FIZIOTERAPEUTSKI TEHNIČAR - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni programi u... · 3 OPŠTI DIO 1. Naziv programa: FIZIOTERAPEUTSKI TEHNIČAR 2. Nastavni plan Redni broj Nastavni

OBRAZOVNI PROGRAM

FIZIOTERAPEUTSKI TEHNIČAR

2

SADRŽAJ: OPŠTI DIO .................................................................................................. 3 1. NAZIV PROGRAMA: FIZIOTERAPEUTSKI TEHNIČAR .............................................. 3 2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3 1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 6 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 6 1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................ 7 1.2.1. ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM ................................................................. 7 1.2.2. LATINSKI JEZIK ................................................................................. 17 1.2.3. HEMIJA I BIOHEMIJA ........................................................................... 22 1.2.4. ZDRAVSTVENA NJEGA I REHABILITACIJA .................................................. 37 1.2.5. MIKROBIOLOGIJA SA EPIDEMIOLOGIJOM .................................................. 47 1.2.6. PATOLOGIJA .................................................................................... 53 1.2.7. PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA .......................................................... 59 1.2.8. MANUELNE TEHNIKE ........................................................................... 70 1.2.9. FIZIOTERAPIJA .................................................................................. 88 1.2.10. FARMAKOLOGIJA ........................................................................... 101 1.2.11. ETIKA ......................................................................................... 112 1.2.12. FIZIOTERAPIJA MUSKULOSKELETNIH BOLESTI I POVREDA ......................... 120 1.2.13. NEUROREHABILITACIJA ................................................................... 128 1.2.14. SPECIJALNA REHABILITACIJA ............................................................ 133 1.3. IZBORNI PREDMETI ............................................................................. 196 1.3.1. STRANI JEZIK II ............................................................................... 196 1.3.2. LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM .................................................... 196 1.3.3. ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA ........................................................... 205 1.3.4. ODABRANA POGLAVLJA IZ HEMIJE ....................................................... 222 1.3.5. FIZIKALNA TERAPIJA U KOZMETOLOGIJI ................................................ 228 1.3.6. PREDUZETNIŠTVO ............................................................................ 232 2. STRUČNI ISPIT ...................................................................................... 238 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO-TEORIJSKI DIO ISPITA .................................. 238 2.1.1. MANUELNE TEHNIKE ......................................................................... 238 2.1.2. FIZIOTERAPIJA ................................................................................ 243 2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD ......................................................... 247 2.2.1. ISPITNI KATALOG IZ PRAKTIČNOG DIJELA ISPITA-STRUČNI RAD .................... 247 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 249 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA ................... 250 5. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ........ 250 6. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ....................... 250 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ........................ 251 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 252 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 252 9. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................ 253 10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ........................................................................ 253 11. SPISAK UČESNIKA KOJI SU UČESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA ...... 254

3

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: FIZIOTERAPEUTSKI TEHNIČAR 2. Nastavni plan

Redni broj

Nastavni predmeti- grupe predmeta

I II III IV Ukupno

sed. god. sed. god. sed. god. sed. god. A Opšteobrazovni predmeti 1. Maternji jezik i književnost 3 108 3 108 3 108 3 99 423 2. Matematika 2 72 2 72 2 72 2 66 282 3. Strani jezik 3 108 3 108 3 108 3 99 423 4. Informatika 2 72 72 5. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282 Društvena grupa predmeta

6. Istorija 2 72 72 7. Sociologija 2 72 72 Prirodna grupa predmeta

8. Biologija 2 72 72 9. Fizika 2 72 2 72 144

UKUPNO A 18 648 14 504 10 360 10 330 1842 B Stručno-teorijski predmeti 1. Anatomija sa fiziologijom 3+1* 108 108 2. Latinski jezik 2 72 72 3. Hemija i biohemija 2 72 2** 72 144

4. Zdravstvena njega i rehabilitacija 2+1* 72 2+1* 72 144

5. Mikrobiologija sa epidemiologijom 2 72 72

6. Patologija 2 72 72 7. Psihologija i komunikologija 2 72 72 8. Manuelne tehnike 2+2* 72 2+2* 72 1+2* 33 177 9. Fizioterapija 3+3* 108 3+2* 99 207 10. Farmakologija 2 72 72 11. Etika 2 72 72

12. Fizioterapija muskuloskeletnih bolesti i povreda

3 108 108

13. Neurorehabilitacija 1+2* 33 33 14. Specijalna rehabilitacija 1+2* 33 33

UKUPNO B 9 324 12 432 12 432 6 198 1386 C Praktična nastava 2 72 3 108 5 180 11 363 723 D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 1 33 141 E Izborna nastava 2 72 2 72 4 144 4 132 420 1. Strani jezik II 2 72 2 72 2 72 2 66 282

2. Likovna umjetnost sa estetikom 2 72 → 72

3. Zdrava ishrana i dijetetika 2 72 → 72 4. Odabrana poglavlja iz fizike 2 72 2 66 138 5. Odabrana poglavlja iz hemije 2 72 → 72

4

Redni broj

Nastavni predmeti- grupe predmeta

I II III IV Ukupno

sed. god. sed. god. sed. god. sed. god.

6. Fizikalna terapija u kozmetologiji 2 66 66

7. Preduzetništvo 2 72 → 72 F Profesionalna praksa 15 dana 15 dana 15 dana 45 dana G Sedmični broj časova 32 32 32 32 H Broj radnih sedmica 36 36 36 33 141

Ukupno (A+B+C+D+E) = 4512 Napomene: - Časovi označeni zvjezdicom (*) su časovi praktične nastave. - Časovi označeni zvjezdicama (**) su časovi biohemije. - Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opšteobrazovnih predmeta sa

fondom časova dva nedjeljno za sve četiri godine – predmetni katalozi su u nadležnosti Zavoda za školstvo.

3. Ciljevi i zadaci obrazovanog programa - Produbljivanje i proširivanje opšteg obrazovanja u funkciji struke i

obezbjeđivanje stručno-teorijskih i praktičnih znanja u cilju samostalnog obavljanje posla.

- Razvijanje sposobnosti socijalne komunikacije, timskog rada i spremnost za razvijanje međuljudskih odnosa.

- Osposobljavanje učenika za planiranje, pripremu, izvođenje, kontrolu i vrednovanje rada u zanimanju.

- Omogućavanje potrebnog profesionalnog znanja i vještina u cilju ovladavanja metodologijom zdravstveno-vaspitnog rada i sprovođenja higijenskih principa i mjera, u radu sa bolesnikom i održavanju higijene prostorija, namještaja i pribora.

- Razumijevanje normalne funkcije ljudskog organizma, proučavanjem paralelno sa morfologijom, a time i sagledanjem jedinstva građe i funkcije bitnog za medicinsku praksu.

- Razvijanje vještina sprovođenja odgovarajućih medicinsko-tehničkih radnji, pripremanje prostora, materijala i klijenta za tretman, pružanje pomoći klijentu tokom i nakon tretmana.

- Osposobljavanje za sprovođenje hidroterapijskih procedura i osnovnih tehnika manulene masaže.

- Osposobljavanje učenike da samostalno, sigurno, ekonomično i kvalitetno, obavljenje poslova.

- Komuniciranje sa klijentima, pacijentima i saradnicima na maternjem i jednom stranom jeziku.

- Razvijanje ekološke svijesti i savjesti o poštovanju mjera zaštite na radu i njihove dosljedne primjene.

- Pripremanje za permanentno obrazovanje i cjeloživotno učenje. 4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih - U srednje stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju mogu se upisati lica

koja su: - završila osnovnu školu, - završila dvogodišnju školu.

5

U redovno obrazovanje mogu se upisati i lica koja nijesu starija od 17 godina, izuzetno lica do 18-te godine uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole. Lica koja nijesu napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih. 5.Trajanje obrazovanja - Obrazovanje po obrazovnom programu Fizioterapeutski tehničar traje četiri

godine. 6.Prohodnost - U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih nastavnih

predmeta u toku tekuće školske godine postigli pozitivnu ocjenu i obavili profesionalnu praksu.

- Lica koja su završila dvogodišnju stručnu školu mogu se uključiti u odgovarajući razred, u zavisnosti od programa vrste programa predhodnog obrazovanja, uz polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita.

- Odrasli napreduju po programu u skladu sa pravilnikom (planom) za izvođenje obrazovnog programa za odrasle, koji donosi nadležna institucija.

7. Obrazovanje koje se stiče - Završetkom obrazovnog programa učenik stiče stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju – FIZIOTERAPEUTSKI TEHNIČAR.

6

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. MATEMATIKA 1.1.3. STRANI JEZIK 1.1.4. INFORMATIKA 1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE 1.1.6. ISTORIJA 1.1.7. SOCIOLOGIJA 1.1.8. BIOLOGIJA 1.1.9. FIZIKA Napomena: Katalozi opšteobrazovnih programa su u nadležnosti Zavoda za školstvo.

7

1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM 1. Naziv predmeta: ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred Vrste nastave

Ukupno Teorija Vježbe Praktična

nastava I 108 108 II

III

IV

Ukupno 108 108 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje učenika sa osnovnom anatomskom i funkcionalnom organizacijom čovječjeg organizma.

- Sticanje znanja o lokomotornom sistemu-prepoznavanju uloge, podjele i lokacije kostiju, zglobova i mišića.

- Uočavanje značaja tjelesnih tečnosti u organizmu. - Uočavanje položaja, građe, podjele i osnovnih morfoloških karakteristika

kardiovaskularnog, respiratornog i digestivnog sistema. - Razlikovanje morfoloških i funkcionalnih karakteristika urinarnog, endokrinog i

genitalnog sistema. - Sticanje znanja o osnovnim osobinama organa recepcije, građe i podjele cns. - Razvijanje sposobnosti opažanja i empatije, vještine komuniciranja i navikavanja

na urednost i preciznost. - Podsticanje i osposobljavanje učenika da koristeći znanja iz drugih područja

(biologija, hemija, fizika i zdravstvena njega) kroz interdisciplinarni pristup rješavaju probleme.

- Razumijevanje normalne funkcije ljudskog organizma, proučavanjem paralelno sa morfologijom što ispunjava zahtjev sagledavanja jedinstva građe i funkcije bitnog za medicinsku praksu.

- U nastavi slijediti savremeni trend u izučavanju temeljnih biomedicinskih nauka, što podrazumijeva integrativnost naučnih disciplina i primjenjivost (funkcionalna anatomija, klinička i primijenjena anatomija).

8

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski

ciljevi Preporuke za

izvođenje nastave učenik učenik učenik

Anatomska i funkcionalna organizacija čovječjeg organizma - Upoznaje

organizaciju građe i funkcije čovječjeg organizma.

- Obrazlaže čovječji organizam kao cjelinu sastavljenu od pojedinih međusobno povezanih organskih sistema.

- Identifikuje glavne djelove tijela, pojedine organe i organske sisteme, kao i njihovo značenje u funkcionisanju organizma.

- Upotrebljava osnovne latinske termine iz međunarodno prihvaćene nomenklature.

- Razumije mogućnost široke primjene stečenih znanja kako u profesionalnom radu tako i u životu.

- Kabinetska nastava (korišćenje svih postojećih didaktičkih sredstava).

- Nastava zahtjeva poseban metodičko-didaktički pristup koji obezbjeđuje paralelno izlaganje gradiva iz anatomije i fiziologije.

- Dežurni učenici asistiraju nastavniku prilikom izvođenja nastave (grafoskop, projektor, modeli i slike).

Ćelija i tkiva - Poznaje osnovne

morfološke i funkcionalne karakteristike humane ćelije.

- Navodi neorganske i organske satojke ćelije.

- Definiše osnovne vrste tkiva koja izgrađuju čovječje tijelo.

- Poznaje svojstva i uloge pojedinih vrsta tkiva.

- Analizira različite veličine i oblike humanih ćelija, uočava glavne djelove ćelije i šematski ih prikazuje.

- Interpretira hemijski sastav ćelije i analizira biohemijski značaj pojedinih sastojaka, naročito vode.

- Razlikuje i crta strukturu epitelnog, mišićnog, nervnog i potpornog tkiva.

- Primjenjuje stečena znanja u razumijevanju građe i funkcije pojedinih organa.

- Razvija sposobnost opažanja.

- Razvija analitičko mišljene i sistematičnost u radu.

- Šematski prikaz humane ćelije gledane svjetlosnim i elektronskim mikroskopom.

- Prepoznavanje različitih vrsta tkiva ilustrovanih crtežom ili slikom.

- Demonstriranje građe organa na modelu ili slici (primjeri).

Lokomotorni sistem - Koštani sistem - Crta kosti i vrši - Stiče - Demonstriranje na

9




- Objašnjava razvoj, građu i podjelu kostiju.

- Imenuje kosti: glave, trupa, gornjih i donjih udova.

- Opisuje glavne anatomske elemente pojedinih kostiju.

komparaciju kostiju prema obliku.

- Uočava i samostalno pokazuje pojedine kosti i njihove glavne elemente na modelu kostura.

samopouzdanje i sigurnost u samostalnom izlaganju.

modelu skeleta i modelima pojedinačnih kostiju.

Zglobovi - Definiše zglob. - Objašnjava građu i

podjelu zglobova. - Imenuje pokretne

zglobove tijela i poznaje pokrete u njima.

- Uočava ulogu zglobova u sklopu lokomotornog sistema.

- Skicira zglob. - Demonstrira

pokrete u pojedinim zglobovima.

- Uviđa važnost tjelesne aktivnosti za pravilan razvoj.

- Demonstriranje na modelu skeleta i simulacija pokreta.

- Šematski prikaz građe zgloba.

Mišići - Poznaje građu,

podjelu i osnovne funkcionalne karakteristike mišića.

- Navodi glavne grupe skeletnih mišića i njihove funkcije.

- Zna mišiće grudnog koša i trbuha.

- Uočava aktivnu ulogu mišića u sklopu lokomotornog sistema.

- Na modelu ili slici samostalno pokazuje pojedine mišiće.

- Primjenjuje stečena znanja u razumijevanju i procjenjivanju funkcije disanja i fenomena trbušne prese.

- Razumije značaj tjelesne aktivnosti u održavanju zdravlja i estetskog izgleda.

- Razvija smisao za urednost, preglednost i konciznost u izlaganju.

- Prepoznavanje skeletnih mišića na slici i modelu.

Tjesne tečnosti - Navodi ukupnu

količinu tečnosti u organizmu i zna njen značaj.

- Pojašnjava termine: intracelularna, ekstracelularna, intercelularna i intavaskularna tečnost.

- Analizira uticaj starosne dobi, pola i uhranjenosti na količinu tečnosti u organizmu.

- Upoređuje količinu i sastav pojedinih tjelesnih tečnosti.

- Obrazlaže razmjenu tečnosti unutar organizma i indetifikuje stanja koja mogu dovesti do njenog gubitka.

- Razvija analitičnost i logično mišljenje.

- Šematska ilustracija vaskularnog, međućelijskog i ćelijskog prostora.

10




- Uočava važnost nadoknade tečnosti kod pacijenata sa različitom patologijom.

Krv - Poznaje sastav i

fizičko-hemijska svojstva krvi.

- Objašnjava funkcije krvi.

- Navodi mehanizme zaustavljanja krvarenja i objašnjava proces zgrušavanja krvi.

- Definiše krvne grupe.

- Analizira krvnu plazmu i krvne ćelije.

- Ocjenjuje krv kao glavni dijagnostički materijal.

- Razlikuje faktore zgrušavanja krvi i antikoagulantne materije.

- Analizira različite krvne grupe u abo i rh sistemu i posljedice davanja krvi.

- Shvata potrebu povezivanja teorije i prakse.

- Povezuje uzroke i posljedice.

- Razvija pozitivan stav prema dobrovoljnom davanju krvi.

- Tabelarni prikaz krvnih grupa.

Kardiovaskularni sistem (KVS) - Poznaje položaj,

spoljašnji i unutrašnji izgled, kao i građu srca.

- Definiše velike otvore (ušća) i valvularni aparat srca.

- Objašnjava veliki i mali krvotok.

- Poznaje djelovanje srca kao pumpe i navodi načine regulacije rada srca.

- Poznaje građu i vrste krvnih sudova.

- Nabraja glavne krvne sudove arterijskog i venskog sistema.

- Poznaje osnove limfnog sistema.

- Uočava topografske odnose srca i samostalno pokazuje djelove srca na modelima.

- Crta srčane šupljine, pregrade i otvore.

- Razlikuje uloge malog i velikog krvotoka.

- Razlikuje faze srčanog ciklusa

- Analizira pojave pulsa i krvnog pritiska.

- Šematski prikazuje i analizira kretanje krvi u cirkulacijskom sistemu.

- Na modelu i slikama uočava velike krvne sudove tijela.

- Vrednuje značaj povezanosti krvnog i limfnog optoka.

- Razvija svijest o značaju fizičke aktivnosti za poboljšanje i očuvanje zdravlja.

- Razumije negativan uticaj uživanja nikotina i alkohola kao i nepravilne ishrane na zdravstveno stanje.

- Usvaja načela zdravog života.

- Posmatranje i prepoznavanje pojedinih djelova KVS-a na modelu i slici.

- Šematski prikazi nastavnih sadržaja iz fiziologije KVS-a.

- Učenici pretražuju po internetu zanimljive ilustracije i sadržaje vezane za aktuelnu temu.

11




Respiratorni sistem - Poznaje podjelu,

osnovne morfološke karakteristike i uloge disajnih puteva.

- Poznaje položaj, izgled i građu pluća i plućne maramice.

- Objašnjava mehanizam ventilacije pluća.

- Razumije princip razmjene gasova na nivou pluća, kao i regulaciju disanja.

- Pokazuje djelove disajnog sistema na modelu.

- Posmatra i analizira odnos pluća i organa sredogruđa.

- Uočava osnovne principe disanja.

- Uviđa značaj očuvanja zdrave životne sredine.

- Razvija pozitivan stav prema sopstvenom zdravlju.

- Razvija osjećaj o potrebi zaštite na radu.

- Posmatranje i prepoznavanje djelova disajnog sistema na modelima i slikama.

- Korišćenje šema i crteža.

Digestivni sistem - Navodi organe koji čine digestivni sistem.

- Poznaje položaj i građu pojedinih organa za varenje.

- Definiše pojam varenja.

- Navodi osnovne hranljive materije.

- Pojašnjava mehaničku i hemijsku obradu hrane.

- Obrazlaže varenje hranljivih materija u pojedinim djelovima probavne cijevi.

- Poznaje osnovne principe resorpcije u digestivnom sistemu.

- Pokazuje djelove probavne cijevi i pridodatih žlijezda na modelu.

- Analizira značaj i karakteristike hranljivih materija i procesa varenja hrane.

- Identifikuje složenu ulogu jetre i gušterače u funkcionisanju organizma u cjelini.

- Razvija svijest o značaju zdrave ishrane za očuvanje i poboljšanje zdravlja.

- Razvija potrebu aktivnog informisanja i razmjene sadržaja.

- Prepoznavanje pojedinih djelova digestivnog sistema na modelima i slikama.

- Učenici pretražuju po internetu zanimljive ilustracije i sadržaje vezane za aktuelnu temu.

Promet materija i energije - Pojašnjava

metabolizam. - Poznaje osnove

metabolizma ugljenih hidrata, masti i bjelančevina.

- Uočava promet materija i energije kao osnovni biološki proces.

- Uspostavlja korelaciju znanja iz anatomije sa znanjima iz drugih

- Usvaja načela prevencije gojaznosti.

- Pretraživanje interneta na temu promet materije i energije, diskusija rezultata.

12




predmeta. Tjelesna temperatura i njena regulacija - Poznaje

mehanizme stvaranja i odavanja tjelesne toplote.

- Vrednuje značaj termoregulacije.

- Razvija analitičko i logičko mišljenje.

- Seminarski rad - Tjelesna

temperatura i njena regulacija.

Urinarni sistem - Navodi organe

urinarnog sistema. - Opisuje izgled,

građu i funkciju pojedinih urinarnih organa.

- Nabraja osnovne funkcije bubrega u čovječjem organizmu.

- Objašnjava mehanizme koji učestvuju u procesu stvaranja mokraće.

- Poznaje fizička, hemijska i citološka svojstva urina.

- Skicira bubreg, mokraćovod, mokraćnu bešiku i mokraćnu cijev i pokazuje ih na modelu i slici.

- Razlikuje karakteristike muške i ženske mokraćne cijevi

- Vrednuje značaj bubrega u održavanju homeostaze, unutrašnje sredine organizma.

- Upoređuje količinu i sastav primarne i sekundarne mokraće.

- Ocjenjuje značaj urina kao dijagnostičkog materijala.

- Posmatranje i prepoznavanje pojedinih djelova urinarnog sistema na modelu i slici.

- Šematski prikaz ili model nefrona.

Genitalni sistem - Poznaje

morfološke i funkcionalne karakteristike ženskih i muških polnih organa, kao i dojke.

- Poznaje osnove menstruacionog ciklusa i mogućnost kontracepcije.

- Navodi primarne i sekundarne polne karakteristike.

- Pokazuje djelove ženskog i muškog genitalnog sistema na modelu i slici.

- Vrednuje značaj zaštite od neželjene trudnoće.

- Razlikuje anatomske i funkcionalne karakteristike polova.

- Razvija osjećaj lične odgovornosti prema higijeni polnih organa i reproduktivnom zdravlju.

- Razvija pozitivan odnos prema planiranju porodice.

- Posmatranje i prepoznavanje djelova ženskog i muškog genitalnog sistema na modelu i slici.

Endokrini sistem - Navodi endokrine

žlijezde i opisuje njihov položaj.

- Pravi skicu endokrinih žlijezda u tijelu.

- Razumije uticaj stresa na organizam.

- Seminarski rad: - Stres i hormoni,

posljedice i

13




- Poznaje građu pojedinih endokrinih žlijezda.

- Objašnjava fiziološko dejstvo hormona pojedinih žlijezda.

- Razlikuje hipofunkciju i hiperfunkciju endokrinih žlijezda.

- Vrednuje značaj funkcionalne povezanosti svih endokrinih žlijezda u organizmu, kao i suodnos sa nervnim sistemom.


pomanjkanja prekomjernog izlučivanja pojedinih hormona.

Sistem organa recepcije - Poznaje opšte

osobine organa recepcije, te njihovu povezanost sa nervnim sistemom.

- Objašnjava osnove recepcije vida, sluha i ostalih vrsta recepcije (recepcija bola, taktilna i toplotna recepcija, kinestetička recepcija, recepcija mirisa i ukusa i viscerorecepcija).

- Poznaje građu kože i njene funkcije.

- Navodi kožne derivate.

- Razlikuje osnovne vrste receptora i shvata put pretvaranja draži u osjećaj.

- Vrednuje značaj receptornih organa u komunikaciji organizma sa spoljašnjom sredinom, “prozor u svijet koji nas okružuje“.

- Pokazuje djelove kože na modelu i slici.

- Analizira značenje kože za organizam.

- Podstiče humani odnos prema osobama sa oštećenim vidom i sluhom.

- Uviđa značaj lične higijene za održavanje zdrave kože.

- Seminarski radovi (zainteresovani učenici prave video-prezentacije ili koriste grafo-folije pri izlaganju sadržaja).

- Posmatranje građe kože i njenih derivata na modelu.

Nervni sistem - Poznaje građu i

podjelu centralnog (CNS) i perifernog nervnog sistema.

- Obrazlaže princip djelovanja nervnog sistema, kao i osnovne funkcije pojedinih djelova nervnog sistema.

- Objašnjava pojam sinapse i neurotransmitera.

- Razlikuje somatski i vegetativni nervni

- Skicira osnovne tipove neurona i razlikuje sivu i bijelu masu u CNS-u.

- Pokazuje djelove nervnog sistema na modelu i slici.

- Sposoban je opisati refleksni luk.

- Šematski prikazuje sinapsu.

- Vrednuje značaj povezanosti somatskog i

- Razvija pravilan odnos prema mentalnom zdravlju i pozitivan stav prema novim saznanjima.

- Prepoznavanje djelova nervnog sistema na modelu i slici.

- Šematski prikaz refleksnog luka.

- Prepoznavanje djelova neurona i nervne sinapse na modelu ili slici.

14




sistem. - Poznaje zaštitne

tvorevine CNS-a: moždane ovojnice i cerebrospinalnu tečnost.

vegetativnog nervnog sistema.

- Analizira značaj moždanih ovojnica i cerebrospinalne tečnosti.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - I. Anđelković, A. Stajkovac, A. Ilić: Anatomija i fiziologija, udžbenik za I razred

medicinske i zubotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.

- P. Keros, B. Matković: Anatomija i fiziologija, udžbenik za učenike srednjih medicinskih škola, Naklada Ljevak, Zagreb, 2006.

- Lj. Mijatov, N. Mihić: Repertorium, Anatomski praktikum, Educa, Novi Sad, 1989. - N. Bukurov: Anatomska beležnica, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 1992. - A. Cassan, prevela sa španskog G. Mihajlović: Školski fiziološki atlas, Kreativni

centar, Beograd, 2004. - Š. Plut: Anatomija in fiziologija človeka, udžbenik, DZS, Ljubljana, 2002. - T. Mozetič, A. Slapnik: Anatomija in fiziologija človeka, delovni zvezek, DZS,

Ljubljana, 2000. - Resursi sa interneta. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Nastava se realizuje u opremljenom kabinetu za anatomiju sa fiziologiju koja je

opremljena: - grafoskopom, PC uređajem i LCD projektorom. - mikroskopom i trajnim preparatima, ćelijama i tkivima. - modelima, kako anatomskim tako i funkcionalnim, različitim organskim sistemima

i pojedinačnim organima ( modelima skeleta i muskulature čovjeka, modelom srca, pluća, mozga, jetre, kože, oka, uha i po mogućnosti ostalih organa).

- anatomskim kartama-slikama različitih organa i organskih sistema. - Po mogućnosti nabaviti i kompjuterske programe za izučavanje i ponavljanje

gradiva (software na CD-ROM-u) i različite oblasti istraživanja na DVD-ROM-u. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno (najmanje po jedna ocjena u svakom

klasifikacionom periodu) i pismeno (jednom u polugodištu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena

u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena

dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Doktor medicine.

15

10. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja

- Latinski nazivi - Latinski jezik - Pravilan izgovora - Pravilan naglasak

- Digestivni sistem - Promet materija i

energije - Tjelesne tečnosti

- Hemija i biohemija - Osnovi metabolizma - Energetske promjene pri

hemijskim reakcijama - Puferi

- Promet materija i energije

- Krv - Lokomotorni sistem - Urinarni sistem

- Zdravstvena njega i rehabilitacija

- Ishrana bolesnika - Prva pomoć - Ortetika i protetika - Izlučevine

- Krv - Mikrobiologija sa epidemiologijom

- Imunitet

- Anatomska i funkcionalna organizacija čovječjeg organizma

- Tjelesne tečnosti - Kardiovaskularni

sistem - Promet materija i

energije - Nervni sistem

- Patologija - Opšti pojmovi o bolesti, o uzroku nastanka, toku i ishodu bolesti

- Poremećaji ishrane tkiva i prometa materija, atrofija, distrofija i nekroza

- Progresivni procesi i nadoknada tkiva

- Poremećaji prometa vode, otoci, dehidratacija

- Poremećaji krvotoka - Bolest zavisnisti

- Nervni sistem - Psihologija i komunikologija - Organske osnove i činioci psihičkog života

- Lokomotorni sistem - Ćelija i tkiva - Mišići

- Manuelne tehnike - Tehnike masaže pojedinih djelova tijela

- Istezanje tkiva - Masaža vrata, lica, grudnog

koša, trbuha, leđa, gornjih i donjih ekstermiteta

- Primjena masaže kod fraktura, amputacija

- Lokomotorni sistem - Sistem organa

recepcije

- Fizioterapija - Uloga receptora u kontroli pokreta

- Mišićni tonus - Krv - Kardiovaskularni

sistem - Respiratorni sistem - Digestivni sistem - Nervni sistem

- Farmakologija - Farmakologija krvi - Farmakologija

kardiovaskularnog sistema - Farmakologija respiratornog

sistema - Farmakologijadigestivnog

sistema - Farmakologija CNS

- Lokomotorni siste - Krv

- Fizioterapija muskuloskeletnih bolesti i povreda

- Elamenti lokomotornog sistema

- Povrede, zbrinjavanje povreda

16


- Lokomotorni sistem - Nervni sistem

- Neurorehabilitacija - Rehabilitacija pacijenta sa multiplom sklerozom

- Rehabilitacija pacijenta sa oštećenjem perifernog neurona

- Lokomotorni sistem - Kardiovaskularni

sistem - Respiratorni sistem - Nervni sistem

- Specijalna rehabilitacija - Kongenetalna oboljenja - Rehabilitacija

kardiovaskularnih oboljenja - Rehabilitacija plućnih

bolesti - Lokomotorni sistem - Tjelesne tečnosti - Krv - Kardiovaskularni

sistem - Respiratorni sistem - Digestivni sistem - Promet materija i

energije - Tjelesna temperatura i

njena regulacija - Urinarni sistem - Genetalni sistem - Endokrilni sistem - Nervni sistem

- Praktična nastava

- Lokomotorni sistem - Masaža glave, vrata, lica,

grudnog koša i dr. - Položaj boleasnika u postelji - Tjelesne tečnosti - Urin, mokrenje, evidencija i

posmatranje urina - Krv - Kardiovaskularni sistem - Primjena fizikalne terapije u

kardiologiji - Mjerenje i bjeleženje:

krvnog pritisk, temperature, disanja, pulsa

- Respiratorni sistem - Primjena fizikalne terapije u

pulmologiji - Sputum, kašalj i vrste kašlja - Digestivni sistem - Ishrana bolesnika - Promet materija i energije - Tjelesna temperatura i

njena regulacija - Urinarni sistem - Genetalni sistem - Endokrilni sistem - Nervni sistem


- Lokomotorni sistema

- Likovna umjetnost sa estetikom

- Crtanje figure čovjeka - Crtanje profila


- Digestivni i urinarni sistem

- Zdrava ishrana i dijetetika - Bolesti nepravilne ishrane (bolesti jetre, oboljenje žučnih puteva, bubrega i dr.)

- Krvni sudovi i srce - Građa oka - Poznavanje anatomije

- Odabrana poglavlja iz fizike

- Kretanje fluida - Optika(oko)

17

1.2.2. LATINSKI JEZIK 1. Naziv predmeta: LATINSKI JEZIK 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 36 36 72 II

III

IV

Ukupno 36 36 72 3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje svijesti o potrebi i značaju učenja latinskog jezika. - Ovladavanje tehnikom razgovjetnog čitanja sa razumijevanjem¸usvajanje

pravilnog izgovora¸ ritma i intonacije rečenice. - Razumijevanje činjenica i zakonitosti iz latinskog jezika. - Ovladavanje opštom i stručnom medicinskom terminologijom. - Osposobljavanje učenika za nastavak stručnog usavršavanja i za primjenu

stečenih znanja u praksi.

18





Uvod u latinski jezik - Upoznaje osnovne

karakteristike latinskog jezika: porijeklo, rasprostranjenost, značaj izučavanja.

- Uočava i razlikuje karakteristike latinskog jezika u medicini.

- Određuje vremensku i prostornu rasprostranjenost.

- Uočava značaj učenja latinskog jezika.

- Razvija svijest o značaju učenja jezika u medicini.

- Diskusija: - Značaj latinskog

jezika.

Fonetika - Navodi abecedu. - Upoznaje pravila

izgovora. - Nabraja podjelu

glasova. - Upoznaje pravilan

naglasak. - Objašnjava

kvantitet slogova.

- Piše pravilno. - Pravilno naglašava

riječi. - Određuje način

rastavljanja riječi na slogove.

- Izgovara pravilno intonaciju rečenice.

- Razvija stručnost i preciznost.

- Izgovor i intonacija.

- Rastavljanje riječi na slogove.

- Određivanje akcenta.

Morfologija - Navodi podjelu

riječi. - Upoznaje osnovne

karakteristike imenske promjene.

- Navodi osnovne karakteristike glagolske promjene (konjugacija, lice i broj, vremena, glagolske načine, glagolska stanja, glagolske imenice, glagolski pridjevi i nepravilni glagoli).

- Objašnjava analizu rečenice.

- Razlikuje vrste riječi, oblik i značenje riječi u rečenici.

- Pronalazi glavne djelove u rečenicama.

- Uočava karakteristike imenske promjene (rod,broj i padež).

- Pravilno koristi stručne termine

- Vrši adekvatan prevod.

- Razvija analitičnost i logičnost.

- Analiza rečenica i teksta.

- Prevod teksta. - Stručni termini

(termini vezani za bolesti i ljudske organe).

Imena - Navodi imena,

imenice, pridjeve, zamjenice i brojeve.

- Razlikuje i interpretira: imenice, pridjeve, zamjenice i brojeve.

- Razvija preciznost. - Analiza i prevod teksta.

Imenice - Navodi podjelu

imenica na pet deklinacija.

- Upoznaje pravila i

- Razlikuje i određuje rod,broj i padež imenice.

- Razlikuje pet deklinacija.

- Razvija sposobnost usmenog izražavanja.

- Analiza rečenica i odgovarajućeg teksta.

- Prevod teksta. - Korišćenje stručnog

19




izuzetke u rodu i broju.

- Upoznaje deklinaciju grčkih imenica.

- Razlikuje grčku deklinaciju.

- Koristi pravilno imenice.

- Pronalazi imenice u rečenici i tekstu.

- Određuje funkciju u rečenici.

- Upotrebljava stručne termine iz svijeta medicine.

rječnika. - Čitanje

medicinskih termina.

Pridjevi - Definiše pridjeve. - Nabraja podjelu

pridjeva na pridjeve I, II i III deklinacije.

- Upoznaje se sa pravilnom komparacijom pridjeva.

- Objašnjava pridjeve koji imaju nepravilnu i opisnu komparaciju.

- Određuje pridjeve I, II i III deklinacije.

- Uočava pridjeve u rečenici.

- Određuje rod,broj i padež.

- Upoređuje karakteristike pridjeva, slaganje sa imenicom.

- Vrši komparaciju pridjeva.

- Pravilno upotrebljava pridjeve.


- Analiza rečenica i odgovarajućeg teksta.

Zamjenice - Definiše

zamjenice. - Navodi podjelu

zamjenica na: lične, prisvojne, pokazne, odnosne i upitne.

- Upoznaje se sa promjenom zamjenica.

- Navodi upotrebu zamjenica u recepturi.

- Razlikuje vrste zamjenica.

- Pronalazi zamjenice u tekstu.

- Uočava funkciju zamjenica.

- Analizira upotrebu zamjenica u recepturi.

- Razvija stručnost. - Analiza rečenica i odgovarajućeg teksta.

Brojevi - Definiše brojeve. - Navodi podjelu

brojeva. - Upoznaje osnovne i

redne brojeve.

- Razlikuje vrste brojeva.

- Pronalazi brojeve u rečenici.

- Određuje primjenu pojedinih brojeva.

- Razvija analitičnost i logičko mišljenje.

- Analiza i prevod odgovarajućih rečenica i tekstova.

Glagoli - Objašnjava

glagolske promjene.

- Navodi podjelu

- Razlikuje glagolske promjene.

- Razlikuje četiri konjugacije.

- Razlikuje vremena

- Razvija samostalnost, samopouzdanje i kreativnost.

- Razvija stručnost.


20




glagola na konjugacije.

- Navodi vremena u latinskom jeziku: prezent, imperfekat, futur, perfekat, pluskvamperfekat i futur II

- Objašnjava upotrebu vremena.

- Upoznaje glagolske načine: indikativ, konjuktiv, imperativ.

- Navodi glagolska stanja: aktiv i pasiv.

- Upoznaje glagolske imenice: infinitiv, supin i gerund.

- Navodi glagolske pridjeve: participi i gerund.

- Objašnjava nepravilni glagol: sum, esse, fui.

- Upoznaje glagolske pridjeve i nepravilne glagole.

u latinskom jeziku. - Određuje tvorbu i

upotrebu vremena. - Razlikuje tri

glagolska načina. - Uočava značaj i

upotrebu glagolskih načina.

- Razlikuje glagolske imenice.

- Pronalazi oblike glagolskih imenica.

- Razlikuje glagolske pridjeve.

- Pronalazi i razlikuje nepravilne glagole.

- Razlikuje glagolske pridjeve i nepravilne glagole.

- Prevodi tekstove u oba pravca.

Prilozi - Definiše priloge. - Upoznaje se sa

građenjem priloga. - Navodi podjelu

priloga. - Upoznaje se sa

komparacijom priloga.

- Navodi upotrebu priloga u recepturi.

- Pronalazi priloge u rečenici i određuje njihovu funkciju.

- Određuje tvorbu i značenje priloga.

- Koristi pravilno priloge.

- Uočava i shvata upotrebu priloga u recepturi.


Prijedlozi - Upoznaje funkciju

prijedloga. - Navodi prijedloge

sa akuzativom. - Navodi prijedloge

sa ablativom. - Nabraja prijedloge

koji se upotrebljavaju uz

- Analizira funkciju prijedloga.

- Prepoznaje prijedloge u rečenici.

- Razlikuje upotrebu prijedloga uz odeđene padeže.

- Koristi pravilno prijedloge.


- Analiza rečenica i tekstova.

21




oba ova padeža - Navodi prijedloge

koji se najčešće koriste u recepturi.

- Pravilno upotrebljava prijedloge u recepturi.

Receptura - Definiše pojam

receptura. - Upoznaje način

pisanja recepta. - Navodi najčešće

skraćenice u receptima.

- Analizira način pisanja recepta.

- Razlikuje postupke obrade ljekovitih sirovina.

- Razlikuje oblike ljekova.

- Pravilno koristi skraćenice u receptima.

- Razvija sposobnost za samostalnost u radu.

- Razvija stručnost i preciznost.

- Pisanje recepata. - Tumačenje

skraćenica u receptima.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - R. Popović: Latinski jezik za I razred medicinske, veterinarske i poljoprivredne

škole, Zavod za udžbenike, Beograd, Obilićev venac 5, 2007. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Stručni rječnici; - leksikoni. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno. - Usmeno, najamnje jednom u klasifikacionom periodu. - Pismena provjera znanja - Pismeni zadatak (po jedan u polugodištu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Potrebna je pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Profesor latinskog jezika i književnosti. 10. Povezanost predmeta


- Pravilan izgovora - Pravilan naglasak

- Anatomija sa fiziologijom - Latinski nazivi

- Pravilan izgovora - Pravilan naglasak - Receptura

- Medicinska biohemija - Latinski nazivi

- Pravilna izgovora - Pravilan naglasak - Receptura

- Praktična nastava - Latinski nazivi - Vođenje protokola i

izdavanje rezultata - Pravilan izgovor, naglasak - Receptura

- Farmakologija - Pravilan izgovor, naglasak - Receptura

22

1.2.3. HEMIJA I BIOHEMIJA 1. Naziv predmeta: HEMIJA I BIOHEMIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 72 72 II 72 72 III

IV

Ukupno 144 144 3. Opšti ciljevi nastave - Razumijevanje pojmova, činjenica i zakonitosti iz oblasti hemije i biohemije. - Upoznavanje učenika sa strukturom materije-vrstama materije, smješe,

elementima i jedinjenjima i strukturom atoma. - Sticanje znanja o hemijskim vezama i tipovima hemijskih veza. - Sticanje znanja o radoks reakciji, energetskim promjenama pri hemijskim

reakcijama, brzini hemijskih reakcija i hemijskoj ravnoteži. - Osposobljvanje učenika za rješavanje zadataka iz oblasti oksido-redukcije i

naponskog niza metala, tehnometrije, brzine hemijske reakcije, hemijske ravnoteže, pH i protolitičke teorije kiselina i baza.

- Sticanje osnovnih znanja o biološkoj funkciji elektrolita i acidobaznoj ravnoteži - Upoznavanje sa osnovama metabolizma- proteina, mineralia, lipida, ugljenih

hidrata, vitamina. - Sticanje znanja o značaju enzima i hormona u dijagnostici. - Povezivanje teorijskih sadržaja sa praktičnim radom. - Učiniti učenje zabavnijim i izazovnijim. - Povezivanje stečenih znanja i primjena tih znanja u svakodnevnom životu. - Razvijanja sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja. - Podsticanje učenika na samostalan i timski rad. - Razvijanje vještine rješavanja računskih zadataka.

23

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI (OBLAST HEMIJA)




Struktura materije - Opisuje hemiju kao

prirodnu nauku. - Objašnjava vrste

materije, smješe, elemente i jedinjenja.

- Poznaje PSE. - Objašnjava

strukturu atoma. - Demonstrira

molekule elemenata i molekule jedinjenja.

- Navodi i pojašnjava agregatna stanja.

- Definiše izotope. - Objašnjava teorije

o strukturi atoma. - Navodi kvantne

brojeve i objašnjava ih na primjerima.

- Pojašnjava energiju jonizacije i afinitet prema elektronu.

- Razlikuje promjenu stanja supstanci u fizici i hemiji.

- Interpretira fizička i hemijska svojstva supstanci.

- Dokazuje postupke za razdvajanje sastojaka smješe (dekantovanje, filtracija, frakciona destilacija, kristalizacija).

- Uočava razliku jona, atoma i molekula.

- Upoređuje odlike agregatnih stanja materije.

- Određuje, na osnovu rednog i masenog broja, broj p+, e- i n0 za atome i jone.

- Razlikuje izotope i izotone i to dokazuje na primjerima.

- Analizira Borov model atoma i talasno-mehanički model atoma.

- Piše elektronske konfiguracije za atome i jone, određuje valentne e-.

- Primjenjuje znanje o Ei i afinitetu prema elektronu u izradi zadataka.

- Razumije pisanje i važnost elektronskih konfiguracija.

- Razumije postupke za odvajanje sastojaka smješe.

- Uočava važnost nauke u svakodnevnom životu.

- Uočava povezanost strukture materije i prirode koja nas okružuje.

- Demonstracioni ogled:

- Dekantovanje, filtriranje, destilacija, kristalizacija.

- Demonstracini ogled:

- Reakcija Na i K sa vodom.


- Soli Li, Na i K u plamenu i njihovi linijski spektri.


- Reakcija elemenata III periode (Mg, Al, P4 i S) sa kiseonikom na povišenoj temperaturi.

24




Hemijske veze - Objašnjava

hemijske veze: jonsku, kovalentnu, vodoničnu i metalnu.

- Upoznaje sa hibridizacijom atomskih orbitala.

- Poznaje PSE (pripadnost elemenata po grupama).

- Razlikuje metale i nemetale.

- Razlikuje tipove hemijskih veza.

- Pravi kristalne rešetke: NaCl, P4, grafita.

- Uočava šta je jon, molekulska orbitala, dipolni molekuli, EN.

- Pravi modele molekula: BeCl2, BF3, CH4, NH3 i H2O i objašnjava geometriju molekula.

- Razvija kreativnost.

- Razvija moć zapažanja.

- Razvija pravilan odnos prema prirodnim naukama.

- Razvija preciznost. - Usvaja nova

znanja.


- Dobijanja kristala kuhinjske soli.

Redoks reakcije - Definiše oksido-

redukcione procese.

- Nabraja stalne oksidacione brojeve elemenata u jedinjenjima.

- Objašnjava sastavljanje jednačina oksido-redukcionih reakcija i izjednačavanje.

- Definiše naponski niz metala.

- Usvaja nove informacije koje pruža naponski niz metala.

- Poznaje pripadnost elemenata po grupama, broj valentnih e- i njihove oksidacione brojeve.

- Određuje oksidacione brojeve elemenata u jedinjenjima.

- Uočava postupak pisanja polureakcija.

- Rješava zadatke iz oblasti oksido-redukcije i naponski niz metala.

- Uočava postupak izjednačavanja oksido-redukcionih jednačina.

- Razvija sistematicnost u radu.


- Redukcija CuO vodonikom.

- Redukcija joda kalaj (II) hloridom.

- Redukcija Fe3+ jona kalaj (II) hloridom i oksidacija Fe2+ jona kalijumpermanganatom.

- Istiskivanje bakra pomoću gvožđa.

- Ponašanje bakra u rastvorima CuSO4, FeSO4 i AgNO3.

Energetske promjene pri hemijskim reakcijama - Definiše

termohemiju. - Opisuje

egzotermne i endotermne reakcije.

- Crta tok egzotermne i endotermne reakcije.

- Razlikuje entalpiju,

- Uočava da između sistema i okline postoji određena razmjena energije.


- Razmjena energije između sistema i okoline (reakcija Zn i HCl,

25




- Navodi primjere homogenih i heterogenih reakcija.

- Objašnjava Ea - Pojašnjava

termohemijske jednačine.

entropiju, slobodnu energiju.

- Razlikuje molarnu toplotu reakcije i entalpiju stvaranja jedinjenja.

- Rješava zadatke iz oblasti termohemije.

zagrijavanje HgO). - Termitna smješa

(reakcija Fe2O3 i Al) egzotermna reakcija.

- Reakcija NH4Cl i Ba(OH)2•8H2O (endotermna reakcija).

Brzina hemijske reakcije - Definiše brzinu

hemijske reakcije. - Objašnjava uslove

koji dovode do hemijske reakcije.

- Navodi faktore koji utiču na brzinu hemijske reakcije.

- Poznaje energiju aktivacije.

- Upoređuje brzinu hemijske reakcije sa homogenim i heterogenim reakcijama.

- Primjenjuje zakon o održanju mase.

- Uočava uticaj prirode reaktanata, koncetracije, temperature i katalizatora na brzinu hemijske reakcije.

- Rješava zadatke iz oblasti: Brzina hemijske reakcije.

- Razumije primjenu ZDM na brzinu hemijske reakcije.

- Uočava uticaj koncentracije reaktanata, pritiska i temperature kroz izradu zadataka.

- Razvija analitičko mišljenje i sposobnost opažanja.

- Demonstracini ogled:

- Razlaganje H2O2 bez i u prisustvu MnO2 kao katalizatora.

- Reakcija između HCl i Sn, Zn i Mg.

- Landoltova reakcija.

Hemijska ravnoteža - Kratko opisuje

hemijsku ravnotežu.

- Definiše Le Šateljeov princip.

- Objašnjava, na primjerima, uticaj koncentracije, pritiska i temperature na hemijsku ravnotežu.

- Razlikuje hemijsku ravnotežu i brzinu hemijske reakcije.

- Upotrebljava znanje o brzini hemijske reakcije.

- Analizira faktore koji utiču na položaj hemijske ravnoteže.

- Rješava zadatke iz hemijske ravnoteže.

- Razumije Le

- Stiče rutinu i sigurnost u samostalnom radu.

- Razvija preciznost. - Razvija logičko

zaključivanje.


- Uticaj temperature na položaj ravnoteže (zagrijavanje U cijevi sa rastvorom CoCl2).

26




Šateljeov princip. Rastvori - Definiše pojam

disperzni sistem. - Objašnjava podjelu

disperznih sistema prema veličini čestice disperzne faze.

- Definiše rastvorljivost.

- Opisuje rastvaranje jonskih jedinjenja.

- Izvještava o koloidnim rastvorima.

- Objašnjava kvantitativan sastava rastvora.

- Objašnjava zadatke iz oblasti:Rastvori.

- Pravi kristalnu rešetku NaCl.

- Analizira rastvaranje NaCl u vodi.

- Crta hidrataciju jonske kristalne rešetke NaCl.

- Razlikuje neorganska i organska jedinjenja.

- Upoređuje zasićen, nezasićen i presićen rastvor.

- Upotrebljava znanje o egzotermnim i endotermnim reakcijama.

- Razlikuje jedinjenja sa jonskom i kovalentnom vezom.

- Interpretira taloženje AgCl u višku Cl- jona i u višku Ag+ jona.

- Uočava važnost značaja koloidnih disperznih sistema.

- Uviđa vezu teorije i prakse.

- Podstiče kreativnost.



- Hemijski koktel. - Pripremanje

rastvora određene koncentracije (NaOH c=0,1 mol/l, H2SO4 c=0,1 mol/l, Na2SO4 c=0,1 mol/l).

- Izrada tematskih

panoa i prezentacija.

- Primjena vode u praksi i njeno djelovanje na živi svijet.

- Demonstracioni

ogled: - Mjerenje promjene

temperature tečnosti pri rastvaranju soli.

Elektroliti (kiseline, baze, soli) - Definiše

elektrolite. - Objašnjava

Arenijusovu teoriju elektrolitičke disocijacije (kiselina i baza).

- Izvještava o jakim i slabim elektrolitima.

- Zna stepen disocijacije (α) i konstantu disocijacije (Kc).

- Objašnjava jonske reakcije.

- Razlikuje elektrolite i neelektrolite.

- Upoređuje jake i slabe elektrolite.

- Izvodi jonske iz molekulskih reakcija.

- Razlikuje Arenijusovu i protolitičku teoriju kiselina i baza.

- Razlikuje na osnovu pH kiselu, neutralnu i baznu sredinu.


- Podstiče kreativnost.


- Dokazivanje NH3. - Nastajanje NH4Cl. - Određivanje pH

vrijednosti rastvora nekih soli.

27




- Objašnjava protolitičku teoriju kiselina i baza.

- Poznaje pisanje molekulskih formula neutralnih, kiselih i baznih soli i njihovu disocijaciju.

- Poznaje zadatke iz pH.

- Rješava zadatke iz oblasti: pH i protolitička teorija kiselina i baza.

- Razumije protolitičku teoriju kiselina i baza.

Puferi, indikatori - Definiše i nabraja

pufere. - Nabraja kiselo-

bazne indikatore. - Objašnjava

jonizaciju indikatora u vodenom rastvoru.

- Zna interval promjene boje univerzalnog Kolthofovog indikatora.

- Razlikuje pufere i vrši izračunavanje pH vrijednosti u pufernom rastvoru.

- Crta promjenu boje indikatora u zavisnosti od pH vrijednosti.

- Uočava postupke izbora indikatora.

- Knjiži interval promjene boje kiselo-baznih indikatora.

- Razvija analitičko mišljenje i sposobnost opažanja.


- Seminarski rad: - Bikarbonatni pufer

i njegova uloga u regulaciji acido-bazne ravnoteže.

Elektroliza - Definiše

elektrolizu. - Poznaje elektrolizu

vode. - Objašnjava

sekundarne izvore električne struje (akumulatore).

- Razlikuje katodu i anodu kao i procese koji se na njima vrše.

- Analizira proces elektrolize i proces u galvanskom elementu.

- Upoređuje reakcije na anodi i katodi pri procesu punjenja i pražnjenja akumulatora.

- Vrednuje značaj elektrolitičkih procesa u tehnologiji.

- Razvija osjećaj odgovornosti.


- Razvija pravilan odnos prema prirodnim naukama.

- Demonstravioni ogled:

- Elektroliza vodenog rastvora kalijumjodida.

- Elektroliza vode. - Kristali

elementarnog srebra.

Hemijski izvori eletrične struje - Definiše: hemijske

izvore električne struje, poluelement, Danijelov element.

- Knjiži vrijednost standardnih elektrodnih potencijala redoks-sistema.


- Stiče samopouzdanje i sigurnost.


- Mjerenje elektromotorne sile galvanskog

28




- Demonstrira sastavljanje Danijelovog elementa.

- Analizira procese koji se odvijaju na elektrodama u galvanskom elementu.

- Uočava označavanje galvanskog elementa.

- Analizira procese koji se dešavaju u Danijelovom elementu.

- Vrednuje značaj široke primjene elektrolize u industriji.

- Povezuje uzroke i posledice.

- Razvija preciznost.

elementa.

29

Razred: DRUGI (OBLAST BIOHEMIJA) Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi

Preporuke za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Biološke funkcije elektrolita - Objašnjava značaj

vode u elektrolitima.

- Pojašnjava termine intracelularna, ekstracelularna i intarsticijalna tečnost.

- Opisuje osmozu. - Upoznaje sa

hidratacijom i dehidratacijom ćelije u slučajevima poremećaja količine vode i koncentracije soli izvan ćelije.

- Pojašnjava hipoproteinemije.

- Nabraja tjelesne tečnosti, funkcije i nastajanje.

- Upotrebljava znanje o vodi i vodoničnoj vezi, hidrofilnim i hidrofobnim supstancama.

- Razlikuje sastav unutarćelijskih i vanćelijskih tečnosti i analizira razlike u sadržaju.

- Razlikuje hidrataciju i dehidrataciju ćelije.

- Uočava sličnost u sastavu likvora i krvne plazme.


- Razvija pozitivan stav prema novim saznanjima.

- Razvija pozitivan stav prema zdravlju.

- Ogledni čas: - Voda i živa bića. - Vodeni rastvori

elektrolita. Hidratacija i dehidratacija.

Acidobazna ravnoteža i puferi - Opisuje ulogu

pufera u regulaciji acido-bazne ravnoteže.

- Objašnjava alkalozu i acidozu.

- Objašnjava zavisnost procesa u ćelijama od pH vrijednosti.

- Pojašnjava postupak nastajanja H2CO3 i neisparljivih kiselina u organizmu.

- Razmatra osmozu, acidozu i alkalozu.

- Upotrebljava znanja o puferima, elektrolitima i pH rastvorima.

- Vrednuje značaj održavanja acidobazne ravnoteže.

- Knjiži pH vrijednosti nekih tjelesnih tečnosti.

- Uočava važnost optimalnih koncentracija H+ jona za pravilno odvijanje biohemijskih reakcija.

- Utvrđuje da različite pH vrijednosti plazme i mokraće ukazuju na kliničku sliku

- Pozitivno procjenjuje važnost novih saznanja iz svoje struke.

- Seminarski rad: - Bikarbonatni pufer

i njegova uloga u regulaciji acodo-bazne ravnoteže.

30




pacijenta. Metabolizam Ca, Mg i neorganskog fosfata-metaboliyam minerala - Objašnjava

metabolizam Ca, Mg, neorganskog fosfata i esencijalnih elemenata u tragu.

- Opisuje određivanje koncentracije Ca, Mg, Fe, Cu, u plazmi i serumu.

- Nabraja esencijelne elemente u tragu i njihovu ulogu.

- Upotrebljava znanje o osobinama Ca, P, Mg, Fe, Cu, Cr, Mn...

- Razlikuje vrste oboljenja koja nastaju usled povećanih vrijednosti Ca, Mg, i drugih mikroelemenata (ili smanjenih) i kliničke simptome.

- Upoređuje normalne koncentracije minerala.

- Uočava pod kojim uslovima može doći do deficijencije elemenata u tragu.

- Vrednuje značaj minerala u biohemijskoj analizi.


- Seminarski rad: - Određivanje

jonizovanog kalcijuma (CaI).

- Određivanje ukupnog kalcijuma (CaT).

- Određivanje bakra sa bato kuprinom.

- Određivanje gvožđa sa bato fenantrolinom.

Klasifikacija organskih jedinjenja - Objašnjava osbine

ugljenikovog atoma.

- Upoznaje klasifikaciju organskih jedinjenja i funkcionalne grupe.

- Nabraja vrste organskih reakcija.

- Poznaje primjenu istih.

- Navodi alkil grupe. - Poznaje

mehanizme organskih reakcija.

- Upotrebljava znanje o kovalentnoj vezi, polarnosti veze i valentnim elektronima, energija aktivacije, brzini reakcije i dr.

- Knjiži najvažnije klase organskih jedinjenja i njihove funkcionalne grupe.

- Analizira funkcionalne grupe i klase kao i koju vrstu organske reakcije primjeniti na dato jedinjenje.


- Razvija logičko zaključivanje i pravilan odnos prema prirodnim naukama.

- Pozitivno ptrocenjuje važnost novih saznanja iz svoje struke.

Osnovi metabolizma - Definiše - Uočava ciklus - Razumije odnos - Shematski prikaz

31




metabolizam. - Objašnjava

heterotrofne (hemiotrofe) i autotrofne (fototrofe) organizme.

- Objašnjava ciklus azota.

- Definiše katabolizam i anabolizam i navodi primjere.

- Upoznaje sa energetskim ciklusom u ćelijama.

- Pojašnjava Krebsov ciklus.

- Opisuje i objašnjava reakcije: oksidativne dekarboksilacije, dehidrogenizacije, hidratacije i oksidacije kod određenih klasa organskih jedinjenja.

ugljenika i kiseonika.

- Crta kruženje azota.

- Razlikuje katabolizam i anabolizam.

