Podstawy zarządzania - wykład 6-7

© Krzysztof Klincewicz© Krzysztof Klincewicz

Podstawy zarządzania- wykłady 6-7

Studia DSM/MSEM Wydziału ZarządzaniaUniwersytetu Warszawskiego

prof. UW dr hab. Krzysztof [email protected]

Zakład Teorii i Metod Organizacji (TiMO) WZ UWwww.timo.wz.uw.edu.pl

mailto:[email protected]

http://www.timo.wz.uw.edu.pl/

© Krzysztof Klincewicz

Społeczna odpowiedzialność biznesu(ang. Corporate Social Responsibility, CSR)


CSR – znaczenie aspektów etycznych, społecznych i ekologicznych dla zarządzania

(pisał o tym już m.in. Peter Drucker)


Pierwszy krytyk CSR – ekonomista Milton Friedman, 1970: „Społeczną odpowiedzialnością

biznesu jest pomnażanie zysków”


Cel biznesu – nie tyle maksymalizacja zysków, co maksymalizacja długookresowej

wartości dla właścicieli


Wyzwania związane z działaniami niekorzystnymi dla firmy a odpowiedzialnymi

społecznie / etycznymi


Wyzwania związane z oportunizmem• Etyka dotyczy podejmowania działań, które

nie zawsze przynoszą działającemu korzyści


Różne systemy norm i standardów

Prawo Etykanp. niekorzystne dla pracowników warunki

zatrudniania

np. whistleblowing (sygnalizowanie)


Etyka biznesu – obszar refleksji filozoficznej• podejście normatywne: jak należy

postępować?


Integrity – przyzwoitość, moralność, etyczność• cecha jednostki (pracownika, menedżera)


Interesariusze (ang. stakeholders) - strony zaangażowane, mające związki z działalnością

danej organizacji

Społeczna odpowiedzialność biznesu –

utrzymywanie pozytywnych relacji z

interesariuszami


Grupa interesów – zorganizowani interesariusze, świadomie dążący do wywierania wpływu na organizację


Wywieranie wpływu przez interesariuszy – m.in. konsultacje społeczne, lobbing, korupcja


Lobbing – „ucywilizowany” wpływ interesariuszy w oparciu o przejrzyste reguły czy niejasne

zależności z decydentami?


Problem korupcji w sektorze publicznym• Zamówienia publiczne (przetargi)• Wpływ na decyzje administracyjne

• Wpływ na procesy legislacyjne


Stosunek agencji – pryncypał i agent• odpowiedzialność menedżerów wobec

właścicieli albo pracowników wobec przełożonych

• możliwe konflikty interesów

asymetria informacji

zachowania oportunistyczne pokusa nadużycia (ang. moral hazard)

ukryte działania (ang. hidden action)


Nadzór korporacyjny (ang. corporate governance) jako rozwiązanie problemu agencji


Alienacja pracy - pracownik traci związek z przedmiotem swojej pracy, a praca jest dla

niego źródłem utrapienia a nie samorealizacji (Karol Marks)


Utowarowienie relacji społecznych i fetyszyzm towarowy - towar staje się obiektem uwielbienia i motywem aktywności życiowych (Karol Marks,

Erich Fromm) – krytyka konsumpcjonizmu


Teoria (ideologia?) „antyorganizacji”• próba uwolnienia potencjału ludzkiego w opozycji do organizacji

• odrzucanie „wyścigu szczurów” w biznesie

• ruch hippisowski w latach 60-70 XX wieku


Ruchy ekologiczne – racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych, zrównoważony rozwój

(ang. sustainable development)


„The limits to growth” (1972) - raport Klubu Rzymskiego• zasoby naturalne są ograniczone

• ich wyczerpanie doprowadzi do upadku cywilizacji


Efekt motyla – odsunięte w czasie i przestrzeni konsekwencje działań

(por. dynamika systemów)


Zarządzanie środowiskowe (ang. environmental management), ekorozwój (ang. eco-

development), zrównoważony rozwój (ang. sustainable development)


Gospodarka obiegowa, cyrkulacyjna, o obiegu zamkniętym (ang. circular economy)


Konieczność odpowiedzialnej konsumpcji• Prosument – konsument produkujący dla

własnych potrzeb


Konsekwencje zdrowotne konsumpcji


Konsekwencje społeczne konsumpcji


Konsekwencje środowiskowe konsumpcji


Odpady stałe• projektowanie produktów i ich żywotność• wyzwania recyclingu i utylizacji odpadów

