(1)

การประยกตใชหลกการผลตแบบลนในการเพมก าลงการผลตของกระบวนการผลตปลาเสน Application of Lean Principle to Improve Capacity of

Fish Stick Production Process

ฐตพร มสกะนนทน

Titiporn Musikanun

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการเทคโนโลยอตสาหกรรมเกษตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Science in Agro-Industry Technology Management Prince of Songkla University

2558 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ การประยกตใชหลกการผลตแบบลนในการเพมก าลงการผลตของกระบวนการผลต ปลาเสน ผเขยน นางสาวฐตพร มสกะนนทน สาขาวชา การจดการเทคโนโลยอตสาหกรรมเกษตร

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก คณะกรรมการสอบ ....................................................... (ดร.กนยา อครอารย)

..................................................ประธานกรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.ไพรตน โสภโณดร)

................................................................กรรมการ (ดร.กนยา อครอารย)

................................................................กรรมการ (อาจารยมณฑรา เอยดเสน)

................................................................กรรมการ

(ดร.เจษฎา ทพยมณเฑยร)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนเปน

สวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการ

เทคโนโลยอตสาหกรรมเกษตร

.............................................................. (รองศาสตราจารย ดร.ธระพล ศรชนะ) คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนเปนผลมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณผม

สวนชวยเหลอแลว

ลงชอ...................................... (ดร.กนยา อครอารย) อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

ลงชอ.................................... (นางสาวฐตพร มสกะนนทน) นกศกษา

(5)

ชอวทยานพนธ การประยกตใชหลกการผลตแบบลนในการเพมก าลงการผลตของ กระบวนการผลตปลาเสน ผเขยน นางสาวฐตพร มสกะนนทน สาขาวชา การจดการเทคโนโลยอตสาหกรรมเกษตร ปการศกษา 2557

บทคดยอ

งานวจยชนนมงเนนการปรบปรงประสทธภาพของกระบวนการผลตปลาเสน เพอ

เพมก าลงการผลตใหเพยงพอกบความตองการสนคาในปจจบน และสามารถรองรบการขยายตวของ

ตลาดในอนาคต โดยการปรบปรงกระบวนการผลตตามแนวทางของระบบการผลตแบบลน ซงเรมตน

จากการระบคณคาของผลตภณฑปลาเสน เพอคนหาความตองการทแทจรงของลกคา แลวสราง

แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบนของกระบวนการผลตปลาเสน เพอวเคราะหปญหาและ

ระบความสญเปลาจากแผนภาพ รวมกบการคนหาความสญเปลาทหลงเหลออยดวยการวเคราะห

กระบวนการ ผลการวเคราะห พบปญหาและความสญเปลาเกดขนในกระบวนการผลตปลาเสน 6

ประการ ไดแก 1) ขนตอนการบรรจเปนจดคอขวดของกระบวนการผลต 2) ก าลงการผลตของ

กระบวนการต ากวาความตองการของลกคา 3) ขนตอนการจดเกบและขนตอนการบรรจมรอบเวลา

การผลตสงกวาอตราความตองการของลกคา 4) ความสญเปลาเนองจากของเสย 5) ความสญเปลา

เนองจากการเคลอนยายเกนความจ าเปน และ 6) ความสญเปลาเนองจากการเคลอนไหวเกนความ

จ าเปน จงไดเสนอแนวทางและระบเครองมอทใชในการปรบปรง แลวคดเลอกแนวทางทจะน าไป

ปฏบตจรงโดยใช Solution selection matrix diagram แนวทางทไดรบการคดเลอกม 3 แนวทาง

ไดแก 1) การลดระยะเวลาในขนตอนการจดเกบปลาแผนโดยใชหลกการของไอโซเทรมการดดซบ

ความชน พบวา สามารถลดระยะเวลาการจดเกบปลาแผนจาก 720 นาท เปน 120 นาท 2) การ

ปรบปรงวธการท างานในขนตอนการบรรจโดยการศกษาวธการท างาน ซงใชเทคนคการตงค าถาม

(5W1H) เพอหาจดทสามารถปรบปรงไดและปรบปรงตามหลกการของ ECRS พบวา ม 7 กจกรรมท

สามารถปรบปรงไดทนท และ 3) การก าหนดมาตรฐานในการท างานของขนตอนการบรรจ ซง

ประกอบดวย การก าหนดวธการท างานทเปนมาตรฐาน การก าหนดมาตรฐานการมอบหมายงาน และ

การก าหนดมาตรฐานผลการปฏบตงาน จะท าใหพนกงานทกคนมวธการท างานในแบบเดยวกน และม

ภาระงานเทาเทยมกน ภายหลงจากการเสนอแนวทางการปรบปรง ไดสรางแผนภาพกระแสคณคา

(6)

แสดงสถานะอนาคตเพอแสดงผลลพธของการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสนทจะเกดขนใน

อนาคต จากแผนภาพพบวาหากปรบปรงกระบวนการตามแนวทางทน าเสนอ จะสงผลใหก าลงการ

ผลตของกระบวนการเพมขนจาก 396.20 กโลกรมตอวน เปน 515.73 กโลกรมตอวน และเมอน า

แนวทางการปรบปรงทน าเสนอไปประยกตใชจรง พบวา รอบเวลาการผลตรวมของกระบวนการผลต

ปลาเสนลดลงจาก 2.46 นาทตอกโลกรม เปน 1.85 นาทตอกโลกรม หรอลดลงคดเปนรอยละ 24.79

ก าลงการผลตของกระบวนการมคาเทากบ 544.05 กโลกรมตอวน หรอเพมขนรอยละ 37.31 ก าลง

การผลตทเพมขนจะสงผลใหโรงงานกรณศกษามรายไดเพมขนจากโอกาสทางการขายทเพมขน

นอกจากนยงพบวาผลตภาพแรงงานของกระบวนการผลตปลาเสนเพมขนจาก 19.81 กโลกรมตอวน

เปน 30.13 กโลกรมตอวน หรอเพมขนคดเปนรอยละ 52.09 ผลการปรบปรงดงกลาวท าใหสามารถ

ลดตนทนดานแรงงานได 196,560 บาทตอป

(7)

Thesis Title Application of Lean Principle to Improve Capacity of Fish Stick Production Process Author Miss Titiporn Musikanun Major Program Agro-Industry Technology Management Academic Year 2014

ABSTRACT

This research focuses on improving the efficiency of the fish stick

production process to increase production capacity in order to response the current

customer demand and support the expansion of the market in the future. The

improvement process following the guidance of lean principle which starts from

specifying the value of fish stick product to find the real needs of customers. The

current state value steam mapping was then created to analyze problems and identify

wastes of production process. Moreover, remaining wastes are identified by using the

process analysis technique. From the analysis, it was found that there were 6 issues

relating production problem and wastes that are 1) packing step was a bottleneck of

production process 2) the capacity of process was lower than the current demand of

customer 3) the cycle time of storage step and packing step were longer than takt time

4) defect waste 5) transportation waste and 6) motion waste. Then, alternative

improvement options were proposed and improvement tools were determined.

Solution selection matrix diagram was then applied in order to select suitable

improvement options that would be implemented. From the study, three

improvement options were selected, 1) reduction of storage time in storage step 2)

improvement of working method in packing step according to method study principle

which using 5W1H and ECRS technique and 3) determination of work standard in

packing step (standard of working method, standard of job assignment and standard

of working performance). After that, the future state value steam mapping was created

to show the results of the selected improvement options. The results showed that if

(8)

proposed improvement options was fully implemented the capacity of the process

will increase from 396.20 kg/day to 515.73 kg/day. From actual implementation, the

result showed that the total cycle time of fish stick production process reduced by

24.79% from 2.46 min/kg to 1.85 min/kg. The capacity was increased to 544.05 kg/day

or 37.31% improvement. As a result, revenue would be increased according to greater sales

opportunities. In addition, labour productivity of fish stick production process was

52.09% increased from 33.02 kg/day to 56.24 kg/day which can reduced cost of labor

196,560 bath/year.

(10)

สารบญ

หนา

สารบญ....................................................................................................................... ............ (10)

รายการตาราง...................................................................................................................... .. (11)

รายการภาพประกอบ.......................................................................................................... ... (13)

บทท

1 บทน า...................................................................................................... ................ 1

บทน าตนเรอง……………………………………………………………………………………… 1

การตรวจเอกสาร…………………………………………………………………………………. 4

วตถประสงคการวจย……………………………………………………………………………. 42

2 วธการวจย…………………………………………………………………………………………………… 43

3 ผลและวจารณผลการทดลอง………………………………………………………………………… 59

4 บทสรปและขอเสนอแนะ………………………………………………………………………………. 143

เอกสารอางอง………………………………………………………………………………………………………….. 146

ภาคผนวก……………………………………………………………………………………………………………….. 150

ก สญลกษณทใชในแผนภาพกระแสคณคา…………………………………………………………. 151

ข การวเคราะหวธการท างานของกระบวนการผลตปลาเสน........................................ 157

ประวตผเขยน………………………………………………………………………………………………………….. 201

(11)

รายการตาราง

ตารางท หนา

1 เทคนคการตงค าถาม 5W1H……………………………………………………………...... 30

2 วอเตอรแอคตวตของสารละลายเกลออมตวทอณหภม 9, 26 และ 50 ◦C….. 34

3 พารามเตอรของแบบจ าลองทางคณตศาสตรจากการวเคราะหการถดถอยเชง

เสนและการวเคราะหมาตรฐานทางสถต…………………………………………………..

36

4 คณลกษณะดานเทคนคของผลตภณฑปลาเสนทแปลงมาจากความตองการ

ของลกคา…………………………………………………………………………………………….

64

5 ขอมลความตองการผลตภณฑปลาเสนของลกคา……………………………………… 67

6 ขอมลสารสนเทศทเกยวของกบกระบวนการผลตปลาเสน.............................. 68

7 ขอมลเวลาในการท างาน……………………………………………………………………….. 69

8 ขอมลก าลงการผลตสงสดและก าลงการผลตทสามารถท าไดจรงของแตละ

ขนตอน……………………………………………………………………….............................

75

9 ขอมลกระบวนการของการผลตปลาเสน……………………………………................ 76

10 ขอมลเกยวกบเครองจกรของกระบวนการผลตปลาเสน……………………………. 77

11 ขอมลปรมาณพสดคงคลงและเวลาน าของกระบวนการผลตปลาเสน…........... 79

12 การเปรยบเทยบรอบเวลาการผลตกบอตราความตองการสนคาของลกคาของ

แตละขนตอนในกระบวนการผลตปลาเสน...............................................

84

13 สรปประเภทและคณคาของกจกรรมทเกดขนในกระบวนการผลตปลาเสน…. 96

14 แนวทางการปรบปรงปญหาและขจดความสญเปลาในกระบวนการผลตปลา

เสน………………………………………………………………………………………………………

100

15 การประเมนเพอคดเลอกแนวทางการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน…….. 104

16 ความชนของปลาแผนในระยะเวลาการเกบตางๆ ในปจจบน........................... 106

17 ความชนของปลาแผนในระยะเวลาการจดเกบตางๆ ในสภาวะการจดเกบท

น าเสนอ………………………………………………………………………………………………..

108

18 สรปแนวทางปรบปรงกจกรรมของขนตอนการบรรจ…………………………......... 111

(12)

รายการตาราง(ตอ)

ตารางท หนา

19 รอบการขนยายและระยะทางการเคลอนยายในกจกรรมตางๆ โดยใชรถเขน

แบบเดมและรถเขนทน าเสนอ………………………………………………………………..

120

20 การเปรยบเทยบขนตอนยอยการตดเสนดวยวธการท างานกอนการปรบปรง

และหลงการปรบปรงโดยการเปลยนวธการท างาน……………………………………

122

21 การเปรยบเทยบเวลาปฏบตงานกอนการปรบปรงและหลงการปรบปรงโดย

การเปลยนวธการท างาน.................................................................................

123

22 การเปรยบเทยบขนตอนยอยการตดเสนดวยวธการท างานกอนการปรบปรง

และหลงการปรบปรงโดยการเปลยนขนาดของปจจยน าเขา............................

127

23 การเปรยบเทยบเวลาปฏบตงานกอนการปรบปรงและหลงการปรบปรงโดย

โดยการเปลยนขนาดของปจจยน าเขา.............................................................

128

24 การมอบหมายงานและภาระงานของพนกงานในขนตอนยอยการตดเสน……. 130

25 เวลาในการปฏบตงานของแตละกจกรรมในขนตอนยอยการตดเสน............... 131

26 ผลตภาพแรงงานของวธการมอบหมายงานแตละแบบ……………………………… 132

27 สรปผลการเปรยบเทยบผลดวยตวชวดผลลพธของลน.................................... 141

(13)

รายการภาพประกอบ

ภาพท หนา

1 กระบวนการผลตปลาเสนโดยวธรดผานลกกลง................................................ 8

2 กระบวนการผลตปลาเสนโดยวธอดผานเครองอดรปทรงกระบอก……………… 9

3 โครงสรางของระบบการผลตแบบโตโยตา......................................................... 11

4 โครงสรางของระบบการผลตแบบลน……………………………………………………….. 17

5 ไอโซเทรมการดดซบความชนของปลาสวรรคทอณหภม 9, 26 และ 50 ◦C….. 34

6 กระบวนการผลตปลาเสนของโรงงานกรณศกษา……………………………………….. 62

7 แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบนของกระบวนการผลตปลาเสน...... 81

8 ก าลงการผลตสงสดในกระบวนการผลตปลาเสน............................................... 83

9 แผนภาพการไหลของขนตอนการเบกวตถดบ……………………………………………. 87

10 แผนภาพการไหลของขนตอนการละลายวตถดบ……………………………………….. 89

11 แผนภาพการไหลของขนตอนการผสม……………………………………………………… 90

12 แผนภาพการไหลของขนตอนการขนรป……………………………………………………. 92

13 แผนภาพการไหลของขนตอนการจดเกบ………………………………………………….. 93

14 แผนภาพการไหลของขนตอนการบรรจ............................................................. 95

15 แผนผงและต าแหนงการท างานของพนกงานในแผนกบรรจ............................. 110

16 รถเขนทออกแบบใหม…………………………………………………………………………….. 118

17 รถเขนบรรจปลาแผนทสรางขน......................................................................... 119

18 แผนปายตดรถเขน............................................................................................. 119

19 รปแบบการปฏบตงานของพนกงานในขนตอนยอยของการตดเสนแบบท 1..... 130

20 รปแบบการปฏบตงานของพนกงานในขนตอนยอยของการตดเสนแบบท 2..... 131

21 แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคตของกระบวนการผลตปลาเสน….. 135

22 แผนภาพกระแสคณคาแสดงปจจบนหลงปรบปรงของกระบวนการผลตปลา

เสน………………………………………………………………………………………………………

138

1

บทท 1

บทน ำ

บทน ำตนเรอง

ปจจบนอาหารขบเคยว (Snack Foods) จดเปนอาหารส าเรจรปประเภทอาหารวาง

ทไดรบความนยมจากคนไทยคอนขางสง เนองจากผลตภณฑอาหารขบเคยว มรปแบบและรสชาตท

หลากหลาย รบประทานงาย เหมาะส าหรบรบประทานเลนยามวาง หรอรบประทานในระหวางท า

กจกรรมตางๆ และยงเปนอาหารทใหพลงงานแกรางกายอยางรวดเรว นอกจากนผลตภณฑอาหารขบ

เคยวยงไดรบการพฒนามาเพอใหทนตอสภาพอากาศ และมลกษณะนารบประทานกวาอาหารทวไป

(ประชา บญญสรกล, 2541) การจ าแนกประเภทของอาหารขบเคยวสามารถแบงออกไดเปน 5 กลม

ไดแก 1.อาหารขบเคยวประเภทแปงปรงรสหรอขนมขนรป 2.อาหารขบเคยวจากมนฝรง 3.อาหารขบ

เคยวจากเนอปลา 4.อาหารขบเคยวจากขาวโพด และ 5.อาหารขบเคยวจากถว (คณาจารยภาค

วทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร, 2546) โดยทผานมาอตสาหกรรมอาหารขบเคยวมอตราการ

ขยายตวอยางตอเนอง จงสงผลใหอตสาหกรรมนไดรบความสนใจจากผประกอบการเปนอยางมาก

อยางไรกตาม อตสาหกรรมอาหารขบเคยวยงคงมปญหาและอปสรรคหลายประการ ไมวาจะเปน

สภาพตลาดทมการแขงขนคอนขางรนแรง ทงในสวนของสนคาอาหารขบเคยวทผลตในประเทศ

รวมทงสนคาอาหารขบเคยวทน าเขาจากตางประเทศ ภายหลงจากทไทยมการท าขอตกลงการคาเสร

กบประเทศตางๆ ในขณะเดยวกนอาหารขบเคยวยงตองมการแขงขนกบสนคาทดแทนอนๆ อาท

อาหารประเภทฟาสตฟดและขนมทวไป

ผลตภณฑปลาเสนจดเปนอาหารขบเคยวทจดอยในกลมอาหารขบเคยวจากเนอปลา

เปนผลตภณฑทมสวนแบงทางการตลาดในแตละปคอนขางสง โดยมอตราการเพมขนของสวนแบงทาง

การตลาดรอยละ 15 ตอป และมแนวโนมอตราการเตบโตรวมรอยละ 10 ตอป (ศนยวจยกสกรไทย,

2556) ดงนน ผประกอบการจงมงเนนการบรหารจดการการผลตทสามารถรองรบการเตบโตของ

ตลาดทเพมขนอยางตอเนอง โดยการเพมก าลงการผลตภายใตทรพยากรเทาเดมของบรษท เพอทจะ

สามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดอยางเพยงพอ ในขณะเดยวกนการผลตจะตองมตนทน

ต าเพอทจะสามารถรองรบการแขงขนของตลาดในอนาคต ดงนนบรษทจงตองมการปรบปรงขนตอน

2

การผลตใหเกดประสทธภาพของการท างานสงทสด อยางไรกตามกระบวนการผลตมกจะเกดปญหา

หรอความสญเสยตางๆ ทสงผลตอการลดประสทธภาพของกระบวนการผลต เชน การเกดจดคอขวด

ในกระบวนการผลต (Bottleneck) สงผลใหก าลงการผลตของกระบวนการต ากวาความตองการของ

ลกคา และความไมสม าเสมอของสายการผลต (Unbalance line) ทท าใหสายการผลตขาดความ

ตอเนอง จากปญหาและผลกระทบดงกลาวจงจ าเปนตองไดรบการปรบปรงและพฒนา เพอเพม

ประสทธภาพของกระบวนการผลต ใหสามารถแขงขนกบผผลตรายอน และตอบสนองตอความ

ตองการของลกคาได

บรษท อตสาหกรรมทววงษ หาดใหญ จ ากด ด าเนนธรกจเกยวกบการแปรรป

ผลตภณฑจากเนอปลา เชน ปลากรอบรสดงเดม ปลากรอบรสบารบคว ปลาเสนรสบารบคว เปนตน

เพอจ าหนายใน 14 จงหวดภาคใตและสงออกไปยงประเทศมาเลเซย โดยทางบรษทมความมงมนทจะ

ใชทรพยากร และปจจยการผลตตางๆ ทมอยอยางจ ากดให เกดประโยชนสงสด และสามารถ

ตอบสนองความตองการของลกคาได จากขอมลการขายของบรษทในป พ.ศ.2556 ทผานมา พบวา

ผลตภณฑสองชนดทมยอดขายสงสด คอ ปลากรอบรสดงเดม และ ปลาเสนรสบารบคว ตามล าดบ

ในขณะทปลาเสนรสบารบควเปนผลตภณฑทท าก าไรใหกบทางบรษทมากทสด

ปจจบนกระบวนการผลตปลาเสนของ บรษท อตสาหกรรมทววงษ หาดใหญ จ ากด

ซงเปนโรงงานกรณศกษา มขนตอนการผลตประกอบดวย การเบกวตถดบ การละลายวตถดบ การ

ผสม การกรอง การขนรป การอบ การยาง การตดแผน การจดเกบ การตดเสน และการบรรจ ทาง

บรษทประสบปญหาก าลงการผลตต ากวาความตองการของลกคา โดยพบวาบรษทมก าลงการผลต

396 กโลกรมผลตภณฑตอวน ในขณะทมความตองการของลกคา 431 กโลกรมผลตภณฑตอวน และ

ในอนาคตบรษทตองการขยายตลาดของผลตภณฑปลาเสน จงตงเปาหมายก าลงการผลตในอนาคตไว

ท 500 กโลกรมผลตภณฑตอวน การทกระบวนการผลตปลาเสนมก าลงการผลตต า เกดจากบาง

ขนตอนมก าลงการผลตต า ไดแก ขนตอนการบรรจ ซงคาดวาเปนจดคอขวดของกระบวนการทสงผล

ตอก าลงการผลตรวมของกระบวนการทต าลง นอกจากน จากการส ารวจกระบวนการกยงพบความ

สญเปลาประเภทตางๆ ในกระบวนการผลต เชน ความสญเปลาจากการเกดของเสย ความสญเปลา

จากการขนสงทไมจ าเปน และความสญเปลาจากการเคลอนไหวทไมจ าเปน เปนตน

3

จากปญหาดงกลาวขางตน สงผลใหโรงงานกรณศกษาตองหาแนวทางทเหมาะสมใน

การเพมก าลงการผลตใหไดตามเปาหมายของบรษท โดยใชทรพยากรเทาเดม และลดความสญเปลาท

เกดขน โดยการขจดและลดกจกรรมทไมสรางคณคาตลอดทงกระบวนการ แนวทางหนงทคาดวาจะ

ชวยแกปญหา และเพมก าลงการผลตของกระบวนการผลตปลาเสน คอ การน าหลกการผลตแบบลน

(Lean Manufacturing Principle) มาประยกตใชในการผลตปลาเสน เนองจากการผลตแบบลน

เปรยบเสมอนอาวธส าหรบการแขงขนทส าคญโดยมงตอบสนองความตองการของลกคา สรางคณคา

ในตวสนคาและบรการ ใหความส าคญกบการผลตสนคาทมคณภาพ และก าจดความสญเปลาทเกดขน

ตลอดทงกระบวนการอยางตอเนอง ไมวาจะเปนกระบวนการตดตอสอสารกบลกคา การออกแบบ

ผลตภณฑ การพฒนาเครอขายผรบเหมาชวง การผลต ตลอดจนการบรหารงานประจ าวน อนจะ

น าไปสการลดตนทนการผลต เพมผลก าไร และผลลพธทดทางธรกจ (เกยรตขจร โฆมานะสน, 2550)

