Podstawy zarządzania - wykład 12

© Krzysztof Klincewicz© Krzysztof Klincewicz

Podstawy zarządzania- wykład 12

Studia DSM/MSEM Wydziału ZarządzaniaUniwersytetu Warszawskiego

prof. UW dr hab. Krzysztof Klincewicz

[email protected]

Zakład Teorii i Metod Organizacji (TiMO) WZ UW

www.timo.wz.uw.edu.pl

mailto:[email protected]

http://www.timo.wz.uw.edu.pl/

© Krzysztof Klincewicz

Zarządzanie operacyjne / operacjami

– dotyczy codziennej działalności organizacji,

procesów i projektów(por. wykład i ćwiczenia nr 2: naukowe zarządzanie)


Proces a projekt

proces –powtarzalny ciąg

działań, np. produkcja masowa

projekt –jednorazowy zestaw

działań, np. organizacja imprezy

studenckiej


Podejście procesowe do zarządzania

• zamiast patrzeć na organizację jako

strukturę (zbiór działów i stanowisk)

• przyglądamy się procesom gospodarczym,

wykonywanym przez pracowników z

różnych części organizacji


Procesy są realizowane w celu zaspokojenia

oczekiwań klientów

• także klientów wewnętrznych czyli

reprezentantów innych działów w organizacji


William Edwards Deming

• po II wojnie światowej, uczył firmy japońskie

zasad naukowego zarządzania doprowadził

do powstania zarządzania jakością


Ciągłe doskonalenie działalności, kontrola

kosztów, odpowiednia organizacja współpracy z

dostawcami - powstanie japońskiego podejścia

do zarządzania operacjami „lean management”

(do reprezentantów należy m.in. firma Toyota)


Kaizen (jp. )– ciągłe doskonalenie procesów

organizacyjnych, istota japońskiego podejścia

do zarządzania operacjami


JiT, just-in-time - zamawianie tylko takiej liczby

surowców, jaka zostanie wykorzystana w

bieżącej działalności (Toyota: doprowadziło do

stworzenia specyficznych relacji z dostawcami)


TQM, Total Quality Management – jakość

stawiana przez organizację na pierwszym

miejscu, niezależnie od ponoszonych kosztów


Metoda Six Sigma - kontrola jakości i

doskonalenie procesów produkcyjnych

• firma Motorola, lata 80. XX wieku –

amerykańska odpowiedź na japońskie

sukcesy


Reinżyniering procesów gospodarczych (ang.

Business Process Reengineering, BPR) -

zamiast poprawiania istniejących procesów,

radykalne ich przeprojektowanie


Doskonalenie procesów gospodarczych (ang.

Business Process Improvement, BPI) - ciągła

analiza procesów, poszukiwanie usprawnień,

wdrażanie zmian i pomiar efektów


Koncepcja organizacji uczącej się

(ang. learning organisation) – ciągłe

doskonalenie dzięki uczeniu się


Przypomnienie z wykładu nr 9:

Organizacja jako system otwarty

– wejścia, wyjścia i sprzężenie zwrotne


Michael M. Porter – model łańcucha wartości

(ang. value chain)

• Oparty na narzędziu firmy McKinsey

• Systemowe na organizację jako na system

działań, tworzących wartość dodaną


Wartość dodana (ang. value added)

• wartość uzyskana w wyniku działalności

• różnica między sprzedażą a kosztem

zakupionych materiałów i usług

• wymierne korzyści z działalności firmy UWAGA: odmienne interpretacje w ekonomii,

rachunkowości i regulacjach podatkowych!


Model łańcucha wartości

• działania podstawowe (ang. primary

activities) - przetwarzanie surowców w

produkty/usługi, dostarczane klientom

• działania wspomagające (ang. support

activities) - niezbędne do prawidłowej

realizacji działań podstawowych

© Krzysztof Klincewicz© Krzysztof Klincewicz

Logistyka wewnętrzna

(ang. Inboundlogistics)

Działaniaoperacyjne

(ang. Operations)

Logistykazewnętrzna

(ang. Outboundlogistics)

Marketingi sprzedaż

Serwis(ang. Services)

Infrastruktura firmy (ang. Firm infrastructure)

Zarządzanie zasobami ludzkimi (ang. Human resource management)

Rozwój technologii (ang. Technology development)

Zaopatrzenie (ang. Procurement)

DZI

AŁA

NIA

PO

DST

AW

OW

ED

ZIA

ŁAN

IA W

SPO

MA

GA

JĄC

E

Model łańcucha wartości


Logistyka wewnętrzna/na wejściu (ang. inbound

logistics) - przyjmowanie i magazynowanie

materiałów


Operacje w modelu łańcucha wartości –

wytwarzanie produktu lub wykonywanie

najbardziej kluczowej działalności, tworzącej

wartość dla klienta


Logistyka zewnętrzna/na wyjściu (ang.

