavljenim talentom dala rezultate na nivou opšteg evropskog i svjetskog standarda

163

1.3.4. POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA 1. Naziv predmeta: POZNAVANJE HARMONSKIH STILOVA





Ukupno 22 44 66 Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 6 do 10 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje harmonskih stilova muzičkih epoha (od modalnog višeglasja do

savremenih pravaca XX vijeka); - Upoznavanje karakteristika muzičkog jezika različitih muzičkih pravaca.

164





Harmonsko mišljenje modalnog višeglasja (srednjevjekovno i renesansno višeglasje)

- Navodi i opisuje oblike višeglasja uz ilustrovanje i analiziranje

- Obrazlaže prve

nagovještaje funkcionalnih odnosa (kadence-klauzule) uz ilustrovanje

Harmonski stil baroka:

- Rani barok - Pozni barok - Obrazlaže proces

pretapanja modusa u dursko –molski sistem

- Navodi harmonska

sredstva ranog baroka

- Navodi harmonska sredstva poznog baroka

- Obrazlaže principe modulacionog plana

- Upoznaje teoriju harmonije do baroka

Harmonski stil klasike:

- Rana klasika - Razvijeni klasični

stil - Bečki klasičari - Navodi harmonska

sredstva klasike po fazama razvoja

- Prepoznaje oblike

višeglasja i definiše njihove osobenosti

- Upoređuje, uočava sličnosti i razlike među raličitim oblicima višeglasja

- Prepoznaje i definiše začetak funkcionalnih odnosa u modalnom višeglasju renesanse

- Uočava, definiše

harmonska sredstva i identifikuje ih u notnom tekstu

- Definiše uobičajene

alterovane akorde - Definiše principe

modulacionog plana - Analizira smjer i

način tonalnih promjena

- Analizira barokni homofoni slog i harmonsku polifoniju


razlike u harmonskom jeziku u različitim fazama razvoja klasičnog stila

- Upoređuje harmonska sredstva klasičnog i baroknog stila

- Razvija pozitivni

odnos prema predmetu



- Rad u manjim


165




- Obrazlaže principe modulacionog plana

Harmonski stil romantike

- Harmonija ranih romantičara

- Harmonija zrelog i poznog romantizma

- Navodi harmonska sredstva romantike po fazama razvoja

- Upoznaje teorije harmonije u XIX vijeku Harmonske osobenosti nacionalnih škola - Rusija - Češka - muzika nordijskih zemalja

- Mađarska - Srbija -Crna Gora

Harmonski jezik impresionizma

- Navodi harmonska sredstva impresionizma

- Obrazlaže promjene funkcionalnog značenja harmonskih sklopova i veza Stilski smjerovi XX vijeka

- Navodi, opisuje, analizira stilske smjerove u muzici XX vijeka:

- Proširena koncepcija tonalnosti

- Atonalnost dodekafonija

- Upoznaje savremene harmonske teorije

- Uočava, definiše i

identifikuje harmonska sredstva u notnom tekstu

- Definiše sistem vantonalnih akorda i uočava sredstva proširenog tonaliteta


razlike harmonskog jezika ranog, zrelog i poznog romantizma

- Upoređuje harmonska sredstva klasike i romantike

- Uočava i definiše - Osobenosti

harmonskog jezika nacionalnih škola

- Uočava i definiše

nova sazvučja i odnosa među akordima u impresionizmu

- Uočava i definiše

različite vidove kompozicione tehnike u XX vijeku

- Definiše osobenosti stilova XX vijeka (atonalnost, bitonalnost, politonalnost)

- Uočava nova sazvučja i slaganje akorda

166

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Vlastimir Peričić: Kratak pregled razvitka harmonskih stilova (skripta), Izdanje

autora, Beograd, 1972. - Dejan Despić: Harmonija sa harmonskom analizom, Zavod za izdavanje udžbenika

i nastavnih sredstava, Beograd, 2002. - Dejan Despić: Harmonska analiza, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1987. - Pol Hindemit: Tehnika tonskog sloga, Univerzitet umetnosti, Beograd, 1983. - Ctirad Kohoutek: Tehnika komponovanja u muzici XX vijeka, Univerzitet

umetnosti, Beograd 1984. - Dragutin Čolić: Razvoj teorija harmonskog mišljenja, Univerzitet umetnosti,

Beograd, 1976. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - partiture.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmena provjera (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismena provjera znanja u formi analitičkih zadataka, analize kraćih kompozicija

i odlomaka iz literature, (najmanje jednom u klasifikacionom periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani kompozitor; - diplomirani muzikolog; - diplomirani dirigent; - diplomirani muzičar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja Upotreba harmonskih sredstava u različitim stilskim epohama

Harmonija Harmonska sredstva klasične harmonije

Upotreba harmonskih sredstava u različitim stilskim epohama


Poznavanje, razumijevanje karakteristika različitih muzičkih stilova kroz epohe

167

1.3.5. OSNOVE DIRIGOVANJA 1. Naziv predmeta: OSNOVE DIRIGOVANJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 22 44 66 Teorijska nastava - odjeljenje se dijeli na grupe od 4 do 6 učenika Vježbe – odjeljenje se dijeli na grupe od 4 do 6 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osnovnih elemenata tehnike dirigovanja; - Upoznavanje osnova horskog dirigovanja; - Upoznavanje osnova orkestarskog dirigovanja; - Osposobljavanje za čitanje i sviranje horskih i orkestarskih partitura; - Osposobljavanje za dirigovanje jednostavnijih djela horske i orkestarske muzike.

168





Istorijski pregled dirigovanja - Upozanaje istorijski

razvoj dirigovanja (heironomija; Lully; Janovka; C. M. Weber; C.W. Gluck)

Tehnika dirigovanja - Upoznaje stav

dirigenta, držanje tijela, položaj i pokrete ruku i izraz lica

- Obrazlaže i demonstrira manuelnu tehniku: pripremni pokret, taktiranje prostih i složenih taktova, karakterističnih ritmičkih figura, sinkopa, kontrtana, punktiranih ritmova

- Taktira u zavisnosti od metra i tempa izvođenja (sažimanje više jedinica na jedan potez- battutta, i dijeljenje jedinice brojanja-pododjela, korona na svim taktovim djelovima, predtakt i uzmah, završni pokret)

- Ovladava pravilnim

stavom, držanjem tijela i položajem ruku, izrazom lica

- Primjenjuje manuelnu tehniku: (pripremni pokret, taktiranje prostih i složenih taktova, karakterističnih ritmičkih figura, sinkopa, kontrtana, punktiranih ritmova, taktiranje u zavisnosti od metra i tempa izvođenja (sažimanje više jedinica na jedan potez - battutta, i dijeljenje jedinice brojanja –pododjela, korona na svim taktovim djelovima, predtakt i uzmah, završni pokret)

- Primjenjuje

odgovarajuću manuelnu tehniku na primjerima iz literature

- Poštuje sve zahtjeve koje postavlja određeni muzički tekst

- Razvija preciznost,

analitičnost i strpljivost u radu


za timski rad i saradnju

- Stiče sigurnost i

samopouzdanje

- Rad u manjim


Pristup dirigenta horskoj kompoziciji - Upoznaje principe čitanja i sviranja horske partiture

- Analizira horske

- Analizira horske

kompozicije sa aspekta dirigenta, definiše i uočava

169




partiture - Upoznaje principe

rada sa horskim ansamblom

Pristup dirigenta orkestarskoj kompoziciji - upoznaje princip čitanja i sviranja orkestarske partiture

-analizira orkestarske partiture

- upoznaje način rada sa instrumentalnim ansamblom

liniju dirigentskog glasa

- Čita, prati i diriguje horska djela, svira horske partiture

- Analizira orkestarske kompozicije sa aspekta dirigenta, definiše i uočava liniju dirigentskog glasa

- Čita, prati i diriguje orkestarska djela, svira orkestarske partiture

- Identifikuje probleme tehničke i izvođačke prirode

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Lambra Dimitrijević: Zbirka kanona i pjesmica - Mirko Hadnađe: Od audicije do koncerta, Kulturni centar, Novi Sad, 1971. Literatura za orkestarsko dirigovanje: - A. Corelli: Kvintet za gudače d mol - J. S. Bah: Svita za flautu i gudače h mol - A. Vivaldi: Koncert za dvije violine i kamerni sastav a mol - L. Sorkočević: Šest simfonija za dvije oboe, dvije horne i gudački orkestar - Ž. Brkanović: Končertino za gudače - B. Tamindžić: Igre iz Crnogorske svite za gudački sastav 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - klavir kao osnovno sredstvo; - horske i orkestarske partiture; - CD player. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - praktični rad: dirigovanje i sviranje partitura (najmanje jednom u klasifikacionom

periodu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa provjera

tokom klasifikacionih perioda. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani dirigent; - diplomirani muzičar.

170

10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa



Predmet Znanja Čitanje, praćenje orkestarskih i horskih partitura

Solfeđo Čitanje muzičkih tekstova, pjevanje u jednoglasnom i višeglasnom stavu

Čitanje, praćenje i razumijevanje orkestarske partiture


Poznavanje tehnike, tona i načina bilježenja muzičkih instrumenata

Dirigovanje različitih muzičkih formi

Muzički oblici Poznavanje, definisanje i analiziranje muzičkih formi

Dirigovanje polifonih muzičkih formi

Polifonija Poznavanje i analiziranje polifonih muzičkih formi

Dirigovanje kompozicija pisanih za horski ansambl

Horsko pjevanje Pjevanje kompozicija različitih stilova i muzičkih formi

171

1.3.6. ISTORIJA UMJETNOSTI

1. Naziv predmeta: ISTORIJA UMJETNOSTI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i oblicima nastave



I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282

3. Opšti ciljevi nastave - Sposobnost zapažanja vrijednosti umjetničkog djela i njegovo kritičko

prosuđivanje; - Izgrađivanje pozitivnog odnosa prema umjetnosti i kulturi; - Poznavanje podjele istorije umjetnosti; - Upoređivanje karakteristika pravaca i stilova; - Poznavanje uslova za nastanak pojedinih civilizacija; - Upoznavanje istorijskih faktora koji su doveli do različitih umjetničkih pojava; - Upoznavanje stilskih karakteristika; - Upoznavanje estetskih, filozofskih i etičkih problema koji su doveli do stvaranja

oblikovnog izraza; - Upoznavanje kanona u arhitekturi, skulpturi i slikarstvu, imajući u vidu društvene

trendove toga doba; - Upoređivanje umjetničkih djela, upoznavanje anatomske i geometrijske

karakteristike figura; - Upoznavanje zakonitosti boja koje preovladavaju u određenom stilu; - Upoznavanje stilova i stvaranje mogućnosti za eksperimentisanje.

172





Praistorija - Nabraja, opisuje,

ilustruje i analizira umjetnosti: paleolita, mezolita, neolita i metalnog doba u Evropi i kod nas

o Razlikuje na primjerima

- Podjelu praistorije (Lasko, Altamira)

- Pećinsko slikarstvo - Dolmeni, menhiri,

kromlesi - Grnčarstvo,

vajarstvo - Nabraja

praistorijska nalazišta kod nas oruđa, oružja, nakit

- Razvija

motivisanost, zalaganje i efikasnost, marljivost, analitičnost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija Umjetnost starog

vijeka - Nabraja, opisuje,

ilustruje, upoređuje i analizira umjetnosti Mesopotamije, Sumera, Asirije i Persije

- Razlikuje arhitekture, vajarstva, primijenjenu umjetnost, slikarstvo, reljef, pečat, pismo mesopotamskog naroda

Umjetnost starog Egipta - Opisuje, ilustruje i

analizira umjetnosti: Starog carstva, Srednjeg carstva, Novog carstva, Saiskog perioda civilizacije i uslove za nastanak egipatske umjetnosti

- Interpretira na primjerima, pronalazi sličnosti i razlike sa susjednim civilizacijama na djelima:

- Arhitekture (mastabe, piramide, egipatski stub, hramovi, grobnice)

- Skulpture (reljefi, sfinge)

- Slikarstva - Pisma - Primijenjene

umjetnosti (sarkofazi, zlatarstvo, posuđe, nakit)

Antička umjetnost - Nabraja, opisuje,

ilustruje i analizira egejske umjetnosti: kikladske, minojske i mikenske

- Razlikuje i interpretira umjetnost Egeja: - arhitektura - vajarstvo - slikarstvo - grnčarija

- Razvija

motivisanost, zalaganje i efikasnost

- Razvija marljivost, analitičnost,

- Posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete

173




- primijenjena umjetnost

- Upoređivanje literarnih izvora i arheoloških otkrića (Ilijada, Odiseja, Troja)

pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Antička Grčka umjetnost - Opisuje, ilustruje i

analizira djela Antičke Grčke umjetnosti kroz tri perioda: - arhajski - klasični - helenistički

- Predstavlja stilove u arhitekturi: - dorski - jonski - korintski

- Opisuje važno slikarstvo: - geometrijskog stila

- crno-figuralnog stila

- crveno-figuralnog stila

- Analizira

arhitektonske stilove, definiše karakteristike i međusobno ih upoređuje

- Definiše

karakteristike važnog slikarstva

Etrurska umjetnost - Opisuje, ilustruje i

analizira djela etrurske arhitekture i urbanizma: - vajarstvo - slikarstvo - primijenjena umjetnost

o Upoređuje sa grčkim elemente etrurske arhitekture i urbanizma (hramovi, grobnice, putevi), povezuje sličnosti u vajarstvu i slikarstvu (skulptura, sarkofazi, urne), obrazlaganje simbolike