- Analizira molekul ATP i piše ga.

- Analizira Krebsov ciklus.

- Upotrebljava znanje o dikarbonskim kiselinama i solima, njihovim karakterističnim reakcijama i piše: limunsku, izolimunsku, fumarnu, oksalsirćetnu i jabučnu kiselinu.

nauke i prirode. - Razvija logično

zaključivanje. - Stiče

samopouzdanje i sigurnost.

kruženja azota u prirodi.

- Shematski prikaz molekula ATP.

Enzimi i njihov značaj u dijagnostici - Objašnjava ulogu

enzima u organizmu.

- Opisuje način djelovanja enzima.

- Utemeljuje znanje o energiji aktivacije.

- Navodi klasifikaciju enzima.

- Poznaje klase organskih jedinjenja.

- Upoznaje sa poremećajem – pankreatitis.

- Navodi i pojašnjava koenzime.

- Objašnjava klasifikaciju

- Razlikuje tipove reakcija koje katalizuju enzimi (prenos, alkil, amino, aldehidnih i drugih grupa: reakcije eliminacije ili adicije na dvostruku vezu, reakciju hidrolize estara).

- Upotrebljava znanje o energiji aktivacije i faktorima koji utiču na brzinu reakcije.

- Razlikuje prostetičnu grupu,

- Uočava značaj enzima u svakodnevnoj dijagnostici.

- Razvija pravilan odnos prema zdravlju kao društvenoj vrijednosti.


- Seminarski rad: - Enzimi i bolesti.

32




koenzima. koenzim, holoenzim i apoenzim.

- Interpretira o aktivnom centru.

- Upoređuje faktore koji utiču na aktivnost enzima i knjiži ih.

- Interpretira o enzimima karakterističnim za bolesti srca, jetre i pankreasa.

Proteini, metabolizam proteina - Definiše proteine. - Poznaje osobine i

podjelu proteina. - Nabraja

funkcionalne proteine.

- Objašnjava strukturu aminokiselina i navodi podjelu na esencijalne i neesencijalne.

- Poznaje pisanje glicina, alamina, valina,leucina, arginina, astaraginske kiseline, ornitina.

- Opisuje varenje proteina.

- Objašnjava ciklus uree.

- Upotrebljava znanje o specifičnim enzimima.

- Razmatra strukturu proteina.

- Razlikuje proteine i aminokiseline.

- Razlikuje dezaminaciju i aminaciju.

- Uočava važnost jetre, kao glavnog organa, za metabolizam proteina i aminokiselina.

- Razlikuje endopeptidaze i egzopeptidaze.

- Knjiži aktiviranje proteolitičkih enzima.



- Seminarski rad: - Uloga pankreasa u

varenju proteina, lipida i ugljenih hidrata.

- Značaj jetre u procesu metabolizma.

Hemoglobin - Zna o purinu. - Definiše porfirin. - Nabraja fiziološki

najznačajnije porfirine.

- Objašnjava sastav molekula hemoglobina.

- Upoznaje sa formulom hema.

- Upotrebljava znanje o alkil grupama.

- Piše strukturnu formulu porfina i hema.

- Uočava sličnost protoporfirina IX i hema.

- Crta hem u hemoglobinu i kvaternernu



- Seminarski rad: - Patološka stanja

koja nastaju kao posljedica poremećaja u biosintezi hema.

33




strukturu hemoglobina.

Ugljeni hidrati, metabolizam - Navodi značaj

ugljenih hidrata kao i podjelu.

- Definiše monosaharide.

- Nabraja aldoze i ketoze.

- Objašnjava ciklizaciju glukoze i fruktoze i stvaranje piranoznih i furanoznih poluacetala.

- Objašnjava glikozidnu vezu.

- Objašnjava epimerne šećere.

- Nabraja hemijske osobine monosaharida.

- Navodi i pojašnjava najpoznatije disaharide i polisaharide.

- Opisuje varenje hrane.

- Objašnjava glikolizu.

- Izvještava o insulinu.

- Razlikuje glicerol, gliceraldehid i dihidroksiaceton.

- Razlikuje aldoze i ketoze i piše Fišerove i Hovortove projekcione formule.

- Upotrebljava karakteristične reakcije za pojedine monosaharide.

- Razlikuje i piše maltozu, saharozu i laktozu.

- Piše dio molekula skroba i celuloze.

- Razlikuje α-amilozu i amilopektin.

- Uočava varenje ugljenih hidrata i uticaj enzima.

- Upotrebljava znanje o pirogrožđanoj kiselini i njenim solima, enzimima i organskim reakcijama.

- Suočava se sa primjerima poremećaja ugljenih hidrata.

- Razlikuje šećernu bolest i hipoglikemiju.

- Razumije stvaranje glikozidnih veza: α(1→4), β(1→4), 1α→2β.

- Stiče rutinu pisanja strukturnih formula ugljenih hidrata.

- Uočava rasprostranjenost ugljenih hidrata u prirodi i njihov značaj.

- Razvija pravilan odnos prema zanimanju.


- Seminarski rad: - Test opterećenja

glukozom. - Ogledni čas: - Diabetes mellitus u

dječijem uzrastu. - Seminarski rad: - Određivanje

aktivnosti α-amilaze u krvi i urinu.


- Reakcija skroba sa jodom.

- Inverzija saharoze. - Molišova reakcija.

Lipidi, metabolizam - Reprodukuje - Uočava da su lipidi - Pozitivno - Demonstracioni

34




znanje o karboksilnim kiselinama i derivatima kiselina.

- Definiše glavne lipidne klase i navodi njihove osobine i uloge.

- Opisuje lipoproteine.

- Pojašnjava termine CM, VLDL, LDL i HDL.

- Navodi ulogu pojedinih lipoproteina.

- Objašnjava, na primjerima, nastajanje masti i saponifikaciju.

značajni sastojci čovjekove ishrane.

- Upoređuje zasićene i nezasićene višemasne kiseline.

- Utvrđuje reakciju estrifikacija i piše dobijanje složenih i prostih triacilglicerola.

- Piše i shvata reakcije: saponifikacije, hidrogenizacije i hidrolize.

- Upoređuje lecitin, kefalin i fosfatidilserin.

- Uočava važnost enzima u varenju lipida.

- Knjiži hemijski sastav lipoproteina.

procjenjuje važnost novih saznanja iz svoje struke.


- Vrednuje značaj višestruke uloge lipida u živim organizmima.

ogled: - Određivanje

kiselinskog, jodnog i saponifikacionog broja.

- Akroleinska reakcija.

- Seminarski rad: - Masna jetra.

Hormoni i njihov značaj u dijagnostici - Definiše hormone i

navodi njihovu podjelu, ulogu i način djelovanja.

- Objašnjava poremećaje u metabolizmu raznih hormona.

- Upotrebljava znanje o amniokiselinama, funkcionalnim grupama i karakterističnim reakcijama.

- Interpretira fiziološki značaj hormona u metaboličkim reakcijama.

- Analizira podjelu hormona na osnovu njihove hemijske strukture.

- Razlikuje karakteristična stanja kod bolesti usljed poremećaja u radu hormona.



- Seminarski rad: - RIA – testovi u

endokrinološkoj praksi.

Vitamini - Definiše i navodi

vitamine rastvorljive u vodi i način djelovanja.

- Primjenjuje znanje o stvaranju glikozidnih veza.

- Upoređuje vitamin


- Ogledni čas: - Nedostatak

vitamina i njihovo dijagnostikovanje.

35




- Nabraja grupu vitamina rastvorljivih u mastima i mjesto nalaženja.

- Poznaje poluacetalne oblike i glikozidne veze i objašnjava na primjeru ATP.

- Obrazlaže bolesti koje dovode zbog smanjene ili povećane koncentracije vitamina.

- Pojašnjava hipo, hiper i avitaminozu.

C sa glukozom I uočava funkcionalne grupe.

- Razlikuje koenzime- prenosioce vodonika i koenzime – prenosioce grupa kao i njihove uloge.

- Piše formule vitamina rastvorljivih u vodi i u mastima.

- Analizira nedostatak vitamina (B1, B2, B6, B12, folne kiseline, D, E, A, K).

- Uočava razliku vitamina rastvorljivih u mastima i u vodi.

- Upotrebljava znanje o stereoidima.

- Pozitivno procjenjuje važnost novih saznanja.

- Razvija pravilan odnos prema zdravlju.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - R. Jankov, D. Šišović, F. Bihelović, S. Antić: Hemija za I razred opšte gimnazije

Zavod za udžbenike i nastavna sredsrtva, Podgorica, 2006. - M. Rakočević, R. Horvat: Opšta hemija za I razred srednje škole, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000. - S. Arsenijević, M. Ćelap: Zbirka zadataka sa ogledima iz hemije za I razred, NK

Beograd, 1982. - J. Petrović, Smiljana Velimirović: Hemija za IV razred gimnazije, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000. - V. Đurđić: Medicinska biohemija za IV razred medicinske škole Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000. - N.T. Majkić – Singh: Medicinska biohemija, Beograd,1994. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Laboratorijski pribor, posuđe i hemikalije za demonstracione oglede; - grafoskop; - video-bim. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno. - Usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom periodu.

36

- Pismena provjera znanja – pismena vježba (po jedana u polugodištu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. - Urađeni seminarski, grafički ili neki drugi radovi. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika I Razred

- Profesor hemije; - diplomirani hemičar; - diplomirani inženejr hemijske tehnologije. II razred

- Specijalista biohemije.

10. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetima

Predmet Znanja - Osnovi metabolizma - Energetske promjene pri

hemijskim reakcijama - Puferi

- Anatomija i fiziologija - Digestivni sistem - Promet materija i energije - Tjelesne tečnosti

- Voda, kiseonik, ozon, hlor itd.


- Dezinfekcija vode, vazduha i sl.

- Hidroterapijski blok - Antigen i antitijela - Hemija i biohemija - Krv - Tjelesne tečnosti - Voda, elektroliti

- Patologija - Poremećeji prometa vode, otoci, dehidratacija

- Hemijski izvori električne energije

- Manuelne tehnike - Masaža i elektroterapija

- Hemijski izvori električne energije

- Fizioterapija - Primjena jednosmjernih i naizmeničnih struja

- Organska hemija - Voda i elektroliti

- Farmakologija - Opšta farmakologija

- Voda, kiseonik, ozon - Rastvori elektrolita - Osnovi metabolizma - Vitaini, ugljeni hidrati - Puferi

- Praktična nastava - Elektroliti - Krv, dizenfekcija i

sterilizacija - Digestivni sistem - Urinarni sistem - Urin, posmatranje urina

- Struktura materije - Osnovni hemijski zakoni - Energetske promjene pri

hemijskim reakcijama - Hemijska ravnoteza

- Odabrana poglavlja iz fizike - Agragatna stanja - Struktura atoma - Gasni zakoni - Entalpija, entropija,

slobodna energija

37

1.2.4. ZDRAVSTVENA NJEGA I REHABILITACIJA 1. Naziv predmeta: ZDRAVSTVENA NJEGA I REHABILITACIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 72 72 II 72 72 III

IV

Ukupno 144 144 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pojmom, podjelom, programom rada, ciljevima, zadacima i

metodama zdravstvene njege i rehabilitacije u procesu osposobljavanja povrijeđenih i oboljelih osoba.

- Razvija pravilan odnos prema zdravlju i pacijentima sa različitim vrstama povreda i bolesti.

- Razvija osjećaj odgovornosti, kulturu dijaloga i spremnost za timski rad. - Priprema pacijenta za koristan, produktivan i srećan život u zajednici.

38




izvođenje nastave učenik Učenik učenik

Zdravstvena njega u rehabilitaciji - Opisuje program

rada, ciljeve, zadatke i ulogu zdravstvene njege u rehabilitaciji povrijeđenih i oboljelih.

- Definiše njegu, navodi podjelu i pojašnjava specifičnosti zdravstvena njege u rehabilitaciji.

- Upoznaje metode zdravstvene njege u rehabilitaciji

- Zna načela kodeksa etike zdravstvenih radnika.

- Uočava i poznaje potrebu za uspješno osposobljavanje povrijeđenih i oboljelih.

- Vrednuje značaj zdravstvene njege u rehabilitaciji.

- Razlikuje metode zdravstvene njege u rehabilitaciji

- Primjenjuje načela Kodeksa.

Zdravstvene ustanove - Navodi zdravstvene

ustanove i vrstu zdravstvene zaštite koju pružaju (prevenzivne, stacionarne: opšte i specijalne bolnice, zavodi i instituti, centri za rehabilitaciju ili službe i odjeljenja za rehabilitaciju pri bolnici).

- Upoznaje prostorije i opremu bolničke jedinice.

- Upoznaje namještaj bolesničke sobe (vrste i djelove bolesničke postelje).

- Razlikuje vrste zdravstvenih ustanova.

- Upoređuje centre za rehabilitaciju opšteg i užeg specijalizovanog tipa.

- Razlikuje sve prostorije i opremu u rehabilitacionom centru i uočava njihovu namjenu.

- Identifikuje opremu i namještaj bolesničke sobe

- Razlikuje vrste bolesničke postelje (standardne, modifikovane, specijalne).

- Razvija svijest o značaju zdravstvenih ustanova.

- Posjeta centru za rehabilitaciju i Institutu u Igalu.

Higijensko tehnička zaštita i sprečavanje intrahospitalnih infekcija - Objašnjava

osnovne pojmove o nastanku infekcija (Vogralikov lanac).

- Objašnjava

- Analizira faktore za nastanak infekcija.

- Primjenjuje mjere sprečavanja intrahospitalnih


- Shvata važnost primjene metoda antisepse i asepse

- Video zapis: - Faktori nastanka

infekcije. - Metode

dezinfekcije i

39




postupke sprečavanja intrahospitalnih infekcija.

- Navodi primjenu metoda asepse i antisepse u borbi protiv infekcija.

- Definiše dezinfekciju, zna metode i sredstva za dezinfekciju.

- Definiše sterilizaciju i zna metode i načine.

infekcija. - Upoređuje metode

asepse i antisepse. - Razlikuje metode

dezinfekcije i dezinfekciona sredstva.

- Upoređuje metode sterilizacije i kontrole.

u borbi protiv infekcija.

- Razvija osjećaj odgovornosti prema zdravlju.

sterilizavije.

Prijem i medicinsko sanitarna obrada - Objašnjava prijam i

medicinsko sanitarni obradu povrijeđenih i oboljelih, invalidnih i hendikepiranih osoba.

- Objašnjava postupak odpuštanja iz bolnice.

- Poznaje medicinsku dokumentaciju.

- Definiše primopredaju službe (usmenu i pismenu).

- Zna postupke sprovodjenja lične hidgijene (umivanje, pranje kose, kupanje).

- Upčava specifičnosti prijema.

- Analizira postupak premještanja i otpusta bolesnika.

- Razlikuje vrste medicinske dokumentacije.

- Vrednuje značaj prenišenja podataka članovima tima za rehabilitaciju.

- Uočava važnost sprovođenja lične higijene.

- Razumije potrebu održavanja fizičkog i duševnog zdravlja povrijeđenih, oboljelih, invalidskih i hendikepiranih osoba.

- Razvija pozitivan stav prema zdravlju i vrednuje značaj održavanja lične higijene.

- Kristiti medicinsku dokumentaciju.

- Video zapis: - Pravila održavanja

lične higijene.

Dekubitus - Pojašnjava

dekubitus (prevenciju, prepoznavanje, liječenje).

- Uočava i razlikuje simptome dekubitisa.

- Prepoznaje dekubitis i upoređuje mjere sprečavanja.

- Razvijanje lične odgovornosti u ispunjavanju radnih obaveza.

- Slajdovi i video zapisi o dekubitusu.

Zdravstveno prosvjećivanje povrijeđenih i oboljelih - Definiše

zdravstveno prosvjećivanje.

- Vrednuje značaj zdravstvenog prosvjećivanja


- Referat: Zdravstveno vaspitna sredstva.

40




- Zna ciljeve i programiranje zdravstveno-vaspitnog rada sa povrijeđenima i oboljelima.

- Zna metode zdravstveno vaspitnog rada.

povrijeđenih i oboljelih.

- Razlikuje ciljeve zdravstveno-vaspitnog rada.

- Upoređuje metode zdravstveno-vaspitnog rada i razlikuje vrste zdravstveno-vaspitnih srdstava.

- Razvija socijalno-kulturne norme profesionalnog djelovanja i komunikacije.

- Slajdovi i Power point prezentacije o primjeni zdravstveno vaspitnih sredstava.

Posmatranje povrijeđenih i oboljelih Subjektivni znaci bolesti - Navodi i opisuje

subjektivne znake bolesti(bol, malaksalost, nesvjestica, glad, žeđ, mučnina i dr.)

- Uočava značaj subjektivnih znaka bolesti i blagovremenog reagovanja.

- Razvija sposobnost opažanja i blagovremenog reagovanja.

- Diskusija: - Analiza

subjektivnih znaka bolesti i njihovog značaja.

Objektivni znaci bolesti - Spoljašnji izgled - Opisuje spoljašnji

izgled i stanje svijesti povrijeđenih i oboljelih.

- Položaj u posterlji - Navodi položaje u

postelji (aktivan, pasivan, prinudni).

- Pojašnjava postupak postavljanja bolesnika u određeni položaj.

- Pojašnjava korektivne položaje bolesnika u postelji i njihov značaj u prevenciji kontraktura kod hemiplegije i kvadriplegije.

- Vitalne funkcije - Definiše

temperaturi, puls, krvni pritisak i disanje (onovne karakteristike,

- Uočava promjene spoljašnjeg izgleda i stanja svijesti povrijeđenih i oboljelih.

- Razlikuje položaje

bolesnika u postelji.

- Poznaje pravilne položaje tijela u cilju prevencije naknadnih deformiteta (kontrakture).

- Prepoznaje specifične korektivne položaje.

- Analizira

karakteristike vitalnih funkcija, normalne i patološke vrijednosti.

- Razlikuje

- Pozitivno procjenjuje važnost novih saznanja iz struke.

- Razvija osjećaj odgovornosti u ispunjavanju radnih obaveza.

- Uviđa značaj preciznosti u radu


- Video prikaz: - Izmijenjeno stanje

svijesti, zapažanja. - Slikovni prikaz

različitih položaja u postelji.

- Mjerenja vitalnih funkcija-rad u parovima.

- Seminarski rad: - Uzimanje

izlučevina za različite laboratoriske analize.

41




tehniku mjerenja, npormalne i patološke vrijednosti).

- Izlučevine - Navodi opšte

principe uzimanja izlučevina za laboratorijske analize (urina, stolice, povraćenog sadržaja i ispljuvka).

- Opisuje tretman pražnjenja mokraćne bešike, kontrola mokraćne inkontinencije).

- Zna indikacije za kateterizaciju mokraćne bešike.

- Opisuje tretman pražnjenja crijeva (trening crijeva).

temperaturne krivulje.

- Analizira principe

uzimanja. izlučevina za sve vrste analiza.

- Razlikuje postupke automatizacije mokraćne bešike.

- Analizira postupke za redovno pražnjenje crijeva.

Aplikacija lijekova - Opisuje

odjeljenjsku apoteku, trebovanje, signaturu i čuvanje lijekova.

- Navodi i objašnjava načine aplikacije lijekova (oralno, rektalno, inhalacijom, parenteralno, preko kože-utrljavanjem, elektroforeza-pomoću galvanske struje, sonoforeza-pomoću ultrazvučnih talasa).

- Objašnjava anafilaktički šok i postupak zbrinjavanja.

- Poznaje način trebovanja, obilježavanja i čuvanja lijekova.

- Poznaje pravilo „pet slova O“ pri aplikaciji llijekova.

- Uočava simptome anafilaktičkog šoka i postupke zbrinjavanja.

- Vrednuje značaj terapije.

- Razvija osjećaj lične odgovornosti pri davannju lijekova.

- Prikazati različite vrste lijekova učenicima.

- Izrada tematskih panoa (od strane učenika)

- Pravila davanja lijekova o načinima aplikacije.

Ishrana bolesnika - Objašnjava - Analizira osnovne - Razvija svijest o - Diskusija:

42




organizaciju ishrane i prirodnu ishranu povrijeđenih i oboljelih.

- Objašnjava dijetalnu ishranu.

- Pojašnjava postupak rukovanja sa prljavim posuđem.

- Zna načine vještačke ishrane.

principe pravilne ishrane povrijeđenih i oboljelih.

- Analizira ulogu hrane kod različitih povreda i oboljenja.

- Uočava značaj pravilnog postupka sa prljavim posuđem.

- Upoređuje vještačke načine ishrane (nazogastičnom sondom, preko gastro stome, intravenske infuzije).

značaju pravilne ishrane za očuvanje zdravlja.

- Pravilna/dijetalna ishrana.

43

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Proces rehabilitacije - Definiše pojam

rehabilitacije. - Opisuje program

rada, navodi ciljeve i zadatke rehabilitacije.

- Pojašnjava principe rehabilitacije.

- Nabraja i definiše vrste rehabilitacije:

- medicinska, - profesionalna, - psihološka, - socijalna.

- Shvata važnost cilja rehabilitacije-osposobljavanja osobe da živi i radi u granicama invalidnosti i maksimalno prema sposobnostima.

- Prati ostvarivanje programa rehabilitacije,

- Uočava važnost timskog rada u procesu rehabilitacije.

- Razlikuje i upoređuje vrste rehabilitacije.

- Uviđa važnost očuvanja kvaliteta života.

- Razvija svijest o značaju rehabilitacije za fizičko i psihičko zdravlje čovjeka.

- Video zapisi: - Različite vrste

rehabilitacija, prikaz na času.

Medicinska rehabilitacija - Objašnjava ulogu i

podjelu medicinske rehabilitacije u jedinstvenom procesu rehabilitacije.

- Navodi i pojašnjava ciljeve medicinske dokumentacije.

- Imenuje i pojašnjava metode medicinske rehabilitacije:

- kineziterapija, - hidrokineziterapija, - sport i rekreacija, - terapija radom.

- Shvata ulogu medicinske rehabilitacije u održavanju psihičkog i fizičkog zdravlja povrijeđenih i oboljelih.

- Razlikuje metode medicinske rehabilitacije.

- Uočava i razlikuje opremu u sali za kineziterapiju.

- Upoznaje sadržaj rada u hidroterapijskom bloku i vrste procedura.

- Shvata ciljeve i zadatke radne terapije.

- Navikava se na timski rad i dobru komunikaciju sa članovima tima koji sprovode program rehabilitacije.

- Razvija osjećaj odgovornosti i navikava se na sistematičnost.

- Eliminisati tjelesnu invalidnost koliko je moguće osposobiti osobu da živi i radi maksimalno prema svojim mogućnostima.

- Posjeta odjeljenjima sa različitim bolestima i povredama.

- Posjeta centru za rehabilitaciju.

Mjesto i uloga prirodnih faktora u rehabilitaciji - Pojašnjava

balneoterapiju (banjsko liječenja, klimatsko liječenje I talasoterapiju).

- Upoređuje različite vrste terapija u zavisnosti od proirodnih faktora.

- Razvija pozitivan stav prema banjskom i klimatskom liječnju.

- Posjeta banjama. - Prezentacija

banjskih liječilišta.

44




Ortotika i protetika - Opisuje sredstva za

pomoć invalidnih osoba.

- Razlikuje ortotička i protetička sredstva.

- Shvata značaj postavljanja ortotskih, protetskih i pomoćnih sredstava, kao i sredstava za samopomoć.

- Uviđa važnost očuvanja kvaliteta života.

- Prikaz slika različitih ortotskih, protetskih i pomoćnih sredstava.

Rehabilitacija djece - Upoznaje se sa

specifičnostima rehabilitacije djece i ciljevima zavisno od vrste povrede i oboljenja.

- Razlikuje tazne bolesti i povrede kod djece, načine liječenja i rehabilitacije.

- Razvija osjećaj odgovornosti i pravilan odnos prema zdravlju.

- Posjeta dječjem odjeljenju Centra za rehabilitaciju.

Rehabilitacija odraslih - Definiše vrste

rehabilitacije kod odraslih osoba zavisno od oboljenja.

- Upoređuje različite vrste bolesti i povreda odraslih osoba i njihovu rehabilitaciju.


- Razvija pravilan odnos ptrema zanimanju fizioterapetuta.

- Korišćenje slika i slajdova.

- Obilazak Centra za rehabilitaciju i upoznavanje sa svim terapijskim postupcima.

Rehabilitacija starih osoba - Upoznaje se sa

specifičnostima problematike, rehabilitacije starih osoba.

- Uočava, razlikuje i upoređuje problematiku rehabilitacije starih osoba.

- Razvija komunikativnost, kulturu dijaloga, osjećaj odgovornosti i poštovanja starih osoba.

- Obilazak Centra za rehabilitaciju i Doma za stare.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - P. Zeković, R. Mihajlova- Zeković: Zdravstvena njega i rehabilitacija, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000. - Ž. Zec: Principi rehabilitacije, Beograd, 1980. - A. Baljozović: Zdravstvena njega, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 1997. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - TV; - video; - grafoskop; - kompjuter.

45

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom

periodu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Doktor medicine, specijalista za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju; - doktor medicine. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Ishrana bolesnika - Prva pomoć - Ortetika i protetika - Izlučevine

- Anatomija i fiziologija - Digestivni sistem - Promet materija i energije - - Tjelesne tečnosti

- Dezinfekcija vode, vazduha i sl.

- Ishrana bolesnika - Izlučevine

- Hemija i biohemija - Voda, kiseonik, ozon itd. - Osnovi metabolizma - Puferi

- Sprečavanje intrahospitalnih infekcija

- Mikrobiologija sa epidemiologijom

- Infekcija i zarazna bolest

- Posmatranje bolesnika - Rehabilitacija starih

- Patologija - Smrt, vrste smrti, znaci smrti

- Prijem i medicinsko sanitarna obrada bolesnika

- Psihiologija i komunikologija - Komunikacija u organizaciji

- Zdravstvene ustanove u rehabilitaciji

- Rehabilitacija djece, odraslih, starih

- Manuelne tehnike - Masaža i kinezioterapija - Masaža i hidroterapija - Masaža i elektroterapija

- Zdravstvene ustanove u rehabilitaciji


- Fizioterapija - Kinezioterapija - Hidrokinezioterapija - Elektroterapija

- Aplikacija ljekova - Farmakologija - Opšta farmakologija - Prijem i medicinsko

sanitarna obrada bolesnika


- Zbrinjavanje povrijeđenih

- Ortotika i protetika - Neurorehabilitacija - Transferi - Preskripcije invalidskih

kolica - Pomagala

- Posmatranje bolesnika - Položaj bolesnika u

postelji - Rehabilitaciona jedinica - Ishrana bolesnika

- Specijalna rehabilitacija - Rehabilitacija djece, odraslih i starih

- Rehabilitacija kardiovaskularnih, plućnih i ostalih oboljenja

46


Predmet Znanja - Izlučevine - Proces rehabilitacije - Sprečavanje

intrahospitalnih infekcija - Dekubitis - Prijem i medicinsko

sanitarna obrada bolenika

- Položaj bolesnika u postelji

- Izlučevine - Vitalni znaci - Posmatranje

povrijeđenih i oboljelih - Ortetika i protetika - Rehabilitacija djece,

odraslih i starih

- Praktična nastava - Rehabilitaciona i bolnička jedinica


- Dekubitis - Prijem i medicinsko

sanitarna obrada - Priprema i upoznavanje

klijenta sa terapijskom procedurom koja će biti primjenjena

- Položaj bolesnika u postelji - Masaža - Izlučevine - Vitalne funkcije - Aplikacija ljekova - Ishrana bolesnika - Pružanje prve pomoći - Zavoji - Hod sa pomagalima - Transferi - Vožnja invalidskih kolica

- Ishrana bolesnika - Zdrava ishrana i dijetetika - Bolesti nepravilne ishrane i odgovarajuće dijete

47

1.2.5. MIKROBIOLOGIJA SA EPIDEMIOLOGIJOM 1. Naziv predmeta: MIKROBIOLOGIJA SA EPIDEMIOLOGIJOM 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 72 72 III

IV

Ukupno 72 72 3. Opšti ciljevi nastave - Razumijevanje opštih pojmova i činjenica iz mikrobilogije sa epidemiologijom. - Usvajanje znanja iz oblasti opšte bakteriologije, ekologije mikroorganizama i

imunologije. - Sticanje opštih znanja o uzrocima, prenosiocima i posljedicama infekcija i

zaraznih bolesti. - Upoznavanje sa osnovama epidemiologije zaraznih bolesti. - Razumijevanje odnosa čovjekove sredine i čovjeka sa mikroorganizmima. - Razvijanje sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja. - Razvijanje sposobnosti zaštite organizma od zaraznih bolesti vakcinacijom. - Praćenje širenja bolesti u populaciji i faktora koji utiču na njihovo širenje. - Razumijevanje parazita i gljiva koji su najčešći uzročnici oboljenja čovjeka.

48

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI




Opšta bakteriologija - morfologija, fiziologija, razmnožavanje i genetika bakterija - Definiše bakterije i

navodi osnovne oblike.

- Ilustruje i pojašnjava građu bakterijske ćelije

- Opisuje ishranu i metabolizam uz navođenje enzima.

- Opisuje razmnožavanje bakterija uz navođenje faktora koji utiču na razmnožavanje.

- Objašnjava genetiku bakterija.

- Pojašnjava prenošenje genetičkog materijala.

- Uočava i razlikuje osnovne oblike bakterija.

- Analizira i određuje

sastavne elemente bakterijske ćelije. - Razlikuje

disimilaciju i asimilaciju i uočava izvore hrane i energije.

- Uočava značaj razmnožavanja uz razlikovanje oblika i faktora koji utiču na razmnožavanje.

- Određuje genotip, fenotip i mutacije. - Razlikuje transfer

genetičkog materijala.



- Šematski prikaz građe bakterijske ćelije.

Ekologija bakterija - Opisuje

rasprostranjenost mikroorganizama.

- Objašnjava mikrofloru i mikrofaunu u zdravom organizmu.

- Uočava staništa mikroorganizama.

- Razlikuje - mikroorganizme - kože, nosa i - digestivnog trakta.

- Uviđa važnost očuvanja kvaliteta.

- Seminarski rad - na temu: Ekologija mikroorganizama. - Prikaz

odgovarajućih slika.

Infgekcija i zarazna bolest - Definiše infekciju i

navodi vrste infekcija.

- Navodi definiciju zarazne bolesti.

- Objašnjava posljedice

infekcije i zarazne bolesti.

- Razlikuje vrste infekcija.

- Uočava simptome zarazne bolesti.

- Analizira ispoljavanje posljedice zaraznih bolesti.


- Razvija osjećaj lične odgovornosti prema higijeni i zdravlju.

- Pretraživanje Interneta na temu: Infekcija i zarazna bolest;diskusija, zapažanja.

- Pretraživanje odgovarajućih slika an internetu

Osnovi epidemiologije zaraznih bolesti - Definiše

epidemiologiju i njene zadatke i navodi faktore neophodne za nastanak infekcije.

- Razlikuje Vogralikov lanac i Gordonov trijas.

- Analizira širenje i način javljanja zaraze.


- Projektni rad na temu: Faktori neophodni za nastanak infekcija.

49




- Objašnjava prenošenje i način javljanja zaraznih bolesti.

- Navodi i opisuje mjere za sprečavanje i suzbijanje zaraznih bolesti.

- Uočava mjere sprečavanja i suzbijanja zaraze.

Patogenost i virulencija - Definiše patogenost

i virulenciju i navodi faktore patogene aktivnosti.

- Razlikuje faktore invazivnosti i toksičnosti i određuje

- Virulenciju.


- Pretraživanje Interneta na temu:

- Patogenost i virulencija;

- diskusija rezultata. Imunitet - Definiše

imunologiju i opisuje otpornost organizma.

- Objašnjava nespecifičnu otpornost i opisuje spoljašnje i unutrašnje faktore.

- Navodi i pojašnjava specifičnu otpornost.

- Objašnjava humoralni imuni odgovor i opisuje antitijela.

- Opisuje reakciju antigen-antitijelo.

- Navodi i opsuje ćelijski imuni

odgovor - Definiše imunost i

nabraja aktivnu i pasivnu zaštitu. - Opisuje vakcine i serume.

- Upoređuje urođenu i stečenu otpornost.

- Razlikuje spoljašnje i unutrašnje faktore.

- Upoređuje antigen i imuni sistem.

- Analizira građu, klase i vrste antitijela.

- Razlikuje aglutinaciju, precipitaciju, litičke reakcije i reakcije imobilizacije.

- Analizira efektorne, regulatorne i t-ćelije pamćenja.

- Upoređuje prirodnu i vještačku imunost.

- Indetifikuje vrste vakcina, razlikuje homologne i heterologne serume.



- Projektni rad na temu: Otpornost organizma.

Preosjetljivost - Navodi definiciju

preosjetljivosti i pojašnjava preosjetljivost ranog tipa.

- Razlikuje anafilaksu,

Artusov fenomen, desenzibilizaciju i serumsku bolest.


- Referat na temu: - Preosjetljivost ranog i kasnog tipa.

50




- Pojašnjava preosjetljivost kasnog

tipa.

- Uočava značaj turbekulinskog testa, autoimune bolesti i Imunodeficijencije.

Mikroorganizmi u ratu i vanrednim uslovima - Navodi i objašnjava

mikroorganizme kao potencijalne agense biološkog rata.

- Analizira vrste i karakteristike bioloških agensa.


- Pretraživanje Interneta na temu: Mikroorganizmi u ratu i vanrednim uslovima; diskusija, zapažanja.

Specijalna bakteriologija – koke, bacilli, spirochete, rikecije - Navodi i opisuje

stafilokoke, streptokoke i najserije.

- Pojašnjava i navodi vrste bacila.

- Objašnjava spiralne bakterije i navodi vrste spiroheta.

- Opisuje rikecije i navodi vrste.

- Razlikuje gram pozitivne i gram negativne koke.

- Uočava oboljenja: difteriju, tuberkulozu i antraks.

- Pronalazi sličnosti i razlike između treponeme paliduma, borelije i leptospire.

- Razlikuje rikeciju provazeki i koksijelu barneti.


- Referat na temu: Koke, bacili, spirohete i rikecije.

- Prikaz odgovarajućih slika.

X Medicinska virusologija - hlamidije - Objašnjava i

opisuje hlamidije. - Definiše i opisuje

karakteristike virusa.

- Navodi i objašnjava interferenciju, tropizam i selektivnost.

- Nabraja i opisuje virusne infekcije.

- Analizira hlamidiju psitaci i trahomatis.

- Uočava građu, hemijski sastav i umnožavanje virusa.

- Razlikuje stvaranje i vrste interferona.

- Uočava i upoređuje virusne infekcije.

- Razvija sposobnost zapažanja.

- Projektni rad tema: Hlamidije i karakteristike virusa.

- Prikaz odgovarajućih slika, šema.

XI Medicinska parazitologija - Navodi i objašnjava

amebe tjelesnih šupljina.

- Opisuje i objašnjava flagelate i cilijate tjelesnih šupljina.

- Navodi i objašnjava tkivne i krvne protozoe.

- Razlikuje amebe digestivnog trakta.

- Upoređuje đardiju lambliju i trihomonas Vaginalis.

- Vrši komparaciju lišmanije, tripanosome i Plazmodijuma.


- Referat na temu: Protozoe tjelesnih šupljina, nematode, cestode i trematode.

- Prikaz odgovarajućih slika.

51




- Definiše i opisuje helminte.

- Opisuje nematode i navodi askaris lumbrikoides i trihuris trihiuru.

- Objašnjava enterobijus vermikularis i ankilostomu duodenale.

- Pojašnjava i navodi cestode.

- Opisuje i objašnjava trematode.

- Razlikuje helminte izazivače oboljenja.

- Uočava oboljenja askarijazu i trihurijazu.

- Upoređuje enterobijazu, ankilostomijaze i trihinelozu.

- Razlikuje goveđu, svinjsku i pseću pantljičaru.

- Uočava razviće velikog metilja.

XII Medicinska mikologija - Definiše opšte

karakteristike gljiva.

- Opisuje i objašnjava dermatofite.

- Uočava građu, razmnožavanje, patogenost i dijagnostiku.

- Razlikuje dermatofite i uzročnike sistemskih mikoza.


- Pretraživanje Interneta na temu: Medicinska mikologija; diskusija zapažanja.

- Pretraživanje odgovarajućih slika na internetu.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Š. Radulović: Mikrobiologija sa epidemiologijom za II razred medicinske škole,

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - S. Stajić: Mikrobiologija za zdravstvenu struku, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Sarajevo,1983. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Grafoskop; - PC računar; - LCD projektor i projekciono platno; - odgovarajuće slike, sheme. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom

periodu. - Pismeno-pismene vježbe (po jednom u polugodištu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

52

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Doktor medicine, specijalista za medicinsku mikrobiologiju; - doktor medicine, specijalista epidemiolog. 10. Povezanost predmeta


- Imunitet - Anatomija sa fiziologijom - Krv - Antigen, antitijela - Hemija i biohemija - Krv - Infekcije i zarazna bolest - Zdravstvena njega i

rehabilitacija - Sprečavanje

intrahospitalnih infekcija - Imunitet - Patologija - Opšti pojmovi o bolesti i

uzroku nastanka - Imunitet - Farmakologija - Imunofarmakologija - Infekcije i zarazna bolest - Imunologija - Bakterije, mikroorganizmi

- Praktična nastava - Sprečavanje intrahospitalnih infekcija

- Izlučevine - Krv

- Imunitet - Primijenjena hemija - Zagađivanje životne sredine i uticaj na zdravlje čovjeka

53

1.2.6. PATOLOGIJA 1. Naziv predmeta: PATOLOGIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 72 72 III

IV

Ukupno 72 72 3. Opšti ciljevi nastave - Razumijevanje pojmova, činjenica i zakonitosti iz oblasti patologije. - Uočavanje značaja prognoze oboljenja u odnosu na tok i ishod patoloških

poremećaja. - Upoznavanje sa pojmovima oboljenja klasifikovanim po organskim sistemima

ishodu i značaju. - Upoznavanje sa najznačajnijim poremećajima cirkulacije, zapaljenjima i

tumorima. - Podizanje nivoa svijesti za zdravo ponašanje izmjenu rizičnog ponašanja i

razvijanje odgovornosti za zdravlje. - Razvijanje svijesti o štetnom uticaju korišćenja duvana, alkohola i zloupotrebe

psihoaktivnih supstanci. - Povezivanje teorijskih sadržaja sa mogućnosti primjene u kliničkim disciplinama. - Razvijanje sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja. - Razvijanje ekološke svijesti. - Osposobljavanje za nastavak stručnog usavršavanja.

54





Uvod u patologiju, predmet i metodi u patologiji - Navodi definiciju

patologije. - Nabraja i

objašnjava metode rada u patologiji.

- Nabraja bazične discipline medicine i upoznaje povezanost patologije sa kliničkim disciplinama.

- Objašnjava značaj proučavanja patologije.

- Razlikuje metode rada: biopsije, obdukcije i medicinskog ekperimenta.

- Analizira način izradu PH preparata.

- Analizira izvođenje obdukcije, biopsije i medicinskog eksperimenta, dokazuje značaj medicinskih hipoteza.

- Vrednuje značaj patofizioloških istraživanja.


- Demonstracija izrade PH preparata.

Opšti pojmovi bolesti, o uzroku nastanka, tok i ishod bolesti - Definiše pojam

bolesti. - Nabraja etiološke

faktore koji utiču na nastanak oboljenja.

- Zna podjelu etioloških faktora.

- Pojašnjava termine uzroka nastanka, toka i ishoda bolesti.

- Razlikuje akutna od hroničnih oboljenja.

- Izražava uticaj etioloških faktora na nastanak bolesti.

- Dokazuje direktnu vezu etioloških faktora i nastanka bolesti.

- Ocjenjuje prognozu oboljenja.


- Diskusija: - Navođenje

primjera akutnih hroničnih oboljenja od strane učenika, uočavanje sličnosti i razlike, etioloških faktora i prognoze oboljenja.

Smrt organizma, vrste smrti i znaci smrti - Definiše smrt. - Navodi vrste smrti. - Objašnjava znake

smrti. - Pojašnjava

termine: - rani znaci smrti, - pouzdani znaci

smrti i kasni znaci smrti.

- Razlikuje nasilnu smrt, smrt usljed bolesti i zadesnu smrt.

- Upoređuje znake smrti.

- Analizira vrijeme nastanka smrti.

- Vrednuje značaj poznavanja znaka smrti.

- Demonstracija slika na kojima se mogu uočiti znaci smrti u svim fazama

Poremećaji ishrane tkiva i prometa materija (metabolizma), atrofije, distrofije i nekroze - Definiše

poremećaje - Razlikuje vrste

atrofije po površini - Razvija sposobnost

opažanja. - Demonstracija slika

iz patohistološkog

55




metabolizma. - Opisuje atrofiju,

distrofiju i nekrozu.

- Poznaje uticaj poremećaja metabolizma na zdravlje.

i boji. - Interpretira vrste

atrofije po štetnosti za organizam.

- Analizira uzrok nastanka distrofije proteina, masti, ugljenih hidrata i pigmenata.

- Analizira razliku koagulacione, kolikvacione, kazaozne i gangreozne nekroze.

- Uočava i razlikuje tkiva u kojima je poremećen metabolizam masti.

atlasa –prikaz atrofije, distrofije i svih vrsta nekroze.

Poremećaji prometa vode, otoci, dehidratacija - Objašnjava

nastanak otoka i dehidratacije.

- Definiše značaj otoka i vrste.

- Pojašnjava uticaj otoka na pojavu bolesti.

- Poznaje posljedice nastanka otoka i dehidratacije.

- Interpretira mehanizam nastanka otoka.

- Uočava klinički izgled nastalih otoka i razlikuje vrste otoka.

- Analizira štetnost otoka po organizam.

- Analizira značaj fizičkih sila u nastanku edema (krvi pritisak i onkotski pritisak).

- Demonstracija slika na kojima se mogu uočiti različite vrste otoka.

Poremećaji krvotoka - Nabraja

poremećaje krvotoka.

- Navodi uzroke, definiše vrste i rezimira ishode poremećaja krvotoka.

- Poznaje značaj poznavanja poremećaja krvotoka.

- Interpretira mehanizam nastanka poremećaja krvotoka.

- Upoređuje hiperemiju, anemiju, infarkt, trombozu, emboliju i krvarenje.

- Analizira vrste poremećaja

- Razvija logično rasuđivanje.

- Razvija analitičko mišljenje.

- Seminarski rad: - Poremećaji

cirkulacije.

56




cirkulacije. - Razlikuje ishod

poremećaja (opšti i lokalni).

- Analizira način i međusobnu povezanost poremećaja cirkulacije.

Progresivni procesi i nadoknada tkiva - Opisuje nastanak

progresivnih procesa.

- Navodi vrste nadoknade tkiva i opisuje njihov značaj.

- Pojašnjava ishod nadoknade tkiva.

- Uočava razliku hipertrofije i hiperplazije.

- Upoređuje vrste regeneracije i transplantacije.

- Analizira probleme u transplataciji.

- Ističe problem reakcije odbacivanja transplatata.

- Razvija samopouzdanje.

- Podstiče zaključivanje.

- Seminaski rad: - Problemi u

transplantaciji.

Zapaljenja - Navodi definiciju

zapaljenja i nabraja vrste.

- Objašnjava tok i ishod zapaljenja.

- Pojašnjava termine koje termine:

- seriozna, - fibrinozna, - kataralna, - gnojna i - putridna

zapaljenja.

- Razlikuje nespecifična i specifična zapaljenja.

- Upoređuje alterativna i proliferativna zapaljenja i evaluira njihov ishod.

- Analizira razliku specifičnih zapaljenja: TBC, sifilis i ostala.

- Razvija analitičko i logičko rasuđivanje.

- Demonstracija slika razlicitih vrsta zapaljenja iz patohistološkog atlasa.

Tumori - Definiše pojam i

opisuje vrste tumora.

- Pojašnjava osobine benignih i malignih tumora.

- Poznaje značaj pojave metastaza.

- Razlikuje vrste tumora i analizira osobine epitelnih i neepitelnih tumora.

- Vrši komparaciju između fibroma, lipoma, hondroma, osteloma i drugih benignih tumora.

- Vrednuje značaj metastaze, recidiva i maligne


- Demonstracija slika razlicitih vrsta tumora- iz patohistološkog atlasa (Benignih i malignih tumora kao i slike kancerske kaheksije).

57




alteracije kod karcinoma i sarkoma.

Bolesti zavisnosti i novije bolesti (sida i dr.) - Definiše bolesti

zavisnosti. - Opisuje simptome

pojedinih oboljenja (pušenje, alkoholizam, narkomanija i dr.).

- Obrazlaže promjene na organizmu proistekle iz datih oboljenja.

- Navodi posljedice bolesti zavisnosti.

- Razlikuje oštećenja organa i tkiva kod alkoholizma.

- Obrazlaže na primjerima poremećaje ponašanja kod alkoholizma i korištenja psihoaktivnih supstanci.

- Dokazuje štetnost pušenja na ciljne organe.

- Evaluira značaj liječenja od bolesti zavisnosti.

- Analizira načine prenošenja HIV infekcije.

- Formira stav o bolesti zavisnosti.

- Razvija svijest o štetnosti konzumiranja cigareta, alkohola i psihoaktivnih supstanci.

- Stiče odgovornost prema svom ponašanju.

- Uočava važnost zdravstvenog vaspitanja.

- Seminarski rad: - Bolesti zavisnosti,

vrste, dejstvo i posljedice.

- Zloupotreba alkoholnih pića vrste dejstvo i posljedice.

- Rizična ponašanja opasna po zdravlje.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - R. Borota: Patologija za II razred srednje medicinske škole, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2005. - A. Jelaković: Patologija i patofiziologija za II razred srednje medicinske škole,

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Zagreb, 2003. - Robbins, Kunar, Cotran: Osnove patologije, Školska knjiga, Zagreb,1995. - D. Savjak i Ž. Eri: Priručnik za patohistološke vježbe, Štamparija, Trebinje,1997. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Video projektor; - odgovarajuće slike, šeme. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno. - Usmeno, najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Pismeno- pismene vježbe (jednom u polugodištu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

58

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Doktor medicine-specijalista za patološku anatomiju; - doktor medicine. 10. Povezanost predmeta


- Opšti pojmovi o bolesti, o uzroku nastanka, toku i ishodu bolesti

- Poremećaji ishrane tkiva i prometa materija, atrofija, distrofija i nekroza

- Progresivni procesi i nadoknada tkiva


- Poremećaji krvotoka - Bolesti zavisnosti

- Anatomija - Anatomska i funkcionalna organizavija čovječjeg organizma

- Tjelesne tečnosti - Kardiovaskularni sistem - Promet materija i energije - Nervni sistem


- Hemija i biohemija - Tjelesne tečnosti - Voda, elektroliti

- Smrt, vrste smrti, znaci smrti

- Zdravstvena njega - Posmatranje bolesnika - Rehabilitacija starih

- Opšti pojmovi o bolesti i uzroku nastanka

- Mikrobiologija - Imunitet

- Bolesti zavisnosti - Psihologija i komunikologija

- Promjene i poremećaji duševnog života

- Poremećaji ishrane tkiva, prometa materija, atrofija, distrofija, nekroza

- Zapaljenja - Tumori


- Fizioterapija zapaljenskih i degenerativnih bolesti koštano-zglobovnog sistema

- Tumori lokomotornog sistema

- Tumori - Farmakologija - Hemioterapija malignih oboljenja

- Opšti pojmovi o bolesti i uzroku nastanka



- Praktična nastava - Promet materija i energije - Digestivni sistem - Posmatranje bolesnika

- Tumori - Otoci, dehidratacija

- Zdrava ishrana i dijetetika - Bolesti nepravilne ishrane i odgovarajuće dijete

59

1.2.7. PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA 1. Naziv predmeta: PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 62 10 72 III

IV

Ukupno 62 10 72 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa predmetom, granama, metodama i tehnikama psiholoških

istraživanja. - Sticanje znanja o organskim i društvenim činiocima psihičkog života. - Usvajanje znanja o osnovnim psihičkim pojavama (osjećaji i opažaji, učenje,

pamćenje i zaboravljenje, mišljenje, emocije, motivacija, stavovi i vrijednosti). - Razvijanje svijesti o činiocima koji utiču na formiranje i razvoj ličnosti. - Razvijanje osnovnih vještina komunikacije, usvajanje pravila uspješne

komunikacije, korišćenja JA poruka. - Usvajanje potrebnih znanja i vještina neophodnih u komunikaciji sa pacijentima u

procesu ozdravljenja, kao i vještina komunikacije u organizaciji. - Bolje razumijevanje sebe i drugih. - Razvijanje vještina socijalne snalažljivosti i adaptacije, samokontrole i

emocionalne stabilnosti.

60





Predmet, grane i metode psihologije - Navodi definiciju

psihologije i pojašnjava cilj psiholoških istraživanja.

- Objašnjava predmet proučavanja psihologije u zavisnosti od sadržaja i oblika javljanja psihičkih pojava.

- Ukratko opisuje teorijski i praktični zadatak i imenuje glavne grane psihologije.

- Nabraja i pojašnjava metode i tehnike putem kojih se prikupljaju podaci u psihološkim istraživanjima.

- Analizira proces formiranja dominantnih psiholoških osobina kod sebe i drugih.

- Upoređuje odnos psihologije i drugih naučnih disciplina u procesu razumijevanja ljudi i njihovih raznovrsnih aktivnosti.

- Uočava razliku između objektivnih i subjektivnih podataka i tehnika koje se koriste za registrovanje jednih odnosno drugih.

- Bolje razumije sebe i druge.

- Razvija svijest o relevantnosti subjektivnih podataka.

Vježba: - Analiza

dominantnih psiholoških osobina i njihovog formiranja - rad u parovima.

- Subjektivni i objektivni podaci –diskusija.

Organske osnove i društveni činioci psihičkog života - Opisuje podjelu,

građu i ulogu centralnog i perifernog nervnog sistema i pojašnjava funkcije čula.

- Nabraja žlijezde sa unutrašnjim lučenjem i pojašnjava njihovu ulogu.

- Pojašnjava razvoj psihičkog života čovjeka sa aspekta filogeneze, ontogeneze, nativizma i empirizma.

- Analizira ulogu centralnog i perifernog nervnog sistema u nastanku psihičkih procesa.

- Upoređuje posledice koje nastaju usljed povećanog i smanjenog lučenja žlijezda sa unutrašnjim lučenjem.

- Kritički procjenjuje teorije interakcije i konvergencije u objašnjenju individualnog razvoja čovjeka.

- Podstiče sposobnost boljeg razumijevanja sebe i drugih.

Prikaz modela mozga. - Šematski prikaz

prenošnja informacija od čula preko receptora do CNS - navođenje primjera.

Radionica - Rad u manjim

grupama, igra uloga - pacijenti (sa poremećenim lučenjem žlijezda sa unutrašnjim lučenjem) - doktor, zdravstveni tehničar, članovi porodice i dr.

Osnovne psihičke pojave Osjećaji i opažaji - Navodi i pojašnjava

- Na primjerima uočava principe

- Razvija svijest o individualnim

- Prikaz slika - ''Prisvajanje

61




faze javljanja osjećaja, akciono vrijeme, vrste osjeta, biofidbek i osobine po kojima se osjeti razlikuju jedni od drugih.

- Definiše opažaj, osjećaja i pažnju i pojašnjava principe organizacije opažaja i osobine pažnje.

- Objašnjava razliku između osjećaja, opažaja i pažnje.

- Pojašnjava proces opažanja osoba, vrste podataka i uzajamnost opažanja.

- Pojašnjava utisak prve impresije i pristrasnosti u opažanju i činioce koji utiču na tačnost ocjenjivanja drugih.

organizacije opažaja.

- Analizira uticaj ranijeg iskustva, motivacije i psihofizičkog stanja na opažanje i obrazlaže na primjerima.

- Analizira proces uzajamnosti opažanja osoba, uticaj prve impresije, činioce koji povećevaju tačnost u opažanju i činioca koji mogu dovesti do grešaka u opažanju.

- Upoređuje faktore koji utiču na uzajamnost opažanja pacijenta i zdravstvenog radnika.

razlikama u opažanju.

- Razvija svijest o mogućim greškama u opažaju drugih ljudi.

- Podstiče preciznost u opažanju.

konture'', djelimične konture, slika koje ilustruju dobar pravac, zajedničku sudbinu, asimetrične figure i zatvaranje -diskusija zapažanja.

Diskusija - Uticaj ranijeg

iskustva, motivacije i psihofizičkog stanja na opažanje, navođenje primjera.

- Proces uzajamnog opažanja, greške u opažanju, navođenje primjera.

- Igra uloga - pacijent -

zdravstveni radnik.

Učenje, pamćenje i zaboravljanje - Definiše učenje i

pojašnjava ishode učenja.

- Navodi i objašnjava vrste učenja prema kriterijumu složenosti i prema sadržaju koji se uči.

- Definiše pamćenje i zaboravljanje, opisuje vrste pamćenja i proces zaboravljanja.

- Upoznaje psihološke uslove i metode uspješnog učenja.

- Na primjerima Pavlovog, Skinerovog i Kelerovog eksperimenta utvrđuje i upoređuje stepen složenosti učenja.

- Analizira kako promjene u pamćenju utiču na ličnost.

- Analizira značaj transfera u učenju.

- Vrednuje značaj formiranja radnih navika u učenju i korišćenja metoda uspješnog učenja.

- Analizira svoj uobičajni način učenja.

- Razvija svijest o značaju psiholoških uslova uspješnog učenja i prilagođavanja sopstvenom načinu učenja.

- Razvija vještine uspješnog učenja.

- Izrada slika od strane učenika, po instrukcijama nastavnika, koje ilustruju Pavlov, Skinerov i Tornjakov eksperiment, prezentacija i diskusija na času.

- Video prikaz osoba sa različitim vrstama poremećaja pamćenja.

- Izrada plana rada, učenja i slobodnih aktivnosti u cilju praćenja i popravljanja svojih radnih navika.

- Upoređivanje svog

62




načina učenja sa idealnim - rad u parovima.

Mišljenje i intelektualne sposobnosti - Navodi definiciju

mišljenja i pojašnjava uticaj asocijacija, shvatanja odnosa, znanja i iskustva na mišljenje.

- Nabraja faze misaonog procesa i ukratko objašnjava vrste mišljenja.

- Defniše intelektualne sposobnosti, pojašnjava strukturu i upoznaje se sa postupcima mjerenja intelektualnih sposobnosti.

- Upoznaje intelektualni razvoj i kalsifikaciju intelektualnih sposobnosti.

- Na primjerima obrazlaže faze misaonog procesa i uočava njihov značaj u rješavanju svakodnevnih problema.

- Vrednuje značaj stvaralačkog mišljenja.

- Vrednuje značaj poznavanja intelektualnog razvoja, stagnacije i opadanja.

- Analizira svoj intelektualni razvoj i mogućnosti unapređenja sopstvenog razvoja.

- Uočava razliku u intelektualnim sposobnostima među ljudima.

- Analizira klasifikaciju umne zaostalosti istražuje moguće uzroke.

- Razvija vještinu kontrolisanja misaonog toka u rješavanju svakodnevnih životnih teškoća.

- Razvija svijest o postojanju razlika u intelektualnim sposobnostima ljudi.

- Razvija svijest o mogućnostima uticaja na sopstveni intelektualni razvoj.

- Postavljanje problema i njihovo rješavanje - rad u parovima.

- Šematski prikaz krivulje intelektualnog razvoja.

- Šematski prikaz klasifikacije intelektualnih sposobnosti.

- Navođenje primjera umne zaostalosti ljudi iz okruženja, razgovor o njihovim uočenim mogućnostima i orjentaciono svrstavanje u određenu kategoriju umne zaostalosti.

Emocije - Definiše emocije,

opisuje osnovne vrste i osobine emocionalnih pojava.

- Pojašnjava organske promene koje nastaju prilikom ispoljavanja emocija i način izražavanja emocija.

- Na osnovu šematskog prikaza pojašnjava razvoj emocija prema Katarini Bridžes i pojašnjava razliku

- Razlikuje emocije sreće, tuge, bijesa, odvratnosti, straha i iznenađenja na osnovu facijalne ekspresije osobe.