• problem odpadów niebezpiecznych


Woda jako zasób ograniczony• wykorzystanie do celów przemysłowych

• emisja ścieków przemysłowych


Emisje gazów• gazy cieplarniane - wpływ na zmiany klimatu

• inne gazy, m.in. związki azotu i siarki


Korzystanie z odnawialnych źródeł energii (OZE, ang. renewable energy) - wiatr, słońce,

woda, biomasa


Oszczędność energii (ang. energy efficiency)• systemy oznaczeń produktów

• doskonalenie procesów organizacyjnych• efektywność energetyczna budynków


Ślad środowiskowy(ang. environmental footprint)


Analiza cyklu życia (ang. Life Cycle Assessment, LCA)


• Globalizacja i regionalizacja• Integracja gospodarcza i polityczna

• Konflikty zbrojne, terroryzm i migracje• Zmiany klimatyczne

• Starzenie się społeczeństw


• Konsekwencje liberalizmu gospodarczego w powiązaniu z globalizacją

• Osłabienie roli państw, wzrost znaczenia firm ponadnarodowych (ang. transnational

corporations, multinational corporations, MNCs)


Globalne łańcuchy dostaw (ang. supply chains)• dostawcy i przetwórcy w krajach o niskich

kosztach pracy


Produkcja w krajach o niższych kosztach pracy – oddziały przedsiębiorstw ponadnarodowych

lub produkcja zlecona podwykonawcom


Katastrofa budowlana w Rana Plaza, Szabhar koło Dhaki w Bangladeszu, kwiecień 2013• konsekwencje dla producentów odzieży


Offshoring - świadczenie usług transgranicznych na rzecz zagranicznych

odbiorców (zwłaszcza w krajach o niższych kosztach pracy)


Przykłady offshoringu – centra BPO (ang. Business Process Outsourcing)

i centra usług wspólnych (ang. Shared Service Centres)


Krytyka przedsiębiorstw ponadnarodowych (ang. transnational corporations, multinational

corporations, MNCs)


Problem unikania podatków przez przedsiębiorstwa ponadnarodowe


Mechanizm cen transferowych w przedsiębiorstwach ponadnarodowych


Lokalne oddziały przedsiębiorstw ponadnarodowych – nie zawsze mają szanse

na realny rozwój


Obawy przed ISDS (ang. investor-state dispute settlement) - mechanizmem rozstrzygania

sporów pomiędzy państwami a inwestorami


Regulacje dotyczące ochrony praw własności intelektualnej (ang. Intellectual Property Rights,

IPR) i ograniczenia w dostępie do wiedzy i technologii


Rozwój ruchów alterglobalistycznych• m.in. krytyka porozumień handlowych CETA

(UE-Kanada) i TTIP (UE-USA)


Współpraca alterglobalistów z ekologami• m.in. krytyka nieodpowiedzialnych

ekologicznie działań przedsiębiorstw


Rozwój tendencji alterglobalistycznych• Naomi Klein „No logo” (1999)


Globalizacja jako szansa dla lokalnych firm – nie tylko przedsiębiorstw ponadnarodowych• udział w łańcuchach dostaw innych firm• samodzielna działalność zagraniczna


Działalność eksportowa• sprzedaż na innych rynkach produktów lub

usług wytworzonych w kraju macierzystym


Zagraniczne inwestycje bezpośrednie (ang. Foreign Direct Investment, FDI)


Tworzenie spółek joint-venture z zagranicznymi partnerami

* joint venture = wspólne przedsięwzięcie


Fuzje (połączenia dwóch firm) i akwizycje (przejęcia mniejszych firm)

* ang. mergers & acquisitions, M&A


Firmy typu born global – od początku ukierunkowane na obsługę rynków

międzynarodowych• m.in. dzięki technologiom internetowym


Znaczenie kultur narodowych dla zarządzania


Geert Hofstede – kultura narodowa = „software of the mind”, „oprogramowanie umysłu”

• badania firmy IBM w latach 70-tych XX wieku• ta sama firma, struktury, procedury, zasady –

różne praktyki organizacyjne!


Geert Hofstede – wymiary kultur narodowych:(1) Dystans wobec władzy


Geert Hofstede – wymiary kultur narodowych:(2) Indywidualizm lub kolektywizm


Geert Hofstede – wymiary kultur narodowych:(3) Kobiecość lub męskość


Geert Hofstede – wymiary kultur narodowych:(4) Unikanie niepewności


Geert Hofstede – wymiary kultur narodowych:(5) Orientacja długo- lub krótkookresowa


Antropologia kulturowa / etnografia – badania kultur (narodowych, regionalnych,

wewnątrzorganizacyjnych)


Etnocentryzm – akceptacja tylko jednej kulturyPolicentryzm – możliwość współegzystowania

różnych kultur


Różnice kulturowe• początkowy szok kulturowy i stopniowa

adaptacja

Education

Podstawy zarządzania - wykład 6-7