- Razvija

snalažljivost, prilagodljivost, motivisanost, zalaganje i efikasnost

- Razvija marljivost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Umjetnost starog Rima - Opisuje, ilustruje i

analizira djela rimske arhitekture i urbanizma: - slikarstvo - vajarstvo

- Rimska umjetnost

- Upoređuje elemente

rimske arhitekture i urbanizma, slikarstva i vajarstva sa grčkim i etrurskim

- Analizira i pronalazi sličnosti i razlike

174




kod nas

175




Učenik Učenik Učenik Ranohrišćanska umjetnost - Predstavlja osnove

hrišćanstva, veze između kasnoantičke i ranohrišćanske umjetnosti

- Opisuje, ilustruje i analizira djela: - arhitekture - slikarstva - vajarstva - simbolike

- Definiše elemente:

- arhitekture (katakombe, hramovi)

- slikarstva (fresaka i mozaika)

- ikonografije i simbolike

- Razvija


- Razvija marljivost, analitičnost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija Vizantijska

umjetnost - Opisuje, ilustruje i

analizira djela vizantijske umjetnosti: - arhitekture (kupola)

- slikarstva - Informiše o:

-Raveni kao središtu vizantijske umjetnosti na zapadu

- zlatnom Justinijanovom dobu

- drugom zlatnom dobu

- uticaju Vizantije kod nas

- ikonoklazmi - ikonama

- Definiše

karakteristike vizantijske arhitekture, upoređuje sa ranohrišćanskom i pronalazi razlike

Islamska umjetnost - Upoznaje osnove

religije - Opisuje, ilustruje i

analizira: - arhitekturu - iluminaciju - minijaturu - slikarstvo - sitnu plastiku - primijenjenu

- Identifikuje

karakteristike islamske: - arhitekture - iluminacije - minijature - slikarstva - sitne plastike - primijenjene umjetnosti

- Razvija

motivisanost, spremnost na saradnju, zalaganje i efikasnost


- Posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje

176




umjetnost - islamsku umjetnost kod nas

udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Romanika - Informiše o

predromaničkom periodu, seobi naroda i karolinškoj renesansi

- Opisuje, ilustruje i analizira arhitekturu (svodovi) i skulpturu romanike kod nas


arhitekture ranohrišćanske sa romaničkom umjetnosti, povezanost arhitekture i skulpture

Gotika - Upoznaje gotiku u

Francuskoj, Njemačkoj, Engleskoj,Italiji

- Opisuje, ilustruje i analizira djela: - arhitekture (prelomljeni luk, kontrafore)

- vitraža - slikarstva - skulpture - ilustracije Gotike kod nas


gotičke i romaničke arhitekture i vajarstva i uočava razloge nastanka vitraža

- Razvija



- Posjeta likovnim


Srednjevjekovna umjetnost na Balkanu - Upoznaje kratku

istoriju Balkanskih naroda

- Nabraja, analizira i ilustruje djela nastalih nakon seobe južnoslovenskih naroda

- Opisuje, ilustruje i analizira stilove u: - arhitekturi - slikarstvu - ikonopisu - minijaturi

- Analizira djela

srednjevjekovne umjetnosti na području Balkana

- Prepoznaje karakteristike Raške, Srpsko-Vizantijske i Moravske škole u arhitekturi

- Pronalazi uticaj Vizantije na slikarstvo-ikonopis

Renesansa - Renasansa u Italiji i

Holandiji

- Određuje osobine

rano-renesansne

- Razvija

motivisanost,

- Posjeta likovnim

galerijama i

177




- Opisuje i obrazlaže pojave renesanse, definiše pojmove humanizma i renesanse

- Opisuje, ilustruje i analizira djela i njihove autore

umjetnosti i upoređuje sa osobinama prethodnih perioda

- Razlikuje autore, određuje osobine njihovih djela

zalaganje i efikasnost


muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udžbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

Visoka Renesansa u Italiji i Njemačkoj - Upoznaje osnove

visoke renesanse kroz arhitekturu, slikarstvo i vajarstvo

- Upoznaje djela renesanse kod nas

- Određuje osobine i utemeljuje na primjeru arhitekture, slikarstva, skulpture

- Razlikuje autore i analizira njihova djela

- Preispituje uticaje evropske renesanse na umjetnost kod nas

Manirizam - Upoznaje osobenosti

manirizma kroz arhitekturu, slikarstvo i vajarstvo

- Poznaje karakteristike manirizma

178




učenik učenik učenik Barok - Upoznaje osobenosti

i terminologiju baroka

- Upoređuje barok u: Italiji, Španiji, Flandriji, Holandiji, Francuskoj i Engleskoj kroz djela slikarstva, vajarstva, arhitekture i njihovih autora

- Upoznaje barok kod nas

- Uočava razlike i

obrazlaže na konkretnim primjerima različite pristupe u interpretaciji barokne umjetnosti

- Pronalazi primjere barokne umjetnosti kod nas


snalaženja - Razvija

prilagodljivost, motivisanost, zalaganje i efikasnost

- Razvija marljivost, pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Posjeta likovnim


Rokoko - Opisuje nastanak

rokokoa

- Određuje osobine

ovog pravca u Francuskoj i Italiji i navodi sličnosti i razlike

- Razlikuje autore i analizira njihova djela

Neoklasicizam - Opisuje pravce kroz

analizu djela arhitekture, slikarstva i vajarstva

- Pronalazi

neoklasicističke osnove u antičkoj umjetnosti

- Razvija



- Posjeta likovnim


Romantizam - Opisuje romantičku

senzibilnost i autonomiju duha slikarstva 19. Vijeka

- Obrazlaže povezanost književnosti i slikarstva

- Upoznaje romantizam kod nas

- Na osnovu

konkretnih primjera određuje osobenosti i karakteristike autora i njihovih djela u slikarstvu

Realizam - Upoznaje pojavu

realizma i uslove za nastanak kartikature, kritike i plakata

- Upoznaje sa

- Određuje osobine

djela i autora na osnovu upoređivanja sa djelima iz prethodnih perioda

179




pojavom realizma kod nas

Impresionizam - Definiše pojam

impresionizma - Imenuje i analizira

autore i njihova djela u svijetu i kod nas

- Na osnovu

konkretnih primjera određuje osobine impresionističkog slikarstva i prepoznaje autore i karakteristike njihovih djela

- Razvija



- Posjeta likovnim


Postimresionizam - Navodi uslove za

nastanak, ukazuje na reakciju protiv impresionizma

- Ukazuje na značaj i uticaj postimpresionizma na razvoj umjetnosti u svijetu i kod nas

- Analizira elemente

slikarstva i vajarstva i razlikuje autore i njihova djela

180




učenik učenik učenik Art Nova - Prikazuje doba u

kome je nastao pravac art nova

- Opisuje umjetničke pokrete

- Određuje osobine

stila, razlikuje autore i osobine njihovih djela

- Razvija



- Posjeta likovnim


Moderna arhitektura - Povezuje modernu

arhitekturu prije prvog svjetskog rata sa arhitekturom poslije drugog svjetskog rata, internacionalnim stilom, postmodernizmom, dekonstruktivizmom

- Informiše o modernoj arhitekturi kod nas

- Upoznaje : - Bauhaus, modernu

školu za arhitekturu i oblikovanje i ukazuje na njen uticaj na savremene tokove u umjetnosti

- Čikašku školu konstruktivizma

- Futurizam - Češki kubizam - Nacional i real

socijalizam

- Nabrajanje i

razlikovanje stilova moderne arhitekture u svijetu i njihovih predstavnika

Umjetnost dvadesetog vijeka - Opisuje, ilustruje i

analizira slikarstvo i vajarstvo: - fovizma - ekspresionizma - kubizma - futurizma - dadaizma - metafizičke škole - nadrealizma - apstraktne umjetnosti

- Upoznaje grupe u okviru pravca,

- Upoređuje pravce u

slikarstvu i vajarstvu, grupe, prestavnike i njihova djela

- Razvija



- Posjeta likovnim

galerijama i muzejima, istraživanje preko interneta, stručne ekskurzije, posjete bibliotekama i korišćenje literature, korišćenje udzbenika, fotografija, slajdova i reprodukcija

181




predstavnike i njihova djela u svijetu i kod nas Umjetnost nakon drugog svjetskog rata

- Upoznaje osnove umjetničkih pokreta koji su nastali u drugoj polovini dvadesetog vijeka u svijetu i kod nas i njihove predstavnike

- Nabraja umjetničke

pokrete koji su nastali nakon drugog svjetskog rata, njihove prestavnike i osnovne karakteristike

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Jenson: Istorija umjetnosti, Prosvjeta, Beograd - Dj.Piskeli: Opsta istorija umjetnosti, Vuk Karadžić, Beograd 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - prostorija koja se može po potrebi zamračiti, episok, epidijaskop, grafoskop,

slajdovi, projektor, reprodukcije, adekvatna biblioteka, TV, video, računar, CD- rom.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - pismeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu); - izrada seminarskih radova. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - pozitivna ocjena na kraju školske godine koja je izvedena iz ocjena sa usmenih i

pismenih provjera dobijenih tokom klasifikacionih perioda.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - diplomirani istoričar umjetnosti; - diplomirani slikar; - diplomirani grafičar; - diplomirani vajar. 10. Način prilagođavanja predmeta učenicima sa posebnim potrebama - program za izuzetno nadarene učenike; - individualna nastava; - nivo povećanih zahtjeva od 30% - 100% u zavisnosti od procjene nastavnika; - škola je u obavezi da obezbijedi posebne materijalno-tehničke uslove za rad sa

ovakvim učenicima.

182



Predmet Znanja

Istorijski razvoj umjetnosti, slikarstva, vajarstva, arhitekture i primijene umjetnosti; Karakteristike i razlikovanje umjetničkih stilova i poznavanje svaralaštva najznačajnijih predstavnika stilskih pravaca


Istorijski razvoj muzičke umjetnosti; Karakteristike i razlikovanje muzičkih stilova, poznavanje stvaralaštva najznačajnih predstavnika stilskih pravaca

183

1.3.7. STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI 1. Naziv predmeta: STRANI JEZIK II - ITALIJANSKI




I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 282 282 3. Opšti ciljevi nastave Realizuju se kroz usvajanje predviđenih sadržaja i razvijanje: - Jezičkog znanja i kompetencije; - Socio-lingvističke kompetencije; - Govorne kompetencije; - Strateške kompetencije; - Društveno-kulturne kompetencije; - Ovladavanje stručnom terminologijom; - Razumijevanje stručnih tekstova; - Lakše ovladavanje ostalim stručnim predmetima; - Na bazi stručne terminologije na italijanskom jeziku lakše razumijevanje operskih

tekstova – libreta; - Pjevanje italijanskih tekstova/arija iz opera s razumijevanjem, te time i bolja

interpretacija; - Bolje razumijevanje društvene klime u italiji u kojima su nastala slavna muzička

djela; - Kvalitetna komunikacija u okviru muzičkih krugova u svijetu; - Razumijevanje određenih postavki i zahtjeva u okviru stručnih predmeta i stručne

literature; - Svijest o nepostojanju granica zahvaljujući umjetnosti – s posebnim akcentom na

muziku.

184


Informativni ciljevi i Sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski


izvođenje nastave ucenik učenik učenik

Izgovor i pravopis Upoznaje: - Italijansku abecedu

(alfabeto), spelovanje

- Pravila pisanja i izgovora (upotreba slova H)

- Pravopisni znaci (akcenti, apostrof)

- Upotreba velikog slova

- Podjela glasova (suglasnici, samoglasnici, polusuglasnici)

Član (jednina / množina) - Upoznaje jezičke

forme i strukture koje ne postoje u maternjem jeziku

- Upoznaje i navodi: - Određeni (m.r.: il,

l', lo; ž. R. La, l' i množine oba roda);

- Neodređeni; sažeti (nivo prepoznavanja)

- Pronalazi sličnosti i

uočava razlike u izgovoru glasova i glasovnih skupova italijanskog jezika u odnosu na maternji jezik

- Analizira i usvaja izgovor riječi s adekvatnim akcentom (e - è, a - à)

- Upotrebljava spelovanja

- Vlada upotrebom velikog slova

- Pravilno izgovara i piše

- Poredi italijansku abecedu sa istim oznakama u muzičkim ljestvicama

- Precizno izgovara italijanske termine koji se koriste u muzici

------------------------- - Uočava razlike

između italijanskog i maternjeg jezika

- Poredi sa rodom u maternjem jeziku:

- U italijanskom jeziku ima samo dva roda (ne postoji srednji rod)

- Rod promjenljivih riječi u maternjem jeziku ne korespondira uvijek sa rodom u italijanskom jeziku (knjiga – ž. Rod

- Il libro – m. Rod) - Poznaje i pravilno

koristi adekvatan član (rod i broj) uz

- Razvijanje

sposobnosti pravilnog izražavanja i pisanja

- Samopouzdanje - Prevazilaženje

problema i eventualnih nejasnoća u komunikaciji

- Preuzimanje

odgovornosti - Prevazilaženje

problema i eventualnih nejasnoća u komunikaciji

- Grupni rad

učenika, frontalni i u parovima

- Slušanje audio

zapisa (dijalozi, priče, pjesme)

185




Zamjenice: Objašnjava i navodi: - Lične zamjenice

(oba roda i broja; naglašene/ nenaglašene)

- Persiranje (lei) - Upitne zamjenice

(chi, che, che cosa, quale, quanto)

- Pokazne zamjenice (questo, quello)

- Priloška zamjenica CI

- Neodređene zamjenice (niente, nulla,nessuno qualcosa...)