- Analizira uticaj eksperimentisanja adolescenta sa sobom, usvajanja različitih stavova, uticaja vršnjačkih grupa i povremenog povlačenja u sebe na formiranje identiteta i sazrijevanje.

- Shvata značaj poznavanja neverbalne komunikacije.

- Bolje razumije sopstvenu i emocionalnost drugih ljudi.

- Razvija svijest o značaju emocionalne samokontrole u cilju očuvanja svog mentalnog zdravlja i bolje socijalne interakcije.

Vježba: - Prikaz slika ili

gluma odrađenih emocija (sreća, bijes, tuga, odvratnost, strah i iznenađenje), razilkovanje emocionalnog stanja od strane učenika.

Diskusija - emocionalnost

dijete/adolescent/odrasli.

Vježba: - Uvježbavanje

emocijalne

63




između primarnih i složenih emocija.

- Objašnjava specifičnosti emocionalnog života adolescenta.

- Navodi definicije emocionalne samokontrole stresne situacije, stresa i emocionalne reakcije.

- Uočava značaj emocionalne samokontrole u socijalnim interakcijama i postizanju željenih ciljeva.

- Analizira značaj emocija za mentalno zdravlje i uspostavljanja adekvatnih emocionalnih odnosa između zdravstvenog radnika i pacijenta.

- Analizira uticaj emocionalne neravnoteže - stresa na različita psihosomatska oboljenja.

samokontrole u različitim socijalnim interakcijama - igra uloga.

- Adekvatan i neadekvatan emocionalni odnos zdravstveni radnik-pacijent – igra uloga.

Radionica - Promjene, JA

nakada, JA sada, Ja u budućnosti (cilj: upoznavanje promjena koje se dešavaju tokom adolescenskog uzrasta)

Motivacija - Pojašnjava pojam

motiva, razliku između motiva i motivatora i vrste motiva prema različitim kriterijumima.

- Pojašnjava razliku u značaju motiva gladi, žeđi i seksualnog motiva.

- Objašnjava proces socijalizacije bioloških potreba.

- Upoznaje lične i socijalne motive

- Navodi i pojašnjava hijerarhiju motiva po Maslovu.

- Definiše i pojašnjava pojmove: barijera, frustracija, tolerancija na frustraciju, potiskivanje, mehanizam odbrane.

- Vrednuje značaj homeostaze i homeostatskih mehanizama u organizmu.

- Uočava proces i značaj socijalizacije bioloških potreba.

- Analizira i obrazlaže na primjerima Masljovljevu hijerarhiju motiva.

- Obrazlaže na primjerima reakciju osobe na frustracije i način prevazilaženja frustracije.

- Analizira mehanizme odbrane koje ljudi najčešće koriste u opravdavanju neprihvatljivog ponašanja.

- Koristi znanja o motivima

- Bolje razumije frustracione reakcije kod sebe i drugih.

- Bolje razumije motivaciono ponašanje i pokušaje zadovoljenja željenih motiva kod sebe i drugih.

- Razvija svijest o značaju korišćenja znanja o motivima i mehanizmima odbrane u boljoj saradnji i sa ljudima.

- Šematki prikaz osnovnog motivacionog ciklusa.

- Šematski prikaz Lestvice motiva prema Maslovu.

Diskusija - Načini

zadovoljavanja bioloških potreba (gladi, žeđi i dr.) djeca/odrasli.

- Navođenje primjera reagovanja na frustraciju, i prevazilaženje frustracije - rad u parovima.

Radionica - Rad u manjim

grupama -mehanizmi odbrane i njihovo ispoljavanje - svaka grupa ima zadatak da demonstrira jednu

64




- Nabraja i pojašnjava različite vrste mehanizma odbrane.

(Masljovljeva teorija hijerarhije, frustracija, tolerancija na frustraciju, potiskivanje) u procesu oporavka bolesnika.

životnu situaciju koja je u skladu sa nekim od mehanizama odbrane.

- Igra uloga - Pacijent

zdravstveni radnik (korišćenje znanja o motivima).

Interesovanja, stavovi i vrijednosti - Navodi definiciju

interesovanja i pojašnjava vrste interesovanja.

- Pojašnjava razliku između stavova i vrijednosti.

- Navodi činioce koji utiču na formiranje stava, otpornost stava na promjenu i način promjene stava.

- Definiše socijalne predrasude i pojašnjava način borbe protiv predrasuda.

- Pojašnjava termin zdravstvena kultura i činioce koji utiču na formiranje zdravstvenih stavova.

- Nabraja i pojašnjava psihološka načela zdravstvene propagande.

- Uočava razliku u korišćenju slobodnog vremena u zavisnosti od interesovanja među ljudima.

- Vrednuje značaj poznavanja različitih vrsta interesovanja u cilju prilagođavanja interesovanjima slobodnog vremena pacijenta u procesu oporavka.

- Obrazlaže na primjerima i vrednuje značaj činioca koji utiču na formiranje stava, otpornost i promjenu.

- Vrednuje značaj i činioce koji utiču u borbi protiv predrasuda.

- Izrađuje reklame o zdravstvenoj propagandi, poštujući načela zdravstvene propagande.

- Analiza međusobnih interesovanja i načina korišćenja slobodnog vremena - rad u parovima.

Radionica - Na temu

zdravstvena propaganda

- Izrada poruka u vidu razglednica, plakata, letaka, panoa, TV i radio oglasa, kratkih video zapisa i sl.

Diskusija - Stavovi, otpornost

promjena. Radionica - „Šta mi je važno-

moje vrijednosti“ (cilj: razmišljanje o sopstvenim vrijednostima, uviđanje da se hijerarhija vrijednosti mijenja u zavisnosti od različitih faktora“)

Ličnost i organizacija psihičkog života Struktura ličnosti - Navodi definiciju

ličnosti i pojašnjava pojmove doslednosti, jedinstvenosti i

- Kroz primjere obrazlaže doslednost, jedinstvenost i osobenost ponašanja neke osobe.

- Razvija svijest o postojanju razlike u emocionalnom reagovanju na frustracije među ljudima.

- Bolje razumije

- Šematski prikaz tipologije ličnosti prema Hipokratu.

- Prikaz slika-tipologije ličnosti prema starim Grcima.

65




osobenosti ponašanja.

- Definiše i pojašnjava pojmove: temperament, sposobnosti, karakter, svijest o sebi, realno i idealno JA.

- Navodi i pojašnjava klasifikaciju strukture ličnosti na osnovu temperamenta, sposobnosti, karaktera i svijesti o sebi.

- Pojašnjava vezu između tjelesnih osobina i ličnosti po Krešmeru i Šeldonu.

- Na osnovu šematskog prikaza analizira četiri tipa temperamenta prema Hipokratu.

- Pronalazi tip ličnosti iz okruženja koji najbolje odgovaraju po ispoljavanju osobina ovoj tipologiji.

- Analizira značaj ispoljavanja karakternih osobina kroz odnose prema drugim ljudima, sebi, radnim zadacima i društvenoj zajednici.

- Na primjerima obrazlaže razliku između realnog i idealnog JA, privatnog i javnog JA.

sebe i druge. - Navođenje primjera iz okruženja koji najbolje odgovaraju Hipokratovoj tipologiji ličnosti.

Dinamika ličnosti - Navodi definiciju

dinamike ličnosti. - Pojašnjava

unutarlične i interpersonalne sukobe.

- Obrazlaže na primjerima sukobe motiva dvostrukog privlačenja, dvostrukog odbijanja i privlačenja, i savlađuje tehnike izbora željenog cilja.

- Analizira sukobe uloga i sukobe saznanja kroz navođenje primjera.

- Razvija vještinu izbora željenog motiva pri svakodnevnim sukobima motiva u socijalnoj interakciji.

- Bolje razumije sopstveno ponašanje i ponašanje drugih ljudi.

Oluja misli (Brainstrom) - Kada ste bili u

situacijama sukoba motiva i kako ste ih riješili?

- Koje vaše uloge svakodnevno dolaze u sukob?

- Kako obično rješavate sukob?

- U kojim situacijama se javljao vaš saznajni nesklad?

- Kako ste ga doživjeli i riješili?

Razvoj ličnosti - Navodi i pojašnjava činioce koji utiču na razvoj ličnosti.

- Pojašnjava uticaj vaspitanja u okviru

- Analizira uticaj srdačnog i uzdržanog odnosa na razvoj ličnosti.

- Upoređuje tipove vaspitanja gdje se

- Razvija svijest o uticaju porodice, škole, kulture i društvenog sistema na razvoj ličnosti.

- Razumije značaj

Debata - Srdačan ili uzdržan

odnos. - Ograničenje ili

sloboda. - Test emocionalne

66




porodice na razvoj ličnosti.

- Pojašnjava uticaj škole, kulture i društvenog sistema na razvoj ličnosti.

- Imenuje razvojne faze i pojašnjava zrelost ličnosti.

djetetu daju izvjesna ograničenja i potpuna sloboda na razvoj ličnosti.

- Analizira kriterijume zrelosti ličnosti i upoređuje sa stupnjem sopstvene zrelosti.

emocionalne zrelosti u cilju uspješne socijalne saradnje sa ljudima.

zrelosti, međusobna procjena zrelosti-rad u parovima, analiza ajtema testa (kriterijuma zrelosti) kroz diskusiju.

Promjene i poremećajdruštvenog života - Pojašnjava razliku

između normalnog i nenormalnog ponašanja.

- Upoznaje glavne kategorije mentalnih poremećaja -neuroze, psihoze, psihopatije.

- Imenuje i objašnjava oblike neprilagođenog ponašanja.

- Analizira kriterijume normalnosti i nenormalnosti.

- Upoređuje simptome neuroze, psihoze i psihopatije i navodi primjere.

- Analizira uzroke i mjere sprečavanja delikvencije.

- Analizira uzroke, faze razvoja i posledice alkoholizma i narkomanije.

- Uviđa značaj emocionalne stabilnosti u svakodnevnim životnim interakcijama.

- Razvija svijest o značaju adaptivnog ponašanja u sredini u cilju formiranja zdrave i zrele ličnosti.

- Razvija svijest o značaju kontrole nad svojim postupcima, razmjene osjećanja, stabilne procjene sebe i drugih u svakodnevnim socijalnim interakcijama.

- Razvija emocionalnu stabilnost.

Diskusija - Normalnost/

nenormalnost. - Video prikaz

psihotičnog, neurotičnog ponašanja i psihopatije.

- Prikaz slika delikventnog ponašanja, djece iz potpunih i nepotpunih porodica, zatim primjera dobro organizovanog i naorganizovanog društvenog sistema, podsticanje učenika da uoče uzroke neprilagođenog ponašanja.

- Pretraživanje interneta od strane učenika na temu narkomanija, ispovijesti narkomana, vrste droga i posledice, pretraživanje slika, diskusija zapažanja ili izrada tematskih panoa.

Komunikacija - Definiše pojam

komunikacije. - Navodi vrste

komunikacije (podjele prema

- Uočava značaj učenja o procesu komunikacije.

- Prepoznaje značaj komunikacije za

- Razvija sopstveni komunikacioni stil.

- Prepoznaje učenje komunikacionih vještina kao izazov

- Brainstorming pojma komunikacija.

67




vrsti znakova, uspješnosti, složenosti).

- Navodi osnovne elemente komunikacionog procesa.

razvoj pojedinca i društva.

- Navodi primjere različiih neverbalnih znakova.

i priliku za sopstveni napredak.

Pravila uspješne komunikacije i uzroci neuspješne komunikacije - Poznaje načela

funkcionalne komunikacije.

- Navodi uzroke neuspješnog, nejasnog komuniciranja.

- Navodi tehnike nenasilne komunikacije.

- Navodi principe dobrog slušaoca i lažnog slušaoca.

- Na primjerima prepoznaje ne/jasne poruke.

- Prepoznaje različitost percepcija i neprihvatanje sopstvene odgovornosti kao uzročnike konflikta.

- Uspješno razlikuje JA-TI rečenice prema efektu koji postižu u interakciji.

- Koristi JA rečenice za izražavanje svog stava, osjećanja i sugestija.

- Razvija tehniku aktivnog slušanja.

- Prihvata konflikte u komunikaciji kao prirodnu pojavu i priliku za napredovanje i razvijanje odnosa sa ljudima.

- Razvija toleranciju i prihvata različitost.

- Brainstorming pojmova ne/uspješna komunikacija.

- Vježba – razlikovanje jasnih i nejasnih poruka.

- Vježba – rad u parovima - aktivno slušanje.

- Vježba – upotreba JA rečenica u konfliktnoj situaciji

Odnos bolesnik - tehničar zdravstvene njege, komunikacija sa pacijentima, pomoć pacijentima u procesu ozdravljenja - Poznaje bonton u

komunikaciji sa pacijentima.

- Navodi karakteristike komunikacije koja pozitivno utiče na stanje pacijenta.

- Shvata da su ljubaznost i strpljenje standard ponašanja u komunikaciji sa klijentom.

- Upotrebljava pravilan i jasan način izražavanja.

- Kontroliše emocije, izbjegava pretjeranu privatnost i bliskost.

- Daje pozitivne komentare, kojima unosi vedrinu u komunikaciju sa klijentima.

- Razvija odgovornost.

- Razvija samostalnost u uspostavljanju kontakta sa pacijentom.

- Vježba - rad u parovima – razgovor sa pacijentom (nestrpljivim, prezahtjevnim, teško bolesnim, ljutim itd.).

68




Komunikacija u organizaciji - Upoznaje pojam i

navodi vrste grupa i organizacije.

- Navodi specifičnosti strukture grupe s obzirom na moć i vrste moći.

- Navodi karakteristike komunikacione i sociometrijske strukture grupe.

- Definiše pojam odlučivanja i opisuje faze procesa donošenja odluke.

- Upoznaje grupno i individualno rješavanje problema.

- Uočava specifičnosti pojedinih vrsta grupa.

- Uočava karakteristike grupe s obzirom na razne vrste moći.

- Razumije važnost poštovanja hijerarhije u organizaciji.

- Pravi razliku između različitih oblika grupa.

- Analizira proces grupnog odlučivanja.

- Pravi razliku i uočava prednosti grupnog rješavanja problema u odnosu na individualno.

- Razvija vještine timskog rada i pregovaranja.

- Radionica – rad u malim grupama – donošenje odluka u timskom radu.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - N. Havelka: Psihologija za II i III razred medicinske škole, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2002. - M. Zvonarević: Psihologija, priručnik za nastavnike, Školska knjiga, Zagreb, 1964. - Z. Trikić, D. Koruga, J. Branješević, V. Damjanović, S. Vidović: Vršnjačka

medijacija - Od svađe slađe, Njemačka organizacija za tehničku saradnju (GTZ) GmbH, Beograd, 2006.

- T. Mandić: Komunikologija, Psihologija komunikacije, Clio, Beograd, 2005. - B. Piz, A. Piz: Definitivni vodič kroz govor tela, Mono&Manana, Beograd, 2005. - B. M. Rosenberg: We can work it out, Resolving Conflicts Peacefully and

Powerfully, Puddle Dancer Press, Encititas, CA, 2003. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Video projektor. - Prijektno platno. - Računarsaka učionica sa pristupom internetu (po potrebi). - Odgovarajuće slike, šeme, video zapisi, stručni časopisi. - Flip-čart. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jednom u klasifikacionim periodu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima.

69

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Profesor psihologije; - diplomirani psiholog; - profesor pedagogije; - diplomirani pedagog. 10. Povezanost predmeta


- Nervni sistem - Anatomija sa fiziologijom - Organske osnove i činioci psihičkog života

- Komunikacija u organizaciji - Zdravstvena njega i rehabilitacija


- Bolesti zavisnosti - Patologija - Promjene i poremećaji duševnog života

- Klasifikacija umne zaostalosti

- - Timski rad

- Etika - Etički odnos prema pacijentima sa mentalnim retardacijama

- Komunikacija u organizaciji - Komunikacija sa

pacijentima, pomoć pacijentima u procesu ozdravljenja

- Promjene i poremećeji duševnog života

- Pravila uspješne i neuspješne komunikacije


- Komunikacija u organizaciji

- Praktična nastava - Komunikacija sa pacijentima, rodbinom

- Psihička priprema pacijenta za različite dijagnostičke procedure

- Rješavanje problema komunikacije sa hemiplegičnim pacijentom

- Specifičnosti komunikacije sa roditeljima i djecom sa psihomotornim retardacijama

70

1.2.8. MANUELNE TEHNIKE 1. Naziv predmeta: MANUELNE TEHNIKE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I

II 72 72

III 72 72 IV 33 33

Ukupno 177 177 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje učenika sa osnovnim pojmovima, činjenicama i zakonitostima iz

oblasti masaže. - Sticanje znanja o značaju i vrstama relaksacije, masažnih hvatova i masažnih

međuhvatova. - Upozanavanje sa tehnikama masaže glave, vrata, lica, grudnog koša, trbuha,

leđa, gornjih i donjih ekstremiteta. - Upoznavanje sa fiziološkim i refleksnim dejstvom masaže na kožu, mišiće,

zglobove, krvotok, nervni sistem. - Sticanje znanja o mogućim indikacijama i kontraindikacijama za primjenu

odgovarajućih tehnika masaže. - Upoznavanje sa aparaturnim oblicima masaže, tehnikama pneumomasaže i

primjene masaže kod patoloških stanja. - Uviđanje značaja kombinovanja masaže sa fizikalnom terapijom. - Povezivanje teorijskih sadržaja sa praktičnim radom. - Razvijanje sposobnosti posmatranja uočavanja i zaključivanja. - Razvijanje pravilnog odnosa prema zdravlju kao društvenoj vrijednosti. - Osposobljavanje za nastavak stručnog usavršavanja.

71





Masaža - pojam i podjela - Poznaje istorijat,

navodi definiciju i objašnjava značaj manuelne masaže.

- Navodi različite vrste masaže, objašnjava efekte, trajanje, indikacije i kontraindikacije.

- Opisuje postupke: uspostavljanja i prekidanja dodira, manuelnu masažu i masažne hvatove.

- Poznaje ulogu masaže u procesu rehabilitacije.

- Navodi sredstva za masažu.

- Opisuje opremu u prostoriji za masažu.

- Objašnjava odnos stručnog lica prema bolesniku i tehnike pripreme bolesnika za masažu.

- Vrednuje značaj masaže u procesu rehabilitacije.

- Razlikuje indikacije i kontraindikacije.

- Izražava pravilan postupak izvođenja masaže.

- Razlikuje sredstva za masažu.

- Analizira postupak pripreme pacijenta za masažu i izbora odgovarajućih sredstava za masažu.


- Razvija logičko rasuđivanje.

- Prikazivanje slajdova na kojima su objašnjene različite vrste masaže.

- Video prikaz

pravilnog postupka pripreme pacijenta za masažu i postupaka izvođenja manuelne masaže.

Relaksacija - Navodi definiciju

relaksacije i pojašnjava relaksacione položaje.

- Objašnjava razlike između lokalne preogresivne i totalne relaksacije.

- Opisuje položaje za masažu pojedinih djelova tijela.

- Opisuje srednji fiziološki položaj.


- Poznaje masažne

- Vrednuje značaj relaksacije.

- Upoređuje lokalnu, progresivnu i totalnu relaksaciju.

- Razlikuje relaksacione položaje i analizira dejstvo relaksacije.

- Upoređuje masažne tehnike.


- Analizira značaj meditacije.

- Vrednuje značaj disanja u hari.

- Uočava značaj relaksacije u očuvanju zdravstvenog stanja čovjeka.

- Prikazivanje slika i grafikona na kojima su objašnjeni relaksacioni položaji.

- Šematski prikaz sredstava za masažu.

72




tehnike. - Zna dejstvo

relaksacije i poznaje relaksirane mišiće.

- Navodi položaje fizioterapeutskog tehničara pri masaži.

- Nabraja sredstva za masažu.

- Pojašnjava meditaciju.

- Demonstrira disanje u hari.

Masažni hvatovi (glađenje, trlanje, gnječenje, lupkanje, vibracije) - Objašnjava pojam

masažnih hvatova. - Navodi masažne

hvatove: glađenje, trljanje, gnječenje, lupkanje, vibracije i objašnjava posebno svaku tehniku.

- Poznaje metodiku, trajanje i djelovanje svakog masažnog hvata.

- Poznaje pravac masaže.


- Navodi indikacije i kontraindikacije za svaki masažni hvat.

- Zna mjesta primjene i način izvođenja svakog masažnog hvata.

- Navodi intezitet pritiska kojim se izvodi svaki masažni hvat.

- Poznaje broj terapeutskih pokreta u minuti kod masažnog hvata lupkanja.

- Razlikuje masažne hvatove i analizira dejstvo svakog masažnog hvata.

- Vrednuje značaj planiranja trajanja svakog masažnog hvata.

- Upoređuje metodike i analizira dejstva glađenja, trljanja gnječenja, lupkanja i vibracije.

- Upoređuje masažne položaje i sredstva za masažu.

- Vrednuje značaj stvaranja opušteneog okruženja.



- Izrada seminarskih radova.

73




Masažni međuhvatovi (češljanje, peglanje, valjanje, štipkanje, istezanje tkiva, rastresanje) - Navodi definiciju

masažnih međuhvatova.

- Objašnjava kombinovanje masažnih hvatova i međuhvatova.

- Opisuje način izvođenja i primjenu masažnih međuhvatova.


- Demonstrira masažne međuhvatove i masažne položaje.

- Zna kod kojih se oboljenja primjenjuje svaki masažni međuhvat.

- Zna kontraindikacije za masažne međuhvatove.

- Poznaje češljanje, peglanje, valjanje, štipkanje i istezanje tkiva, rastresanje i njihovo dejstvo.

- Razlikuje masažne međuhvatove.

- Uočava način izvođenja masažnih međuhvatova.

- Vrednuje značaj određivanja dužine trajanja svakog masažnog međuhvata.

- Analizira dejstvo masažnih međuhvatova- češljanja, peglanja, valjanja, štipkanja, istezanja tkiva, rastezanja itd.

- Vrednuje značaj adekvatnog položaja bolesnika za izvođenje masažnih međuhvatova.

- Analizira indikacije kod kojih se masažni međuhvatovi mogu primijeniti.

- Vrednuje značaj izrade plana masažnih hvatova i međuhvatova.


- Navikava se na sistematičnost u radu.

- Razvija osjećaj profesionalne odgovornosti.



- Video zapis, tehnika izvođenja masažnih međuhvatova.

74

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Tehnika masaže pojedinih djelova tijela - Nabraja i

pojašnjava tehnike masaže pojedinih djelova tijela.

- Zna topografske anatomije tih djelova tijela.

- Definiše mišićne grupe i inervaciju na tim djelovima.

- Nabraja pravce svih masažnih pokreta.

- Poznaje masažne položaje, sredstva za masažu i trajanje masaže pojedinih djelova tijela.

- Nabraja masažne hvatove i međuhvatove koji se koriste.

- Navodi indikacije i kontraindikacije pri masaži pojedinih djelova tijela.

- Navodi masažu najvažnijih nerava pojedinih djelova tijela.

- Analizira dejstvo masaže na pojedine djelove tijela.

- Uočava pravac masažnih pokreta.

- Uočava mišićne grupe i imenuje ih.

- Vrednuje značaj planiranja masažnih hvatova međuhvatova.

- Analizira indikacije i kontraindikacije pri masaži pojedinih djelova tijela.

- Upoređuje i analizira tehnike masaže pojedinih djelova tijela.

- Izražava dužinu trajanja masaže.

- Analizira masažu mišićnih grupa i nerava.

- Razvija kulturu dialoga i komunikacije sa pacijentima.

- Razvija osjećaj profesionalne odgovornosti.


- Prikaz slika iz anatomskog atlasa mišićne grupe na kojima se izvode tehnike masaže.

- Video prikaz tehnike masaže pojedinih djelova tijela.

- Demonstracija pravca masažnog hvata.

Masaža glave, vrata, lica, grudnog koša, trbuha, leđa, gornjih i donjih ekstremiteta - Poznaje masažne

hvatove koji se koriste kod masaže glave, vrata, lica, grudnog koša, trbuha, leđa, gornjih i donjih ekstremiteta.

- Pojašnjava topografske anatomije tih djelova tijela.

- Zna mišićne grupe koje se nalaze na tim djelovima tijela.

- Analizira i upoređuje dejstvo masažnih hvatova koji se koriste pri masaži glave, vrata, lica, grudnog koša, trbuha, leđa, gornjih i donjih ekstremiteta.

- Uočava topografske anatomije tih djelova tijela.

- Upoređuje dužine trajanja svake masaže.

- Uočava položaje u

- Razvija osjećaj odgovornosti i spremnosti za timski rad.

- Razvija samopouzdanje.

- Posjete spa centrima.

- Video prikaz tehnika masaže: glave, vrata, grudnog koša, trbuha, leđa, gornjih i donjih ekstremiteta-analiza položaja i tehnika izvođenja od strane učenika.

- Prikaz slika iz anatomskog atlasa mišićne grupe na kojima se izvode

75




- Opisuje masažu najvažnijih nerava i metodiku izvođenja.

- Zna trajanje svake masaže.

- Poznaje sredstva za masažu koja određuje prema tipu kože.

- Opisuje položaje pri masaži pojedinih djelova tijela.

- Nabraja indikacije i kontraindikacije.

- Opisuje dejstvo masaža i njihovu metodiku izvođenja.

- Objašnjava masažu prednje i zadnje strane ekstremiteta.

kojima se masaža izvodi.

- Analizira indikacije i kontraindikacije kod različitih vrsta masaža.

- Vrednuje značaj adekvatnog položaja klijenta prilikom masaže i izbor odgovarajućih sredstava za masažu.

- Analizira masažne hvatove i međuhvatove i shvata njihovo dejstvo.

- Upoređuje površinski i duboki pritisak kod masaže.

tehnike masaže. - Prikaz slika

različitih masažnih položaja.

Masaža refleksnih zona - Definiše pojam

refleksne masaže. - Poznaje periostnu

masažu, periostne tačke i periostne blokove.

- Opisuje masažu vezivnog tkiva i segmentnu masažu.

- Navodi ciljeve terapije i dužinu trajanja procedure.

- Poznaje način izvođenja refleksne masaže.

- Poznaje kod kojih se oboljenja koristi određena masaža.

- Zna znake adekvatnog doziranja i dužinu trajanja svake masaže.

- Poznaje i tehnike i

- Razlikuje vrste refleksne masaže.

- Analizira dejstvo refleksne masaže i uočava patološke promjene u refleksnim zonama.

- Upoređuje dužinu trajanja svake masaže.

- Vrednuje značaj periostne masaže, masaže vezivnog tkiva i segmentne masaže i pravilno ih dozira.

- Upoređuje tehnike istočnjačke medicine: akupresure i refleksne masaže stopala i šiacu masažu.

- Analizira masažne položaje i sredstva


- Razvija komunikativnost. Razvija osjećaj odgovornosti.

- Izrada tematskih panoa na temu masaža refleksnih zona i njihovo dejstvo na kožu.

- Pretraživanje Interneta od strane učenika na temu: tehnike istočnjačke medicine, diskusija zapažanja. Korišćenje novih saznanja iz oblasti masaže.

- Izrada plana masaže refleksnih zona i tehnika opuštanja, rad u parovima.

76




dejstva istočnjačke medicine kao što su akupresura,refleks-na masaža stopala i šiacu masaža.

- Zna indikacije i kontraindikacije pri primjeni refleksne masaže, Ilustruje masažu refleksnih zona.

- Zna teoriju i principe u refleksologiji.

- Poznaje osnovne tehnike refleksologije.

- Navodi refleksne tačke na stopalima i rukama i opisuje postupak tretmana ovih oblasti.

za masažu.

Dejstvo masaže (na kožu, mišiće, zglobove, krvotok, nervni sistem)- Navodi i pojašnjava

građu i funkciju kože, mišića i zglobova.

- Pojašnjava anatomiju i fiziologiju nervnog sistema.

- Poznaje dejstvo masaže na kožu mišiće (zdrave, povrijeđene denervisane), zglobove, krvotok, limfotok i periferni i centralni nervni sistem i prednosti stručno izvedene masaže.

- Nabraja fiziološka mehanička i refleksna dejstva masaže na kožu.

- Pojašnjava postupak draženja neurorefleksnih zona i njihovo

- Razlikuje mehanička i refleksna dejstva masaže na koži.

- Uočava građu zgloba i dejstvo masaže kod povrijeđenih zglobova.

- Vrednuje značaj dejstva masaže na periferni i centralni nervni sistem.

- Vrednuje značaj draženja neurorefleksnih zona i masažne kragne.

- Vrednuje značaj dejstva masaže na zdrave i denervisane mišiće.

- Analizira mehaničko dejstvo masaže na kapilare i limfne sudove.




- Razvija moć zapažanja. Navikava se na red i urednost.

- Pretraživanje web stranica od strane učenika na temu dejstvo masaže na kožu, mišiće, zglobove, nervni sistem.

- Prikaz strukture kože, mišića, anatomije kostiju, centralnog i perifernog sistema na modelu ili slikama, analiza dejstva masaže pojedinačno na svaki dio.

- Seminarski rad na temu:

- Korišćenje šiacu terapija.

77




djelovanje na sopstvene ganglije.

- Pojašnjava kada se masaža može kombinovati sa kineziterapijom.

- Zna pravilno dozirati masažu u zavisnosti od površine tijela koji se tretira brzine pokreta visine i starosti bolesnika i promjene u simptomima.

- Upoznaje morfološke karakteristike i fiziologiju kardiovaskularnog sistema.

- Pojašnjava postupak doziranja u masaži.

- Navodi indikacije i kontraindikacije.

- Upoređuje dejstva masaže na kožu, mišiće, zglobove, krvotok, nervni sistem.

Indikacije i kontrandikacije - Definiše pojam

indikacije. - Navodi i pojašnjava

indikacije: povrede mekih tkiva, prelome kostiju, kontrakture, ožiljke, deformacije kičmenog stuba, bolesti centralnog i perifernog nervnog sistema, kardiovaskularna oboljenja, degenerativna reumatska oboljenja zglobova, degenerativna reumatska oboljenja kičmenog stuba.

- Razlikuje indikacije od kontraindikacija.

- Analizira sve povrede, oboljenja, deformacije kontrakture i promjene kod kojih se može primjeniti masaža.

- Uočava sva zapaljenja, oboljenja i procese kod kojih se masaža ne može primjeniti tj. kontraindikovana je.

- Određuje odgovarajuću masažu prema tipu oboljenja.


- Preuzima odgovornost za sopstveno zdravlje.



- Pretraživanje web stranica, na temu Indikacije i kontraindikacije, i mogućnost primjene masaže na različita oboljenja, analiza zapažanja.

- Prikaz slika tazličitih vrsta oboljenja, rad u parovima razvrstavanje slika prema odgovarajućim tehnikama masaže.

78




- Objašnjava pojam kontraindikacije i navodi oboljenja, akutna zapaljenja, gnjojne procese, infektivna oboljenja, maligne procese, krvarenja i sklonost ka krvarenju, zapaljenje vena i limfnih puteva, opekoti i dr.

- Pojašnjava indikacije – povrede mekih tkiva, postraumatske kontrakture, ožiljci, fantomski bol, deformacije kičmenog stuba, morbus Bechterew vanzglobni reumatizam, mlitave i spastične pareze i paralize kardiovaskularna oboljenja, nesanica, i dr.

- Poznaje pojam kontraindikacija i navodi oboljenja kod kojih se masaža ne može primjeniti.

- Opisuje pripremu bolesnika za masažu i provjerava stanje kože cirkulacije i limfotoka.

- Poznaje tonus mišića kontrakture zglobova, mjesto izlaska nerva ili put nervnog stabla.

- Analizira indikacije i kontraindikacije.

- Vrednuje značaj pregleda kože mišića zglobova.

79

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Aparaturni oblici masaže (vibraciona, podvodna masaža) - Definiše i opisuje

aparaturne oblike masaže i njihovo dejstvo na kožu.

- Poznaje vibracionu i podvodnu masažu.

- Opisuje način koristićenja vibracionih kaiša i vibracionih stolica za izvođenje vibracija na cijelom tijelu.

- Poznaje trajanje aplikacija i broj serija kod vibracione masaže.

- Nabraja indikacije za opštu i lokalnu upotrebu i navodi kontraindikacije za lokalnu upotrebu.

- Poznaje fiziološko i terapijsko dejstvo vode.

- Zna jačinu hidrostatskog pritiska.

- Poznaje dužinu trajanja procedure.

- Zna indikacije i kontraindikacije za podvodnu masažu.

- Objašnjava rad aparata vibratora, pozitivne i negativne osobine aparata i trajanje aplikacija.

- Opisuje dejstvo podvodne tuš masaže.

- Pojašnjava doziranje i opštu metodiku primjene hidroterapijskih procedura.

- Analizira dejstvo vibracione masaže, vibracionih kaiša i vibracionih stolica na cijelo tijelo.

- Upoređuje indikacije za opštu i lokalnu upotrebu.

- Izražava kontraindikacije za vibracionu masažu i nabraja oboljenja kod kojih se ne koristi vibraciona masaža.

- Analizira dejstvo podvodne masaže, tempetaturu, pritisak i rastojanje gumenog crijeva od tijela u kadi.

- Izražava dužinu trajanja procedure i postupak pravilnog izvođenja pokreta od periferije ka srcu.

- Određuje indikacije i kontraindikacije za podvodnu terapiju.

- Upoređuje rad vibracione i podvodne masaže.

- Vrednuje značaj adekvatne temperature, pritisaka i rastojanja gumenog crijeva od tijela u kadi.

- Upoređuje dejstva hidroterapijskih procedura, kupki, bazena, tuševa polivanja trljanja i vlažnih umotavanja.

- Indetifikuje



- Razvija komunikativnost.

- Korišćenje novih tehnika i literature.

- Seminarski rad na temu:

- Demonstriracija postavljanja pacijenta u pravilan masažni položaj.

- Praćenje web stranica na temu: Aparaturni oblici masaže.

80




- Nabraja jačine termičkog mehaničkog i hemijskog nadražaja kod hidroterapijskih procedura.

- Zna indikacije i kontraindikacije za hidroterapiju.

- Nabraja aparaturne oblike masaže.

aparaturne oblike masaže.

Masaža sa pritiskom – pneumomasaža - Definiše pojam

pneumomasaže. - Pojašnjava rad

vaskulatora, njegove efekte u liječenju.

- Zna indikacije i kontraindikacije za primjenu pneumomasaže.

- Opisuje dejstvo i trajanje pneumomasaže.

- Poznaje metodu liječenja ventuze i pravilnog doziranja ove metode.

- Opisuje rad komadne table i zna postupak praćenja visine pritiska. temperature ultraljubičastog zračenja i ostalih parametara.

- Analizira rad vaskulatora.

- Vrednuje značaj pneumomasaže.

- Određuje indikacije i kontraindikacije za pneumomasažu.

- Izražava pravilane postupake rukovanja sa vaskulatorom i određivanja parametara za masažu.

- Vrednuje značaj regulisanja pritiska temperature ultraljubičastog zračenja i ostalih parametara na komandnoj tabli.

- Analizira stari metod liječenja ventuze.

- Razvija umješnost u radu, samoinicijativnost i smisao za dobro organizovanje posla.

- Primjena refleksologije. Posjeta odjeljenju u kojem se liječe pacijenti sa vaskularnim oboljenjima.

- Prikaz slike vaskulatora sa parametrima komadne table.

- Izrada panoa na temu masaža sa pritiskom-Iniciranje timskog rada.

Krioterapija - Definiše pojam krio

terapije. - Navodi fiziološka i

terapijska dejstva krioterapije.

- Zna načine aplikacije-krio masažu. kriopakovanja i imerzije.

- Poznaje dejstvo

- Analizira dejstvo leda i hladnoće u terapijske svrhe.

- Upoređuje načine aplikacija: krio masaže i pakovanja od smrznutog polivinila imerzije.

- Planira dužinu trajanja svake krioaplikacije.

- Razvija osjecaj samodiscipline.

- Shvata značaj racionalnog korišćenja radnog vremena.

- Prikaz slajdova na kojima su prikazanae krioterapijske procedure.

81




leda i hladnoće u liječenju.

- Zna dužinu trajanja procedura.

- Navodi i pojašnjava načine krioaplikacija: kriomasaže i pakovanja od smrznutog polivinila imerzije.

- Poznaje trajanje svake krioaplikacije.

- Nabraja indikacije i kontraindikacije za krioterapiju.

- Zna krioterapijske procedure.

- Poznaje fiziološko I terapijsko dejstvo vode.

- Ilustruje aplikacione tehnike.

- Navodi pakovanja, krio masaže, imerzije i evaporirajuće sprejove.

- Upoređuje indikacije i kontraindikacije za krio terapije.

- Analizira postupak pravilnog rukovanja vaskulatorom.

- Vrednuje značaj regulisanja pritiska temperature ultraljubičastog zračenja i ostalih parametara na komandnoj tabli.

- Analizira i upoređuje indikacije i kontraindikacije za pneumomasažu.

- Razlikuje krioterapijske procedure.

- Razlikuje kriomasaže pakovanja i imerzije.

- Razlikuje fiziološko i terapijsko dejstvo krioaplikacija.

Primjena masaže kod patoloških stanja (fraktura, amputacija u reumatologiji) - Poznaje dejstvo

masaže kod patoloških stanja.

- Zna masažne hvatove koji se primjenjuju kod fraktura, amputacija.

- Pojašnjava korišćenje i drugih fizikalnih procedura u traumatologiji.

- Poznaje dejstvo masaže kod povreda centralnog i perifernog nervnog sistema kao i kod vegetativnih

- Vrednuje značaj masaže kod fraktura amputacija oboljenja nervnog sistema, oboljenja organa za varenje u reumatologiji i kod bolesti kardiovaskularnog sistema.

- Određuje masažne hvatove koji se primjenjuju i njihovo trajanje.

- Vrednuje dejstvo energične masaže.

- Analizira dejstvo masaže na sam zglob mišiće koji


- Shvata važnost profesionalnosti u radu.


- Shvata značaj poštovanja propisa.

- Prikaz slika na kojima su prikazani bolesnici sa raznim patološkim stanjima.

- Izrada tematskih panoa od strane učenika i prezentacija:

- Primjena masaže kod patoloških stanja.

- Video zapis Primjena masaže kod paroloških stanja.

82




poremećaja i neuroza.

- Navodi dejstvo masaže kod oboljenja organa za varenje i kod bolesti kardiovaskularnog sistema.

- Poznaje dužinu trajanja procedura.

- Objašnjava sportsku masažu.

- Pojašnjava masažne hvatove koji se koriste u traumatologiji i reumatologiji.

- Zna dejstvo masaže kod fraktura i amputacije.

- Poznaje fiziološko dejstvo sportske masaže i intezitet prilikom njenog izvođenja.

- Poznaje dejstvo masaže kod kontuzija, distorzija, luksacija, fraktura, amputacija.

- Definiše masažne hvatove i međuhvatove kod patoloških stanja.

učestvuju u pokretu.

- Analizira dejstvo respiratorne gimnastike kod bolesti kardiovaskularnog sistema.

- Analizira tehnike masaže kod patoloških stanja.

- Upoređuje masažne hvatove koji se primjenjuju u traumatologiji i reumatologiji.

- Izražava pravilan postupak masaže kod patoloških stanja.

- Vrednuje značaj masaže fizikalne tarapije i kineziterapije kod patoloških stanja.

Kombinovanje masaže sa fizikalnom terapijom - Navodi oblike i

procedure u fizikalnoj terapiji.

- Zna prirodu oboljenja i reagovanje samog bolesnika.

- Poznaje kompatibilnost između pojedinih procedura.

- Objašnjava razloge kombinovane

- Analizira kombinovano dejstvo masaže i različitih fizikalnih agensa sa ostalim oblicima fizikalne terapije.

- Upoređuje fiziološka djelovanja dubinu i intezitet fizikalnih agensa.

- Upoređuje

- Shvata značaj povezivanja teorije i prakse.

- Gledanje slajdova na kojima su prikazane razne fizikalne procedure.

- Referat: - Kombinovanje

masaže sa fizikalnom terapijom.

83




primjene masaže i fizikalne terapije.

- Demonstrira fizikoterapijske procedure.

- Pojašnjava prirodu oboljenja.

- Poznaje dubinu, dejstvo i intezitet djelovanja fizikalnih agensa.

postupke kombinovanja masaže sa drugim oblicima fizikalne terapije hidroterapijom, termoterapijom, fototerapijom, kineziterapijom.

- Izražava prednosti kombinovanja masaže sa fizikalnom terapijom.

Masaža i hidroterapija - Definiše pojam

hidroterapije. - Poznaje

hidroterapijske procedure.

- Zna dejstvo kupki, bazena, tuševa.


- Nabraja indikacije i kontraindikacije za hidroterapiju.

- Demonstrira fizikoterapijske procedure.

- Navodi dužinu trajanja procedura.

- Pojašnjava prirodu oboljenja.

- Poznaje dubinu dejstvo i intezitet djelovanja fizikalnih agensa.

- Nabraja kompatibilnost pojedinih procedura.

- Analizira terapijsko i fiziološko dejstvo vode na organizam.

- Izražava postupak doziranja i opštu metodiku primjene lokalnih i opštih hidroterapijskih procedura.

- Analizira dejstvo kupki, bazena tuševa, plivanja trljanja i vlažnog umotavanja.

- Razlikuje vrste kupki i vrste tuševa.

- Upoređuje indikacije i kontraindikacije za hidroterapiju.


- Razvija osjećaj tačnosti i preciznosti.

- Video prikaz hidroterapijskih procedura.

- Analiza dejstva hidroterapijskih procedura-rad u parovima.

Masaža i termoterapija - Definiše pojam

termoterapije. - Poznaje

termoterapijske oblike parafinoterapiju,

- Vrednuje značaj dejstva termoterapijskih procedura.

- Analizira tehniku i metodiku primjene

- Razvija vještinu individualnog i kolektivnog rada.

- Razvija preciznost. - Navikava se na red

- Posjeta odjeljenju na kome se sprovodi termoterapijske procedure.

- Izrada tematskih

84




peloidoterapiju, parafango terapiju, terapiju toplim vazduhom i dr.

- Definiše terapijsko dejstvo toplote i dužinu trajanja procedura.

- Poznaje indikacije i kontraindikacije primjene termoterapije.

- Poznaje hipertermičku proceduru, saunu i njeno fiziološko i terapijsko dejstvo.

- Pojašnjava indikacije kontraindikacije primjene saune.

parafina peloida, parafanga gline, terapije zagrijanog vazduha, zagrijane pare i saune i uočava mehanizam njihovog dejstva.

- Upoređuje indikacije i kontraindikacije za termoterapiju.

- Analizira terapijsko dejstvo saune.

i urednost. panoa- Izvođenje termoterapijskih procedura.

Masaža i fototerapija - Definiše pojam

fototerapije - Zna izvore i

terapijsko dejstvo infracrvenih zraka.

- Poznaje apsorpciju, penetraciju i njihova fiziološka dejstva.

- Obrazlaže doziranje infracrvenih zraka.

- Poznaje indikacije i kontraindikacije u fototerapiji.

- Pojašnjava rad svjetlosnih kupki.

- Objašnjava terapijsko dejstvo vidljivih zraka i fiziološko dejstvo ultraljubičastih zraka.

- Vrednuje značaj adekvatne primjene infracrvenjih i ultraljubičastih zraka u terapiji.

- Uočava fiziološko i terapijsko dejstvo infracrvenih zraka.

- Analizira doziranje i aplikacionu tehniku.

- Analizira indikacije i kontraindikacije za fototerapiju.

- Uočava rad svjetlosne kupke.

- Upoređuje apsorpciju i penetraciju infracrvenih zraka.


- Predavanje uz stručnu literaturu iz oblasti fototerapije.


- Masaža i fototerapija; diskusija, zapažanja.

Masaža i kineziterapija - Poznaje aktivne i

pasivne metode kineziterapije.

- Zna dejstvo

- Analizira dejstvo pasivnog, aktivno potpomognutog i aktivnog pokreta u


- Razvija svijest o

- Posjeta kinezisalama i gledanje kinezi vježbi.

85




pokreta u terapijske svrhe.

- Poznaje redosljed masaže i kineziterapije.

- Nabraja vrste masažnih hvatova i objašnjava dužinu njihovog trajanja.

- Navodi aktivne i pasivne metode kineziterapije.

- Pojašnjava dejstvo kineziterapijskih vježbi.

- Poznaje kada se masaža primjenjuje prije a kada poslije kineziterapijskog tretmana.

terapijske svrhe. - Vrednuje značaj

planiranja masaže prije i poslije kineziterapijskih vježbi.

- Vrednuje značaj sportske masaže i njenog fiziološkog dejstva.

- Analizira tehnike pravilnog izvođenja kineziterapijske metode.

- Upoređuje dejstva pasivnih i aktivnih vježbi na organizam.

značaju zdrave ishrane za poboljšanje i očuvanje zdrastvenog stanja.

- Analiza dejstva aktivnih i pasivnih vježbi na organizam-rad u manjim grupama.

Masaža i elektroterapija - Definiše pojam

elektroterapije. - Pojašnjava dejstvo

električne energije na organizam.

- Zna redosljed elektroterapijskih procedura.

- Pojašnjava mehanizam dejstva jednosmjernih i naizmjeničnih struja.

- Zna fizičko hemijske promjene koje izaziva električna energija.

- Poznaje dužinu trajanja elektroprocedura.

- Nabraja indikacije i kontraindikacije u elektroterapiji.

- Pojašnjava dejstvo električne energije na organizam.

- Analizira hemijske promjene koje izaziva električna struja protičući kroz tkiva.

- Vrednuje značaj jednosmjernih i naizmjeničnih struja.

- Dokazuje njihovo fiziološko i terapijsko dejstvo na kožu.

- Analizira kada se elektroterapija može primjeniti poslije masaže a kada je priprema za nju.

- Razlikuje aplikacione tehnike i doziranja u elektroterapiji.

- Izražava indikacije i kontraindikacije u elektroterapiji.

- Njeguje smisao za saradnju.


- Posjeta elektroterapijskom odjeljenju.

- Video prikaz pravilnog izvođenja elektroterapijskih procedura.

86

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Z. Miletić, S. Zorić: Osnovi masaže, Beograd ,1996. - L. Lidel, S. Tomas: Masaža, Panonia, Novi Sad ,2005. - J. Milošević, M. Stošić: Tehnike akupresure, Beograd, 2003. - Vukašin Mihajlović: Fizikalna terapija, Tomić i sinovi, 2002. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Crteži; - stručna literatura; - grafoskop; - računar; - stručni časopisi; - prospekti; - projektor. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja se vrši usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom



dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani fizioterapeut, specijalista I stepena manuelnih tehnika. 10. Povezanost predmeta


- Tehnike masaže pojedinih djelova tijela

- Istezanje tkiva - Masaža vrata, lica,

grudnog koša, trbuha, leđa, gornjih I donjih ekstremiteta

- Primjena masaže kod frakture

- Anatomija - Lokomotorni sistem - Ćelija i tkiva - Mišići

- Masaža i kinezioterapija - Masaža i hidroterapija - Masaža i elektroterapija

- Zdravstvena njega - Zdravstvene ustanove u rehabilitaciji


- Masaža i elektroterapija - Hemija i biohemija - Hemijski izvori električne energije

- Relaksacija - Dejstvo masaže na mišiće - Masaža i hidroterapija - Masaža i termoterapija - Masaža i fototerapija - Masaža i elektroterapija

- Fizioterapija -

- Relaksacija - MIšićni tonus - Hidroterapija - Termoterapija - Fototerapija - Elektroterapija

- Primjena masaže kod - Fizioterapija - Fizioterapija nakon

87


amputacija muskuloskeletnih bolesti i povreda

amputacija

- Masaža - Relaksacija - Masažni hvatovi (glađenje,

trljanje, gnječenje, lupkanje, vibracije)

- Masažni međuhvatovi (češljanje, peglanje, valjanje, štipkanje, istezanje tkiva, rastresanje)

- Masaža glave, vrata, lica, trbuha, leđa, gornjih i donjih ekstremiteta

- Dejstvo masaže (na kožu, mišiće, zglobove, krvotok, nervni sistem)

- Indikacije i kontraindikacije

- Masaža refleksnih zona - Aparaturni oblici masaže - Masaža sa pritiskom - Krioterapija - Primjena masaže kod

patoloških stanja (fraktura, amputacija)

- Kombinovanje masaže sa fizikalnom terapijom

- Masaža i hidroterapija - Masaža i termoterapija - Masaža i fototerapija - Masaža i kinezioterapija - Masaža i elektroterapija

- Praktična nastava - Masaža - Relaksacija - Masažni hvatovi (glađenje,





- Indikacije i kontraindikacije - Masaža refleksnih zona - Aparaturni oblici masaže - Masaža sa pritiskom - Krioterapija - Primjena masaže kod



- Masaža i hidroterapija - Masaža i termoterapija - Masaža i fototerapija - Masaža i kinezioterapija - Masaža i elektroterapija - Specifičnosti primjene

manuelne masaže, termo I hidroterapije kod djece sa cerebralnom paralizom

- Primjena podvodne i tuš masaže

- Primjena manuelne masaže - Masaža i elektroterapija - Masaža i hidroterapija

- Fizikalna terapija u kozmetologiji

- Fizikalno-kozmetoterapijske procedure (mehanoterapija, elektroterapija, hidroterapija i dr.)

88

1.2.9. FIZIOTERAPIJA 1. Naziv predmeta: FIZIOTERAPIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 108 108 IV 99 99

Ukupno 207 207 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje učenika sa značajem evaluacije, kako u opštoj medicini tako i u

fizioterapiji. - Upoznavanje učenika sa bolom, putevima prenošenja i mogućnosti borbe protiv

bola. - Sticanje znanja o stresu, mehanizmu nastajanja, posljedicama i mogućnostima

borbe protiv stresa. - Sticanje osnovnih znanja iz oblasti kineziologije i kinezioterapije. - Uviđanje značaja kondicioniranja, rekondicioniranja, fizičke aktivnosti,

rekreacije, fitnesa, velnesa i relaksacije u očuvanju i unapređenju zdravlja. - Upoznavanje sa prirodnim i vještačkim izvorima ultraljubičastih, vidljivih i

infracrvenih zraka i njihovog fiziološkog i biološkog dejstva na organizam. - Upoznavanje sa načinima dobijanja različitih vrsta lasera i izvora toplote. - Sticanje znanja o inhalacionoj terapiji, magnetoterapiji, sonoterapiji, galvanskim

strujama, hidroelektričnim procedurama, dijadinamičkim, interferentnim, faradsko i neofaradskim i visokofrakventnim strujama.

- Razvijanje sposobnosti primjene stečenih znanja u praksi. - Razvijanje analitičkog i logičkog mišljenja i sposobnosti opažanja.

89

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TRECI




Značaj evaluacije u fizioterapiji - Navodi definiciju

fizikalne terapije i objašnjava njenu ulogu u liječenju i rehabilitaciji.

- Navodi vrste fizikalnih agensa, njihove glavne karakteristike i principe djelovanja.

- Opisuje faze pregleda pacijenta.

- Navodi objektivne znake za praćenje zdravstvenog stanja pacijenta(bol, pokretljivost, tonus, snaga, izdržljivost, zamor, koordinacija, puls i dr.).

- Objašnjava značaj medicinske dokumentacije.

- Vrednuje značaj evaluaciju kroz etape:

- prvi kontakt sa pacijentom,

- anamneza, - dalji rad, - praćenje

psihofizičkog stanja pacijenta.

- Uočava postupak unošenja podataka u medicinsku dokumentaciju.


- Prikaz medicinske dokumentacije i unošenje podataka.

Bol - Navodi definiciju

bola. - Objašnjava

mehanizme nastanka bola, receptore i puteve širenja.

- Objašnjava značaj bola u dijagnostici, orijentaciji u radu i praćenju bolesnika.

- Navodi i pojašnjava različite analgetske procedure u borbi protiv bola.

- Pronalazi sličnosti i razlike između akutnog i hroničnog bola.

- Razumije puteve prenošenja bola.

- Razumije probleme osoba sa bolom.

- Uočava značaj borbe protiv bola.

- Koristi se skalom bola.

- Shvatanje problema osoba sa bolom.

- Diskusija kroz navođenje primjera akutni/hronični bol.

- Prikaz skale bola.

Stres - Definiše stres i

objašnjava njegov mehanizam nastajanja.

- Pojašnjava uticaj stresa na organizam.

- Objašnjava ulogu timskog rada u različitim antistres

- Analizira mehanizam nastajanja stresa i njegov uticaj na organizam čovjeka.

- Razumije stresogenost svakodnevnog života.

- Razumijevanje stresogenosti svakodnevnog života.

- Stresogenost svakodnevnog života i načini prevazilaženja-diskusija.

90




programima sa posebnim osvrtom na mjesto i ulogu fizioterapeutskog tehničara.

- Vrednuje značaj i mogućnosti borbe protiv stresa.

- Razlikuje terapijske procedure koje se koriste kao antisters terapija.

Starenje - Definiše starenje

kao fiziološki proces i kao narastajući proces savremenog društva.

- Navodi specifičnosti rada sa različitim dobnim grupama sa posebnim osvrtom na stare i djecu.

- Navodi patološke procese koji se najčešće javljaju kod starih.

- Opisuje terapijski program rada sa starima.

- Analizira povezanost starenja sa patološkim procesima.

- Analizira mogućnosti prevencije, usporavanja ili odlaganja neželjenih posljedica starenja.

- Uočava specifičnosti rada sa starijim osobama kroz analizu terapijskih programa i pristupa rada različitim dobnim grupama sa posebnim osvrtom na mjesto i ulogu fizioterapeutskog tehničara.

- Razumijevanje specifičnosti starih ljudi.

- Diskusija-starenje i patološki procesi.

- Prikaz terapijskih programa rada različitih dobnih grupa-analiza specifičnosti rada sa starima u odnosu na ostala životna doba od strane učenika.

Osnove kineziterapije - Definiše

kineziterapiju i navodi njene osnovne ciljeve.

- Objašnjava medicinsku gimnastiku, njene karakteristike, podjelu i ciljeve.

- Objašnjava mehanizam dejstva mišića i vrste mišićnih kontrakcija.

- Navodi funkcionalnu

- Vrednuje značaj pravilnog doziranja kinezioterapijskih procedura.

- Ističe značaj procjene zamora i znaka predoziranja kinezioterapijskih procedura.

- Vrednuje značaj kreiranja plana u kinezioterapiji, i pravilne i dobre evaluacije.

- Analizira značaj


- Video prikaz izvođenja kinezioterapijskih postupaka u radu tima za kinezioterapiju.

91




podjelu mišića i funkcionalnu podjelu pokreta.

- Navodi željene i neželjene efekte kinezioterapije na organizam.

- Nabraja indikacije i kontraindikacije za kinezioterapiju.

- Definiše zamor i pojašnjava značaj procjene zamora.

- Navodi principe kreiranja plana u kinezioterapiji.

- Navodi pasivne vidove kinezioterapije.

- Definiše radnu terapiju i pojašnjava vidove radne terapije.

- Objašnjava ulogu radnog terapeuta u realizaciji zadataka i ciljeva radne terapije.

kinezioterapije u tretmanu promjenom mišićnog tonusa, mišićne snage, obima pokreta, koordinacije, balansa i dr.

- Ističe značaj pasivnih vidova kinezioterapije.

- Pronalazi sličnosti i razlike između radne terapije i medicinske gimnastike.

- Ističe ulogu fizioterapeutskog tehničara u timskom radu sprovođenja kinezioterapije.

Kondicioniranje i dekondicioniranje - Definiše fizičku

kondiciju. - Opisuje postupak i

značaj kondicioniranja i dekondicioniranja.

- Upoređuje kondiciju i pojam biti „fit“.

- Vrednuje značaj kondicioniranja u očuvanju i unapređenju zdravlja.

- Razvija pozitivan stav prema dobroj kondiciji u cilju očuvanje zdravlja.

Fizička aktivnost, rekreacija, relaksacija, fitnes, velnes - Navodi definiciju

fizičke aktivnosti i pojašnjava njenu podjelu.

- Objašnjava razliku između rekreacije i treninga.

- Pojašnjava fitnes. - Objašnjava velnes sa

različitih aspekata (fizički, emocionalni, socijalni,

- Uočava razliku između fitnesa i velnesa i njihovog uticaja na zdravlje čovjeka.

