Inleidend hoofdstuk1. Intakefase2. Strategiefase3. Onderzoeksfase4. Indiceringsfase5. AdviesfaseDeontologie

1

HOOFDSTUK: Deontologie1. Inleiding2. Rechten van kinderen in de jeugdhulp

Zie brochure Vlaamse Overheid

3. Toepassing naar praktijkveld: deontologische code CLB

Deontologische code

2

1. Inleiding

3

Grote uitbouw van zorgstructureren in onderwijsveldo socio-emotionele problemen

Mondigheid jongeren Veelheid aan kanalen:

o Codes van beroepsgroepen: bv deontologische code voor psychologen

o CLB regelgeving, misson Statement CLBo Verdrag inzake Rechten van het Kindo Universele verklaring van de Rechten van de Menso Decreet rechtspositie minderjarigeno Protocol jongerenrechten o Wetgeving mbt beroepsgeheim, persoonlijke levenssfeer,

onderwijsaangelegenheden, privacywet, patiëntenrechteno Ontwerpcodes

…. 4

Geen evidentie te werken rond deontologische thema’s

Geen zwart wit verhaal

‘Recht bepaalt niet zozeer wat men precies moet doen, maar geeft een regel waarmee men bepaalde gedragswijzen kan

beoordelen. De betrokkene moet dus zélf oordelen en afwegen wat hem te doen staat, zodat zijn

beslissing/handelwijze zoveel mogelijk overeenstemt met de beoordelingsregel in de wettekst.’

• Enkele relevante topics binnen SPP werkveld• Stimuleren tot reflectie, oordelen, verantwoord beroepsmatig

handelen5

Bekwame minderjarige + 12 jaar = ‘bekwame minderjarige’ - 12 jaar = ‘onbekwame leerling’

Een minderjarige is altijd ‘bekwaam’ om rechten van het kind zelf uit te oefenen behalve in drie gevalleno Recht op instemming met hulpo Recht om bij ouders te blijven woneno Recht op toegang tot dossier HV bekwaamheid beoordelen

– Ahv leeftijd, begrip– levenservaring, draagkracht– persoonlijkheid,….

6

Beroepsgeheim = geheimhoudingsplicht Voor?

o hulpverleners (bv binnen CLB, GKG, OOOC,…)o afhankelijk van setting, niet van diploma

Delen van info?o Enkel mits toestemmingo Wel met collega’s of andere hulpverleners gebonden

aan BGo Uitzondering = gevaar voor leven, openbare veiligheid,

noodsituaties, eigen verdediging7

Ambtsgeheim = discretieplicht

Voor?o alle personeelsleden in onderwijsinstelling: leerkrachten,

directieleden, zorgcoördinatoren, vertrouwensleerkrachten, studiemeesters, onderhoudspersoneel

Zwijgplichto t.o.v. buitenstaanders

Zwijgrecht o niet t.o.v. oversten, collega’s, ouders, participanten in het

onderwijs en hulpverlening8

2. Rechten van kinderen in de jeugdhulp

2.1 Recht op hulp2.2 Recht op bijstand2.3 Recht op duidelijke informatie2.4 Recht op instemming met de hulp2.5 Recht op respect voor het gezinsleven2.6 Het dossier2.7 Recht op inspraak en participatie2.8 Recht op privacy2.9 Recht op een menswaardige behandeling2.10 Recht op zakgeld2.11 Recht om klacht in te dienen

9

Voor elke minderjarige Alle rechten gelden Rechten gelden altijd

10

2.1 Recht op hulp Ook als de ouder vindt dat hulp voor het kind

nodig is … als die beschikbaar is

Bv ouder maakt zich zorgen over puber, maar puber vindt zelf dat er niets aan de hand iso hulp vragen aan een CAW,

opvoedingswinkel11

2.2 Recht op bijstand

12

Laten bijstaan door iemand naar keuze die MJ vertrouwto Leerkrachto Iemand met beroepsgeheim

(advocaat, dokter)o Hulpverlener niet betrokken bij dossier

2.3 Recht op duidelijke informatie

13

Spontaan te geven, niet wachten tot MJ daar om vraagt

Informatie overo Aard en duuro Diagnoseo Afspraken en regelso Kostprijso Rechten en plichteno Rechten en plichten van HVo Mogelijke contacten van HV

met ouders of familie

Rekening houdend meto Leeftijdo Ontwikkelingsniveauo Geestelijke toestando Persoonlijkheido Vroegere ervaringen

14

Bv een kind dat geplaatst wordt heeft recht op info mbto Waarom hij beter in instelling verblijft dan thuiso Hoe lang het kan dureno Of hij bezoek mag ontvangeno Hoeveel zakgeld hij krijgto Wie hem begeleidto Naar welke school hij kan gaano Wat er van hem verwacht wordto Hoe zijn eventuele pleeggezin eruitzieto Hoe hij klacht kan indienen

15

• Bv na het overlijden van zijn moeder wordt Jasper depressief. Zijn vader gaat met hem naar een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg. De psycholoog komt te weten dat de overleden vrouw niet de biologische moeder van het kind was.• Informatie delen of niet?