นอกจากนกระบวนการการผลตแบบลนยงมจดเดนส าคญทแตกตางจากระบบการผลตรปแบบอน

เนองจากการผลตแบบลนไมไดเปนเพยงแนวคด หรอปรชญาทางการผลตเทานน แตยงประกอบดวย

เครองมอและแนวปฏบตทมประสทธผลอยางแทจรง ทผปฏบตงานสามารถน าไปใชงานได โดยระบบ

การผลตแบบลนมเครองมอทส าคญเพอมงเนนคณคาในมมมองลกคา เชน การวเคราะหแผนภาพ

กระแสคณคา ไคเซน 5ส การลดเวลาปรบตงเครองจกร การวเคราะห 5Why งานทมมาตรฐาน

(Standardized work) การปรบเรยบการผลต และการผลตแบบเซลล เปนตน

ดงนนงานวจยนไดน าแนวคดระบบการผลตแบบลนมาประยกตใชในการปรบปรง

กระบวนการผลตปลาเสน โดยการสรางแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน เพอใชในการ

วเคราะหคณคาของกระบวนการผลตตามหลกการของระบบการผลตแบบลน และพฒนาแผนภาพ

กระแสคณคาแสดงสถานะอนาคต เพอเพมก าลงการผลตและลดความสญเปลา อนจะสงผลตอการ

เพมศกยภาพในการแขงขนทางธรกจของบรษท ตลอดจนสามารถตอบสนอง และสรางความพงพอใจ

ใหกบลกคาไดเพมขน

4

กำรตรวจเอกสำร

1. อำหำรขบเคยว

1.1 ควำมหมำยของอำหำรขบเคยว

อาหารขบเคยว คออาหารทใชรบประทานระหวางอาหารมอหลก ลกษณะเดนของ

อาหารขบเคยวคอ มน าหนกนอย เกบรกษางาย น าตดตวไปในทตางๆ ไดสะดวก อาหารขบเคยวเปน

อาหารทใหพลงงานสง เนองจากมสวนผสมของคารโบไฮเดรตเปนหลก ซงชวยใหอมทอง และอาหาร

ขบเคยวยงเปนผลตภณฑทไดรบความนยมอยางมากในปจจบน มกพบตามรานคาทวไป รวมทงใน

ซปเปอรมารเกต จะมอาหารขบเคยววางจ าหนายมากมายหลายชนด ซงสามารถแยกออกเปนชนดท

สามารถรบประทานไดทนท ชนดทตองน าไปทอดหรออบกอนรบประทาน และชนดทตองทานรวมกบ

นมสดเปนอาหารเชา (Breakfast Cereal) อาหารขบเคยวสวนใหญท ามาจากแปง เชน แปงจากปลาย

ขาวหอมมะล แปงมน แปงสาล แปงขาวเจา และแปงขาวเหนยว เปนตน (ประชา บญญสรกล, 2541)

1.2 ประเภทของอำหำรขบเคยว

ผลตภณฑอาหารขบเคยวสามารถแบงออกไดเปน 5 กลมดงน (คณาจารยภาควทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร, 2546)

1.2.1 ผลตภณฑแปงปรงรส หรอขนมขนรป เปนผลตภณฑทผลตโดยเครองเอกซทรเดอรท

สามารถผลตขนมขบเคยวไดหลายรปแบบแตกตางกน มลกษณะเปนแทง เกรยว หรอแผน วตถดบท

ใชมความแตกตางกน เชน แปงสาล และแปงขาวโพด เปนตน มการปรงรสตางๆ ตามความตองการ

ของผบรโภค

1.2.2 ผลตภณฑจากมนฝรง เปนผลตภณฑทใชมนฝรงสดเปนวตถดบในการผลต โดยม

กรรมวธเรมจากการลางท าความสะอาด ปอกเปลอก หนเปนชน และน าไปลาง ท าใหแหงโดยการใช

ลม และน าไปทอด ปรงแตงกลนรส และบรรจในซองปดสนท

5

1.2.3 ผลตภณฑจากเนอปลา เปนผลตภณฑทท าจากเนอปลา หรอปลาหมก ซงจะมรปแบบ

ของผลตภณฑทแตกตางกน เชน ปลาเสน ปลาหมกเสน หรอปลาหมกอบกรอบ มลกษณะเปนเสน

หรอแผน ทมการปรงแตงรสตางๆ ตามความตองการ

1.2.4 ผลตภณฑจากขาวโพด เปนผลตภณฑทไดจากขาวโพด น ามาอบใหเกดการสกพอง

และน ามาเคลอบคาราเมล หรอน าตาล เพอใหรสหวาน และอาจมการปรงแตงกลนรสอนๆ ตามความ

ตองการ

1.2.5 ผลตภณฑจากถว เปนผลตภณฑคงรปเดมของถว ซงอาจผลตจากถวหลายชนด เชน

ถวลนเตา ถวลสง เมลดมะมวงหมพานต โดยน ามาผานกรรมวธอบ คว หรอทอด และปรงรสดวยเกลอ

หรอเครองปรงรสอนๆ ตามความตองการ

2. ปลำเสน (Fish Stick)

ปลาเสน หมายถง ผลตภณฑทไดจากการน าเนอปลาบดชนดตางๆ เชน ปลาโอ

ปลากระพง ปลาอนทรย มาเตมเครองปรงรส เชน เกลอ น าตาล ซอวขาว อาจผสมเครองเทศหรอ

สมนไพร เชน กระเทยม เมลดผกช เคลาใหเขากน แลวน าไปท าใหแหงโดยใชความรอน เชน การอบ

แลวทอดหรอยางเพอท าใหสก หลงจากนน ตดเปนเสนดวยเครองตดเสนตามขนาดทตองการ

(ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม, 2547)

2.1 วตถดบในกำรผลตปลำเสน

ในการผลตปลาเสน ใชซรมเปนวตถดบหลกในการผลต และมวตถดบรอง เชน แปง

พรกไทย เกลอ และน าตาล เปนสวนประกอบในการผลต มรายละเอยดดงตอไปน

2.1.1 ซรม

ซรม คอ ผลตภณฑปลาบดทผานกระบวนการแยกหนงและกางออก พรอมกบการ

ก าจดส กลนคาว ไขมน และโปรตนทละลายไดในน าหรอน าเกลอเจอจางออก โดยการลาง เพอทจะ

ท าใหไดเนอปลาทมสขาวสะอาด กลนไมคาว และมคณภาพในการเกดเจลทดเมอไดรบความรอน

6

นอกจากนยงมการเตมสารทชวยปองกนการเสอมสภาพของโปรตนไมโอซนเนองจากการแชแขง

(Cryoprotectant) เชน น าตาล (สทธวฒน เบญจกล, 2536)

2.1.2 แปง

(1) แปงมนส าปะหลง

แปงมนส าปะหลง เปนแปงทไดจากมนส าปะหลง ลกษณะของแปงมสขาว เนอเนยน

ลน เปนมน เมอท าใหสกดวยการกวนกบน าไฟออนปานกลาง แปงจะละลายงาย สกงาย เนอแปงจะ

เหนยวตดภาชนะ หนดขนขนเรอยๆ ไมมการรวมตวเปนกอน เหนยวเปนใย ตดกนหมด เนอแปงใส

เปนเงา แปงมนส าปะหลงทดจะตองเปนผงละเอยด มสขาว หรอครมออน ไมเกดการหมก ไมเหมนอบ

หรอไมมสารแปลกปลอมอนๆ ปะปน และตองมคณลกษณะตางๆ ตามทก าหนดในมาตรฐาน

ผลตภณฑมนส าปะหลง แปงมนส าปะหลงคณภาพดควรมความหนดมากกวา 650 Brabender Unit

(BU) (Whistler and Parchall, 1967)

(2) แปงสาล

แปงสาล เปนแปงทใชในการท าผลตภณฑเบเกอรเกอบทกชนด เพราะแปงสาลม

โปรตน 2 ชนด ทรวมกนอยในสดสวนทเหมาะสม คอ กลเตนน (Glutenin) และ ไกลอะดน (Gliadin)

ซงเมอผสมแปงกบน าในอตราสวนทถกตองจะท าใหเกดสารชนดหนงเรยกวา กลเตน (Gluten) ม

ลกษณะเปนยางเหนยว ยดหยนได กลเตนจะเปนตวเกบแกสไว ท าใหเกดโครงรางทจ าเปนของ

ผลตภณฑ และเปนโครงรางแบบฟองน าเมอไดรบความรอน (กลาณรงค ศรรอต และ เกอกล ปยะ

จอมขวญ, 2543)

2.1.3 เกลอ

เกลอบรสทธมลกษณะสขาว มสตรทางเคมวา โซเดยมคลอไรด(NaCl) เปนผลก

รปรางไมคงท มสมบตในการดดความชน และมสมบตนมากขนถาเกลอนนไมบรสทธ เกลอเปนสารท

เพมรสชาตใหแกปลาเสน เมอใสลงไปในแปงท าใหความหนดของแปงเปยกและเจลลดลง การเตม

เกลอรอยละ 0.5–5.5 จะชวยเพมการพองตว นอกจากน เกลอยงมผลตอโปรตนดวย ท าใหไมโอซน

7

ละลายออกมา ท าใหสวนผสมมความเหนยวมากขน เมอไดรบความรอนกจะไดผลตภณฑทเหนยวดวย

(อรอนงค นยวกล, 2540)

2.1.4 น าตาล

น าตาล เปนสารทเพมรสชาตใหแกผลตภณฑ และมผลตอการพองตวของเมดแปง

ท าใหเมดแปงพองตวชา เนองจากน าตาลทเปนน าตาลรดวซ (Reducing Sugar) สามารถจบตวกบน า

ไดดกวาแปง จงดงน าไปรวมไดดกวา ถาใสน าตาลมากเกนไป แปงจะไมพองตว ท าใหผลตภณฑไมพอง

ตวเมอน าไปใหความรอน นอกจากน น าตาลยงสามารถท าปฏกรยากบกรดอะมโนใหสารประกอบสน า

ตาล และทอณหภมสง น าตาลอาจไหมใหสน าตาล (กลาณรงค ศรรอต และ เกอกล ปยะจอมขวญ ,

2543)

2.2 กระบวนกำรผลตปลำเสน

กระบวนการผลตปลาเสนสามารถท าได 2 วธ คอ วธรดผานลกกลง และวธอดเนอ

ปลาผานเครองอดรปทรงกระบอก ดงรายละเอยดตอไปน

2.2.1 การผลตปลาเสนโดยวธรดผานลกกลง

กระบวนการผลตปลาเสนโดยวธรดผานลกกลง เรมจากการน าวตถดบเนอปลาสดซง

เกบรกษาในหองแชแขง ละลายทอณหภมหอง หลงจากนนน าเนอปลาสดไปบด แลวจงน าเนอปลาบด

ทไดมาผสมกบเครองเทศตางๆ เชน แปงมนส าปะหลง เกลอปน น าตาลทรายขาว และพรกไทยปน

โดยสตรของสวนผสม คอ เนอปลารอยละ 74 แปงมนส าปะหลงรอยละ 15 น าตาลทรายขาวรอยละ

7 เกลอปนรอยละ 2 และพรกไทยปนรอยละ 2 เมอผสมเขากนแลว จงน าสวนผสมทงหมดผาน

ลกกลงทรอนดวยไอน า และปรบระยะความหางของลกกลงประมาณ 5 มม. ความเรวรอบ 6 รอบ/

นาท อณหภมทใช 130 องศาเซลเซยส จะไดแผนปลาทมความยาวตลอดตอเนองทง 2 ขางของลกกลง

ลกษณะเนอสมผสดและมความยดหยน หลงจากนนน าแผนปลามาตดเปนแผนใหไดความยาวท

พอเหมาะ แลวจงรดใหเปนเสน ปลาเสนทไดมความชนสงจงตองน าไปอบแหงทอณหภม 60 องศา

เซลเซยส เปนเวลา 45 นาท เพอลดความชนใหต าเหลอประมาณรอยละ 14 และน าไปบรรจ (สมยศ

8

จรรยาวลาส และคณะ, 2533) กระบวนการผลตปลาเสนโดยวธรดผานลกกลง สามารถสรปเปน

แผนภาพกระบวนการผลตไดดงภาพท 1

ภาพท 1 กระบวนการผลตปลาเสนโดยวธรดผานลกกลง

ทมา : สมยศ จรรยาวลาส และคณะ (2533)

รบวตถดบ

ละลายวตถดบ

บด

ผสม

ผานลกกลง

ตดเปนแผน

รดเปนเสน

อบแหง

บรรจ

9

2.2.2 การผลตปลาเสนโดยการอดผานเครองอดรปทรงกระบอก

กระบวนการผลตปลาเสนโดยวธการอดผานเครองอดรปทรงกระบอกแสดงไดดงภาพท 2

ภาพท 2 กระบวนการผลตปลาเสนโดยวธอดผานเครองอดรปทรงกระบอก

ทมา : สมยศ จรรยาวลาส และคณะ (2533)

รบวตถดบ

ละลายวตถดบ

บด

ผสม

เขาเครองอด

ตมใหสก

แชน า 1 นาท

ตดเสน

อบแหง

บรรจ

10

การผลตปลาเสนโดยวธการอดผานเครองรปทรงกระบอกทมลกษณะเปนรเลกๆ จะ

มวธการเตรยมตวอยางแบบเดยวกบกระบวนการผลตปลาเสนโดยวธรดผานลกกลง แลวน าสวนผสม

ทงหมดมาเขาเครองอดรปทรงกระบอก วางในแนวตง สวนบนของภาชนะทรงกระบอกจะมฝาปด ม

แกนตอกบมอหมนส าหรบใชอด สวนลางของภาชนะทรงกระบอกจะมทอทางออกเลกๆ ซงตอกบแผน

หนาแปลน (Die) ซงมลกษณะเปนรเลกๆ และจะมน าเดอดรองรบขางใตแผนรเลกๆ เมอใชมอหมน

แกนซงตอเขากบฝาปดดานบน ฝาปดจะเลอนลงลางของภาชนะ และจะอดสวนผสมออกทางทอ

ทางออกผานหนาแปลน ซงเปนรเลกๆ จะไดเนอปลาเปนเสนยาวตอเนองและไหลลงในน าเดอดเพอ

ท าใหสก เมอปลาเสนสกจะลอยตว ตดแชในน าเปนเวลา 1 นาท เพอคนตวและท าใหเยนลง จะไดปลา

เสนทมความยาวและมความยดหยนด ตดใหไดขนาดความยาวและน าไปอบแหงท 60 องศาเซลเซยส

เปนเวลา 2 ชวโมง เพอลดความชน แลวน าไปบรรจ (สมยศ จรรยาวลาส และคณะ, 2533)

3. ระบบกำรผลตแบบลน

3.1 ควำมเปนมำและแนวคดเกยวกบกำรผลตแบบลน

การผลตแบบลน เปนแนวคดทมระบบแบบแผนในการระบและก าจดความสญเปลา

หรอสงทไมเพมคณคาภายในกระแสคณคาของกระบวนการ โดยอาศยการด าเนนการตามจงหวะ

ความตองการของลกคาดวยระบบการดง (Pull System) ท าใหเกดสภาพคลองตว มการไหลอยาง

ตอเนอง และท าการปรบปรงพฒนาอยางตอเนอง เพอสรางคณคาใหแกระบบอยเสมอ แนวคดการ

ผลตแบบลน ถกใชเปนเปาหมายหลกในการก าจดความสญเปลาทไมชวยใหเกดมลคาเพม มงเนนการ

ระบคณคาในมมมองของลกคา การผลตแบบลนจงเปนการผลตทมการวางแผน ออกแบบ และการ

จดการกระบวนการ ระบบทรพยากร และมาตรฐานตางๆ อยางเหมาะสม โดยเปนระบบการผลตท

มงเนนการไหลของผลตภณฑหรองาน

ระบบการผลตแบบลน มตนก าเนดจากระบบการผลตแบบโตโยตา (Toyota

Production System: TPS) ของประเทศญปนโดย Taiichi Ohno ซงพยายามปรบปรงกระบวนการ

ผลตรถยนตใหสามารถแขงขนกบประเทศยกษใหญอยางสหรฐอเมรกา ซงตอนนนรถยนตฟอรด เปน

ผน าตลาดรถยนต รปแบบการผลตของฟอรดมงเนนการผลตในจ านวนมาก แตส าหรบระบบการผลต

แบบโตโยตา มหลกการทส าคญ คอ การผลตในจ านวนทลกคาตองการ เวลาทเหมาะสม และ

11

คณสมบตตรงกบความตองการของลกคา นอกจากน เปาหมายของระบบการผลตแบบโตโยตา คอ

การผลตทมคณภาพสงสด ตนทนต าสด และเวลาตงแตการผลตจนสงมอบสนทสด โดยถอวา

คลงสนคาเปนตนทน จงตองท าการผลตโดยไมใหเหลอคลงสนคา ระบบการผลตแบบโตโยตา

ประกอบดวย 2 เสาหลก คอ การผลตแบบทนเวลาพอด (Just In Time : JIT) และ ระบบการผลต

แบบอตโนมต (Autonomation หรอ Jidoka) ดงภาพท 3

ภาพท 3 โครงสรางของระบบการผลตแบบโตโยตา

ทมา : ประดษฐ วงศมณรง และ คณะ (2552)

3.1.1 แนวคดพนฐานของระบบการผลตแบบโตโยตา

แนวคด 4 ประการทเปนพนฐานของระบบการผลตแบบโตโยตา ประกอบดวย

(ประดษฐ วงศมณรง และคณะ, 2552)

(1) ระบบการผลตแบบทนเวลาพอด หมายถง ระบบการผลตทไมใหเกดสวนเกนใน

ปจจยการผลต (วตถดบ) และสนคาทผลตได ในสวนของปจจยการผลตหากไมใหเกดสวนเกนกตองท า

ใหเกดความรวมมออนดระหวางองคกรกบผขายวตถดบ ในการทจะสงมอบวตถดบไดทนเวลาทองคกร

ตองการ และส าหรบสนคาทผลตไดกใหเกดสนคาคงเหลอในคลงนอยทสด เพราะรปแบบการผลตเนน

ทความตองการของลกคา

12

(2) การควบคมการผลตแบบอตโนมต หมายถง การทสายการผลตหรอเครองจกรจะ

หยดทนทเมอตรวจพบของเสย ซงแตกตางจากระบบการผลตเดมทท าการผลตสนคาตอเนอง และท า

การตรวจสอบเมอถงจดทก าหนด หากเกดของเสยในสายการผลตกจะเสยตนทนไปมากและเสยเวลา

กบการแกไขงานทบกพรอง

(3) แรงงานยดหยน (Flexible Workforce) คอ การปรบจ านวนพนกงานทท างานให

สอดคลองกบ ระดบการผลตตามความตองการของลกคา แนวคดนจะชวยลดแรงงานสวนเกนใน

กระบวนการผลต

(4) ขอแนะน า (Creativity) คอ การใชประโยชนจากค าแนะน าหรอขอเสนอแนะของ

พนกงานโดยเฉพาะพนกงานในระดบปฏบตการซงสมผสกบเนองานโดยตรง ยอมทราบรายละเอยด

งานไดมากกวาพนกงานในระดบอน

3.1.2 ความสญเปลา (Wastes) 7 ประการ

ระบบการผลตแบบลน มวตถประสงคเพอขจดความสญเปลา 7 ประการ โดยใน

ภาษาญปนเรยกวา “Muda” ซงเปนความสญเปลาทตองก าจดออกไปใหเหลอนอยทสด ไดแก

(1) ความสญเปลาเนองจากการผลตมากเกนไป (Overproduction)

ความสญเปลาเนองจากการผลตมากเกนไป หมายถง การผลตสนคาปรมาณมากเกน

ความตองการการใชงาน เกนกวาความตองการของลกคา หรอผลตไวลวงหนาเปนเวลานานเพอเปน

สนคาคงคลงส ารอง ซงมาจากแนวความคดเดมทวา แตละขนตอนจะตองผลตงานออกมาใหมากทสด

เทาทจะท าได เพอใหตนทนตอหนวยต าสด โดยไมไดค านงถงการมงานระหวางท า (Work in Process:

WIP) ในกระบวนการเปนจ านวนมาก และท าใหกระบวนการผลตขาดความยดหยน กลายเปนสนคา

คงคลง นอกจากน ทรพยากรแรงงาน และวตถดบ ถกใชไปโดยไมไดรบการสนองตอบจากความ

ตองการของลกคา

13

(2) ความสญเปลาเนองจากการจดเกบสนคาคงคลง (Excess Inventory)

ความสญเปลาเนองจากการจดเกบสนคาคงคลง หมายถง การซอวตถดบครงละ

มากๆ เพอเปนการรบประกนวา จะมวตถดบส าหรบการผลตตลอดเวลา หรอเพอใหไดสวนลดจากการ

สงซอ สงผลใหวตถดบทจดเกบในคลงมปรมาณมากเกนความตองการใชงานอยเสมอ รวมทงมงาน

ระหวางท า และมสนคาส าเรจรปมาก สงผลใหเปนภาระในการดแล และการจดการดานคงคลง

(3) ความสญเปลาเนองจากการขนสง (Unnecessary Transportation)

ความสญเปลาเนองจากการขนสง หมายถง การเคลอนยายวตถดบไปยงต าแหนงท

ตองการ การเคลอนยายชนสวนในระหวางกระบวนการผลต การเคลอนยายสนคาส าเรจรปส

คลงสนคา รวมถงการขนสงชนสวนในสายการผลต ระบบการผลตแบบลน มความตองการทจะให

วตถดบผานโดยตรงจากผจดหาไปสสายการผลตโดยทนท ดงนน จงตองมการควบคม และลด

ระยะทางในการขนสงลง ใหเหลอเทาทจ าเปนเทานน

(4) ความสญเปลาเนองจากการเคลอนไหว (Unnecessary Motion)