- Analizira značaj fizičke aktivnosti i relaksacije na očuvanje čovjekovog zdravlja.

- Analizira udio fizioterapeutskog

- Uviđa značaj fizičke aktivnosti, rekreacije, fitnesa, velnesa za očuvanja i unapredjenje zdravlja.

- Seminarski rad: - Fizička aktivnost,

rekreacija, relaksacija, fitnes, velnes i zdravlje.

92




intelektualni, spiritualni...)

tehničara u timu za relaksaciju, rekreaciju, fitnes i velnes.

Hidrokineziterapija - Navodi osnovne

oblike hidrokineziterapi-jskih procedura i objašnjava njihov uticaj na organizam.

- Opisuje način izvođenja hidrokinezioterapij-skih procedura, indikacije i kontraindikacije za njihovo izvođene.

- Analizira postupak izvođenja hidroterapijskih procedura i vrednuje njihov značaj.

- Upoređuje prednosti i nedostatke sprovođenja hidrokineziotera-pijskih procedura u odnosu na druge oblike kinezioterapije.


- Power point prezentacija:

- Tehnike izvođenja hidrokineziote-rapijskih procedura.

Spa tretman - Definiše različite

oblike „Spa“ tretmana i pojašnjava njihovo mjesto u razvoju savremenih oblika fizikalne medicine i rehabilitacije.

- Nabrajati različite prirodne resurse banjskih lječilišta i njihovu primjenu u fizikalnoj medicini i rehabilitaciji.

- Istice značaj veze između pojedinca i okruženja.

- Vrednuje značaj kombinovanja banjskog liječenja sa dostignućima savremene medicine u očuvanju i unapređenju zdravlja.

- Razvijanje svijesti o značaju veze između pojedinca i okruženja.

- Uviđanje uticaja prirodnih faktora na zdravlje pojedinca.

- Razvija svijest o značaju očuvanja i pravilnog korišćenja prirodnih resursa.

- Diskusija: - Prirodno okruženje

i zdravlje.

93

Razred: CETVRTI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Fizikalni agensi - Navodi različite

vrste fizičkih agensa, podjelu, način i način njihovog dobijanja.

- Objašnjava dejstvo fizikalnih agensa na organizam.

- Pojašnjava način aplikacije i doziranja fizikalnih agensa kao i najčešće indikacija i kontraindikacije.

- Upoređuje različite fizičke agense i analizira njihova dejstva.

- Analizira način aplikacije fizičkih agensa i posljedice neadekvatnog doziranja.


- Dejstvo fizikalnih agensa na organizam; diskusija.

Prirodni i vještački izvori ultraljubičastih, vidljivih i infracrvenih zraka - Objašnjava osnovne

fizičke karakteristike svjetlosti i podjelu fototerapije.

- Navodi osnovne karakteristike i značaj vidljivog dijela svjetlosti.

- Objašnjava osnovne karakteristike infracrvenih zraka i pojašnjava njihovu podjelu.

- Navodi prirodne i vještačke izvore infracrvenih zraka i objašnjava njihovo fiziološko dejstvo.

- Opisuje indikacije i kontraindikacije za primjenu infracrvenih zraka.

- Objašnjava različite fefekte hromoterapije.

- Objašnjava opšte i lokalne efekte helioterapije, indikacije i kontraindikacije.

- Objašnjava osnovne karakteristike i podjelu

- Analiziranačin primjene i doziranje infracrvenih zraka.

- Pronalazi sličnosti i razlike između visinskog i nizijskog sunčanja.

- Analizira način funkcionisanja vještačkih izvora ultraljubičastih zraka.

- Izražava načine mjerenja inteziteta ultraljubičastih zraka, način određivanja biodeze i značaj latentnog intervala.

- Analiziraopšte i lokalno dejstvo ultraljubičastih zraka na organizam kao i indikacije i kontraindikacije za njihovu primjenu.

- Razvija svijest o značaju distribucije prirodnih agensa i njihovog značaja kako za bolesne, tako i za zdrave.

Seminarski rad: - Biološko, fiziološko

i uzajamno djelovanje ultraljubičastih vidljivih i infracrvenih zraka.

94




ultraljubičastih zraka.

- Navodi dijagnostičke mogućnosti primjene ultraljubičastih zraka.

Laseri - Objašnjava način

dobijanja, karakteristike i fiziološka dejstva različitih vrsta lasera.

- Opisuje način primjene terapijskih lasera, kao i mjera opreza i zaštite na radu.

- Navodi indikacije i kontraindikacije za primjenu lasera.

- Upoređuje fiziološka dejstva različitih vrsta lasera.

- Analizira rad u timu za primjenu terapijskog lasera kao i mjera opreza i zaštite.

Termoterapija - Upoznaje različite

izvore toplote i načine prenošenja.

- Navodi najčešće oblike primjene suve i vlažne toplote

- Opisuje osnovne karakteristike parafinoterapije.

- Opisuje način dobijanja, pripremu peloida u terapiji

- Nabraja indikacije i kontraindikacije za termoterapiju.

- Opisuje osnovne karakteristike krioterapije, način primjene, indikacije i kontraindikacije.

- Analizira način primjene toplotnih procedura

- Upoređuje primjene toplotnih procedura (parafin, peloid, obloge, topli vazduh, kritoterapija i dr.).

- Vrednuje značaj hidroterapijskih procedura i mogućnosti korišćenja nekih oblika izvan zdravstvenih ustanova.

- Upoređuje glavne karakteristike i mogućnosti različitih vrsta sauna.

- Razvija svijest o značaju hidroterapijskih procedura za zdravlje čovjeka i mogućnosti korišćenja nekih oblika izvan zdravstvenih ustanova.

- Koristiti stručnu literaturu.

Hidroterapija

95




- Navodi i pojašnjava fizičke karakteristike vode.

- Opisuje osnovne karakteristike hidroterapije.

- Navodi osnovne vrste kupki i mogućnosti terapijske primjene.

- Navodi različite vrste tuševa i njihovo mjesto u terapiji.

- Pojašnjava indikacije i kontraindikacije za hidroterapiju.

- Analizira način primjene pojedinih hidroterapijskih procedura, lokalnih i opštih kupki, tuševa i dr.

- Analizira dejstvo hidroterapije na organizam čovjeka.

- Vrednuje značaj bazena za izvođenje hidroterapijskih procedura.

- Razvija svijest o značaju hidroterapije za zdravlje čovjeka i mogućnosti korišćenja nekih oblika van zdravstvene ustanove u cilju očuvanja i unapređenja zdravlja.

- Pretraživanje Interneta od strane učenika na temu dejstvo hidroterapije na organizam čovjeka.

Balneoklimaterapija - Imenuje najčešće

balneološke faktore i pojašnjava uticaj na organizam.

- Navesti najznačajnije klimatske činioce.

- Nabraja različite mineralne vode i načine primjene.

- Objašnjava osnovne karakteristike talasoterapije.

- Vrednuje mjesto i značaj balneologije u liječenju i rehabilitaciji.

- Ističe značaj mineralne vode u liječenju i rehabilitaciji.

- Razvija svijest o znacaju različitih balneoklimatskih faktora za zdravlje stanovništva.

- Video prikaz postupka izvođenja balneoprocedura.

Inhalaciona terapija - Upoznaje različite

oblike inhalacione terapije i objašnjava način primjene.

- Uočava razliku između prirodnih i vještačkih oblika inhalacione terapije.


- Prikaz slika koje ilustruju segmente izvođenja inhalacione terapije.

Akupunktura - Upoznaje osnove

akupunkture. - Navodi i pojašnjava

principe na kojima se zasniva akupunktura i pojašnjava njoj slične terapijske procedure.

- Pronalazi sličnosti i razlike u pojedinim formama liječenja koje vode porijeklo od akupunkture.

- Razvijanje svijesti o postojanju razlike u prihvatanju i pristupu bolesti u zavisnosti od kulture i tradicije.

- Prikaz slika iz stručne literature ili Interneta koje ilustruju akupunkture.

Elektroterapija

96




- Navodi i pojašnjava različite oblike elektroterapije i pojašnjava njihovu podjelu.

- Analizira način primjene i dejstvo elektroterapije.


- Prikaz slika ili slajdova koji ilustruju pojedine segmente izvođenja elektroterapije.

Galvanska struja - Objašnjava osnovne

karakteristike galvanske struje.

- Navodi razlike u efektima galvanske struje ispod anode i katode.

- Navodi indikacije i kontraindikacije za primjenu galvanske struje.

- Objašnjava mogućnosti unošenja ljekova uz pomoć električne struje.

- Objašnjava način izvođenja elektroforeze ljekova, doziranje, indikacije i kontraindikacije.

- Analizira fiziološka dejstva galvanskih struja.

- Uočava izvore galvanske struje i načine određivanja polariteta.

- Ističe najčešći oblik primjene galvanske struje kao i mogućnosti posebnih oblika primjene.

- Upoređuje prednosti i nedostatke unošenja ljekova elektroforezom.


Seminarski rad: - Fiziološka dejstva

galvanskih struja.

Hidroelektrične procedure - Upoznavanje

hidrogalvanskih procedura (galvanske kade i četvoroćelijskih kupki).

- Pojašnjava tehnike aplikacije.

- Navodi indikacije i kontraindikacije.

- Analizira postupak primjene hidrogalvanskih procedura.

- Upoređuje tehnike aplikacije.


Elektrostimulacija - Opisuje različite

oblike impulsnih struja i mogućnosti njihovog modulisanja.

- Objašnjava elektrofiziološke karakteristike zdravih i denervisanih mišića.

- Navodi osnove

- Upoređuje različite oblike impulsnih struja, ističe principe funkcionalne električne stimulacije i transakutne električne stimulacije.

- Razvija sposobnosta zapažanja.

- Prikaz slika koje ilustruju pojedine segmente elektrostmulacije.

97




dijagnostičkih ispitivanja mišića i perifernih nerava.

- Opisuje osnovne karakteristike elektrostimulacije skeletnih i glatkih mišića, indikacije i kontraindikacije.

Dijadinamičke struje - Upoznaje pojedine

modulacije dijadinamičkih struja.

- Navodi indikacije i kontraindikacije za njihovu primjenu.

- Analizira fiziološko djelovanje dijadinamičkih struja.


Seminarski rad: - Dejstvo

dijadinamičkih struja.

Faradske i neofaradske struje - Opisuje osnovne

karakteristike faradskih i neofaradskih struja.

- Analizira fiziološka dejstva faradskih i neofaradskih struja i načine primjene.


Elektrosan - Pojašnjava dejstvo

elektrosna. - Opisuje indikacije i

kontraindikacije za njegovu primjenu.

- Analizira način djelovanja elektrosna.


- Pretraživanje Interneta od strane učenika na temu:

- Dejstvo elektrosna, diskusija zapažanja.

Interferentne struje - Navodi osnovne

karakteristike interferentnih struja i način njihovog dobijanja.

- Pojašnjava način primjene, indikacije i kontraindikacije za interferentne struje.

- Analizira fiziošloško dejstvo interferentnih struja.

- Uočava važnosta nauke u svakodnevnom životu.

Visokofrakventne struje - Opisuje osnovne

karakteristike visokofrekventnih struja.

- Opisuje osnovne karakteristike i terapijeke mogućnosti kratkih talasa.

- Uočava razlike između dugih, kratkih, ultrakratkih struja i mokrotalasa.

- Analizira fiziološko djelovanje visokofrekventnih struja.


Diskusija: - Značaj timskog

rada u primjeni visokofrekventnih struja.

98




- Navodi osnovne karakteristike i terapijske mogućnosti ultrakratkih i mikrotalasa.

- Navodi osnovne karakteristike dugih talasa i D’ Arsonvalovih struja.

- Analizira mogućnosti terapijske primjene dugih talasa i D’ Arsonvelovih struja.

Magnetoterapija - Definiše

magnetoterapiju i opisuje načine primjene magnetoprocedura.

- Navodi indikacije i kontraindikacije za magnetoterapiju.

- Analizira fiziološko dejstvo (elektro) magnetnog polja.

- Uočava postupak primjene magnetoprocedu-ra.


- Izrada Power point prezentacije od strane učenika.

- Magnetoprocedure.

Sonoterapija - Definiše

sonoterapiju i pojašnjava njenu podjelu (infrazvuk, čujni zvuk i ultrazvuk).

- Pojašnjava indikacije i kontraindikacije za primjenu ultrazvuka.

- Opisuje sonoforezu ljekova kao i kombinaciju ultrazvuka i drugih terapijskih procedura.

- Objašnjava osnove za dijagnostičku primjenu ultrazvuka.

- Analizira fizičke karakteristike sonoterapije i mehanizam dejstva.

- Vrednuje značaj pravilnog postupka primjene nekih oblika ultrazvučne terapije.


- Prikaz slika ili slajdova koji ilustruju pojedine segmente izvođenja sonoterapije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - J. Simeunović i P. Zekovič: Fizikalna terapija I, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2000. - J. Simeunović i P. Zekovič: Fizikalna terapija II, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd,2001. - V. Mihajlović: Fizikalna terapija,Obodsko slovo, Rijeka Crnojevića, 2002. - F. Licual: Elektrodijagnostika i elektroterapija, Školska knjiga, Zagreb,1981. - D. Obradović, B. Milutinović, D. Umić, V. Bolić Krstić: Kinezologija za III razred

medicinske škole, Zavod za udžbenike i nasdtavna sredstva, Beograd, 2001.

99

- D. Vulović: Kinezioterapija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.

- S. Jadrić: Osnovi fizikalne medicine i rehabilitacije, Grafomark, Laktaši-Banja Luka, 2005.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Odgovarajuće slike, sheme, časopisi, slajdovi; - projektor; - računar. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom



dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Doktor medicine, specijalista za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju; 10. Povezanost predmeta


- Lokomotorni sistem - Sistem organa recepcije

- Anatomija - Uloga receptora u kontroli pokreta

- Mišićni tonus - Kinezioterapija - Hidroterapija - Elektroterapija

- Zdravstvena njega - Zdravstvene ustanove u rehabilitaciji, rehabilitacija djece, odraslih, starih

- Primjena jednosmjernih i naizmeničnih struja

- Hemija i biohemija - Hemijski izvori električne energije

- Relaksacija - MIšićni tonus - Hidroterapija - Termoterapija - Fototerapija - Elektroterapija

- Manuelne tehnike

- Relaksacija - Dejstvo masaže na mišiće - Masaža i hidroterapija - Masaža i termoterapija - Masaža i fototerapija - Masaža i elektroterapija

- Fizioterapija povrede lokomotornog sistema

- Fizioterapija deformiteta i kongenitalniha anomalija lokomotornog sistema

- Fizioterapija nakon amputacija

- Etika - Etički odnos prema osobama sa tjelesnim oštećenjima

- Terapijske vježbe - Kondicioniranje - Relaksacija - Fitness - Velnes

- Praktična nastava - Terapijske vježbe - Kondicioniranje - Relaksacija - Fitnes - Velnes

100


- Fototerapija - Termoterapija - Hidroterapija - Inhalaciona terapija - Faradska i neofaradska

struja - Srednjefrakventne,

visokofrakventne i interferentne struje

- Magnetoterapija - Sonoterapija

- Fototerapija - Termoterapija - Hidroterapija - Inhalaciona terapija - Primjena jednosmjernih

struja - Primjena naizmeničnih

struja - Magnoterapija - Sonoterapija

- Mehanoterapija - Elektroterapija - Sonoterapija - Hidroterapija



- Primjena struja u fizioterapiji

- Odabrana poglavlja iz fizike

- Nastanak biostruja - Princip rada EKG, skenera,

magnetne rezonance, endometrije, radiotelemetrije

101

1.2.10. FARMAKOLOGIJA 1. Naziv predmeta: FARMAKOLOGIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 72 72 IV

Ukupno 72 72 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje znanja o porijeklu, fizičkim i hemijskim osobinama ljekovitih

supstancija. - Usvajanje znanja o načinu spravljanja i djelovanja ljekovitih supstancija. - Sticanje znanja o promjenama u organizmu i upotrebi ljekovite supstancije u

terapiji. - Usvajanje znanja o spravljanju, čuvanju i izdavanju lijeka. - Sticanje znanja o farmakološkim ispitivanjima ljekovitih supstanci. - Uviđanje značaja sadržaja koji se izučavaju u farmakologiji za usvajanje sadržaja

iz drugih disciplina. - Razvijanje sposobnosti posmatranja, zaključivanja, uopštavanja i tumačenja. - Razvijanje stvaralačke mašte, analitičkog mišljenja i objektivnosti. - Razvijanje smisla za organizovan rad, tačnost, sistematičnost i urednost. - Sticanje sposobnosti pravilnog korišćenja odgovarajuće literature preko knjiga i

kompjuterske pretrage.

102

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI




Opšta farmakologija - Definiše pojam,

podjelu i značaj farmakologije.

- Navodi pojam, porijeklo i metode ispitivanja lijeka.

- Opisuje način spravljanja, izdavanja i čuvanja ljekova.

- Navodi vrste ljekova prema načinu spravljanja (gotovi, oficinalni i magistralni).

- Zna oblike lijeka: praškovi, kapsule, tablete, rastvori, injekcije, inhalacije, supozitorije i ljekovite masti, paste i flasteri.

- Poznaje način primjene lijeka (oralna, parenteralna, rektalna i lokalna).

- Poznaje farmakokinetiku (resorpcija lijeka, biotransformacija i izlučivanje lijeka iz organizma).

- Navodi opšte karakteristike dejstva i mehanizam dejstva lijeka na organizam.

- Poznaje način doziranja lijeka.

- Poznaje pojmove kumulacija i tolerancija.

- Definiše i nabraja uzajamna dejstva ljekova.

- Vrednuje značaj farmakologije.

- Analizira proces spravljanja, izdavanja i čuvanja ljekova.

- Razlikuje vrste ljekova prema načinu spravljanja (gotovi, oficinalni i magistralni).

- Razlikuje vrste ljekova prema obliku: praškovi, kapsule, tablete, rastvori, injekcije, inhalacije, supozitorije i ljekovite masti, paste i flasteri.

- Pravi razliku između oblika ljekova koji se upotrebljavaju lokalno,oralno i parenteralno.

- Vrši komparaciju između vremena nastupanja dejstva lijeka i brzine resorpcije iz različitih tkiva.

- Vrednuje značaj tačnog doziranja lijeka u odnosu na izazivanje željenog i neželjenog dejstva lijeka (terapijska širina lijeka).

- Analizira faktore koji utiču na doziranje lijeka.

- Analizira potrebu za ponovljenim davanjem lijeka.

- Uočava i obrazlaže potrebu za



- Razvija sposobnost za zaključivanje, uopštavanje i tumačenje.

- Pretraživanje Interneta na temu: Vrste ljekova prema obliku i pravila I načini doziranja; diskusija, zapažanja.

103




- Zna neželjena dejstva lijeka (toksični efekti i alergijske reakcije).

- Objašnjava zavisnost od lijeka (psihička, fizička i izražena tolerancija).

istovremenom primjenom više ljekova (sinergizam i antagonizam).

- Razlikuje neželjena dejstva lijeka prema posljedicama koje izazivaju.

- Obrazlaže na primjerima ozbiljnost zloupotrebe psihoaktivnih supstanci (psihicka i fizicka zavisnost, tolerancija).

Farmakologija CNS – a Ljekovi koji deprimiraju funkcije CNS –a: - Definiše pojam i

podjelu opšte anestezije (inhalaciona i intravenska).

- Zna primjenu hipnotika i sedativa (barbiturati, hloralhidrati i bromidi).

Antiepileptici - Upoznaje pojam

epilepsije. - Navodi ljekove koji

se koriste u terapiji.

Ljekovi u terapiji Parkinsonove bolesti - Nabraja podjelu

ljekova. - Navodi indikacije i

neželjena dejstva. Analgetici - Navodi podjelu

analgetika (opijati i antipiretički).

- Obrazlaže način djelovanja na organizam -

- Razlikuje vrste opšte anestezije (inhalaciona i intravenska).

- Pravi razliku između hipnotika i sedativa prema načinu dejstva.

- Razlikuje vrste antiepileptika prema indikacijama i kontraindikaci-jama.

- Razlikuje vrste ljekova u terapiji Parkinsonove bolesti prema indikacijama i kontraindikaci-jama.

- Razlikuje vrste analgetika (opijati i antipiretički).

- Razvija svijest o značaju nauke u svakodnevnom životu.

- Izrada tematskih panoa.

- Ljekovi koji utiču na rad CNS-a.

104




indikacije i neželjene efekte.

Ljekovi koji stimulišu CNS –a Centralni analeptici: - Nabraja

antidepresive i psihostimulanse.

Psihotropni ljekovi (psihofarmaci) - Upoznaje

neuroleptike, anksiolitike i antidepresive.

- Zna primjenu anksiolitika i antidepresiva u terapiji i neželjena dejstva.

Stimulansi CNS - a - Navodi podjelu na

kortikalne i medularne.

Lokalna anestezija - Poznaje način

dejstva lokalne anestezije.

- Razlikuje antidepresive i psihostimulanse prema dejstvu.

- U odnosu na indikacije i kontraindikacije razlikuje vrste psihotropnih ljekova.

- Pronalazi između

kortikalnih i medularnih stimulansa.

- Razlikuje vrste lokalne anestezije.



- Stiče sistematičnost i urednost.

- Izrada seminarskog rada.

- Analgetici. - Podsticanje

diskusije o zloupotrebi farmakoloških sredstava.

Farmakologija vegetativnog nervnog sistema - Upoznaje podjelu

(holinergički, antiholinergički, adrenergički,andre-nergički blokatori i gangliski stimulansi i blokatori).

- Zna način njihovog djelovanja na organizam, indikacije i neželjene efekte.

Histamin - Definiše i

pojašnjava antihistaminske ljekove ( h1 i h2).

- Opisuje način djelovanja antihistaminskih ljekova na

- Analizira podjelu (holinergički, antiholinergički, adrenergički, andrenergički blokatori i gangliski stimulansi i blokatori).

- Upoređuje načine njihovog djelovanja na organizam, indikacije i neželjene efekte.

- Prema načinu djelovanja na organizam razlikuje antihistaminske ljekove.



Izrada seminarskog rada: - Antihistaminici.

105




organizam, indikacije i neželjene efekte.

Farmakologija kardiovaskularnog sistema Kardiotonični glikozidi - Objašnjava pojam

kardiotoničnih glikozida.

- Upoznaje način aplikacije i doziranja kardiotoničnih glikozida.

- Navodi podjelu kardiotoničnih glikozida.

- Razlikuje kardiotonične glikozide prema načinu djelovanja na organizam i indikacije.

- Analizira neželjene efekte i toksičnost kardiotoničnih glikozida.

- Podsticanje diskusije o kardiotoničnim glikozidima, indikacijama i kontraindikacijama.

Vazodilatatori u terapiji insuficijencije srca - Navodi podjelu

vazodilatatora. - Poznaje indikacije i

neželjene efekte.

- Analizira način djelovanja vazodilatatora na organizam - indikacije neželjene efekte i toksičnost.


- Pretraživanje slika i informacija o vazodilotatorima na Internetu od strane učenika, diskusija zapažanja.

Antiaritmijski ljekovi - Navodi podjelu

antiaritmijskih ljekova.

- Navodi način djelovanja antiaritmijskih ljekova na organizam, indikacije, način aplikacije i doze, neželjene efekte i toksičnost.

- Analizira način djelovanja antiaritmijskih ljekova na organizam.

- Razlikuje neželjene efekte i toksičnost.

- Razvija analitičko i logičko zaključivanje.

- Izrada tematskih panoa od strane učenika:

- Antiaritmijski ljekovi.

Vazodilatatori - Navodi podjelu

vazodilatatora. - Zna način

djelovanja na organizam, indikacije, način aplikacije i doze, neželjene efekte i toksičnost.

- Analizira način djelovanja vazodilatatora na organizam, indikacije.

- Razlikuje neželjene efekte i toksičnost.

- Razvija svijest o značaju pravilne aplikacije ljekova.

Seminarski rad: - Vazodilatatori

106




Antihipertenzivi - Upoznaje podjelu

antihipertenziva. - Zna način


- Razlikuje način djelovanja antihipertenziva na organizam.

- Uočava neželjene efekte i toksičnost.

- Izrada seminarskog rada:

- Antihipertenzivi.

Diuretici - Upoznaje podjelu

diuretika. - Zna način


- Razlikuje način djelovanja diuretika na organizam, indikacije, način aplikacije i doze, neželjene efekte i toksičnost.


- Prikaz slika nakih vrsta ljekova iz grupe diuretika.

Farmakologija krvi - Definiše

koagulaciju krvi. - Upoznaje

antikoagulantne ljekove.

- Upoznaje fibrinolitike i antifibrinolitike.

- Upoznaje podjelu. - Zna način

djelovanja na organizam, način aplikacije i doze.

Anemija - Poznaje pojam

anemija. - Upoznaje

antianemijske ljekove i navodi njihovu podjelu.

- Navodi način djelovanja na organizam, način aplikacije i doze.

Voda i elektroliti - Upoznaje podjelu

vode i elektrolita. - Zna način

- Razlikuje antikoagulantne ljekove prema indikacijama, neželjenim efektima i toksičnosti.

- Razlikuje

antianemijske ljekove.

- Razlikuje antianemijske ljekove prema indikacijama, neželjenim efektima i toksičnosti.

- Vrednuje značaj i

pojašnjava način djelovanja vode i elektrolita na organizam - indikacije, neželjene efekte i toksičnost.

- Razvija sposobnosti za zaključivanje, uopštavanje i tumačenje.

- Razvrstavanje antikoagulantnih ljekova prema indikacijama i neželjenim efektima.

- Izrada seminarskog

rada: - Anemija,

antianemijski ljekovi, indikacije i kontraindikacije.

107




djelovanja vode i elektrolita na organizam, indikacije, način aplikacije i doze, neželjene efekte i toksičnost.

Farmakologija respiratornog sistema - Upoznaje sredstva

za stimulaciju disanja.

- Objašnjava oksigeno terapiju.

- Upoznaje ekspektorantna sredstva.

- Upoznaje antitusike i njihovu podjelu.

- Zna način djelovanja antitustika na organizam, način aplikacije i doze.

- Analizira način djelovanja oksigeno terapije na organizam.

- Razlikuje ekspektorantna sredstva.

- Analizira podjelu antitusika.

- Uočava način djelovanja antitustika na organizam, indikacije, način aplikacije i doze, neželjene efekte i toksičnost.


- Stiče sistematičnost i urednost.

- Power point prezentacija.

- Oboljenja respiratornih sisiteme i ljekovi (sredstva za stimulaciju disanja, ekspektorantna sredstva i dr.)

Farmakologija digestivnog trakta - Definiše antacide. - Poznaje h2

blokatore. - Poznaje i

pojašnjava laksantna sredstva.

- Upoznaje karminativna sredstva.

- Upoznaje podjelu. - Zna način


- Razlikuje h2 blokatore.

- Uočava podjelu karminativnih sredstava.

- Analizira način djelovanja na organizam, indikacije, način aplikacije i doze, neželjene efekte i toksičnost.

- Razvija sposobnost za zaključivanje, uopštavanje i tumačenje.

- Prikaz slika različitih vrsta oboljenja digestivnog trakta, imenovanje odgovarajućih ljekova od strane učenika.

Vitamini - Definiše i

pojašnjava vitamine.

- Poznaje A, D, E, K, B–kompleks i C vitamin.

- Zna način

- Razlikuje A, D, E, K, B – kompleks i C vitamin.

- Objašnjava način djelovanja vitamina na organizam.

- Razvija svijest o značaju zdrave ishrane.

- Izrada seminarskog rada:

- Vitamini.

108




djelovanja vitamina na organizam.

Hormoni - Upoznaje pojam

tireoidni hormoni. - Navodi definiciju

pojma insulin. - Definiše oralne

antidijabetice. - Upoznaje hormone

kore nadbubrežne žlijezde.

- Inenuje i pojašnjava polne hormone.

- Zna podjelu i mehanizam djelovanja hormona.

- Razlikuje hormone prema mehanizmu djelovanja na organizam.

- Razvija svijest o značaju hormona u organizmu.

- Pretraživanje Interneta od strane učenika na temu hormoni; diskusija, zapažanja.

Hemioterapijska sredstva Antibiotici - Definiše i

pojašnjava pojam antibiotika.

- Upoznaje penicillin I cefalosporine.

- Upoznaje aminoglikozidne antibiotike.

- Navodi antituberkulostati-ke.

- Upoznaje i pojašnjava pojam tetraciklina.

- Definiše i pojašnjava sulfanomide.

- Upoznaje podjelu sulfanomida.

- Zna način djelovanja na organizam, način aplikacije i doze.

- Upoređuje penicillin i cefalosporine.

- Razlikuje aminoglikozidne antibiotike.

- Razlikuje antituberkulostati-ke.

- Uočava i razlikuje podjelu sulfanomida.

- Shvata način djelovanja na organizam, indikacije, neželjene efekte i toksičnost.


Seminarski rad: - Hemioterapijska

sredstva, indikacije i kontraindikacije.

Antimalarijski ljekovi - Upoznaje podjelu i

mehanizam djelovanja antimalarijskih ljekova.

- Razlikuje mehanizam djelovanja antimalarijskih ljekova u odnosu na ostale ljekove.


- Izrada Power point prezentacije od strane učenika:

- Antimalarijski ljekovi, način djelovanja na

109




- Zna način djelovanja antimalarijskih ljakova na organizam, način aplikacije i doze.

- Uočava način djelovanja na organizam, indikacije, neželjene efekte i toksičnost.

organizam, indikacije i kontraindikacije.

Antiparazitna sredstva - Upoznaje podjelu

antiparazitnih sredstava.

- Zna način djelovanja antiparazitnih sredstava na organizam, indikacije, način aplikacije i doze, neželjene efekte i toksičnost.

- Uočava podjelu antiparazitnih sredstava.

- Analizira način djelovanja antiparazitarnih sredstava na organizam, indikacije, način aplikacije i doze, neželjene efekte i toksičnost.


- Izrada tematskih panoa:

- Antiparazitarna sredstva.

Hemioterapija malignih oboljenja - Poznaje podjelu

citostatika i mehanizam djelovanja.

Imunosupresivi i imunostimulansi - Upoznaje podjelu

imunosuprisiva i imunostimulansa i način djelovanja na organizam, način aplikacije i doze

Antiseptici i dezificijensi - Zna podjelu

antiseptika i dezificijensa.

- Upoznaje način djelovanja na organizam.

- Razlikuje citostatike prema mehanizmu djelovanja na organizam.

- Upoređuje podjelu na Imunosupresive i imunostimulanse.

- Analizira način djelovanja imunosupresiva I imunostimulansa na organizam, indikacije, neželjene efekte i toksičnost.

- Analizira podjelu antiseptika i dezificijensa.

- Uočava način djelovanja antiseptika na organizam.

- Razvija svijest o značaju pravilne upotrebe ljekova.

Rendgenska kontrasna sredstva - Upoznaje barijum –

sulfat. - Upoznaje jodna

kontrastna sredstva.

- Objašnjava primjenu

- Analizira značaj primjene barijum – sulfata i jodnih kontrastnih sredstava.

- Vrednuje značaj primjene


110




rendgenskih kontrastnih sredstava.

rendgenskih kontrastnih sredstava.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Milošević i V. Varagić: Farmakologija, Zavod za uđžbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2004. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Nastava se odvija u učionici koja je opremljena bijelom tablom, flip – čartom,

grafoskopom. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja se vrši usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom

periodu. - Pismena provjera znanja – pismenom vježbom (nakon veće oblasti). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani farmaceut; - doktor medicine. 10. Povezanost predmeta


- Farmakologija krvi - Farmakologija

kardiovaskularnog sistema - Farmakologija

respiratornog sistema - Farmakologija digestivnog

trakta - Farmakologija CNS

- Anatomija sa fiziologijom - Krv - Kardiovaskularni sistem - Respiratorni sistem - Digestivni sistem - Nervni sistem

- Latinski nazivi - Latinski jezik - Čitanje riječi na latinskom jeziku

- Pravila izgovora riječi - Pravilan naglasak

- Organska hemija - Voda, elektroliti

- Hemija i biohemija - Opšta farmakologija

- Opšta farmakologija - Zdravstvena njega i rehabilitacija

- Aplikacija ljekova

- Imunofarmakologija - Mikrobiologija - Imunitet - Hemioterapija malignih

oboljenja - Patologija - Tumori

- Tumori lokomotornog - Fizioterapija - Hemioterapija malignih

111


sistema muskuloskeletnih bolesti i povreda

oboljenja

- Rehabilitacija pacijenta sa oštećenjem perifernog motornog neurona

- Neurorehabilitacija - Farmakologija CNS

- Farmakologija CNS - Farmakologija

kardiovaskularnog sistema - Farmakologija krvi, voda,

elektroliti - Farmakologija

urogenitalnog trakta - Farmakologija

respiratornog sistema - Farmakologija

dighestivnog trakta - Imunofarmakologija - Hemioterapija malignih

oboljenja - Toksikologija

- Praktična nastava - Nervni sistem - Kardiovaskularni sistem - Krv - Urinarni sistem - Genitalni sistem - Respiratorni sistem - Digestivni sistem - Aplikacija ljekova

- Opšta farmakologija - Zdrava ishrana i dijetetika - Bolesti nepravilne ishrane i odgovarajuće dijete

112

1.2.11. ETIKA 1. Naziv predmeta: ETIKA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 72 72 3. Opšti ciljevi nastave - Usvajanje osnovnih etičkih pojmova. - Upoznavanje različitih sistema vrijednosti u istoriji etike. - Upoznavanje sa etičkim kodeksima. - Sticanje znanja o značaju estetskog izgleda, propisane uniforme, savjesnog

obavljanja posla i ponašanja medicinskog radnika prema pacijentu. - Sticanje znanja o timskom radu, čuvanju poslovne tajne, poštovanje čovjekovog

života, privatnosti pacijenta i pravilnom odnosu prema pacijentu u zavisnosti od uzrasta i kategorije bolesti.

- Sticanje znanja o humanitarnim organizacijama i prvoj pomoći. - Podsticanje učenika na aktivno učešće u nastavi, podsticanje ka usavršavanju

profesije. - Razvijanje osjećaja odgovornosti i preciznosti u radu. - Razvijanje sposobnosti komunikacije i kulture vođenja dijaloga.

113





Opšti pojmovi o etici Uvod - Poznaje pojam i

sadržaj etike. - Zna porijeklo i

značenje termina filozofija i etika.

- Upoznaje etiku kao praktičnu filozofsku disciplinu.

- Definiše pojam morala i njegovu istorijsku uslovljenost.

- Obrazlaže nastanak i razvitak moralnih normi.

- Objašnjava pojmove moralno rasuđivanje i moralno ponašanje.

- Objašnava preduslove za moralno rasuđivanje i ponašanje ( svijest, razum, osjećanja, volja, osjećanja dužnosti i sl.).

- Obrazlaže značaj savjesti za moralnu svijest i moralni fenomen kao takav.

- Navodi pojam deontologije i poznaje različite vrste odgovornosti.

- Upoznaje odnos između: običaja i morala, religije i morala, prava i morala.

- Razlikuje teorijsku od primijenjene etike.

- Analizira odnos morala i etike.

- Vrednuje značaj moralnog rasuđivanja.

- Analizira ulogu volje kao moći unutrašnjeg usmjeravanja.

- Određuje stepen razvijenosti volje kod sebe i drugih.

- Analizira značaj savjesi za razvoj ličnosti.

- Izražava svoje mišljenje o savjesti, stidu, kajanju i sl.

- Uočava razliku između morala, običaja, religije, prava.

- Uočava važnost etike u svakodnevnom životu.

- Diskusija: - Savjest, stid,

kajanje.

Istorijat etičkih učenja Etička učenja antičkog doba - Poznaje i obrazlaže

- Analizira Sokratov stav "vrlina je znanje".

- Razvija pravilan odnos prema društvenim

- Diskusija na teme: - Dobro-zlo, - Aristotelove etičke

114




Sokratovo, Platonovo i Aristotelovo učenje o vrlini.

- Nabraja pravce u etici: hedonizam i stoicizam.

- Upoređuje pojmove dobra i zla.

- Analizira Platonov princip mjere i harmonije.

- Razlikuje Aristotelove etičke i dianoetičke vrline.

- Određuje i shvata pojmove hedonizam i stoicizam.

naukama. i dianoetičke vriline i današnje shvatanje vrlina.

Etička učenja srednjeg i novog vijeka - Poznaje hrišćanske

etičke norme i pravila.

- Upoznaje i obrazlaže Kantove kategoričke imperative.

- Objašnjava Šopenhauerovu etiku pesimizma.

- Obrazlaže Ničeov pojam imoralizma.

- Uočava razlike između etičkog učenja hrišćanske crkve i današnjih shvatanja etike.

- Određuje postulate moralnog djelovanja.

- Vrednuje slobodu kao uslov moralnosti.

- Razvija slobodu iznošenja sopstvenog stava i uvažavanja suprotnog.

- Diskusija: - Etička učenja

hrišćanske crkve i današnje shvatanje etike.

Najnovija etička učenja - Navodi

predstavnike egzistencionalizma (Kjerkegor, Jaspers, Sartr).

- Poznaje i obrazlaže pojmove egzistencija i esencija.

- Navodi određenja individualne egzistencije (neponovljivost, konačnost, prolaznost, slučajnost, neizvjesnost).

- Razlikuje Kjerkegorove stadijume na životnom putu čovjeka.

- Analizira Jaspersov pojam slobode i nesigurnosti.

- Analizira Sartrov pojam slobode i odgovornosti.


- Najnovija etička učenja, prikupljanje podataka i diskusija.

Zakletve i kodeksi medicinske etike - Zna Hipokratovu

zakletvu. - Analizira značajne

odredbe - Porihvata i poštuje

propise u radu. - Prikaz Hipokratove

zakletve i

115




- Zna Maimonidovu ljekarsku molitvu.

- Navodi Ženevsku reviziju Hipokratove zakletve.

- Zna zakletvu Florens Najtingejl.

- Obrazlaže Helsinšku deklaraciju o biomedicinskim istraživanjima.

- Pojašnjava deklaraciju o pravima bolesnika.

- Navodi internacionalni kodeks etike medicinskih sestara (tehničara).

- Zna kodeks etike medicinskih sestara Crne Gore.

Hipokratove zakletve.

- Analizira začetke rada medicinskih sestara.

- Upoređuje Hipokratovu zakletvu sa zakletvom Florens Najtingel i uviđa njihov značaj.

- Upoređuje zakone medicinske etike.

- Vrednuje kodeks etičkih pravila koja će koristiti u svom radu.

Maimonidove ljekarska molitve, analiza i diskusija od strane učenika u cilju shvatanja značaja istih.

Moralne obaveze medicinskog radnika Lik medicinskog radnika - Opisuje ličnost

medicinskog radnika.

- Zna prava bolesnika (štićenika) u skladu sa važećim propisima.

- Opisuje odnos medicinskog radnika prema bolesniku, rodbini bolesnika i posjeti.

- Uviđa korelaciju između estetskog izgleda, propisane uniforme, ponašanja medicinskog radnika i povjerenja bolesnika.

- Vrednuje pravo izbora bolesnika (štićenika) o odluci sopstvenog zdravlja i života.

- Vrednuje značaj saradnje zdravstvenog radnika sa pacijentom i članovima njegove porodice.


- Navikava se na red i urednost.

- Video zapis: - Prikaz adekvatne

uniforme i komunikacije zdravstvenog radnika i pacijenta.

Čuvanje medicinske tajne - Zna značaj čuvanja

medicinske tajne.

- Uočava značaj obaveze čuvanja medicinske tajne.

- Usvaja principe medicinske etike.

- Diskusija: - Značaj čuvanja

tajne.

Poštovanje ljudskog - Vrednuje značaj - Razvija osjećaj - Diskusija:

116




života - Zna da poštuje

ljudski život. - Opisuje pravila

poštovanja ljudskog života.

čovjekovog života.

odrgovornosti i ispunjavanja radnih obaveza.

- Poštovanje ljudskog života.

Timski rad - Poznaje značaj

timskog rada i uloge medicinskog tehničara u timu.

- Navodi pravila koja se moraju poštovati pri timskom radu.

- Vrednuje značaj saradnje medicinskog tehničara sa svojim kolegama u cilju postizanja što boljih rezultata u obavljanju svoje profesije.

- Razvija svijest o značaju timskog rada.

- Diskusija: - Prednosti timskog

rada.

Etički odnos medicinskog radnika prema uzrastu i vrstama bolesti Etički odnos prema djetetu - Navodi definiciju

djetinjstva. - Opisuje specifične

potrebe bolesnog djeteta.

- Opisuje postupak adekvatnog odnosa sa djecom.

- Suočava se sa problemom hospitalizacije djece i shvata etičnost uključivanja roditelja u proces liječenja.

- Uviđa značaj poštovanja potreba djeteta.

- Razvija osjećaj lične odgovornosti prema higijeni, zdravlju i sposobnost empatije.

- Video zapis: - Prikaz bolesnog

djeteta.

Etički odnos prema sarim ljudima - Navodi definiciju

starenja-starosti. - Opisuje

psihofizičko stanje starih ljudi.

- Poznaje potrebe starih osoba.

- Navodi pravila koja se moraju poštovati u odnosu sa starim ljudima.

- Uočava značaj adekvatnog odnosa medicinskog radnika prema starim osobama i njihovim potrebama.

- Razvija svijest profesionalne odgovornosti.

- Diskusija: - Stari ljudi i njihovo

psihofizičko stanje, navođenje primjera.

Etički odnos prema pacijentima sa: - posebnim

potrebama - mentalnim

smetnjama - tjelesnim

oštećenjima - Navodi definiciju

mentalnih retardacija,

- Uočava razliku u simptomima osoba sa posebnim potrebama, mentalnim smetnjama i tjelesnim oštećenjima.

- Uviđa značaj poštovanja pravila u radu sa

- Razumije značaj lične odgovornosti prema higijeni i zdravlju.


- Video zapis: - Osobe sa posebnim

potrebama, mentalnim smetnjama i tjelesnim oštećenjima.

117




- Definiše mentalne smetnje,

- Definiše tjelesna oštećenja,

- Opisuje potrebe ljudi koje su nastale zbog duševnih ili tjelesnih promjena ovih kategorija bolesnika,

- Navodi pravila rada koja se moraju poštovati u radu sa pacijentima sa: posebnim potrebama, mentalnim smetnjma i tjelesnim oštećenjima.

pacijentima sa: posebnim potrebama, mentalnim smetnjama i tjelesnim oštećenjima.

Etički odnos prema ljudima oboljelim od zaraznih bolesti - Definiše zarazne

bolesti. - Opisuje pravila

adekvatnog odnosa prema oboljelim od zaraznih bolesti.

- Razlikuje simptome zaraznih bolesti.

- Vrednuje značaj adekvatnog odnosa prema oboljelim od zaraznih bolesti i značaj izolacije.

- Razumije značaj osjećaj lične odgovornosti prema higijeni i zdravlju.

- Prikaz fotografija različitih vrsta zaraznih bolesti.

Humanitarne organizacije i prva pomoć - Poznaje svjetske

humanitarne organizacije (crveni krst, crveni polumjesec, UNICEF, FAO, i dr.)

- Zna adekvatan odnos prema dobrovoljniom davaocima krvi,

- Nabraja postupke pružanja prve pomoći,

- Opisuje stanje povrijeđenog,

- Vrednuje značaj postojanja humanitarnih organizacija.

- Uočava važnost dobrovoljnog davanja krvi.

- Analizira obavezu prve pomoći kao službenu i moralnu dužnost.

- Pozitivno ocjenjuje važnost novih znanja iz svoje struke.

- Seminarski radovi na teme:

- Svjetske zdravstvene organizacije.

- Prva pomoć. - Dobrovoljni

davaoci krvi.

Velike i vječite teme i dileme u medicinskoj etici - Nabraja vječite

teme i dileme: - Eutanazija, - Abortus,

- Vrši komparaciju pomenutih tema i formira svoje mišljenje.

- Razvija sposobnost argumentovanog iznošenja sopstvenog

- Debata na teme: - Eutanazija, - Abortus, - Vještačka

118




- Vještačka oplodnja,

- Medicinski eksperimenti,

- Kloniranje.

mišljenja, i uvažavanje suprotnog.

- Razvija umješnost slušanja i kulturu dijaloga.

oplodnja, - Medicinski

eksperimenti, - Kloniranje.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - V. Pavićević: Osnovi etike, kultura, Beograd,1967. - F. Jodl: Istorija etike, V. Masleša, Sarajevo,1975. - A. Makintajner: Kratka istorija etike, Plato, Beograd,2000. - J. Marić: Medicinska etika, XII dopunjeno i prerađeno izdanje, MegRaf, Beograd,

2002. - D. Milovanović: Medicinska etika, Naučna kniga, Beograd,1986. - I. Pančovski: Etika hrišćanske ljubavi, Prosveta, Niš, 1973. - M. Životić: Osnovna učenja o najvišem dobru i cilju života, Rad, Beograd, 1962. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računarska učionica; - omogućen pristup Internetu; - grafoskop; - video projektor; - priručnici; - slike; - fotografije; - šira literatura. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja se vrši usmeno i pismeno. - Usmeno, najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Profesor filozofije; - diplomirani pedagog. 10. Povezanost predmeta


- Humanitarne organizacije i prva pomoć

- Etički odnos prema pacijentu

- Zdrastvena njega i rehabilitacija

- Prva pomoć - Prijem pacijenta i

sanitarna obrada

119


- Timski rad - Psihologija i komunikologija


- Etički odnos prema osobama sa tjelesnim oštećenjima



- Fizioterapija deformiteta i kongenitalniha anomalija lokomotornog sistema


- Etički odnos prema osobama sa hendikepom

- Neuropsihijatrija

- Oštećenje, onesposobljenost hendikep

- Etički odnos prema djetetu - Etički odnos prema starim

ljudima

- Specijalna rehabilitacija - Rehabilitacija djece - Rehabilitacija odraslih

- Humanitarne organizacije i prva pomoć


- Timski rad - Etički odnos prema

osobama sa tjelesnim oštećenjima

- Etički odnos prema osobama sa hendikepom

- Etički odnos prema djeci - Etički osnos prema starim

ljudima - Čuvanje medicinske tajne - Poštovanje ljudskog života

- Praktična nastava - Prva pomoć - Prijem bolesnika i lična

higijena - Specifičnosti primjene

manuelne masaže, termo i hidroterapije kod djece sa cerebralnom paralizom

- Upravljanje invalidskim kolicima

- Primjena fizikalne terapije u pedijatriji

- Specifičnosti komunikacije sa i interakcije sa pacijentom prije, u toku i poslije izvođenja manuelne masaže

- Poštovanje privatnosti klijenta

120

1.2.12. FIZIOTERAPIJA MUSKULOSKELETNIH BOLESTI I POVREDA 1. Naziv predmeta: FIZIOTERAPIJA MUSKULOSKELETNIH BOLESTI I POVREDA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 108 108 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa predmetom izučavanja muskuloskeletnih bolesti i povreda. - Sticanje osnovnih znanja o razvoju i gradji lokomotornog sistema. - Upoznavanje i informisanje o osnovnim uzrocima oboljenja lokomotornog

sistema. - Upoznavanje opštih metoda pregleda bolesnika i uočavanje manifestacija raznih

oboljenja. - Sticanje znanja o vrstama povreda, reakciji organizma na povrede i propratnim

komplikacijama povreda. - Sticanje znanja o deformitetima lokomotornog sistema, njihova etiologija,

patogeneza, klinička slika i terapija. - Sticanje znanja o zapaljenskim i degenerativnim reumatskim bolestima,njihova

etiologija, klinička slika i terapija. - Sticanje znanja o motorici, senzibilitetu, refleksima i mišićnom tonusu. - Sticanje znanja o oboljenjima mišića, etiologiji, klasifikaciji, kliničkoj slici i

terapiji.

121





Elementi lokomotornog sistema - Nabraja elemente

LS. - Objašnjava značaj

pojedinih djelova i definiše njihove osnovne funkcije.

- Navodi moguce uzroke oboljenja i povrede lokomotornog sistema(LS).

- Uočava i razlikuje elemente LS.

- Analizira građu i funkciju pojedinih elemenata LS.

- Razlikuje i uočava ispade u LS na osnovu kliničke slike.


- Prikazivanje slajdova i slika LS čovjeka.

Kosti - Nabraja kosti glave

ekstremiteta i trupa.

- Definiše građu i podjelu kostiju.

- Navodi moguće uzroke oboljenja i povreda kostiju.

- Razlikuje kosti po obliku.

- Indetifikuje djelove kostiju i uočava ulogu pojedinih kostiju.

- Razvija sposobnst opažanja i pravilan stav prema novim saznanjima.

- Pokazivanje kostiju na skeletu i prikazivanje slika kostiju.

Zglobovi - Poznaje pokretne

zglobove tijela. - Opisuje djelove

pokretnih zglobova.

- Demonstrira pokrete u pokretnim zglobovima.

- Razlikuje pokretne i nepokretne zglobove.

- Uočava ograničenje pokreta i deformitete zglobova.


- Prikazivanje slika pojedinih zglobova i mogućih pokreta u njima.

Mišići - Poznaje poprečno

prugastu muskulaturu trupa i ekstremiteta.

- Definiše osnovna fiziološka svojstava mišića.

- Objašnjava značaj mišića u mnogim funkcijama tijela (kretanje, ravnotežu, tonus).

- Definiše mišićni tonus i navodi poremećaj.

- Razlikuje glatke i poprečno prugaste mišiće i shvata njihovu funkcuju.

- Upoređuje funkciju mišića po njihovoj lokalizaciji.

- Uočava agoniste i antagoniste(mišići koji započinju i zaustavljaju pokret).

- Identifikuje poremecaj mišićnog tonusa.

- Razvija sposovnost opažanja i logičkog zaključivanja.


- Prikazivanje slika poprečno prugaste muskulature trupa i ekstremiteta.

- Prikazivanje slika građe poprečnoprugastih i glatkih mišića.

Metode fizikalnog pregleda lokomoornog sistema - Definiše i - Razlikuje metode - Razvija pravilan - Prikaz grafika

122




pojašnjava osnovne metode fizikalnog pregleda bolesnika:

- inspekciju, - palpaciju, - perkusiju i - auskultaciju. - Poznaje

metodologiju uzimanja podataka o bolesti:

- lični podaci, - osnovne tegobe, - anamneza sadašnje

bolesti, - lična anamneza, - porodicna

anamneza, - socijalno-

epidemioloska anamneza.

fizikalnog pregleda, i uočava njihovu primjenljivost i značaj kod raznih oboljenja.

- Ističe značaj anamneze i svakog podatka dobijenog anamnezom.

odnos prema zdravlju kao društvenoj vrijednosti.

osnovnih metoda fizikalnog pregleda i demonstaracija.

Fizioterapija povreda lokomotornog sistema - Objašnjava moguce

uzroke povreda LS. - Navodi podjelu

povreda LS. - Opisuje i definise

razlicite vrste povreda LS.

- Indetifikuje podjelu povreda na osnovu kliničke slike.

- Razlikuje različite vrste povreda LS.

- Uočava vezu između povreda LS i psihičkog zdravlja povređenih.


- Prikaz slajdova sa raznim oblicima povreda.

- Posjeta odelenjima gdje se liječe pacijenti sa raznim povredama i upoznavanje sa osnovnim komplikacijama kako u fizičkom tako i u psihičkom zdravlju.

Otvorene povrede - Nabraja i opisuje

otvorene povrede LS izazvane hladnim i vatrenim oružjem.

- Razlikuje povrede prema kliničkoj slici i stepenu oštecenja.

- Analizira posljedice povreda lokomotornog sistema.


- Video prikaz različitih povreda, toka liječenja i krajnjeg ishoda.

Zatvorene povrede - Definise zatvorene

povrede. - Navodi znake koji

ukazuju na mogućnost postojanja zatvorenih

- Na osnovu kliničke slike prepoznaje različite vrste zatvorenih povreda.

- Analizira različite vrste komplikacija kod pacijenata koji


- Prikaz video zapisa odeljenja na kojima se liječe pacijenti sa povredama i upoznavanje sa osnovnim komplikacijama.

123




povreda. - Navodi moguće

uzroke povreda. - Definise vrste

preloma i iščašenja.

ukazuju na zatvorene povrede.

Termičke povrede - Navodi i objašnjava

moguće uzroke termickih povreda.

- Objašnjava klasifikaciju opekotine prema uzrocima.

- Na osnovu kliničke slike razlikuje stepen opekotina.

- Ističe principe prve pomoći i lijecenja.

- Razvija osjecaj o potrebi zaštite.

- Prokaz slajdova ili slika sa raznim stepenom opekotina.

Povrede izazvane hemijskim sredstvima - Navodi hemijska

sredstava, najcesće kiseline i baze kao moguci uzrok povrede.

- Razlikuje opekotine izazvane kiselinama i bazama prema simptomima.

- Ističe i pojašnjava postupke prve pomoci.


- Prikaz slika koje ilustruju razlicite vrste opekotina i simulacija postupaka pružanje prve pomoci kod ovih povreda.

Zbrinjavanje povrijeđenih - Poznaje principe

imobilizacije bolesnika.

- Definise i objašnjava stanje šoka.

- Razlikuje znakove koji ukazuju na lokalizaciju, tipove i ozbiljnost pojedinih povreda.

- Analizira simptome šoka.

- Ističe postupke imobilizacije povrijedjenih.


- Prikazivanje slika koje ukazuju na principe imobilizacije.

Posttraumatska stanja (kontrakture, ankiloze) - Definise i

objašnjava posljedice povreda LS.

- Navodi principe imobilizacije povrijedjenih.

- Pojasnjava termine vezane za povredu i ostecenje LS

- Pojasnjava termine kontrakture, ankiloza, artrodeza i zna njihove razlike.

- Uočava razlicite vrste postraumatskih stanja.

- U zavisnosti od vrste postraumatskih stanja evaluira stepen ostecenja.


- Prikazivanje video zapisa osoba sa raznim deformitetima i neurološkim ispadima a posljedica su trauma LS.

124




Fizioterapija deformiteta i kongenitalnih anomalija lokomotornog sistema - Definiše

deformitete. - Navodi vrste

deformiteta. - Navodi definiciju

kongenitalnih anomalija.

- Razlikuje deformitete lokomotornog sistema.

- U zavisnosti od uzroka vrsi komparaciju urodjenih i stečenih deformiteta.

- Uočava posljedice deformiteta na neke funkicije LS.


- Razvija sposobnost opažanja i logičkog zaključivanja.

- Prikaz slajdova sa raznim deformitetima lokomotornig sistema.

Fizioterapija zapaljenskih i degenerativnih bolesti koštano zglobnog sistema - Definiše i opisuje

degenerativne i zapaljenske bolesti.

- Navodi moguće uzroke i vrste oboljenja.

- Na osnovu kliničke slike prepoznaje razlicite vrste oboljenja.

- Upoređuje i komparira zapaljenske i degenerativne bolesti.

- Razvija pravilan odnos prema zdravlju kao drustvenoj vrijednosti.

- Posjeta odjeljenjima gdje se sprovodi liječenje reumatskih bolesnika.

Osteomijelitisi - Navodi definiciju

ostemijelitisa. - Definise i

objašnjava zapaljensko oboljenje koštane srzi.

- Objašnjava podjelu zapaljenskih oboljenja prema roku i trajanju.

- Navodi moguće uzroke ove bolesti.

- Analizira simptome zapaljenskog oboljenja koštane srži.

- Razlikuje akutni i hronični tok bolesti.


- Prikaz slika zapaljenskog oboljenja koštane srzi.

Artritisi - Navodi definiciju

artritisa. - Definiše i opisuje

zapaljenjska oboljenja zglobova.

- Navodi moguće uzroke i osnovne karekteristike oboljenja.

- Na osnovu kliničke slike prepoznaje zapaljenjske bolesti kičme i perifernih zglobova.

- Razvija analitičnost i logičko rasuđivanje.

- Samostalno pronalaženje slika koje ilustruju zapaljenjska oboljenja zglobova od strane ucenika, prikaz i diskusija na casu.

125




Artroze - Objašnjava pojam

artroza. - Definiše i

objašnjava degenerativna oboljenja kičme i perifernih zglobova.