Pridjevi: - Upoznaje i

obrazlaže način tvorbe i navodi forme:

- Opisni (muški i

imenice i pridjeve - Obrazlaže forme

sažetog člana - Prosuđuje o

melodičnosti italijanskog jezika

------------------------- - Poznaje osnove

funkcionisanja i upotrebe zamjenica u italijanskom jeziku, uz uočavanje sličnosti i razlika sa maternjim jezikom

- Vlada pravilnim Persiranjem

- Vlada pravilnim korišćenjem upitne i pokazne zamjenice i njihovom kombinacijom u kontekstu Che cosa c'è? C'è... Che cos'è? È... Questo è un bambino

- Vlada upotrebom priloške zamjenice CI, koristeći je na novim primjerima i u novim situacijama

------------------------- - Ilustruje

primjerima i adekvatno koristi forme navedenih pridjeva uz imenice u cilju opisivanja i kvalifikacije željenih pojmova (Il treno è grande)

- Opis osoba Il ragazzo è grande / piccolo/ Bello / buono La ragazza è Buona ... )

- Primjereno

obraćanje i oslovljavanje sagovornika

- Upoređivanje

kulturoloških modela rodbinskih veza

- Samostalnost

- Questionnario - Vero o falso

186




ženski rod, jednina, množina)

- Prisvojni (muški i ženski rod, jednina, množina)

- Izostavljanje/upotreba člana uz prisvojne pridjeve

Imenice: - Upoznaje i

obrazlaže način tvorbe i navodi njihove forme:

- Ženski i muški rod imenica Jednina/množina imenica Nazivi zanimanja (sa glagolima essere i fare)

- Prepoznaje,

razumije razlikuje i imenuje termine koji označavaju

- Poznaje i vlada pridjevima koji izražavaju osnovne boje (I vagoni sono rossi. La matita è gialla)

- Zna da pita koje je boje neki predmet

- Di che colore è? Di che colore sono?

- Pravilno upotrebljava prisvojne pridjeve sa članom ili bez (la tua casa; tua madre; il tuo papà)

- Kroz adekvatnu upotrebu pridjeva stiče svijest o melodičnosti italijanskog jezika

------------------------- - Razlikuje rod

imenica i poredi ga sa rodom ostalih promjenljivih riječi

- Poznaje forme imenica i adekvatno ih slaže s pridjevima u rodu i broju

- Obogaćuje leksički fond

- Pravilno upotrebljava glagol (essere ili fare) uz termin koji označava zanimanje

- Ilustruje primjerima i pravilno upotrebljava termine koji označavaju muzičke instrumente

- (i povezuje ih sa instrumentima na slikama i sa onima koji se nalaze u

- Slobodno

izražavanje različitih stavova, mišljenja

- Imenovanje stvari

pravim imenom - Radne navike - Stvaranje pozitivne

orjentacije prema zanimanju

- Praktično-muzički

izražajni oblici: - Jezičke strukture i

muzika - Pjesme - Recitacije - Zagonetke,

brzalice i poslovice

187




muzičke instrumente

- Podjela instrumenata (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione)

Brojevi: - Upoznaje i

obrazlaže način građenja i navodi forme sljedećih sadržaja:

- Osnovni brojevi i redni brojevi

o Redni brojevi u

muzici

učionici) i uočava specifičnosti pojedinih riječi

- Vlada podjelom instrumenata na italijanskom jeziku (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione)

- Interpretira koji instrument svira on sam ili njegovi drugovi

------------------------- - Vlada pisanjem i

izgovorom osnovnih i rednih brojeva u italijanskom jeziku

- Poredi i analizira

razliku u upotrebi osnovnih i rednih brojeva u italijanskom jeziku

- Poredi i analizira pridjeve i redne brojeve u italijanskom jeziku

- Pravilno kombinuje redne brojeve s imenicom i pridjevom i slaže ih u rodu i broju

- Brojčano izražava željenu količinu

- Primjenjuje

poznavanje rednih brojeva na stručne predmete iz muzičke oblasti, kombinuje ih i upotrebljava na novim primjerima (prima vista; intervali: quarta, quinta...)

- Bolja i preciznija

komunikacija - Sposobnost

prevazilaženja problema u razumijevanju, predusretljivost, spremnost na saradnju

- Zajedničke

aktivnosti, uspostavljanje društvenih kontakata, komunikativnost

- Muzičke ljestvice

(abeceda) Projektni zadaci: - Izrada plakata,

postera - Slušanje tonskih

zapisa i/ili

188




Glagoli: - Upoznaje i

obrazlaže način tvorbe i navodi forme glagola

- Navodi osnovna pravila o upotrebi indikativa: prezenta i bliskog prošlog vremena (uključujući i particip prošli) *indikativ

- Prezent glagola avere i essere

- Prezent pravilnih

glagola po konjugacijama ( -are, -ere, -ire)

- Prezent nepravilnih

glagola (stare, andare, venire, fare, dire, dare, bere, uscire, rimanere)

- Modalni glagoli –

prezent (volere, dovere, potere)

- Povratni glagoli

chiamarsi i mettersi u prezentu

- Passato prossimo

(sa avere ili essere); pravilni i nepravilni participi; slaganje participa uz pomoćni essere

- Upotrebljava na

primjerima i pravilno koristi prezent pravilnih i nepravilnih glagola, analizira i međusobno poredi navedene glagole, pronalazi sličnosti i razlike u njihovoj formi i upotrebi

- Pravilno koristi i kombinuje particip prošli

- Uočava greške u upotrebi pomoćnog glagola

- Koristi adekvatni pomoćni glagol uz glagole koje je do tada naučio (u pisanoj formi)

- Pronalazi sličnosti i razlike u formi i upotrebi blisko prošlog vremena u italijanskom i u maternjem jeziku

- Govori o dnevnim i prethodnim

- Aktivnostima - Pravilno

upotrebljava modalne glagole, koristi ih u novoj situaciji, na adekvatan način ih kombinuje sa infinitivom (dobbiamo scappare); poredi upotrebu istih i sličnih glagola u maternjem jeziku

- Prepoznaje i izražava imperativ u okviru tematskih područja na nivou razumijevanja i mehaničke

- Svijest o brisanju

granica kroz muziku

- Sigurnost prilikom

odlučivanja za ili protiv nekog prijedloga

- Sloboda u

izražavanju ličnog stava i osjećanja

- Spremnost za

slušanje, razumijevanje i uvažavanje drugih

- Obogaćivanje lične

kulture

izvođenja samih učenika na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

- Muzika: sviranje i

pjevanje - Izražajni oblici: - Igra uloga, - Dramatizacija

dijaloga

- Pjevanje pjesmica

na italijanskom jeziku (tipične pjesme koje se koriste prilikom različitih proslava)

- Vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ili izvođenje odgovarajućih komada

189




- Zapovjedni način - Imperativ u okviru

tematskih područja na nivou razumijevanja i mehaničke upotrebe

- Scusi, scusa - Mogući način

(Condizionale semplice) na nivou prepoznavanja

- Povezuje i

obrazlaže upotrebu glagola koji označavaju: želju, potrebu, slaganje, neslaganje, dopadanje

- Upoznaje i navodi

osnovne glagole koji se koriste u stručnoj terminologiji

upotrebe 2. Lice jednine i 2. Lice množine (Scusa!

- Rispondi alla domanda!;

- Scrivete il compito!)

- Razumije i adekvatno koristi glagole chiamarsi i mettersi primjereno situaciji (mi metto le scarpe)

- Razumije i pravilno koristi neke forme kondicionala u cilju izražavanja želje i kulturnog obraćanja, pravilno ih kombinuje i poredi njihovu upotrebu u maternjem jeziku

- (Io vorrei...; - Che cosa vorrebbe

Lei, Signore?) - Pravilno izražava

želju, potrebu, slaganje, neslaganje, dopadanje

- Analizira situaciju u kojoj se nalazi i pravilno koristi navedene glagole na novim primjerima i u novim situacijama

- Učenik zna da

izrazi koji instrument svira on sam ili njegovi drugovi, profesori... (suono il violino; ho suonato il violino al concerto...);

- Pravilno

190




Odrični oblici: - Upoznaje i

objašnjava Negaciju:

- No - Non - Non ... Mai - Non... Niente (nulla) - Non ... Nessuno Postavljanje pitanja: - Upitnim riječima

(Chi? Che? Come? Dove? Quanto? Perché..? Quando?...)

- Intonacijom - Inverzijom - Navedene sadržaje

pronalazi u tekstu, prepoznaje u govoru, obrazlaže njihovu upotrebu na primjerima

upotrebljava naučene termine na novim primjerima i u novim situacijama

------------------------- - Ovlada osnovnim

principima negacije u italijanskom jeziku

- Pravi razliku u upotrebi No i Non, poredi njihovu upotrebu

- Pravilno koristi odrične forme glagola

- Koristi negaciju za analiziranje pojava, ljudi ili situacija

- Pravilno koristi negaciju za izražavanje ličnog stava

------------------------- - Pronalazi sličnosti

u načinu postavljanja pitanja u italijanskom i maternjem jeziku (upitne riječi, intonacija)

- Pronalazi razlike u načinu postavljanja pitanja u italijanskom i maternjem jeziku (inverzija)

- Razumije i odgovara na jednostavna pitanja u okviru obrađenih tematskih sadržaja

- Vlada navedenim načinima postavljanja pitanja u italijanskom jeziku

191




- Objašnjava značaj

intonacije na primjeru iz oblasti muzike uz korišćenje adekvatnog materijala

Prijedlozi: - Upoznaje i navodi

osnovne prijedloge: - Prijedlozi u funkciji

padežnih značenja i u funkciji relacija u prostoru

- Di, a, da, in, su, con, per;

- A destra, a sinistra, dritto...

- Prijedlozi + me, te…

- Postavlja pitanja u okviru usvojenih jezičnih uzoraka

- Učestvuje u kraćim dramatizacijama prema zadatom predlošku

- Uočava i analizira značaj intonacije, traži i poredi elemente intonacije u jeziku sa elementima intonacije u muzici

------------------------- - Poznaje i analizira

forme prijedloga - Obrazlaže upotrebu

prijedloga u funkciji padežnih značenja i u funkciji relacija u prostoru

- Poredi padeže u maternjem jeziku sa padežnim značenjima u italijanskom jeziku

- Pronalazi razlike u izražavanju padežnih značenja u maternjem i u italijanskom jeziku

- Analizira i uočava značaj prijedloga za realizaciju padežnih značenja u italijanskom jeziku (la casa di Maria; telefono a un amico; vieni con noi?)

- Poznaje osnovna značenja najfrekventnijih prijedloga i pravilno ih upotrebljava

- Pravilno određuje mjesto ili položaj nečega ili nekoga u

192




Prilozi: - Upoznaje i navodi

osnovne priloge: - Prilozi za vrijeme

(za izražavanje sadašnjosti i prošlosti): (adesso, ora, ieri, due giorni fa, il mese scorso...)

- Učestali prilozi za mjesto

Strukture: - Upoznaje i

objašnjava sljedeće sadržaje:

- Dani u sedmici, mjeseci, godišnja doba

- Che giorno è? È lunedì…

- Che stagione è? È primavera…

- Određivanje - Atmosferskih

prilika - Che tempo fa? Fa

bel tempo - Lični osjećaj

hladnoće, toplote: Ho freddo / caldo

- Che ora è? Che ore sono?

- È l'una. Sono le due...

- prevozna sredstva u gradu in autobus, a piedi, in bicicletta

- raspored dana, Određivanje vremena La mattina, il pomeriggio, la sera, la serata...

- proslava

prostoru - Pravilno

upotrebljava naglašene zamjenice u poziciji poslije prijedloga

------------------------- - Poznaje forme

priloga - Razlikuje priloge za

vrijeme za prošlost i sadašnjost

- Vlada adekvatnom upotrebom najfrekventnijih priloga za vrijeme

- Razlikuje i pravilno koristi učestale priloge za mjesto (qui –qua, lì - là)

---------------------- - Poznaje navedene

jezičke konstrukcije

- Vlada jezičkim konstrukcijama u cilju pravilnog izražavanja i pisanja

- Pravilno koristi termine koji izražavaju dane u sedmici, kao i mjesece i godišnja doba

- Izražava atmosferske prilike, kao i lični osjećaj hladnoće, toplote

- Vlada formama čestitanja u zavisnosti od situacije

- Izražava lične potrebe za hranom i pićem

- Zna da pita koliko je sati i shvata odgovor

193




rođendana: Buon compleanno!

- pisanje pozivnica - čestitanje: Auguri!

Congratulazioni! - Pokloni, hrana i

piće Ho fame. Prendo... Ho sete. Prendo...

- Praznici i svetkovine Karneval Buone feste! Felice Anno Nuovo!