ความสญเปลาเนองจากการเคลอนไหว หมายถง การเคลอนไหวทไมจ าเปน ทาทาง

การท างานทไมเหมาะสม เชน ตองเออมหยบของทอยไกล กมตวยกของหนกทวางอยบนพน เปนตน

ท าใหเกดความลาตอรางกาย และท าใหเกดความลาชาในการท างาน รวมทงความไมเหมาะสมของ

เสนทางการไหล การวางผงโรงงาน การดแลรกษาสถานทท างาน

(5) ความสญเปลาเนองจากกระบวนการผลต (Over processing)

ความสญเปลาเนองจากกระบวนการผลต หมายถง กระบวนการทท าแลวไม

กอใหเกดคณคา เกดจากกระบวนการผลตทมการท างานซ าๆ กนในหลายขนตอน ซงไมมความจ าเปน

ไมท าใหเกดมลคาเพมกบผลตภณฑ รวมทงไมชวยใหผลตภณฑมคณภาพดขน เชน งานทถกน ากลบมา

แกไขหรอท าใหม (Reworking) กระบวนการตรวจสอบคณภาพของผลตภณฑ (Inspection) เปนตน

ซงเปนกระบวนการทไมกอใหเกดมลคาเพมกบผลตภณฑ ดงนน ควรมการปรบกระบวนการ เชน ม

กระบวนการตรวจสอบ หรอมจ านวนตรวจสอบนอยสดหรอไมมเลย หรอควรสรางกระบวนการ

14

ตรวจสอบรวมเขาไปอยในกระบวนการผลต ใหพนกงานหนางานเปนผตรวจสอบพรอมกบการท างาน

หรอขณะคอยเครองจกรท างาน เปนตน

(6) ความสญเปลาเนองจากการรอคอย (Waiting)

ความสญเปลาเนองจากการรอคอย มหลายรปแบบเชน การรอคอยทเกดจาก

เครองจกรอปกรณ หรอเครองมอตางๆ หรอพนกงานหยดท างาน เชน รอคอยวตถดบ รอขอมล

ขาวสาร รอคอยเนองจากเครองจกรขดของ รอคอยเนองจากกระบวนการผลตทไมสมดล รอคอย

เนองจากการเปลยนรนการผลต เปนตน ซงในระบบการผลตแบบลนนน ตองการทจะจดหา และ

รองรบการผลต หรอการบรการแบบทนเวลาพอด ไมมาเรวกวาหรอชากวาเวลาทก าหนด เพอไมให

เกดการรอคอยขน

(7) ความสญเปลาเนองจากการผลตของเสย (Defects)

ความสญเปลาเนองจากการผลตของเสย หรอความผดพลาดของบรการทเกดขน

เมอของเสยถกผลตออกมาแลว ของเสยเหลานนอาจถกน าไปแกไขใหม หรอถกน าไปก าจดทง เชน

ผลตภณฑทไมไดคณภาพหรอเกดความเสยหายขณะผลตหรอขนยาย ท าใหเสยเวลาและแรงงานใน

การตรวจสอบแกไข เกดตนทนสญเปลา

3.1.3 การจ าแนกประเภทของกจกรรมตามลกษณะของการเกดมลคา

หากพจารณาถงขนตอนในการปฏบตงานขององคกรตางๆ ตงแตการออกแบบ

ผลตภณฑ การจดซอวตถดบ การเตรยมการผลต การผลต การขาย และ การเรยกเกบเงน ซงถอเปน

กจกรรมโดยปกตขององคกร สามารถจ าแนกตามลกษณะของการเกดมลคาได 2 ประเภท (ประดษฐ

วงศมณรง และคณะ, 2552)

(1) กจกรรมทเพมมลคา (Value Added Activities) คอ กจกรรมใดๆ กตามทมคณคา

ในการด าเนนงาน ทงขอมลและการเปลยนแปลงรปรางของวตถดบ แลวลกคาเหนวากจกรรมนนท า

ใหผลตภณฑมคณคาเพมมากขน กจกรรมประเภทนองคกรตองรกษาไวเพราะสรางประโยชนใหแก

องคกร เชน การออกแบบผลตภณฑ กระบวนการแปรสภาพ เปนตน

15

(2) กจกรรมทไมเพมมลคา (Non-Value Added Activities) ซงสามารถจ าแนกออก

ไดอก 2 ลกษณะ คอ

ก. กจกรรมทไมเพมมลคาแตมความจ าเปนตอการด าเนนงานขององคกร คอ

กจกรรมทไมท าใหผลตภณฑหรอบรการมคณคาเพมขน แตจ าเปนตองมในระบบการผลต เชน การ

ตรวจสอบคณภาพสนคาหรอบรการ เปนตน

ข. กจกรรมทไมเพมมลคาและไมสรางประโยชนใหแกองคกร คอ กจกรรมใดๆ

ทไมจ าเปน และไมสรางความพงพอใจแกลกคา เชน การรอคอยวตถดบจากผขาย การเคลอนยาย

วตถดบระหวางคลง หรอการเคลอนยายชนสวนระหวางจดผลต เปนตน

การจดแบงกจกรรมดงกลาว เพอตอบสนองแนวคดการผลตแบบลน ทพยายามลด

สงท ฟมเฟอย หรอไมกอใหเกดมลคาเพมแกสนคาหรอบรการขององคกร “มลคาเพม” (Value

Added) ในทนหมายถง มลคาเพมในมมมองของลกคาซงอาจเปนการสงมอบสนคาใหถงมอลกคาได

อยางรวดเรว รปลกษณของสนคาเปนไปตามทลกคาคาดหวง หรอการบรการหลงการขายทประทบใจ

เปนตน

3.2 โครงสรำงของระบบกำรผลตแบบลน

เกยรตขจร โฆมานะสน (2550) กลาววา องคประกอบของระบบลนเปรยบเสมอน

โครงสรางของวหาร มสวนแรกคอฐานของวหาร ซงเปนพนฐานทส าคญมากทสดสวนหน ง

เปรยบเสมอนกบแนวคดของลน ซงสรางขนเพอใหพนกงานทกคนในองคกรเกดความตระหนกถง

ความสญเปลา สามารถแยกแยะงานทเพมคณคาและไมเพมคณคาออกจากกน สามารถจดการกบ

ความเปลยนแปลง และปรบเปลยนทศนคตของพนกงานทกระดบดวยการปรบปร งอยางตอเนอง

นอกจากน ยงน าเอานวตกรรรมและเทคโนโลยทเหมาะสมมาใช เพอใหพนกงานทกคนเกดความมงมน

รวมมอกนก าจดความสญเปลา และพฒนาคณคาของงานทท า

องคประกอบสวนทสอง คอ พนของวหาร กอนน าเครองมอตางๆ ของลนมาใช

จะตองด าเนนการวเคราะหและวางแผนงาน โดยประเมนผลการจดการกระบวนการในสภาพปจจบน

ตามแนวทางของระบบลน และวเคราะหปญหาของกระบวนการเพอหาจดปรบปรง และวางแผนการ

ปรบปรงดวยแผนภาพกระแสคณคา ขณะเดยวกนทกฝายในองคกรจะตองรวมมอกนก าหนดนโยบาย

16

ตวชวด และเปาหมายใหสอดคลองกบแผนการด าเนนงาน แลวสอสารถายทอดไปทวทงองคกร เพอใช

เปนขอมลตดตามความคบหนาปญหา และอปสรรคการปรบปรง

ถาหากวหารดงกลาวมรากฐานและพนทแขงแรงมนคง กจะสงผลใหเสาซงเปน

โครงสรางสวนถดมาของวหารทกตนแขงแรงดวยเชนกน เสาแตละตนในทนคอองคประกอบสวนท

สาม ซงเปนกจกรรมหรอเครองมอในการลดหรอก าจดสงทไมเพมคณคาในกระบวนการ และเนนการ

สรางคณคาในกระบวนการอยางเปนระบบ ประกอบดวย

(1) การพฒนาบคลากร (Human Development) โดยการฝกอบรมพนฐานความร

ตางๆ ทเกยวกบการผลตแบบลน ใหแกพนกงานในระดบตางๆ ตามความเหมาะสม การสนบสนนให

พนกงานรวมกลมในรปแบบตางๆ เพอรวมมอกนท าการปรบปรงงาน การสรางชองทางใหพนกงานแต

ละคนสามารถแสดงความคดเหน และรณรงคสงเสรมการปรบปร งงานดวยกจกรรมขอเสนอแนะ

ตลอดจนพฒนาความสามารถของพนกงานใหสามารถท างานไดหลายหนาท

(2) การประกนคณภาพสนคา (Quality Assurance) โดยด าเนนการแกไขปญหา

คณภาพในกระบวนการ และสรางระบบควบคมคณภาพของพนกงาน และเครองจกรโดยอตโนมต

ไดแก ระบบการควบคมดวยสายตา และระบบปองกนความผดพลาดของพนกงาน หรอเครองจกร

(3) การควบคมการผลต (Production Control) โดยการสรางมาตรฐานในการท างาน

การก าหนดจงหวะการผลตตามความตองการของลกคา ดวยการก าหนดมาตรฐานในการท างาน การ

ปรบปรงรอบเวลาในการท างานจรง การผลตแบบตอเนอง การปรบเรยบการผลต และการใชระบบดง

โดยใชเครองมอ คอระบบคมบงมาชวยในการควบคมการผลต

(4) การจดการเครองจกรและอปกรณตางๆ (Machine Management) โดยท าการลด

เวลาในการปรบตงเครองจกร การเพมความยดหยนใหแกกระบวนการผลตแบบเซลล กจกรรมการ

บ ารงรกษาเครองจกร เชน การบ ารงรกษาดวยตนเอง การบ ารงรกษาเชงปองกน เปนตน

(5) การจดการสถานทท างาน (Workplace Management) โดยปรบปรงพนทท างาน

ดวยกจกรรม 5ส ซงเปนพนฐานของการปรบเปลยนทศนคตของพนกงานใหเขาใจ ยอมรบความ

17

เปลยนแปลงและใหความรวมมอ การปรบปรงการวางผงโรงงาน ตามแนวทางของระบบการผลตแบบ

ลน และพฒนาประสทธภาพในการสอสารในสถานทท างาน

เมอองคประกอบทกอยางทกลาวมาแลวขางตนไดรบการจดวางอยางลงตว การผลตแบบลนจงมความมนคงแขงแรงดงวหารแสดงในภาพท 4

ภาพท 4 โครงสรางของระบบการผลตแบบลน

ทมา : เกยรตขจร โฆมานะสน (2550)

3.3 หลกกำรส ำคญของระบบกำรผลตแบบลน

การผลตแบบลน คอ แนวคดในการประยกตใช เครองมอ วธการ และกจกรรมตางๆ

ตามความเหมาะสมของสภาพแวดลอม ในกระบวนการท างานเพอก าจดความสญเปลา และกอใหเกด

การสรางคณคาเพมแกสนคาหรอบรการอยางตอเนอง โดยมงพฒนาองคประกอบของกระบวนการ

โดยเฉพาะบคลากรซงเปนทรพยากรทมคณคามากทสดขององคกร เพอเพมศกยภาพขององคกรทง

ดานคณภาพ ตนทน และการสงมอบ อกทงเพมความยดหยนขององคกรเพอรองรบการเปลยนแปลง

James P. Womack และ Daniel T. Jones (อางโดย เกยรตขจร โฆมานะสน, 2550) ไดน าเสนอ

แนวคดของระบบการผลตแบบลนและใหหลกการน าไปใชไว 5 ประการ ไดแก

18

(1) การระบคณคาของสนคาหรอบรการ (Specify Value) หมายถง การก าหนดคณคา

ของสนคาและบรการในแงมมของลกคา ไมวาจะเปนลกคาภายในหรอลกคาภายนอก ซงควร

หลกเลยงการก าหนดคณคาจากมมมองของบรษท องคกรหรอเทคโนโลยทใชในปจจบน

(2) การแสดงสายธารคณคา (Identify Value Stream) คอ การจดท าแผนภาพกระแส

คณคา เพอเปนการสรางคณคาในทกๆ ขนตอนการด าเนนงาน เรมตงแตการออกแบบ การวางแผน

การผลตสนคา การจดจ าหนาย เปนตน นอกจากน การท าแผนภาพกระแสคณคาจะท าใหสามารถ

มองเหนความสญเปลาของกระบวนการผลตดวย

(3) การท าใหเกดการไหลอยางตอเนอง (Flow) เปนการสรางการไหลของกจกรรมท

สรางคณคาใหสนคา ใหมการด าเนนการไปไดอยางรวดเรวสม าเสมอและตอเนอง โดยปราศจากของ

เสย การหยดพก การหยดชะงก การเดนทาง การยอนกลบ และ การใชเสนทางออม

(4) การใชระบบดง (Pull) โดยใหความส าคญเฉพาะสงทลกคาตองการเทานน นนคอ

การผลตสนคาทลกคาตองการ ในปรมาณและเวลาทตองการ การใชระบบดงจะส าเรจไดเมอใชระบบ

JIT

(5) ความสมบรณแบบ (Perfection) หมายถง การสรางคณคาและการก าจดความสญ

เปลา โดยคนหาสวนเกนทถกซอนไวซงเปนความสญเปลา และก าจดออกไปอยางตอเนองจนเหลอ

เพยงกจกรรมทเพมมลคาใหกบลกคาเทานน

3.4 ขนตอนกำรพฒนำระบบกำรผลตแบบลน

การน าระบบการผลตแบบลนไปปฏบตจะด าเนนการตามขนตอนหลก 7 ขนตอน

ไดแก (เกยรตขจร โฆมานะสน, 2550)

(1) การเตรยมความพรอม เปนการเตรยมความพรอมในดานตางๆ ไดแก สถานท

เครองมออปกรณทจ าเปน บคลากร และชองทางการตดตอสอสารภายในระหวางสมาชกผด าเนน

โครงการ

19

(2) การระบคณคาของสนคาและบรการ เปนการระบคณคาของสนคาและบรการใน

มมมองของลกคา ไมวาจะเปนลกคาภายในและลกคาภายนอก

(3) การส ารวจสถานะปจจบนของกระบวนการ เปนการรวบรวมขอมลทเกยวของกบ

กระบวนการทงหมด มาสรปลงบนแผนภาพกระแสคณคา เพอระบปญหาและน าไปใชในการวางแผน

พฒนากระแสคณคาในขนตอนถดไป

(4) การประเมนผลการจดการกระบวนการ เปนการประเมนสภาพของกระบวนการ

และตวชวดผลโครงการ ตามแนวทางของระบบการผลตแบบลน เพอน าไปใชประกอบวางแผนพฒนา

กระบวนการ

(5) การวางแผนพฒนากระบวนการสรางคณคา โดยการพจารณาแผนภาพกระแส

คณคาในทกขนตอนการด าเนนงาน เรมตงแตการออกแบบ การวางแผนและการผลตสนคา การจด

จ าหนาย เปนตน เพอพจารณาวากจกรรมใดไมเพมคณคา และเปนความสญเปลาเพอวางแผน

โครงการ และด าเนนการปรบปรง

(6) การขบเคลอนกระแสคณคา เปนการพยายามท าใหกจกรรมตางๆ ทมคณคาเพม

ด าเนนไปอยางตอเนอง โดยปราศจากการตดขด การออม การยอนกลบ การคอย การเกดของเสย

และใหความส าคญเฉพาะสงทลกคาตองการ

(7) การสรางคณคาและก าจดความสญเปลาอยางตอเนอง เปนขนตอนการคนหา

สวนเกนทถกซอนไวซงเปนความสญเปลา และก าจดออกไปอยางตอเนอง และขยายผลการปรบปรง

กระบวนการดวยระบบการผลตแบบลน ไปสบรเวณอนๆ ตลอดทงหวงโซอปทาน ไดแก ลกคา ผสง

มอบ และผรบเหมาชวงการผลต

3.5 เครองมอทใชในกระบวนกำรผลตแบบลน

เครองมอทสนบสนนแนวคดการผลตแบบลนเปนตวชวยส าคญทจะท าใหเกดการ

ปรบปรงอยางตอเนอง เพอไปสเปาหมายสงสดขององคกร ประกอบดวยเครองมอทส าคญ ดงน

20

3.5.1 แผนภาพกระแสคณคา (Value Stream Mapping: VSM)

แผนภาพกระแสคณคา คอ เครองมอทชวยจดการดวยสายตา โดยการวาดออกมา

เปนแผนภาพทใชสญลกษณตางๆ แทนความหมายของกระบวนการขององคกร การวเคราะหกระแส

คณคาจะท าใหองคกรสามารถมองเหนความสญเปลาของกระบวนการทงระบบ เพอหาแนวทางในการ

ขจดความสญเปลา (Waste Reduction) เหลานน และเปนวธการในการสอสารภายในองคการเพอ

บรรลเปาหมายในการสรางคณคาแกลกคารวมกน นอกจากนการวเคราะหกระแสคณคายงมเปาหมาย

เพอลดเวลาน า (Lead Time) ในการผลตลงดวย ขนตอนการสรางแผนภาพกระแสคณคาแสดง

รายละเอยดตอไปน (Allen et al., 2001)

(1) ก าหนดความตองการของลกคา (Customer Requirement) หรอการหาคณคาใน

ตวสนคาและบรการ เพอใหไดความตองการของลกคาทแทจรง ทงในแงหนาทการท างานหลก

คณภาพ การสงมอบและราคา การทจะทราบความตองการทแทจรงของลกคาสามารถท าไดโดยการ

ส ารวจตลาดจากการออกแบบสอบถาม และการใชเทคนคการถายทอดความตองการของลกคาส

สนคาและกระบวนการ (Quality Function Deployment: QFD)

(2) ก าหนดกลมของผลตภณฑ (Product Family) เพอใหไดผลตภณฑเพยงกลมเดยว

ทจะน ามาเขยนแผนภาพ การจดกลมสนคาทมกรณหลากหลายสามารถท าได โดยการจดกลมตามการ

วเคราะหทเรยกวา Product-Quality-Rooting-Analysis: PQR

(3) การลงพนทปฏบตงาน เพอรวบรวมขอมลและน ามาวาดแผนภาพสกระแสคณคา

แสดงสถานะปจจบน หลงจากทเลอกกลมผลตภณฑทตองการแลว ส าหรบการวาดแผนภาพ โดยม

ขนตอนการวาดดงน

ก. เขยนสญลกษณลกคาเพยง 1 ราย โดยไมค านงถงวามลกคากราย และกรอก

รายละเอยดลงในกลองขอความ เชน จ านวนชนงานทลกคาตองการตอวน จ านวนกะท างาน (เรมตน

วาดแผนภาพทลกคา เนองจากลกคาคอผทก าหนดคณคาทแทจรง)

ข. เขยนสญลกษณของผจดสงเพยง 1 ราย โดยเลอกผจดสงทมความส าคญมากทสด

คอ เลอกเฉพาะชนสวนทมความส าคญสงสดในการผลต หรอมจ านวนการลงทนมากทสด และกรอก

รายละเอยดลงในกลองขอความ ซงรายละเอยดนตองมประโยชนกบฝายจดซอ

21

ค. เขยนสญลกษณของโรงงานผลต แลวท าการเชอมระหวางลกคา โรงงานผลต และ

ผจดสง โดยใชสญลกษณของการไหลของขอมล (Information Flow) และ กรอกขอมลใหครบถวน

ง. ใชสญลกษณของรถบรรทก (Truck) และ ความถในการจดสงไวภายใน

จ. เขยนสญลกษณการจดเกบสนคาคงคลงในแผนภมหากมการเกบสนคาคงคลง

ฉ. วาดสญลกษณของรถบรรทก เพอแสดงถงการขนสงวตถดบจากผจดสงมายง

กระบวนการผลตขนแรก

ช. เขยนเสนเวลาน า (Lead Time) ของการผลต และรอบเวลาการผลตทแทจรง ท

จ าเปนตองใชในกระบวนการผลตสนคา

(4) การวเคราะหคณคา (Value Analysis) หลงจากทไดแผนภาพกระแสคณคาแสดง

สถานะปจจบนแลว จะน าแผนภาพมาท าการวเคราะหและปรบปรงโดยใชหลกการก าจดความสญ

เปลา และ ปรบปรงกระบวนการหรอขนตอนการผลตโดยใชความรและเครองมอของลน

(5) เขยนแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคต (Future State Value Stream

Mapping : FVSM) ขนตอนนจะเปนการวาดแผนภาพจ าลองของกระบวนการผลตจรงแบบใหม ทถก

ปรบปรงโดยการก าจดความสญเปลาตางๆ ออกไป และปรบปรงกระบวนการหรอขนตอนการผลต

ใหมโดยใชความรและเครองมอของลน

(6) น าแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคต ไปใชในการปฏบตงานจรง

(Implementation) จะสงเกตไดวา ขอมลในแผนภาพน จะเปนขอมลทดกวาขอมลของแผนภาพ

กระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน

3.5.2 เวลาแทกซ (Takt Time)

King (2009) ไดกลาววาเครองมอทส าคญอกประการของการผลตแบบลน คอ เวลา

แทกซ โดยแนวคดการไหลแบบชนเดยวจะใชเวลาแทกซในการก าหนดอตราการผลต (หรอจงหวะการ

ผลต) ผปฏบตงานจะใชเวลาแทกซในการวดวาการท างานเรวหรอชากวาก าหนดหรอไม เวลาแทกซ

คอ อตราเฉลยของความตองการของลกคา ดงนนเวลาแทกซจะบอกถงความถของความตองการ ซ ง

ก าหนดอตราการผลตสนคาของผผลต

22

เวลาแทกซ = เวลาท างานทงหมด−เวลาหยดตามแผน

จ านวนสนคาทลกคาตองการ

เวลาแทกซเปนเครองมอทท าใหผผลตสามารถทราบปญหาของการผลตไดอยาง

ชดเจน เชน ถาเวลาแทกซ เทากบ 1 นาท แสดงวาเราควรเหนสนคาแตละชนถกผลตออกจาก

กระบวนการทกๆ 1 นาท ดงนนหากสนคาออกจากกระบวนการนานกวา 1 นาท แสดงวาเกดปญหา

ของกระบวนการกอนหนา ท าใหผปฏบตงานสามารถด าเนนการแกไขไดทนท และท าใหเกดการ

ปรบปรงอยางตอเนองเพอขจดสาเหตของปญหาได เปนตน

3.5.3 ไคเซน (Kaizen)