- Navodi moguće uzroke ovih povreda.

- Razlikuje zapaljenske i degenerativne bolesti perifernih zglobova i kičme na osnovu kliničke slike i simptoma bolesti.


- Pretraživanje informacija i slika na Internetu na temu zapaljenske i degenerativne bolesti perifernih zglobova i kičme, diskusija zapažanja.

Tumori lokomotornog sistema - Definise i opisuje

tumore lokomotornog sistema.

- Navodi simptome i podjelu tumora lokomotornog sistema.

- U zavisnosti od vrste tumora, shvata prognozu i posljedice tumora na zdravlje ljudi.

- Razvija pravilan odnos prema zdravlju kao drustvenoj vrijednosti.

- Prikaz slajdova koji ilustruju različite vrste tumora.

Maligni tumori - Pojašnjava

osobine malignih tumora.

- Poznaje najčešče maligne tumore kostiju, kliničku sliku i liječenje.

- Obrazlaže na primjerima prognozu i posljedice malignih tumora.


- Seminarski rad: - Maligni tumori.

Benigni tumori - Definiše osobine

benignih tumora. - Nabraja benigne

tumore i objašnjava njihovu kliničku sliku.

- Analizira prognozu i posljedice benignih tumora.

- Upoređuje i komparira benigne i maligne tumore.

- Razvija sposobnost opažanja i logičkog zaključivanja.


- Maligni i benigni tumori.

Miopatije (oboljenja mišića) - Pojašnjava termin

miopatije. - Objašnjava značaj

mišića u mnogim funkcijama tijela (kretanju, ravnoteži).

- Poznaje vezu mišića sa nervnim sistemom.

- Definiiše mišićni tonus i reflekse.

- Razlikuje atrofije i distrofije mišića.

- Uočava gubitak funkcije tijela kod oboljenja mišića.


- Izrada seminarskih radova:

- Oboljenja mišića. - Prikaz

odgovarajućih slika.

126




Klasifikacija i liječenje mišićnih bolesti - Navodi klasifikaciju

mišićnih bolesti. - Poznaje moguće

uzroke miopatija. - Opisuje postupak

liječenja mišićnih bolesti.

- Razlikuje mišićne bolesti na osnovu simptoma.


- Prikaz slika različitih mišićnih oboljenja.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - dr I. Andjelokovic,dr A. Stajkovac,dr A. Ilic: Anatomija i fiziologija, Zavod za

udžbenike i nastavna sredsta, Beograd,1997. - dr R. Borota: Patologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2000. - dr M. Ristic, dr S. Ristic, dr S. Krstic, dr P. Simic, dr V. Sudžić: Osnovi kliničke

medicine, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1997. - dr V. Mihailovic: Fizikalna terapija, Obodsko slovo, Rijeka Crnojevica, 2002. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Crtezi; - strucna literatura i casopisi; - grafoskop; - racunar; - prospekti; - projektor. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom

periodu). - Pismeno-pismena vježba, jedna u polugodištu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Doktor medicine, specijalista za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju; 10. Povezanost predmeta


- Elementi lokomotornog sistema

- Povrede, zbrinjavanje povreda

- Anatomija i filozofija - Lokomotorni sistem - Krv

- Zbrinjavanje povrijeđenih - Zdravstvena njega i rehabilitacija


127


- Fizioterapija zapaljenskih i degenerativnih bolesti


- Patologija - Poremećaji ishrane tkiva, prometa materija, atrofija, distrofija, nekroza



- Manuelne tehnike - Primjena masaže kod amputacija

- Hemioterapija malignih oboljenja

- Farmakologija - Tumori lokomotornog sistema


- Fizioterapija deformiteta i kongenetalnih anomalija lokomotornog sistema


- Etika - Etički odnos prema osobama sa telesnim oštećenjima

- Fizioterapija lokomotornog sistema

- Fizioterapija deformiteta i kongenitalnih anomalija lokomotornog sistema


- Miopatije (oboljenja mišića)


- Praktična nastava - Lokomotorni sistem - Prva pomoć, zavoji - Transferi kod pacijenta - Hod sa pomagalima - Invalidska kolica - Primjena masaže kod

fraktura i amputacija - Specifičnosti primjene

manuelne masaže , termo i hidroterapije kod djece sa cerebralnom paralizom

128

1.2.13. NEUROREHABILITACIJA 1. Naziv predmeta: NEUROREHABILITACIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III IV 33 33

Ukupno 33 33 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa teorijskim i praktičnim saznanjima iz oblasti osposobljavanja

neuroloških pacijenata. - Razvijanje pravilnog stava prema osobama sa posebnim potrebama. - Razvijanje osjećaja dužnosti i profesionalne odgovornosti. - Sticanje samopouzdanja i sigurnosti. - Razvijanje empatije i pozitivne orjentacije prema zanimanju. - Razvijanje sposobnosti interakcije sa bolesnim ljudima i njihovom porodicom i

okruženjem. - Razvijanje osjećaja o potrebi zaštite na radu.

129

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI




Oštećenje, onesposobljenost, hendikep - Definiše oštećenje onesposobljenost i hendikep. - Upoznaje se sa

međunarodnom klasifikacijom oštećenja,onespo-sobljenosti i hendikepa.

- Razlikuje pojmove oštećenje, onesposobljenost, hendikep.

- Obrazlaže definicije na primejrima.

- Razvija logičko rasuđivanje.

- Kontakt sa organizacijom osoba sa posebnim potrebama.

- Razgovor sa članom udruženja.

Rehabilitacija pacijenta sa oštećenjem perifernog motornog neurona - Poznaje kliničku

sliku oštećenja perifernog motornog neurona.

- Navodi funkcionalne deficite kod povreda pojedinih perifernih motornih neurona.

- Nabraja ciljeve rehabilitacije.

- Razlikuje funkcionalne deficite kod povreda perifernih motornih neurona.

- Identifikuje procedure fizikalne terapije indikovane i kontraindikovane za ova oštećenja.


- Video projekcija primjera oštećenja perifernog motornog neurona.

Rehabilitacija hemiplegija - Poznaje kliničku

sliku hemiplegija. - Definiše ciljeve

rehabilitacije.

- Uočava funkcionalne i kognitivne deficite kod hemiplegija.


- Posjeta ustanovi u kojoj se rehabilituju ovi pacijenti.

Rehabilitacija pacijenta sa Multiplom sklerozom - Poznaje kliničku

sliku multiple skleroze.

- Definiše ciljeve rehabilitacije.

- Razlikuje funkcionalne deficite kod oboljelih od multiple skleroze.

- Razvija pozitivan stav prema zanimanju.

- Razvija empatiju.

- Prikaz slika manifestacije multiple skleroze.

Rehabilitacija pacijenta obolelog od Parkisonove bolesti - Poznaje kliničku

sliku Parkinsonove bolesti.

- Definiše ciljeve rehabilitacije.

- Uočava funkcionalne deficite kod oboljelih od Parkinsonove bolesti.

- Razlikuje simptome Parkinsonove bolesti od drugih oboljenja.

- Razvija prilagodljivost i stabilnost.

Cerebralna paraliza - Navodi uzroke

nastanka cp. - Identifikuje

funkcionalne i - Razvija pravilan

odnos prema - Posjeta ustanovi. - Razgovor sa

130




- Opisuje premećaje u oblasti motorike.

- Poznaje i druge poremećaje nastale kao posledica povrede mozga u razvoju.

- Poznaje ciljeve rehabilitacije.

kognitivne deficite kod oboljelih od cerebralne paralize.

zdravlju. roditeljima djece oboljele od cp.

- Prikaz slika djece sa cerebralnom paralizom.

Spinalne lezije – tetraplegija, paraplegija - Poznaje kliničku

sliku tetraplegija i paraplegija.

- Poznaje ciljeve rehabilitacije.

- Razlikuje prema kliničkoj slici vrste tetraplegija i paraplegija.

- Shvata značaj profesionalne odgovornosti.

- Posjeta ustanovi u kojoj se rehabilituju ovi pacijenti.

Transferi - Poznaje tehnike

transfera. - Poznaje pomoćna

sredstva. - Poznaje mjere

samozaštite.

- Analizira postupak izvođenja transfera pacijenta.

- Verdnuje značaj pravilnog rukavajna, upotrebe i kombinovanja sredstava za transfer pacijenata.

- Prosuđuje greške i planira moguća rješenja.

- Analizira i primjenjuje mjere samozaštite.

- Razvija smisao za dobro organizovanje posla.

- Demonstriranje i vježba u odgovarajućoj medicinskoj ustanovi.

Preskripcije invalidskih kolica - Nabraja elemente

kolica značajne za individulnu preskripciju.

- Poznaje i karakteristike kolica za sport.

- Razlikuje specifičnosti kolica zavisno od potreba pacijenta.

- Demonstracija na primjeru.

Pomagala - Nabraja vrste

pomagala. - Opisuje način

upotrebe.

- Razlikuje pomagala prema namjeni.

- Navikava se na pridržavanje propisa.

131

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S. Jović: Neurorehabilitacija, S.Jović,Beograd, 2004. - M. Majkić: Klinička kineziterapija, Zagreb,1989. - M. Pavlović: Odabrana poglavlja iz opšte kineziterapije, M.Pavlović, Beograd,

2004. - M. Obradović: Opšta kineziterapija sa osnovama kineziologije, UCG,Podgorica

2002. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Kompjuter, video projektor. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom



dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani fizioterapeut, specijalista I stepena neurorehabilitacije; 10. Povezanost predmeta


- Rehabilitacija pacijenta sa multiplom sklerozom

- Rehabilitacija pacijenta sa oštećenjem perifernog neurona

- Anatomija sa fiziologijom - Lokomotorni sistem - Nervni sistem

- Transferi - Preskripcije invalidskih

kolica - Pomagala

- Zdravstvenja njega i rehabilitacija

- Ortotika i protetika

- Rehabilitacija pacijenta sa oštećenjem perifernog motornog neurona

- Farmakologija - Farmakologija CNS




- Etika - Etički odnos prema osobama sa tjelesnim oštećenjima

132


- Rehabilitacija Hemiplegija - Cerebralna paraliza - Transferi - Preskripcije invalidskih

kolica - Pomagala

- Praktična nastava - Rješavanje problema komunikacije sa hemiplegičnim pacijentom

- Specifičnosti primjene manuelne masaže, termo i hidroterapije kod djece sa cerebralnom paralizom

- Transferi - Vožnaj invalidskim kolicima - Hod sa pomagalima

133

1.2.14. SPECIJALNA REHABILITACIJA 1. Naziv predmeta: SPECIJALNA REHABILITACIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 33 33 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa teorijskim i praktičnim saznanjima iz oblasti osposobljavanja

pacijenata raznih patologija i stanja. - Sticanje osnovnih znanja o postupcima rehabilitacije djece usljed oboljenja

polimielitisa, kongenetalnih oboljenja, reumatskih oboljenja i postraumatskih oštećenja.

- Usvajanje znanja iz oblasti rehabilitacije odraslih sa oboljenjima kardiovaskularnih i plućnih oboljenja.

- Shvatanje specifičnosti njege i rehabilitacije starih ljudi. - Razvijanje osjećaja dužnosti i profesionalne odgovornosti. - Sticanje samopouzdanja i sigurnosti. - Razvijanje empatije i pozitivne orjentacije prema zanimanju. - Razvijanje sposobnosti interakcije sa bolesnim ljudima i njihovom porodicom i

okruženjem.

134





Rehabilitacija djece - Objašnjava

specifičnosti populacije:

- doba, - patologija i

trenutno stanje. - Objašnjava pojam

rehabilitacije i habilitacije.

- Opisuje neophodne uslove za izvođenje fizioterapije kod djece:

- optimalna mikroklima,

- okruženje bez nepotrebnih stimulusa,

- prijateljski ambijent,

- relaksiran fizioterapeut,

- dovoljno vremena, - uložen veliki trud - strpljenje, - ljubav i vjera. - Navodi i pojašnjava

prava djeteta.

- Identifikuje svestrano i objektivno sagledavanje djeteta kroz prizmu profesionalnih nadležnosti za normalizaciju funkcije i cjelokupnog života djeteta.

- Vrednuje značaj dobre komunikacije unutar tima.

- Vrednuje značaj adekvatne komunikacija sa djetetom i njegovim roditeljima.

- Uočava značaj principa kontinuiteta putem edukacije roditelja.

- Analizira princip sveobuhvatnosti: uzimanje u obzir svih aspekata života djeteta kako bioliških tako i socijalnih.

- Vrednuje značaj srećnog i bezbrižnog djetinstva.


- Razvija osjećaj dužnosti i profesionalne odgovornosti.

- Razvija senzibilitet za rad sa djecom.

- Nastava se izvodi u kabinetu ili ustanovi specijalizovanoj za rehabilitaciju.

- Izrada tematskih panoa na temu:

- Dječija prava i rehabilitacija.

Poliomielitis - Definiše i

pojašnjava kliničku sliku djece oboljele od poliomielitisa.

- Uočava funkcionalne deficite oboljelih od poliomielitisa.

- Identifikuje ciljeve rehabilitacije.

- Analizira fizikalne procedure indikovane za oboljele od


- Video zapis slučaja sa oboljenjem polimielitisa.

135




poliomielitisa. Kongenitalna oboljenja - Opisuje

kongenitalni mišićni tortikolis.

- Poznaje kongenitalno iščašenje kuka.

- Nabraja i pojašnjava deformitete kičme.

- Opisuje kongenitalne i razvojne anomalije stopala.

- Analizira ciljeve rehabilitacije i fizikalne tretmane:

- kongenitalnog mišićnog tortikolisa,

- kongenitalnog iščašenja kuka,

- deformiteta kičme, - kongenitalnih i

razvojnih anomalija stopala.


- Prikaz slika kongeniralnog mišićnog tortikolusa, iščašenja kuka, deformiteta kičme i razvojnih anomalija stopala, simulacija fizikalnih tretmana pomenutih oboljenja.

Reumatska oboljenja djece - Opisuje juvenilni

reumatoidni artritis.

- Opisuje reumatsku groznicu.

- Uočava ciljeve rehabilitacije i primjenu fizikalne terapije kod juvenilnog reumatoidnog artritisa.

- Analizira značaj primjene fizikalne terapije nakon reumatske groznice.


- Seminarski rad: - Reumatska

oboljenja djece.

Postraumatska oštećenja - Rezimira znanja o

povredama u dječjem uzrastu.

- Nabraja posljedice kraniocerebralnih povreda.

- Poznaje posljedice trauma prilikom porođaja.

- Dijagnostikuje ciljeve, indikacije i smjernice za primjenu fizikalne terapije kod posljedica traumatskih oštećenja.

- Razvija sposobnost alanitičkog i logičkog zaključivanja.


- Postraumatska oštećenja, diskusija rezultata.

Rehabilitacija odraslih - Zna šta znači biti

pacijent. - Objašnjava ulogu

porodice u uspostavljanju odnosa sa pacijentom.

- Navodi i pojašnjava poštovanje ljudskih prava, prava na život i

- Analizira kompleksnost pristupa rehabilitaciji odraslih osoba.

- Vrednuje značaj poštovanja ljudskih prava u radu sa pacijentima.


- Seminarski rad: - Činioci koji

pospješuju uspjeh u rehabilitaciju.

136




dostojanstvo. - Definiše interakciju

sa pacijentom koja obezbjeđuje sigurnost od iskorištavanja i bilo kog oblika zlostavljanja.

Rehabilitacija kardiovaskularnih oboljenja - Rezimira znanja

kardiovaskularnih struktura i njihove funkcije.

- Poznaje funkcionalnu i terapeutsku klasifikaciju oboljenja srca.

- Opisuje fizikalni tretman pacijenata nakon:

- infarkta miokarda, - operacija srca, - sa slabošću srca. - Poznaje

rehabilitaciju kod oboljenja perifernog vaskularnog sistema.

- Identifikuje ciljeve, indikacije i smjernice za fizikalnu terapiju nakon operacije srca, infarkta miokarda, oboljenja perifernog vaskularnog sistema.

- Obrazlaže na primjerima reakcije pacijenata sa oštećenom perifernom cirkulacijom na toplo, hladno i promjene položaja.



- Fizikalni tretman pacijenta nakon:

- infratka miokarda, - operacija srca, - slabosti srca.

Rehabilitacija plučnih bolesti - Rezimira znanja

respiratornih struktura i njihove funkcije.

- Opisuje fizkalni tretman pacijenata sa pulmonarnom disfunkcijom.

- Identifikuje ciljeve, indikacije i smjernice za fizikalnu terapiju pacijenata sa hroničnom plućnom disfunkcijom.

- Razvija senzibilitet za rad sa plućnim bolesnicima.

- Video zapis: - Rehabilitacija

plućnih bolesti.

Rehabilitacija starih osoba - Rezimira znanja o

starenju pojedinih struktura organizma.

- Navodi i pojašnjava faktore koji određuju prirodu i

- Obrazlaže na primjerima heterogenost starenja i pojašnjava različitost kliničke prezentacije.

- Analizira kako razgovarati i slušati

- Razvija senzibilitet za rad sa starim licima.

- Razvija sposobnost komunikacije.

- Rehabiliotacija starih osoba:

- Razgovor, uzimanje podataka, priprema pacijenta za terapiju, igra uloga.

137




brzinu starenja. - Objašnjava značaj

socijalne kohezije za zdravlje.

- Definiše gerijatrijske sindrome.

- Opisuje međuzavisnost bolesti i starenja.

- Navodi ciljeve rehabilitacije starih osoba.

- Navodi ciljeve palijativne njege.

stare. - Primjenjuje

fizikalnu terapiju indikovanu za pojedina stanja u gerijatriji.

- Vrednuje značaj prevencije kod starih osoba.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S. Jović: Neurorehabilitacija, Beograd, 2004. - M. Majkić: Klinička kineziterapija, Zagreb,1989. - M. Pavlović: Odabrana poglavlja iz opšte kineziterapije, Beograd, 2004. - M. Obradović: Opšta kineziterapija sa osnovama kineziologije, UCG, Podgorica

2002. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Projektno platno; - DVD; - računarska učionica sa pristupom Internetu; - projektor. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom

periodu. - Pismena provjera znanja – pismenom vježbom (jedanom u polugodištu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Doktor medicine, specijalista za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju. 10. Povezanost predmeta


- Kongenetalna oboljenja - Rehabilitacija pacijenta sa

oštećenjem perifernog neurona

- Anatomija i fiziologija - Lokomotorni sistem - Nervni sistem

138


- Rehabilitacija djece i odraslih

- Rehabilitacija kardiovaskularnih, plućnih i ostalih oboljenja

- Zdravstvena njega u rehabilitaciji

- Posmatranje bolesnika u postelji

- Položaj bolesnika u postelji - Rehabilitaciona jedinica - Ishrana bolesnika - Izlučevine

- Rehabilitacija djece - Rehabilitacija odraslih

- Etika - Etički odnos prema djetetu - Etički odnos prema starim

ljudima - Rehabilitacija djece - Rehabilitacija

kardiovaskularnih oboljenja - - Rehabilitacija plućnih

bolesti - Rehabilitacija starih

- Praktična nastava - Primjena fizikalne terapije u pedijatriji

- Kardiovaskularni sistem - Primjena fizikalne terapije

u kardiologiji - Respiratorni sistem - Primjena fizikalne terapije

u pulmologiji - Primjena fizikalne terapije

u gerijatriji

139

1.2.15. PRAKTIČNA NASTAVA 1. Naziv kataloga: PRAKTIČNA NASTAVA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 72 72 II 108 108 III 180 180 IV 363 363

Ukupno 723 723 Struktura praktične nastave po predmetnim oblastima i razredima: - I razred: anatomija sa foziologijom 36 časova; zdravstvena njega i rehabilitacija

36 časova; - II razred: zdravstvena njega i rehabilitacija 36 časova; manuelne tehnike 72 časa; - III razred: manuelne tehnike 72 časa; fizioterapija 108 časova - IV razred: manuele tehnike 66 časova; fizioterapija 66 časova;

neurorehabilitacija 66 časova; specijalna reghabilitacija 66 časova; klinička praksa 99 časova.

- Praktična nastava se realizuje u specijalizovanim kabinetima škole, domu zdravlja-odjeljenjima za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju. Odjeljenje se dijeli na grupe od 10-12 ucenika.

- Za izvođenje praktične nastave na bolničkim odjeljenjima neophodno je podijeliti odjeljenje u grupe od 6-8 učenika.

3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje sposobnost socijalne komunikacije, empatije, timskog rada i

adekvatnih međuljudskih odnosa. - Vršenje administrativnog postupka i sanitarne obrade pri prijemu, otpustu i u

slučaju smrti bolesnika. - Upoznavanje bolesnika sa kućnim redom, čuvanjem i unošenjem podataka u

dokumentaciju. - Razvijanje vještina prijema i pripreme bolesnika, izrade plana tretmana na

osnovu uputstva fizijatara, uzetih testova i funkcijskih ispitivanja. - Osposobljavanje za sprovođenje fizikalnih procedura i jednostavnih kinezi-

tretmana, provjeravanje ispravnosti aparata, vođenje dokumentacije. - Sprovođenje hidroterapijskih procedura (biserne kupke, podvodne tuš masaže,

peloidne aplikacije, peloidne kupke i dr.). - Primjenjivanje osnovnih tehnika manuelne masaže (lokalne manuelne, opšte

manuelne, kozmetičke i sporstke masaže). - Održavanje higijene pribora i aparature, vođenja računa o ispravnosti aparature. - Sticanje samopouzdanja i sigurnosti kroz samostalni rad. - Razvijanje sposobnosti timskog rada i kompetencija potrebnih za konstruktivno

komuniciranje sa saradnicima i korisnicima usluga. - Usvajanje profesionalne etike i razvijanje motivacije za konstantno usavršavanje

u struci. - Razvijanje ljubavi prema budućem pozivu i humanom odnosu prema bolesnom čovjeku.

140

Razred: PRVI - OBLAST ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM (36 časova) Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Uvod - Upoznaje kabinet

za anatomiju i fiziologiju.

- Opredjeljuje se za pripadnost jednoj od radnih grupa.

- Uočava radni prostor, tehnička pomagala, modele, slike.

- Planira i dogovara se za radni termin u okviru ponuđenih termina i u komunikaciji sa ostalim učenicima.

- Razvija sposobnost opažanja navikava se na red i urednost, razvija pozitivnu orijentaciju prema zanimanju.

- Navikava se na planiranje radnih obaveza i saradničku komunikaciju.

- Upoznavanje učenika sa radnim prostorom kabineta za anatomiju i fiziologiju.

Ćelija i tkiva - Poznaje morfološke

i funkcionalne karakteristike ćelije.

- Objašnjava morfološke i funkcionalne karakteristike raznih vrsta tkiva.

- Crta i interpretira shematski prikaz ćelije i analizira funkcije glavnih djelova ćelije i ćelijskih organela.

- Upoređuje strukturu, svojstva i funkcionalne karakteristike epitelnog, potpornog, mišićnog i nervnog tkiva.

- Razvija sposobnost opažanja i preciznost.

- Razvija analitičko mišljene.

- Mikroskopiranje ili crtanje različitih tipova humanih ćelija.

- Mikroskopiranje trajnih histoloških preparata ili skiciranje strukture različitih vrsta tkiva.

Lokomotorni sistem Koštani sistem - Zna navesti kosti

ramenog pojasa i slobodnog gornjeg uda i poznaje glavne djelove pojedinih kostiju.

- Navodi kosti grudnog koša i kičmenog stuba.

- Objašnjava funkciju grudnog koša i kičmenog stuba.

- Zna navesti kosti karličnog pojasa i slobodnog donjeg uda, kao i obrazložiti njihov značaj.

- Imenuje kosti glave i obrazložiti značaj lobanje u cjelini.

- Pronalazi i samostalno pokazuje kosti i njihove glavne djelove na modelu kostura.

- Uočava i crta glavne djelove grudne kosti, rebara i kičmenih pršljenova.

- Razlikuje vratne, grudne, slabinske pršljenove.

- Identifikuje prava, lažna i slobodna rebra na modelu kostura.

- Razumije funkciju pojedinih kičmenih pršljenova kao i kičmenog stuba u cjelini.


- Razumije komplementarni odnos među polovima.

- Razvija svijest o potrebi zaštite glave od povređivanja.

- Demonstriranje na modelu skeleta i modelima pojedinacnih kostiju.

141




- Razlikuje morfološke i funkcionalne karakteristike ženske i muške karlice.

- Na modelu pronalazi pojedinačne kosti, analizira lobanju u cjelini i uočava na bazi lobanje veliki potiljačni otvor i 3 lobanjske jame.

- Uočava sadržaj lobanjske šupljine i shvata težinu povreda lobanje i mozga.

Zglobovi - Opisuje zglobove

glave, kičmenog stuba, gornjih i donjih udova.

- Pokazuje zglobne površine pojedinih zglobova na modelu i demonstrira pokrete.

- Uviđa važnost tjelesne aktivnosti za pravilan razvoj.

- Prepoznavanje zglobova na slici ili modelu skeleta i simuliranje pokreta.

Mišići - Poznaje

topografiju mišića: glave, vrata, trupa, gornjih i donjih udova.

- Obrazlaže agonističko i antagonističko djelovanje mišića.

- Na modelu ili slici samostalno pokazuje pojedine mišiće.

- Uočava koji se mišići kontrahuju a koji relaksiraju pri vršenju određenih pokreta.

- Uviđa važnost pravilnog držanja tijela za prevenciju bola u pojedinim njegovim djelovima.

- Prepoznavanje skeletnih mišića na modelu i slici.

Krv - Poznaje fiziološke

rastvore i njihovu primjenu.

- Obrazlaže krvnu sliku.

- Opisuje i pojašnjava pojave karakteristične za krv: sedimentacija entrocita i hemoliza.

- Upoređuje sastav krvne plazme i fizioloških rastvora.

- Identifikuje najčešće primjenjivane fiziološke rastvore.

- Analizira sljedeće: broj entrocita, leukocita, trombocita, količinu hemoglobina, hematokritsku vrijednost i




- Pokazivanje različitih fizioloških rastvora.

- Donošenje laboratorijkih nalaza krvi zdravih i bolesnih pacijenata.

- Demonstracija hemolizirane krvi u epruveti.

142




leukocitarnu formulu.

- Vrši komparaciju sa referentnim vrijednostima.

- Uočava dijagnostički i prognostički značaj određivanja sedimentacije.

- Uočava izgled hemolizirane krvi.

Kardiovaskularni sistem - Nabraja arterije čiji se puls može palpirati.

- Opisuje metodu palpacije pulsa i navodi njegove kvalitete.

- Objašnjava metodu mjerenja arterijskog krvnog pritiska.

- Poznaje uticaj tjelesnog opterećenja na aktivnost kardiovaskularnog sistema.

- Poznaje anatomiju površnih vena ruke.

- Uočava arterije i pokazuje mjesta na tijelu na kojima se pipa puls.

- Palpira puls i ocjenjuje njegove kvalitete.

- Mjeri arterijski krvni pritisak i upoređuje sa referentnim vrijednostima.

- Upoređuje vrijednosti pulsa i krvnog pritiska u uslovima mirovanja i nakon fizičke aktivnosti.

- Uočava i prati površne vene koje služe za vađenje krvi i davanje intravenskih injekcija.

- Razvija svijest o značaju kontrole krvnog pritiska u očuvanju zdravlja.




- Posmatranje i prepoznavanje arterija na modelu i slici.

- Rad u paru- palpacija pulsa i mjerenje krvnog pritiska.

- Prepoznavanje površnih vena ruke na slici.

- Rad u paru- pipanje i praćenje površnih vena ruke na tijelu.

Respiratorni sistem - Navodi i pojašnjava

topografiju respiratornih organa.

- Objašnjava mehanizam respiratornih pokreta.

- Definiše plućne volumene i kapacitete.

- Uočava položaj pojedinih respiratornih organa i njihove odnose sa drugim organima na modelu i slici.

- Pokazuje ulogu dijafragme i negativnog pritiska u intrapleuralnom prostoru u ostvarivanju disajnih pokreta (Dondersov model).

- Stiče uvid o značaju kiseonika za život čovjeka.

- Razvija ekološku svijest.

- Prepoznavanje djelova respiratornog sistema na modelima i slikama.

- Pravljenje Dondersovog modela.

143




- Razlikuje statičke i dinamičke testove za određivanje funkcionalne sposobnosti respiratornog sistema.

Digestivni sistem - Poznaje

topografiju organa za varenje.

- Objašnjava ulogu probavnih sokova i fermenata.

- Pokazuje pojedine djelove probavne cijevi i pridruženih žlijeda na modelu i slici.

- Pridružuje odgovarajuće fermente pojedinim vrstama hranljivih materija.

- Uviđa važnost pravilne ishrane.

- Prepoznaje djelove digestivnog sistema na reljefnom modelu.

- Tabelarni prikaz.

Urinarni sistem - Poznaje normalna

(fiziološka ) svojstva i sastav urina.

- Opisuje rutinski pregled mokraće.

- Pojašnjava diurezu.

- Analizira laboratorijske nalaze urina zdrave i bolesne osobe.

- Razlikuje fizikalni, hemijski i mikroskopski pregled urina.

- Upotrebljava medicinske termine: oligurija, poliurija, anurija, polakizurija i dizurija.

- Razumije značaj analize urina u svakoj provjeri zdravstvenog stanja.

- Donošenje laboratorijskih nalaza urina zdravih i bolesnih pacijenata.

- Crtanje citoloških sastojaka sedimenta urina.

Genitalni sistem - Poznaje

topografiju muških i ženskih polnih organa.

- Navodi metode kontracepcije.

- Samostalno pokazuje djelove muških i ženskih polnih organa na modelu i slici.

- Vrši komparaciju mehaničkih, hemijskih i bioloških metoda kontracepcije.

- Razvija humane odnose među polovima.

- Prepoznavanje djelova genitalnog sistema na modelu i slici.

- Pokazivanje različitih vrsta kontraceptivnih sredstava.

Sistem receptornih organa - Pojašnjava

akomodaciju oka.

- Ispituje akomodaciju oka posmatranjem Sanson-Purkinijevih likova ili na funkcionalnom modelu oka.

- Rad u paru, demonstracioni ogled.

Nervni sistem - Poznaje djelove

nervnog sistema.

- Samostalno pokazuje pojedine djelove nervnog

- Razumije sposobnost organizma da se

- Prepoznavanje djelova nervnog sistema na modelu

144




- Objašnjava refleksne radnje (bezuslovni i uslovni refleksi).

- Navodi klinički važne reflekse i obrazlaže njihov značaj.

sistema na modelu i slici.

- Identifikuje elemente refleksnog luka.

- Ispituje reflekse oka, kože i tetivne reflekse.

prilagođava uslovima spoljašnje sredine.

i slici. - Rad u paru-

ispitivanje refleksa.

145

Razred: PRVI - OBLAST ZDRAVSTVENA NJEGA I REHABILITACIJA (36 časova)




Kabinet za praktične vježbe - Pojašnjava svrhu

kabineta, namještaj, pribor i instrumente.

- Upoznaje mjere lične zaštite.

- Upotrebljava opremu kabineta.

- Koristi radnu uniformu i primjenjuje ostale mjere zaštite.

- Stiče naviku održavanja radnog prostora.

- Razvija osjećaj o potrebi lične zaštite na radu.

- Diskusija o opremi kabineta.

Rehabilitaciona bolesnička jedinica - Upoznaje se sa

radom rehabilitacione bolesničke jedinice, prostorijama, bolesničkom sobom.

- Demonstrira namještanje prazne i zauzete bolesničke postelje.

- Demonstrira promjenu posteljnog rublja.

- Pokazuje postupak odlaganja prljavog posteljnog rublja.

- Prepoznaje prostorije bolesničke jedinice i učestvuje u održavanju higijene bolesničke sobe (bolesničke postelje i ormarića).

- Namješta praznu i zauzetu bolesničku postelju pravilnom tehnikom (rad dva i jednog učenika).

- Mijenja posteljno rublje:(donji čaršav po dužini i širini, navlake za ćebe i jastuk).

- Odlaže prljavo posteljno rublje na pravilan način.

- Navikava se na tačnost, red i urednost.

- Namještanje prazne bolesničke postelje, rad u parovima i individualno.

- Koristiti lutku-fantom za namještanje zauzete bolesničke postelje.

Sprečavanje intrahospitalnih infekcija - Definiše

dizenfekciju i pojašnjava primjenu dizenfekcionih sredstava.

- Zna metode dizenfekcije.

- Definiše sterilizaciju.

- Zna metode sterilizaciju.

- Razlikuje dezinfekciona sredstva i pravi potrebna razblaženja.

- Priprema materijal za dizenfekciju.

- Obavlje dezinfekciju kože i slluzokože, izlučevina i pribora i materijala, koji su bili u kontaktu sa bolesnikom.

- Priprema instrumente i ostali materijal za sterilizaciju

- Razvija osjećaj za očuvanje životne sredine i sprečavanje nastanka infekcija.



- Razvija stručnu i radnu odgovornost.

- Priprema i materijala dizenfekciju i sterilizaciju, individualan rad učenika.

- Obilazak centralne sterilizacije u KCC G.

146




(vlažnu, suvu, hemijsku).

- Vrši kontrolu sterilizacije i pravilno rukuje sterilnim materijalom.

Prijem i medicinsko sanitarna obrada - Upoznaje postupak

prilikom prijema, smještaja i otpusta bolesnika.

- Upoznaje medicinsku dokumentacije.

- Demonstrira održavanje lične higijene nepotkretnih bolesnika u postelji (umivanje, pranje kose, pranje polno-analnog predjela, kupanje).

- Demonstrira promjenu ličnog rublja nepokretnog bolesnika.

- Aktivno učestvuje kod prijema povrijeđanih i oboljelih u sanitarnoj obradi i smještaju na odjeljenje.

- Unosi podatke u medicinsku dokumentaciju.

- Učestvuje u održavanju lične higijene bolesnika.

- Mijenja pravilno lično rublje nepokretnog bolesnika.

- Navikava se na pridržavanje propisa prilikom prijema povrijeđenih i oboljelih.

- Shvata važnost održavanja lične higijene bolesnika.

- Usvaja načela zdravog života i čiste životne sredine.

- Obilazak prijemnog bloka i posmatranje postupka prijema.

- Koristiti slajdove i video zapise o održavanju lične higijene bolesnika.

- Koristiti lutku fantom za uvježbavanje lične higijene i promjene ličnog rublja pacijenta.

Dekubitus - Poznaje metode

prevencije dekubitusa.

- Uočava simptome dekubitusa i učestvuje u spriječavanju i liječenje (promjena položaja, masaža alkoholom, pranje vodom i sapunom, puder, vazdušni jastuci).

- Koristiti lutku fantom.

Objektivni znaci bolesti Položaj u postelji - Poznaje vrste

položaja bolesnika u postelji.

- Zna važnost prinudnih položaja.

- Poznaje načine promjene položaja u postelji paraplegičnog

- Pomjera, podiže i prenosi povrijeđene i oboljele.

- Učestvuje u sprečavanju naknadnih deformiteta (kontraktura, pravilnim

- Koristiti lutku-fantom za uvježbavanje promjene položaja.

147




pacijenta i prelazak iz invalidskih kolica u postelju i obrnuto.

- Poznaje ortodska i protetska sredstva

- Zna korektivne položaje kod pacijenata sa hemiplegijom, paraplegijom, kvadriplegijom, amputacijom i drugim bolestima.

polžajima tijela bolesnika uz pomioć mehaničkih pomagala (jastuka, vrećica sa pijeskom, dasaka, konopaca i sl.).

- Pomaže pacijentu sa paraplegijom pri prelasku iz invalidskih kolica u postelju i obrnuto.

- Učestvuje u radu tima kod primjene ortodskih i protetskih sredstava.

- Primjenjuje korektivne položaje i šine kod hemiplegija, paraplegija, kvadriplegija, amputacije i drugih bolesti.

Vitalne funkcije - Demonstrira

mjerenje tjelesne temperature, pulsa, arterijskog krvnog pritiska i zna postupak brojanja respiracija.

- Mjeri tjelesnu temperaturu i evidentira vrijednost u temperaturnu listu.

- Pruža pomoć bolesniku sa visoko-febrilnom temperaturom.

- Određuje frekvenciju, ritam i tip pulsa i evidentira u temperaturnu listu.

- Mjeri arterijski krvni pritisak i evidentira vrijednost u temperaturnu listu.

- Broji frekvenciju respiracija i evidentira dobijenu

- Vrši komparaciju između normalnih i patoloških vrijednosti vitalnih funkcija.

- Razvija sposobnost blagovremene, brze i tačne kontrole vitalnih funkcija.

- Mjerenje i evidentiranje rezultata vitalnih funkcija, rad u parovima.

148




vrijednost u temperaturnu listu.

- Uočava patološke oblike disanja i pruža pomoć bolesniku sa otežanim disanjem.

Izlučevine - Objašnjava

uzimanje urina za različite laboratorijske analize.

- Pozneje tretman pražnjenja mokraćne bešike.

- Demonstrira uzimanje stolice za različite analize.

- Navodi indikacije za evako-klizmu.

- Objašnava postupak uzimanja povraćenog sadržaja za različite analize.

- Demonstrira uzimanje ispljuvka za različite analize.

- Uzima urin za makroskopsiki pregled(boju, izgled, specifičnu težinu, diurezu).

- Uzima urin za bakteriološki pregled (urinokulturu).

- Učestvuje u pripremi materijala za kateterizaciju mokraćne bešike.

- Učestvuje u automatizaciji mokraćne bešike.

- Uzima stolicu za makroskopski, mikroskopski i bakteriološki pregled (koprokultura).

- Izvodi evakoklizmu - Uzima i šalje

povraćeni sadržaj na bakteriološki i toksikološki pregled.

- Njeguje bolesnika za vrijeme i poslije povraćanja.

- Uzima ispljuvak za analizu (makroskopsku, mikroskopsku, bakteriološku, citolološku i patohistološku) i pruža potrebnu pomoć bolesniku

- Stiče sposobnost uočavanja i opažanja.

- Razvija osjećaj lične odgovornosti i zaštite na radu.

Video zapis: - Uzimanje

izlučevina za laboratorijske analize.

149




koji kašlje. Aplikacija lijekova - Zna načine

aplikacije lijekova. - Poznaje

anafilaktički šok.

- Trebuje i daje lijekove oralno, rektalno, inhalacijom, parenteralno, preko kože.

- Daje infuzione rastvore.

- Primjenjuje antišok terapiju.


- Pripremanje materijala za davanje lijekova i infuzije-rad u parovima.

- Pripremanje antišok terapije.

Ishrana bolesnika - Demonstrira

hranjenje nepokretnog bolesnika.

- Demonstrira načine vještačke ishrane.

- Pomaže u ishrani bolesnicima kojima je pomoć neophodna.

- Hrani nepokretnog bolesnika.

- Hrani bolesnika preko nazogastične sonde i gastrostome.

- Razvija svijest o značaju pravilne ishrane.

- Hranjenje nepokretnog bolesnika- vježbanje na lutki fantomu.

150

Razred: DRUGI - OBLAST ZDRAVSTVENA NJEGA I REHABILITACIJA (36 časova) Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Pružanje prve pomoći - Zna mjere pružanja

prve pomoći.

- Sprovodi mjere prve pomoći za održavanje disanja i cirkulacije, zaustavljanje krvarenja.

- Postavlja sredstva za privremenu imobilizaciju.

- Pruža prvu pomoć kod opekotina.

- Razvija svijest o potrebama blagovremenog reagovanja.

- Vježbanje metoda pružanja prve pomoći -rad u parovima.

Zavoji - Zna ulogu i svrhu

zavoja. - Zna svrhu

postavljanja prvog zavoja.

- Demonstrira postavljanje zavoja na pojedine djelove tijela.

- Shvata osnovne principe pravilnog postavljanja.

- Postavlja prvi zavoj.

- Postavlja pravilno zavoj glave, trupa i ekstremiteta.

- Razvija preciznost i odgovornost u radu.

- Koristiti slajdove i video zapise.

- Vježbanje postavljanja zavoja, rad u parovima.

Kineziterapijski blok - Zna metode

medicinske rehabilitacije i osnovne oblike izvođenja kineziterapije, hidrokineziterapije, terapije radoma, sporta i rekreacije.

- Nabraja opremu sale za kineziterapiju (strunjače, stolovi za individualni rad, razboj za uvježbavanje hoda, dubak za hodanje i drugo).

- Zna postupke evaluacije funkcije lokomotornog sistema.

- Učestvuje aktivno u izvođenju svih oblika medicinske rehabilitacije.

- Učestvuje u radu pri aplikaciji ortodskih, protetskih sredstava za samopomoć i pomoćnih sredstava.

- Prati proces osposobljavanja pacijenta.

- Mjeri obim pokreta i snagu mišića pacijentima.

- Uzima osnovne biometrijske podatke (telesnu težinu i visinu, dužinu i obim donjih ekstremiteta i obim grudnog

- Stiče sposobnost osposobljavanja pacijenta za život i rad u granicama invalidnosti.

- Koristiti lutku fantom.

- Koristiti slajdove i video zapise o kineziterapiji.

151




koša). Hidroterapijski blok - Zna prostorije i

opremu hidroterapijskog bloka.

- Aktivno učestvuje u primjeni hidrokinezioterapi-jskih procedura.

- Razvija sposobnost osposobljavanja pacijenta za život i rad u granicama invalidnosti.

- Vježbanje hidroterapijskih procedura hidroterapijskom bloku.

Elektroterapijski blok - Navodi postupke

primjene terapije električnom energijom.

- Razlikuje aparate za primjenu struje u terapijske svrhe:

- za faradizaciju, - galvansku struju, - elektroforezu, - elektrostimulaciju, - intereferentnu

struju, - kratkotalasnu

terapiju, - mikrotalasnu

terapiju, - ultra i infrazvuk, - lampe za

ultravioletne zrake.

- Razvija osjećaj odgovornosti i preciznosti u radu.

- Vježbanje pravilnog uključivanja aparata za elektroterapiju.

Terapija radom - Zna ciljeve i

zadatke radne terapije.

- Analizira cilj radne terapije.

- Posjeta Domu starih.

Ortotika i protetika - Poznaje načine

upotrebe sprava za pomoć pacijentu u obavljenju aktivnosti samozbrinjavanja (lična higijena, oblačenje svlačenje, uzimanje obroka i slično).

- Pomaže pacijentu kod primjene ortodskih i protetskih sredstava za samopomoć i pomoćnih sredstava.

- Prikaz slika različitih ortotskih i protetskih sredstava.

152

Razred:DRUGI - OBLAST MANUELNE TEHNIKE (72 časa)

Informativni ciljevi i sadržaji

Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi


učenik učenik učenik Masaža - Zna tehnike

izvođenja masažnih hvatova.

- Objašnjava dejstvo masaže.


- Opisuje opremu prostorije za masažu.

- Pojašnjava pripremu fizioterapeutskog tehničara.

- Poznaje pripremu bolesnika za masažu.

- Objašnjava postupke aplikacije određenih sredstava.

- Upisuje potrebne podatke o pacijentu u zdravstvenu dokumentaciju.

- Aplicira određena sredstva.

- Određuje masažne položaje.

- Ocjenjuje stanje kože cirkulacije i limfotoka.

- Analizira stanje mišića i njihovu konzistenciju.

- Planira kontrolu pulsa disanja, tenzije prije i poslije masaže.



- Razvija lični osjećaj odgovornosti prema higijeni i zdravlju.


- Prikazivanje slajdova na kojima su objašnjene različite vrste masaže.

Relaksacija - Navodi dejstvo

relaksacije. - Poznaje vrste

relaksacije. - Pojašnjava totalnu,

lokalnu i progresivnu relaksaciju.

- Zna masažne položaje pri izvođenju totalne, lokalne i progresivne relaksacije.

- Zna položaje bolesnika za masažu pojedinih djelova tijela.


- Objašnjava značaj saradnje tehničara i bolesnika umješnost fizioterapeuta i važnost idealnih

- Obučava bolesnika vježbama disanja.

- Razlikuje vrste relaksacije i postavlja bolesnika u položaje koji su za njega najudobniji.

- Upoređuje kontrahovane i relaksirane mišiće.

- Dokazuje dali su mišići maksimalno opušteni ili ne.

- Razlikuje srednji fiziološki položaj ekstremiteta po Fiku.



- Prikazivanje slika i grafikona na kojima su objašnjeni relaksacioni položaji.

153




učenik učenik učenik mikroklimatskih uslova.

Masažni hvatovi(glađenje, trljanje, gnječenje, lupkanje, vibracije) - Zna pet osnovnih

masažnih hvatova a to su: glađenje(efleraž), trljanje(frikcija), gnječenje(petrisa), lupkanje(perkusij), vibracije(vibrasion)

- Demonstrira pravolinijsko kružno i cik-cak glađenje.

- Obrazlaže intenzitet pritiska i pravac kretanja ruku.

- Pojašnjava razliku između površinskog i dubokog glađenja.

- Zna metodiku i dejstvo glađenja

- Demonstrira trljanje ulnarnim dijelom šake, jagodicama prstiju i interfalangealnim zglobovima.

- Zna metodiku djelovanja trljanja.

- Poznaje gnječenje na sva tri načina.

- Opisuje lupkanje jagodicama prstiju, ulnarnim i volarnim djelom šake.

- Pojašnjava stabilne i labilne vibracije.

- Izvodi pravolinijsko, kružno i cik-cak glađenje.

- Planira trljanje jednom ili objema rukama.

- Ocjenjuje da upotreba sredstava za masiranje nije preporučljiva jer je kod masaže trljanjem potreban što intimnjiji kontakt sa kožom.

- Izvodi tehnike gnječenja na tri načina: odiže mišićnu masu od osnove, pritiska mišićnu masu ka osnovi i radi gnječenje sa straničnim iskrivljenjem.

- Razlikuje lupkanje jagodicama prstiju ulnarnim djelom šake i volarnim djelom šake i izvodi ga u seriji od 120-180 udara u minuti.

- Upotrebljava stabilne i labilne vibracije.

- Izvodi ih brzinom pokreta od 12 do 16 u sekundi.


- Razvija osječaj profesionalne odgovornosti.

Vježbe: - Izvođenje

pravolinijskog i kružnog cik-cak glaženja.

- Izvoženje tehnike gnječenja na tri načina.

- Upotreba stabilne i labilne vibracije, brzinom 12-16 pokreta u minuti (igra uloga, pacijent-zdravstveni tehničar).

Masažni međuhvatovi (češljnje, peglanje, valjanje, štipkanje, istezanje tkiva i rastresanje) - Navodi postupke

postavljanja bolesnika u odgovarajuće položaje.

- Zna načine izvođenja masažnih

- Razlikuje masažne međuhvatove.

- Izvodi pravilno pokrete u radio-karpalnom zglobu iz krajnje fleksije u ekstenziju vršeći

- Razvija osječaj profesionalne odgovornosti.

- Razvija osjećaj odgovornosti i spremnosti za timski rad.

Vježba: - Posjeta spa

centrima i drugim institutima.

- Izvođenje pravilnih pokreta u radio-karpalnom zglobu

154




učenik učenik učenik međuhvatova.

- Demonstrira češljnje i navodi gdje se primjenjuje.

- Pojašnjava peglanje i njegovo dejstvo.

- Poznaje „valjanje“.

- Objašnjava štipkanje I poznaje oboljenja kod kojih se izvodi.

- Demonstrira istezanje tkiva i zna indikacije za njegovu primjenu.

- Zna rastresanje i karakteristike ovog međuhvata.

snažan pritisak pri ,,češljanju“.

- Izvodi ,,peglanje“ dorzalnom stranom prstiju tako da sa doručjem zaklapa prav ugao.

- Upotrebljava ,,valjanje“ na dva načina tako da rukama valja mišić preko čvrste podloge ili su ruke postavljene tako da se mišići valjaju između ispruženih I paralelno postavljenih dlanova.

- Izvodi ,,štipkanje“ palcem i kažiprstom brzim i ritmičim pokretima.

- Upotrebljava volarnu stranu prstiju ili dlanova pri istezanju tkiva.

- Planira ,,rastresanje“ na ekstremitetima tako da uzdužne osovine šaka poklapa sa uzdužnom osovinom ekstremiteta.

- Predviđa brzinu pokreta kod rastresanja i šakama vrši pokrete gore, dole, lijevo i desno.

- Planira kombinovanje masažnih hvatova i međuhvatova.



- Razvija umješnost u radu samoinicijativnost i smisao za dobro organizovanje posla.

iz krajnje fleksije u ekstanziju.

- Izvođenje tehnike ”peglanja” dorzalnom stranom prstiju.

- Upotreba tehnike ”valjanja” na dva načina.

- Izvođenje tehnike ”štipkanja” (igra uloga-fizioterapeutski tehničar, pacijent).

155

Razred: TREĆI - OBLAST MANUELNE TEHNIKE (72 časa) Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski



Masaža glave, vrata, lica, grudnog koša, trbuha, leđa, gornjih i donjih ekstremiteta - Zna topografsku

anatomiju glave vbrata lica grudnog koša trbuha leđa gornjih i donjih ekstremiteta.

- Poznaje masažne hvatove koji se primjenjuju kod ovih regija.

- Navodi masažne hvatove pojedinih nerava.

- Pojašnjava metodiku navedenih regija.

- Zna indikacije i kontraindikacije kod ovih masaža.

- Razlikuje masažu kosmatog dijela glave i masažu lica.

- Izvodi pravilno masažne pokrete u pravcu pružanja limfnih sudova lica.

- Poznaje masažu najvažnijih nerava.

- Planira masažu kosmatog dijela glave i masažne pokrete izvodi u pravcu rasta kose.

- Razlikuje masažu prednje i zadnje strane vrata.

- Izvodi masažu grkljana i masažu mekih djelova vrata.

- Pranira pravilan položaj pri masaži sternokleidoma-stoideusa.

- Uočava da pri masaži prednjeg dijela vrata ne treba pritiskivati podjezičnu kost da se ne bi javio kašalj.

- Izvodi masažu grudnog koša i to pektoralis majora et minora serratus anteriora i interkostalnih mišića.

- Upotrebljava vibtacionu masažu u predjelu nervnih tačaka bola.

- Određuje masažne hvatove kod masaže trbuha i poznaje masažu trbušnog zida organa trbušne



- Nvikava se na red i urednost.


- Pretraživanje Interneta.

- Izvođenje tehnika masaže glave, vrata, grudnog koša, trbuha, leđa, gornjih i donjih ekstremiteta,

- (igra uloga-pacijent, zdravstveni tehničar).

-

156




učenik učenik učenik duplje i nervnog spleta u predjelu trbuha.

- Analizira stanje pacijenta i informiše se iz anamneze kako bi plan masaže bio precizniji.

- Izvodi masažu leđa i to masažu kože mišića i nervnih završetaka.

- Upotrebljava glađenje trljanje gnječenje i lupkanje a za masažu koristi dlanski dio šake tenar hipotenar i ulnarni dio podlakta.

- Razlikuje masažu gornjih ekstremiteta i to masažu prstiju šake zgloba ručja, podlakta, lakatnog zgloba nadlakta i ramena.

- Upotrebljava glađenje trljanje i trakciju zglobova kod masaže prstiju.

- Predviđa glađenje trljanje gnječenje i kombinuje ga sa pasivnim i aktivnim vježbama kod masaže šake i ručnog zgloba.

- Izvodi masažu podlakta pomoću glađenja trljanja gnječenja i lupkanja.

- Upotrebljava masažne hvatove glađenje i trljanje pri masaži lakatnog zgloba dok je ruka

157




učenik učenik učenik oslonjena na šaku.

- Predviđa masažu dvoglavog i troglavog mišića nadlaktice.

- Razlikuje masažu deltastog mišića po djelovima.

- Uočava otoke na gornjem ekstremitetu i masažu sprovodi od proksimaslog dijela ka distalnom.

- Izvodi masažu donjeg ekstremiteta i to masažu stopala, masažu skočnog zgloba, masažu potkoljenice, koljenog zgloba, natkoljenice, zgloba, kuka i karlice.

- Upotrebljava masažne hvatove glađenje i trljanje kod masaže dorzalne i plantarne strane stopala.

- Izvodi glađenje i trljanje maleolusa i ahilove tetive pri masaži skočnog zgloba.

- Razlikuje masažu prednje spolje i zadnje lože potkoljenice i izvodi glađenje itrljanje gnječenje i lupkanje a od međuhvatove valjanje čupkanje rastresanje.

- Uočava jačinu mehaničkog pritiska pri masaži koljena i izvodi

158




učenik učenik učenik glađenje trljanje i mobilizaciju patele u svim pravcima.

- Određuje masažu natkoljenice i primjenjuje gađenje trljanje gnječenje i lupkanje a od međuhvatova valjanje rastresanje štipkanje.

- Ocjenjuje da se masaža natkoljene jame mora uraditi obazrivo zbog velikih krvnih sudova i nerava u njoj.

Masaža refleksnih zona - Poznaje masažu

refleksnih zona i zna njene vrste.

- Periostnu masažu masažu vezivnog tkiva i segmentnu masažu.

- Demonstrira periostnu masažu pritiskivanjem periostne tačke jagodicama srednjeg prsta uz pomoć kažiprsta.

- Opisuje masažu vezivnog tkiva a izvodi povlačenje kože i potkožnog tkiva jagodicama trećeg i četvrtog prsta.

- Zna segmentnu masažu koja objedinjuje sve ostale oblike refleksne masaže.

- Poznaje kanale ili meridijane pri izvođenju akupunkture.

- Izvodi periostnu masažu ritmičnim pritiskivanjem periostne tačke jagodicama prstiju izvođenjem 16 pritisaka u minuti.

- Upotrebljava periostnu masažu duž kičmenog stuba i rebara kako bi postigao refleksno djelovanje na organe grudne duplje.

- Uočava promjene u lumbosakralnom predjelu i planira masažu vezivnog tkiva kako bi smanjio njegov tonus i zadebljanje.

- Određuje trajanje procedure koja traje od 15-20 minuta dok serija sadrži od 8-15 masaža.

- Uočava vezu između teorije I prakse.


- Navikava se na timski rad.


- Sprovođenje postupaka higijene radnog prostora.

159




učenik učenik učenik - Planira segmentnu

masažu i upotrebljava je na koži i potkožnom tkivu mišićima i periostu.

- Predviđa akumpunkturu i djeluje na akumpunkturne tačke.

- Poznaje akumpresuru i traži iste tačke pritiscima prstiju.

Dejsvo masaže na kožu mišiće zglobove krvotok nervni sistem - Zna lokalno opšte i

refleksno dejstvo masaže.

- Poznaje dejstvo masaže na glatku muskulaturu mišiće stomaka crijeva mokraćne bešike.

- Objašnjava masažu kao siptomatski vid liječenja i kombinuje sa ostalim metodama fizikalne terapije.

- Poznaje lokalne i opšte reakcije tkiva i organa.

- Navodi fiziološka dejstva masaže i trajanje masaže.

- Poznaje dejstvo masaže na perifgerni i centralni nervni sistem i obrazlaže dejstvo masaže na receptore nervne puteve, neurorefleksne veze na rad unutrašnjih organa.

- Uočava mehaničko i refleksno dejstvo masaže na kožu.

- Analizira reakcije bolesnika i stepen odmaklosti patološkog procesa.

- Izvodi masažu povrijeđenih i denervisanih mišića i indentifikuje atrofične mišiće.

- Određuje masažu povrijeđenog zgloba i vrši je iznad zgloba radi resorpcije u pravcu venske i limfne cirkulacije.

- Poznaje limfnu masažu i sprovodi je kako bi vrže došlo do resorpcije otoka.

- Izvodi masažu masažne kragne i povoljno djeluje na glavobolje vazomotornog porijekla.

- Poznaje reakcije bolesnika za vrijeme masaže kao i lokalne

- Razvija logičnost. - Obilazak ustanova i upoznavanje sa pravilima u tim ustanovama.

160




učenik učenik učenik promjene u regiji koju tretira.

- Formira brzinu pokreta tako da glađenje trljanje i gnječenje izvodi sa 15 pokreta u minuti lupkanje od 120-180 pokreta u minuti vibracije od 8-11 poketa u sekundi.