- italijanske maske

- Pravilno koristi termine koji izražavaju prevozna sredstva

- Razlikuje različite faze dana u okviru 24 časa i pravilno ih koristi

- Pravilno izražava kuda ide i odakle dolazi

- Pravilno koristi konstrukcije za izražavanje nečijeg zanimanja

- Služi se jezičkim mehanizmima da naglasi ili istakne ono što želi

- Adekvatno koristi jezičke konstrukcije da iskaže osjećanja, želje i aktivnosti kojima se bavi

- Saopštava podatke o vremenu, godišnjim dobima, danima u nedelji

- Povezuje tekst prigodnih pjesama sa proslavama svetkovina i praznika

Slušanje: - sluša kratke tekstove tipa pjesme, dijaloga, razgovora, intervjua, kratke priče; - razumije i izdvaja osnovne informacije i bitne detalje iz navedenih audio zapisa; - nasluti i prepozna značenje nepoznatih riječi u tematski poznatom kontekstu; - razumije kratka i jednostavna uputstva. Govor:

- predstavljanje, osnovni klišei prilikom susreta; - informacije o sebi, članovima uže porodice i prijateljima (ko su, čime se bave); - odgovara na jednostavna pitanja; - ukratko opisuje i upoređuje predmete i stvari; - opis događaja; - izražavanje želje,potrebe, slaganja, neslaganja, dopadanja - (Mi piace... / Non mi piace...perché, Adoro...Amo...Oddio ... Preferisco...Sono

/non sono d’accordo); - traži i daje savjete i informacije, uputstva za snalaženje u vremenu i prostoru;

194

- izražava godine, cijene, sate korišćenjem brojeva; - povezuje redne brojeve sa specifičnom upotrebom u stručnoj terminologiji. Čitanje: - pronalazi poznata imena, riječi i rečenične obrte u kratkim tekstovima na

poznate teme; - razlikuje tip teksta (pismo, novinski članak, oglas, reklamu, pjesmu); - jasno razumije kratka uputstva ili poruke iz svakodnevnog života; - nalazi pojedine informacije; - nasluti i sam odredi značenje nepoznatih riječi u tematski poznatom kontekstu; - razumije jednostavne stručne tekstove koji se tiču kulture i muzike neke zemlje. Pisanje: - ortografski tačno piše kratke tekstove prema diktatu; - sastavlja jednostavne tekstove o sebi ili svojim prijateljima i rođacima; - piše kratka pisma, poruke i saopštenja (npr. pozivnicu za proslavu,

razglednicu...); - opisuje ljude i događaje; - unosi lične podatke u formulare i ankete; - piše zamišljene ili istinite kratke intervjue; - sastavlja kratke tekstove koji se tiču kulture i muzike neke zemlje.

195


Sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi


ucenik učenik učenik Partitivni član - Upoznaje i navodi

forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja:

- Di kad je količina Na bilo koji način određena

- Složeni član (del, Dello...) Za izražavanje neodređene količine

Zamjenice - Upoznaje i navodi

forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja

- Zamjenice u funkciji direktnog objekta

- (Complemento oggetto) naglašene i nenaglašene

- Zamjenice u funkciji indirektnog objekta (Complemento di termine) naglašene i nenaglašene

- Slaganje participa u Složenim

vremenima

- Uočava partitivni član i pravilno ga koristi

- Vlada formama složenog partitivnog člana

- Pravilno koristi - Forme složenog

partitivnog člana - Razlikuje

izražavanje određene i neodređene količine

- Analizira i poredi upotrebu člana u funkciji određene i neodređene količine

-------------------------- - Razumije u tekstu i

u govornom iskazu forme zamjenica u funkciji kako direktnog tako indirektnog objekta

- Pronalazi sličnosti i razlike kod zamjenica u funkciji direktnog i indirektnog objekta

- Razlikuje funkcije direktnog i indirektnog objekta

- Analizira i poredi upotrebu direktnog i indirektnog objekta

- Poznaje i pravilno koristi poziciju nenaglašenih formi u odnosu na glagol

- Adekvatno koristi complemento oggetto (lo, la...) Na novim primjerima i u novim situacijama

- Pravilno slaže

- Prevazilaženje

problema u komunikaciji

- Osjećanje

zajedništva - Komunikativnost - Stiče svijest o

postojanju velikog broja termina koji pokazuju veliku sličnost u maternjem i u stranom jeziku, uključujući stručne termine- na taj način otkriva globalnu povezanost u svijetu

- Kultura lijepog

ponašanja

- Grupni rad


- Slušanje audio


- Questionnario - Vero o falso

196




Pridjevi - Upoznaje i navodi

forme i objašnjava upotrebu sljedećih sadržaja

particip u rodu i broju sa direktnom nenaglašenom zamjenicom

- Prevazilazi razlike u rodu imenica u italijanskom i maternjem jeziku, te na bazi toga koristi pravilne forme direktnih zamjenica

- Adekvatno koristi Complemento di termine (Gli, le) na novim primjerima i u novim situacijama

- Razlikuje upotrebnu vrijednost formi koje su iste i za Complemento oggetto i za Complemento di termine (mi,ti, ci, vi)

- Razumije u tekstu i u govornom iskazu funkciju naglašene zamjenice

- Vlada pravilnom upotrebom naglašenih zamjenica

-------------------------- - Koristi prethodno

stečena znanja, te vlada pravilnom upotrebom pridjeva različitih formi za muški i ženski rod

- Uočava pridjeve koji su istog oblika za oba roda, tipa grande, gentile, poznaje ih, analizira i vlada njihovom upotrebom

- Osjećaj za tačnost i - Poštovanje obaveza - Osjećaj za značaj

života u porodici i društvu

- Osjećaj za zdrav

stil života - Svijest o

povezivanju Različitih kultura

- Ekološka svijest

- Praktično-muzički


muzika - Pjesme - Recitacije - Zagonetke,

brzalice i poslovice - Muzičke ljestvice

(abeceda) Projektni zadaci: - Izrada plakata i


zapisa i/ili

197




- Jednina i množina muškog i ženskog roda opisnih pridjeva, sa akcentom na pridjeve koji važe za oba roda

- Pokazni pridjevi u jednini i množini (questo, quello)

- Neodređeni pridjevi: nepromjenljivi (ogni, qualsiasi, qualche...) I oni koji razlikuju rod i broj (certo, poco, molto, tutto...)

- Upitni pridjevi (che? Quale?)

- Komparacija pridjeva (pravilne forme): komparativ, superlativ, apsolutni superlativ

Stručni termini - Termini za

Izražavanje Dinamike i tempa (lagana, brza, umjerena)

- Poznaje i pravilno koristi pridjeve bello i quello u poziciji ispred imenice i analizira njihovu formu,

- Poredi forme ovih pridjeva sa formama određenog člana, uočava sličnosti i razlike

- Poznaje i pravilno koristi upitne i neodređene pridjeve, obrazlaže njihovu upotrebu

- Razumije u tekstu i u govornom iskazu pravilne forme komparacije pridjeva, kao i apsolutni superlativ

- Uočava sličnosti i razlike u formama komparacije pridjeva u italijanskom i maternjem jeziku

- Razumije u tekstu i u govornom iskazu

- Pridjeve koji se koriste u oblasti muzike, uključujući forme apsolutnog superlativa

- Vlada navedenim terminima i pravilno ih primjenjuje prilikom izvođenja muzičkog djela

- Tempo: andante, moderato, allegro, allegretto, lento, adaggio, largo, andante...)

- Dinamika: piano, forte, mezzo piano, mezzo forte,

- Preciznost u

izražavanju - Sposobnost da

sluša, razumije i uvaži druge

- Osjećaj za

pozitivne uzore

izvođenja samih učenika na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina


pjevanje Izražajni oblici: - Igra uloga, - Dramatizacija

dijaloga Projektni zadaci: - Izrada plakata i

postera

198




- Komparacija pridjeva npr. U varijacijama u tempu (meno mosso, più allegro), ili u dinamici (più che pianissimo, fortissimo)

Imenice - Upoznaje i

obrazlaže način građenja i navodi:

- Imenice specifičnih i nepravilnih formi tipa: la tesi, il programma, la città,lo sport, il dramma, il pianista, l’orchestra, la radio, il dio...

- Imenice koje se koriste u oblasti muzike, a izražavaju muzičke forme i različite muzičke izvođače

pianissimofortissimo, crescendo, decrescendo...


u govornom iskazu, poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi i kombinuje:

- Imenice specifičnih i nepravilnih formi

- Termine koji označavaju različite muzičke forme (sonata, sonatina, concerto, etida, menuet, simfonia, opera lirica...)

- Termine koji označavaju različite muzičke izvođače (pianista, violinista...)


u govornom iskazu, poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi i kombinuje:* futur

- (futuro semplice) u različitim funkcijama (izražavanje radnje u budućnosti, kao i pretpostavke i naredbe )

- Futur II (futuro composto)

- Imperfekat (imperfetto)

- Opis radnje u prošlosti, radnje koja je trajala ili se ponavljala u prošlosti

- Upotreba gl.

- Timski rad i

spremnost na pomoć

- Potencira planove

u realizaciji želja i obaveza, uči se saradnji u okviru tima, kao i preuzimanju odgovornosti

- Izražava lične

stavove - Sigurnost u

prostornim Relacijama

- Slušanje tonskih zapisa i/ili izvođenja samih učenika na različitim instrumentima,

- Uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

- Vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ili izvođenje odgovarajućih komada

199




Glagoli - Upoznaje i

obrazlaže način građenja i navodi forme glagola

- Navodi osnovna pravila o upotrebi sljedećih glagolskih načina i vremena:

- Indikativ - Futur (forme i

upotreba): futuro semplice (pravilne i nepravilne forme), futuro composto (upotreba uz: quando, dopo che, appena), Kao i odnos futuro semplice/ futuro composto

- Imperfekat (imperfetto)

- Sve forme i upotreba, kao i odnos passato prossimo/imperfetto

- Povratni glagoli (forme i upotreba)

- Zapovjedni način –

imperativ (imperativo) (forme i upotreba)

- Negacija sa akcentom na nessuno, mai...u različitim pozicijama u rečenici

Volere u imperfektu

- Odnos passato prossimo/ imperfetto

- Povratne glagole, gdje pravi razliku između povratne zamjenice u maternjem jeziku (ista za sva lica i oba broja) i povratnih zamjenica koje variraju u italijanskom jeziku u zavisnosti od lica i broja

- Imperativ (sva lica) - Negaciju uz sve

obrađene glagolske načine i vremena, kao i nessuno, mai...u različitim pozicijama u rečenici

- Stručne termine: glagole koji se koriste u muzici, uključujući i specifična značenja određenih glagola u toj oblasti

- Vlada svim

određenim članovima i obrađenim prijedlozima i pravilno ih koristi

- Poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na

200




Stručni termini: - Glagoli koji se

koriste u muzici, uključujući i specifična značenja određenih glagola u toj oblasti, tipa: cantare, comporre, suonare, ballare, dirigere, redigere, scrivere, leggere, ascoltare, sentire, ripetere, svolgere...

Prijedlozi Upoznaje i navodi: - Združene forme

(prijedlog + član) (preposizioni articolate)

- Pravilo spajanja prijedloga s određenim članom

Prilozi Navodi: - Mjesto priloga u

Rečenici - Prilozi : spesso,

mai Sempre, qualche volta...

- Bene ≠ male - Poco ≠ molto

novim primjerima/u novim situacijama:

- Učestale prijedloge u ustaljenim izrazima

- Združene oblike prijedloga u cilju:

– Preciznijeg i pravilnijeg korišćenja prijedloga u funkciji padežnih značenja

– Boljeg situiranja u prostoru i vremenu

-------------------------- - Poznaje, pronalazi

sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama i vlada njihovom pozicijom u rečenici

- Sve prethodno obrađene priloge

- priloge spesso, mai Sempre, qualche volta...

- Razlikuje značenje priloga bene ≠ male, poco ≠ molto

- Logično se izražava na određenu temu

- Precizno izražava frekventnost vršenja neke radnje

201

Slušanje: - sluša različite vrste tekstova (pjesme, intervjue, razgovore, priče); - prepoznaje okolnosti sporazumijevanja govornika; - razumije suštinu izlaganja govornika; - prati i razumije razgovore iz svakodnevnog života; - izdvaja informacije bitne za snalaženje u jednostavnim situacijama; - prepoznaje stavove, emocije i raspoloženje govornika/sagovornika. Govor: - jednostavnim govornim sredstvima postavlja pitanja, odgovara, potvrđuje,

negira, objašnjava, savjetuje, preporučuje; - izvještava o svojim aktivnostima; - učestvuje u prikladnim dijalozima; - izražava potrebu, namjeru, žaljenje, obavezu, zabranu, uzrok, posljedicu; - daje kratke opise na zadatu temu, kako korišćenjem govornog jezika, tako iz

stručne oblasti; - pravi kratke intervjue, realne ili zamišljene (npr. sa kompozitorom, operskim

pjevačem, muzičkim izvođačem); - recituje i pjeva. Čitanje: - pronalazi bitne informacije u brošurama, oglasima, časopisima; - razumije suštinu teksta nakon prvog čitanja; - prati zaplet neke priče i izdvaja bitne događaje; - čita poznate i nepoznate jednostavne tekstove, kako iz govornog jezika, tako iz

stručne literature; - odgovara na pitanja iz teksta. Pisanje: - u pisanoj formi se zahvaljuje ili izvinjava; - piše kratke, jednostavne svakodnevne vijesti i saopštenja; - opisuje ljude, događaje, mjesta i pismeno izražava osjećanja; - koristi određene fraze i izraze, kako iz govornog jezika, tako iz stručne literature; - jednostavnim riječima i izrazima opisuje svoj budući profesionalni angažman.