ไคเซน เปนภาษาญปน แปลว าการปรบปร ง อยางตอเน อง (Continuous

Improvement) ซงเปนแนวคดทน ามาใชในการบรหารจดการไดอยางมประสทธภาพ โดยมงเนนท

การมสวนรวมของพนกงานทกคนรวมกนแสวงหาแนวทางใหมๆ เพอปรบปรงวธการท างาน และ

สภาพแวดลอมการท างานใหดขนอยเสมอ หวใจส าคญ คอการด ารงอยของสงทดอยแลว และการ

พฒนาอยางตอเนองไมมทสนสด ความส าคญในกระบวนการของไคเซน คอ การใชความร

ความสามารถของพนกงานมาคดปรบปรงงานโดยการใชการลงทน เพยงเลกนอย ซงท าใหเกดการ

ปรบปรงทละนอยคอยๆ เพมพนอยางตอเนอง ตรงขามกบแนวคดนวตกรรม (Innovation) ซงเปน

การเปลยนแปลงขนานใหญ ตองใชเทคโนโลยซบซอนชนสงดวยเงนลงทนมหาศาล ดงนนไมวาจะอย

ในภาวะเศรษฐกจแบบไหนกใชไคเซนเพอปรบปรงได (ปารดา บณฑรนพท, 2555)

3.5.4 5ส (5S)

5ส คอ เปนแนวคดการจดระเบยบเรยบรอยในทท างานกอใหเกดสภาพการท างานท

ด ปลอดภย มระเบยบเรยบรอย น าไปสการเพมผลผลต การท า 5ส ประกอบดวย

(1) สะสาง (SERI) คอ การแยกของทตองการ ออกจากของทไมตองการและขจดของท

ไมตองการทงไป

(2) สะดวก (SEITON) คอ การจดวางสงของตาง ๆ ในทท างาน ใหเปนระเบยบเพอ

ความสะดวก และ ปลอดภย

23

(3) สะอาด (SEISO) คอ การท าความสะอาด เครองมอ อปกรณ และสถานทท างาน

(4) สขลกษณะ (SEIKETSU) คอ สภาพหมดจด สะอาดตา ถกสขลกษณะ และรกษาให

ดตลอดไป

(5) สรางนสย (SHITSUKE) คอ การอบรม สรางนสยในการปฏบตงานตามระเบยบ

วนย ขอบงคบอยางเครงครด

ดงนนสถานทท างานทใชแนวคด 5ส นน จะเปนพนฐานสการปรบปรงอยางตอเนอง

การผลตแบบลนจงใช 5ส ในการสงเสรมใหเกดการไหลอยางตอเนองใหสามารถผลตสนคาไดตามเวลา

แทกซ และ 5ส ยงท าใหปญหาตางๆ ในการผลตถกมองเหนไดงายและไดรบการแกไขอยางทนท

(Dennis, 2002)

3.5.5 จโดกะ (Jidoka)

จโดกะ คอ การทผปฏบตงานเปนผควบคมคณภาพงานของตนเอง โดยหากพบ

ขอผดพลาดหรอความผดปกตทจะมผลตอ คณภาพ ผลผลต หรอ ความปลอดภย ผปฏบตงานจะตอง

หยดกระบวนการหรอสายการผลตทนททพบ โดยใชเครองมอหรอสญญาณทมองเหนได เชน สญญาณ

ไฟกระพรบทปายควบคม หรอเสยงสญญาณเตอน เปนตน (ประภาศร พงศธนาพานช, 2554)

3.5.6 การลดเวลาปรบตงเครองจกร (Setup Reduction)

การลดเวลาปรบตงเครองจกร เปนกระบวนการในการวเคราะหกจกรรมการปรบตง

เครองจกรทงหมดทตองกระท า โดยใหกจกรรมการปรบตงเครองจกรเหลานนงายและใชเวลานอยลง

(King, 2009) แนวคดการลดเวลาปรบตงเครองจกรมหลกส าคญ 4 ประการ ทสามารถประยกตใชกบ

การปรบตงเครองจกรทกประเภท คอ

(1) แยกการปรบตงเครองจกรภายในออกจากการปรบตงเครองจกรภายนอก

(2) เปลยนการปรบตงเครองจกรภายในไปเปนการปรบตงเครองจกรภายนอก

(3) เตรยมความพรอมและสงทเกยวของกบการปรบตงเครองจกร

(4) ด าเนนกจกรรมปรบตงคขนานหรอขจดใหหมดไป

24

3.5.7 เครองปองกนความผดพลาด (Mistaking Proofing or Poka Yoke)

เปนเครองมอส าหรบปองกนไมใหคนหรอเครองจกรท างานผดปกต อาจเปนเรอง

ของการใช วธการ เครองมอ อปกรณ หรอระบบกได โดยมวตถประสงคเพอปองกนไมใหเกดความ

ผดพลาดนนๆขน ประโยชนคอปองกนไมใหมของเสยเกดขนในระบบ เครองมอทวไปของเครองก าจด

ความผดพลาด เชน หมดน ารองขนาดตางๆ เครองเตอน และเครองตรวจหาสงผดปกต

3.5.8 การวเคราะห 5why

การวเคราะห 5why คอ การตงค าถาม “ท าไม (why)” ทงหมด 5 ครง โดยเมอ

สามารถตอบค าถาม “ท าไม” ค าถามแรกไดแลวจงถาม “ท าไม” ครงตอไป กระบวนการในการถาม

ค าถาม “ท าไม” จะน าไปสจดเรมตนของการไหลของกระบวนการ โดย 5why เปนขนตอนหนงของ

กระบวนการแกไขปญหาในทางปฏบตโดยมกระบวนการ 8 ขนตอน คอ

ขนตอนท 1 การรบรปญหาเรมตน

ขนตอนท 2 และ 3 ท าปญหาใหมความชดเจน โดยการไปทสถานทเกดเหตของ

ปญหา ซงอาจจะมการจดล าดบความส าคญของปญหาโดยการวเคราะหพาเรโต

ขนตอนท 4 บงชจดสาเหต คอการหาวาสถานท ทปญหาเกดขน อยทใดและนาจะม

สาเหตจากทใด

ขนตอนท 5 สอบสวนหาสาเหต โดยการวเคราะห 5why

ขนตอนท 6 การหามาตรการปองกน

ขนตอนท 7 การประเมนผลลพธ

ขนตอนท 8 ท าใหเปนมาตรฐาน

3.5.9 งานทมมาตรฐาน (Standardized Work)

งานทมมาตรฐาน คอ วธการท างานทมประสทธผลทสด งายทสด และปลอดภยใน

การท างานมากทสด ซงมแนวคดวา ผปฏบตงานควรเปนผออกแบบงานของตน และ ไมมวธการ

ท างานใดดทสดตลอดไป แตงานทมมาตรฐานจะเปนพนฐานของการปรบปรงอยางตอเนอง

25

3.5.10 การบ ารงรกษาแบบทวผลแบบทกคนมสวนรวม (Total Productive Maintenance:

TPM)

การบ ารงรกษาแบบทวผลแบบทกคนมสวนรวม คอ ระบบการบ ารงรกษาทท าให

เครองจกร อปกรณ มประสทธภาพสงสด (Overall Efficiency) โดยพนกงานทกคนทเปนผใชเครอง

จกรหรออปกรณนนๆ มสวนรวมในการดแลรกษาใหอยในสภาพดพรอมใชงานอยเสมอดวยตนเอง

เชน การตรวจสอบเครองจกรเปนประจ า การดแลรกษาตามคมอการใชงานอยางสม าเสมอ การ

เปลยนอะไหลตามอายการใชงาน การหมนตรวจสอบ และการสงเกตสงผดปกตทเกดขนกบอปกรณ

เปาหมายสงสดของ TPM คออปกรณเครองมอเสยหายเปนศนย (Zero Breakdown) ความผดพลาด

ทเกดจากเครองมอเปนศนย (Zero Defect) และอบตเหตทเกดจากการใชงานเครองจกรเครองมอ

เปนศนย (Zero Accident)

3.5.11 การไหลทละชน (One Piece Flow)

การไหลทละชน คอ การผลต ตรวจสอบ และสงมอบทละชน โดยมหลกการท

ก าหนดรอบเวลาใหตรงกบความกบความตองการสนคาของตลาด การบรการกเชนกน คอระยะเวลา

การใหบรการแกลกคาทนกบปรมาณของลกคา

3.5.12 การปรบเรยบการผลต (Smoothed Production Scheduling)

การปรบเรยบการผลต คอ การจดตารางการปฏบตงานใหไดปรมาณคงทสม าเสมอ

ตามความตองการ หรอตามปรมาณของลกคา ในกรณของการบรการ เชน การจดตารางการนดหมาย

เพอสามารถรองรบลกคาไดทงหมด รวมไปถงการเกบขอมลและใชขอมลในอดตในการพยากรณความ

ตองการของลกคา เพอลดความแปรปรวนในกระบวนการ

3.5.13 คมบง (Kanban)

ในการท าใหเกดการไหลอยางตอเนอง และลกคาหรอหนวยงานถดไปสามารถดงงาน

ไดนน องคการจ าเปนตองมระบบการควบคมการผลตแบบคมบง (Kanban production control

system) ซงคมบงเปนระบบของเครองมอทมองเหนไดทใชเปนสญญาณจากลกคาทงภายในและ

ภายนอกและเปนเครองมอทส าคญในการผลตแบบทนเวลาพอด ระบบคมบงจงเปนกญแจของ

26

ความส าเรจของระบบการผลตแบบลน โดยเปนการใชสญญาณงายๆ ทสามารถมองเหนไดดวยตา

เปนการวดความตองการ และล าดบกอนหลงของลกคาในระบบดง คมบงมกอยในลกษณะของบตร

(Card) ทมรายละเอยดขอมลจ าเพาะ เชน ชอของชนสวน รายละเอยด อธบายลกษณะปรมาณ เปน

ตน คมบงสามารถใชไดทงในการไหลของวสดขอมลในโรงงาน หรอการไหลของโครงการ (Project

Flow) ในส านกงาน และการไหลของวตถดบระหวางผสงมอบ และลกคา

3.5.14 การควบคมดวยสายตา (Visual Control)

การควบคมดวยสายตา คอ การทโรงงานม ปาย ส สญลกษณ หรอสงอนๆ ท

สามารถท าใหผทไมคนเคยกบกระบวนการผลตหรอสถานทนนๆ สามารถเขาใจในสงทเกดขน และขอ

ควรปฏบตภายในระยะเวลาอนสน เปนการสอสารผานทางการมองเหน ท าใหรบรถงความผดปกตได

โดยงาย ซงท าใหเกดการแกไขไดอยางทนทวงท ลกษณะการควบคมดวยสายตามดงน (นพนธ บวแกว

, 2547)

1) สามารถใชไดกบเรองทตองการสอสาร ไมวาจะเปนนโยบาย เปาหมายขอควรระวง

จดเนนย า ความปลอดภย สถานะของงานหรอเครองจกร

2) งายแกการมองเหน แมวาเปนผไมคนเคย

3) เหนแลวเขาใจไดงาย

4) เหนแลวทราบวาตองท าอยางไร

5) เหนแลวรวาเกดความผดปกตขนหรอไม

6) เมอพบวามความผดปกตเกดขนตองแกไข

3.5.15 การผลตแบบผสมรน (Mixed Model Production)

การผลตแบบผสมรน คอ การผลตแบบหลายๆ โมเดลในสายการผลตเดยวกน โดย

ปรบสดสวนการผลตสนคาใหเทาทนความตองการของลกคาทสงเขามาผลตสลบปรบเปลยนกนไป

ตลอดสายการผลต

27

3.5.16 การจดเตรยมและบรหารพนท (Point of Used Material)

การจดเตรยมและบรหารพนท ใหสามารถน ามาใชงานไดอยางสะดวก ลดการ

เคลอนท หรอขนยายวสด นอกจากนยงรวมถงการจดเกบอปกรณในพนททสะดวกตอการใชงานดวย

3.5.17 การฝกอบรมพนกงานขามสายงาน (Cross Trained Work Force)

การฝกอบรมพนกงานในสวนทไมใชเจาหนาท เฉพาะดานใหสามารถท างานได

หลายๆ ดาน เพอเพมความยดหยนในการปฏบตงาน สามารถรองรบการความตองการของลกคาได

อยางทนทวงท และชวยท างานในสวนอนๆ ไดในหลายๆ กจกรรม

3.5.18 การตรวจสอบดวยตนเอง (Self Check Inspection)

การตรวจสอบดวยตนเอง คอ การตรวจสอบความเรยบรอยของชนงานดวยตว

พนกงานเองกอนทจะสงชนงานไปสขนตอนถดไป ขอมลทไดจากการบนทกผล จะถกน ามาวเคราะห

เพอควบคมกระบวนการผลต ปองกนไมใหเกดการผลตของเสยขนมาอก ของเสยอาจผานเขาส

กระบวนการไดโดยความไมตงใจของพนกงาน

3.5.19 การตรวจสอบอยางตอเนอง (Successive Check Inspection)

การตรวจสอบชนงาน โดยผทไมไดอยในกระบวนการผลตกอนทจะเรมกระบวนการ

ขนตอนถดไป และท าการหยดการผลตเพอแกไขหรอปรบปรงสภาพการผลตโดยอตโนมต เมอไดรบ

ขอมลความผดปกตในขนตอนการผลตการตรวจสอบน รวมถงพนกงานในกระบวนการผลตถดไปตอง

มหนาทตรวจสอบชนงานกอนจะเรมการผลตในขนตอนตอไป

3.5.20 กลมการแกปญหา (Team Based Problem Solving)

กลมการแกปญหา คอ การแกไขปญหาทเกดขนในกระบวนการ โดยมการประชม

ทมงานทเกยวของ เพอหาทางแกไขปญหาทกวน หรอเปนประจ าตามการตกลง โดยใหทกคนมสวน

รวมในการแกไขปญหาเปนส าคญ

28

3.5.21 การบ ารงรกษาเชงปองกน (Preventive Maintenance)

การบ ารงรกษาเชงปองกนเปนกลยทธการซอมบ ารง โดยมแนวคดในการดแลรกษา

กอนทเครองจกรจะเสยหาย โดยการดแลรกษา และตรวจสอบเครองมอ และชนสวนตางๆ อยาง

สม าเสมอตามเวลาทก าหนด กอนทเครองมอเครองจกรจะเสยหาย

3.5.22 การบ ารงรกษาโดยการพยากรณ (Predictive Maintenance)

การบ ารงรกษาโดยการพยากรณ เปนกลยทธการซอมบ ารง จากการเกบขอมลการ

ใชงาน และความเสยหายตรวจสอบดวาเกดอะไรขนบาง แลวคาดการณวาจะเกดขนเมอไร แลว

ด าเนนการแกไขกอนทจะเกดปญหา

3.5.23 การบ ารงรกษาอยางนาเชอถอ (Reliability Centered Maintenance)

การบ ารงรกษาอยางนาเชอถอ เปนกลยทธการซอมบ ารง ซงตองมการท าการ

ประมาณความเสยง และวเคราะหผล (Failure Modes and Effects Analysis : FMEA) อยาง

ละเอยดส าหรบเครองมอทมความส าคญเปนการรบประกนวาจะไมเกดความเสยหาย

3.5.24 การออกแบบการทดลอง (Design of Experiment)

การออกแบบการทดลองเปนการออกแบบเพอใหไดผลตภณฑทมความเหมาะสม

โดยการหาคาทเหมาะสมทสด (Optimization) ซงอาศยแบบจ าลองหรอสมการทางคณตศาสตรมา

อธบายความสมพนธของปจจยทมผลตอคณภาพของผลตภณฑ สามารถศกษาผลของหลายๆปจจย

พรอมกนในเวลาเดยวกนดวยวธใชจ านวนการทดลองนอยกวาการศกษาทละปจจย การออกแบบการ

ทดลองจงเปนวธการเกบขอมลทมประสทธภาพโดยการเปลยนแปลงหรอปรบคาของปจจย (factors)

อยางมจดมงหมายทจะสงเกตการเปลยนแปลงของผลตอบ (response) ทเกดขน

3.5.25 การควบคมกระบวนการทางสถต (Statistical Process Control)

การควบคมกระบวนการทางสถตเปนการควบคมกระบวนการ โดยการตรวจสอบตว

แปร และควบคมกระบวนการใหอยในขอบเขตทควบคม

29

3.5.26 การปรบปรงวธการท างาน

การปรบปรงวธการท างานใหดขนนอกจากจะใชกระบวนการแกไขปญหาโดยทวไป

มาชวยในการออกแบบวธการท างานแลว ยงมเทคนคในการวเคราะหโดยใชเครองมอตางๆ มาชวยใน

การศกษาวธการท างานเดม ตรวจตราและพฒนาไปสวธการใหม ซงเรยกวาการศกษาวธการท างาน

(Method Study) โดยม 8 ขนตอน คอ การเลอกงานทจะศกษา การบนทก การวเคราะห การพฒนา

การก าหนดมาตรฐาน การน าไปใช และการด ารงรกษา แตในทนจะกลาวถง 2 ขนตอนหลกในการ

ปรบปรงวธการท างาน คอ การวเคราะหและพฒนาวธการท างานทดกวา ซงมรายละเอยดดงน

(1) การวเคราะห

การวเคราะหเปนกระบวนการพจารณารายละเอยดของขอมลทบนทกไวโดยใช

เทคนคการตงค าถาม (5W1H) ซงเปนการตงค าถามเพอวตถประสงคในการตรวจตราอยางละเอยด

การตงค าถามแบงออกเปน 2 ระดบ คอ การตงค าถามเบองตน เพอใหทราบตนเหตของปญหา และ

การถามค าถามท 2 เพอพฒนาวธการท างานท ดกวา การถามค าถาม 5 ประเดน (รชตวรรณ

กาญจนปญญาคม, 2550) ซงสามารถสรปไดดง ตารางท 1

(2) การพฒนาวธการท างานทดกวา

จากขนตอนการวเคราะหโดยการตงค าถามจะน าไปสการปรบปรงงานโดยอาศย

เทคนค ECRS (Eliminate, Combine, Rearrange, Simplify) ซงเปนหลกการทใชลดความสญเปลา

หรอสงทเกดขนแตไมกอใหเกดมลคาเพมของสนคา สามารถท าไดโดย การขจดงานทไมจ าเปน การ

รวมขนตอนการปฏบตงานเขาดวยกน การสลบสบเปลยนล าดบการปฏบตงาน และการท างานใหงาย

ขน ซงรชตวรรณ กาญจนปญญาคม (2550) ไดอธบายหลกการของเทคนค ECRS ไวดงน

1) ขจดงานทไมจ าเปน (Eliminate All Unnecessary Work)

หลกการของการขจดงานทไมจ าเปนน เกดขนเนองจากการวเคราะหงานโดยการตง

ค าถาม พบวาไมมความจ าเปนตองท าอกตอไปเนองจากวตถประสงคไดเปลยนไปจากเดมหรอเกดการ

เปลยนแปลงในสภาพแวดลอมของการท างานตางๆ จนท าใหวตถประสงคของงานเดมไมมความ

จ าเปนตองท าอกตอไป แนวทางในการขจดงานทไมจ าเปนใหพจารณาดงน

30

ตารางท 1 เทคนคการตงค าถาม 5W1H

ประเดน สถานะปจจบน เหตผล แนวทางอน บทสรป

จดประสงค

What

หวงผลอะไรจาก

วธการท างานใน

ปจจบน

ท าไมหวงผล

เชนนน

ก าจดทงได

หรอไม

(Eliminate)

จดประสงคคอ

อะไร

สถานท

Where

ปจจบนนท างาน

นในสถานทใด

ท าไมท างานท

สถานทนน

รวมสถานท

ท างานเขา

ดวยกนไดไหม

(Combine)

ท าสถานทใด

ล าดบขน

When

ปจจบนมล าดบ

ขนตอนการ

ท างานอยางไร

ท าไมมล าดบ

ขนตอนการ

ท างานอยางนน

สามารถสลบ

ขนตอนการ

ท างานไดไหม

(Re-Arrange)

การท างานควรม

ขนตอนอยางไร

บคลากร

Who

ปจจบนน

มอบหมายใหใคร

ท างานน

ท าไมใหคนนน คนอนท าไหม ควรใหใครเปน

คนท างานน

วธการ

How

ปจจบนมวธการ

ท างานอยางไร

ท าไมมวธการ

ท างานอยางนน

มวธการท างานท

งายกวานหรอไม

(Simplify)

ควรมวธการ

ท างานอยางไร

- เลอกงานทมปญหาเรองตนทนสง ซงถาขจดงานนไดจะท าใหลดคาแรงทางตรง

วตถดบ และคาใชจายดานอปกรณการผลตลงได ดงนนหากใชเทคนคการตงค าถามแลว ปรากฏวา

ค าตอบคองานทไมจ าเปนอกตอไป กสมควรตดทง ซงจะชวยลดตนทนการผลตลงมาก

- กรณทค าตอบวางานนนเปนงานทมความจ าเปน เพราะมวตถประสงคและเหตผล

แนนอนในการสรางมลคา ใหแยกแยะวตถประสงคใหเหนเดนชดวาท างานนนเพอประโยชนใด

31

ครอบคลมขอบขายใดบาง เพอจดท าเปนมาตรฐานและปองกนไมใหเกดความผดพลาดในการขจดงาน

นน

- ในกรณทวตถประสงคของงานนนไมชดเจนวาคออะไร ใหพจารณาโดยการตง

ค าถามวาจะเกดอะไรขนหากขจดงานนนออกไป ถาค าตอบออกมาวา การไมท างานนนเลยจะ

กอใหเกดผลดกวายงคงท างานนนอย กควรตดการท างานนนออกทนท อยางไรกตามกควรท าการ

วเคราะหผลไดผลเสยทงทางตรงและทางออม ทเกดขนจากการตดวตถประสงคของงานนนวาส าคญ

เพยงใด อาจกอใหเกดผลเสยตามมาหรอไม

2) รวมขนตอนการปฏบตงานเขาดวยกน (Combine Operation or Elements)