Indikacije i kontraindikacije - Nabraja indikacije i

kontraindikacije. - Poznaje oboljenja

povrede deformacije kod kojih se može primjeniti masaže a to su prelomi:kostiju kontrakture, ožiljci, otoci,defiormacije kičmenog stuba ,vanzglobni reumatizam, mlitave i spšastične pareze i paralize, opšti zamor, nesanica itd.

- Poznaje kontraindikacije za primjenu masaže a to su :akutna zapaljenja ,gnjojni procesi ,infektivna oboljenja, maligna oboljenja, krvarenja,opekot-ine ,zapaljenja vena itd.

- Razlikuje indikacije i kontraindikacije za primjenu masaže.

- Upotrebljava masažu samo kod povrede mekih tkiva preloma kostiju poslije imobilizacije lokalnih otoka, degenerativnih reumatskih oboljenja kičmenog stuba, vanzglobnog reumatizma, kardiovaskularnih oboljenja, bronhialne astme,opšteg zamora, poremećaja metabolizma itd.

- Uočava kontraindikovana oboljenja i povrede i ne radi masažu kod akutnih zapaljenja, gnojnih procesa, infektivnih oboljenja,malignih procesa, krvarenja opekotina itd.

- Izvodi sportsku masažu pripremnu i relaksirajućuj

- Video prikaz posljedica nestručno izvedene manuelne masaže.

161

Razred: TREĆI - OBLAST FIZIOTERAPIJA (108 časova) Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Terapijske vježbe - Definiše pojam

terapijske vježbe. - Definiše osnovne

principe vježbi. - Poznaje tipove

vježbanja. - Definiše trajanje

vježbi. - Shvata korisnost

vježbanja.

- Razlikuje aerobne od anaerobnih terapijskih vježbi.

- Uočava važnost inteziteta terapijskih vježbi.

- Ističe dužinu trajanja terapijskih vježbi.

- Obrazlaže učestalost terapijskih vježbi.

- Uviđa značaj terapijske vježbe u unapređenju i očuvanju zdravlja.

- Demonstriranje terapijskih vježbi.

Kondicioniranje - Definiše pojam

kondicioniranja. - Definiše najčešće

testove za evaluaciju rekondicioniranja.

- Uočava razliku između kondicioniranja i dekondicioniranja.

- Uočava test na ergobiciklu ili na pokretnoj traci.

- Uočava značaj testa hoda.

- Razvija svijest o značaju kondicioniranja.

- Demonstracija sprovođenja testa na ergobiciklu.

- Deminstracija testa hoda.

Rekreacija - Definiše pojam

rekreacije. - Shvata važnost

rekreacije za očuvanje zdravlja.

- Poznaje ciljeve rekreacije.

- Uočava važnost igre i zabave kao glavnih oblika rekreacije.

- Uviđa značaj rekreacije u svakodnevnom životu.

- Pretraživanje Internetu na temu:

- Ralaksacija.

Fitnes - Definiše pojam

fitnesa. - Shvata važnost

fitnesta kao mjere u očuvanju i unapređenju zdravlja.

- Zna da je fitnes spoj redovnog vježbanja i pravilne ishrane.

- Uočava izdržljivost kao glavnu karakteristiku fitnesa.

- Shvata važnost fitnesa u svakodnevnom životu.

Power point prezentacija od strane učenika na temu: - Fitnes i zdravlje.

Relaksacija - Definiše pojam

relaksacije. - Nabraja osnovne

tehnike relaksacije.

- Poznaje i izvodi

- Razlikuje opštu i lokalnu relaksaciju.

- Razlikuje autogeni trening od progresivne mišićne relaksacije

- Shvata važnost relaksacije u svakodnevnom životu.

- Izvođenje procedura sa relaksacionim dejstvom.

Seminarski rad: - Relaksacija.

162




procedure koje imaju relaksativno dejstvo.

- Shvata važnost relaksacije kao oblik prevencije stresa i zamora.

- Izvodi procedure koje imaju relaksativno dejstvo.

Velnes - Definiše pojam

velnesa. - Objašnjava važnost

velnesa u očuvanju zdravlja.

- Uočava da je pojam velnesa -skup principa.

- Ističe komponente velnesa: fitnes, kompozicija tijela, način života, odnos prema stresu, odmoru i radu.

- Shvata važnost svih komponenti velnesa i njihovu međuzavisnost.

- Shvata važnost velnesa u svakodnevnom životu.

- Power point prezentacija od strane učenika:

- Velnes i zdravlje.

163

Razred: ČETVRTI - OBLAST MANUELNE TEHNIKE (66 časova) Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Aparaturni oblici masaže (vibraciona, podvodna masaža) - Demonstrira

vibracionu i podvodnu masažu.

- Zna učestalost vibracija kod vibracione masaže i trajanje njenih aplikacija.

- Objašnjava pozitivne i negativne osobine vibracione masaže.

- Zna indikacije za lokalnu i opštu upotrebu kao i kontraindikacije.

- Objašnjava rad pulsatora kod podvodne masaže.

- Zna temperaturu vode intenzitet pritiska i dužinu trajanja procedure kod podvodne masaže.

- Poznaje indikacije i kontraindikacije kod podvodne masaže.

- Izvodi vibracionu masažu pomoću raznih nastavaka kao što su pečurke,valjci i češljevi.

- Izvodi vibracije od 3-30 treptaja u sekundi.

- Planira serije od 8-10 seansi ukupno.

- Poznaje indikacije za vibracionu masažu i radi je kod sportista rekovalescenata zamora gojaznosti.

- Poznaje indikacije za lokalnu upotrebu i radi vibracionu masažu kod postraumatskih stanja, vanzglobnog reumatizma, spastične i mlitave pareze i paralize ožiljnih tkiva itd.

- Indentifikuje kontraindikacije i masažu ne radi kod infektivnih oboljenja, zapaljenskih oštećenja krvnih i limfnih sudova, krvarenja, tumora i kožnih bolesti.

- Upotrebljava izlazni pritisak od 0.5-2.0 bara i koristi rastojanje od 5-10 cm kod podvodne masaže.

- Upotrebljava temperaturu vode od 36-37 stepeni i izvodi centripentalno.

- Razvija spsosobnost opažanja.



- Demonstriranje tehnike rukovanja aparatima i uređajima koji se koriste u terapiji.

164




podvodnu tuš masažu.

Masaža sa pritiskom-pneumo masaža - Poznaje rad

vaskulatora. - Zna kombinovati

pritisak temperaturu vibracije i ultraljubičasto zračenje u vaskulatoru.

- Demonstrira metodu liječenja ventuze.


- Upotrebljava čaše zaobljenih ivica, šibice, pamuk pri metodi ventuze.

- Poznaje rad vaskulatora i podešava ga za gornje i donje ekstremitete.

- Određuje pritisak temperaturu vibracije i ultraljubičasto zračenje.

- Predviđa uvođenje ugljen dioksida i ozona.


- Razvija osjećaj za probleme drugih.

- Upoznavanje klijenta sa terapijskom procedurom- simulacija situacije.

Krioterapija - Poznaje načine

aplikacije krioterapije a to su kriomasaža pakovanje ulošcima od smrznutog polivinila imerzije i korišćenje snijega ugljene kiseline i tečnog azota.

- Zna dužinu trajanja svake aplikacije.

- Demonstrira spore kružne pokrete.

- Objašnjava rad fritera i uređaja za krioterapiju.

- Analizira autoaplikaciju i pri tom kontroliše bolesnika.

- Upotrebljava friter i održava mu unutrašnju temperaturu od -3 do -5.

- Rukuje sa friterom kontinuirano 2 sata.

- Upotrebljava pakovanja od smrznutog polivinala i fiksira ga frotirom ili vunenom tkaninom u intervalu od 5 do 15 minuta.

- Izvodi umakanje ekstremiteta u hladnu vodu u kojoj se nalaze kocke leda.

- Poznaje korišćenje snijega, ugljene kiseline i tečnog azota kao načine aplikacija


- Usvaja navike evidencije svojih obaveza.

- Navikava se na tačnost.

- Racionalno koristi radno vrijeme.

- Upoznavanje učenika sa organizacijom rada u ustanovi-obilazak ustanove.

- Upoznavanje sa pravilima kojih se moraju poštovati u ustanovi.

- Demonstracija pravilnog rukovanja filterom i pakovanjem smrznutog polivinala.

165




hladnoće. - Planira položaje

bolesnika i uvijek upotrebljava bubrežnjak ili foliju ispod tretiranog predjela.

Primjena masaže kod patoloških stanja(fraktura,amputacija u reumatologiji) - Poznaje primjenu

masaže i kod fraktura amputacija oboljenja nervnog sistema, kod oboljenja organa za varenje, kod bolesti kardio-vaskularnih sistema.

- Zna masažne pokrete u traumatologiji.

- Opisuje održavanje higijene pravilno bandažiranje i normalnu cirkulaciju.

- Navodi dejstvo masaže kod oboljenja i povreda centralnog i perifernog nervnog sistema.

- Pojašnjava dejstvo masaže kod reumatskih oboljenja zglobova u subakutnom i hroničnom stadijumu.

- Objašnjava pripremu bolesnika pri masaži organa za varenje.

- Poznaje respiratornu gimnastiku i dejstvo masaže kod slabosti miokarda pektoralne angine.

- Izvodi masažne hvatove zajedno sa kineziterapijom.

- Određuje optimalni fiziološki položaj dijela tijela.

- Upotrebljava glađenje uz elevaciju ekstremiteta kod otoka.

- Izvodi masažu proksimalnih djelova amputiranog ekstremiteta.

- Izvodi masažu oboljelog mišića sinergista i antagonista kako bi spriječio nastanak kontraktura.

- Planira pasivan pokret kako bi vježbama opustio mišiće kod spastičnih pareza i paraliza.

- Upotrebljava masažne hvatove glađenje trljanje lupkanje i vibracije kod neuralgija i neuritisa.

- Izvodi blagu masažu u vidu glađenja gnječenja i sjeckanja kod neuroza.

- Poznaje masažu zglobova i mišića koji učestvuju u






- Vježbe izvođenja podvodne tuš masaže na odraslima i djeci, rad u manjim grupama (3-4 člana).

166




periferne staze srčanih mana i arterioskleroze.

- Zna položaje ekstremiteta kod proširenih vena u stadijumu kompezacije.

pokretu. - Upotrebljava brze

pokrete pri masaži trbušnog zida a pri masaži šupljih organa sporije.

- Izvodi masažu sa vježbama i konstantno prati stanje pulsa i pritiska kod bolesti kardiovaskularnog sistema.

Kombinovanje masaže sa fizikalnom terapijom - Poznaje

kombinovanje masaže sa drugim oblicima fizikalne terapije: hidroterapijom, termoterapijom, fototerapijom,ki-neziterapijom i elektroterapijom.

- Poznaje dejstvo hidroterapijskih procedura i to kompresa polivanja trljanja vlažnog umotavanja kupki tuševa i bazena.

- Zna dejstvo termoterapijskih procedura peloida parafina parafanga svijetlosnih kupki sauna.

- Pojašnjava redosjled masaža i toplotnih procedura kod cirkulatornih poremećaja.

- Zna kombinovati masažu i fototerapiju.

- Poznaje fiziološko dejstvo infracrvenih zraka.

- Objašnjava aktivne i pasivne metode

- Određuje početnu temperaturu u Haufeovim kupkama i postepeno je povećava sa 35 do 45 stepeni i nastavlja proceduru još 10 do 15 minuta koliko je trajalo povećanje

- Upotrebljava naizmjenično toplu vodu od 39 do 42 stepena i hladnu vodu od 15 do 20 stepeni kod kontrastnih kupki.

- Određuje pritisak od 1 do 2 bara i temperaturu od 36 do 37 stepeni kod bisernih kupki.

- Određuje pritisak udaljenost i temperaturu mlaza kod Šarkovog tuša.

- Poznaje razlike u temperaturi i naizmjenično koristi topli mlaz od 38 do 42 stepena u trajanju do 60 sekundi i hladni mlaz od 15 do 20 stepeni u


- Uviđa odnos uzroka i posljedica.

- Razvija pozitivan stav prema higijeni i zdravlju.

- Vježbe (individualno):

- Podešavanje temperature u Haufeovim kupkama.

- Podešavanje temperature vode.

- Podešavanje pritiska.

167




kineziterapije. - Nabraja fizičko-

hemijske promjene koje prouzrokuje električna struja.

trajanju od 15 do 30 sekundi i to ponavlja 4 do 5 puta.

- Upotrebljava peloid temperature 39 do 44 stepena i umotava pacijenta čaršavom plastičnom folijom i ćebetom.

- Poznaje primjenu parafina i primjenjuje ga na temperaturi od 52 do 60 stepeni.

- Upotrebljava parafango u obliku lokalnih aplikacija na 50 stepeni.

- Planira upotrebu infracrvenih zraka i poznaje rad soluks lampe.

- Izvodi pasivne i aktivne metode kineziterapije.

- Planira elektroterapijske procedure poslije masaža kod pareze i paraliza i sa njima dopunjuje efekte masaže.

168

Razred: ČETVRTI - OBLAST FIZIOTERAPIJA (66 časova)




Fototerapija – IC i UV zraci - Definiše pojam

fototerapije. - Nabraja vrste

fototerapije.

- Razlikuje infracrvene, ultraljubičaste i vidljive zrake.

- Poznaje indikacije i kontraindikacije za primjenu fototerapije.

- Poznaje terapijsko dejstvo fototerapije.




Seminarski rad: - Fototerapija,

terapijsko djestvo, indikacije i kontraindikacije.

Termoterapija – peloid, parafin, hidrokolator, sauna - Definiše pojam

termoterapije. - Definiše pojam

termoterapijskog agensa.

- Poznaje termička svojstva tkiva.

- Nabraja fiziološko i terapijsko dejstvo termoterapijskih

procedura.

- Uočava da se pod termoterapijom podrazumijeva primjena egzogene toplote.

- Shvata princip prenošenja toplote sa termoterapijskog agensa na tijelo.

- Razlikuje toplotni kapacitet i toplotnu provodljivost.

- Razlikuje peloid, parafin, hidrokolator, saunu kao oblike termoterapije.

- Shvata indikacije za primjenu termoterapije.




- Demonstracija terapijskih postupaka sprovođenja peloida, parafina, hidrokolatora, saune.

Krioterapija - Definiše pojam

krioterapije. - Zna fiziološko

dejstvo krioterapije.

- Zna terapijsko dejstvo krioterapije.

- Zna aplikacionu tehniku krioterapije.

- Razlikuje lokalno od opšteg rashlađivanja tijela.

- Koristi led ili ledenu vodu za rashlađivanje tijela.

- Izvodi aplikaciju ledom ili ledenom vodom.

- Shvata indikacije i kontraindikacije za




- Izvođenje aplikacije ledom ili ledenom vodom od strane učenika.

169




primjenu krioterapije.

Hidroterapija – kupke, tuševi - Definiše pojam

hidroterapije. - Objašnjava

termičke činioce. - Objašnjava

mehaničke činioce. - Zna fiziološko i

terapijsko dejstvo hidroterapije.

- Nabraja hidroterapijske procedure.

- Razlikuje toplo diferentnu zonu ( od 36 - 42°C), indiferentnu zonu (od 34 - 35°C) i hladnu diferentnu zonu (od 0 - 33°C).

- Ističe značaj individualne osjetljivosti na toplotu i hladnoću.

- Upoređuje hidrostatički pritisak i potisak.

- Razlikuje negativni od pozitivne hidroterapijske reakcije.

- Razlikuje opšte i polukupke.




Mehanoterapija – manuelna masaža, refleksna masaža, limfna drenaža, akupresura, šiacu - Definiše pojam

mehanoterapije. - Nabraja vrste

mehanoterapije. - Zna fiziološko i

terapijsko dejstvo mehanoterapije.

- Zna metodiku i tehniku primjene mehanoterapije.

- Razlikuje primjenu mehaničke energije pomoću specijalnih pokreta ruku i pomoću specijalnih sprava razlikuje manuelnu masažu, refleksnu masažu, limfnu masažu, šiacu.

- Uočava opšta pravila za izvođenje mehanoterapije.

- Razvija pozitivan stav prema zdravlju kao društvenoj vrijednosti.

- Demonstracija izvođenja mehanoterapije sa akcentom na pravila izvođenja.

Laser - Definiše pojam

lasera. - Nabraja vrste

lasera. - Poznaje zaštitne

mjere kod primjene lasera u terapiji.

- Razlikuje vrste terapijskih lasera.

- Poznaje osnovno terapijsko dejstvo lasera i njihovu primjenu.

- Razvija lični osjećaj odgovornosti.


- Demonstracija različitih vrsta terapijskih lasera.

- Izrada Power point prezentacije od strane učenika:

- Terapijsko dejstvo lasera i primjena.

Inhalaciona terapija (aerosoloterapija, aerojonoterapija) - Definiše poja - Razlikuje aerosol i - Razvija lični - Power point

170




inhalacione terapije.

- Nabraja vrste inhalacione terapije.

aerojonoterapiju kao dva načina inhalacione terapije.

- Razlikuje visokodisperzne od niskodisperznih aerosola.

- Razlikuje prirodne od vještačkih aerosola.

- Uočava da se aerojonoterapija primjenuje pomoću uređaja – aerojonizatora.

osjećaj odgovornosti.


prezentacija: - Inhalaciona

terapija.

Primjena jednosmjernih struja (galvanska struja, elektroforeza ljekova, dijadinamične struje, dijadinamičn struje) - Definiše pojam

jednosmijernih struja.

- Nabraja izvore jednosmjernih struja.

- Zna osnovna biofizička dejstva jednosmjernih struja.

- Objašnjava osnove aplikacione tehnike jednosmjernih struja.

- Razlikuje galvansku struju, elektroforezu ljekova, dijadinamične struje i dijadinamične struje kao vrste terapijskih procedura gdje se koristi jednosmjerna struja.

- Razlikuje indikaciju od kontaindikacije za primjenu jednosmjernih struja.



Seminarski rad: - Primjena

jednosmjernih struja.

Primjena naizmjeničnih struja (niskofrekventne, srednjofrekventne, visokofrekventne) - Definiše pojam

naizmjenične struje.

- Zna osnovna biofizička dejstva naizmjenične struje.

- Zna fiziološko i terapijsko dejstvo naizmjenične struje.

- Objašnjava osnovne aplikacione tehnike

- Poznaje način dobijanja naizmjeničnih struja.

- Razlikuje niskofrekfente, srednjefrekfente, i visoko frekfentne struje.

- Razlikuje indikacije od kontraindikacija za primjenu naizmjeničnih struja.



Seminarski rad: - Primjena

naizmeničnih struja.

171




naizmjenične struje.

Magnetoterapija - Definiše pojam

magnetoterapije. - Poznaje osnove

mehanizma dejstva magnetoterapije.

- Poznaje da se u liječenju koristi impulsno magnetno polje.

- Poznaje indikacije i kontraindikacije za primjenu magnetnoterapije.

- Razvija lični osjećaj odgovornosti..


- Prikaz slajdova koji ilustruju pojedine segmente magnetoterapije.

Sonoterapija (ultrazvuk, infrazvuk) - Definiše pojam

sonoterapije. - Zna osnove fizičkog

i biofizičkog dejstva sonoterapije.

- Zna osnove mehanizma dejstva sonoterapije.

- Zna osnove aplikacione tehnike sonoterapije.

- Razlikuje ultrazvuk i infrazvuk.

- Poznaje frekvencuje ultrazvuka koje se koriste u terapijske svrhe.

- Razlikuje kontinuirani i impulsni ultrazvuk.

- Zna načine dobijanja ultrazvuka.



172

Razred: ČETVRTI - OBLAST NEUROREHABILITACIJA (66 časova)




učenik učenik učenik Specifičnosti manuelne masaže pacijenata sa spasticitetom i rigorom - Opisuje postupak

manuelne masaže. - Opisuje reakcije

spastične i rigidne muskulature na različite tehnike manuelne masaže.

- Obavlja manuelnu masažu rigidne i spastične muskulature.

- Priprema materijala, prostor i pacijenta za obavljanje manuelne masaže.

- Razvija fine manuelne vještine.

- Razvija sposobnost komunikacije i usresređenosti na probleme pacijenta.

- Uvježbavanje manuelne masaže spastične i rigidne muskulature, vježbe - igra uloga.

Pozicioniranje tetraplegija, paraplegija i hemilegija u krevetu - Opisuje

odgovarajuće polžaje pacijenata u krevetu.

- Izvodi pozicioniranje pacijenata u skladu sa ciljevima rehabilitacije.

- Analizira značaj pravilno postavljanog polažaja pacijenta i uspjeha rehabilitacije.

- Razvila sposobnost zapažanja.

- Postavljanje pacijenta u odgovarajući položaj, igra uloga.

Rješavanje problema komunikacije sa hemiplegičnim pacijentom - Navodi i pojašnjava

probleme u komunikaciji koji mogu nastati u rehabilitacionom radu sa hemiplegičnim pacijentom.

- Upoznaje se sa načinom rješavanja problema kroz rad interdisciplinarnog tima koji učestvuje u rehabilitaciji hemiplegičnih pacijenata.

- Učestvuje na sastancima intrdisciplinarnog tima.

- Identifikuje problem sa kojim se on susrijeće u toku rada.

- Planira moguća rješenja u dogovoru sa ostalim članovima tima.



- Razvija sposobnost iznošenja sopstvenog mišljenja i uvažavanja suprotnog.

- Video prikaz komunikacije i rješavanja problema na sastancima interdisciplinarnog tima.

Potencijalne sekundarne komplikacije kod pacijenta sa spinalnim lezijama i specifičnosti primjene fizikalne terapije - Upoznaje se sa

dekubitalnim ranama, kontrakturama, dubokom venskom trombozom, bolom i osteoporozom kao potencijalnim

- Aktivno učestvuje u prevenciji sekundarnih komplikacija uz nadležnosti fizioterapeuta.

- Analizira prve znakove pojave

- Razvija pozitivan stav prema zdravlju kao društvenoj vrijednosti.

- Prikaz slajdova prvih znakova sekundarnih komplikacija.

173




učenik učenik učenik komplikacijama nakon spinalnih lezija.

- Navodi prve znake sekundarnih komplikacija.

sekundarnih komplikacija.

- Uočava indikacije za primjenu fizikalne terapije kod sekundarnih komplikacija nakon spinalnih lezija.

Specifičnosti primjene manuelne masaže, termo i hidroterapije kod djece sa cerebralnom paralizom - Upoznaje se sa

pojedinačno sa stanjem svakog djeteta oboljelog od cerebralne paralize.

- Zna postupak termoterapije.

- Zna postupak hidroterapije.

- Psihički i fizički priprema dijete za manuelnu masažu

- Priprema prostor i materijal za izvođenje termo i hidroterapije kod djece.

- Upotrebljava sve informacije kojima raspolaže,kako bi terapija bila izvedena tako da prija djetetu i da roditelji mogu imati potpuno povjerenje u fizioterapeuta.


- Razvija afinitet za rad sa djecom.

- Razvija spoosbnost komunikacije sa djecom.

- Sprovođenje postupaka termo i hidroterapije na djeci, rad u parovima.

Specifičnosti komunikacije i interakcije sa roditeljima i djecom sa psihomotornom retardacijom - Upoznaje se sa

svojim socijalnim kompetencijama.

- Navodi specifičnosti djece sa psihomotornim retardacijama.

- Zna specifičnosti komunikacije sa djecom sa psihomotornim retardacijama.

- Analizira svoje sopstvene

- vještine: empatija, razumijevanje situacije, samopouzdanje, sposobnost za komunikaciju i interakciju, aktivno slušanje.

- Prilagođava svoje sposobnosti komunikacije u što boljem razumijevanju i radu sa djecom i roditeljima djece sa psihomotornim retardacijama.


- Razvija sposobnost empatije, razumijevanja.

- Razvija sposobnost aktivnog slušanja.

- Razvija sposobnost razumijevanja djece sa pishomotornim retardacijama.

- Analiza sopstvenih vještina i komunikacije, rad u parovima.

Transferi - Poznaje tehnike - Priprema izvođenje - Razvija motoričke - Vježbe transfera

174




učenik učenik učenik transfera pacijenata.

transfera i učestvuje onoliko koliko je potrebno pacijentu za siguran transfer.

vještine. - Razvija sposobnost

prilagođavanja metoda rada potrebama pacijenta.

pacijenta, igra uloga.

Hod sa pomagalima - Nabraja tehnike

hoda sa pomagalima:

- štakama - štapom - hodalicom. - Demonstrira

tehnike hoda sa pomagalima.

- Upoređuje vrste hoda sa štakama, štapom, hodalicom.

- Obučava pacijenta korisćenju pomagala.

- Pravilno izmjeri visinu štaka (podpazušnih i podlaktnih), štapova, rukohvata i dr.

- Izvodi stavljanje i skidanje ortoze.

- Pravilno odabira odgovarajuće pomagalo za hod u odnosu na funkcionalne mogućnosti pacijenta.

- Razvija osjećaj za rad sa ljudima sa pomagalima.

- Simulacija hoda sa štakama, štapom i hodalicama.

Upravljanje invalidskim kolicima - Nabraja djelove

invalidskih kolica. - Demonstrira

upravljanje invalidskim kolicima.

- Rukuje invalidskim kolicima.

- Pomaže pacijentu onoliko koliko je potrebno u procesu pomjeranja sa kolica i ponovnom vraćanju u kolica.

- Razlikuje mehanizme za pokretanje, podešavanje visine na invalidskim kolicima.

- Razvija osjećaj za rad sa ljudima sa invalidskim kolicima.

- Upravljenje kolicima, igra uloga.

175

Razred: ČETVRTI - OBLAST SPECIJALNA REHABILITACIJA (66 časova) Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Primjena fizikalne terapije u pedijatriji - Definiše

ciljeve,indikacije I smjernice za primjenu fizikalne terapije u pedijatriji.

- Zna tehnike primjene toplote kod djece kod kojih je indikovana primjene parafina.

- Nabraja različite vrste kupki za djecu.

- Zna pravila timskog rada.

- Zna postupke fizičke i psihičke pripreme djeteta za različite vrste masaža i terapija.

- Priprema prostor za izvođenje fizikalne terapije kod djece (optimalna klima, okruženje bez nepotrebnih stimulusa i dr.).

- Izvodi manuelnu masažu, podvodnu tuš masažu kod djece za čija stanja je indikovana ova terapija.

- Upotrebljava tehnike primjene toplote kod djece kod koje je indikovana primjena peloida ili parafina.

- Primjenjuju razne vrste kupki indikovanih za djecu.

- Sarađuje sa ostalim članovima unutar tima.

- Priprema dijete psihički i fizički za različite vrste masaža i terapija.

- Razvija senzibilitet za rad sa djecom.

- Priprema prostora za izvođenje fizioterapijskih postupaka, rad u parovima.

- Izvođenje postupaka manuelne masaže i podvodne tuš masaže uz primjenu različitih kupki- vježbe na djetetu uz nadležnost stručnog lica, rad u manjim grupama.

Oboljenja poliomielitisa kod djece - Zna definiciju

poliomielitisa i kliničku sliku djece oboljele od polimielitisa.

- Psihički i fizički priprema dijete za različite fizikalne procedure.

- Aktivno učestvuje u procesu sprovođenja fizikalnih procedura indikovanih za djecu oboljelu od polimelitisa.

- Priprema prostor i adekvatan materijal za sprovođenje


- Priprema prostora, materijala i psihička priprema djece za različite fizikalne procedure-rad u manjim grupama.

176




fizikalnih procedura.

Kongenetalna oboljenja djece - Poznaje simptome

kongenitalnog iščašenja kuka.

- Nabraja i pojašnjava deformitete kičme.

- Zna kongenitalne i razvojne anomalije stopala.

- Aktivno učestvuje u pripremi i procesu rehabilitacije i fizikalnog tretmana djece sa kongenitalnim oboljenjima:

- kongenitalnog mišićnog tortiksa,

- kongenitalnog iščašenja kuka,

- deformitetima kičme,

- kongenitalnim razvojnim, anomalijama.

- Pruža psihološku podršku djeci tokom tretmana i procesa oporavka.


- Power point prezentacija od strane učenika:

- Kongenitalna oboljenja djece i pravilni postupci pružanja psihološke podrške djeci tokom tretmana.

Reumatska oboljenja djece - Poznaje znake

juvenilnog artritisa i reumatske groznice.

- Priprema prostor i klijenta za postupke sprovođenja fizikalne terapije kod juvenilnog reumatoidnog atritisa.

- Aktivno učestvuje u procesu fizikalne terapije nakon reumatske groznice.


- Pripremanje prostora, klijenta i aktivno učestvovanje u postupcima fizikalne terapije djece sa reumatskim oboljenjima-rad u parovima.

Postraumatska oštećenja - Navodi posljedice

trauma djece prilikom porođaja.

- Opisuje ostala postraumatska oštećenja kod djece.

- Aktivno učestvuje u procesu sprovođenja fizikalne terapije kod posljedica traumatskih oštećenja.

- Priprema prostor za izvođenje fizikalne terapije.

- Pruža psihološku i po potrebi fizičku pomoć djetetu tokom oporavka.


- Izrada seminarskog rada na temu postraumatska oštećenja kod djece.

177




Rehabilitacija odraslih - Zna kompleksnost

pristupa rehabilitaciji odraslih osoba.

- Navodi i pojašnjava značaj poštovanja ljudskih prava.

- Uspostavlja adekvatnu komunikaciju sa pacijentom.

- Poštuje ljudska prava u radu sa pacijentima.

- Razvija vještinu komunikacije.

- Vježba: Pravila uspješne komunikacije-rad u parovima.

- Primjena fizikalne terapije u kardiologiji

- Definiše ciljeve, indikacije, kontraindikacije i smjernice za primjenu fizikalne terapije u kardiologiji.

- Izvode manuelnu masažu,limfnu drenažu indikovanu za kardiološke pacijente.

- Primjenjuju razne vrste kupki indikovanih za kardiološke pacijente.

- Podešava adekvatnu temperaturu i položaj za pacijente sa oštećenom perifernom cirkulacijom.

- Razvija fine motoričke vještine.

Vježbe: - Izvođenje

postupaka manuelne masaže i limfne drenaže, igra uloga.

- Podešavanje temperature i pacijenta u odgovarajući položaj-igra uloga.

Primjena fizikalne terapije u pulmologiji - Definiše

ciljeve,indikacije, kontraindikacije i smjernice za primjenu fizikalne terapije kod pacijenata sa disfunkcijom pulmonarnog sistema.

- Izvodi manuelnu masažu, podvodnu tuš masažu.

- Primjenjuje razne vrste kupki kao i inhalacije indikovane za pacijente sa disfunkcijom pulmonarnog sistema.

- Aktivno učestvuje u procesu sprovođenja fizikalne terapije pacijenata sa hroničnom plućnom disfunkcijom.

- Pruža psihičku i fizičku pomoć pacijentu tokom procesa oporavka.

- Razvija umješnost u radu, samoinicijativnost i smisao za sobro organizovanje posla.

- Izvođenje postupaka podvodne tuš masaže i pružanje psihološke pomoći pacijentu tokom oporavka- igra uloga.

Primjena fizikalne terapije u gerijatriji

- Pravi plan prevencije pada i

- Razvija osjećaj tačnosti,

- Izrada plana prevencije pada i

178




- Definiše ciljeve,indikacije, kontraindikacije i smjernice za primjenu fizikalne terapije u gerijatriji.

- Definiše ciljeve preventivnog djelovanja u okviru rehabilitacije starih.

- Zna kako razgovarati i aktivno slušati probleme starih ljudi.

- Poznaje specifičnosti starog doba.

prilagođavanja prostora u kome živi stara osoba.

- Uočava značaj rehabilitacije u zajednici.

- Aktivno učestvuje u procesu sprovođenja fizikalne terapije pojedinih stanja u gerijatriji.

- Pruža psihološki i fizičku pomoć starim licima tokom procesa oporavka.

principijalnosti, dosljednosti.

prilagođavanja prostora u kojima živi stara osoba i pružanje psihološke pomoći starim ljudima.

179

Razred: ČETVRTI - OBLAST KLINIČKA PRAKSA (99 časova) Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Fizioterapeut – lična higijena - Definiše pojam

lične higijene. - Razumije vezu

između lične higijene i zdravlja.

- Opisuje načine redovnog održavanja higijene i njege tijela (kože i sluznica), higijene usta i zuba, odjeće, obuće i drugih sredstava za ličnu upotrebu.

- Razumije da pored zdravstvenih, postoje i estetski, kulturni, psihološki i ekonomski razlozi održavanja lične higijene i načina odjevanja.

- Vodi računa o svojoj ličnoj higijeni (kože, usta, zuba, odjeće, obuće..).

- Analizira posljedice neodržavanja i neadekvatnog održavanja higijene.

- Sprovodi opšte i specifičnih mjera u cilju spriječavanja i širenje zaraznih bolesti.




- Pretraživanje Interneta na temu: Održavanje lične higijene i njega lica,tijela i kože.

Komunikacija sa klijentom - Definiše pojam i

funkciju komunikacije sa klijentom.

- Poznaje bonton u poslovnoj komunikaciji.

- Razumije šta podstiče, a šta ometa konstruktivnu komunikaciju.

- Upoznaje se sa pojmom konflikta, razlozima njegovog nastanka i mogućim ishodima.

- Vrednuje značaj interpersonalne komunikacije u međuljudskim odnosima.

- Strpljivo sasluša pacijenta.

- Razvija timski duh jasnom i profesionalnom komunikacijom sa kolegama.

- Koristi dobru komunikaciju za razvijanje odnosa poverenja i poštovanja.

- Uočava da je ljubaznost standard ponašanja u komunikaciji sa klijentom.

- Pokazuje ljubaznost od samog ulaska


- Razvija kulturu dijaloga i komunikacije sa klijentom.


- Povezuje uzroke i posledice.

- Komunikacija sa klijentom-igra uloga.

180




pacijenta u radnu prostoriju.

- Pravilno i jasno se izražava.

- Koristi persiranje u komunikaciji sa klijentom.

- Kontroliše emocije, izbjegava pretjeranu privatnost i bliskost.

- Razlikuje smetnje u komunikaciji.

- Manifestuje nenasilne oblike ponašanja i komunikacije sa klijentom.

Higijena radnog prostora - Definiše pojam

higijene radnog prostora.

- Objašnjava važnost higijene radnog prostora za prevenciju i kontrolu širenja (suzbijanja) za-raznih bolesti.

- Definiše pojam dezinfekcije i sterilizacije.

- Nabraja različita sredstva za higijenu radnog prostora.

- Održava higijenu radnog prostora.

- Upotrebljva odgovarajuća sredstva za održavanje higijene radnog prostora.

- Uočava značaj higijene radnog prostora za što kvalitetnije obavljanje poslova.

- Razlikuje dezinfekciju od sterilizacije.

- Rukuje aparatom za sterilizaciju.

- Priprema instrumente za sterilizaciju.




- Sprovođenje postupaka higijene radnog prostotra, dizenfekcije i sterilizacije instrumenata, pribora- rad u manjim grupama.

Čitanje i razumijevanje propisane terapijske procedure - Pojašnjava

terapijski karton. - Razumije koju

vrstu terapijske procedure treba primijeniti.

- Objašnjava propisanu temperaturu.

- Analizira napisane podatke u terapijskom kartonu.

- Pridržava se upustava iz terapijskog kartona.

- Planira izvođenje



- Analiza podataka iz terapijskog kartona- belježenje i obrazlaganje zapažanja- individualni rad.

181




- Objašnjava na koji dio tijela treba primijeniti propisanu terapiju.

- Pridržava se propisanog trajanja terapijske procedure.

terapijske procedure onako kako je napisano u terapijskom kartonu.

Priprema radnog mjesta - Demonstrira

pripremu radnog mjesta za izvođenje peloidne aplikacije i peloidne kupke.

- Demonstrira pripremu radnog mjesta za izvođenje biserne i aroma kupke.

- Zna pripremu radnog mjesta za izvođenje manuelne masaže.

- Objašnjava pripremu radnog mjesta za izvođenje podvodne tuš masaže.

- Objašnjava uključivanje aparata.

- Održava radno mjesto čistim i dobro osvetljenim.

- Priprema i čisti kadu za podvodnu tuš masažu, bisernu i aroma kupku.

- Priprema sto za primjenu manuelne masaže.

- Sprovodi proceduru pripreme radnog mjesta za primjenu peloidne aplikacije.

- Pravilno uključije aparat za podvodnu tuš masažu.

- Čisti i priprema kadu za podvodnu tiš masažu, bisernu i aroma kupku poslije završene terapijske procedure.

- Stiče osjećaj odgovornosti.

- Uočava važnost pravilne pripreme radnog mjesta.



Vježbe: - Priprema radnog

mjesta-rad u parovima.

- Priprema kade individualni rad.

- Pravilno uklučivanje uparata za podvodnu tuš masažu-individualni rad.

Upoznavanje sa posljedicama nestručnog rukovanja aparatima i uređajima koji se koriste u terapiji - Demonstrira

pravilno rukovanje aparatima i uređajima.

- Opisuje posljedice nestručnog rukovanja aparatima i uređajima.

- Poznaje posledice ostavljanja uređaja da radi bez

- Uočava posljedice nestručnog rukovanja aparatima i uređajima.

- Pravilno rukuje aparatima i uređajima.

- Vrši vizuelnu kontrolu ispravnosti aparata i opreme.

- Razvija spsosbnost opažanja.



- Demonstriranje tehnike rukovanja aparatima i uređejima koji se koriste u terpiji.

182




kontrole. - Rukuje sa aparatima u skladu sa upustvom proizvođača.

Priprema i upoznavanje klijenta sa terapijskom procedurom koja će biti primijenjena - Objašnjava klijentu

koja terapijska procedura će biti primijenjena.

- Navodi i pojašnjava terapijsko dejstvo procedure.

- Definiše metodiku primjene terapijske procedure.

- Pojašnjava tehniku primjene terapijske procedure.

- Objašnjava mehanizam dejstva terapijske procedure.

- Daje kratak opis terapijske procedure.

- Psihički i fizički priprema klijenta za terapijsku proceduru.

- Zna terapijsko dejstvo primijenjene terapijske procedure.

- Zna tehniku primjene terapijske procedure.

- Analizira mehanizam dejstva terapijske procedure.


- Razvija osjećaj za probleme drugih.

- Upoznavanje klijenta sa terapijskom procedurom- simulacija situacije.

Organizovanje rada u skladu sa pravilima ustanove u kojoj se obavlja praksa - Poznaje

organizaciju rada u ustanovi u kojoj se obavlja praksa.

- Definiše pojam poslovne obaveze.

- Definiše pojam radnog vremena.

- Poštuje pravila ustanove u kojoj se obavlja praksa.

- Izvršava svoje radne obaveze u skladu sa pravilima ustanove u kojoj se obavlja praksa.


- Usvaja navike evidencije svojih obaveza.


- Racionalno koristi radno vrijeme.

- Upoznavanje učenika sa organizacijom rada u ustanovi-obilazak ustanove.

- Upoznavanje sa pravilima kojih se moraju poštovati u ustanovi.

Primjena podvodne tuš masaže – odrasli i djeca - Definiše pojam

podvodne tuš masaže.

- Objašnjava terapijsko dejstvo podvodne tuš masaže.

- Poznaje metodiku primjene podvodne tuš masaže.

- Poznaje izlazni pritisak tuša kojim se vrši masaža.

- Objašnjava poprečno i koso

- Primjenjuje kombinaciju tuša i kupke kod podvodne tuš masaže.

- Uočava da jačina termičkog nadražaja zavisi od temperature vode.

- Uočava da jačina mehaničkog dejstva zavisi od hidrostatičkog kao i direktnog mehaničkog






- Vježbe izvođenja podvodne tuš masaže na odraslima i djeci, rad u manjim grupama (3-4 člana).

183




usmjeren pritisak mlaza tuša kojim se vrši masaža.

- Definiše linearno, spiralno i kružno vođenje mlaza tuša.

- Poznaje propisanu temperaturu vode.

- Navodi vrijeme trajanja podvodne tuš masaže.

- Poznaje indikacije i kontraindikacije za primjenu podvodne tuš masaže.

pritiska mlaza vode.

- Uočava da jačina hemijskog nadražaja zavisi od sadržaja rastvorenih hemijskuh materija u vodi.

- Vrednuje značaj usmjeravanja mlaza tuša pod pritiskom prema tijelu klijenta.

- Koristi izlazni pritisak od 0.5 – 2 bara.

- Uočava razliku između izlaznog pritiska tuša i stvarnog pritiska koji djeluje na tijelo.

- Vrednuje važnost rastojanja od tuša do tijela.

- Razlikuje poprečno i koso usmjeren mlaz tuša.

- Provjerava propisanu temperaturu vode.

- Izvodi podvodnu tuš masažu spiralnim, linearnim ili kružnim pokretima tuša.

- Vrednuje važnost izvođenja podvodne tuš masaže u smjeru venske cirkulacije i limfe.

- Razlikuje indikacije od kontraindikacija za primjenu podvodne tuš masaže.

Primjena biserne i aroma kupke – odrasli i djeca - Definiše pojam - Analizira - Razvija osjećaj - Vježbe izvođenja

184




biserne i aroma kupke.

- Definiše opšte i polukupke.

- Objašnjava način dobijanja i pripreme biserne i aroma kupke.

- Definiše termičko, hemijsko i mehaničko dejstvo biserne i aroma kupke.

- Poznaje propisanu temperaturu vode.

- Navodi vrijeme trajanja biserne i aroma kupke.

- Poznaje indikacije i kontraindikacije za primjenu biserne i aroma kupke.

kombinaciju vazduha i vode kod biserne kupke.

- Razlikuje bisernu od aroma kupke.

- Razlikuje aromatična ulja kod pripreme aroma kupke.

- Uočava da jačina hemijskog nadražaja zavisi od sadržaja rastvorenih hemijskuh materija i aromatičnih ulja u vodi.

- Uočava da jačina termičkog dejstva zavisi od temperature vode.

- Uočava da jačina mehaničkog dejstva zavisi od hidrostatičkog pritiska i mjehurića vazduha.

- Provjerava propisanu temperaturu vode.

- Izvodi pripremu biserne i aroma kupke.

- Razlikuje indikacije od kontraindikacija za primjenu biserne i aroma kupke.

odgovornosti. - Stiče

samopouzdanje i sigurnost.


biserne i aroma kupke na odraslima i djeci, rad u manjim grupama (3-4 člana).

Primjena peloidnih kupki - Navodi definiciju

pelidne kupke. - Definiše terapijsko

dejstvo peloidne kupke na organizam.

- Definiše mehanizam dejstva peloidne kupke na organizam.

- Poznaje način pripreme peloidne

- Analizira odnos vode i peloida u pripremi peloidne kupke.

- Razlikuje gustu od rijetke peloidne kupke.

- Razlikuje opšte, polukupke i lokalne peloidne kupke.

- Razlikuje mehaničko,


- Uviđa odnos uzroka i posljedica.

- Razvija pozitivan stav prema higijeni i zdravlju.

- Pretraživanje interneta na temu:

- Poploidne kupke i njihova primjene.

185




kupke. - Objašnjava odnos

vode i peloida u pripremi peloidne kupke.

- Definiše opštu, polukupku i lokalnu peloidnu kupku.

- Navodi propisanu temperaturu peloidne kupke.

- Navodi vrijeme trajanja pelidne kupke u terapiji.

- Nabraja indikacije i kontraindikacije za primjenu peloidne kupke.

termičko i hemijsko dejstvo pelidne kupke.

- Poznaje dejstvo hidrostatičkog pritiska na organizam kod primjene peloidne kupke.

- Provjerava propisanu temperaturu peloidne kupke.

- Izvodi pripremu peloidne kupke.

- Razlikuje indikacije od kontraindikacija za primjenu peloidne kupke.

Primjena peloidnih aplikacija – odrasli i djeca - Definiše peloide. - Poznaje vrste

peloida. - Poznaje fizičko -

hemijska svijstva pelida.

- Objašnjava terapijsko dejstvo peloida na organizam.

- Definiše tehniku i metodiku primjene pelida.

- Objašnjava opšte i lokalne aplikacije pelioda.

- Zna indiferentnu temperaturu pelida.

- Navodi vrijeme trajanja peloidne aplikacije.

- Razlikuje podjelu peloida prema porijeklu i osobinama.

- Razlikuje fizička, fizičko-hemijska i termička dejstva peloida na organizam.

- Razlikuje opštu od lokalne primjene peloida.

- Provjerava temperaturu peloida prije aplikacije.

- Izvodi peloidnu aplikaciju.









- Fizička i hemijska svojstva peloida i njihovo termičko dejstvo na orhanizam.

Primjena manelne masaže - Definiše pojam

manuelne masaže. - Nabraja vrste

manuelne masaže. - Nabraja vrste

terapijske manuelne masaže.

- Uočava da je manuelna masaža najčešće primjenjivani vid mehanoterapije.

- Aktivno učestvuje u postupku




- Izvođenje tehnike manuelne masaže-igra uloga.

186




- Nabraja vrste hvatova kod primjene manuelne masaže.

- Definiše fiziološko dejstvo manuelne masaže.

- Definiše metodiku primjene manuelne masaže.

- Objašnjava tehniku primjene manuelne masaže.

- Poznaje opšta pravila za izvođenje manuelne masaže.

- Poznaje indikacije i kontraindikacije za primjenu manuelne masaže.

sprovođenja terapijske, sportske i kozmetičke masaže.

- Aktivno učestvuje u sprovođenju klasične terapijskue masaže, limfne drenaže i refleksnue masažue kao podvrste terapijske masaže.

- Upotrebljava sistem metodičkih pokreta ruku – hvatova koji se primjenjuju na klijentu kao pasivnom objektu.

- Razlikuje direktno mehaničko dejstvo manuelne masaže na tkiva od refleksne reakcije tkiva i organa.

- Uočava aktivnu hiperemiju arteriola i kapilara.

- Razlikuje analgetičko od spazmolitičkog dejstva masaže.

- Uočava relaksantno i sedativno dejstvo manuelme masaže.

- Razlikuje osnovne hvatove manuelne masaže: glađenje, trljanje, gnječenje, lupkanje i vibracije.

- Upotrebljava hvat glađenja kao početni i završni hvat kod primjene manuelne masaže.

- Izvodi glađenje


- Razvija sposobnost

opažanja.

187




sporim i ritmičkim pokretima u vidu klizanja.

- Uočava dejstvo hvata glađenja na površinska tkiva.

- Izvodi hvat trljanja jagodicom jednog ili više prstiju.

- Koristi jači pritisak i sporije pokrete za vrijeme izvođenja hvata trljanja.

- Uočava da smjer izvođenja hvata trljanja nije od značaja.

- Analizira terapijsko dejstvo hvata trljanja.

- Izvodi hvat gnječenja isključivo za masažu mišića.

- Izvodi hvatove valjanja i tresenja kao vrsta hvata gnječenja.

- Izvodi hvat lupkanja kao niz odsječnih udara.

- Izvodi hvat vibracija vrhom jednog ili više prstiju.

- Poznaje nadražajno dejstvo hvata vibracija.

- Postavlja pacijenta u sjedeći ili ležeći položaj zavisno od tehnike masaže.

- Uočava da hvatovi ne smiju biti bolni za klijenta.

- Analizira indikacije i kontraindikacije za primjenu.

Specifičnosti komunikacije i interakcije sa klijentom prije, u toku i poslije izvođenja manuelne masaže - Poznaje - Uočava važnost - Shvata važnost - Komunikacija sa

188




specifičnost komunikacije sa klijentom prije izvođenja manuelne masaže.

- Objašnjava specifičnosti tjelesnog dodira kod izvođenja manuelne masaže.

stvaranja prijatne atmosfere u toku izvođenja manuelne masaže.

- Vrednije manuelnu masažu kao specifičnu vrstu komunikacije sa klijentom.

- Na profesionalan način komunicira sa pacijentom prije, za vrijeme i poslije sprovođenja manuelne masaže.

profesionalnosti u radu.

- Shvata važnost adekvatne komunikacije.

pacijentom prije, za vrijeme i poslije izvođenja manuelne masaže- simulacija situacije.

Poštovanje privatnosti klijenta - Navodi norme

kodeksa profesionalne etike.

- Definiše pojam profesionalne tajne.

- Definiše pojam ljudskog dostojanstva.

- Analizira norme kodeksa profesionalne etike.

- Vrednuje značaj čuvanja profesionalne.

- Analizira razloge poštovanja privatnosti klijenta kao poslovne obaveze.



- Simulacija slučaja poštovanja i nepoštovanja privatnosti klijenta- rad u manjim grupama.

Upoznavanje sa posljedicama nestručnog i neprofesionalnog izvođenja manuelne masaže - Nabraja posljedice

nestručnog i neprofesionalnog izvođenja manuelne masaže.

- Reaguje na pojavu bola kod klijenta za vrijeme izvođenja manuelne masaže.

- Shvata da pojava napetosti u mišićima znači nestručno izvođenje manuelne masaže.


- Video prikaz posljedica nestručnog izvođenja manuelne masaže.

Transfer pacijenta ili klijenta - Navodi tehnike

transfera pacijenata.

- Priprema izvođenje transfera pacijenta.

- Pomaža pacijentu onoliko koliko je potrebno za sigaran transfer.


- Simulacija pacijenta kome je potrebna pomoć pri transferu, pomoć pri transferu-rad u parovima.

Hod sa pomagalima - Nabraja vrste - Upoređuje vrste - Razvija osjećaj - Izvođenje

189




pomagala. - Navodi tehnike

hoda sa pomagalima.

hoda sa štakama, štapom, hodalicom.

- Izvodi stavljanje i skidanje ortoze.

odgovornosti. postupaka skidanja i stavljanja otroze- igra uloga.

Vožnja invalidskih kolica - Definiše pojam

invalidskih kolica. - Navodi vrste

invalidskih kolica. - Opisuje

upravljanje invalidskim kolicima.

- Razlikuje kolica na ručni pogon od elektromotornih invalidskih kolica.

- Pomaže po potrebi pacijentima sa invalidskim kolicima.


- Upravljanje kolicima-igra uloga (pacijent-tehničar).

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - I. Anđelković, A. Stajkovac, A. Ilić: Anatomija i fiziologija - udžbenik za I razred

medicinske i zubotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,2005.

- P. Keros, B. Matković: Anatomija i fiziologija - udžbenik za učenike srednjih medicinskih škola, Naklada Ljevak, Zagreb,2006.

- Lj. Mijatov, N. Mihić: Repertorium - anatomski praktikum, Educa, Novi Sad,1989. - N. Bukurov: Anatomska beležnica, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd,1992. - A. Cassan(prevela sa španskog G. Mihajlović).: Školski fiziološki atlas, Kreativni

centar, Beograd,2004. - Š. Plut: Anatomija in fiziologija človeka – Udžbenik, DZS, Ljubljana, 2002. - T. Mozetič, A. Slapnik: Anatomija in fiziologija človeka - delovni zvezek, DZS,

Ljubljana, 2000. - Z. Miletić, S. Zorić: Osnovi masaže, Beograd,1996. - L. Lidel, S. Tomas: Masaža, Panonia, Novi Sad, 2005. - J. Milošević, M. Stošić: Tehnike akupresure, Tomić i sinovi, Beograd, 2003. - V. Mihajlović: Fizikalna terapija, Obodsko slovo-Rijeka Crnojevića, Beograd,

2002. - M. Obradović: Opšta kineziterapija sa osnovama kineziologije, Štamparija Obod,

Cetinje, 2002. - S. Jović: Neurorehabilitacija, izdavač: S. Jović, štampa- I.P.”Filip Višnjić”,

Beograd, 2004. - M. Majkić: Klinička kineziterapija, Medicinski fakultet, Zagreb,1989. - M. Pavlović: Odabrana poglavlja iz opšte kineziterapije, Junior, Beograd, 2004. - M. Obradović: Opšta kineziterapija sa osnovama kineziologije, UCG, Podgorica

2002. 6. Materjalni uslovi za izvođenje nastave - Opremljen kabinet za anatomiju sa fiziologijom; - grafoskopi, PC uređaji i LCD projektori; - mikroskop i trajni preparati ćelija i tkiva; - modeli, kako anatomski tako i funkcionalni, različitih organskih sistema i

pojedinačnih organa ( model skeleta i muskulature čovjeka, model srca, pluća, mozga, jetre, kože, oka, uha itd);

- anatomske karte - slike različitih organa i organskih sistema;

190

- poželjni su i kompjuterski programi za izučavanje i ponavljanje gradiva (software na CD-ROM-u) i različite oblasti istraživanja na DVD-ROM-u;

- korektivna pomagala (ulage, šine, mitele); - opremljena odjeljenje za fizikalnu terapiju; - fabrički prospekti aparata, različiti modeli; - rekviziti u sali za kinezioterapiju, aparati i fizikalni agensi; - rekviziti za sport i rekreaciju i dr. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - U okviru svake oblasti provjeravaju se i ocjenjuju: - praktični rad na vježbama (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom

periodu); - usmena obrazloženja učenika (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom

periodu). - Ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih ocjena u klasifikacionom

periodu. - Zaključna ocjena iz navedenih oblasti izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u

klasifikacionim periodima. - Konačna ocjena iz praktične nastave je jedinstvena i izvodi se iz ocjena iz

predmetnih oblasti uz saglasnot svih nastavnika praktične nastave koji su realizovali pojedine oblasti.