• Informatie tijdelijk achterhouden is mogelijk– Extra leed, onnodige verwarring vermijden– In belang van MJ– Motivering in dossier

16

2.4 Recht op instemming met hulp Indien bekwaam

Niemand kan verplichten

Uitzonderingeno Rechter

– Bv moeder opgenomen in ziekenhuis en vader kan opvoeding niet meer aan, jeugdrechter beslist kdn tijdelijk te plaatsen

o Rekening houdend met wettelijke beperkingen – Bv enkel in CLB verbonden aan jouw school

o Geen keuze– Bv slechts één opvoeder in leefgroep, geen keuze mbt aandachtsopvoeder

o Veiligheid in gedrag– Bv een kind met veel blauwe plekken vertelt je dat stiefvader hem vaak

slaat: ouders aanspreken, contact met vertrouwenscentrum kindermishandeling

17

2.5 Recht op respect voor het gezinsleven

Recht om bij ouders te blijven wonen

Tenzij dit niet in belang is van kindo Als opvoeding te zwaar valt voor ouderso Bij verwaarlozing, mishandeling

Scheidingo Recht op regelmatig contact met

ouders of opv.verantwoordelijkeno Recht op bezoeken en omgang

met personen naar keuze

18

19

Recht op persoonlijk contact in instelling of pleeggezino Ouders, brussen, vriendeno Bv Marco trekt zich niets aan van de

groepsgesprekken in de instelling. Hij wil wel dat zijn kameraad Jakke op bezoek komt.

Als ouder recht op ondersteuning en begeleiding

Wat als één van beide ouders geen hulpverlening wenst voor zijn kind?o Belang van het kind staat centraalo Handelen als een zorgvuldige hulpverlenero Hulpverlener zal zélf moeten oordelen en afwegeno Hulpbronnen– Belang van de jongere?– Neem ik geen beslissingen over het hoofd van het kind?– Respecteer ik de vertrouwensrelatie?– Heb ik vooraf nagedacht over de gevolgen van mijn

handelen?

20

2.6 Het dossier Recht op zorgvuldig bijgehouden en veilig

bewaard dossier

Recht op duidelijkheid overo Welke informatie in dossier komto Wat ermee gedaan wordto Waar en hoelang het dossier bewaard wordto Wie toegang heeft tot dossiero Wie gehele dossier of delen mag inkijkeno Hoe hulpverleners onderling informatie uitwisselen

21

Wat staat er in het dossier?o Gegevens over–Minderjarige– Hulp die hij krijgt– Zijn gezin– Andere mensen die in dossier betrokken zijn

22

Wie heeft toegang?o Iedereen die in dossier vermeld wordt heeft toegang

mbt eigen gegevenso MJ

– toegang indien bekwaamo Ouder

– toegang indien MJ niet bekwaamo Jeugdrechter

– toegang tot hele dossier

o Bv Een koppel is aan het scheiden en er is onenigheid over het hoederecht van hun tienjarige zoon.

23

‘Toegang’ is niet hetzelfde als ‘inzage’o Hulpverlener bepaalt hoe iemand toegang krijgt

tot het dossier– Bv mondeling toelichten, geen notities

24

Welke garantie hebben we dat gegevens verstrekt aan derden, vertrouwelijk worden behandeld?o Verantwoordelijkheid van derdeno We blijven wel verantwoordelijk voor zorgvuldig

handelen voorzorgsmaatregelen nemen:– Rekening houden met regels beroepsgeheim,

deontologie en bescherming van de privacy– Respectvolle begeleiding van de cliënt, recht op

informatie en inspraak van de cliënt– Schriftelijke toestemming

25

Dossier is een werkmiddel in het hulpverleningstraject

Cliënt als mede-eigenaar van het dossier Open en transparant omgaan met cliënten Inspraak Begrijpbare taal met respect voor het tempo

van de cliënt

26

2.7 Recht op inspraak en participatie

27

MJ mag altijd mening geven over hulp MJ mag mee beslissen over hulp en vragen om

bij te sturen MJ heeft inspraak over praktische organisatie (in instelling)

2.8 Recht op privacy Recht op

o Eigen overtuiging over politiek, filosofie, ideologie, godsdienst

o Eigen seksuele geaardheido Ruimte om zich terug te trekken

Respect voor privéleven van MJ

28

Persoonsgegevens (brieven, dagboeken, smsjes, e-mails) moeten vertrouwelijk behandeld worden

Bv post uit nieuwsgierigheid inkijken Bv Vrees dat dochter e-mail krijgt van pedofiel

29

2.9 Recht op een menswaardige behandeling Nooit wreed behandelen Niet vernederen Geweld is verboden

o Mishandelingo Geestelijk geweldo Lichamelijke of emotionele

verwaarlozingo Bezoek weigeren als strafo Seksueel misbruik

30

2.10 Recht op zakgeld

31

MJ in instelling of pleeggezin Afhankelijk van leefgroep, instelling, leeftijd

2.11 Recht om klacht in te dienen

32

Klacht overo Hulp die hij krijgto Leefomstandigheden (in instelling)o Feit dat zijn rechten niet nageleefd worden

Ook ouder kan hierover klacht indienen

3. Toepassing naar praktijkveld: deontologische code CLB Voor wie

o Elke CLB medewerker ook administratieve (mede)werkers, stagiaires

Functieso Zelfhanteringsfunctie– Bij jezelf voorwaarden realiseren voor kwaliteitsvolle dienstverlening

– Zelfkennis– Inzicht in eigen positie

o Dienst- en hulpverleningsfunctie– Verantwoordelijkheid tov cliënten

o Samenwerkingsfunctieo Beleidsfunctie

– Als lid van centrum en samenleving 33