ในกระบวนการโดยทวไป ประกอบดวยขนตอนการปฏบตงานยอยๆ หลายขนตอน

ดวยกน หลกการดงกลาวเกดขนในกระบวนการออกแบบวธการท างานเพอใหงานในแตละสถานงานม

ขนตอนทเหมาะสมส าหรบการแบงงานตามความช านาญของคนงาน นอกจากนการเตบโตของ

สายการผลตและการปรบเปลยนของสายการผลตกอใหเกดงานทซ าซอน ดงนนหลกการรวมงานจง

เกดขนเพอชวยลดการท างานและการเคลอนยายทไมจ าเปนใหนอยลง การรวมงานอาจเกดขนได

หลายระดบ ดงน

- การรวมการเคลอนไหว เชน การหยบจบตงแต 2 ชนเขาดวยกน

- การรวมกจกรรมตงแต 2 ขนตอน เขาดวยกน

- การรวมงานของสถานงานตงแต 2 สถาน เขาดวยกน

- การรวมชนสวนงานเขาดวยกน

3 ) การสล บส บ เปล ยนล าด บการปฏบ ต ง าน ( Change the Sequence of

Operations)

ในการผลตสนคาใหมมกเรมตนการผลตในปรมาณนอยและคอยๆ ขยายปรมาณการ

ผลตเพมขนจนเตมประสทธภาพ เมอสายการผลตมปรมาณการผลตเพมขน ล าดบขนตอนของการ

ปฏบตงานแบบเดมอาจไมมความเหมาะสมทสด เนองจากสภาพแวดลอมการท างานทเปลยนไป การ

ตรวจสอบดวยวธการตงค าถามอยางละเอยดเพอดวา จะสามารถสลบสบเปลยนล าดบขนตอนการ

ปฏบตงานใหมไดหรอไม เพอใหงานงายและรวดเรวขน การใชแผนภมและไดอะแกรมตางๆ บนทก

32

การท างานจะชวยชใหเหนวามการเสยเวลาและเวลารอคอยในขนตอนใด และสมควรจะเปลยนล าดบ

ขนตอนการปฏบตงานอยางไร เพอลดการเคลอนยายวสด และท าใหการไหลของงานเปนไปอยาง

รวดเรว

4) ท างานใหงายขน (Simplify the Necessary Operations)

การปรบปรงงานจากการวเคราะหโดยการตงค าถามเพอปรบปรงงาน ท าโดยเรม

จากการขจดงานทไมจ าเปน การรวมขนตอนการปฏบตงาน และสลบสบเปลยนล าดบการปฏบตงาน

แลว ทายทสดจะเหลอแตงานทจ าเปนตองท า ซงยงโอกาสในการปรบปรงงานนน คอ การพจารณาหา

วธการท างานอนทงายกวาและสะดวกรวดเรวกวา การตงค าถามเพอน าไปสการท างานใหงายขนควร

เรมตนจากถามค าถามในทกเรองทเกยวกบงานนน เชน วธการท างาน วตถดบทใช เครองมอ

สภาพแวดลอมในการท างาน การออกแบบผลตภณฑ โดยตงสมมตฐานวางานทก าลงวเคราะหอยนน

ยงไมสมบรณ ค าถามทตงจะขนตนดวย อะไร ทไหน เมอใด อยางไร และ ท าไม

การไดมาซงวธการท างานทงายขนจ าเปนตองอาศยความคดรเรมและสรางสรรคของ

นกวเคราะหอยางยง และเปนการตอยอดความคดโดยการน ารปแบบของการปรบปรงงานใน

อตสาหกรรมอนๆ มาปรบใช อาจเปนการรวมแนวความคดในการลดขนตอนการท างานโดยอาศย

หลกการ ECRS มารวมกน เชน การใชเอกสารใบตรวจสอบงาน การออกแบบอปกรณจบยด การ

ออกแบบอปกรณเพอลดความผดพลาดของสายตา การใชเครองมอและเทคโนโลยมาชวยเสรมใหการ

ท างานเรวขน

33

4. ไอโซเทรมกำรดด - คำยซบควำมชนของผลตภณฑอบแหง

ไอโซเทรมการดด - คายซบความชน (Moisture Sorption Isotherm: MSI) เปน

กราฟทแสดงความสมพนธระหวางคาวอเตอรแอคทวต (Water Activity: aw) กบปรมาณความชน

สมดลของอาหารทอณหภมหนงๆ โดยทวไปใชไอโซเทรมการดด - คายซบความชนในการหาสภาวะท

เหมาะสมของการเกบรกษาผลตภณฑอาหาร ไอโซเทรมการดด - คายซบความชนสามารถแบงได 2

ชนด คอ ไอโซเทรมการดดซบ (Adsorption Isotherm) และ ไอโซเทรมการคายซบ (Desorption

Isotherm) ซงกราฟทง 2 รปแบบเกดจากกลไกในการเคลอนยายความชน (Moisture Migration) ท

แตกตางกน โดยทวไปในอาหารแหงจะสรางไอโซเทรมการดด - คายซบความชน แบบไอโซเทรมการ

ดดซบหรอเสนพฤตกรรมการดดความชนทอณหภมคงทหนง โดยอาศยขอมลทไดจากการเกบตวอยาง

อาหารแหงไว ในภาวะทมความชนสมพทธตางๆกน แลวปลอยใหเกดการเคลอนยายความชนจาก

อากาศสอาหารจนเขาสสภาวะสมดล ขณะทไอโซเทรมการคายซบไดจากขอมลทไดจากการเกบ

อาหารทมปรมาณความชนสงไวในภาวะทมความชนสมพทธตางๆ กน ทอณหภมคงทหนงๆ แลว

ปลอยใหเกดการเคลอนยายความชนจากอาหารสอากาศจนเขาสสภาวะสมดล (Barbosa-Canovas

and Juliano, 2007)

วธการสรางไอโซเทรมการดด - คายซบความชน ทนยมใชกนโดยทวไป เรยกวา

“The static desiccator method” หร อท เ ร ย ก ว า “The standard saturated salt slurry

method” ซงสามารถท าไดโดยการเกบตวอยางอาหาร ททราบน าหนกแนนอนในภาชนะปดทสภาวะ

ความชนสมพทธตางๆ ในชวงความชนสมพทธรอยละ 10 - 90 ทอณหภมหนงๆ บนทกน าหนกของ

ตวอยางทกวนระหวางการเกบตวอยางอาหารเกดการเคลอนยายความชนระหวางอาหารกบอากาศ

ภายในภาชนะปดจน เขาสสภาวะสมดลซงจะใชเวลานาน ในทางปฏบตจะรอจนกวาน าหนกของ

ตวอยางอาหารคงท แลวน าน าหนกทเปลยนแปลงกบปรมาณความชนเรมตนไปค านวณปรมาณ

ความชนทสภาวะสมดล เพอน าไปใชในการสรางไอโซเทรมการดด - คายซบความชน ทอณหภมนนๆ

การปรบระดบความชนสมพทธเพอสรางไอโซเทรมการดด - คายซบความชน สามารถท าไดโดยการ

เปลยนชนดของสารละลายเกลออมตวทอณหภมคงท ดงแสดงในตาราง ท 2

34

ตารางท 2 วอเตอรแอคตวตของสารละลายเกลออมตวทอณหภม 9, 26 และ 50 ◦C

Salt Ratio aw

Salt (kg) Water (kg) 50◦C 26◦C 9◦C

LiCl 0.1120 0.0630 0.1124 0.1127 0.1129

MgCl2 0.1000 0.0125 0.3137 0.3257 0.3357

Mg(NO3)2 0.2250 0.0340 0.4647 0.5242 0.5780

NaCl 0.3000 0.0750 0.7489 0.7532 0.7567

BaCl2 0.3750 0.1050 0.8876 0.9030 0.9157

Yongyut และ Pinyo (2011) ไดท าการศกษาไอโซเทรมการดดซบความชนของผลตภณฑปลาอบแหง (ปลาสวรรค) พบวาทความชนสมพทธใหอยในชวงรอยละ 10 – 90 ของ

อณหภม 9, 26 และ 50◦C ปลาสวรรคมความชนสมดลแสดงดงภาพท 5

ภาพท 5 ไอโซเทรมการดดซบความชนของปลาสวรรคทอณหภม 9, 26 และ 50 ◦C

ทมา : Yongyut และ Pinyo (2011)

จากภาพท 5 พบวาคาความชนสมดลขนอยกบคาวอเตอรแอคตวตของผลตภณฑ

ปลาสวรรค นนคอ ถาคาวอเตอรแอคตวตเพมสงจะสงผลใหคาความชนสมดลของปลาสวรรคเพม

สงขนดวย ซงพบวาทอณหภม 26◦C ปลาสวรรคมคาวอเตอรแอคตวต 0.6 จะมความชนสมดลเทากบ

Equilibrium m

oisture content

35

รอยละ 15 นอกจากนการวเคราะหขอมลทางสถตยงพบวาอณหภมไมมผลตอตอความชนสมดลของ

ปลาสวรรคอยางมนยส าคญ

แมวาการสรางไอโซเทรมการดด – คายซบความชน มประโยชนตอผลตภณฑอาหาร

หลายดาน เชน การหาสภาวะทเหมาะสมของการเกบรกษาผลตภณฑอาหาร ใชในการท านายการ

เปลยนแปลงดานเคมและจลนทรยของอาหาร รวมถงการเลอกปรมาณความชนสดทายของผลตภณฑ

หลงการอบแหง อยางไรกตามในทางปฏบตการสรางไอโซเทรมการดด – คายซบความชน แตละครง

จ าเปนตองใชเวลานาน 2-3 สปดาห และสนเปลองคาใชจาย จงตองอาศยแบบจ าลองทางคณตศาสตร

ท านายไอโซเทรมการดด – คายซบความชน โดยสามารถแบงแบบจ าลองทางคณตศาสตรได 3

ประเภท ไดแก แบบจ าลองแบบ 2 ตวแปร เชน Brunauer-Emmett- Teller (BET) model ,

Modified Halsey model , Modified Oswin model แ ล ะ Modified Henderson model

แบบจ าลองแบบ 3 ตวแปร เชน Guggenheim- Anderson-de Boer (GAB) model และแบบจ าลอง

แบบ 4 ตวแปร เชน Peleg model (Schmidt and Lee, 2012)

ดงนนจงมการประยกตใชแบบจ าลองทางคณตศาสตรในการท านายไอโซเทรมการ

ดดซบความชนของผลตภณฑ เชนการศกษาของ Yongyut และ Pinyo (2011) ทไดท าการ

เปรยบเทยบแบบจ าลองทางคณตศาสตรทง 6 แบบ ไดแก Modified Henderson; MH , Modified

Chung-Pfost; MCP , Modified Oswin; MO , Modified Halsey; MHS , Guggenhein-Anderson-

de Boer; GAB และ Brunauer-Emmet-Teller ; BET กบผลทไดจากการทดลองในภาพท 5 แลว

ท าการวเคราะหขอมลแบบ non-linear regression analysis และคามาตรฐานทางสถต รายละเอยด

ของพารามเตอรและคามาตรฐานแสดงในตารางท 3

จากขอมลในตารางท 3 แสดงวาแบบจ าลองทางคณตศาสตรของ GAB ไดใหค าตอบ

ใกลเคยงกบผลการทดลองมากทสด เนองจากทอณหภมตางกน มคาสมประสทธการตดสนใจ (R2)

มากทสด คอ 0.9955, 0.9917 และ 0.99549 และมคาความคลาดเคลอนทยอมรบได (RMSE) นอย

ทสด คอ 0.0187, 0.0161 และ 0.0131 นอกจากน ยงพบวาแบบจ าลองทางคณตศาสตรของ GAB ม

คา R2 มากกวาแบบจ าลองทางคณตศาสตรของ BET ดงนนแบบจ าลองทางคณตศาสตรของ GAB จง

สามารถใชท านายไอโซเทรมการดดซบความชนของผลตภณฑปลาสวรรคไดเหมาะสมกวาแบบจ าลอง

ทางคณตศาสตรของ BET ทงนเนองจากในทางทฤษฎแบบจ าลองทางคณตศาสตรของ BET จะใชได

36

อยางเหมาะสมเมอตวทถกดดซบเปนแกสจนตภาพและเฉอย และผวทดดซบตองไมท าปฏกรยาตอกน

แตปลาสวรรคองคประกอบสวนใหญเปนของผสมของคารโบไฮเดรต โปรตน และไขมนซงมการจด

โครงสรางขนาดเลกไมสม าเสมอ อกทงองคประกอบของปลาสวรรคมกเปนพวกไฮโดรฟลก

(hydrophilic) ซงสามารถเกดพนธะไฮโดรเจนกบโมเลกลของน าได จงเปนผลใหการดดซบโมเลกล

ของน าในปลาสวรรคไมเปนไปตามแบบจ าลองทางคณตศาสตรของ BET ในขณะทแบบจ าลองทาง

คณตศาสตรของ GAB นนสามารถใชอธบายผลของอณหภมทมตอการดดและคายความชนของอาหาร

ไดหลายชนด

ตารางท 3 พารามเตอรของแบบจ าลองทางคณตศาสตรจากการวเคราะหการถดถอยเชงเสนและการ

วเคราะหมาตรฐานทางสถต

Model Temperature ◦C Parameters R2 RMSE Residual

plot A B or K C Mo

MH

50

0.0045 587.56 0.83 - 0.9441 0.0667 random

MCP 84.01 6.39 -274.33 - 0.9029 0.0879 random

MO -80.32 0.25 1.29 - 0.9612 0.0555 random

MHS -2.14 -0.0017 0.98 - 0.9791 0.0408 random

GAB - 0.81 0.35 0.32 0.9954 0.0131 random

BET - - -

88339.43

0.06 0.9680 0.0353 random

MH

26

0.0049 635.20 1.01 - 0.9721 0.0474 random

MCP 91.01 6.64 -279.48 - 0.9424 0.0683 random

MO -80.31 0.25 1.54 - 0.9850 0.0349 random

MHS -2.08 -0.0018 1.11 - 0.9914 0.0264 random

GAB - 0.66 0.51 0.49 0.9917 0.0161 random

BET - - 8215.35 0.05 0.8923 0.0579 Patterned

MH

9

0.0056 749.27 1.14 - 0.9701 0.0497 random

MCP 98.58 8.25 -283.63 - 0.9528 0.0625 random

MO -80.31 0.25 1.72 - 0.9851 0.0351 random

MHS -2.21 -0.0021 1.23 - 0.9971 0.0262 random

GAB - 0.90 4.61 0.10 0.9955 0.0187 random

BET - - 62394.94 0.05 0.9152 0.0564 Patterned

ทมา : ดดแปลงจาก Yongyut และ Pinyo (2011)

37

5. กำรประยกตใชระบบกำรผลตแบบลน

ในการแขงขนของอตสาหกรรมการผลตและการบรการ ทมแนวโนมเพมสงขน ท าให

หลายองคกรแสวงหาแนวทางทสามารถปรบปรงองคกรเพอพฒนา และสรางโอกาสในการแขงขน

และตอบสนองตอความตองการของลกคาเพมมากขน ดงนนผผลตตองสามารถออกแบบและวาง

แผนการผลต ใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดดทสด ซงจะสงผลตอการด าเนนธรกจ

ประสบความส าเรจ ท าใหเกดแนวคดในการปรบปรงประสทธภาพในการผลตโดยใชเทคนคการผลต

แบบลน

การประยกตใชระบบการผลตแบบลนเพอลดรอบเวลาการผลตรวม และลดสนคาคง

คลงระหวางกระบวนการ ดงเชน การศกษาของพฤทธพงศ โพธวราพรรณ (2548) ไดประยกตใชการ

ผลตแบบลนในอตสาหกรรมผสมระหวางการผลตแบบตอเนองและแบบชวง โดยจดมงหมายของ

งานวจยน คอ เพอเปนแนวทางของการประยกตใชการผลตแบบลนในอตสาหกรรมทมทงการผลต

แบบตอเนองและแบบชวงหรอเรยกอกอยางวาอตสาหกรรมผสม โดยเลอกอตสาหกรรมผลตเหลก

รปพรรณเปนกรณวจย เนองจากเปนอตสาหกรรมทมการผลตแบบผสม ใชเครองมอการผลตแบบลน

คอ แผนภาพกระแสคณคาชวยจ าแนกคณคาของกระบวนการผลต และใชแบบจ าลองสถานการณเพอ

วเคราะหทางเลอกในการประเมน และพฒนาแผนภาพกระแสคณคา โดยใชแบบจ าลองสถานการณ

วเคราะหปจจยทงหมด 3 ปจจย ไดแก ระบบการผลต การบ ารงรกษาแบบทกคนมสวนรวม และการ

ลดเวลาปรบเปลยนเครองจกร จากผลของการจ าลองสามารถขจดความสญเปลาและลดระยะเวลา

การผลตรวมจาก 16.24 วน มาเปน 8.56 วน หรอคดเปนรอยละ 47.30 และลดสนคาคงคลงระหวาง

กระบวนการจาก 96.35 ตนตอวน เหลอ10.62 ตนตอวน หรอคดเปนรอยละ 88.98

นอกจากน เทคนคการผลตแบบลนยงสามารถลดการจดเกบสนคาคงคลงได

เชนเดยวกบ การศกษาของจตวฒน ธวชธาดา (2553) ไดบรณาการแนวคดลนและเครองมอซกซ

ซกมา เพอการปรบปรงในกรณศกษาอตสาหกรรมยานยนต โดยการศกษามงเนนกจกรรมทไมท าให

เกดคณคา และเปนความสญเปลาในกระบวนการ โดยน าแนวคดลนมาชวยในการปรบปรง และน า

เครองมอของซกซ ซกมา มาชวยลดความผนแปรของกระบวนการและประยกตใชรวมกน ถอวาเปน

แนวทางทส าคญในการลดความผนแปร ลดเวลา ลดพนท และลดของเสยจากกระบวนการผลต จาก

ผลการศกษากระบวนการผลตตวอยางพบวา ของเสยทเกดขนในกระบวนการผลต คอ การเกดปญหา

38

เศษกระเซน (Spatter) ตดกบชนงาน ตองมการตรวจเชคและเคาะออก ท าใหสญเสยทงเวลา และ

สงผลตอการเกดขอผดพลาดในการท างานได จงไดน าแนวคดการปองกนความผดพลาดมาประยกตใช

และปรบปรงการสงผลตจากรปแบบ (Pattern) หรอ จ านวนขนาด (Lot Size) มาเปนการใชวธการ

ปรบเรยบการผลต เพอลดชนงานระหวางกระบวนการผลตและลดพนทการจดเกบชนงานส าเรจรป

ซงหลงจากการปรบปรง พบวา ปญหาเศษตดกบชนงานมจ านวนทลดลงจากเดม 304,400 ppm

เหลอเพยง 2,000 ppm และรอบการท างานลดลงจาก 83.1 วนาทตอชน เหลอเพยง 75.5 วนาทตอ

ชน และสามารถท าการลดการจดเกบสนคาคงคลงส าเรจรปจาก 1.5 วนเหลอเพยง 1.0 วน ซง

สามารถท าใหลดความสญเปลาทเกดขนในกระบวนการได

การศกษาของ พจตร ศรไชยแสง และ ระพ กาญจนะ (2553) ไดท าการปรบปรง

ระบบการผลตดวยการใชเทคนคการผลตแบบลน โดยใชอตสาหกรรมอาหารเปนกรณ งานวจยนม

วตถประสงค เพอปรบปรงกระบวนการผลตซาลาเปา โดยใชแผนภาพกระแสคณคาเปนเครองมอใน

การรวบรวมขอมล และวเคราะหปญหา และน าเทคนคการผลตแบบลนมาลดปรมาณสนคาคงคลง

โดยการเพมประสทธภาพการผลต พบวา เมอเปรยบเทยบกบระบบการผลตเดม ปรมาณสนคาคงคลง

ลดลงรอยละ 78.99 สมดลการผลตเพมขนรอยละ 60.99 ประสทธภาพเพมขนรอยละ 76.06

ระยะเวลาน าลดลงรอยละ 78.99 เวลาในการผลตลดลงรอยละ 43.13 และท าใหประหยดคาแรง

ทางตรง 41,496 บาทตอเดอน

จารย ไฝบญจนทร (2556) ไดประยกตใชระบบการผลตแบบลน เพอปรบปรง

กระบวนการผลตผลตภณฑปลาทนาบรรจขวดแกวของบรษทกรณศกษา ซงปจจบนประสบปญหา

เกยวกบการผลตทไดนอยกวาแผนผลต การด าเนนการวจยดวยการผลตแบบลน เรมตนจากการศกษา

สภาพปจจบนและการสรางแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบนของกระบวนการผลต และ

วเคราะหความสญเปลา พบวาความสญเปลาของกระบวนการผลต ไดแก ความสญเปลาจากการรอ

คอยวตถดบ ความสญเปลาจากผลตภณฑสดทายเกดขอบกพรอง และความสญเปลาจากกระบวนการ

ผลตไมเหมาะสม การปรบปรงการไหลและก าจดความสญเปลาของกระบวนการผลต โดยการสราง

แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคตและการน าเครองมอของลนมาประยกตใช ไดแก