- Ukoliko se nastavnici ne dogovore oko jednistevne ocjene ocjenu će usaglasti nadležni organ škole.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika Oblast Anatomija sa fiziologijom - Doktor medicine. Ostale oblasti - Diplomirani fizioterapeut; - viši fizioterapeutski tehničar. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Lokomotorni sistem - Masaža glave, vrata,

lica, grudnog koša i dr. - Položaj bolesnika u

postelji - Tjelesne tečnosti - Urin, mokrenje,

evidencija i posmatranje urina

- Krv - Kardiovaskularni

sistem - Primjena fizikalne

terapije u kardiologiji - Mjerenje i belježenje:

krvnog pritisk,

- Anatomija i fiziologija

- Lokomotorni sistem - Tjelesne tečnosti - Krv - Kardiovaskularni sistem - Respiratorni sistem - Digestivni sistem - Promet materija i energije - Tjelesna temperatura i

njena regulacija - Urinarni sistem - Genitalni sistem - Endokrini sistem - Nervni sistem

191


Predmet Znanja temperature, disanja, pulsa

- Respiratorni sistem - Primjena fizikalne

terapije u pulmologiji - Sputum, kašalj i vrste

kašlja - Digestivni sistem - Ishrana bolesnika - Promet materija i

energije - Tjelesna temperatura i

njena regulacija - Urinarni sistem - Genitalni sistem - Endokilni sistem - Nervni sistem - Latinski nazivi - Vođenje protokola i

izdavanje rezultata

- Latinski jezik - Pravilna izgovora - Pravilan naglasak - Receptura

- Elektroliti - Krv, dizenfekcija i

sterilizacija - Digestivni sistem - Urinarni sistem - Urin, posmatranje

urina

- Hemija - Voda, kiseonik, ozon - Rastvori elektrolita - Osnovi metabolizma - Vitaini, ugljeni hidrati - Puferi

- Rehabilitaciona i bolnička jedinica


- Dekubitis - Prijem i medicinsko

sanitarna obrada - Priprema i

upoznavanje klijenta sa terapijskom procedurom koja će biti primjenjena

- Položaj bolesnika u postelji

- Masaža - Izlučevine - Vitalne funkcije - Aplikacija ljekova - Ishrana bolesnika - Pružanje prve pomoći - Zavoji - Hod sa pomagalima - Transferi


- Proces rehabilitacije - Sprečavanje intrahospitalnih

infekcija - Dekubitis - Prijem i medicinsko

sanitarna obrada bolenika - Položaj bolesnika u postelji - Izlučevine - Vitalni znaci - Posmatranje povrijeđenih i

oboljelih - Ortetika i protetika - Rehabilitacija djece,

odraslih i starih

192


Predmet Znanja - Vožnja invalidskih

kolica - Sprečavanje

intrahospitalnih infekcija

- Izlučevine - Krv

- Mikrobiologija sa epidemiologijom

- Infekcije i zarazna bolest - Imunologija - Bakterije, mikroorganizmi

- Promet materija i energije

- Digestivni sistem - Posmatranje bolesnika

- Patologija - Opšti pojmovi o bolesti i uzroku nastanka



- Komunikacija sa pacijentima, rodbinom

- Psihička priprema pacijenta za različite dijagnostičke procedure


- Specifičnosti komunikacije sa roditeljima i djecom sa psihomotornim retardacijama

- Psihilogija i komunikologija - Komunikacija sa pacijentima, pomoć pacijentima u procesu ozdravljenja

- Promjene i poremećeji duševnog života

- Pravila uspješne i neuspješne komunikacije



- Masaža - Relaksacija - Masažni hvatovi

(glađenje, trljanje, gnječenje, lupkanje, vibracije)




- Indikacije i kontraindikacije

- Masaža refleksnih zona

- Manuelne tehnike - Masaža - Relaksacija - Masažni hvatovi (glađenje,





- Indikacije i kontraindikacije - Masaža refleksnih zona - Aparaturni oblici masaže - Masaža sa pritiskom - Krioterapija - Primjena masaže kod

patoloških stanja (fraktura,

193


Predmet Znanja - Aparaturni oblici

masaže - Masaža sa pritiskom - Krioterapija - Primjena masaže kod



- Masaža i hidroterapija - Masaža i termoterapija - Masaža i fototerapija - Masaža i

kinezioterapija - Masaža i

elektroterapija - Specifičnosti primjene

manuelne masaže, termo I hidroterapije kod djece sa cerebralnom paralizom

- Primjena podvodne i tuš masaže

- Primjena manuelne masaže

amputacija) - Kombinovanje masaže sa

fizikalnom terapijom - Masaža i hidroterapija - Masaža i termoterapija - Masaža i fototerapija - Masaža i kinezioterapija - Masaža i elektroterapija

- Terapijske vježbe - Kondicioniranje - Relaksacija - Fitnes - Velnes - Fototerapija - Termoterapija - Hidroterapija - Inhalaciona terapija - Primjena

jednosmjernih struja - Primjena naizmeničnih

struja - Magnoterapija - Sonoterapija

- Fizioterapija - Terapijske vježbe - Kondicioniranje - Relaksacija - Fitness - Velnes - Fototerapija - Termoterapija - Hidroterapija - Inhalaciona terapija - Faradska i neofaradska

struja - Srednjefrakventne,

visokofrakventne i interferentne struje

- Magnetoterapija - Sonoterapija

- Nervni sistem - Kardiovaskularni

sistem - Krv - Urinarni sistem - Genitalni sistem - Respiratorni sistem - Digestivni sistem - Aplikacija ljekova

- Farmakologija - Farmakologija CNS - Farmakologija

kardiovaskularnog sistema - Farmakologija krvi, voda,

elektroliti - Farmakologija urogenitalnog

trakta - Farmakologija respiratornog

sistema

194


Predmet Znanja - Farmakologija dighestivnog

trakta - Imunofarmakologija - Hemioterapija malignih

oboljenja - Toksikologija

- Prva pomoć - Prijem bolesnika i

lična higijena - Specifičnosti primjene

manuelne masaže, termo i hidroterapije kod djece sa cerebralnom paralizom

- Upravljanje invalidskim kolicima

- Primjena fizikalne terapije u pedijatriji

- Specifičnosti komunikacije sa i interakcije sa pacijentom prije, u toku i poslije izvođenja manuelne masaže

- Poštovanje privatnosti klijenta

- Etika - Humanitarne organizacije i prva pomoć


- Timski rad - Etički odnos prema osobama

sa tjelesnim oštećenjima - Etički odnos prema osobama

sa hendikepom - Etički odnos prema djeci - Etički osnos prema starim

ljudima - Čuvanje medicinske tajne - Poštovanje ljuskog života

- Lokomotorni system - Prva pomoć, zavoji - Transferi kod pacijenta - Hod sa pomagalima - Invalidska kolica - Primjena masaže kod

fraktura i amputacija - Specifičnosti primjene

manuelne masaže , termo i hidroterapije kod djece sa cerebralnom paralizom


- Fizioterapija lokomotornog sistema



- Miopatije (oboljenja mišića) - Fizioterapija nakon

amputacija


- Specifičnosti primjene manuelne masaže, termo i hidroterapije kod djece sa cerebralnom paralizom

- Transferi - Vožnaj invalidskim

kolicima - Hod sa pomagalima

- Neurorehabilitacija - Rehabilitacija Hemiplegija - Cerebralna paraliza - Transferi - Preskripcije invalidskih

kolica - Pomagala

195


Predmet Znanja - Primjena fizikalne

terapije u pedijatriji - Kardiovaskularni

sistem - Primjena fizikalne

terapije u kardiologiji - Respiratorni sistem - Primjena fizikalne

terapije u pulmologiji - Primjena fizikalne

terapije u gerijatriji

- Specijalna rehabilitacija - Rehabilitacija djece - Rehabilitacija

kardiovaskularnih oboljenja - Rehabilitacija plućnih

bolesti - Rehabilitacija starih

- Kosti i mišiča glave, gornjih i donjih ekstremiteta

- Likovna umjetnost sa estetikom

- Crtanje portreta, stojeće i sjedeće figure

- Ishrana bolesnika - Ishrana djece odojčadi

starih - Bolesti nepravilne

ishrane

- Zdrava ishrana i dijetetika - Načela zdrave ishrane - Ishrana različitih kategorija

ljudi - Bolesti nepravilne ishrane i

odgovarajuće dijete - Primjena struja u

fizioterapiji - Odabrana poglavlja iz fizike - Nastanak biostruja

- Princip rada EKG, skenera, magnetne rezonance, endometrije, radiometrije

- Ishrana bolesnika - Vođenje

dokumentacije

- Odabrana poglavlja iz hemije - Ishrana-riznica zdravog života

- Vitamini, hormone - Pisanje nalaza, čitanje



- Mehanoterapija (manuelna masaža, refleksna masaža, limfna drenaža i dr.)


- Hidroterapija-kupke, tuševi - Sonoterapija (ultrazvuk,

infrazvuk)

196

1.3. IZBORNI PREDMETI 1.3.1. STRANI JEZIK II Napomena: Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opšteobrazovnih predmeta sa fondom časova dva nedeljno za sve 4 godine – predmetni katalozi su u nadležnosti Zavoda za škosltvo.

197

1.3.2. LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM 1. Naziv predmeta: LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 62 10 72 II

III

IV

Ukupno 62 10 72 3. Opšti ciljevi nastave - Izgrađivanje odnosa prema umjetnosti i kulturi. - Poznavanje istorijskih faktora koji su uticali na razvoj umjetnosti. - Upoznavanje sa različitim poimanjem umjetnosti kroz istoriju. - Poznavanje anatomskih mjera ljudske figure. - Sticanje osjećaja za kompoziciju. - Sticanje osjećaja za boju. - Sticanje osjećaja za treću dimenziju. - Razvijanje sposobnosti opažanja. - Razvijanje samostalnosti pri radu. - Razvijanje kreativnosti i kreativnog mišljenja. - Razvijanje svijesti o ulozi estetskih vrijednosti.

198





Umjetnost - Upoznaje se sa

pojmom umjetnost: umjetničko djelo, epoha, stil, pravac, umjetnička kritika.

- Analizira umjetnička djela i razlikuje umjetničke stilove.

- Korišćenje stručne literature i Interneta.

Likovna umjetnost - Nabraja likovne

discipline: crtež, slikarstvo, skulptura, grafika, arhitektura i primijenjena umjetnost.

- Razlikuje likovne discipline.

- Korišćenje stručne literature.

Likovno djelo - Upoznaje se sa

motivima u likovnoj umjetniosti.

- Nabraja teme likovne umjetnosti: religiozne, istorijske, mitološke, alegorijske i simboličke.

- Razlikuje motive likovne umjetnosti: portret, akt, pejzaž, mrtva priroda.

- Razlikuje teme likovne umjetnosti.


Crtež - Upoznaje liniju kao

umjetničko sredstvo: stvaranje konture, površine, kompozicije.

- Pojašnjava pojmove proporcija, simetrija, perspektiva.

- Nabraja vrste crteža: skica, studija, tehnički crtež.

- Upoznaje crtačke tehnike.

- Uočava značaj linije u stvaranju umjetničkog djela.

- Analizira crtež kroz epohe.

- Razlikuje osnovne tehnike crtanja: olovka, ugalj, kreda, pero, metalno pero, lavirani crtež, crtež četkicom.

- Crta ljudsku figuru postavljenu u različitim pozama (kroki).

- Crta portret po živom modelu u tehnici olovke vodeći računa o odnosu veličina



- Praktični rad. - Korišćenje stručne

literature.

199




(proporciji), karakternim osobinama modela.

Slikarstvo - Upoznaje boje

spektra, podjelu na hromatske i ahromatske boje.

- Upoznaje glavna svojstva boja: ton, valer, zasićenost.

- Nabraja slikarske tehnike.

- Upoznaje se sa slikanjem mrtve prirode u tehnici tempere.

- Razlikuje boje spektra: hromatiske i ahromatske.

- Uočava komplementarni odnos, odnos svijetlo-tamno, toplo-hladno, simultani kontrast.

- Uočava izražajne mogućnosti slikarskih tehnika.

- Slika pejzaž u tehnici akvarel.

- Slika mrtvu prirodu u tehnici tempere (tri boje), analizira svjetlost i sjenku.


- Korišćenje stručne literature i slikanje u prirodi.

- Posjeta galerijama i muzejima.

Skulptura - Upoznaje i opisuje

skulpturu u slobodnom prostoru i reljefnu skulpturu.

- Nabraja i opisuje vajarske tehnike: modelovanje, vajanje, livenje, klesanje.

- Nabraja i opisuje skulpturske materijale.

- Poznaje motive u vajarstvu: portret, kip, bista, torzo, skulpturske kompozicije.

- Upoređuje i analizira skulpturu u slobodnom prostoru kroz epohe.

- Analizira reljefnu skulpturu kroz epohe.

- Analizira i upoređuje skulpturske tehnike.

- Prepoznaje vrste skuptorskog materijala: glina, drvo, kamen, kost, gips, štuko, vosak.




Grafika - Upoznaje se sa

umjetničkom i industrijskom grafikom.

- Poznaje vrste štampe: visoka, duboka, ravna.

- Nabraja i opisuje

- Razlikuje umjetničku i industrijsku grafiku.

- Analizira i uočava razliku između grafičke tehnike: drvoreaz, linoreza,

- Posjeta muzeija, galerijama, štamparijama.

200




grafičke tehnike. bakropisa, bakroreza, suve igle, akvatinta, bakropisa, mecotinta, litografije.

Arhitektura - Upoznaje se sa

osnovnim zakonitostima arhitekture.

- Pojašnjava (termine) enterijer, eksterijer, urbanizam, hortikultura.

- Analizira namjeru arhitekture kroz istoriju.

- Upotrebljava pojmove, enterijer, eksterijer, urbanizam, hortikultura.

- Koristi Internet i stručnu literaturu.

Istorija umjetnosti - Upoznaje se sa

istorijom likovne umjetnosti i njenom podjelom na razdoblja.

- Razlikuje istorijska razdoblja likovne umjetnosti.

- Razlikuje pojmove arheologija, muzej, galerija, kustos, konzervator, restaurator.


Umjetnost praistorije - Upoznaje i opisuje

umjetnost paleolita, neolita i metalnog doba.

- Razlikuje periode praistorije: slikarstvo, skulpturu,arhitekturu, primijenjenu umjetnost.


Umjetnost starog vijeka - Upoznaje

umjetnost mesopotamije: sumerska, asirska, persijska.

- Poznaje i objašnjava nastanak egipatske kulture i umjetnostie

- Upoznaje egejsku umjetnost: kikladska, minojska i mikenska umjetnost.

- Opisuje umjetnost antičke Grčke:

- Razlikuje arhitekturu, slikarstvo, vajarstvo i primijenjenu umjetnost naroda Mesopotamije.

- Ukazuje na osnovne karakteristike egipatske umjetnosti.

- Prepozanje djela arhitekture antičke Grčke.

- Prepozanje primjere

- Razvija pozitan stav prema novim saznanjima.

- Poseta galarijama, muzejima.

- Stručne ekskurzije. - Posjeta

bibliotekama. - Istraživanje

Interneta. - Korišćenje

fotografija, slajdova, reprodukcija.

201




arhajski, klasični i helenski period.

- Upoznaje i opisuje etrursku umjetnost i umjetnost starog Rima.

- Upoznaje ranohrišćansku umjetnost.

arhitekture, skulpture i slikarstva staroga Rima.

- Prepozaje karakteristike ranohrišćanske umjetnosti.

Umjetnost srednjeg vijeka - Upoznaje

umjetnost Vizantije.

- Upoznaje i opisuje romaniku i gotiku.

- Prepoznaje karakteristike vizantijske arhitekture i slikarstva.

- Upoređuje umjernost romanike i gotike.


Umjetnost novog vijeka - Objašnjava pojavu

renesanse kao najznačajnijeg pokreta u kulturi Evrope.

- Upoznaje umjetnost manirizma.

- Upoznaje i opisuje: - umjetnost baroka

(Italija, Španija, Holandija, Flandrija, Francuska, Engleska) i rokokoa.

- Umetnost neoklasicizma

- Umjetnost romantizma.

- Umjetnost realizma.

- Umjetnost impresionizma i postimpresionizma.

- Upoređuje i analzira djela arhitekture, slikarstva i vajarstva najznačajnijih predstavnika renesanse.

- Prepoznaje umjernost manirizma.

- Upoređuje i analizira umjetnost baroka.

- Upoređuje i analizira umjetnost neoklasicizma sa antičkom umjetnošću.

- Uočava osobenosti slikarstva romantizma i povezanost sa književnošću.

- Prepoznaje osobenosti realizma kao pravca.

- Upoređuje i analizira umjetnost impresionizma i postimpresionizma.


- Korišćenje Interneta, stručne literature.


202




Moderna umjetnost - Upoznaje i opisuje

stilove moderne umjetnosti, najznačajnije predstavnike i njihova djela.

- Razlikuje pravce moderne umjetnosti: fovizam, ekspresionizam, kubizam, futurizam, dadaizam, nadrealizam, apstraktna umjetnost, njihove predstavnike i djela.


Savremena likovna umjetnost - Upoznaje pravce

savremene likovne umjetnosti.

- Razlikuje pravce savremene likovne umjetnosti: enformel, optička umjetnost, asamblaž, pop-art, hepening, konceptualna umjetnost, lend-art, bodi-art.



Estetika - Upoznaje se sa

pojmom estetika. - Analizira estetiku i

filozofiju, planove i slojeve umjetničkog djela, metafizičko u umjetnosti.


Estetika i umjetnost - Upoznaje formu i i

sadržaj umjetničkog djela.

- Analizira formu i sadržaj umjetničkog djela.



Estetika i umjetnička kritika - Upoznaje

kriterijume za procjenjivanje umjetničkog djela.

- Analizira umjerničko djelo.

- Prepoznaje vaspitnu i moralnu funkciju estetike u umjetnosti.


Estetičke kategorije - Upoznaje pojmove:

lijepo, uzvišeno, tragično, komično, ljupko, ružno u umjetnosti.

- Upotrebljava pojmove: lijepo, uzvišeno, tragično, komično, ljupko i ružno.

- Korišćenje Interneta i stručne literature.

203




Umjetničko stvaranje - Pojašnjava pojam

genija. - Procjenjuje

vrijednost umjetničkog djela.

- Razvija sposobnost umjetničkog opažanja.

- Korišćenje Interneta i stručne literature.

Istorija estetike - Upoznaje sa

istorijom estetike: lijepo i umjetnost u antici (Platon, Aristotel), srednovjekovna estetika, estetika renesanse, estetika XVII i XVIII vijeka (Imanuel Kant), estetski pravci u IX vijeku (Šopenhauer, Niče, Kroče).

- Prepoznaje istoriju estetike kroz periode.

- Korišćenje interneta i stručne literature.

Semantička i simbolička estetika - Pojašnjava

(termine) semantička i simbolička.

- Prepoznaje semantičku i simboličku estetiku.


5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - L. da Vinči: Traktat o slikarstvu, M. Draničanin, Beograd,1988. - H. W. Janson: Istorija umjetnosti, Prosveta, Beograd,1994. - P. Vasić: Uvod u likovne umjetnosti - elementi likovnog izražavanja, Univerzitet

umjetnosti u Beogradu, Beograd,1998. - Grupa autora: Majstori umjetnosti, Komuna, Beograd,1997. - S. Petrović: Estetika, Beograd, 1996. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Slajdovi; - projektor; - reprodukcije; - biblioteka. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jedanput u klasifikacionom periodu. - Ocjena vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena kraju školske godine.

204

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Profesor likovne umjetnosti; - akademski slikar, odnosno diplomirani slikar; - akademski vajar, odnosno diplomirani vajar; - akademski grafičar, odnosno diplomirani grafičar; - profesor ili diplomirani istoričar umjetnosti. 10. Povezanost predmeta



- Anatomija - Kosti i mišiča glave, gornjih i donjih ekstremiteta


- Praktična nastava - Kosti i mišiča glave, gornjih i donjih ekstremiteta

205

1.3.3. ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA 1. Naziv predmeta: ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 62 10 72 II III

IV

Ukupno 62 10 72 3. Opšti ciljevi nastave - Usvajanje osnovnih znanja iz oblasti dijetetike. - Razvijanje pravilanog odnosa prema zdravoj ishrani i unosu hranljivih materija. - Razvijanje pravilnog odnosa prema alternativnoj ishrani, dijetalnoj ishrani i

načinu sprovođenja dijete. - Uviđanje važnosti prilagođavanja ishrane zdravstvenom stanju i uzrastu čovjeka u

cilju očuvanja zdravlja. - Osposobljavanje učenika za izradu šema nepoželjnih i odgovarajućih namirnica i

pravilne piramide ishrane zavisnosti od zdravstvenog stanja čovjeka. - Sticanje osnovnih znanja o bolestima nepravilne ishrane, odgovarajućoj ishrani i

nutritivnoj terapiji. - Razvijanje analitičkog, logičkog mišljenja i sposobnosti argumentovanog

iznošenja svog mišljenja. - Osposobljavanje učenika da stečena znanja primijene u praksi i daljem

usavršavanju.

206





Uvod u dijetetiku - Navodi definiciju

dijetetike. - Nabraja i pojašnjava

osnovne pojmove dijetetike.

- Upoznaje uravnoteženu kvalitetnu, bezbijednu i dijetalnu ishranu.

- Pronalazi sličnosti i razlike između ishrane, dijete, hranljivih materija i esencijalnih materija.

- Razlikuje dijetoprofilaktičku i dijetopreventivnu ishranu.


- Razvija sposobnost argumentovanog iznošenja sopstvenog mišljenja, i uvažavanje suprotnog.

- Diskusija: - Za/protiv dijete.

Hranljive materije i zdrava ishrana - Zna pravila zdrave

ishrane. - Navodi najvažnije

hranljive materije koje su neophodne za rast i razvoj čovjeka.

- Upoznaje se sa energetskom i biološkom vrijednošću hrane.

- Upoznaje ulogu masti, bjelančevina i ugljnih hidrata u ishrani odraslog čovjeka.

- Objašnjava kalorijsku vrijednost pojedinih hranljivih sastojaka.

- Navodi podjelu vitamina:

- liposolubilni A, D, E, K i

- hidrosolubilni kompleks D i vitamin C.

- Upoznaje ulogu vode u zdravoj ishrani.

- Analizira energetsku, gradivnu i biološku ulogu hrane.

- Razlikuje dnevne potrebe u ishrani čovjeka u zavisnosti od uzrasta, zdravstvenog stanja i fizičke aktivnosti.

- Uočava posljedice pogrešne ishrane u pojedinim životnim razdobljima.

- Vrednuje značaj pravilnog unosa vitamina u okviru ishrane čovjeka.

- Vrednuje značaj adekvaktnog unosa vode u normalnoj ishrani.

- Uočava razliku između liposolubilnih i hidrosolubilnih vitamina.

- Pravi shemu dnevnih potreba za vitaminima u zavisnosti od uzrasta, zdravstvenog stanja i fizičke aktivnosti čovjeka

- Razvija pravilan odnos prema zdravoj ishrani i unosu hranljivih materija.

- Izrada šeme dnevnih potreba za vitaminima čovjeka-rad u parovima.

207




čovjeka. Alternativna ishrana (vegeterijanska ishrana, makrobiotika) - Definiše i pojašnjava

alternativne načine ishrane (vegeterijanstvo, makrobiotika...)

- Upoređuje i obrazlaže razlike između pojedinih načina ishrane.

- Analizira prednosti i nedostatke pojedinih načina prehrane po čovjekovo zdravlje.

- Pravi piramidu ishrane za pojedine načine ishrane.

- Pravi shemu nepoželjnih i odgovarajućih namirnica.

- Razvija pravilan odnos prema alternativnoj ishrani.

- Pretraživanje Interneta na temu alternativna ishrana- diskusija zapažanja.

- Izrada šeme odgovarajućih i nepoželjnih namirnica u zavisnosti od zdravstvenog stanja organizma.

Dijetalna ishrana - Zna režim dijetalne

ishrane. - Poznaje podjelu i

vrste dijeta. - Navodi i pojašnjava

podjelu dijeta.

- Uočava značaj dijeta za zdravlje čovjeka.

- Analizira karakteristike pojedinih dijeta i upoređuje režime dijetalne ishrane.

- Razvija pozitivan stav prema dijetalnoj ishrani i pravilnom sprovođenju dijete.

- Izrada tematskih panoa- dijetalna ishrana i zdravlje.

Ishrana različitih kategorija zdravih ljudi - Upoznaje pravilnu

ishranu u odnosu na uzrast:

- odojče, - malo dijete,

adolescent, - odrasli i - stari ljudi. - Objašnjava ishranu u

odnosu na različita fiziološka stanja organizma:

- trudnice, - dojilje, - sportisti.

- Analizira energetsku, gradivnu i biološku ulogu hrane.

- Upoređuje dnevne potrebe u ishrani muškarca i žene.

- Upoređuje fiziološku i prehrambenu vrijednost majčinog, kravljeg i mliječnih formula.

- Razlikuje dnevne potrebe u ishrane u odnosu na uzrast, fiziološko stanje organizma i pol.

- Razlikuje

- Uviđa važnost prilagođavanja ishrane zdravstvenom stanju i uzrastu čovjeka u cilju očuvanja zdravlja.

- Izrada piramide ishrane-grupni rad (4-5 članova u grupi).

208




kalorijsku vrijednost pojedinih namirnica.

- Skicira i objašnjava piramidu pravilne ishrane u zavisnosti od uzrasta i fiziološkog stanja organizma.

Bolesti nepravilne ishrane i odgovarajuće dijete (ishrana kod depresija, bolesti jetre, oboljenja žučnih puteva, bubrega, malignih oboljenja, dijabetisa, anoreksije, bulimije, operacija) - Poznaje uzroke

nastanka bolesti nepravilne ishrane.

- Objašnjava uzroke nastanka gojaznosti.

- Navodi i objašnjava uzroke nastanka kaheksije i anoreksije.

- Navodi i objašnjava kliničku sliku i posljedice kod gojaznosti i anoreksije.

- Objašnjava gojaznost kako faktor rizika za nastanak oboljenja srca, šećerne bolesti, bolesti jetre i žučnih puteva.

- Poznaje terapiju gojaznosti.

- Poznaje uzroke nastanka, kliničku sliku i terapiju kod hipo i avitaminoze (skorbus, pelagra, rahitis, kokošije slepilo, megaloblastna anemija).

- Navodi i pojašnjava uzroke, kliničku sliku i terapiju hepervitaminoza (vitamini rastvorljivi u mastima).

- Objašnjava uzroke

- Ocjenjuje koja je ishrana nepravilna i objašnjava njen uticaj na nastanak pojedinih bolesti.

- Obrazlaže uz navođenje primjera značaj dijeta kod pojedinih bolesti.

- Upoređuje i pojašnjava uzroke, kliničku sliku i terapiju bolesti nepravilne ishrane.

- Vrši izbor namirnica za pojedine dijet.e

- Razlikuje alergene, sastojke životnih namirnica.

- Razvija svijest o značaju zdrave ishrane za poboljšanje i ocuvanje zdravlja.

- Izrada tematskih panoa i prezentacija:

- Bolesti nepravilne ishrane.

209




kliničku sliku i terapiju dehidratacija i hiperhidratacija.

- Navodi namirnice koje često izazivaju alergijske reakcije.

- Poznaje dijete kod kardiovaskularnih bolesti, šećerne bolesti, bolesti probavnog trakta, bolesti bubrega, bolesti jetre i žuči).

Nutritivna terapija - Navodi i pojašnjava

oblike nutritivne terapije.

- Poznaje inidikacije za paranteralnu ishranu.

- Poznaje indikacije za ishranu nadogastičnom sondoma.

- Pojašnjava tehniku primjene parenteralne terapije.

- Navodi i pojašnjava tehniku plasiranja nadogastične sonde.

- Nabraja rastvore za paranteralnu primjenu.

- Opisuje moguće komplikacije usljed primjene nutritivne terapije.

- Analizira indikacije za nutritivnu terapiju.

- Obrazlaže tehniku izvođenja paranteralne terapije.

- Obrazlaže tehniku plasiranja nadogastične sonde.

- Utvrđuje indikacije za nutritivnu terapiju.

- Upoređuje indikacije za parenteralnom terapijom i terapijom nadogastičnom sondoma.

- Razvija pozitivan stav prema zdravoj ishrani.



- Posjeta ustanovi, posmatranje postupaka izvođenja nutritivne terapije, individualno belježenje zapažanja.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - P. Barović: Zdravstvena nega za treći razred medicinske škole, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000. - M. I. Kulugić: Zdrava ishrana i dijetetika, Book Tuzla, 2008. - Dr D. Pokorn: Dijetetika, DZS, 2000. - S. B. Paunovič, M. Nikolić: Nauka o ishrani, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2000. - M. Kodele, M. S. Stanojević, M. Gliha: Prehrana, DZS, 2000. - Matić, Đurica: Zdravstvena nega u internoj medicini, Madejan, Beograd, 2001. - Internet izvori.

210

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Kompjuter; - video projektor; - računarska učionica; - internet; - shema piramide zdrave ishrane. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Doktor medicine. 10. Povezanost predmeta


- Bolesti nepravilne ishrane (bolesti jetre, oboljenje žučnih puteva, bubrega i dr.)

- Anatomija - Anatomska i funkcionalna organizacija čovečjeg organizma

- Lokomotorni sistem - Vitamini, proteini, ugljeni

hidrati, metabolizam hranljivih materija

- Hemija i biohemija - Hranljive materije i zdrava ishrana

- Bolesti nepravilne ishrane i odgovarajuće dijete

- Zdravstvenja njega - Ishrana bolesnika


- Patologija - Tumori, otoci, dehidratacija


- Farmakologija - Opšta farmakologija

- Načela zdrave ishrane - Ishrana različitih

kategorija ljudi - Bolesti nepravilne ishrane i

odgovarajuće dijete

- Praktična nastava - Ishrana bolesnika - Ishrana djece odojčadi

starih - Bolesti nepravilne ishrane

- Vitamini - Odabrana poglavlja iz hemije

- Hranljive materije i njihov značaj u ishrani

211

1.3.4. ODABRANA POGLAVLJA IZ FIZIKE 1. Naziv predmeta: ODABRANA POGLAVLJA IZ FIZIKE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 64 8 72 IV 58 8 66

Ukupno 122 16 138 3. Opšti ciljevi nastave - Razumijevanje pojmova, činjenica i zakonitosti iz oblasti fizike. - Povezivanje teorijskog sadržaja sa medicinskim saznanjem. - Razvijanje sposobnosti za fizičko istraživanje u medicinske svrhe. - Usvajanje opštih i stručnih znanja, razvijanje opštih kompetencija za rešavanje

problema. - Osposobljavanje za nastavak stručnog usavršavanja. - Razvijanje naučno-istraživačkih sposobnosti kod učenika.

212





Fizičke osnove termodinamike - Definiše

termodinamiku. - Objašnjava I i II

princip termodinamike i rad kod gasova.

- Obrazlaže povratne i nepovratne procese.

- Ilustruje Karnov ciklus i toplotne motore.

- Definiše koeficient korisnog dejstva.

- Poznaje osnovne karakteristike termodinamike.

- Analizira I princip u gasnim procesima.

- Analizira II princip. - Rješava zadatke iz

I principa rada kod gasova.

- Crta grafiku Karnovog ciklusa.

- Prikazuje shematski rad toplotnog motora.

- Rješava zadatke određivanja koeficienta korisnog dejstva.




- Grafofolije: - Prikaz Karnovog

ciklusa, toplotnih motora.

Statika i dinamika fluida - Definiše statiku

fluida i fizičke veličine koje se koriste.

- Poznaje hidrostatički i aerostatički pritisak.

- Obrazlaže silu potiska i definiše Arhimedov zakon.

- Objašnjava jednačinu kontinuiteta i njenu primjenu.

- Objašnjava Bernulijevu jednačinu i navodi primjere korišćenja.

- Objašnjava kretanje fluida i opisuje sile viskoznosti.

- Zna površinsku energiju napon.

- Opisuje pojavu kvašenja

- Usvaja osnovne definicije statike i dinamike fluida.

- Dokazuje formulu za silu potiska.

- Analizira Arhimedov zakon.

- Dokazuje jednačinu kontnuiteta.

- Dokazuje Bernulijevu jednačinu.

- Analizira primjenu iste.

- Rješava zadatke iz dinamike fluida.

- Upoređuje vrste kretanja u fluidima i u krvnim sudovima.

- Uočava efekte koji utiču na način rada tokom mjerenja krvnog pritiska.

- Analizira površinsku energiju i napon u

- Shvata neophodnost fizike u same medicinske svrhe.

- Demostracioni ogled:

- Na primjeru šprica pokazati primjenu jednačine kontinuiteta.

- Grafofolija. - Korišćenje skica i

crteža. - Pokazati ogledno

nastanak kapilarnih pojava.

- Korišćenje preglednih crteža i skica.

213




- efiniše La Plasov pritisak.

- Opisuje kapilarne pojave i njihovu primjenu.

tečnostima. - Razlikuje kvašenje

i pojave, sile adhezije i kohezije.

- Uočava kapilarnost. - Rješava zadatke iz

kapilarnosti i površinskog napona.

- Navodi primjere kapilarnosti u prirodi.

Elektrostatika - Pojašnjava Kulonov

zakon i elektrostastičko polje.

- Nabraja i definiše fizičke veličine koje opisuju elestratičko polje.

- Objašnjava rad i potencijalnu energiju.

- Upoznaje električni dipol.

- Objašnjava elektrostatičko polje dijaletrika.

- Pojašnjava električni kapacitet.

- Utemeljuje pojmove: struja, napon, elektromotorna sila i električna otpornost.

- Definiše i objašnjava Omov i Djul-Lencov zakon.

- Pojašnjava Kirhofova pravila.

- Pojašnjava mehanizam provodljivosti u metalima,poluprovodnicima,

- tečnostima, i gasovima.

- Razumije Kulonov zakon i elektrostatičko polje.

- Crta linije sila elektostatičkog polja.

- Razlikuje pojmove električno polje, potencijal, napon.

- Rješava zadatke iz elektrostatike.

- Izvodi formulu za rad i potencijalnu energiju.

- Interpretira električni dipol.

- Analizira električni kapacitet.

- Razlikuje načine povezivanja kondezatora.

- Rješava zadatke iz kondezatora.

- Interpretira i analizira Omov zakon i Kirhofova pravila.

- Analizira i obrazlaže mehanizam provodljivosti struje u metalima, poluprovodnicima, tečnostima i gasovima.

- Rješavanja

- Razvija svijest o značaju elektrostatike u medicini.

- Korišćenje. - Grafofolije, skica. - Pravljenje strujnog

kola i provjeravanje.

- Omovog zakona.

214




zadataka strujnih kontura.

Elektromagnetizam - Definiše magnetno

polje i nabraja fizičke veličine koje ga opisuju(b,h).

- Opisuje magnetno polje provodnika i solenoida.

- Definiše lorencovu i Amprovu silu.

- Opisuje magnetno polje.

- Definiše feromagnetike,

- dijamagnetike i paramagnetike.

- Definiše i objašnjava pojavu elektromagnetne indukcije, uzajamne indukcije i samoinukcije.

- Objašnjava energiju magnetnog polja.

- Analizira magnetno polje, magnetnu indukciju i fluks magnetnog polja.

- Rješava zadatke magnetnog polja, čestice, provodnika i solenoida.

- Izvodi formule za Amperovu i Lorencovu silu.

- Analizira i obrazlaže Faradejev zakon elektromagnetne indukcije.

- Rješava zadatke iz elektromagnetne indukcije.


- Korišćenje grafofolija, skica, crteža.

- Ogledno pokazati. - Nastanak struje

pomoću magnetnog.

- Polja(koristiti kalem i magnet i galvanometar).

Oscilacije - Definiše oscilacije i

podjelu oscilacija. - Opisuje osnovne

osobine mehaničkih oscilacija.

- Definiše jednačine oscilacija, period i energiju.

- Definiše prinudno oscilovanje i rezonancu.

- Opisuje matematičko i fizičko klatno.

- Pojašnjava osnovne osobine električnih oscilacija.

- Navodi definiciju naizmjenične struje i napona.

- Obrazlaže termogeni i

- Razlikuje vrste oscilajcija restitucionu silu, parametre oscilovanja.

- Izvodi jednačine oscilovanja.

- Rješava zadatke iz oscilacija.

- Analizira prinudno oscilovanje i rezonancu.

- Analizira matematičko klatno.

- Rješava zadatke iz matematičkog klatna.

- Analizira nastanak i vrste elektromagnetnih oscilacija.


- Korišćenje crteža i skica.

- Vježba mjerenje impedanse u rcl kolu.

- Vježba ispitivanje zavisnosti perioda oscilovanja matematičkog klatna od njegove dužine.

- Korišćenje grafofolije.

215




reaktivni otpor. - Definiše impedansu

rcl kola. - Upoznaje i

objašnjava transformatore.

- Analizira zavisnosti termogene i reaktivne otpornosti.

- Razlikuje načine rada transformatora i njihovu primjenu.

Akustika - Definiše akustiku

kao nauku i opisuje fizičke veličine koje se koriste.

- Upoznaje infra i ultra zvuk, njihovu primjenu.

- Definiše Doplerov efekat u akustici.

- Uočava osnovne zavisnosti i zakonitosti akustike.

- Razumije šta je zvuk.

- Razlikuje ultra zvuk od infra zvuka.

- Analizira primjenu ultra i infra zvuka.

- Analizira primjenu ultra zvuka u medicini.

- Uočava Doplerov efekat.

- Razvija pozitivan analitičko i logičko mišljenje.

- Grafofolijom ilustrovati Doplerov efekat.

216

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Optika - Rezimira osnovne

pojmove optike, svjetlosni zrak i indeks prelamanja.

- Definiše zakone odbijanja i prelamanja.

- Objašnjava formiranje lika kod ravnih i sfernih ogledala.

- Upoznaje totalnu refleksiju.

- Objašnjava nedostatke kod sočiva.

- Opisuje rad optičkih instrumenata(lupa,mikroskop).

- Definiše talasnu optiku i pojašnjava osnovne zakonitosti.

- Upoznaje i definiše interferenciju svjetlost.

- Upoznaje i definiše difrakciju svjetlosti.

- Opisuje princip rada difrakcione rešetke.

- Definiše pojavu polarizacije.

- Objašnjava disperziju,apsorpciju i rasipanje svjetlosti.

- Objašnjava fotometriju, osnovne zakonitosti.

- Definiše osnovne jedinice fotometrije.

- Uočava i navodi osnovne pojmove geometrijske optike.

- Izvodi zakone odbijanja i prelamanja.

- Ilustruje formiranje lika kod ogledala i sočiva.

- Analizira nastanak lika kod ogledala i sočiva.

- Interpretira i analizira jednačina ogledala i sočiva.

- Rješava zadatke iz ogledala i sočiva.

- Usvaja princip rada lupe i mikroskopa.

- Analizira nastanak i uslove interferencije svjetlosti.

- Analizira nastanak i uslove difrakcije i difrakcione rešetke.

- Analizira polarizaciju pri odbijanju i prelamanju.

- Analizira apsorpciju svjetlosti.

- Uočava i obrazlaže Lambetr-Berov zakon.

- Usvaja definicije i zavisnosti fotometrijskih veličina.

- Pozitivno procjenjuje važnost nauke i novih saznanja za razvoj svoje struke.

- Korišćenje grafofolija u prikazivanju konstrukcije lika kod ogledala i sočiva.

- Internet prezentacija za interferenciju, difrakciju.

Elementi kvantne optike - Definiše toplotno

zračenje. - Obrazlaže na

primjerima pojave - Razvija logičko

mišljenje. - Korišćenje

grafofolija, crteža

217




- Definiše i objašnjava zakone toplotnog zračenja Kirhofov, Štefan-bolcmanov, Vinov zakon.

- Navodi i pojašnjava pojam fotona.

- Definiše i objašnjava Plankov zakon zračenja.

- Objašnjava fotoefekat.

- Navodi i objašnjava talasna svojstva mikročestica.

- Formuliše De-broljevu formulu.

- Opisuje difrakciju elektrona.

- Definiše Hajzenbergovu relaciju neodređenosti.

- Definiše i objašnjava talasnu funkciju.

apsorpcije, odbijanja i prelamanja.

- Uočava apsolutno crno tijelo.

- Analizira zakone toplotnog zračenja.

- Uočava šta je foton.

- Određuje energiju, masu i impuls fotona.

- Uočava i shvata pojavu fotoefekta i obrazlaže jednačinu fotoefekta.

- Analizira talasna svojstva mikročestica.

- Uočava dualizam svjetlosti i mikročestica.

- Rješava zadatke iz fotoefekta.

- Uočava i obrazlaže difrakciju elektrona.

- Vrednuje fizički smisao talasne funkcije i poznaje pojam tunel-efekat.

za sve zakone. - - Vježba: - Određivanje

karakteristika foto ćelije.

- Zadatak: - Snimiti

karakteristike date foto ćelije i za usvojeni svjetlosni fluks odrediti maksimalnu brzinu fotoelektrona.

Elementi atomske fizike - Rezimira stečeno

znanje o atomu , i modelima atoma.

- Izvještava o Borovim postulatima.

- Definiše energetska stanja u atomu.

- Pojašnjava termine kvantovanja energije i poluprečnika atoma.

- Upoznaje kvantne brojeve ( glavni, sporedni, magnetni i spinski).

- Uočava i obrazlaže osnovne osobine atoma, strukturu i modele atoma.

- Interpretira Borove postulate.

- Razlikuje energiju jonizacije i enegriju veze.

- Određuje i shvata kvantne brojeve.

- Uočava serije u spektru atoma vodonika.

- Rješava maksimalne i minimalne


- Korišćenje grafofolija i shematskih prikaza strukture atoma, spektra vodonika , rentgenske cijevi, laserske cijevi.

- Odlazak u obližnji medicinski centar i upoznavanje sa rentgen aparatom.

218




- Definiše i objašnjava nastanak periodnog sistema elemenata.

- Definiše svojstva rentgenskog zračenja (difrakciju i apsorpciju).

- Navodi definiciju primjene rentgenskog zračenja u medicini.

- Objašnjava zaštitu od rentgenskog zračenja.

- Definiše lasersko zračenje, načine dobijanja i vrste.

- Upoznaje primjenu lasera u medicini.

frekvencije za date serije.

- Uočava rentgensko zračenje i rentgensku cijev.

- Razlikuje osnovna svojstva rentgenskog zračenja.

- Rješava zadatke iz rentgenskog zračenja.

- Uočava pravila zaštite od rentgenskog zračenja.

- Analizira lasersko zračenje i njegovu primjenu u medicini.

Elementi nuklearne fizke - Rezimira osnovne

karakteristike jezgra ( masu, naelektrisanje, dimenzije i defekt mase).

- Objašnjava modele jezgra.

- Definiše nuklearne sile, njihove osnovne osobine i podjelu.

- Definiše i upoznaje klasifikaciju elementarnih čestica.

- Upoznaje kosmičko zračenje i njegove osobine.

- Rezimira radioaktivnost i radioaktivni rastvor kao i zakon radioaktivnog raspada.

- Upoznaje osnovne osobine radioaktivnosti apsorpciju i

- Analizira osnovne karakteristike jezgra.

- Uočava formulu za defekt mase i energiju veze.

- Rješava zadatke iz defekta mase.

- Analizira nuklearne sile i modele jezgra.

- Uočava i razumije prirodu elementarnih čestica.

- Uočava osnovne osobine i podjele kosmičkog zračenja.

- Analizira podjelu radioaktivnosti.

- Izvodi zakon radioaktivnog raspada.

- Uočava i obrazlaže interakciju fotona i čestice.

- Analizira fiziološko dejstvo


- Korišćenje grafofolije i prikazi strukture jezgra, klasifikacija elemntarnih čestica, prikaz radioaktivnog raspada, shematski prikaz alfa, beta i gama raspada.

- Korišćenje

Internet-prezentacija za korišćenje izotopa u medicini.

219




detekciju. - Objašnjava

primjenu radioaktivnosti i zaštitu od radioaktivnosti.

- Izvještava o pojmovima fisije i fuzije.

- Objašnjava primjenu izotopa u medicini.

radioaktivnog zračenja.

- Uočava i razumije dozimetriju, jonizaciju i radiometrijsko zračenje.

- Klasifikuje nuklearne reakcije

- Razlikuje pojave fisije i fuzije.

Biofizika - Objašnjava - osnove biofizike,

značaj fizike na žive organizme.

- Rezimira količinu toplote i objašnjava princip rada biokalorimetra.

- Objašnjava kretanje krvotoka i mjerenje krvnog pritiska.

- Definiše i objašnjava biostruje.

- Objašnjava elektrostimulaciju, galvanizaciju.

- Definiše i objašnjava auskultacione tehnike i fonokardiograf.

- Objašnjava EKG, endometriju, radiotelemetriju i skener.

- Opisuje oko kao optički sistem.

- Pojašnjava endoskopiju.

- Objašnjava holografiju.

- Upoznaje i pojašnjva magnetnu rezonancu.

- Uočava osnovne karakteristike biofizike.

- Analizira razmjenu količine toplote.

- Uočava vrste kretanja fluida i shvata princip mjerenja krvnog pritiska.

- Analizira strukturu ćelije i nastanak biostruja.

- Uočava princip rada EKG, skenera, magnetne rezonance, endometrije, radiotelemetrije.

- Uočava kako se formira lik u oku.

- Analizira nedostatke sočiva.

- Vrednuje značaj biomarkera i njihov značaj za čovjeka.

- Shvata značaj povezivanja teorije i prakse.

- Razumije odnos tehnike i prirode.

- Prihvata i poštuje propise u radu.


- Korišćenje grafofolija.

- Obilazak medicinskog centra.

- Korišćenje Internet prezentacija.

220




- Upoznaje biomarkere i njihovu primjenu u medicini i ostalim granama.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - J. Janjić, M. Pavlov, B. Radivojević: Fizika za II, III i IV razred, Beograd, 2004. - Ing. V. M. Vučić, dr ing. D. M. Ivanović: Elektromagnetika i optika, Naučna knjiga,

Beograd, 1984. - D. Popović, V. Stefanović: Fizika sa osnovama biofizike, Beograd ,1989. - Dr V. Ivanović, dr K. Konstntinov: Fiomarkeri, Velarta, Beograd, 2000. - N. Čaluković, N. Kadelburg: Zbirka zadataka i testova, Krug, Beograd, 2004. - P. Kulišić: Fizika za II,III i IV, Udžbenik za srednje stručne škole, školska knjiga, d.

d. Zagreb, 2006. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Grafoskop; - odgovarajući materijal za laboratorijske vježbe; - kao pomoć može se koristiti i laptop. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno. - Usmeno, najmanje jednom u kalsifikacionom periodu. - Pismeno- pismene vježbe nakon završene oblasti (pismena vježba bi trebala da

sadrži odgovarajuće zadatke iz te oblasti). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani fizičar; - profesor fizike. 10. Povezanost predmetima


- Kretanje fluida - Oko

- Anatomija - Krvni sudovi i srce - Građa oka - Poznavanje anatomije

- Agregatna stanja - Struktura atoma - Gasni zakoni - Entalpija, entropija

- Hemija - Struktura materije - Osnovni hemijski zakoni - Energetske promjene

221



magnetne rezonance, endometrije, radiometrije

- Fizioterapija - Primjena struja u fizioterapiji


magnetne rezonance, endometrije, radiometrije

- Praktična nastava - Primjena struja u fizioterapiji

222

1.3.4. ODABRANA POGLAVLJA IZ HEMIJE 1. Naziv predmeta: ODABRANA POGLAVLJA IZ HEMIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 72 72 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje učenika sa hemijskim aspektima zagađivanja životne sredine. - Sticanje sposobnosti samostalne analize stepena zagađenosti rijeka. - Uviđanje veze između hemije i zdravlja. - Uviđanje značaja hemije u proizvodnji hrane. - Usvajanje osnovnih znanja o hormonima i njihovim značajem u dijagnostici. - Upoznavanje sa zadacima, radom i organizacijom kliničko-biohemijske

laboratorije u zdravstvenoj djelatnosti. - Uočavanje važnost hemije u svakodnevnom životu. - Razvijanje alalitičkog i logičkog mišljenja. - Razvijanje osjećaja dužnosti i profesionalne odgovornosti. - Razvijanje sposobnosti da se stečena znanja primjene u praksi.

223





Hemijski aspekti zagađivanja životne sredine - Opisuje eko-

sistem. - Navodi definiciju

ekologije. - Definiše

zagađivanje, zagađivače, suspendovane čestice.

- Objašnjava emisiju i imisiju.

- Nabraja i ilustruje uzroke zagađivanja životne sredine.

- Utemeljuje znanje o vazduhu, vodi i zemljištu i navodi načine zaštite.

- Zna koji su zagađivači vode, vazduha i zemljišta u neposrednoj blizini i kako može uticati na poboljšanje kvaliteta životne sredine.

- Poznaje pojam maksimalne dozvoljene koncentracije.

- Objašnjava pojam kiselih kiša

- Upoznaje sa metodama određivanja prisustva bojnih otrova i mjerama zaštite.

- Shvata važnost vazduha, vode i hranljivih supstanci kao osnovne i neophodne uslove.

- Upotrebljava znanje o hemijskim promjenama, vodi, vazduhu, postupcima za razdvajanje smješa, oksidima sumpora, azota, ugljenika.

- Analizira stepen zagađenosti naših rijeka.

- Interpretira samoprečišćavanje vode prirodnim putem.

- Razlikuje organske i neorganske zagađivače.

- Analizira prečišćavanje vode fizičkim i hemijskim putem.

- Analizira standarde koje treba da zadovolji pijaća i industrijska voda.

- Razlikuje vrste voda.

- Analizira aerozagađenja nastala čovjekovom aktivnošću.

- Upoređuje načine detekcije otrova u uzorcima vode, vazduha i zemlje.



- Uočava važnost hemije u svakodnevnom životu.


- Razumije odnos hemije i prirode.


- Izrada tematskih panoa i prezentacija:

- Progres – kao napredak u razoju naše civilizacije i visok stepen zagađenosti životne sredine zbog nesavjesnog rada i nedovoljno znanja.

- Černobilska havarija atomske centrale.

- Kisele kiše. - Naša planeta je u

opasnosti. Seminarski rad: - Industrijske

otpadne vode i njihovo otklanjanje.

- Neutralizacija alkalnih otpadnih voda (u tekstilnoj, prehrambenoj industriji, mljekari...)

Vježba: - Obilazak i pregled

deponije, vodovoda i prehrambene industrije sa analizom stanja i predlogom mjera za sanaciju radi prevencije.

Hemija i zdravlje (alkaloidi, antibiotici, analgetici, sulfonamidi) - Objašnjava

efikasnost lijeka. - Pojašnjava termin

galenska farmacija - Navodi podjelu

- Određuje uslove djelovanja lijeka.

- Razlikuje analgetike, purgative,


- Pozitivno procjenjuje važnost novih


- Liječenje ljekovitim biljem.

- Nikotinizam.

224




lijekova prema farmakološkom dejstvu.

- Definiše alkaloide i antibiotike i poznaje njihovu podjelu.

- Upoznaje sa analgeticima, sulfonamidima, psihofarmacima i njihovim dejstvom.

- Upoznaje ljekovita svojstva alkaloida kao i načine njihove. zloupotrebe.

- Upoznaje najvažnije antibiotike (penicilin, streptomicin, hloramfenikol...), njihovu ulogu u liječenju raznih bolesti, kao i posljedice koje mogu nastati pri prekomjernom i nestručnom korišćenju.

antibiotike, sedative, vakcine, hormone, vitamine, lijekove za bolesti srca i krvnih sudova.

- Izvodi hemijsku strukturu: protozila, hloramfenikola, aspirina, halotana, barbiturne kiseline.

- Analizira dejstvo alkaloida i antibiotika.

saznanja iz svoje struke.



- Dotakni život, a ne dno.

- Demonstarcioni ogled:

- Izolovanje nikotina iz duvana.

- Izolovanje kofeina iz čaja.

Uloga hemije u proizvodnji hrane i ishrani - Opisuje ulogu

hemije u proizvodnji hrane.

- Navodi makro, mikro i submikro elemente.

- Opisuje zakon minimuma.

- Obrazlaže o vještačkim đubrivima.

- Poznaje podjelu vještačkih đubriva po hemijskom sastavu.

- Upoznaje kako obezbijediti dovoljno kvalitetne hrane.

- Uočava pozitivne i negativne posljedice uloge hemije u proizvodnji hrane.

- Shvata proces fotosinteze.

- Interpretira o azotnom, fosfornom, kalijujmovom, kalcijumovom i mješovitim đubrivima.

- Upotrebljava znanje o makro i mikro elementima.

- Određuje u kojim se namirnicama



- Razumije odnos hemije i prirode.




- Dokazivanje PO43-,

NH4+, K+, Ca2+ jona

- Anemija – određivanje koncentracije gvožđa u krvi.

- Ogledni čas: - Problem

nedostatka hrane. - Primjena

bjelančevina, ugljenih hidrata, lipida, vitamina i mineralnih materija u svakodnevnom životu.

225




- Objašnjava ulogu i upotrebu pesticida.

- Definiše bjelančevine, ugljene hidrate, lipide, vitamine i mineralne materije.

- Objašnjava podjelu, ulogu i značaj u ishrani bjelančevina, ugljenih hidrata, lipida, vitamina i mineralnih materija, kao i njihove potrebne količine u organizmu.

nalaze osnovne hranljive i nephodno potrebne materije za organizam.

- Shvata značaj raznovrsne ishrane.

- Analizira poremećaje (bolesti) u organizmu zbog nedostatka (ili povećanja) bjelančevina, ugljenih hidrata, lipida, vitamina i mineralnih materija.

- Bolesti nepravilne ishrane.

Seminarski rad: - Novi izvori hrane.

Hormoni i njihov značaj u dijagnostici - Definiše hormone,

navodi njihovu podjelu, način i mjesto djelovanja.

- Nabraja endokrine žlijezde u organizmu.

- Objašnjava poremećaje u metabolizmu raznih hormona.

- Interpretira fiziološki značaj hormona u metaboličkim reakcijama.

- Analizira podjelu hormona na osnovu njehove hemijske strukture.

- Knjiži tipove hormonskog djelovanja.

- Razlikuje karakteristična stanja kod bolesti usled poremećaja u radu hormona.




Seminarski rad: - Tumor markeri. - RIA – testovi u

endokrinološkoj praksi.

Vježba: - Određivanje

hormona štitne žlijezde.

- Izrada tematskih panoa i preyentacija:

- Planiranje porodice i zaštita zdravlja žena.

Rad i organizacija kliničko-biohemijske laboratorije - Upoznaje sa

zadacima kliničko-biohemijske laboratorije i medicinskog biohemičara kao nosioca struke u zdravstvenoj djelatnosti.

- Nabraja neophodne uslove za rad laboratorije.

- Pojašnjava

- Suočava se sa novim radnim prostorom.

- Shvata odgovornost rada u biohemijskoj laboratoriji.

- Upotrebljava znanje o laboratorijskom priboru, posuđu i aparatima.

- Suočava se sa





- Razvija preciznost. - Navikava se na red

- Posjeta savremenoj biohemijskoj laboratoriji.


- Određivanje glukoze, kreatinina i uree u krvi.

- Određivanje proteina biuretskom metodom.

- Pregled sedimenta

226




termine: biološki uzorak i analitički uzorak.

- Obrazlaže o prijemu biološkog materijala.

- Upoznaje sa administrativnim postupcima i protokom podataka u laboratorijskoj praksi.

- Poznaje izgled uputa – izvještaja.

- Definiše analitički rad.

- Poznaje pripremanje reagensa i način čuvanja.

- Nabraja preporuke medicinskim biohemičaru.

pravilima i propisima o načinu prikupljanja i dostavljanja uzoraka u laboratoriju.

- Crta pravilno složene uzorke uzete od više pacijenata i njihov shematski prikaz.

- Razlikuje skraćenice: SE, KS, B, Fe, Ko, LB.

- Knjiži primjere: etiketa koje se koriste za obilježavanje (signiranje) uzoraka, biološkog materijala uzetog od pacijenta, način markiranja bioloških uzoraka i shematski prikaz trijaže.

- Razlikuje laboratorijski protokol i laboratorijski izvještaj.

- Uočava važnost uslova koji se trebaju ispoštovati da bi se dobio tačan nalaz i izbjegla analitička greška.

i urednost. - Razvija pravilan

odnos prema zanimanju.

urina. - Određivanje krvne

slike na hematološkom brojaču.

- Diferenciranje leukocita mikroskopskim iz razmaza periferne krvi.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - J. Bojanović, M. Čorbić: Opšta hemija za studente medicine i stomatologije, MK,

Beograd, 2001. - R. Horvat, M. Rakočević: Hemija za prvi razred srednjeg obrazovanja, NK,

Beograd, 1989. - S. Cvejanov, B. Tošić: Prehrambena tehnologija za drugi razred srednje škole,

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2007. - J. Petrović, S. Velimirović: Hemija za četvrti razred gimnazije, Zavod za

udžbenike i nastavna sredsrva, Beograd, 2000. - N. T. Majkić – Singh: Medicinska biohemija, Zavod za udžbenike nastavna sredstva

Beograd, 2007.

227

- V. Đurđić: Medicinska biohemija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Laboratorijski pribor; - posuđe i hemikalije za demonstracione oglede; - video-bim; - grafoskop; - pristup Internetu. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom

periodu. - Pismena vježba, po jednom u polugodištu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Profesor hemije; - diplomirani hemičar. 10. Povezanost predmeta


- Osnovi metabolizma - Vitamini, ugljeni hidrati

- Hemija i biohemija - Poremećaji u metabolizmu hormona

- Vitamini, ugljeni hidrati - Zagađivanje životne

sredine i uticaj na zdravlje čovjeka

- Mikrobiologija - Imunitet

- Ishrana, riznica zdravog života

- Vitamini, HHormoni

- Zdrava ihrana i dijetetika - Načela zdrave ishrane, nutritivne bolesti u zdravlju i bolesti

- Hranljive materije - Ishrana-riznica zdravog

života - Vitamini, hormone - Pisanje nalaza, čitanje

- Praktična nastava - Ishrana bolesnika - Vođenje dokumentacije

228

1.3.5. FIZIKALNA TERAPIJA U KOZMETOLOGIJI 1. Naziv predmeta: FIZIKALNA TERAPIJA U KOZMETOLOGIJI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 66 66 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje učenika sa definicijom i značajem proučavanja fizikalne terapije. - Razumijevanje fizikalno-kozmetoterapijskih procedura. - Razlikovanje različitih vrsta kvarcnih i solkuks lampi. - Sticanje znanja o značaju primjene saiune i toplotnih procedura u kozmetičkoj

praksi. - Razvijanje komunikativnosti, timskog rada i spremnosti za razvijanje

međuljudskih odnosa.

229





Definicija i predmet proučavanja fizikalne terapije - Navodi definiciju i

predmet proučavanja fizikalne terapije.

- Ukratko pojašnjava period razvoja fizikalne terapije.

- Imenuje i pojašnjava osnovne fizikalne agense.

- Vrši klasifikaciju fizikalne terapije prema agansima.

- Pojašnjava ulogu fizikalne terapije u rehabilitaciji povrijeđenih i oboljeli.