202




učenik učenik učenik Zamjenice Upoznaje i navodi forme sljedećih sadržaja: - Partitivna

zamjenica »ne« - Spajanje

nenaglašenih objekatskih zamjenica, kao i partitivnog »ne«, sa infinitivom, imperativom, gerundivom, sa »ecco«

- Združene forme (forme accoppiate) (Complemento di termine + Complemento oggetto)

- Nenaglašene objekatske zamjenice i partitivno »ne« uz modalne glagole

- Slaganje nenaglašenih objekatskih zamjenica, kao i partitivnog »ne«, sa participom prošlim,

- Naglašene forme zamjenica

- Razumije u tekstu i u govornom iskazu forme navedenih zamjenica

- Razlikuje funkcije - Poznaje i pronalazi

sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama

- Nenaglašene i naglašene zamjenice (lične, povratne, objekatske – direktne i indirektne, partitivno »ne«)

- Združene forme (Complemento di termine + Complemento oggetto ili partitivno »ne«): ti presto il libro; TE LO presto domani

- Nenaglašene objekatske zamjenice uz imperativ (rispondimi; mi risponda)

- Nenaglašene zamjenice, partitivno »ne«, kao i združene forme sa infinitivom, imperativom, gerundivom, sa »ecco« spiegami la lezione! Spiegandome LA..., uz modalne glagole (puoi darce LA? CE LA puoi dare?) I u složenim

- Osjećanje

zajedništva - Podsticanje

samopouzdanja, motivisanosti i ekonomičnosti

o Komunikativnost

o Kultura lijepog

ponašanja

- Grupni rad


- Slušanje audio


- Questionnario - Vero o falso o Praktično-muzički


muzika - Pjesme - Recitacije

203




Pridjevi Upoznaje i navodi: - Pridjeve čija je

forma identična sa participom prošlim (lingua parlata)

- Komparacija pridjeva: nepravilne forme (buono, cattivo, alto, basso, grande, piccolo)

Stručna terminologija - Neke forme

nepravilne komparacije koje se koriste u stručnoj terminologiji (dur: maggiore ; mol: minore... ), skale, intervali

- Upotreba pridjeva čija je forma identična sa participom prošlim

glagolskim vremenima

- Naglašene forme zamjenica

- Vježbanjem i usvajanjem pravilnog naglašavanja navedenih zamjenica, učenik stiče svijest o njegovom značaju, zbog moguće konfuznosti u značenju

------------------------- - Poznaje, pronalazi

sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- Particip prošli u funkciji pridjeva

- Komparaciju pridjeva (pravilne i nepravilne forme)

- Neke forme komparacije koristi u stručnoj terminologiji (C- maggiore, B- minore); scale maggiori – scale minori; intervalli maggiori- intervalli minori;

- Uočava osnovna značenja određenih pridjeva i poredi ih sa njihovim značenjima u okviru stručne terminologije (legato, staccato...)

------------------------- - Analizira upotrebu

ranije usvojenih

- Osjećaj za tačnost i

poštovanje obaveza - Stiče svijest o

upotrebi velikog broja stručnih termina iz

- Zagonetke, brzalice i poslovice

- Muzičke ljestvice

(abeceda) * Projektni zadaci: - Izrada plakata i


zapisa i/ili izvođenja samih učenika na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina

204




u stručnoj terminologiji (legato, staccato...)

Imenice Upoznaje i objašnjava: - Znake i simbole u

muzici - Podjelu

instrumenata, uz podvrste i preciziranje instrumenata po pripadnosti (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a percussione

imenica i pronalazi sličnosti u novim formama i primjerima

- Razumije u tekstu i u govornom iskazu, poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- Termine koji na italijanskom jeziku označavaju znake i simbole (SEGNI E SIMBOLI: rigo, chiave di do, pausa, indicazione della tonalità...)

- Termine koji označavaju različite instrumente:

- Strumenti a corda: La famiglia del violino (il violino, la viola, il violoncello, il contrabasso); strumenti a corde pizzicate (l'arpa,il clavicembalo, la chitarra), strumenti a corde percosse (il pianoforte)

- Strumenti a fiato In legno (il flauto, l'ottavino=il flauto poccolo) ed ad ancia (l'oboe); strumenti traspositori(il corno inglese, il clarinetto, il fagotto, il contrafagotto); ottoni

italijanskog jezika u oblasti muzike

- Osjećaj za

pozitivne uzore - Osjećaj za

pravilnije i preciznije izražavanje

- Postizanje veće

ekonomičnosti u izražavanju

- Preciznost u

izražavanju


pjevanje - Izražajni oblici:

Igra uloga, Dramatizacija dijaloga

- Pjevanje pjesmica

na italijanskom jeziku

205




Brojevi Navodi i pojašnjava forme sljedećih sadržaja: - Termini koji

označavaju vokalne ili instrumentalne ansamble

- Redni brojevi u stručnoj terminologiji

(il corno, la tromba, il trombone, la tuba)

- strumenti a percussione Timpani, la grancassa, il tamburo militare, il tamburello,i piatti, il triangolo)

------------------------- - Uočava posebna

značenja brojeva u stručnoj terminologiji

- Primjenjuje poznavanje rednih brojeva na stručne predmete iz muzičke oblasti, kombinuje ih i upotrebljava na novim primjerima

- Poznaje, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- Termine koji označavaju vokalne ili instrumentalne sastave: duetto, quartetto, quintetto...

------------------------- - Razumije u tekstu i

u govornom iskazu, poznaje:

- Trapassato prossimo *gerundio

- Partricipio presente

- Condizioinale presente i vlada njihovim formama i upotrebom

- Uočava i analizira razliku u upotrebi

- Timski rad i

spremnost na pomoć

- Pro et contra - Vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i/ ili izvođenje odgovarajućih komada

- Sastavljanje kraćih

tekstova uz pravilno korišćenje naučenih formi


tekstova na zadate stručne teme

206




Glagolski oblici i Vremena Upoznaje i obrazlaže način građenja i navodi forme sljedećih glagolskih načina i vremena: - Indikativ

trapassato prossimo

- Gerundiv (gerundio – semplice/ composto) glagol stare u prezentu i imperfektu + gerundiv

- Mogući način (condizioinale presente) pravilne i nepravilne forme

- Particip prezenta (partricipio presente)

- Stručna

terminologija iz oblasti muzike zasnovana na gerundivu

- Navodi osnovna

pravila o upotrebi sljedećih Prošlih vremena: passato prossimo / imperfetto / Trapassato prossimo

triju obrađenih prošlih vremena: Passato prossimo/ imperfetto/ Trapassato prossimo

- Pronalazi sličnosti i razlike u korišćenju prošlih vremena u italijanskom i u maternjem jeziku

- Pravilno koristi na novim primjerima navedena glagolska vremena, tako da zna da ispriča neku radnju u prošlosti, uz adekvatno korišćenje sva tri prošla vremena

- Izražava uzrok, uslov, istovremenost dešavanja radnje

- Pravilno koristi mogući način (condizionale presente) i koristi ga za izražavanje želje i mogućnosti, kao i u kulturnom ophođenju

- Poredi i analizira upotrebu gerundiva i participa prezenta u svakodnevnom jeziku sa njegovom upotrebom u muzici (stručni termini) (crescendo/ decrescendo, andante...)

------------------------- - Poredi i analizira

upotrebu prijedloga u različitim kontekstima, gdje pronalazi sličnosti i

207




Prijedlozi Navodi forme sljedećih prijedloga: (sopra, sotto, davanti, dietro, dentro, fuori, entro, vicino a, lontano da, verso, fra, tra...) Sintaksičke konstrukcije Upoznaje sljedeće konstrukcije i obrazlaže način njihove tvorbe: - Glagol+di+infinitiv

(dimenticare di, finire di, smettere di...)

- Glagol+ a+infinitiv (cominciare a, mettersi a,

razlike - Izvodi zaključke o

upotrebi prijedloga i pravilno upotrebljava već usvojene prijedloge na novim primjerima i u novim situacijama

- Uočava način upotrebe novih prijedloga, Pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno ih koristi na novim primjerima/u novim situacijama

------------------------- - Poredi i analizira

upotrebu poznatih glagola u novim sintaksičkim konstrukcijama, gdje uočava greške, pronalazi sličnosti i razlike

- Utvrđuje upotrebu prijedloga

- Koristi na novim primjerima i u novim situacijama odgovarajuće sintaksičke konstrukcije (comincio a capire; La ringrazio; li vuoi aiutare? Devi smettere di fumare

- Izražava stanja i potrebe

- Pronalazi sličnosti i razlike sa adekvatnim konstrukcijama u maternjem jeziku

------------------------- - Uočava razlike

između već

208




invitare a…) - Glagolski izrazi

Sa avere tipa: aver ragione, aver freddo, aver bisogno) I sa fare (far presto, fare la colazione, fare il regalo, far fare)

- Glagoli koji zahtijevaju različite konstrukcije od ekvivalentnih glagola u maternjem jeziku: Chiedere A qcn, domandare A qcn, ringraziare QCN, aiutare QCN

Prilozi Objašnjava i navodi: - Priloge za način

(- mente) - Posebne priloge

tipa gentilmente, difficilmente

- Forme komparacije priloga (pravilna i nepravilna)

poznatih priloga i priloga na

- Mente - Razumije u tekstu i

u govornom iskazu navedene priloge

- Pravilno gradi, poznaje, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima/u novim situacijama:

- Priloge za način, - Nepravilne forme

komparacije priloga bene i male,

- Apsolutni superlativ

- Upotrebljava prilog za način u adekvatnoj poziciji u rečenici

Slušanje: - sluša različite tekstove (razgovor, intervju, opis, oglas, reklama, priča, pjesma); - izdvaja najvažnije informacije kratkog tonskog snimka; - izdvaja bitne informacije iz oglasa i kratkih poruka, kao i iz stručne literature; - prepoznaje opisanu ličnost ili događaj; - razumije izlaganje u kome se poznati jezik javlja u novom kontekstu; - u kontekstu određuje značenje nepoznatih riječi; - razumije suštinu sadržaja i forme nekog složenijeg teksta, kako iz govornog

jezika, tako i iz stručne literature. Govor: - odgovara na pitanja po datim temama; - verbalno izražava želju, vjerovatnoću, (ne)mogućnost, pretpostavku; - govori o sopstvenom iskustvu; - komunicira uz neznatno oklijevanje; - daje kratke izvještaje i informacije o poznatim događajima i temama kako iz

svakodnevnog života, tako i iz stručne literature; - recituje i pjeva.

209

Čitanje: - čita i razumije jednostavne tekstove u sferi njegovog interesovanja, kao i stručne

tekstove; - razumije određene izraze i fraze; - razumije pojedinosti, veze između djelova teksta; - prati zaplet neke priče i izdvaja najvažnije događaje. Pisanje: - piše i uobličava kratki tekst, uz jasno povezivanje ideja, kako na temu iz

svakodnevnog života, tako i iz stručne oblasti; - pismeno izražava obaveze i dužnosti; - piše o budućem pozivu; - opisuje svoje aktivnosti iz svakodnevnog života, kao i iz prošlosti; - sastavlja kratke izvještaje vezane za određene informacije iz svakodnevnog

života i iz stručne oblasti; - piše lična pisma.

210




ucenik učenik učenik Zamjenice - Utvrđuje stečeno

poznavanje prijedloga i upotrebe glagolskih vremena i dopunjuje ga

- Upoznaje i navodi forme sljedećih sadržaja:

- Relativne zamjenice Pronomi relativi (che, quale, cui)

- Neodređene zamjenice: ognuno, ciascuno, qualcuno, chiunque

Imenice Navodi: - Imenice koje

označavaju zvanje ili zanimanje tipa: studente – studentessa attore –attrice

- Imenice koje imaju jedan oblik za oba roda, tipa: il nipote – la nipote

- Imenice potpuno različitih oblika za muški i ženski rod, tipa: padre – madre, maschio – femmina

- Imenice ženskog roda koje se u jednini završavaju

- Obrazlaže način tvorbe složenih zamjenica

- Poznaje relativne zamjenice, poredi i analizira njihove forme i upotrebu, pronalazeći sličnosti i razlike u upotrebi

- Pravilno upotrebljava na novim primjerima/u novim situacijama relativne zamjenice, uz adekvatno korišćenje glagolskih vremena

- Izražava padežne odnose korišćenjem odnosnih zamjenica cui i quale (del quale – di cui; alla quale – a cui...)

- Pravi razliku u značenju relativne zamjenice che koja se odnosi na vršioca radnje i one koja se odnosi na direktni objekat u rečenici

- Tvori složene rečenice

- Obrazlaže način

tvorbe navedenih sadržaja (imenice)

- Poznaje imenice iz sadržaja, poredi i analizira njihove forme i upotrebu, pronalazeći sličnosti i razlike

- Pravilno upotrebljava na novim

- Komunikativnost - Osjećaj za tačnost i

poštovanje obaveza - Osjećaj za značaj

života u porodici i društvu

- Osjećaj za zdrav

stil života

- Grupni rad


- Slušanje audio


- Questionnario - Vero o falso o Praktično-muzički


muzika - Pjesme

211




na – o, (la mano, l'auto, la radio)

- Deminutiv, augmentativ, pejorativ

Stručna terminologija Navodi i objašnjava : - Podjelu na muzičke

oblike i na muzičke vrste

- Kamerni sastavi - Sonatni oblik - Instrumentalne

vrste i sastav simfonijskog orkestra

- Vrste muzičkih djela (simfonija, koncert, svita, simfonijska pjesma)

- Glas (la voce umana): coro (uključujući vrste horova) soprano, contralto, tenore, basso

- Specifična terminologija: Koncertna sala - sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički festival – festival di musica, takmičenje – concorso,

primjerima/u novim situacijama: deminutiv

- (cavallo - cavallino; vino- vinello; giovane- giovanetto; casa - casuccia ); augmentativ (libro - librone; Uomo - uomone; ) pejorativ (lavoro – lavoraccio)

- Pravi razliku u značenju/upotrebi augmentativa i pejorativa

- Poredi forme i način upotrebe sa adekvatnim imenicama u maternjem jeziku

- Sistematizuje, utvrđuje i obogaćuje prethodno naučene termine koji označavaju zanimanja i porodične odnose

- Pravilno i adekvatno koristi forme deminutiva u stručnoj terminologiji (sonatina, libretto)

- Na osnovu već stečenih znanja i osjećaja za melodiju i ritam izražava sve veću sposobnost da italijanski jezik osjeća i razumije

- Na italijanskom jeziku poznaje, izražava, analizira, primjenjuje u novim situacijama:

- Muzičke oblike i muzičke vrste

- Svijest o

povezivanju Različitih kultura

- Kultura lijepog

ponašanja - Osjećanje

zajedništva

- Recitacije - Zagonetke,

brzalice i poslovice - Muzičke ljestvice

(abeceda) - Projektni zadaci: - Izrada plakata i


zapisa i/ili izvođenja samih učenika na različitim instrumentima, uz neposredno korišćenje adekvatnih termina


pjevanje - Izražajni oblici:

Igra uloga, Dramatizacija dijaloga

- Pjevanje pjesama

na italijanskom jeziku

212




stipendija - borsa di studio uključujući svu propratnu terminologiju

- Najveći predstavnici muzike u Italiji

Italijanski glagolski sistem Objašnjava: - Iskazivanje

trajanja ili svršenosti radnje kroz različite glagolske konstrukcije:

- Početak radnje: mettersi a, cominciare a, prendere a

- Spremnost da se otpočne neka radnja: stare per+infinitiv

- Trajanje radnje koje se izražava u svim vremenima, upotrebom sljedećih konstrukcija: andare+gerundio, stare+gerundio, stare a + infinitiv

- Završetak radnje: finire di, smettere di, finire col + infinitiv

- Bezlični glagoli: piovere, nevicare, accadere, succedere, bastare, bisognare, parere, sembrare

- Kamerne sastave - Sonatni oblik - Sastav simfonijskog

orkestra - Specifičnu

terminologiju vezanu za: koncertnu sala - sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički festival – festival di musica, takmičenje – concorso, stipendiju - borsa di studio

- Piše molbu za učešće na festivalu – takmičenju, kao i molbu za stipendiju

- Koristi stručne termine iz pojedinačnih oblasti -glas (LA VOCE UMANA: soprano, contralto, tenore, basso

- Analizira upotrebu usvojenih glagolskih oblika i pronalazi sličnosti u novim sintaksičkim obrtima i primjerima

- Poznaje značenja novih sintaksičkih oblika, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima / u novim situacijama:

- Glagolske konstrukcije / izraze koji izražavaju trajanje, početak i

- Stvara pozitivnu

orjentaciju prema zanimanju

- Ekološka svijest - Stiče osjećaj

odmjerenosti u komunikaciji

- Vizuleni pregled

nota za različite kompozicije u cilju pronalaženja i usvajanja navedenih stručnih termina, uz eventualno slušanje i /ili izvođenje odgovarajućih komada


tekstova uz pravilno korišćenje naučenih formi


tekstova na zadate stručne teme

213




- Bezlično si (u 3. Licu jedn. Svih vremena)

- Slaganje vremena (indikativ)

Glagolski oblici i vremena Objašnjava: - Indikativ: - Pasiv (passivo) - Pasiv sa glagolom

essere i venire - Mogući način:

Condizionale composto

Upoznaje: - Passato remoto - Konjunktiv

Congiuntivo Presente / passato/ imperfetto /trapassato

svršetaki radnje tipa: mettersi a, cominciare a, prendere a, stare per+infinitiv, andare+gerundio, stare+gerundio, stare a + infinitiv, finire di, smettere di, finire

- Bezlične glagole, kao i bezlično SI

- Analizira upotrebu slaganja vremena

- Poznaje slaganje vremena, pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku, pravilno ga koristi na novim primjerima / u novim situacijama, pravi razliku u značenju i upotrebi vremena u realnom vremenu i u prošlosti

- Analizira upotrebu usvojenih glagolskih načina i oblika i pronalazi sličnosti u novim

- Pravilno gradi pasiv i Condizionale composto

- Pravi razliku u značenju i upotrebi formi pasiva koji se grade sa glagolom essere i venire

- Poznaje, kombinuje i adekvatno koristi na novim primjerima / u novim situacijama

- Pasivnu konstrukciju i Condizionale composto (izražava

214




Prilozi: Objašnjava i navodi: - Pridjevske forme u

funkciji priloga (poco, molto, facile, difficile, obbligatorio, bello...) – mjesto u rečenici i upotreba

želju ili mogućnosti u prošlosti);

- Pronalazi sličnosti i razlike u maternjem jeziku

- Razumije u tekstu i govoru:

- Passato remoto - Congiuntivo

presente / passato/ imperfetto /trapassato

- Pravi razliku u značenju i upotrebi navedenih formi u funkciji pridjeva i priloga

- Poredi i analizira sa adekvatnim formama u maternjem jeziku

- Navedene pridjevske forme s priloškim značenjem kombinuje, pravilno koristi na novim primjerima / u novim situacijama, uz upotrebu odgovarajuće glagolske konstrukcije (Per lei tutto è facile; E' bello sciare! Lavorano molto)

- Razumije u tekstu i govoru forme konjunktiva uslovljene izrazima: è facile che...; è bello che...)

215

Slušanje: - izdvaja potrebne informacije u nešto dužem izlaganju/dijalogu; - razumije izlaganje/razgovor u kojem se poznate jezičke pojave javljaju u novom

kontekstu, kako na teme iz svakodnevnog života, tako iz stručne oblasti; - prati tok događaja; - razumije suštinu sadržaja, kao i pojedinosti nekog složenijeg teksta, uključujući

stručne tekstove. Govor: - recituje i pjeva; - nabraja, rezimira, donosi zaključke; - govori o sopstvenom iskustvu i stvarima koje poznaje iz svakodnevnog života i iz

stručne oblasti; - kritikuje, savjetuje, ulaže žalbu i daje primjedbe; - priprema kratko izlaganje na zadatu temu (npr. o životu i opusu poznatog

kompozitora, violiniste..., kao i o nekom muzičkom djelu); - preuzima inicijativu u toku nekog razgovora; - vodi razgovor o bliskim temama bez pripreme; - govori o sopstvenim planovima na profesionalnom polju; - učestvuje u razgovoru o nekom muzičkom djelu, kompozitoru, dirigentu,

koncertu... Čitanje: - brzo pređe složeniji, duži tekst (npr.kratka biografija, kritika nekog muzičkog

djela, anegdota, odlomak iz književnog djela...); - razumije ideje i objašnjenja iz teksta uz pomoć rječnika; - razumije poruku teksta iz svakodnevnog života i iz stručne oblasti; - pronalazi u dužem tekstu tražene informacije i objedinjuje ih kako bi ispunio

zadatak; - razumije jezik struke. Pisanje: - sastavlja kratku biografiju; - piše molbu (za upis na Konzervatorijum, za dodjelu stipendije, za učešće na

takmičenju, za profesionalni angažman...); - vrši sintezu elemenata prikupljenih iz razlilčitih izvora; - opisuje radnju nekog djela (muzičko–scenskog, filma ili knjige) i iznosi svoje

mišljenje; - piše izvještaj, referat, rezime na temu iz stručne oblasti i iznosi svoje mišljenje; - sastavlja tekst o nekom muzičkom djelu, kompozitoru, dirigentu ili koncertu.

216

Opšte teme koje se mogu obrađivati kroz sva četiri razreda: vokalni ili instrumentalni sastavi: duetto, quartetto, quintetto... TEME: - svakodnevni život (u gradu, na selu), škola, porodica, prijatelji, jela i pića,

stanovanje, hobi, zanimanja, moda, tradicija, kultura i običaji, zabava, druženje, sport, slobodno vrijeme, mediji, društvo, život mladih, odmor i putovanja, druge zemlje, poznate ličnosti, životna sredina i ekologija;

- muzički instrumenti; - muzički izvođači (pianista, violinista...); - podjela instrumenata (strumenti a corda, strumenti a fiato, strumenti a

percussione ); - tempo: andante, moderato, allegro, allegretto, lento, adaggio, largo,

andante...); - dinamika: piano, forte, mezzo piano, mezzo forte, pianissimo, fortissimo,

crescendo, decrescendo; - različite muzičke forme (sonata, sonatina, concerto, etida, menuet, simfonia,

opera lirica...); - upotreba stručne terminologije u tekstu - glagoli tipa: cantare, comporre,

suonare, ballare, dirigere, redigere, scrivere, leggere, ascoltare, sentire, ripetere, svolgere; -izvedene riječi;

- SEGNI E SIMBOLI: rigo, chiave di do, pausa, indicazione della tonalità; - muzički oblici i muzičke vrste; - kamerni sastavi; - sonatni oblik; - sastav simfonijskog orkestra; - koncertna sala - sala di concerto, pozorište –teatro, balet – baletto, muzički

festival – festival di musica, takmičenje – concorso, stipendija - borsa di studio; - glas (LA VOCE UMANA: soprano, contralto, tenore, basso) - različite epohe i pravci u muzici; - kompozitori, izvođači, dirigenti... Preporučuje se obrada stručnih termina/tekstova u sljedećoj razmjeri: Prvi razred: 10% od ukupnog fonda časova; Drugi razred: 15% od ukupnog fonda časova; Treći razred: 25% od ukupnog fonda časova; Četvrti razred: 30 % od ukupnog fonda časova. 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora OPŠTI DIO: - udžbenik stranog jezika, sa dodatkom za samostalne vježbe učenika (po

mogućnosti stranog izdavača): - preporučuje se i udžbenik CANTA CHE TI PASSA (C.M. Naddeo – G. Trama, editore

Alma, 2002) koji se može koristiti kao dopuna baznog udžbenika. STRUČNI DIO: - poseban udžbenik za muzičke škole (po mogućnosti stranog izdavača, uz dopunu

udžbenikom ITALIJANSKI JEZIK za III i IV razred Srednje muzičke škole (Draga Ziherl, Zavod za udžbenike i nastavnih sredstava Beograd, 1997.);

- autentični dokumenti i/ili prilagođene verzije: note za kompozicije; adekvatni tekstovi o muzičkim solistima i orkestrima, dirigentima, kompozitorima, piscima libreta; adekvatni tekstovi o muzičkim žanrovima i pravcima; prospekti o

217

održavanju koncerata, opera, baleta, različitih pozorišnih predstava; prospekti o održavanju muzičkih festivala i takmičenja sa uslovima učešća na njima; prospekti o različitim Muzičkim školama i Muzičkim akademijama; prospekti o konkursima za stipendije; audio i vizuelni zapisi; tekstovi iz štampe i sa interneta.

Didaktička literatura: T. Taechner: Insegnare la lingua straniera, Bologna II Mulino, 1986. A. Giacalone Ramat (a cura di): L’italiano tra le altre lingue, strategie di acquisizione, Bologna II Mulino, 1988.

Gramatike: - Josip Jernej, Konverzacijska italijanska gramatika, Zagreb, 1982. - M. Dardano/P. Trifone, Grammatica italiana con nozioni di linguistica, Firenze,

1988. - Salvatore Battaglia– Vincenzo Pernicone, Grammatica italiana, Torino, 1986. - Silvia Fogliato – Maria Carla Testa, Italiano: l'uso e la grammatica, Milano, 2000. - Luciano Satta, La prima scienza, grammatica italiana, Firenze, 1986.

Rječnici: - M. Dejanović – J. Jernej, Hrvatsko ili srpsko-italijanski rječnik, Zagreb - M. Dejanović – J. Jernej, Talijansko-hrvatski ili srpski rječnik, Zagreb - Ivan Klajn, Italijansko-srpski rječnik, Nolit, Beograd, 2003. - DIZIONARIO GARZANTI, 2006. - Emidio De Felice – Aldo Duro, Dizionario della lingua e della civiltà italiana

contemporanea, Firenze, 1976. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - kabinet stranog jezika sa fono i video opremom + kompjuter sa priključkom za

internet; - muzički instrumenti; - kasete i CD (muzički audio-zapisi); - video kasete sa kraćim sekvencama. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjeravaju se i ocjenjuju: usmeni odgovori, pisanje, govor i pismeni radovi; - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u

klasifikacionom periodu. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine; - Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim

periodima. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani profesor stranog jezika- italijanski jezik. 10. Povezanost predmeta: maternji jezik (morfologija, sintaksa, opšta književnost), prvi strani jezik (morfologija, sintaksa), solfeđo, harmonija, istorija muzike, muzički oblici, poznavanje muzičke literature, instrument i hor.

218

2. ISPITNI KATALOZI 2.1. Ispitni katalozi za stručno-teorijske predmete 2.1.1. ISTORIJA MUZIKE SA UPOZNAVANJEM MUZIČKE LITERATURE 1. Naziv ispitnog kataloga: Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature 2. Cilj ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature

3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na ispitu:

4. Muzika u prvobitnoj društvenoj zajednici 5. Muzika starih vanevropskih civilizacija 6. Muzika antičke Grčke 7. Muzika antičkog Rima 8. Muzička kultura u Crnoj Gori od praistorije do pojave hrišćanstva 9. Muzička kultura srednjeg vijeka 10. Muzika u periodu ranog hrišćanstva 11. Muzika Vizantije 12. Gregorijanski koral 13. Deformacija gregorijanskog korala 14. Razvoj notacije i teorije 15. Muzička kultura u Crnoj Gori u ranom srednjem vijeku od pojave hrišćanstva

do XII vijeka 16. Rani višeglasni oblici 17. Ars Antiqua 18. Ars Nova 19. Svjetovna jednoglasna muzika u srednjem vijeku 20. Franko - flamanska škola 21. Renesansa 22. Venecijanska škola 23. Rimska škola 24. Razvoj madrigala 25. Pojava instrumentalne muzike, instrumentalne dionice u vokalnim formama

od XIII vijeka 26. Barok 27. Rani barok 28. Razvoj opere u Italiji, Francuskoj, Njemačkoj i Engleskoj 29. Opera u Italiji 30. Opera u Francuskoj 31. Pojava opere u Engleskoj 32. Glukova reforma opere 33. Vokalno - instrumentalna muzika XVII vijeka 34. Srednji barok - rađanje instrumentalnog stila 35. Zreli barok 36. J.S.Bah 37. G.F.Hendl 38. Pretklasicizam u muzici (rokoko) 39. Opšte karakteristike klasicizma 40. Jozef Hajdn - tvorac klasičnog stila 41. W.A.Mocart

219

42. L.van Betoven 43. Opšte karakteristike romantizma 44. Rani romantizam 45. Razvoj opere u romantizmu 46. Zreli romantizam 47. Programska muzika 48. Eduard Hanslik i muzika druge polovine XIX vijeka 49. Simptom povratka na klasični model 50. Put ka muzici XX vijeka 51. Solo pjesma druge polovine XIX vijeka 52. Ruska muzika druge polovine XIX vijeka 53. Norveška i finska muzika 54. Češka muzika 55. Muzička kultura na južnoslovenskom prostoru do I svetskog rata 56. Muzička kultura u Crnoj Gori u XIX vijeku do 1918.godine 57. Muzička drama 58. Stilske karakteristika impresionizma 59. Klod Debisi 60. Moris Ravel 61. Aleksandar Skrjabin 62. Stilske karakteristike ekspresionizma 63. Druga bečka škola 64. Folklorni ekspresionizam 65. Neoklasicizam 66. Muzika u Rusiji- Sovjetskom Savezu u XX vijeku 67. Muzika na južnoslovenskom području u XX vijeku 68. Muzička kultura u Crnoj Gori između dva svjetska rata i poslije 1945. godine 69. Muzika u Francuskoj, Italiji i Njemačkoj prije i poslije II svjetskog rata 70. Češka moderna 71. Integralni serijalizam i Mesijan 72. Aleatorika 73. Poljska škola (Lutoslavski - Penderecki) 74. Elektronska muzika 75. Tendencija razvoja muzike u drugoj polovini XX vijeka u Evropi i Americi 76. Džez muzika

4. Tip ispita Usmeno. Nastavnik/aktiv formuliše pojedina pitanja i sastavlja detaljan spisak ispitnih pitanja na osnovu okvirnog spiska pitanja, datih u ispitnom katalogu. Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti. Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta. Usmeni ispit traje najviše 20 minuta. Ispit se realizuje u skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku polaganja praktičnog, završnog, stručnog i diplomskog ispita.