การศกษาวธการท างาน เทคนค ECRS การศกษาเวลาท างาน การวางแผนการผลต สามารถปรบปรง

การไหลของกระบวนการผลตและก าจดความสญเปลาจากการรอคอยวตถดบ และความสญเปลาจาก

39

ผลตภณฑสดทายเกดขอบกพรอง และการปรบแผนผงกระบวนการผลต การควบคมดวยสายตา และ

การสรางระเบยบวนย สามารถก าจดความสญเปลาจากกระบวนการผลตทไมเหมาะสมได ผลการ

ประเมนการด าเนนการวจยหลงการปรบปรง พบวา รอยละจ านวนสนคาทผลตไดเทยบกบแผนการ

ผลตเพมขนจากรอยละ 73.67 เปน รอยละ 97.03 หรอเพมขนรอยละ 23.36 ผลตภาพแรงงาน

เพมขนจาก 20.40 ขวด/คน/ชวโมง เปน 39.60 ขวด/คน/ชวโมง หรอเพมขนรอยละ 94.12 รอยละ

ผลตภณฑทเกดขอบกพรองลดลงจาก 49,567.47 ppm เหลอ 30,676.28 ppm หรอลดลงรอยละ

38.11 และรอยละผลผลตเนอปลาทนาเพมขนจากรอยละ 66.40 เปน รอยละ 75.45 หรอเพมขนรอย

ละ 9.05

พฒนพงศ นอยนวล และ ธนญญา วสศร (2555) ไดศกษาระบบการขนสงภายใน

คลงสนคา โดยมวตถประสงค เพอขจดกจกรรมทมความสญเปลา ทงนไดเกบรวบรวมขอมลจ านวน

120 ชด และระบถงปญหาทเกดจากความสญเปลาภายในคลงสนคา และไดน าเสนอแนวคดของลน

เพอลดความสญเปลาดงกลาว จากการวเคราะหดวยแผนภาพกจกรรมการไหลของสนคาพบวา เกด

การรอคอยในกระบวนการจดสง และเกดสนคาคงคลงปรมาณสง อนเนองมาจากการระบาย

สนคาออกไดชา ดงนน การวเคราะหหาแนวทางการลดความสญเสยดวยแนวความคดลน และ

ประยกตรวมกบโปรแกรมจ าลองสถานการณ เพอสะทอนภาพการด าเนนงานในสภาพการณปจจบน

และผลทคาดวาจะไดรบ จากแนวทางการปรบปรง 2 แนวทาง ไดแก 1) การประยกตใชระบบคมบง

2) การประยกตใชระบบคมบงและการสงสนคาทนท จากผลการวเคราะหพบวา เมอน าระบบคมบง

มาประยกตใชจะเปนการควบคมปรมาณสนคาระหวางการผลตในระบบ สงผลใหระยะเวลาการรอ

สนคาของรถโฟลคลฟทเปน 0 นาท แตเพมระยะเวลาทสนคาจะตองรอรถมารบแทน ท าใหระยะเวลา

ทสญเปลาจากจดน สามารถน าไปใชในกจกรรมการน าขวดเปลากลบเขาสกระบวนการน ากลบมาใช

ใหม (Reuse) เพมมากขน ทงนผลของแนวทางท 1 และแนวทางท 2 ใหผลทไมแตกตางกนในทาง

สถต แตสามารถลดปรมาณสนคาคงคลงได โดยแนวทางท 1 ลดไดรอยละ 10.24 และ แนวทางท 2

ลดไดรอยละ 2.37 สรปไดวา การประยกตใชระบบคมบงสามารถเพมประสทธภาพในการท างาน และ

เปนแนวทางในการประยกตใชกบอตสาหกรรมการผลตทมอตราผลตตอเนองได

มรายงานการประยกตใชการผลตแบบลนในการเพมก าลงการผลต เชน การศกษา

ของณฐพล สพรรณ และ สรรฐตชย ชวสทธศลป (2554) ซงไดท าการปรบปรงประสทธภาพในการ

40

ผลตแผนครสตลแบลงคโดยใชระบบการผลตแบบลน เนองจากพบปญหาก าลงการผลตครสตลแบลงค

ไมเพยงพอตอความตองการของแผนกประกอบ ท าใหตองน าเขาจากตางประเทศเพมอกประมาณ

720,000 ชน (รอยละ 12) ซงราคาน าเขาสงกวาราคาทผลตไดเองถง 1 เทา เพอลดการน าเขา จงหา

แนวทางในการปรบปรงประสทธภาพกระบวนการ จากการวเคราะหขนตอนการผลตดวยแผนผง

แสดงกระบวนการท างาน และจ าแนกกจกรรมออกเปนกจกรรมทกอใหเกดคณคา และกจกรรมทไม

กอใหเกดคณคา เพอวเคราะหหาความสญเสยทง 7 ประการ ตามแนวคดการผลตแบบลน พบวา ม

ขนตอนการท างานทไมกอใหเกดคณคาเกดขนในกระบวนการ จงใชเทคนคการตงค าถาม (5Why)

เพอคนหาสาเหตรากเหงาของปญหา และหาแนวทางการปรบปรงดวยเทคนคดานวศวกรรม

ผลการวจย พบวา สามารถปรบปรงกระบวนการผลตได 9 จากทงหมด 12 กระบวนการ สงผลให

จ านวนชนงานมจ านวนเพมขนเฉลย 296,000 ชนตอเดอน หรอท าใหประสทธภาพโดยรวมของ

โรงงานกรณศกษาเพมขนรอยละ 4.92

เชนเดยวกบการศกษาของ Slomp และคณะ (2009) ซงไดน าหลกการผลตแบบลน

มาประยกตใชในกระบวนการผลตตามค าสงซอ (Make to order) ทมความหลากหลายของรายการ

สนคา เพอเพมประสทธภาพในการสงมอบ ซงปจจบนกระบวนการผลตเปนแบบผลกและสงมอบ

สนคาไดรอยละ 55 ดงนน จงน าเครองมอของระบบการผลตแบบลนมาใช ไดแก การควบคมงาน

ระหวางกระบวนการ คาอตราความตองการสนคาของลกคา ระบบการเขากอนออกกอน (First In

First Out : FIFO) และการควบคมระดบการผลต ท าใหความสามารถในการสงมอบสนคาเพมขนเปน

รอยละ 80

เทคนคการผลตแบบลน ยงสามารถลดระยะเวลาน าของการผลต ลดเวลาการ

ปรบตงเครองจกร และเพมคาประสทธผลโดยรวมของเครองจกรอปกรณ (Overall Equipment

Effectiveness : OEE) ดงเชนการศกษาของ นกล อบลบาน (2554) ไดประยกตใชระบบการ

บ ารงรกษาทวผลททกคนมสวนรวม เพอเพมประสทธภาพของระบบการผลตแบบลน โดยเปนการ

แสดงใหเหนวาระบบ TPM เปนเครองมอสนบสนนการผลตส าหรบกระบวนการผลตทตองอาศย

เครองจกรในการท าการผลต การท าวจยครงนเปนการประยกตในกระบวนการผลตของบรษท

อตสาหกรรมผลตชนสวนยานยนต ซงก าลงด าเนนการพฒนาระบบการผลตแบบลนเปนเครองมอใน

การบรหารจดการธรกจ ขนตอนการด าเนนการวจยน จะน า 5 ขนตอนของหลกการผลตแบบลน และ

41

ใชหลกการของระบบการบ ารงรกษา TPM มาเปนเครองมอในเพมศกยภาพ และสนบสนน

กระบวนการผลต ในขนตอนท 3 ซงเปนขนตอนการท าใหเกดการไหลอยางตอเนอง มการวเคราะห

เพอปรบปรงแกปญหาของกระบวนการผลต โดยเครองมอจากเสาหลกของ TPM ไดแก การปรบปรง

เฉพาะเรองเพอลดความสญเสย การบ ารงรกษาดวยตวเอง การลดเวลาของการปรบตง และการเพม

คา OEE ของกระบวนการ จากผลการวจย พบวา สามารถลดเวลาน าการผลตของกระบวนการจาก

5.022 วน เปน 3.52 วน ลดลงรอยละ 64.71 เพมคา OEE ของกระบวนการจากรอยละ 55.37 เปน

รอยละ 63.75 เพมขนรอยละ 15.13 ลดเวลาของการปรบตงเครองจกรจาก 65 นาทเปน 31 นาท

ลดลงรอยละ 52.30 ซงสงผลท าใหกระบวนการผลตสามารถผลตงานและสงมอบเรวขนรอยละ 20

ผลทองคกรไดรบ คอ สามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดรวดเรว และหลากหลายมากขน

น าไปสการพฒนาระบบการผลตแบบลนสมบรณแบบได

นอกจากน มการน าแบบจ าลองสถานการณมาออกแบบการทดลอง เพอวเคราะห

ผลลพธของกระบวนการหลงจากประยกตใชลนในหลายๆ รปแบบ เชนเดยวกบ การศกษาของ

Fawaz (2003) ไดน าหลกการของลนไปใชกบกระบวนการผลตแบบตอเนอง โดยไดท าศกษาใน

อตสาหกรรมเหลก จดมงหมายของงานวจยน คอ การน าเทคนคลนไป ใชใหเกดประโยชนใน

อตสาหกรรมทมการผลตแบบตอเนอง ซงตามปกตนยมใชเทคนคการผลตแบบลนกบอตสาหกรรมทม

การผลตแบบเปนชวงเวลาเทานน ดงนนการวจยนจงพยายามปรบแตงกระบวนการทงแบบเปน

ชวงเวลาและแบบตอเนองใหมการคาบเกยวกน งานวจยนจงพยายามทจะแสดงใหเหนวา เทคนคการ

ผลตแบบลนสามารถน ามาใชงานไดส าหรบอตสาหกรรมทมการผลตทงแบบเปนชวงเวลาและ

แบบตอเนอง โดยไดท าการวจยบรษทเหลกขนาดใหญ (ใชนามสมมตวาบรษท ABS) เทคนคหนงทใช

ในงานวจยน คอ การสรางแผนภาพกระแสคณคา โดยเรมตนดวยการสรางแผนภาพกระแสคณคา

แสดงสถานะปจจบนของบรษทโดยมการระบแหลงทมาของของเสย (Waste) และน าเทคนคลนเขาไป

ชวยแกไข เพอเพมมลคาในกระบวนการจนพฒนาเปนแผนภาพกระแสคณคาในอนาคต (Future

State Map) เพอใหการใชเทคนคลนเกดประโยชนอยางมากในการสรางแผนภาพกระแสคณคา จงได

น าแบบจ าลองสถานการณ (Simulation Model) มาพฒนาบรษท ABS และท าการออกแบบการ

ทดลองเพอใชวเคราะหผลลพธของแบบจ าลองสถานการณส าหรบการใชลนหลายๆ ลกษณะ

42

วตถประสงค

1. เพอวเคราะหก าลงการผลต จดคอขวด และความสญเปลาในกระบวนการผลตปลาเสน

2. เพอเสนอแนวทางในการลดความสญเปลาในกระบวนการผลตปลาเสน

3. เพอปรบก าลงการผลตของกระบวนการผลตปลาเสนใหเปนไปตามเปาหมายของบรษทโดยใช

แนวคดลน

43

บทท 2

วสดอปกรณและวธการ

วสดอปกรณ

- นาฬกาจบเวลา ยหอ ALBA

- เครองชงดจตอล (Digital Scale) ยหอ UWE รน DW-30KE

- เครองวดความหนาแบบปากลก (Thickness Gauge) ยหอ APOLIZ รน 326-121

- เครองวดความชนแบบอนฟาเรด (Moisture Meter) ยหอ OHAUS รน MB25

- เครองวดความชนสมพทธแบบดจตอล (Digital Hygrometer) รน TR 702w

วธการ

1. ศกษาขอมลสภาพปจจบนของกระบวนการผลตปลาเสนของโรงงานกรณศกษา

รวบรวมขอมลขนตอนการผลตปลาเสน ตงแตขนตอนการรบวตถดบ การเบก

วตถดบ การละลายวตถดบ การผสม การกรอง การขนรป การอบ การยาง การตดแผน การจดเกบ

การตดเสน และการบรรจ โดยการศกษาจากคมอระเบยบวธการปฏบตงาน การสมภาษณพนกงาน

ปฏบตงาน และจดท าเปนแผนภมกระบวนการ (Operation Process Chart) พรอมค าอธบาย

กระบวนการอยางละเอยด

2. ระบคณคาของผลตภณฑปลาเสน

คนหาและท าความเขาใจความตองการทแทจรงของลกคา ทงในเรองคณภาพ ราคา

และการสงมอบสนคาหรอบรการ เพอใชเปนขอมลส าหรบการออกแบบ และวางแผนปรบปรง

กระบวนการทสามารถสรางความพงพอใจใหแกลกคา

2.1 รวบรวมขอมลความของลกคา

รวบรวมขอมลมาตรฐานผลตภณฑ ขอก าหนดของสนคา และรวบรวมขอรองเรยน

ของลกคาในเดอนสงหาคม พ.ศ.2555 ถงเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2556 โดยวธการระดมสมองรวมกบ

44

พนกงานปฏบตการ หลงจากนนก าหนดคณคาของผลตภณฑปลาเสนในมมมองของลกคา แลวแปลง

ความตองการของลกคาไปเปนคณลกษณะทางดานเทคนค เพอน าไปใชในการวางแผนปรบปรง

กระบวนการ

2.2 ก าหนดคาอตราความตองการสนคาของลกคา (Takt Time)

ก าหนดคาอตราความความตองการสนคาของลกคาในปจจบนและในอนาคตเพอ

รองรบความตองการของลกคาทเพมขน การก าหนดคาอตราความความตองการสนคาของลกคาใน

ปจจบน ท าโดยใชขอมลปรมาณความตองการผลตภณฑปลาเสนของลกคาในเดอนสงหาคม พ.ศ.

2555 ถงเดอนกรกฎาคมพ.ศ. 2556 และการก าหนดคาอตราความความตองการสนคาของลกคาใน

อนาคต ท าโดยใชก าลงการผลตเปาหมายของโรงงานกรณศกษา การค านวณอตราความตองการสนคา

ของลกคา แสดงดงน

เวลาแทกซ = เวลาท างานทงหมด−เวลาหยดตามแผน

จ านวนสนคาทลกคาตองการ (นาท/กโลกรม)

3. จดท าแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน (Current State Value Stream Mapping

: CVSM) ของกระบวนการผลตปลาเสน

การจดท าแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน เพอแสดงการไหลของวตถดบ

และขอมลสารสนเทศของกระบวนการผลตปลาเสนทก าลงด าเนนการอยในปจจบน เพอชวยให

สามารถวเคราะหความสญเปลาและหาแนวทางในการปรบปรง โดยมขนตอนการสรางแผนภาพ

ดงตอไปน

3.1 รวบรวมขอมลส าหรบจดท าแผนภาพกระแสคณคา

เกบและรวบรวมขอมลส าหรบจดท าแผนภาพกระแสคณคา ไดแก ขอมลลกคา

ขอมลสารสนเทศ ขอมลผสงมอบ ขอมลกระบวนการและปฏบตการ ขอมลเกยวกบเครองจกร ขอมล

พสดคงคลงและขอมลเวลาน า แสดงรายละเอยดตอไปน

45

3.1.1. ขอมลลกคา

รวบรวมขอมลทเกยวกบลกคา ดวยการศกษาขอมลยอนหลงของฝายขายในป

เดอนสงหาคม พ.ศ. 2555 ถงเดอนกรกฎาคม พ.ศ.2556 ซงไดแก ขอมลปรมาณความตองการสนคา

และ ความถในการจดสงสนคาใหกบลกคา

3.1.2. ขอมลสารสนเทศ

รวบรวมขอมลทเกยวของกบสารสนเทศ ดวยการส ารวจการปฏบตงานในปจจบน

รวมกบการสอบถามจากพนกงานปฏบตการ ในชวงเดอนสงหาคม ถงเดอนตลาคม พ.ศ.2556 ขอมล

สารสนเทศทรวบรวม ไดแก ประเภทของขอมล การสอสารระหวางหนวยงาน และชองทางในการรบ

- สงขอมล

3.1.3. ขอมลผสงมอบ

รวบรวมขอมลเกยวกบผสงมอบดวยการสอบถามขอมลยอนหลงจากฝายรบวตถดบ

ตงแต เดอนสงหาคม ถงเดอนตลาคม พ.ศ. 2556 ซงไดแก ขอมลความถในการสงมอบวตถดบ และ

ปรมาณการสงมอบตอครง

3.1.4. ขอมลกระบวนการและปฏบตการ

รวบรวมขอมลเกยวกบกระบวนการและปฏบตการ จากขอมลยอนหลงของฝาย

ผลตตงแต เดอนสงหาคมถงเดอนตลาคม พ.ศ. 2556 ซงไดแก ขอมลเวลาในการท างาน ขอมล

กระบวนการ ขอมลเกยวกบเครองจกร ขอมลพสดคงคลงและเวลาน า แสดงรายละเอยดตอไปน

3.1.4.1 ขอมลเวลาในการท างาน ประกอบดวยขอมลตอไปน

ก. ขอมลจ านวนวนท างาน

ข. ขอมลเวลาการปฏบตงานทงหมด

ค. ขอมลเวลาหยดตามแผน

ง. ขอมลเวลาท างานทมส าหรบการผลต

46

3.1.4.2 ขอมลกระบวนการ ประกอบดวย ขอมลตอไปน

ก. ขอมลรอบเวลาการผลต (Cycle Time : CT)

รอบเวลาการผลต คอ ระยะเวลาทใชในการผลตชนงานตอหนงหนวย การหารอบ

เวลาการผลต สามารถค านวณไดจากสตร แสดงดงตอไปน

รอบเวลาในการผลต = เวลาในการท างาน(นาท)

ปรมาณสนคาทผลตได (กโลกรม) นาท/กโลกรม

การค านวณรอบเวลาการผลตตองทราบเวลาในการท างานและปรมาณชนงานทผลต

ไดของแตละขนตอน ดงนนการเกบขอมลเวลาในการท างานทถกตองจงเปนสงส าคญส าหรบการหาร

อบเวลาการผลต เนองจากการท างานของแตละขนตอนในกระบวนการผลตปลาเสนมความแตกตาง

กน บางขนตอนมการท างานพรอมกนหมดและเสรจสนในครงเดยวกน เชน ขนตอนการเบกวตถดบ

การละลายวตถดบ และการจดเกบ เปนตน บางขนตอนมการท างานเปนชด (Batch) เชน ขนตอนการ

ผสม และการขนรป และบางขนตอนมการผลตแบบตอเนองหรอผลตทละชน เชน ขนตอนการบรรจ

ซงจะสงผลตอเวลาในการท างานของแตละขนตอนแตกตางกน และท าใหการค านวณรอบเวลาการ

ผลตของแตละขนตอนใชขอมลเวลาในท างานแตกตางกน วธการจบเวลาแตละแบบแสดงดงน

- ขนตอนทมการท างานพรอมกนหมด : จบเวลาตงแตเรมตนการท างานจนชด

สดทายเสรจสน

- ขนตอนทมการท างานเปนชด : จบเวลาตงแตเรมตนชดจนสนสดชด

- ขนตอนทมการท างานทละชน : จบเวลาการปฏบตงาน

ข. ขอมลก าลงการผลต (Capacity)

ก าลงการผลต คอ อตราผลผลตทสามารถผลตได การค านวณก าลงการผลตม

ดวยกนหลายวธ แตส าหรบกระบวนการผลตปลาเสนจะค านวณก าลงการผลตใน 2 วธ คอ

1) การค านวณก าลงการผลตสงสด (Maximum capacity) และ 2) การค านวณก าลงการผลตท

สามารถท าไดจรง (Actual Capacity) การทตองมการค านวณก าลงการผลตทง 2 แบบ เนองจากการ

น าขอมลก าลงการผลตไปใชงานแตกตางกน คอ ก าลงการผลตทสงสดของแตละขนตอนจะน าไปใชใน

47

การเปรยบเทยบกบความตองการของลกคา เพอพจารณาวาขนตอนใดบางทไมสามารถท า ไดตาม

ความตองการของลกคา สวนก าลงการผลตทสามารถท าไดจรง จะน าไปใชเปนขอมลทแสดงใน

แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน (CVSM) เพอเปนขอมลทใชเปนตววเคราะหปญหาและ

ระบความสญเปลาของกระบวนการผลตปลาเสน

ค. ขอมลรอยละผลผลตทได (% Yield) ของแตละขนตอน สามารถค านวณไดจาก

สตร ดงน

รอยละผลผลตทได= น าหนกของผลผลตทไดในแตละขนตอน (กโลกรม)

น าหนกวตถดบรบเขา (กโลกรม)x 100

ง. ขอมลรอยละของเสย (% Scrap) ของแตละขนตอน ไดจากการรวบรวมขอมล

ยอนหลงของฝายผลตปลาเสน

จ. ขอมลจ านวนพนกงาน

3.1.5. ขอมลเกยวกบเครองจกร

รวบรวมขอมลเกยวกบเครองจกรเปนระยะเวลา 3 เดอน (เดอนสงหาคม – เดอน

ตลาคม พ.ศ. 2556) ซงไดแก ขอมลระยะเวลาทมส าหรบการผลต (Available Time : A/T) ขอมล

ระยะเวลาเครองจกรช ารด (Breakdown Time : B/T) ขอมลระยะเวลาในการปรบตงเครองจกร

(Changeover Time : C/O) และขอมลระยะเวลาทเครองจกรท างานไดปกต (Uptime: U/T) โดย

ระยะเวลาทเครองจกรท างานไดปกต สามารถค านวณไดจากสตร แสดงดงน

ระยะเวลาทเครองจกรท างานไดปกต (%) = (A/T – เวลาหยดเครอง)

A/T x 100

โดยทเวลาหยดเครอง = C/O + B/T

48

3.1.6. ขอมลพสดคงคลงและเวลาน า

ขอมลปรมาณสนคาคงคลงประเภทงานระหวางกระบวนการผลต (Work in

process : WIP) สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

ปรมาณสนคาคงคลง(กโลกรม) = ก าลงการผลตของจดงานกอนหนา – ก าลงการ

ผลตของจดงานถดไป

ชวงเวลาน า คอ ระยะเวลาทตองใชในการผลตงานระหวางกระบวนการผลตดวย

อตราการผลตทเทากบอตราความตองการของลกคา สามารถค านวณไดจากสตร ดงน

ชวงเวลาน า (วน) = ปรมาณสนคาคงคลงตอวน(กโลกรม)

ความตองการของลกคาตอวน (กโลกรม/วน)