outbound logistics) – magazynowanie

produktów i dystrybucja


Marketing i sprzedaż

w modelu łańcucha wartości


Serwis (usługi posprzedażowe) w modelu

łańcucha wartości


Działania wspomagające:

zaopatrzenie (ang. procurement) - organizacja

zakupów materiałów i środków trwałych


Uwaga: logistyka obejmuje: zaopatrzenie

(planowanie i decyzje zakupowe), logistykę

wewnętrzną/na wejściu (regularną pracę działu

zaopatrzenia i magazynu) oraz logistykę

zewnętrzną/na wyjściu (dystrybucję produktów)



rozwój technologii - w tym działalność

badawczo-rozwojowa, wdrażanie systemów

informatycznych



zarządzanie zasobami ludzkimi



infrastruktura firmy - w tym zarządzanie

majątkiem trwałym, organizacja wewnętrzna


Model łańcucha wartości pozwala na

podejmowanie decyzji o outsourcingu

- przeniesieniu części działań poza organizację,

zleceniu ich podwykonawcom


Zjawisko migracji wartości (ang. value

migration) - Adrian J. Slywotzky

• wraz z upływem czasu, zmieniają się

segmenty łańcucha wartości, które

odgrywają największą rolę w tworzeniu

wartości dodanej


Przykłady migracji wartości:

• produkcja przestaje być najważniejszym

segmentem łańcucha, firmy zlecają ją

podwykonawcom

• branża informatyczna kiedyś opierała się na

produkcji komputerów, oprogramowania,

dostarczaniu usług, a obecnie coraz większą

rolę odgrywają treści dostarczane na

platformach internetowych (ang. content)


Dostawcy, dystrybutorzy i nabywcy mają

własne łańcuchy wartości


Integracja wertykalna (pionowa) (ang. vertical

integration) - w ramach łańcucha wartości:

• integracja wsteczna (odwrotna) (ang.

backwards integration) - przejmowanie

dostawców

• integracja postępująca (przednia) (ang.

forwards integration) - przejmowanie

dystrybutorów


Integracja horyzontalna (pozioma) (ang.

horizontal integration) - przejmowanie firm

prowadzących podobną działalność (np.

konkurentów) lub działalność komplementarną

(np. firma telekomunikacyjna i koncern

medialny, linie kolejowe i transport autobusowy)


Wirtualna organizacja - luźny związek

organizacji, odpowiadających za realizację

poszczególnych segmentów łańcucha wartości

(przeciwieństwo integracji)


Łańcuch dostaw - system organizacji

uczestniczących w wytwarzaniu produktu i

dostarczających go do klienta

• zarządzanie łańcuchem dostaw

(ang. Supply Chain Management, SCM)


Przykład globalnego łańcucha dostaw w

produkcji ubrań (firma Li&Fung, Hong Kong)


Przykład globalnego łańcucha dostaw w

produkcji samolotu Boeing 777 (3 mln części,

ponad 900 dostawców z 17 krajów)


Przy organizowaniu łańcuchów dostaw,

istotne znaczenie ma optymalizacja

tzw. kosztów transakcyjnych

• kosztów ponoszonych w związku z

transakcją gospodarczą, innych niż

sam koszt przedmiotu transakcji

(produktu, usługi)

• m.in. kosztów poszukiwania i

zdobywania informacji, komunikacji,

negocjacji, transportu, koordynacji,

kontroli jakości, ...


Decyzje typu make-or-buy - czy bardziej opłaca

się samemu wykonać określone działanie czy

zlecić je podwykonawcy? (opierają się na

analizach kosztów transakcyjnych)


Model łańcucha wartości pozwala analizować

czynniki kosztotwórcze (ang. cost drivers)

i optymalizować koszty przedsiębiorstwa

• punkt wyjścia do analizy modelu biznesu


Przykładowe czynniki kosztotwórcze:

• efekty skali (ang. economies of scale)

- spadek przeciętnego poziomu kosztów

wraz ze wzrostem wielkości produkcji



• efekty krzywej uczenia się (ang. learning

curve effects) - spadek przeciętnego

poziomu kosztów wraz z upływem czasu

(uczenia się)



• efekty zakresu (ang. economies of scope) -

spadek przeciętnego poziomu kosztów wraz

ze wzrostem liczby oferowanych linii

produktowych


Krytycy modelu łańcucha wartości

• trudności z zastosowaniem w wielu branżach

(np. wyodrębnienie segmentu "operacje",

niedostosowanie do produkcji na zlecenie,

podejmowanej w odpowiedzi na zamówienie

od klienta, założenie sekwencyjnego

charakteru łańcucha)


Wsparcie procesów przez systemy IT- systemy MRP (ang. Material Requirements

Planning) i ERP (ang. Enterprise Resource

Planning) - optymalizacja zakupów materiałów i

procesu produkcyjnego, wsparcie dla

księgowania i analiz finansowych

- systemy CRM (ang. Customer Relationship

Management) - gromadzenie danych o

klientach i zarządzanie procesami

komunikacji/sprzedaży

- systemy typu business intelligence i hurtownie

danych - gromadzenie i analizy danych dla

potrzeb procesów organizacyjnych


Systemy zarządzania jakością zgodne z

normami serii ISO 9000 (m.in. ISO 9001:2015)

• zapewnienie zgodności i powtarzalności

• jakość rozumiana jako zgodność ze

standardem a nie najwyższy standard

wykonania czy najlepsze parametry produktu

• formalne potwierdzenie zgodności z normą

Education

Podstawy zarządzania - wykład 12