220

2.1.2. POLIFONIJA 1. Naziv ispitnog kataloga: Polifonija 2. Cilj ispita

Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Polifonija


1. Objasni specifičnost polifonog načina komponovanja (vokalni stav) i prepoznaj u zadatom primjeru

2. Objasni zakonitosti formiranja vokalne kontrapunktske melodije tipa "cantus firmus" i prepoznaj u zadatom primjeru

3. Objasni zakonitosti formiranja vokalne kontrapunktske melodije tipa "floridus" i prepoznaj u zadatom primjeru

4. Objasni princip izrade vokalnog polifonog stava na modalnoj osnovi (počeci, kadence, odnos glasovi - sazvučja) i prepoznaj u zadatom primjeru

5. Objasni tretman konsonantnih sazvučja u dvoglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

6. Objasni tretman melodijske disonance u vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

7. Objasni tretman disonantnih sazvučja u dvoglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

8. Objasni princip izrade slobodnog dvoglasnog vokalnog polifonog stava i prepoznaj u zadatom primjeru

9. Objasni imitaciju i način primjene u dvoglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

10. Objasni tretman konsonantnih sazvučja u višeglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

11. Objasni tretman disonantnih sazvučja u višeglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

12. Objasni princip izrade višeglasnog vokalnog polifonog stava tipa kombinacije 2 floridusa sa cantus firmusom i prepoznaj u zadatom primjeru

13. Objasni princip izrade slobodnog višeglasnog vokalnog polifonog stava i prepoznaj u zadatom primjeru

14. Objasni imitaciju, njen značaj i način primjene u višeglasnom vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

15. Objasni tretman teksta u vokalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

16. Objasni formu kanona (specifičnosti, način izrade, vrste) i prepoznaj u zadatom primjeru

17. Objasni formu madrigala (specifičnosti, princip izrade) i prepoznaj u zadatom primjeru

18. Objasni formu moteta (specifičnosti, princip izrade) i prepoznaj u zadatom primjeru

19. Objasni specifičnost polifonog načina komponovanja (instrumentalni stav) i prepoznaj u zadatom primjeru

20. Objasni zakonitosti formiranja instrumentalne kontrapunktske melodije i prepoznaj u zadatom primjeru

21. Objasni princip izrade instrumentalnog polifonog stava na tonalnoj-dursko/molskoj osnovi (harmonska sredstva, odnos glasovi - sazvučja) i prepoznaj u zadatom primjeru

221

22. Objasni tretman konsonantnih sazvučja u dvoglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

23. Objasni tretman melodijske disonance u instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

24. Objasni tretman disonantnih sazvučja u dvoglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

25. Objasni tretman disonantnih sazvučja (akordske disonance) u višeglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

26. Objasni imitaciju, njen značaj i način primjene u dvoglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

27. Objasni imitaciju, njen značaj i način primjene u višeglasnom instrumentalnom polifonom stavu i prepoznaj u zadatom primjeru

28. Objasni dvostruki obrtajni kontrapunkt (princip izrade, primjenu) i prepoznaj u zadatom primjeru

29. Objasni dvoglasnu sekvencu i njen značaj u instrumentalnim polifonim formama (princip izrade, vrste, primjenu) i prepoznaj u zadatom primjeru

30. Objasni formu dvoglasne invencije (oblik i tonalni plan) i prepoznaj u zadatom primjeru

31. Objasni formu dvoglasne invencije (ekspoziciju) i prepoznaj u zadatom primjeru

32. Objasni formu dvoglasne invencije (razvojni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru

33. Objasni formu dvoglasne invencije (završni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru

34. Objasni formu troglasne invencije (oblik i tonalni plan) i prepoznaj u zadatom primjeru

35. Objasni formu troglasne invencije (ekspoziciju) i prepoznaj u zadatom primjeru

36. Objasni formu troglasne invencije (razvojni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru

37. Objasni formu troglasne invencije (završni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru

38. Objasni međustav u invenciji (značaj sekvence) i prepoznaj u zadatom primjeru

39. Objasni formu fuge (oblik i tonalni plan) i prepoznaj u zadatom primjeru 40. Objasni odnos teme i odgovora u fugi i prepoznaj u zadatom primjeru 41. Objasni pojam kontrasubjekta u fugi i prepoznaj u zadatom primjeru 42. Objasni formu fuge (ekspozicija) i prepoznaj u zadatom primjeru 43. Objasni formu fuge (razvojni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 44. Objasni formu fuge (završni dio) i prepoznaj u zadatom primjeru 45. Objasni međustav u fugi (značaj sekvence) i prepoznaj u zadatom primjeru 46. Objasni trostruki obrtajni kontrapunkt (princip izrade, primjenu) i

prepoznaj u zadatom primjeru 47. Objasni višeglasnu sekvencu i njen značaj u instrumentalnim polifonim

formama (princip izrade, vrste, primjenu) i prepoznaj u zadatom primjeru 48. U zadatom primjeru barokne svite prepoznaj i objasni primjenu polifone

tehnike 49. U zadatom primjeru tokate prepoznaj i objasni primjenu polifone tehnike 50. U zadatom primjeru fantazije prepoznaj i objasni primjenu polifone tehnike 51. U zadatom primjeru preludijuma prepoznaj i objasni primjenu polifone

tehnike 52. U zadatom primjeru polifonih varijacija prepoznaj i objasni primjenu

polifone tehnike

222


223

2.1.3. HARMONIJA 1. Naziv ispitnog kataloga: Harmonija 2. Cilj ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Harmonija


1. Objasni i napiši primjere vezivanja kvintno srodnih kvintakorda 2. Objasni i napiši primjere vezivanja nesrodnih kvintakorda 3. Objasni i napiši primjere vezivanja tercno srodnih kvintakorda 4. Objasni i napiši primjere vezivanja nesrodnih kvintakorda koji odstupaju od

opšteg pravila 5. Harmonizuj karakterističnim harmonskim obrtima prirodni mol 6. Harmonizuj karakterističnim harmonskim obrtima melodijski mol 7. Objasni sekstakorde glavnih stupnjeva i napiši karakteristične veze 8. Objasni sekstakorde sporednih stupnjeva i napiši karakteristične veze 9. Objasni i napiši primjere obrtajnog, prolaznog, skretničnog, i zadrzičnog

kvartsekstakorda 10. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći odgovarajuce trozvuke

(kvintakordi, sekstakordi, kvartsekstakordi) 11. Objasni i napiši primjer zadržice kao vanakordskog tona 12. Objasni i napiši primjer prolaznice kao vanakordskog tona 13. Objasni i napiši primjer skretnice kao vanakordskog tona 14. Objasni i napiši primjer anticipacije kao vanakordskog tona 15. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći različite vanakordske tonove 16. Prepoznaj i označi u notnom primjeru vrste vanakordskih tonova 17. Objasni i napiši dominantni septakord sa razrješenjima 18. Objasni i napiši obrtaje dominantnog septakorda sa razrješenjima 19. Objasni i napiši septakord drugog stupnja i obrtaje sa odgovarajućim

razrješenjima 20. Objasni i napiši septakord sedmog stupnja i obrtaje sa odgovarajućim

razrješenjem 21. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći odgovarajuće trozvuke i

četvorozvuke 22. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći glavne septakorde i njihove

obrtaje 23. Prepoznaj i označi u notnom primjeru glavne septakorde i obrtaje 24. Objasni i napiši karakteristične primjere sporednih septakorada sa

odgovarajućim razrješenjima 25. Objasni i napiši primjere dominantnog nonakorda i obrtaja sa odgovarajućim

razrješenjima 26. Objasni i napiši akorde sa povišenim četvrtim stupnjem uz odgovarajuća

razrješenja 27. Napiši harmonizaciju zadate melodije sa povišenim četvrtim stupnjem 28. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju sa povišenim četvrtim stupnjem 29. Objasni i napiši akorde sa povišenim drugim stupnjem uz odgovarajuća

razrješenja 30. Napiši harmonizaciju zadate melodije sa povišenim drugim stupnjem 31. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju sa povišenim drugim stupnjem 32. Objasni i napiši alterovane akorde sa sniženim drugim stupnjem sa

odgovarajućim razrješenjima

224

33. Napiši harmonizaciju zadate melodije sa sniženim drugim stupnjem 34. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju sa sniženim drugim stupnjem 35. Prepoznaj i označi u notnom primjeru alterovane akorde 36. Objasni alterovane akorde dijatonskog i hromatskog tipa, njihove razlike i

mnogostranost 37. Objasni vantonalne dominante i vantonalni sedmi stupanj i napiši primjere

sa odgovarajućim razrješenjima 38. Objasni vantonalne subdominante i vantonalni drugi stupanj sa

odgovarajućim razrješenjima 39. Objasni tonalitete prve grupe dijatonske modulacije i navedi zajedničke

akorde 40. Objasni tonalitete druge grupe dijatonske modulacije i navedi zajedničke

akorde 41. Objasni tonalitete treće grupe dijatonske modulacije i navedi zajedničke

akorde 42. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeci odgovarajuci način

dijatonske modulacije 43. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći odgovarajući način

dijatonske modulacije 44. Prepoznaj i označi u notnom primjeru mjesto i sredstvo dijatonske

modulacije 45. Objasni princip moduliranja u tonalitete četvrte grupe 46. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću promjene sklopa

trozvuka dijatonskog tipa 47. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću promjene sklopa

četvorozvuka dijatonskog i hromatskog tipa 48. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću preznačenja

alterovanih akorda dijatonskog tipa 49. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću preznačenja

alterovanih akorda hromatskog tipa 50. Objasni i napiši primjer hromatske modulacije pomoću tercne srodnosti 51. Prepoznaj i označi u notnom tekstu hromatsku modulaciju 52. Harmonizuj na klaviru melodiju koristeci odgovarajući način hromatske

modulacije 53. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći odgovarajući način

hromatske modulacije 54. Objasni i napiši primjer enharmonske modulacije pomoću enharmonizma

umanjenog septakorda 55. Objasni i napiši primjer enharmonske modulacije pomoću enharmonizma

prekomjernog trozvuka 56. Objasni i napiši primjer enharmonske modulacije pomoću enharmonizma

male septime 57. Harmonizuj na klaviru zadatu melodiju koristeći odgovarajući način

enharmonske modulacije 58. Napiši harmonizaciju zadate melodije koristeći odgovarajuci način

enharmonske modulacije 59. Prepoznaj i označi u notnom tekstu enharmonsku modulaciju

225


226

2.1.4. MUZIČKI OBLICI 1. Naziv ispitnog kataloga: Muzički oblici 2. Cilj ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmeta Muzički oblici


1. Objasni i definiši motiv i analiziraj na zadatom primjeru 2. Objasni i definiši figuru i pasaž i analiziraj na zadatom primjeru 3. Objasni i definiši dvotakt ( sadržaj dvotakta, ulogu metra u izgradnji

dvotakta, tematski sadržaj dvotakta) i analiziraj na zadatom primjeru 4. Objasni razliku između ponovljenog dvotakta i male rečenice ( 2+2 ) i

analiziraj na zadatom primjeru 5. Objasni rad sa motivom i analiziraj na zadatom primjeru 6. Objasni jednotakt i četvorotakt u ulozi osnovne metričko- formalne

cjeline, odnosno dvotakta i analiziraj na zadatom primjeru 7. Objasni korespodentne dvotakte 8. Objasni i definiši rečenicu ( konstruktivni faktori koji oblikuju rečenicu,

ritam, melodiju, metar, harmoniju, vrstu, strukturu i tematski sadržaj rečenice) i analiziraj na zadatom primjeru

9. Objasni i definiši period ( vrste perioda, harmonske završetke rečenica u periodu, minimum sličnosti i minimum razlike rečenica u periodu) i analiziraj na zadatom primjeru