- Upoređuje aparaturnu i bezaparaturnu fizikalnu terapiju.

- Vrednuje značaj fizikalne terapije u rehabilitaciji povrijeđenih i oboljelih.


Fizikalno-kozmetoterapijske procedure - Upoznaje različite

oblike mehanoterapijskih procedura.

- Pojašnjava djelovanje mehanoterapijskih procedura na tkiva.

- Opisuje njihov način primjene na pojedine djelove tijela, sa posebnim osvrtom na različite vrste masaža: medicinsku, sportsku, i higijensku sa kozmetološkom masažom.

- Upoznaje indikacije i kontraindikacije primjene mehanoterapijskih procedura.

- Navodi osnove kinezioterapije i pojašnjava njen značaj za kozmetologiju.

- Uočava postupak primjene različitih mehanoterapijskih procedura i mehanoterapije sa posebnim osvrtom na higijensku i kozmetološku masažu.

- Uočava postupak primjene jednostavnijih elektroprocedura.

- Analizira postupke izvođenja kinezioterapije.

- Upoređuje postupke izvođenja lokalnih i opštih hidro i balneoprocedura.

- Razumije značaj posvećivanja pažnje sopstvenom organizmu kao i ulogu pojedinih fizikalno-kozmetoterapijskih procedura u poboljšanju kvaliteta života.

- Shematski prikaz humane ćelije gledane svjetlosnim i elektronskim mikroskopom.

- Prepoznavanje različitih vrsta tkiva ilustrovanih crtežom ili slikom.

- Demonstriranje građe organa na modelu ili slici (primjeri).

230




- Pojašnjava različite oblike hidroterapijskih i balneoptrocedura.

Kvarcne i soluks lampe u kozmetičkoj praksi - Upoznaje opšte

karakteristike svjetlosti.

- Pojašnjava biološko i fiziološko dejstvo svjetlosti na organizam.

- Objašnjava razliku između prirodnog i vještačkog izvora svjetlosti.

- Pojašnjava sinergističko i antagonističko djelovanje svjetlosti, indikacije i kontraindikacije.

- Uočava postupak rukovanja soluks i kvarc lampama i određivanja biodeze.

- Analizira postupke preduzimanja mjera zaštite.

- Razumije značaj svjetlosti za organizam, povoljnih i nepovoljnih djelovanja svjetlosti na organizam.

- Demonstriranje na modelu skeleta i modelima pojedinačnih kostiju.

Sauna i toplotne procedure - Upoznaje različite

izvore i oblike toplote (povišena, snižena, nulta i vlažna).

- Pojašnjava načine prenošenja toplote i njihova fiziološka dejstva.

Objašnjava udružena djelovanja toplote sa drugim agensima, indikacije i kontraindikacije.

- Uočava primjenu najčešćih oblika termoterapijskih procedura.

- Razumije značaj toplote i dobre regulacije za dobro funkcionisanje organizma.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - J. Simeunović i P. Zekovič: Fizikalna terapija I, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2000. - J. Simeunović i P. Zekovič: Fizikalna terapija II, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd, 2001. - V. Mihajlović: Fizikalna terapija, Obodsko slovo, Rijeka Crnojevića, 2002. - F. Licual, Elektrodijagnostika i elektroterapija, Školska knjiga, Zagreb, 1981. - D. Obradović, B. Milutinović, D. Umić, V. Boltić Krstić: Kinezologija za III razred

medicinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.

231

- D. Vulović: Kinezioterapija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.

- S. Jadrić: Osnovi fizikalne medicine i rehabilitacije, Grafomark, Laktaši-Banja Luka, 2005.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Odgovarajuće slike, sheme, slajdovi; - Kompjuter; - projektor. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom



dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Doktor medicine, specijalista za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju. 10. Povezanost predmeta


- Fizikalno-kinezioterapijske procedure(mehanoterapija, elektroterapija, hidroterapija i dr.)

- Manuelne tehnike - Masaža i elektroterapija - Masaža i hidroterapija


- Fizioterapija - Mehanoterapija - Elektroterapija - Sonoterapija Hidroterapija


- Praktična nastava - Mehanoterapija (manuelna masaža, refleksna masaža, limfna drenaža i dr.)


- Hidroterapija-kupke, tuševi

- Sonoterapija (ultrazvuk, infrazvuk)

232

1.3.6. PREDUZETNIŠTVO 1. Naziv predmeta: PREDUZETNIŠTVO

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III IV 40 26 66

Ukupno 40 26 66 3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje preduzetničke sposobnosti. - Sticanje znanja o razvoju biznis ideje. - Sticanje znanja o izradi biznis plana. - Sticanje znanja i vještina za osnivanje privrednog društva. - Sticanje znanja i vještina za upravljanje malim privrednim društvom. - Osposobljavanje za rad u timu. - Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije. - Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomoć savremenih

tehnologija.

233





Biznis ideja i biznis plan - Upoznaje pojam

biznis ideja. - Opisuje nastanak

biznis ideje. - Nabraja i

opredjeljuje se za poslovnu ideju.

- Nabraja moguće vrste djelatnosti.

- Opisuje pojam biznis plan.

- Upoznaje pojmove:

vizija, misija, strategija, ciljevi.

- Upoznaje postupak

istraživanja tržišta. - Upoznaje pojmove:

marketing plan i plan prodaje.

- Opisuje elemente

finansijskog plana privrednog društva.

- Suočavajući argumente kritički procjenjuje kvalitet poslovne ideje u skladu sa postulatima tržišnog poslovanja.

- Uviđa važnost

izrade biznis plana u kontekstu obezbjeđivanja podrške, kako unutar samog privrednog društva tako i od strane eksternih partnera (investitora, kreditora).

- Razlikuje pojmove:

vizija, misija, strategija.

- Kroz primjere obrazlaže ciljeve privrednog društva.

- Kroz primjere obrazlaže postupak istraživanja tržišta na novom primjeru.

- Izvodi zaključke o potencijalnoj konkurenciji.

- Izvodi zaključak o potencijalnim kupcima/ korisnicima usluga.

- Vrši opis proizvoda/usluga.

- Uviđa značaj sprovođenja kontrole kvaliteta proizvoda/usluga.

- Kroz primjere

- Razvija osjećaj za kreativnost.

- Razvija sposobnost postizanja kompromisa.

- Razvija analitičko

mišljenje. - Razvija

odgovornost u radu.

- Razvija stručnost. - Uočava važnost

očuvanja zdrave životne sredine.

- Razvija osjećaj za

marljivost i preciznost.

- Poželjno je učenicima ukazati na primjere.

- Organizovati

prisustvo predstavnika realnog privrednog društva.

- Primjena tehnika

za unapređenje razmišljanja, npr. eksperiment Šest šešira.

- Kao model može da

posluži biznis plan realnog privrednog društva.

- Pripremiti

integralnu cjelinu od elemenata biznis plana.

234




- Objašnjava neophodnost očuvanja životne sredine.

- Rezimira biznis

plan. - Prezentuje biznis

plan.

obrazlaže elemente finansijskog plana privrednog društva.

- Sarađuje kod izrade plana očuvanja životne sredine za konkretno privredno društvo.

- Oblikuje dinamiku realizacije biznis plana.

- Kritički procjenjuje slabosti sačinjenog biznis plana.

Osnivanje privrednog društva Ime privrednog društva - Nabraja moguća

rješenja za ime privrednog društva.

- Opredjeljuje se za ime privrednog društva u skladu sa propisima i poštujući principe jednostavnosti i jedinstvenosti.

- Razvija logičko mišljenje i sposobnost za pravilno rasuđivanje i zaključivanje.

- Rad u grupama: učenici predlažu moguća rješenja a nakon toga, kroz diskusiju, donose odluku.

Vizuelni identitet privrednog društva - Upoznaje elemente

i značaj oblikovanja vizuelnog identiteta privrednog društva.

- Oblikuje vizuelni identitet privrednog društva.

- Stiče radne navike.

- Rad na računaru: učenici koriste programe za obradu teksta i slika.

Registracija privrednog društva - Upoznaje postupak

registracije privrednog društva.

- Opisuje moguće oblike organizovanja privrednog društva.

- Popunjava formulare za registraciju privrednog društva.

- Sprovodi aktivnosti na pribavljanju pečata i štambilja.

Otvaranje računa kod poslovne banke - Opisuje postupak

otvaranja računa kod poslovne banke.

- Popunjava formulare za otvaranje računa kod poslovne banke.

- Obavlja postupak otvaranja računa kod poslovne banke.

- Izrada organograma privrednog društva.

235




Poslovni kodeks preduzeća - Upoznaje pojam

poslovni kodeks privrednog društva.

- Nabraja elemente poslovnog kodeksa.

- Popunjava formulare za otvaranje računa kod poslovne banke.

- Obavlja postupak otvaranja računa kod poslovne banke.

Organizaciona struktura privrednog društva - Upoznaje tipove

organizacione strukture privrednog društva.

- Pronalazi sličnosti i razlike između različitih tipova organizacionih struktura privrednog društva.

Rad u sektorima i poslovanje privrednog društva - Upoznaje različite

nivoe upravljanja privrednim društvom.

- Upoznaje postupak zasnivanja radnog odnosa u privrednom društvu.

- Upoznaje postupak izrade godišnjeg izvještaja o radu.

- Pronalazi sličnosti i razlike u nivoima upravljanja privrednim društvom.

- Popunjava prijavu o slobodnom radnom mjestu.

- Učestvuje u izradi jednostavnog godišnjeg izvještaja o radu.

- Razvija sposobnost snalaženja u hijerarhiji socijalnih odnosa.

- Kao model može da posluži konkurs za prijem u radni odnos objavljen u dnevnoj štampi.

Služba opštih poslova - Nabraja i opisuje

aktivnosti u okviru službe opštih poslova.

- Obavlja usmenu i pisanu komunikaciju unutar privrednog društva i sa eksternim partnerima.

- Tehnički održava Internet sajt privrednog društva.

- Šalje i prima poštu i druge službene materijale.

- Razvija spremnost i sposobnost za saradnju.

- Razvija

odgovornost u radu.

- Rad u grupama od tri do pet učenika.

- Upotrebljava kancelarijsku opremu (telefon, faks, fotokopir aparat, skener, štampač).

Sektor Marketing - Upoznaje pojam

marketinga. - Opisuje postupak

istraživanja tržišta. - Upoznaje pojam i

elemente

- Kroz primjere obrazlaže strukturu asortimana proizvoda/usluga.

- Sprovodi postupak formiranja cijene

- Razvija komunikativnost, efikasnost u radu, marljivost i preciznost.

- Rad na računaru: učenici koriste programe za obradu teksta i slika, kao i programe za

236




marketing miksa: proizvod, cijena, promocija i distribucija.

proizvoda/usluga - Kroz primjere

obrazlaže važnost i načine promocije.

- Upoređuje moguća rješenja za reklamni slogan i reklamnu poruku privrednog društva.

- Upoređuje moguće forme i sadržaje reklamnog materijala.

- Planira način reklamiranja privrednog društva, odnosno proizvoda/usluge.

- Kroz primjere obrazlaže moguće načine distribucije.

elektronsku komunikaciju.

- Izrada reklamnog

materijala.

Sektor komercijala - Upoznaje vrste i

elemente dokumentacije koja prati poslove nabavke i prodaje.

- Izrađuje ponudu, porudžbenicu, predračun, upit, račun i ostala dokumenta iz oblasti poslova nabavke i prodaje.


Sektor finansija i računovodstvo - Opisuje postupak

obračuna zarada. - Opisuje način

obračuna poreza i doprinosa.

- Upoznaje blagajničke poslove.

- Upoznaje postupak plaćanja dospjelih obaveza i naplate dospjelih potraživanja.

- Kroz primjere obrazlaže način obračuna zarada, poreza i doprinosa.

- Obavlja blagajničke poslove.

- Obavlja poslove plaćanja dospjelih obaveza i naplate dospjelih potraživanja.

- Podstiče razvoj tačnosti, preciznosti i urednosti.

- Formira stav o

preuzimanju odgovornosti.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - V. Vukotić, Preduzetništvo i biznis: Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996. - J. Manojlović, S. Ignjatović: Poslovna i službena korespondencija za I razred,

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005. - D. Bogdanović, G. Ivanišević: Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2004.

237

- D. Dragiđić, B. Ilić, B. Medojević, M. Pavlović: Osnovi ekonomije za II razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.

- R. Rajović: Osnovi prava za I razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.

- Publikacija Moj Biznis, Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004. - H. Potit: Kako započeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Učionica sa najmanje pet računara snabdjevenih adekvatnom programskom

opremom, fax, telefon, skener, štampač, fotokopir aparat. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu. - Ocjena vježbi, jedna u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani ekonomista. 9. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetima Predmeti Znanja

- Sektro marketing- načini reklaniranja

- Psihologija i komunikologija - Propagandni materijal - Uspješna/neuspješna

komunikacija - Vizuelni identitet

provrednog društva - Likovna umjetnost sa

estetikom - Slikarstvo - Grafika

- Poslovni kodeks preduzeća

- Organizaciona struktura privrednog društva

- Etika - Opšti pojmovi o etici - Timski rad

238

2. STRUČNI ISPIT 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA 2.1.1. MANUELNE TEHNIKE 1. Naziv ispitnog kataloga: MANUELNE TEHNIKE 2. Cilj ispita - Provjera uspješnosti učenika pri savlađivanju neophodnih standarda iz oblasti

manuelne tehnike. 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu 1. Navesti definiciju, istorijat i značaj manuelne masaže. 2. Navesti različite vrste masaža, objasniti efekte, trajanje, indikacije i

kontraindikacije. 3. Obrazložiti značaj masaže u procesu rehabilitacije. 4. Opisati postupak pripreme pacijenta za masažu i izbor odgovarajućih

sredstava za masažu. 5. Opisati postupak uspostavljanja i prekidanja dodira, manuelnu masažu i

masažne hvatove. 6. Obrazložiti ulogu masaže u procesu rehabilitacije. 7. Opisati opremu u prostoriji za masažu i navesti sredstva za masažu. 8. Obrazložiti pravilan odnos stručnog lica prema bolesniku i tehnike pripreme

bolesnika za masažu. 9. Navesti definiciju relaksacije i pojasniti relaksacione položaje. 10. Uporediti lokalnu, progresivnu i totalnu relaksaciju. 11. Opisati položaje za masažu pojedinih djelova tijela i analizirati dejstvo

relaksacije. 12. Opisati srednji fiziološki položaj. 13. Navesti sredstva za masažu. 14. Uporediti i pojasniti masažne tehnike. 15. Demonstrirati relaksacione mišiće i pojasniti dejstvo relaksacije. 16. Demonstrirati položaje fizioterapeutskog tehniočara pri masaži i pojasniti

njihov značaj. 17. Demostrirati i pojasniti značaj disanja u hari. 18. Obrazložiti značaj meditacije. 19. Objasniti pojam i navesti vrste masažnih hvatova. 20. Imenovati i objasniti tehnike izvođenja masažnih hvatova. 21. Uporediti masažne hvatove i analizirati dejstvo svakog masažnog hvata. 22. Uporediti metodiku, trajanje i djelovanje svakog masažnog hvata. 23. Uporediti i pojasniti masažne položaje i srdstva za masažu. 24. Navesti u uporediti indikacije i kontraindikacije za savki masažni hvat. 25. Navesti mjesta primjene i način izvođenja svakog masažnog hvata. 26. Navesti broj terapeutskuh pokreta u minuti kod masažnog hvata lupkanja. 27. Obrazložiti značaj stvaranja opuštenog okruženja. 28. Definisati masažne međuhvatove i objasniti razliku u izvođenju različitih

masažnih međuhvatova. 29. Objasniti kombinovanje masažnih hvatova i međuhvatova. 30. Opisati značaj izvođenja i primjenu masažnih međuhvatova. 31. Objasniti značaj određivanja dužine trajanja svakog masažnog međuhvata. 32. Objasniti kod kojih se oboljenja primjenjuje određeni masažni hvat.

239

33. Objasniti značaj adekvatnog položaja bolesnika za izvođenje masažnih međuhvatova.

34. Obrazložiti značaj izrade plana masažnih hvatova i međuhvatova. 35. Navesti indikacije i kontraindikacije za izvođenje masažnih međuhvatova. 36. Objasniti metode češljanja, peglanja, valjanja, štipkanja, istezanja tkiva,

rastresanja i njihova dejstva. 37. Nabrojati i pojasniti tehnike masaže pojedinih djelova tijela. 38. Pojasniti topografske anatomije djelova tijela za masažu. 39. Analizirati dejstvo masaže na pojedine djelove tijela. 40. Definisati mišićne grupe i pojasniti inervaciju na tim djelovima. 41. Nabrojati i pojasniti pravce svih masažnih pokreta. 42. Navesti masažne položaje, sredstva za masažu i trajanje masaže pojedinih

djelova tijela. 43. Objasniti značaj planiranja masažnih hvatova i međuhvatova. 44. Uporediti indikacije i kontraindikacije pri masaži pojedinih djelova tijela. 45. Pojasniti masažu najvažnijih nerava pojedinih djelova tijela. 46. Opisati i uporediti masažne hvatove koji se koriste kod masaže glave, vrata,

lica, grudnog koša, trbuha, leđa, gornjih i donjih ekstremiteta. 47. Pojasniti mišićne grupe koje se nalaze na glavi, vratu, licu, grudnom košu,

trbuhu, leđima, gornjim i donjim ekstremitetima. 48. Uporediti i navesti dužine trajanja svake masaže. 49. Navesti tipove kože klijenta i odgovarajuća sredstava za masažu u zavisnosti

od tipa kože. 50. Opisati odgovarajuće položaje pri masaži pojedinih djelova tijela. 51. Pojasniti postupak masaže prednje i zadnje strane ekstremiteta. 52. Pojasniti razliku u tehnici i dejstvu površinskog i dubokog pritiska kod masaže. 53. Definisati pojam, navesti i pojasniti vrste refleksne masaže. 54. Objasniti periostnu masažu, periostne tačke i periostne blokove. 55. Analizirati dejstvo refleksne masaže i pojasniti patološke promjene u

refleksnim zonama. 56. Opisati masažu vezivnog tkiva i segmentnu masažu. 57. Navesti ciljeve terapije i dužinu trajanja procedure. 58. Pojasniti način izvođenja refleksne masaže. 59. Navesti oboljenja i vrste adekvatne masaže u zavisnosti od oboljenja. 60. Definisati indikacije i kontraindikacije kod refleksne masaže. 61. Navesti principe u refleksologiji. 62. Upoređivati osnovne tehnike u refleksologiji. 63. Pojasniti refleksne tačke na stopalima i rukama. 64. Definisati funkciju kože mišića i zglobova. 65. Navesti anatomiju i fiziologiju nervnog sistema. 66. Pojasniti dejstvo masaže na kožu mišiće zglobove krvotoklimfotok periferni i

centralni nervni sistem i prednosti stručno izvedene masaže. 67. Pojasniti fiziološka mehanička i refleksna dejstva masaže na kožu. 68. Navesti postupak draženja neurorefleksnih zona. 69. Pojasniti kombinovanje manuelne masaže i kineziterapije. 70. Objasniti pravilno doziranje masaže u zavisnosti od površine tijela. 71. Pojasniti morfološke karakteristike i fiziologiju kardiovaskularnog sistema. 72. Objasniti postupak doziranja u masaži. 73. Uporediti indikacije i kontraindikacije. 74. Definisati indikacije i kontraindikacije za manuelnu masažu. 75. Pojasniti pojam indikacija. 76. Navesti i uporediti indikacije za man uelnu masažu. 77. Objasniti indikacije za manuelnu masažu. 78. Navesti kontraindikacije za manuelnu masažu.

240

79. Pojasniti kontraindikacije za manuelnu masažu. 80. Objasniti pripremu bolesnika za masažu. 81. Pojasniti stanje kože cirkulacije i limfotoka. 82. Definisati pojam tonus mišića i nabrojati vrste tonusa. 83. Objasniti pojam kontrakture i njihovo korigovanje. 84. Navesti određene nerve i nervna stabla. 85. Definisati aparaturne oblike masaže. 86. Navesti dejstvo aparaturnih obllika masaže na kožu. 87. Objasniti vibracionu i podvodnu masažu. 88. Pojasniti korišćenje vibracionih kaiša i vibracionih stolica pri izvođenju

vibracija. 89. Navesti trajanje vibracija. 90. Pojasniti indikacije i kontraindikacije kod vibracione masaže. 91. Definisati fiziološko i terapijsko dejstvo vode. 92. Pojasniti hidrostatski pritisak i navesti njegovu jačinu u kadi. 93. Navesti dužinu trajanja podvodne masaže i način aplikovanja. 94. Definisati indikacije i kontraindikacije za podvodnu masažu. 95. Objasniti rad aparata vibratora i trajanje aplikacija. 96. Pojasniti dejstvo podvodne tuš masaže. 97. Definisati dejstvo podvodne tuš masaže. 98. Pojasniti doziranje i opštu metodiku primjene hidroterapijskih procedura. 99. Navesti jačine termičkog mehaničkog i hemijskog nadražaja kod

hidroterapijkih proceduera. 100. Objasniti i navesti indikacije za hidroterapiju. 101. Objasniti i navesti kontraindikacije za hidroterapiju. 102. Navesti aparaturne oblike masaže. 103. -Definisati pojam pneumomasaže. 104. Pojasniti rad vaskulatora i njegove efekte u liječenju. 105. Definisati indikacije i kontraindikacije za primjenu pneumomasaže. 106. Objasniti dejstvo pneumomasaže. 107. Navesti trajanje pneumomasaže. 108. Objasniti metodu liječenja ventuze. 109. Pojasniti rad. 110. Komandne table i definisati njene parametre. 111. Definisati dejstvo krioterapije. 112. Navesti fiziološka i terapijska dejstva krioterapije. 113. Pojasniti krioaplikacije kriomasažu kriopakovannja i imerziju. 114. Objasniti dejstvo leda i hladnoće u liječenju. 115. Navesti dužinu trajanja krioprocedura. 116. Navesti indikacije i kontraindikacije za krioterapiju. 117. Objasniti krioterapijske procedure. 118. Pojasniti fiziološko i terapijsko dejstvo vode. 119. Navesti aplikacione tehnike. 120. Objasniti primjenu masaže kod patoloških stanja. 121. Objasniti i navesti masažne hvatove koji se koriste u reumatologiji i

traumatologiji. 122. Definisati i objasniti korišćenje fizikalnih procedura u traumatologiji. 123. Objasniti dejstvo masaže kod povreda centralnog i perifernog nervnog

sistema. 124. Objasniti dejstvo masaže kod vegetativnih poremećaja i neuroza. 125. Navesti dejstvo masaže kod oboljenja organa za varenje. 126. Pojasniti dejstvo masažekod bolesti kardiovaskularnog sistema. 127. Definisati sportsku masažu. 128. Objasniti fiziološko dejstvo sportske masaže.

241

129. Objasniti dejstvo masaže kod fraktura i amputacija. 130. Definisati masažne hvatove kod pataloških stanja. 131. Navesti masažne međuhvatove kod pataloških stanja. 132. Pojasniti kombinovanje masaže i fizikalne terapije. 133. Navesti oblike i procedure u fizikalnoj terapiji. 134. Objasniti kompatibilnost između pojedinih procedura. 135. Objasniti kombinovanje masaže i fizikalne terapije. 136. Navesti i objasniti fizikoterapijske procedure. 137. Opisati prirodu oboljenja. 138. Navesti dubinu dejstvo i intenzitet djelovanja fizikalnih agensa. 139. Definisati pojam hidroterapije. 140. Navesti hidroterapijske procedure. 141. Objasniti dejstvo kupki, bazena i tuševa. 142. Navesti indikacije i kontraindikacije za hidroterapiju. 143. Objasniti fizikoterapijske procedure. 144. Definisati pojam termoterapije. 145. Navesti termoterapijske oblike. 146. Pojasniti terapijsko dejstvo toplote i dužinu trajanja procedure. 147. Navesti indikacije i kontraindikacije za primjenu termoterapije. 148. Pojasniti dejstvo saune. 149. Navesti fiziološka i terapijska dejstva saune. 150. Navesti indikacije za primjenu saune. 151. Navesti kontraindikacije za primjenu saune. 152. Definisati pojam fototerapije. 153. Pojasniti terapijsko dejstvo infracrvenih zraka. 154. Navesti fiziološka dejstva infracrvenoh zraka. 155. Pojasniti doziranje infracrvenih zraka. 156. Navesti indikacije i kontraindikacije u fototerapiji. 157. Pojasniti rad svijetlosnih kupki. 158. Objasniti terapijsko dejstvo vidljivih zraka. 159. Navesti fiziološko dejstvo ultraljubičastih zraka. 160. Definisati pojam kineziterapije. 161. Navesti aktivne i pasivne metode kineziterapije 162. Pojasniti dejstvo pokreta u terapijske svrhe 163. Navesti redoslede masaže i kineziterapije 164. Objaniti dejstvo kineziterapijskih vježbi 165. Opisati aktivne i pasivne metode kineziterapije. 166. Navesti kada se masaža primjenjuje prije a kada poslije kineziterapijskog

tretmana. 167. Definisati pojam elektroterapije. 168. Pojasniti dejstvo električne energije na organizam. 169. Navesti dejstvo električne energije na organizam. 170. Pojasniti redosljed elektroterapijskih procedura. 171. Navesti mehanizme dejstva jednosmjernih i naizmjeničnih struja. 172. Pojasniti fizičkohemijske promjene koje izaziva električna energija. 173. Navesti indikacije i kontraindikacije u elektroterapiji. 174. Pojasniti dejstvo električne energije na organizam.

242

4. Tip ispita - Usmeno - Nastavnik sastavlja detaljan spisak ispitnih pitanja, a stručni aktiv utvrđuje na

osnovu okvirnog spiska pitanja datog u ispitnom katalogu. - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na

odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti.

- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta. - Usmeni ispit traje najviše 20 minuta. - Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača. 5. Dozvoljena pomagala - Pomagala nijesu predviđena. 6. Literatura i drugi izvori - Za kandidate je preporučena literatura data u katalogu znanja i godišnjem planu

rada nastavnika.

243

2.1.2. FIZIOTERAPIJA 1. Naziv ispitnog kataloga: FIZIOTERAPIJA 2. Cilj ispita - Provjera uspješnosti učenika pri savlađivanju neophodnih standarda iz oblasti

fizioterapije. 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu 1. Navesti definiciju fizikalne terapije i objasniti njeno mjesto i ulogu u liječenju

i rehabilitaciji. 2. Navesti vrste fizikalniha agensa, njihove glavne karakteristike i principe

djelovanja. 3. Obrazložiti značaj eveluacije u fizioterapiji, počev od prvog kontakta sa

pacijentom, anamneze objektivnog nalaza do daljeg praćenja. 4. Objasniti značaj medicinske dokumentacije, način unošenja podataka i

čuvanje podataka. 5. Objasniti mehanizam nastanka bola, receptore i puteve širenja. 6. Navesti značaj bola u dijagnostici, orijentaciji u radu i praćenju bolesnika. 7. Uporediti akutni i hronični bol. 8. Navesti značaj i način borbe protiv bola sa posebnim osvrtom na ulogu

fizikalnih agensa. 9. Objasniti stres-mehanizam nastajanja i uticaj na organizam, kao i stresogenost

savremenog načina života. 10. Navesti značaj i mogućnost borbe protiv stresa. 11. Navesti značaj timskog rada u borbi protiv stresa sa posebnim osvrtom na

mjesto i ulogu fizioterapeutskog tehničara. 12. Definisati starost kao fiziološki proces i kao narastajući proces savremenog

društva. 13. Nacesti specifičnosti rada sa različitim dobnim grupama, posebno sa starima i

djecom. 14. Navesti mogućnosti prevencije problema karakterističnih za stariju dobnu

grupu. 15. Opisati značaj timskog rada sa starijim osobama sa posebnim osvrtom na

mjesto i ulogu fizioterapeutskog tehničara. 16. Definisati kinezioterapiju i navesti njene osnovne ciljeve. 17. Objasniti medicinsku gimnastiku, njene karakteristike, podjelu i ciljeve. 18. Objasniti mehanizam dejstva mišića i vrste mišićne kontrakcije. 19. Navesti funkcionalnu podjelu mišića i funkcionalnu podjelu pokreta. 20. Navesti željene i neželjene efekte kinezioterapije na organizam. 21. Nabrojati indikacije i kontraindikacije za kinezioterapiju. 22. Objasniti značaj pravilnog doziranja kinezioterapijskih procedura. 23. Objasniti zamor, značaj njegove procjene, kao i znake predoziranja

kinezioterapijskih procedura. 24. Navesti principe kreiranja plana u kinezioterapiji kao i značaj dobre i

pravilene evaluacije. 25. Objasniti značaj kinezioterapije u tretmanu promijenjenog mišićnog tonusa,

mišićne snage, obima, koordinacije, balansa. 26. Navesti pasivne vidove kinezioterapije i njihov značaj u rehabilitaciji. 27. Definisati radnu terapiju i navesti sličnosti i razlike sa medicinskom

gimnastikom.

244

28. Navesti vidove radne terapije, ciljeve i značaj u rehabilitaciji. 29. Objasniti ulogu radnog terapeuta u realizaciji ciljeva i zadataka radne terapije

,definisati fizičku kondiciju i navesti sličnosti i razlike sa pojmom biti „fit“. 30. Opisati postupke i značaj kondicioniranja u očuvanju i unapređenju zdravlja. 31. Navesti definiciju fizičke aktivnosti i njenu podjelu. 32. Ovjasniti razliku između rekreacije i treninga. 33. Objasniti fitnes i njegov značaj u životu savremenog čovjeka. 34. Objasniti velnes sa različitih aspekata (fizički, emocionalni, socijalni,

intelektualni, spiritualni i sl.) i njihov značaj za očuvanje i unapređenje zdravlja.

35. Objasniti mjesto i ulogu fizioterapeutskog tehničara u timu za rekreaciju, relaksaciju, fitnes i velnes.

36. Navesti osnovne oblike hidroterapijskih procedura i njihov uticaj na organizam.

37. Opisati način izbođenja hidrokinezioterapijskih procedura, indikacije i kontraindikacije za njihovo izvođenje.

38. Navesti prednosti i nedostatke hidrokinezioterapijskih procedura u poređenju sa drugim oblicima kinezioterapije.

39. Definisati različite oblike „Spa“ tretmana i njihovo mjesto u razvoju savremenih oblika fizikalne medicine i rehabilitacije.

40. Nabrojati različite prirodne resurse banjskih lječilišta i njhovu primjenu u fizikalnoj medicini i rehabilitaciji.

41. Objasniti uzajamnu vezu između čovjeka i njegovog okruženja, kao i uticaj okruženja na očuvanje i unapređenje zdravlja.

42. Navesti značaj i mogućnosti kombinovanja banjskog liječenja dostignućima savremene medicine u očuvanju i unapređenju zdravlja.

43. Navesti različite vrste fizikalnih agensa, podjelu, način dobijanja i principe djelovanja na organizam.

44. Opisati načine aplikacije i doziranje fizikalniha agensa, kao i najčešće indikacije i kontraindikacije za njihovu primjenu.

45. Objasniti osnovne fizičke karakteristike svjetlosti i podjelu fototerapije. 46. Navesti osnovne karakteristike i značaj vidljivog dijela svjetlosti. 47. Objasniti osnovne karakteristike infracrvenih zraka i njihovu podjelu. 48. Navesti prirodne i vještačke izvore infracrvenih zraka. 49. Objasniti fiziološko dejstvo infracrvenih zraka. 50. Objasniti način primjene i doziranje infracrvenih zraka. 51. Navesti indikacije i kontraindikacije za primjenu infracrvenih zraka. 52. Objasniti različite efekte hromoterapije. 53. Objasniti opšte i lokalne efekte helioterapije. 54. Navesti sličnosti i razlike između visinskog i nizijskog sunčanja. 55. Navesti indikacije i kontraindikacije za helioterapiju. 56. Objasniti osnovne karakteristike i podjelu ultraljubičastih zraka. 57. Navesti izvore ultraljubičastih zraka i objasniti način funkcionisanja vještačkih

izvora. 58. Nabrojati načine mjerenja inteziteta ultraljubičastih zraka. 59. Objasniti značaj u individualnoj i regionalnoj osjetljivosti na ultraljubičaste

zrake. 60. Opisati način određivanja biodeze i značaj latentnog intervala (kod

ultraljubičastih zraka). 61. Objasniti opšte i lokalno dejstvo ultraljubičastih zraka na organizam kao

indikacije i kontraindikacije za njihovu primjenu. 62. Objasniti uzajamno dejstvo ultraljubičastih i infracrvenih zraka- sinergizam i

antaginizam. 63. Navesti dijagnostičke mogućnosti primjene ultraljubičastih zraka.

245

64. Objasniti način dobijanja, karakteristike i fiziološka dejstva različitih vrsta lasera.

65. Opisati način primjene terapijskih lasera, kao i mjere opreza i zaštite pri radu. 66. Navesti indikacije i kontraindikacije za primjenu lasera. 67. Navesti osnovne karakteristike toplote i načine prenošenja. 68. Objasniti fiziološka dejstva povišene i snižene temperature (toplote). 69. Navesti najčešće oblike primjene suve i vlažne toplote. 70. Navesti osnovne karakteristike parafinoterapije. 71. Opisati način dobijanja, pripreme i primjene peloida u terapiji. 72. Nabrojati indikacije i kontraindikacije za termoterapiju. 73. Opisati osnovne karakteristike krioterapije, načine primjene, indikacije i

kontraindikacije. 74. Opisati glavne karakteristike i mogućnosti različitih vrsta sauna. 75. Navesti osnovne karakteristike vode i opisati osnovne karakteristike

hidroterapije. 76. Navesti najčešće vrste kupki i mogućnosti terapijske primjene. 77. Navesti različite vrste tuševa i njihovo mjesto u terapiji. 78. Objasniti značaj bazena za izvođenje hidroterapijskih procedura. 79. Navesti indikacije i kontraindikacije za hidroterapiju. 80. Navesti različite balneološke faktore i njihov uticaj na organizam. 81. Objasniti mjesto i značaj balneologije u liječenju i rehabilitaciji. 82. Navesti najznačajnije klimatske činioce i objasniti efekte združenog

djelovanja različitih balneoklimatskih faktora. 83. Nabrojati različite mineralne vode, načine primjene i značaj u liječenju i

rehabilitaciji. 84. Objasniti osnovne karakteristike talasoterapije. 85. Navesti različite oblike inhalacione terapije (pojedinačne i grupne, prirodne i

vještačke). 86. Objasniti nečine primjene i značaj inhalacione terapije. 87. Objasniti osnovne akupunkture, principe na kojima se zasniva i način

izbođenja. 88. Navesti najčešće akupunkturi slične terapijske procedure (farmakopunkturu,

laseropunkturu, akupresuru, mikromasažu, moksibustiju itd.). 89. Objasniti osnove elektroterapije i navesti različite oblike elektroprocedura i

njihovu podjelu. 90. Objasniti osnovne karakteristike galvanske struje i njeno fiziološko dejstvo. 91. Navesti razlike u efektima galvanskih struja ispod anode i katode. 92. Navesti izvore galvanske struje i načine određivanja polariteta. 93. Navesti indikacije i kontraindikacije za primjenu galvanske struje. 94. Objasniti najčešći oblik primjene galvanske struje kao i mogućnosti posebnih

oblika primjene. 95. Objasniti mogućnosti unošenja ljekova u organizam uz pomoć električne

struje. 96. Navesti prednosti i nedostatke unošenja ljkova elektroforezom. 97. Objasniti način izvođenja elektroforeze ljekova, doziranje, indikacije i

kontraindikacije. 98. Objasniti opšte principe hidroelektričnih procedura. 99. Opisati četvoroćelijske kupke i galvansku kadu i njihove terapijske

mogućnosti. 100. Navesti indikacije i kontraindikacije za hidroelektrične procedure. 101. Opisati različite oblike impulsnih struja i mogućnosti njihovog modulisanja. 102. Objasniti elektrofiziološke karakteristike zdravih i denervisanih mišića. 103. Navesti osnove dijagnostičkih ispitivanja mišića i perifernih nerava.

246

104. Navesti osnovne karakteristike elektrostimulacije skeletnih i glatkih mišića kao i indikacije i kontraindikacije.

105. Objasniti principe funkcionalne električne stimulacije i transkutane električne stimulacije.

106. Navesti osnovne karakteristike dijadinamičkih struja kao i pojedinih modulacija.

107. Navesti indikacije i kontraindikacije za primjenu dijadinamičkih struja kao i način primjene.

108. Objasniti osnovne karakteristike faradske i nefaradske struje, fiziološka dejstva i način primjene.

109. Objasniti „elektrosan“, način djelovanja, indikacije i kontraindikacije za njihovu primjenu.

110. Navesti osnovne karakteristike interferentnih struja i način njihovog dobijanja.

111. Objasniti fiziološko dejstvo interferentnih struja, način primjene, indikacije i kontraindikacije.

112. Objasniti opšte karakteristike visokofrekventnih struja i njhova fiziološka svojstva

113. Navesti osnovne karakteristike i terapijske mogućnosti kartkih talasa 114. Navesti osnovne karakteristike i terapijske mogućnosti ultrakratkih talasa i

mikrotalasa 115. Navesti osnovne karakteristike dugih talasa i D’ Arsonalovih struja i njihovu

terapijsku primjenu. 116. Objasniti način djelovanja (elektro) magnetnog polja i njegovo fiziološko

djelovanje. 117. Opisati način primjene magnetoprocedura. 118. Navesti indikacije i kontraindikacije za magnetoterapiju. 119. Objasniti osnovne karakteristike i podjelu sonoterapije (infrazvuk, čujni zvuk i

ultrazvuk). 120. Navesti način dobijanja i primjene ultrazvuka. 121. Nabrojati indikacije i kontraindikacije za primjenu ultrazvuka. 122. Objasniti sonoforezu ljekova kao i kombinaciju ultrazvuka i drugih terapijskih

procedura. 123. Objasniti osnove za dijagnostičku primjenu ultrazvuka. 4. Tip ispita - Usmeno - Nastavnik sastavlja detaljan spisak ispitnih pitanja, a stručni aktiv utvrđuje na

osnovu okvirnog spiska pitanja datog u ispitnom katalogu. - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na

odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti.

- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta. - Usmeni ispit traje najviše 20 minuta. - Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača. 5. Dozvoljena pomagala - Pomagala nijesu predviđena. 6. Literatura i drugi izvori - Za kandidate je preporučena literatura data u katalogu znanja i godišnjem planu

rada nastavnika.

247

2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD 2.2.1. ISPITNI KATALOG IZ PRAKTIČNOG DIJELA ISPITA-STRUČNI RAD 1. Naziv ispitnog kataloga: ISPITNI KATALOG IZ PRAKTIČNOG DIJELA ISPITA-STRUČNI RAD 2. Cilj ispita - Na praktičnom dijelu stručnog ispita kandidat treba da pokaže: - Povezanost stručno teorijskih i praktičnih saznanja; - Adekvatan način utvrđivanja potrebe klijenta; - Samostalnost u odabiru i upotrebi materijala i instrimenata; - Pravilan odnos prema klijentu, priprema klijenta, prostora, materijala i

instrumenata; - Komunikacije sa klijentom, rodbinom i saradnicima; - Pravilna upotreba stručne terminologije; - Pravilno obavljanje zadatka; - Racionalna upotreba materijala, vremena; - Poštovanje propisa zdravstvene zaštite i higijene prostora i sredine. 3. Spisak teama/zadataka OBLAST MANUELNE TEHNIKE 1. Upisivanje podataka u zdravstveni karton. 2. Priprema pacijenta za masažu. 3. Određivanje sredstava za masažu. 4. Priprema fizioterapeutskog tehničara. 5. Položaj bolesnika za masažu pojedinih djelova tijela. 6. Izvođenje masažnog hvata glađenje. 7. Izvođenje masažnog hvata trljanje. 8. Izvođenje masažnog hvata gnječenje. 9. Izvođenje masažnog hvata lupkanje. 10. Izvođenje masažnog hvata vibracije. 11. Analiza i izvođenje masažnih međuhvatova. 12. Izvođenje masažnih međuhvatova:češljanje, peglanje, valjanje, štipkanje,

istezanje tkiva, rastresanje. 13. Izvođenje masaže lica(masaža kože, mišića i nerava lica). 14. Izvođenje masaže kosmatog dijela glave. 15. Priprema pacijenta za masažu vrata i izvođenje masaže prednje i zadnje strane

vrata. 16. Priprema pacijenta za masažu grudnog koša i masaža grudnih mišića

međurebarnih mišića i zupčastog mišića. 17. Postavljanje pacijenta u dorzalni dekubitus i izvođenje masaže trbuha. 18. Izvođenje masaže leđa i korišćenje masažnih hvatova i međuhvatova. 19. Priprema pacijenta za masažu gornjih ekstremiteta i izvođenje masaže gornjih

ekstremiteta. 20. Priprema pacijenta za masažu donjih ekstremiteta i izvođenje masaže donjih

ekstremiteta. 21. Analiza dejstva masaže na kožu. 22. Analiza dejstva masaže na mišiće. 23. Analiza dejstva masaže na zglobove. 24. Analiza dejstva masaže na krvotok i limfotok. 25. Analiza dejstva masaže na nervni sistem.

248

26. Uočiti razliku između indikacija i kontraindikacija. 27. Izvođenje masaže refleksnih zona (periostne masaže masaže vezivnog tkiva i

segmentne masaže). 28. Priprema pacijenta za aparaturne oblike masaže i sprovođenje postupka

vibracione masaže. 29. Izvođenje i analiza podvodne masaže. 30. Priprema pacijenta za pneumomasažu i izvođenje pneumomasaže. 31. Izvođenje krioaplikacija. 32. Primjena kriomasaže, davanje pakovanja od smrznutog polivinila i snijega

ugljene kiseline i tečnog azota. 33. Primjena imerzija u krioterapiji. 34. Korišćenje masaže kod fraktura. 35. Izvođenje masaža kod amputacija. 36. Primjena masaže kod oboljenja nervnog sistema. 37. Izvođenje sportske masaže. 38. Priprema pacijenta za izvođenje hidroterapijskih procedura i njihovo

aplikovanje. 39. Priprema pacijenta za izvođenje termoterapijskih procedura i korišćenje

peloida u terapiji OBLAST FIZIOTERAPIJA 40. Higijena radnog prostora. 41. Čitanje upustava iz terapijskog kartona. 42. Priprema radnog mjesta i pacijenta za primjenu peloidne aplikacije. 43. Priprema lokalnih i opštih peloidnih aplikacija. 44. Mjerenje propisane temperature peloida. 45. Izvođenje peloidne aplikacije. 46. Priprema opštih kupki, polukupki i lokalnih peloidnih kupki. 47. Priprema guste i rijetke peloidne kupke. 48. Mjerenje propisane temperature peloidnih kupki. 49. Izvođenje peloidnih kupki 50. Priprema radnog mjesta i pacijenta za primjenu leda ili ledene vode. 51. Izvođenje aplikacije ledom ili ledenom vodom. 52. Priprema kade za podvodnu tuš masažu. 53. Mjerenje propisane temperature vode u kadi za podvodnu tuš masažu. 54. Davanje upustava pacijentu za pravilan polozaj tokom izvođenja podvodne tuš

masaže. 55. Izvođenje podvodne tuš masaže spiralnim pokretima tuša. 56. Izvođenje podvodne tuš masaže linearnim pokretima tuša. 57. Izvođenje podvodne tuš masaže kružnim pokretima tuša. 58. Izvođenje podvodne tuš masaže u smjeru venske cirkulacije i limfe. 59. Izvođenje podvodne tuš masaže sa poprečno i koso usmjerenim mlazom tuša. 60. Priprema biserne i aroma kupke. 61. Mjerenje propisane temperature vode u kadi za bisernu i aroma kupku. 62. Izvođenje biserne i aroma kupke. 63. Priprema radnog mjesta i pacijenta za primjenu manuelne masaže. 64. Izvođenje hvata glađenja. 65. Izvođenje hvata trljanja. 66. Izvođenje hvata gnječenja. 67. Izvođenje hvata lupkanja. 68. Izvođenje hvata vibracija 69. Izvođenje hvata tresenja. 70. Izvođenje hvata valjanja.

249

71. Priprema radnog mjesta i pacijenta za primjenu limfne drenaže. 72. Izvođenje limfne drenaže. 73. Priprema radnog mjesta i pacijenta za primjenu refleksne masaže. 74. Izvođenje refleksne masaže. 75. Priprema postupaka i materijala za uključivanje inhalacija. 76. Sterilizacija i inhalaciona terapija. 77. Primjena inhalacije. 4. Uputstvo za sprovođenje stručnog rada - Nastavnik/aktiv formulišu zadatke i sastavljaju detaljan spisak zadataka na

osnovu okvirnog spiska zadataka, datih u ispitnom katalogu, način i postupak realizacije zadataka.

- Ispitni zadaci se izvlače pred ispitnom komisijom. - Ocjenu na praktičnom dijelu ispita oblikuje ispitna komisija, na predlog

ispitivača 5. Dozvoljena pomagala - Prilikom praktičnog dijela završnog ispita dozvoljena su sljedeća pomagala: igle,

špricevi, zavojni materijal, kašičice, bočice, medicinska dokumentacije, vaga za mjerenje, aparat za mjerenje pritiska, EKG aparat, različiti modeli i sl. koji su u skladu sa ispitnim zadatkom.

6. Literatura i izvori - Za kandidate je preporučena literatura data u katalogu i godišnjem planu rada

nastavnika. 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA

Redni broj Naziv predmeta Obavezni način provjeravanja znanja

1. Anatomija sa fiziologijom Usmeno 2. Latinski jezik Usmeno i pismeno 3. Hemija i biohemija Usmeno i pismeno

4. Zdravstvena njega i rehabilitacija

Usmeno

5. Mikrobiologija sa epidemiologijom

Usmeno i pismeno

6. Patologija Usmeno i pismeno

7. Psihologija i komunikologija

Usmeno

8. Manuelne tehnike Usmeno 9. Fizioterapija Usmeno 10. Farmakologija Usmeno i pismeno 11. Etika Usmeni


Usmeno i pismeno

13. Neurorehabilitacija Usmeno 14. Specijalna rehabilitacije Usmeno i pismeno

15. Praktična nastava U okviru svake oblasti provjeravaju se i ocjenjuju

praktični rad na vježbama i usmena obrazloženja učenika

IZBORNA NASTAVA 1. Strani jezik II Usmeno i pismeno

250

Redni broj Naziv predmeta Obavezni način provjeravanja znanja

2. Likovna umjetnost sa estetikom

Usmeni i pismeno

3. Zdrava ishrana i dijetetika Usmeno

4. Odabrana poglavlja iz fizike

Usmeno i pismeno

5. Odabrana poglavlja iz hemije

Usmeni i pismeno

6. Fizikalna terapija u kozmetologij

Usmeno

7. Preduzetništvo Usmeno i u toku vježbi 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA - U sljedeći razred napreduju učenici koji su: - na kraju školske godine pozitivno ocijenjeni iz svih nastavnih predmeta; - obavili profesionalnu praksu kako je predviđeno nastavnim planom. - Stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju za obrazovni program

Medicinski laboratorijski tehničar završsva se polaganjem stručnog ispita. - Stručni ispit se sastoji iz: - Pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti; - pismenog ispita iz stranog jezika; - usmenog ispita iz manuelnih tehnika ili fizioterapije, po izboru učenika; - stručnog rada. 5. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA - Za učenike sa posebnim potrebama obrazovni program se izvodi: - prilagođavanjem uslova uz dodatnu stručnu pomoć, u skladu sa Zakonom o

usmjeravanju djece sa posebnim potrebama. - Škola treba da u roku od 30 dana uradi individualni plan, na osnovu važećeg,

uzimajući u obzir stav da učenici treba da postignu iste standarde znanja u svim nastavnim predmetima.

- Prilagođavanjem programa tako da se određeni sadržaji zamjenjuju njihovim ekvivalentima, koji omogućavaju dostizanje istog profesionalnog standarda, odnosno profesionalnih kompetencija.

- Obrazovanje učenika sa posebnim potreba može se produžiti najviše za jednu godinu.

6. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH - Za prilagođavanje obrazovnog programa koji je pripremljen za stručno

obrazovanje mladih potrebama odraslih potrebno je: - iz nastavnog plana izostaviti predmete fizičko vaspitanje i slobodne aktivnosti,

koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja; - škola je obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu

dobrovoljno priključiti; - škola je dužna da izradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na

poslove i zadatke, koje obavlja učesnik obrazovanja; - provjeravanje znanja se izvodi putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini

provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad), određeni obrazovnim programom.

251

7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA Redni broj Predmeti Profil stručne spreme nastavnika i stručnih

saradnika

1. Anatomija sa fiziologijom - Doktor medicine.

2. Latinski jezik - Profesor latinskog jezika i književnosti.

3. Hemija i biohemija

I Razred - Profesor hemije; - diplomirani hemičar; - diplomirani inžinjer hemijske tehnologije. II razred Specijalista biohemije.


- Doktor medicine, specijalista za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju;

- doktor medicine.


- Doktor medicine, specijalista za medicinsku mikrobiologiju;

- doktor medicine, specijalista epidemiolog.

6. Patologija - Doktor medicine-specijalista za patološku

anatomiju; - doktor medicine.


- Profesor psihologije; - diplomirani psiholog; - profesor pedagogije; - diplomirani pedagog.

8. Manuelne tehnike - Diplomirani fizioterapeut, specijalista I stepena manuelnih tehnika

9. Fizioterapija - Doktor medicine, specijalista za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju;

10. Farmakologija - Diplomirani farmaceut; - doktor medicine.

11. Etika - Profesor filozofije; - diplomirani pedagog.

12. Fizioterapija muskuloskletnih bolesti i povreda

- Doktor medicine, specijalista za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju;

13. Neurorehabilitacija - Diplomirani farmaceut, specijalista I stepena neurorehabilitacije.

14. Specijalna rehabilitacija - Doktor medicine, specijalista za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju.

15. Praktična nastava

Oblast anatomija sa fiziologijom: - doktor medicine. Ostale oblasti: - Diplomirani fizioterapeut; - viši fizioterapeutski tehničar.

IZBORNA NASTAVA

1. Strani jezik II - Profesor stranog jezika i književosti.


- Profesor likovne umjetnosti; - akademski slikar, odnosno diplomirani slikar; - akademski vajar, odnosno diplomirani vajar; - akademski grafičar, odnosno diplomirani grafičar;

252

Redni broj Predmeti Profil stručne spreme nastavnika i stručnih

saradnika - profesor ili diplomirani istoričar umjetnosti.

3. Zdrava ishrana i dijetetika - Doktor medicine.

4. Odabrana poglavlja iz fizike - Diplomirani fizičar; - profesor fizike.

5. Odabrana poglavlja iz hemije - Profesor hemije; - diplomirani hemičar.

6. Fizikalna terapija u kozmetologiji

- Doktor medicine, specijalista za fizikalnu terapiju i rehabilitaciju.

7. Preduzetništvo - Diplomirani ekonomista. 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Redni broj Naziv predmeta Razred Ukupno

časova Vrsta nastave

Broj časova kod kojih se odjeljenje

dijeli u grupe T V P T V P

1. Anatomija sa fiziologijom

I 108 108

2. Latinski jezik I 72 36 36

3. Hemija i biohemija I 72 72 II 72 72


I 72 72

II 72 72


II 72 72

6. Patologija II 72 72


II 72 62 10

8. Manuelne tehnike

II 72 72 III 72 72 IV 33 33

9. Fizioterapija III 108 108 IV 99 99

10. Farmakologija III 72 72

11. Etika III 72 72


III 108 108

13. Neurorehabilitacija IV 33 33

253

Redni broj Naziv predmeta Razred Ukupno

časova Vrsta nastave

Broj časova kod kojih se odjeljenje

dijeli u grupe T V P T V P

14. Specijalna rehabilitacija

IV 33 33

15. Praktična nastava

I 72 72 72 II 108 108 108 III 180 180 180 IV 363 363 363

IZBORNA NASTAVA

1. Strani jezik II

I 72 72 II 72 72 III 72 72 IV 66 66


I/II 72 62 10

3. Zdrava ishrana i dijetetika

I/II 72 62 10

4.

Odabrana poglavlja iz fizike

III 72 64 8

IV 66 58 8

5. Odabrana poglavlja iz hemije

III/IV 72 72

6. Fizikalna terapija u kozmetologiji

IV 72 72

7. Preduzetništvo III/IV 72/66 72/66

T– Teorijska nastava V– Vježbe P– Praktična nastava 9. PROFESIONALNA PRAKSA - Učenici poslije završenog prvog, drugog i trećeg razreda obavljaju profesionalnu

praksu u trajanju od po 15 radnih dana. - Praksa se obavlja u zdravstvenim ustanovama van škole. - Program profesionalne prakse je u korelaciji sa programima stručno teorijskih

predmeta i praktične nastave. - Za izradu programa profesionalne prakse zadužena je škola. - Na profesionalnoj praksi učenik je ovavezan da vodi dnevnik. - Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda. 10. SLOBODNE AKTIVNOSTI - Slobodne aktivnosti učenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog

programa. - Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na doprinosu, kako rekreaciji i

opštekulturnog uzdizanja učenika, tako i upotpunjavanju stručnog znanja. - Slobodne aktivnosti sadrže obavezne sadržaje i sadržaje po izboru učenika.

254

- Program slobodnih aktivnosti priprema škola, polazeći od utvrđenog broja časova u nastavnom planu (u I i II, III razredu po 36 časova, a u IV – 33 godišnje).

- Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji se iz tri cjeline:

Obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje: - dani sporta; - ekološke aktivnosti; - filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe; - posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr. Obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje: - posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program

koji se realizuje; - posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije; - učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti. Sadržaji po izboru učenika: - učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna,

informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.); - socijalni rad učenika; - organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr. - Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici

obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje u viši razred, kao i za završetak obrazovnog programa.

11. SPISAK UČESNIKA KOJI SU UČESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA - Vesna Živković, dipl.fizioterapeut, Institut „Dr Simo Milošević“, Igalo - Mirjana Grbić, dipl.fizioterapeut, Institut „Dr Simo Milošević“, Igalo - Ljiljana Vavić, viši fizioterapeut, JU SMŠ „Ivan Goran Kovačić“, Herceg Novi - Milan Knežević, ljekar specijalista, Institut „Dr Simo Milošević“, Igalo - Zora Pušica, ljekar specijalista, Institut „Dr Simo Milošević“, Igalo - Dragana Šćepanović, doktor mecine, JU Srednja medicinska škola, Podgorica - Biljana Šćepanović, doktor mecine, JU Srednja medicinska škola, Podgorica - Sanja Kopitović, prof. italijanskog jezika, JU Srednja medicinska škola, Podgorica - Kljajić Ivana, prof. hemije, JU SMŠ „Dr Branko Zogović“, Berane - Željko Vujićić, viši fizioterapeut, JU SMŠ „Ivan Goran Kovačić“, Herceg Novi - Marika Dakić, viša medicinska sestra, JU Srednja medicinska škola, Podgorica - Vera Obadović, prof. biologije, JU SMŠ „Dr Branko Zogović“, Berane - Zuhra Hadrović, spec. opšte medicine, JU SMŠ „Dr Branko Zogović“, Berane - Marina Lipovac Pavićević, dipl.farmaceut, Srednja medicinska škola, Podgorica - Stana Lazarević, prof. filozofije, Srednja medicinska škola, Podgorica - Dautović Isidora, prof. likovne umjetnosti, Srednja medicinska škola, Podgorica - Aleksandar Babović, spec. interne medicine, JU Srednja medicinska škola „Dr

Branko Zogović“, Berane - Vujošević Suzana, prof. fizike, JU Srednja medicinska škola, Podgorica - Jelena Knežević, dipl. psiholog, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica - Vjera Mitrović, dipl. psiholog, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica Koordinator: - Jelena Knežević, dipl. psiholog, JU Centar za stručno obrazovanje, Podgorica

Documents

FIZIOTERAPEUTSKI TEHNIČAR - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni programi u... · 3 OPŠTI DIO 1. Naziv programa: FIZIOTERAPEUTSKI TEHNIČAR 2. Nastavni plan Redni broj Nastavni