10. Objasni razliku između perioda, niza rečenica i ponovljene rečenice i analiziraj na zadatom primjeru

11. Objasni ulogu pojedinih komponenti muzike u obliku ( metar, ritam i melodija, harmonija, dinamika, agogika, tempo)

12. Objasni i definiši oblik male dvodjelne pjesme i analiziraj na zadatom primjeru

13. Objasni i definiši prelazni oblik između dvodjelne i trodjelne pjesme i analiziraj na zadatom primjeru

14. Objasni i definiši oblik male trodjelne pjesme i analiziraj na zadatom primjeru

15. Objasni i definiši oblik složene trodjelne pjesme i analiziraj na zadatom primjeru

16. Objasni i definiši prividno petodjelni oblik pjesme i analiziraj na zadatom primjeru

17. Objasni i definiši petodjelni oblik pjesme i analiziraj na zadatom primjeru 18. Istorijat ronda, njegov nastanak i vrste 19. Objasni Kuprenov rondo i analiziraj na zadatom primjeru 20. Objasni klasični rondo i analiziraj na zadatom primjeru 21. Objasni izuzetke u obliku ronda i analiziraj na zadatom primjeru 22. Istorijat varijacija, princip variranja, organizaciju varijacionog toka, broj

varijacija, završetak varijacija i analiziraj na zadatom primjeru 23. Istorijat svite 24. Objasni tip barokne- Bahove svite i navedi tipove svite i analiziraj na

zadatom primjeru 25. Objasni i definiši noviju svitu i analiziraj na zadatom primjeru 26. Karakteristike sonatnog oblika od baroknog dvodjela do klasičnog

sonatnog oblika 27. Objasni klasični sonatni oblik i analiziraj na zadatom primjeru

227

28. Objasni sonatni rondo i analiziraj na zadatom primjeru 29. Navedi i objasni ciklične forme 30. Navedi i objasni vokalno- instrumentalne forme 31. Navedi i objasni barokne tipove sonata 32. Objasni raspored stavova u sonatnom ciklusu i analiziraj na zadatom

primjeru 33. Istorijat i razvoj koncerta 34. Objasni barokni koncert i vrste baroknog koncerta i analiziraj na zadatom

primjeru 35. Objasni klasični koncert i analiziraj na zadatom primjeru 36. Objasni koncert u romantizmu i analiziraj na zadatom primjeru 37. Objasni načine međusobnog povezivanja stavova u sonatnom ciklusu i

analiziraj na zadatom primjeru 38. Navedi i objasni slobodne instrumentalne oblike i analiziraj na zadatom

primjeru 39. Objasni solo pjesmu - strofičnu, variranu strofičnu i prokomponovanu

strofičnu pjesmu i analiziraj na zadatom primjeru 40. Objasni rečitativ i tipove rečitativa i analiziraj na zadatom primjeru 41. Objasni i definiši ariozo i ariju, navedi razliku između njih i analiziraj na

zadatom primjeru 42. Navedi i objasni vokalno- instrumentalne forme 43. Karakteristike Baroknih vokalno- instrumentalnih oblika 44. Objasni Rekvijem i Opelo i navedi primjere 45. Objasni sličnosti i razlike između Mise i Liturgije


228

2.2. Ispitni katalog za Stručni rad 1. Naziv ispitnog kataloga: Ispitni katalog za Stručni i praktični rad 2. Ciljevi ispita Provjera nivoa postignuća standarda znanja iz predmetnih oblasti: Istorija muzike, Muzički oblici, Harmonija i Polifonija, sa posebnim naglaskom na tehničko- izvođački elemenat i praktično izvođenje muzičke kompozicije. 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu su: Etide: - R. Buči: Etide po izboru - I.Jaškevič:Etide Terce i sekste - N.Paganini – F. List Velike etide Kijev, (Muzička Ukrajina 1983) - M. Moškovski: Etida F – dur - K. Černi: op. 299 – po izboru - R. Virtner: Koncertna etida na temu Paganinija La Kampanela - 24 kaprisa Polifone kompozicije: - J. S. Bah: Dobro temperovani klavir - J. S. Bah: Tokata i fuga d – moll /Za orgulje) - D.Bustehude: Preludijum i fuga g - moll - M. Reger: Introdukcija i pasakalja - F. Mendelson: Preludijum i fuga f–moll - J. S. Bah: Orguljski preludijumi i fuge (po izboru) Kompozicije cikličnog oblika: - Holminov: Svita (Antologija br. VIII) - V. Zolotarfov: Kamerna svita (Antologija br. V) - H. Breme: “Divertimento In f - J. S. Bah: Francuske svite za klavir - V. Zubicki: Karpatska svita - V. Bonakov: Simfonija br. 1 - S. Gubajdulina: De Profundis - Kusjakov: Sonata br. 1 - Kusjakov: Sonata br. 4 - A.Vivaldi: Godišnja doba Kompozicije po izboru: - Repnjikov: Kapričo i Tokata - V. Zolotarjov: Ispanijada - Albeniz: Asturija - K. Sen – Sans: Rondo kapričijozo - Londonov: Skerco – tokata - Sarasate: Ciganski napjevi - Z. Božanić: Tokata - J. Gancer: Fantazija 84

229

- Vijenjavski: Skerco-tarantela - K. Veber: Koncertni komad - Rumunsko kolo - Virtuozna narodna kola 4. Uputstvo za izradu stručnog rada i praktičnog dijela ispita Stručni aktiv definiše teme za stručni rad. Stručni rad obuhvata pismenu analizu jedne kompozicije iz ispitnog programa koja se analizira sa istorijskog, formalnog i harmonskog aspekta, sa posebnim naglaskom na tehničko- izvođački elemenat. Teme se definišu, za svakog učenika, na osnovu njihovog ispitnog programa koji dostavlja predmetni nastavnik. Praktični dio stručnog rada se realizuje izvođenjem iste kompozicije. Ispit se realizuje u skladu sa Pravilnikom o načinu i postupku polaganja praktičnog, završnog, stručnog i diplomskog ispita.

230

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA Red. br. Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja

1. Istorija muzike sa upoznavanjem muzičke literature usmeno, praktični rad

2. Teorija muzike sa osnovama harmonije usmeno, pismeno

3. Harmonija usmeno, pismeno

4. Polifonija usmeno, pismeno

5. Muzički oblici usmeno, pismeno

6. Poznavanje muzičkih instrumenata usmeno, pismeno

7. Etnomuzikologija usmeno, pismeno 8. Solfeđo usmeno, pismeno

9. Instrument - harmonika praktični rad

10. Čitanje s lista praktični rad 11. Kamerna muzika praktični rad

12. Hor praktični rad

13. Uporedni instrument - klavir praktični rad

14. Muzička animacija usmeno, pismeno i praktični rad

15. Osnovi komponovanja sa aranžiranjem usmeno, pismeno

16. Kompjuterski audio i grafički programi pismeno i praktični rad

17. Poznavanje harmonskih stilova usmeno, pismeno 18. Osnove dirigovanja praktični rad

19. Istorija umjetnosti usmeno, pismeno i praktični rad

20. Italijanski jezik usmeno, pismeno 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA Obrazovanje se završava stručnim ispitom, koji obuhvata: - pismeni ispit iz maternjeg jezika; - pismeni ispit iz stranog jezika; - Usmeni ispit iz jednog od predmeta - po izboru učenika: Istorija muzike sa

upoznavanjem muzičke literature, Polifonija, Harmonija ili Muzički oblici; - Stručni rad sa izvođenjem kompozicije. 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama škola izrađuje nacrt individualnog programa, uzimajući u obzir odluku o usmjerenju. Individualni program omogućava izvođenje nastave koja je prilagođena tako da učenici mogu dostići propisani stručni standard u svim predmetima. 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH Programi stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih, tako da:

231

- iz nastavnog plana izostavljaju se predmeti Fizičko vaspitanje i slobodne aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja, a škola je obavezna da odraslima ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu dobrovoljno priključiti;

- za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su određeni u programima, nego uslovi koje utvrdi škola u nacrtu izvođenja obrazovnog programa za odrasle;

- provjeravanje znanja izvodi se putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad), određeni obrazovnim programom.

7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

Red. broj Predmeti Profil stručne spreme nastavnika i stručnih

saradnika 1. Istorija muzike sa

upoznavanjem muzičke literature

- diplomirani muzikolog - diplomirani kompozitor - diplomirani dirigent - diplomirani etnomuzikolog - diplomirani muzičar

2. Teorija muzike sa osnovama harmonije

- diplomirani muzičar - diplomirani kompozitor - diplomirani dirigent - diplomirani muzikolog - diplomirani etnomuzikolog

3. Harmonija - diplomirani kompozitor - diplomirani dirigent - diplomirani muzikolog - diplomirani etnomuzikolog - diplomirani muzičar

4. Polifonija - diplomirani kompozitor - diplomirani dirigent - diplomirani muzikolog - diplomirani etnomuzikolog - diplomirani muzičar

5. Muzički oblici - diplomirani muzikolog - diplomirani etnomuzikolog - diplomirani kompozitor - diplomirani dirigent - diplomirani muzičar

6. Poznavanje muzičkih instrumenata

- diplomirani kompozitor - diplomirani dirigent - diplomirani muzikolog - diplomirani etnomuzikolog - diplomirani muzičar

7. Etnomuzikologija - diplomirani etnomuzikolog - diplomirani muzikolog - diplomirani kompozitor

8. Solfeđo - diplomirani muzičar 9. Instrument - horna - diplomirani harmonikaš 10. Čitanje s lista - diplomirani harmonikaš

11. Kamerna muzika - diplomirani harmonikaš

232

Red. broj Predmeti Profil stručne spreme nastavnika i stručnih

saradnika 12. Hor - diplomirani dirigent 13. Uporedni instrument - klavir - diplomirani klavirista

14. Muzička animacija - diplomirani muzičar svih usmjerenja, završen kurs

iz medija, iskustvo u radu u medijima i u organizaciji muzičkog života

15. Osnovi komponovanja sa aranžiranjem

- diplomirani kompozitor

16. Kompjuterski audio i grafički programi

- diplomirani kompozitor

17.

Poznavanje harmonskih stilova - diplomirani kompozitor - diplomirani muzikolog - diplomirani dirigent - diplomirani muzičar

18. Osnove dirigovanja - diplomirani dirigent - diplomirani muzičar

19.

Istorija umjetnosti - diplomirani istoričar umjetnosti - diplomirani slikar - diplomirani grafičar - diplomirani vajar

20. Italijanski jezik - profesor italijanskog jezika

233

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA Školski oblik. 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Red. br. Naziv predmeta Razred Ukupno

časova Vrste nastave Broj časova kod kojih se

odjeljenje dijeli na grupe

T V P T V P

1.


I

72 36 36 do 10 učenika

II 72 36 36 do 10 učenika

III 108 36 72 do 10 učenika

IV 99 33 66 do 10 učenika

2. Teorija muzike sa osnovama harmonije

I 72 35 37 do 10 učenika

do 10 učenika

3.

Harmonija


do 10 učenika


do 10 učenika


do 10 učenika

4.

Polifonija


do 10 učenika


do 10 učenika

5.

Muzički oblici


do 10 učenika


do 10 učenika


do 10 učenika

6. Poznavanje muzičkih instrumenata


7. Etnomuzikolo-gija


8.

Solfeđo

I 72 72 do 10 učenika

II 72 72 do 10 učenika

III 72 72 do 10 učenika

IV 66 66 do 10 učenika

9.

Instrument – harmonika

I 108 108

Individualna nastava

II 108 108


III 108 108


234

IV 99 99 Individualna nastava

10.

Čitanje s lista I 36 36 Individualna nastava

II 36 36 Individualna nastava

III 36 36 Individualna nastava

IV 33 33 Individualna nastava

11.

Kamerna muzika

I 36 36 do četiri učenika

II 36 36 do četiri učenika

III 72 72 do četiri učenika

IV 66 66 do četiri učenika

12.

Hor I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

13.

Uporedni instrument- klavir

I 36 36 individualna nastava

II 36 36 individualna nastava

III 36 36 individualna nastava

IV 33 33 individualna nastava

Izborna nastava

1.

Muzička animacija

III 72 30 42 do četiri učenika

IV 66 20 46 do četiri učenika

2.

Osnove komponovanja sa aranžiranjem

III 72 36 36 do četiri učenika

do četiri učenika

IV 66 33 33 do četiri učenika

do četiri učenika

3.

Kompjuterski audio i grafički programi

I 72 72 do četiri učenika

II 72 72 do četiri učenika

III 72 72 do četiri učenika

IV 66 66 do četiri učenika

4. Poznavanje harmonskih stilova


5. Osnove dirigovanja II 66 22 44 do šest

učenika do šest učenika

235

6.

Istorija umjetnosti

I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

7.

Italijanski jezik I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66

9. SLOBODNE AKTIVNOSTI Slobodne aktivnosti učenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da sa jedne strane doprinose rekreaciji i opštekulturnom uzdizanju učenika, a sa druge upotpunjavanju stručnog znanja. Slobodne aktivnosti sadrže obavezne sadržaje i sadržaje po izboru učenika. Program slobodnih aktivnosti radi škola, polazeći od utvrđenog broja časova u nastavnom planu (u I, II, III razredu po 36 časova, a u IV razredu 33 časa godišnje). Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji se iz tri cjeline: obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje: - dani sporta; - ekološke aktivnosti; - filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe; - posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, koncertima, sajmu knjiga i dr. obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje: - posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program

koji se realizuje; - posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije; - učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti. sadržaji po izboru učenika: - učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna,

informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.); - socijalni rad učenika; - organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr. Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su obavezni realizovati sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje iz jednog u sljedeći razred, kao i za završetak obrazovnog programa.

Documents

MUZIČKI IZVOĐAČ - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni... · modusi, oblici i tehnike - Upoređuje sličnosti i razlike vizantijske i gregorijanske melodike, objašnjava