3.2 จดท าแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน

3.2.1 จดท าแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน

รวบรวมขอมลท ไดจากในขอ 3 .1 มา เขยนแผนภาพกระแสคณคาแสดง

สถานะปจจบนของกระบวนการผลตปลาเสน โดยใชโปรแกรม Microsoft Visio Drawing ในการ

เขยนสญลกษณแทนความหมายตางๆ ทปรากฏในแผนภาพ แสดงรายละเอยดในภาคผนวก ก การ

เขยนแผนภาพมวธการ ดงน

1) ใชไอคอนวาดแสดงสญลกษณการควบคมการผลต ลกคา ผสงมอบ

2) ใสขอมลแสดงความตองการของลกคาเปนรายวน

3) ใสขอมลอตราความตองการของลกคา

4) ใชไอคอนวาดแสดงกจกรรมขาเขาและขาออกจากกระบวนการ

5) วาดกลองกระบวนการ (Process Box) โดยล าดบจากซายไปขวา

6) ใสหวขอกระบวนการลงในแตละกลองกระบวนการ

7) ใสลกศรสญลกษณแสดงการสอสารระหวางการควบคมการผลต ลกคา ผสงมอบ

8) น าขอมลกระบวนการทไดจากการรวบรวม ใสลงในแตละกลองกระบวนการ

ไดแก รอบเวลาการผลต เวลาการเปลยนรนผลต รอยละผลผลต รอยละของเสย และ ก าลงการผลต

49

9) ใสสญลกษณแสดงผปฏบตงาน (Operator Symbols) และจ านวนผปฏบตงาน

10) ใสต าแหนงสนคาคงคลง (Inventory Location) และใสปรมาณสนคาคงคลง

11) ใสขอมลรอบเวลาการผลตและชวงเวลาน าทเสนกราฟดานลางแผนภาพ

3.2.2 ทบทวนความถกตองของแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน

ทบทวนความถกตองของแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน รวมกบผท

เกยวของในกระบวนการ โดยน าขอมลทแสดงในแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน มา

พจารณาเปรยบเทยบกบผลการปฏบตงาน โดยพจารณาจากขอมลระหวางกระบวนการผลต รอบ

เวลาการผลต และ ก าลงการผลต

4. วางแผนเพอพฒนากระบวนการสรางคณคา

วางแผนพฒนากระบวนการสรางคณคา โดยการวเคราะหความสามารถของ

กระบวนการและความสญเปลา เพอระบปญหาและความสญเปลาทเกดขนในกระบวนการผลตปลา

เสน หลงจากนนเสนอแนวทางการปรบปรงเพอใหกระบวนการผลตปลาเสนเกดการไหลอยางตอเนอง

และก าจดความสญเปลา โดยใชเครองมอของลน

4.1 วเคราะหความสามารถของกระบวนการผลตจากแผนภาพกระแสคณคาแสดง

สถานะปจจบน

การวเคราะหความสามารถของกระบวนการผลตปลาเสน จากแผนภาพกระแส

คณคาแสดงสถานะปจจบน โดยท าการพจารณาใน 4 ประเดน ดงน

4.1.1 พจารณาความสามารถของกระบวนการในการตอบสนองความตองการของลกคา โดย

การเปรยบเทยบก าลงการผลตของกระบวนการกบความตองการของลกคา

4.1.2 พจารณาความสามารถในการตอบสนองความตองการของลกคาของแตละขนตอนใน

กระบวนการผลตปลาเสน โดยการเปรยบเทยบรอบเวลาการผลตของแตละขนตอนในกระบวนการ

ผลตปลาเสนกบอตราความตองการสนคาของลกคา

50

4.1.3 พจารณาความสมดลของสายการผลต (Line Balance) โดยการเปรยบเทยบความ

สม าเสมอของก าลงการผลตทสามารถท าไดจรงในแตละขนตอนของกระบวนการผลตปลาเสน และ

ท าการพจารณาจากคาประสทธภาพความสมดลของสายการผลต (% Line Balance) ซงใชเปน

ตวชวดประสทธภาพการผลต ซงค านวณจากสตร ดงน

% Line Balance = ผลรวมของก าลงการผลตในทกขนตอน

จ านวนขนตอนการผลต x ขนตอนทมก าลงการผลตมากทสด x 100

4.1.4 วเคราะหความสญเปลา 7 ประการ ดวยแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน

ซงแผนภาพนจะสามารถแสดงความสญเปลาได 4 ประการ ไดแก

1) ความสญเปลาเนองจากการผลตมากเกนไป โดยวเคราะหจากรอบเวลาการผลตของ

แตละขนตอนเทยบกบอตราความตองการของลกคา หากรอบเวลาการผลตของขนตอนใดต ากวา

จงหวะความตองการของลกคา แสดงวาขนตอนนนมความสญเปลาเนองจากการผลตมากเกนไป

เกดขน

2) ความสญเปลาเนองจากการจดเกบสนคาคงคลง สงเกตจากการมงานระหวาง

กระบวนการผลตเกดขน

3) ความสญเปลาเนองจากการรอคอย สามารถวเคราะหไดจากการเปรยบเทยบรอบ

เวลาการผลตของขนตอนทอยตดกน หากพบวาขนตอนกอนหนามรอบเวลาการผลตสงกวาขนตอน

ถดไป แสดงวามความสญเปลาเนองจากการรอคอยงานเกดขน

4) ความสญเปลาประเภทของเสย สงเกตจาก ขอมลของเสยทแสดงในแผนภาพ

กระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน

4.2 วเคราะหความสญเปลา 7 ประการ โดยการวเคราะหกระบวนการ (Process Analysis)

ท าการวเคราะหกระบวนการผลตปลาเสน โดยสรางแผนภาพการไหลของ

กระบวนการผลตและระดมสมองรวมกบพนกงานปฏบตการ เพอวเคราะหความสญเปลาทหลงเหลอ

อยจากการวเคราะหดวยแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน ซงไดแก 1) ความสญเปลา

51

เนองจากกระบวนการผลตไมมประสทธภาพ 2) ความสญเปลาเนองจากการเคลอนยาย และ 3) ความ

สญเปลาเนองจากการเคลอนไหว การวเคราะหความสญเปลาทง 3 ประเภท มวธการดงน

1) ความสญเปลาเนองจากกระบวนการผลตไมมประสทธภาพ เนองจากพบกจกรรม

ประเภททไมกอใหเกดคณคาในขนตอนนน ซงการระบคณคาของกจกรรมตางๆได ท าไดโดยกจกรรม

ประเภทการปฏบตงานจะจดไดทงกจกรรมทกอใหเกดคณคาและกจกรรมทไมกอใหเกดคณคา สวน

กจกรรมประเภทอน เชน กจกรรมการเคลอนยาย การจดเกบ การรอคอย และการตรวจสอบ จะเปน

กจกรรมทไมกอใหเกดคณคา

2) ความสญเปลาเนองจากการเคลอนยาย สงเกตไดจาก กจกรรมการเคลอนยายทถก

ระบในแผนภาพการไหลของกระบวนการผลต

3) ความสญเปลาเนองจากการเคลอนไหว จะเนนการวเคราะหในกจกรรมกอใหเกด

คณคาและกจกรรมทไมกอใหเกดคณคาแตจ าเปนตองท า ความสญเปลาเนองจากการเคลอนไหว

สงเกตไดจากกจกรรมทมการเคลอนไหวของพนกงานทมากเกนไป เชน การเคลอนยายสงของโดยไม

ใชเครองมอทเหมาะสมชวย และการท างานทขาดมาตรฐานการท างาน ท าใหเกดการเคลอนไหวทไม

เหมอนกนตลอดระยะเวลาการผลต ซงจะสงผลใหคณภาพของชนงานไมสม าเสมอ เกดของเสยจ านวน

มาก และใชเวลาในการท างานมากและไมเทากนในแตละครงของการผลต เปนตน

4.3 ระบปญหาและความสญเปลาทเกดขนในกระบวนการผลตปลาเสน

รวบรวมขอมลทไดจากการวเคราะหในขอ 4.1 – 4.2 แลวสรปปญหาและความสญ

เปลาทเกดขนในแตละขนตอนของกระบวนการผลตปลาเสน

4.4 เสนอแนวทางในการพฒนากระบวนการสรางคณคาในกระบวนการผลตปลาเสน

เสนอแนวทางการปรบปรงกระบวนการผลตเพอแกไขปญหาและก าจดความสญ

เปลาทเกดขน เพอใหกระบวนการเกดการไหลอยางตอเนอง และเพอเ พมก าลงการผลตของ

กระบวนการผลตปลาเสน ใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคา โดยท าการระดมสมอง

รวมกบผทเกยวของ เพอก าหนดแนวทางและเครองมอทใชในการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

แลวท าการคดเลอกแนวทางในการปรบปรง เพอน าไปปฏบตงานจรง

52

4.4.1 ก าหนดแนวทางและเครองมอทใชในการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

คนหาแนวทางในการปรบปรงและก าหนดเครองมอทใชในการปรบปรงกระบวนการ

ผลตปลาเสน โดยการระดมสมองรวมกบผทเกยวของ

4.4.2 คดเลอกแนวทางในการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

เนองจากขอจ ากดดานเวลาและงบประมาณในการด าเนนงาน จงตองมการคดเลอก

แนวทางในการปรบปรง เพอวเคราะหถงความเรงดวนของปญหาและความเปนไปไดของแตละ

แนวทางทจะใชในการปรบปรง โดยใช Solution selection matrix diagram เปนเครองมอชวยใน

การประเมนการตดสนใจ มเกณฑในการประเมน 3 ดาน คอ ผลลพธทไดของแนวทางการปรบปรง

ความเปนไปไดของการด าเนนการไดทนท และ งบประมาณทใชในการปรบปรง โดยแตละดานวดผล

เปนคะแนน 5 ระดบคะแนน ซงมเกณฑในการใหระดบคะแนนของแตละดาน ดงน (Miroslav and

Barbara, 2008)

ก. ผลลพธทไดของแนวทางการปรบปรง

1 ไมสามารถแกไขปญหาได

2 สามารถแกไขปญหาได 20%

3 สามารถแกไขปญหาได 50%

4 สามารถแกไขปญหาได 80%

5 สามารถแกไขปญหาได 100%

ข. ความเปนไปไดของการด าเนนการไดทนท

1 ไมมความเปนไปไดไนการด าเนนการ

2 มความเปนไปไดในการด าเนนการแตตองรอเวลาอยางนอย 1 ป

3 มความเปนไปไดในการด าเนนการภายในระยะเวลา 6 เดอน

4 ความเปนไปไดในการด าเนนการในระยะเวลา 3 เดอน

5 สามารถด าเนนการไดทนท

53

ค. งบประมาณทใชในการปรบปรง

1 ใชงบประมาณมากกวา 100,000 บาท

2 ใชงบประมาณไมเกน 100,000 บาท

3 ใชงบประมาณไมเกน 50,000 บาท

4 ใชงบประมาณไมเกน 10,000 บาท

5 ไมมคาใชจายใดๆ

5. รายละเอยดของแนวทางในการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

แนวทางทไดรบการคดเลอกในขอ 4.4.2 ประกอบดวยแนวทาง 4 แนวทาง ไดแก 1)

การลดระยะเวลาในการจดเกบปลาแผน 2) การปรบปรงวธการท างานในขนตอนการบรรจ 3) การ

ก าหนดมาตรฐานในการท างานในขนตอนการบรรจ และ 4) การใชรถเขนในการแจกจายปลาแผนใน

ขนตอนการบรรจ การแสดงรายละเอยดของแนวทางในการปรบปรง เพอใหเขาใจไดงายขนและ

เนอหามความสอดคลองกนตามล าดบ จงรวมแนวทางท 2 และ 4 ไวดวยกน ดงนน แนวทางการ

ปรบปรงจงเหลอ 3 แนวทาง ไดแก 1) การลดระยะเวลาในการจดเกบปลาแผนในขนตอนการจดเกบ

2) การปรบปรงวธการท างานในขนตอนการบรรจ รวมถงการออกแบบอปกรณชวยในการแจกจาย

ปลาแผนในขนตอนการบรรจ และ 3) การก าหนดวธการท างานมาตรฐานส าหรบขนตอนการบรรจ

แสดงรายละเอยดดงน

5.1 การลดระยะเวลาในการจดเกบปลาแผนในขนตอนการจดเกบ

การลดระยะเวลาในการจดเกบปลาแผนเปนแนวทางหนงทสามารถลดรอบเวลาการ

ผลตของกระบวนการผลตปลาเสนเพอใหกระบวนการผลตเกดการไหลอยางตอเนอง มวธการดงน

1) ศกษาขอมลการจดเกบปลาแผนในปจจบน โดยการส ารวจสภาพปจจบนในขนตอน

การจดเกบ และรวบรวมขอมลทเกยวของ ซงไดแก ความชนสมพทธในหองจดเกบ อณหภมหอง

จดเกบ ระยะเวลาในการจดเกบ และความชนของผลตภณฑ

2) หาสภาวะการจดเกบปลาแผนทเหมาะสม โดยการน าหลกการของไอโซเทรมการดด

ซบความชนมาประยกตใชเพอหาสภาวะในการจดเกบปลาแผนทเหมาะสม และทดลองจดเกบปลา

แผนในสภาวะดงกลาว หลงจากนนรวบรวมขอมลความชนของปลาแผนทระยะเวลาจดเกบตางๆ กน

54

5.2 การปรบปรงวธการท างานโดยการศกษางานในขนตอนการบรรจ

การปรบปรงวธการท างานโดยการศกษางานในขนตอนการบรรจ เปนแนวทางหนงลด

รอบเวลาการผลตของกระบวนการผลตปลาเสน และเพมก าลงการผลตของกระบวนการผลตปลาเสน

การปรบปรงตามแนวทางดงกลาว มรายละเอยดดงน

5.2.1 ศกษาขอมลปจจบนของขนตอนการบรรจ

โดยการส ารวจสภาพปจจบนของขนตอนการบรรจ และรวบรวมขอมลทเกยวของ

ซงไดแก 1) ขนตอนยอยและกจกรรมในขนตอนการบรรจ และ 2) แผนผงและต าแหนงการท างานของ

พนกงานในแผนกบรรจ

5.2.2 ศกษาการท างานในปจจบนของขนตอนการบรรจ

การศกษาวธการท างาน (Method study) เปนเทคนคยอยของการศกษางาน

(Work study) ซงเปนเทคนคทมบทบาทส าคญและถกน ามาประยกตใชเพอเพมประสทธภาพในการ

ท างานหรอเพอเพมผลตภาพจากการใชทรพยากรทมอยอยางจ ากด เชน วตถดบ แรงงาน ใหเกด

ประโยชนสงสด โดยในการศกษาวธการท างานนน จะมการเกบบนทกขอมลทางดานวธการท างาน

อยางมขนตอน และมการวเคราะหแนวทางหรอวธการท างานเดมทมอยแลว ตลอดจนการท างานท

น าเสนอขนมาใหมอยางถถวน

การศกษาวธการท างานของขนตอนการบรรจ ท าโดยการวเคราะหกจกรรมทก

กจกรรมในขนตอนการบรรจโดยใชเทคนคการตงค าถาม (5W1H) การถามค าถามจะแบงออกเปน 5

หวขอ คอ วตถประสงค สถานท ล าดบตอเนอง ตวบคคล และวธการ ซงการตงค าถามจะแบงออกเปน

2 ระดบ คอ การตงค าถามเบองตน เพอใหทราบตนเหตของปญหา และการตงค าถามขนท 2 เพอ

น าไปสการปรบปรงงาน (รายละเอยดการวเคราะหกจกรรมอยางละเอยดของแตละขนตอนแสดงใน

ภาคผนวก ข)

55

5.2.3 รายละเอยดของแตละแนวทางการปรบปรงในขนตอนการบรรจ

จากการวเคราะหกจกรรมทง 18 กจกรรม ในขอ 5.2.2 พบวามกจกรรม 11

กจกรรม ทสามารถปรบปรงการท างานใหดขนได และจากการพจารณารวมกบพนกงานฝายผลตและ

ผจดการโรงงาน พบวา ม 7 กจกรรมทสามารถน าไปประยกตใชไดทนท ภายใตเงอนไขของเวลาและ

งบประมาณของโรงงานกรณศกษา โดยแบงเปน การปรบปรงโดยการตดกจกรรมทไมจ าเป นได 2

กจกรรม การปรบปรงโดยเปลยนล าดบการท างานได 1 กจกรรม และ การปรบปรงโดยการท าใหงาย

ขน 4 กจกรรม จากการปรบปรงทง 7 กจกรรม ไดแบงเปน 3 แนวทาง โดยแนวทางแรกจะเปนการ

เพมเครองจกรโดยการออกแบบอปกรณชวยในการแจกจายปลาแผนของขนตอนการบรรจ แนวทางท

2 จะเปนการปรบทวธการท างาน คอ การเปลยนวธการท างานในขนตอนยอยของการตดเสน และ

แนวทางท 3 เปนการปรบปจจยน าเขา คอ การลดหรอตดกจกรรมทไมจ าเปนโดยการเปลยนขนาด

ของปจจยน าเขา

5.2.3.1 การออกแบบอปกรณชวยในการแจกจายปลาแผน

1) ออกแบบรถเขนส าหรบแจกจายปลาแผน โดยมแนวคดในการออกแบบ คอ 1)

รถเขนทออกแบบสามารถน าไปใชงานไดทง 3 แผนก คอ แผนกขนรป แผนกจดเกบ และ แผนกบรรจ

2) รถเขนทออกแบบจะตองบรรจปลาแผนไดอยางนอย 80 กโลกรม 3) รถเขนทออกแบบจะแบงเปน

ชนๆ เพอทจะระบน าหนกบรรจปลาแผนในแตละชน และ 4) ความสงของรถเขนทออกแบบ ตองม

ความสงไมเกนความสงของประตหองจดเกบ

2) น ารถเขนทออกแบบไปใชในแผนกขนรป แผนกจดเกบ และแผนกบรรจ

3) ประเมนผลกอนและหลงการใชรถเขนแบบใหม โดยการรวบรวมขอมลรอบในการ

ขนยาย และ ขอมลระยะทางในการขนยาย กอนและหลงการใชรถเขนแบบใหม

5.2.3.2 การเปลยนวธการท างานในขนตอนยอยของการตดเสน

จากการวเคราะหกจกรรมยอยในขนตอนยอยของการตดเสน พบวา มกจกรรม 2

กจกรรมทสามารถปรบปรงวธการท างานได โดยม 1 กจกรรมทสามารถท าใหงายขน และ 1 กจกรรม

ทสามารถเปลยนล าดบการท างาน การปรบปรงในแตละกจกรรมมวธการ ดงน

56

1) กจกรรมการตดเสน สามารถท าใหงายขนได โดยการเพมจ านวนปลาแผนในการ

ตดเสน จากตดเสนครงละ 2 แผน เปนครงละ 3 แผน

2) กจกรรมการจดเสน สามารถเปลยนล าดบการจดเสน จากเดมท าการจดเสนหลง

กจกรรมการบรรจ มาท าการจดเสนกอนกจกรรมการชงน าหนก

หลงจากทท าการปรบปรงวธการท างานในขางตนแลว ท าการรวบรวมขอมลเวลา

การปฏบตงานของกอนและหลงการปรบปรง

5.2.3.3 การลดหรอตดกจกรรมทไมจ าเปนโดยการเปลยนขนาดของปจจยน าเขา

จากการวเคราะหกจกรรมในขนตอนยอยของการตดเสน พบวา ม 2 กจกรรมท

สามารถตดออกได หากปรบขนาดของปจจยน าเขาหรอปลาแผนใหน าหนกเทากบขนาดบรรจ ม

วธการด าเนนงาน ดงน

1) ปรบขนาดของปลาแผนใหน าหนกเทากบขนาดบรรจ โดยเรมจากท าการศกษา

ขนาดของปลาแผนในปจจบน ซงจะท าการสมตวอยางปลาแผน 50 ตวอยาง แลววดขนาดปลาแผน

ทงความกวาง ความสงหรอความยาว และความหนาดวยไมบรรทด และชงน าหนกของปลาแผนดวย

เครองชงดจตอล หลงจากนนท าการปรบขนาดของปลาแผนใหมใหเทากบน าหนกบรรจ (68 กรม)

โดยตองควบคมความหนาแนนของปลาแผนใหมใหเทากบความหนาแนนเดม และค านวณหาปรมาตร

ของปลาแผน และน าหนกของปลาแผนทตองการ จากสตร D = M/V

2) เปลยนวธการท างานในขนตอนยอยของการตดเสน เนองจากการปรบขนาดของ

ปลาแผนใหเทากบน าหนกบรรจแลว จะท าใหวธการท างานของกจกรรมในขนตอนยอยการตดเสน

เปลยนไปจากเดม ซงไดแก 1) กจกรรมการตดเสน 2) กจกรรมการแบงปลาเสน และ 3) กจกรรมการ

ชงน าหนก การปรบปรงในแตละกจกรรมมวธการ ดงน

ก. กจกรรมการตดเสน หลงจากทมการปรบขนาดปลาแผนใหเทากบขนาดบรรจแลว

วธการท างานของกจกรรมการตดเสนจะเปลยนจากวธการเดม คอ จากเดมตดเสนครงละ 2 แผน จะ

ท าการตดเสนครงละ 1 แผน

57

ข. กจกรรมการแบงปลาเสน จะสามารตดออกได หลงจากทมการปรบขนาดปลา

แผนใหเทากบขนาดบรรจแลว

ค. กจกรรมการชงน าหนก จะสามารตดออกได หลงจากทมการปรบขนาดปลาแผน

ใหเทากบขนาดบรรจแลว

5.3 การก าหนดวธการท างานมาตรฐานส าหรบขนตอนการบรรจ

การก าหนดวธการมาตรฐาน ประกอบดวย การก าหนดวธการท างานทเปนมาตรฐาน

การก าหนดมาตรฐานการมอบหมายงาน และ การก าหนดมาตรฐานผลการปฏบตงาน แสดง

รายละเอยดดงน

5.3.1 ก าหนดวธการท างานทเปนมาตรฐาน โดยการจดท าคมอในการปฏบตงานและอบรม

พนกงาน

5.3.2 ก าหนดมาตรฐานการมอบหมายงาน โดยการศกษารปแบบการมอบหมายงานใน

ปจจบน และรวบรวมขอมลการท างานของขนตอนการบรรจ หลงจากนนคดเลอกการมอบหมายงานท

มประสทธภาพสงทสดเพอก าหนดเปนมาตรฐาน ซงจะพจารณาจากขอมลเวลาในการปฏบตงานของ

แตละกจกรรม และผลตภาพแรงงานของพนกงาน

5.3.3 ก าหนดมาตรฐานผลงานปฏบตงาน โดยอาศยขอมลสถตการปฏบตงานยอนหลง น ามา

ค านวณหาคาเฉลย แลวก าหนดเปนมาตรฐาน โดยอาจเพมหรอลดใหต าลงใหเหมาะสมกบสภาพหรอ

สถานการณในชวงเวลานน

6. จดท าแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคตของกระบวนการผลตปลาเสน

น าขอมลแนวทางการปรบปรงกระบวนการ รวมทงเครองมอทใชในการปรบปรง มา

จดท าเปนแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคต เพอใชแผนภาพนเปนแผนในการปรบปรง

กระบวนการผลตปลาเสน แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคตจะชวยแสดงความชดเจนของ

แนวทางการแกไข และผลลพธกอนลงมอปฏบต การสรางแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคต

มวธการสรางเชนเดยวกบแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน ดงแสดงในขอ 3.2.1

58

7. ประเมนประสทธผลหลงการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

7.1 ด าเนนการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

ลงมอปฏบตจรงตามแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคต เปนระยะเวลา 1

เดอน และท าการรวบรวมขอมลผลการปฏบตงานทไดจากการปรบปรงขนตอนการจดเกบและขนตอน

การบรรจ ในกระบวนการผลตปลาเสน

7.2 ประเมนประสทธผลหลงการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

รวมรวมขอมลหลงการปรบปรงแลวจดท าแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะ

ปจจบนหลงปรบปรง และ ท าการประเมนประสทธผลหลงการปรบปรงดวยตวชวดผลของลน ดงน

7.2.1 จดท าแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบนหลงปรบปรง

รวบรวมขอมลเชนเดยวกบขอ 3 แลวน าขอมลทได มาจดท าเปนแผนภาพกระแส

คณคาแสดงสถานะปจจบนหลงปรบปรง โดยใชโปรแกรม Microsoft Visio Drawing

7.2.2 ประเมนประสทธผลของแนวทางการปรบปรงดวยตวชวดผลของลน

ท าการประเมนประสทธผลหลงการด าเนนการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

โดยท าการเปรยบเทยบผลกอนและหลงการปรบปรง ดวยตวชวดของลน ซงไดแก ก าลงการผลต รอบ

เวลาการผลต และผลตภาพแรงงาน

7.2.3 ประเมนประสทธผลการปรบปรงดวยการวเคราะหทางดานเศรษฐศาสตร

8. สรปผลการศกษา ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการปฏบตงาน

สรปผลการวจย พรอมทงใหขอเสนอแนะทเปนประโยชนส าหรบการน าผลการวจย

ไปประยกตใชกบบรษทกรณศกษาในกรณอนๆ หรอหนวยงานทเกยวของ

59

P

age5

9

บทท 3

ผลและวจารณผลการทดลอง

1. ขอมลสภาพปจจบนของกระบวนการผลตปลาเสนของโรงงานกรณศกษา

การส ารวจสภาพปจจบนในกระบวนการผลตปลาเสนของโรงงานกรณศกษา พบวา

กระบวนการผลตปลาเสนของโรงงานกรณศกษาในปจจบน มขนตอนหลก 12 ขนตอน คอ 1) การรบ

วตถดบ 2) การเบกวตถดบ 3) การละลายวตถดบ 4) การผสม 5) การกรอง 6) การขนรป 7) การอบ

8) การยาง 9) การตดแผน 10) การจดเกบ 11) การตดเสน และ 12) การบรรจ ดงแสดงในภาพท 6

รายละเอยดการปฏบตงานในแตละขนตอนสามารถอธบายได ดงตอไปน

1) ขนตอนการรบวตถดบ

ซรมแชเยอกแขงเปนวตถดบหลกส าหรบการผลตปลาเสน จะถกขนสงเขาโรงงาน

โดยผสงมอบ (Supplier) ดวยรถบรรทก หลงจากนน ทางโรงงานกรณศกษาจะตรวจรบวตถดบ โดย

สมตรวจอณหภมของซรมดวยเทอรโมมเตอร พรอมทงตรวจคณภาพทางกายภาพ เชน ส กลน

ลกษณะเนอสมผส และตรวจคณภาพทางเคม คอ ความชน หลงจากนนจดเกบในหองเยน

2) ขนตอนการเบกวตถดบ

พนกงานฝายผลตจะเบกซรมจากหองเยน -18 ◦C ลวงหนากอนการผลตประมาณ 1

คน และน ามาจดเกบในหองเยน 5 ◦C เพอเพมอณหภมซรม เสมอนการละลายในเบองตน

3) ขนตอนการละลายวตถดบ

วตถดบหลกทเขาสกระบวนการผลตจะเปนซรมทอยในสภาพแชแขง จงตองน ามา

ละลายทอณหภมหองเปนเวลา 30 นาท พรอมทงมการสมวดอณหภม และวดความชนของซรมกอน

การผลต

4) ขนตอนการสบผสม

ซรมทผานขนตอนการละลายจะเขาสขนตอนการผสม เพอสบผสมกบสวนผสมตางๆ

ตามสตรทโรงงานกรณศกษาก าหนด โดยมขนตอนการท างานตามล าดบ ดงน

60

P

age6

0

(1) น าซรมออกจากถง แลวเทใสในเครองสบผสม เพอสบเนอซรมใหเปนเนอ

เดยวกน

(2) เทสวนผสมอนๆ ลงไปในเครองผสม และปรบความเรวของเครองสบผสมเพมขน

เวลาในการผสมประมาณ 30 นาท

5) ขนตอนการกรองละเอยด

สวนผสมทผานการสบผสมแลว ผานการกรองดวยเครองกรองละเอยด เพอกรอง

กางปลาและเมลดพรกออก หลงจากนนเนอผสมทผานการกรองแลวจะถกเทใสกะละมง และ

เคลอนยายไปยงแผนกขนรป

6) ขนตอนการขนรป

เนอผสมทผานการกรองแลวจะเขาสขนตอนการขนรปเปนปลาแผน ซงมขนตอน

การท างานตามล าดบ ดงน

(1) เทเนอผสมลงในเครองโมโนปม (Mono pump) เพอดดเนอผสมไปยงหนา

ลกกลง

(2) อดขนรปเนอผสมดวยเครองอบแหงแบบลกกลง (Drum dryer)

(3) หลงจากนนแผนปลาทผานการขนรปแลว จะถกล าเลยงเขาสเครองน าความรอน

(Preheater) เพอท าใหแผนปลามความคงรป กอนทเขาสขนตอนการอบ

7) ขนตอนการอบแหง

ปลาแผนทผานการขนรปและใหความรอนในเบองตนแลว จะเขาเครองอบแหง

ผลตภณฑเปนเวลา 20 นาท และพนกงานฝายผลตจดบนทกอณหภมตอบทก 1 ชวโมง

8) ขนตอนการยาง

ปลาแผนทผานการอบแหงแลว น ามายางดวยเตาอนฟาเรด จนปลาแผนพองตวทง

2 หนา และมการควบคมความชนในปลาแผนหลงยาง

61

P

age6

1

9) ขนตอนการตดแผน

ปลาแผนทผานการยางแลวจะผานมายงการตดแผนทนท โดยขนาดการตดแผนจะ

ขนอยกบขนาดบรรจ หรอ ขนอยกบตามความตองการของลกคา หลงจากทตดแผนแลว พนกงานจะ

ชงน าหนก แลวจดวางบนรถเขนเพอน าไปจดเกบ

10) ขนตอนการจดเกบ

ปลาแผนทบรรจในรถเขน จะถกเคลอนยายมายงหองจดเกบ และท าการจดเกบปลา

แผนเปนเวลาประมาณ 1 คน เพอปรบปรงคณภาพของผลตภณฑ โดยควบคมความชนของผลตภณฑ

ไมใหเกนรอยละ 15 และ ควบคมความชนสมพทธหองจดเกบไวในชวงรอยละ 55 – 60

11) ขนตอนการตดเสน

ปลาแผนทผานการจดเกบเปนเวลาประมาณ 1 คน จะเขาสกระบวนการตดเสน โดย

มขนตอนการท างานตามล าดบ ดงน

(1) พนกงานแผนกบรรจ เบกปลาแผนจากหองจดเกบ และเคลอนยายมายงหอง

บรรจปลาเสน

(2) พนกงานแผนกบรรจ ชงน าหนกปลาแผนครงละ 5 กโลกรม และแจกจายปลา

แผนใหพนกงานตดเสนแตละเครองตดเสน

(3) พนกงานตดปลาแผนใหเปนเสนดวยเครองตดเสน โดยจะหยบปลาแผนเขา

เครองตดครงละ 2 แผน

(4) พนกงานจะแบงปลาเสนใสอปกรณบรรจปลาเสนและชงน าหนกตามขนาดบรรจ

12) ขนตอนการบรรจ

ปลาเสนทผานการตดเสนและชงน าหนกตามขนาดบรรจแลว จะบรรจ ใสถง และ

บรรจถงใสกลอง โดยมขนตอนการท างานตามล าดบ ดงน

(1) พนกงานเทปลาเสนลงในถง พรอมทงจดเสนใหเรยงอยางสวยงาม

(2) ปดปากถงดวยเครองปดปากถง

(3) บรรจถงปลาเสนลงกลอง

(4) ชงน าหนกกลองและบนทกขอมล

(5) จดวางบนพาเลท เพอรอจดจ าหนาย

62

P

age6

2

ภาพท 6 กระบวนการผลตปลาเสนของโรงงานกรณศกษา

1. รบวตถดบ

2. เบกวตถดบ

3. ละลายวตถดบ

4. ผสม

5. กรอง

7. อบแหง

6. ขนรป

8. ยาง

9. ตดแผน

10. จดเกบ

11. ตดเสน

12. บรรจ

63

P

age6

3

2. การระบคณคาของผลตภณฑปลาเสน

การระบคณคาของผลตภณฑปลาเสน คอ การคนหาและท าความเขาใจความ

ตองการทแทจรงของลกคา ทงในเรองคณภาพ ราคา และ การสงมอบของผลตภณฑปลาเสน โดยเรม

จากการรวบรวมขอมลขอก าหนดของสนคา และขอรองเรยนของลกคา เพอน าขอมลทไดมาวเคราะห

และจดการขอมล แลวน าขอมลไปใชในการวางแผนปรบปรงกระบวนการทสามารถสรางความพง

พอใจใหแกลกคา

2.1 ขอมลความตองการของลกคา

ขอมลมาตรฐานผลตภณฑชมชนของปลาปรงรสพรอมบรโภค (มผช.301/2547)

แสดงคณลกษณะของผลตภณฑปลาเสนปรงรสทตองการในดานตางๆ เชน ลกษณะทวไปของ

ผลตภณฑตองมรปทรงและขนาดใกลเคยงกน อาจแตกหกไดบาง ไมมรอยไหม ลกษณะเนอสมผสตอง

ไมเหนยวหรอแขงกระดาง ไมพบสงแปลกปลอม เชน เสนผม ขนสตว ดน ทราย กรวด ชนสวนหรอสง

ปฏกลจากสตว เปนตน คาวอเตอรแอคทวตของผลตภณฑตองไมเกน 0.6 และบรรจในภาชนะบรรจท

สะอาด แหง ผนกไดเรยบรอย และน าหนกสทธในแตละภาชนะบรรจ ตองไมนอยกวาทระบในฉลาก

(ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม, 2547)

จากการศกษาและรวบรวมขอมลขอก าหนดของผลตภณฑปลาเสน พบวา ผลตภณฑ

ปลาเสนจดเปนอาหารแปรรปจากเนอปลา ผานกระบวนการอบแหง โดยมการก าหนดความชนของ

ผลตภณฑปลาเสนไมเกนรอยละ15 บรรจในบรรจภณฑทสะอาด ปดสนท และกระบวนการผลตผาน

มาตรฐานรบรองของ GMP และ HACCP จากขอมลขอรองเรยนของลกคาในปพ.ศ. 2556 ทงในสวน

ของลกคาปลกและลกคาสง พบขอรองเรยน 3 เรอง ไดแก 1) พบปลาเสนทยาวไมไดขนาดในปรมาณ

ทเกนกวาขอก าหนด 2) ถงทบรรจปลาเสนมความหนามากเกนไป และ 3) พบสงแปลกปลอมปนเปอน

ในผลตภณฑปลาเสน เชน เสนผม เสนดาย มด และ แมลง เปนตน

จากขอมลขอก าหนดของผลตภณฑปลาเสน และ ขอมลขอรองเรยนของลกคา ในป

พ.ศ. 2556 สามารถก าหนดคณคาของผลตภณฑปลาเสนในมมมองของลกคา โดยการแปลงความ

ตองการของลกคาไปเปนคณลกษณะดานเทคนค ดงแสดงรายละเอยดในตารางท 4

64

P

age6

4

ตารางท 4 คณลกษณะดานเทคนคของผลตภณฑปลาเสนทแปลงมาจากความตองการของลกคา

ล าดบท ความตองการของลกคา คณลกษณะดานเทคนค

1 เสนปลายาวตามขอก าหนด เสนปลาตองมความยาวตามขอก าหนด โดยท

ไมมเสนทมความยาวต ากวา 5 เซนตเมตร

2 ลกษณะเสนนม ไมแหงกระดาง มความชนของผลตภณฑในชวงรอยละ 13-15

และมฟองอากาศขนาด 0.1- 0.4 เซนตเมตร

ในเนอผลตภณฑ

3 มน าหนกบรรจตามทระบขางซอง

บรรจภณฑปดสนท/เรยบรอย

ผลตภณฑมน าหนก 80 ± 2 กรม

ซองปดผนกสมบรณ/แขงแรง

4 สะอาด ผานมาตรฐานรบรองความสะอาด

GMP /HACCP

5 มการสงมอบตรงเวลา สงมอบไดทนตามเวลาทตกลงกบลกคา

การแปลงความตองการของลกคาไปเปนคณลกษณะทางเทคนค เพอใชเปนขอมลใน

การวางแผนปรบปรงกระบวนการทจะสรางความพงพอใจใหแกลกคา สามารถสรปความตองการท

แทจรงของลกคาได 3 ดาน คอ 1) ความตองการดานคณภาพ (Quality) คอ ลกคาตองการผลตภณฑ

ปลาเสน ทมความยาวของเสนปลาตามขอก าหนด (เสนปลาตองมความยาวไมต ากวา 5 เซนตเมตร)

เสนปลามความนม ไมแหงกระดาง โดยมความชนของผลตภณฑรอยละ 13- 15 มฟองอากาศขนาด

0.1- 0.4 เซนตเมตร มน าหนกบรรจตามทระบขางซอง และบรรจในบรรจภณฑทซองปดผนกสมบรณ/

แขงแรง 2) ความตองการดานความปลอดภย (Safety) กระบวนการผลตผานมาตรฐานการรบรอง

ความสะอาด GMP/HACCP และ 3) ความตองการดานการสงมอบ (Delivery) ไดทนตามเวลาทตกลง

กบลกคา

2.2 อตราความตองการสนคาของลกคา (Takt Time)

อตราความตองการสนคาของลกคาหรอเวลาแทกซ หมายถง ความถของความ

ตองการสนคาของลกคา ซงจะใชเปนตวก าหนดอตราการผลตสนคาของผผลต ผปฏบตงานจะใชเวลา

65

P

age6

5

แทกซในการวดวาการท างานเรวหรอชากวาก าหนด จากการรวบรวมขอมลความตองการผลตภณฑ

ปลาเสนของลกคาในเดอนสงหาคม พ.ศ. 2555 ถงเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2556 พบวา ลกคามความ

ตองการผลตภณฑปลาเสนเฉลย 11,225 กโลกรมตอเดอน หรอคดเปน 431 กโลกรมตอวน ซงจาก

รอยละผลผลตของกระบวนการทมคาเทากบรอยละ 39.30 ท าใหสามารถแปลงเปนคาปรมาณความ

ตองการของลกคาในรปผลตภณฑไปเปนรปของวตถดบได เทากบ 1,098.55 กโลกรมตอวน ดงนนคา

อตราความตองการของลกคาสามารถค านวณได โดยมวธการค านวณดงน

เวลาแทกซ (ตามปรมาณความตองการสนคาในปจจบน)

= เวลาท างานทงหมด−เวลาหยดตามแผน

จ านวนสนคาทลกคาตองการ

= 600 - 80 นาท

1,098.55 กโลกรมวตถดบ

= 0.47 นาท/กโลกรมวตถดบ

จากการค านวณ สามารถสรปไดวาอตราความตองการของลกคาในปจจบนมคา

เทากบ 0.47 นาท/กโลกรมวตถดบ แสดงวา สวนผสม 1 กโลกรม จะใชเวลาในการผลต 0.47 นาท

อยางไรกตาม ความตองการของลกคาในผลตภณฑปลาเสนมแนวโนมทจะสงขน

และในอนาคตโรงงานกรณศกษาตองการขยายตลาดของผลตภณฑปลาเสน เพอรองรบการขยายตว

ของตลาดทเพมขน ดงนนทางโรงงานกรณศกษาจงตงเปาหมายก าลงการผลตของผลตภณฑปลาเสน

อยท 500 กโลกรมตอวน หรอเทากบ 1,272.26 กโลกรมวตถดบตอวน ดงนนคาอตราความตองการ

ของลกคาทความตองการ 500 กโลกรมผลตภณฑตอวน สามารถค านวณได โดยมวธการค านวณดงน

เวลาแทกซ (ตามแผนขยายก าลงการผลต)

= เวลาท างานทงหมด−เวลาหยดตามแผน

จ านวนสนคาทลกคาตองการ

= 600 - 80 นาท

1,272.26 กโลกรมวตถดบ

= 0.41 นาท/กโลกรมวตถดบ

จากการค านวณ สามารถสรปไดวาอตราความตองการของลกคาตามแผนขยายก าลง

การผลตในอนาคตของโรงงานกรณศกษา มคาเทากบ 0.41 นาท/กโลกรมวตถดบ แสดงวา สวนผสม 1 กโลกรม จะใชเวลาในการผลต 0.41 นาท

66

P

age6

6

3. แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบนของกระบวนการผลตปลาเสน

แผนภาพกระแสคณคาเปนเครองมอทสนบสนนการพฒนาของระบบการผลตแบบ

ลน ดวยการแสดงล าดบขนตอนของกจกรรมตางๆ ทมงสงมอบคณคาใหกบลกคา การใชแผนภาพ

กระแสคณคาจะท าใหเขาใจภาพรวมของกระบวนการ (Overall Process) จากมมมองลกคา และมง

คนหาแนวทางปรบปรงการไหลของทรพยากรและสารสนเทศ ใหเกดการไหลอยางตอเนอง ดงนน

แผนภาพกระแสคณคาจงเปนเครองมอทใชวเคราะหปญหาและระบความสญเปลาทเกดขนใน

กระบวนการผลต โดยน าขอมลผลลพธจากการวเคราะหสถานะปจจบน (Current State) เสนอ

แนวทางแกไขโดยการก าหนดสถานะในอนาคต (Future State) การจดท าแผนภาพกระแสคณคา

แสดงสถานะปจจบน มรายละเอยดการท างาน ดงตอไปน

3.1 การรวบรวมขอมลส าหรบจดท าแผนภาพกระแสคณคา

ขอมลส าหรบการจดท าแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน ประกอบดวย

1) ขอมลลกคา 2) ขอมลสารสนเทศ 3) ขอมลการสงมอบ 4) ขอมลกระบวนการและปฏบตการ 5)

ขอมลเกยวกบเครองจกร 6) ขอมลพสดคงคลงและเวลาน า รายละเอยดขอมลแตละชด แสดง

ดงตอไปน

3.1.1 ขอมลลกคา

จากการรวบรวมขอมลการขายผลตภณฑปลาเสนจากฝายขาย พบวา ผลตภณฑปลา

เสนมขนาดบรรจ 4 ขนาด ไดแก ขนาด 80 กรม 180 กรม 450 กรม และ 5 กโลกรม และ ความ

ตองการสนคาเฉลยตอเดอนของแตละขนาดบรรจ แสดงรายละเอยดดงตารางท 5

จากขอมลความตองการผลตภณฑปลาเสนของลกคา (ตารางท 5) พบวา ปรมาณ

ความตองการสนคาของผลตภณฑปลาเสนเทากบ 11,225 กโลกรมผลตภณฑตอเดอน หรอคดเปน

431 กโลกรมผลตภณฑตอวน นอกจากน ยงพบวา ความตองการผลตภณฑปลาเสนขนาดบรรจ 80

กรม คดเปนรอยละ 70 ของปรมาณความตองการสนคาทงหมด และ สวนทเหลอ คอ ผลตภณฑปลา

เสนขนาดบรรจ 180 กรม 450 กรม และ 5 กโลกรม คดเปนรอยละ 30 ของปรมาณความตองการ

67

P

age6

7

สนคาทงหมด สวนการจดสงสนคาใหกบลกคาจะด าเนนไปตามค าสงซอ โดยมการขนสงทางรถบรรทก

จากคลงสนคาไปยงลกคาเปนประจ าทกวน

ตารางท 5 ขอมลความตองการผลตภณฑปลาเสนของลกคา

รายละเอยด จ านวนการบรรจ

(ถงตอกลอง)

ปรมาณความตองการสนคา

(กลอง/เดอน)

คดเปน (กก./เดอน)

1. สนคาขนาดบรรจ 80 กรม 50 2,000 8,000

2. สนคาขนาดบรรจ 180 กรม 25 50 225

3. สนคาขนาดบรรจ 450 กรม 10 500 2,250

4. สนคาขนาดบรรจ 5 กโลกรม 1 150 750

ผลรวมปรมาณความตองการสนคาเฉลย - - 11,225

3.1.2 ขอมลสารสนเทศ

ขอมลสารสนเทศ คอ สงทสอความหมายใหรขอมลตางๆ ไมวาการสอความหมายนน

จะท าไดโดยสภาพของสงนนเองหรอผานวธการใดๆ เชน การสงเปนเอกสาร การบนทกภาพหรอเสยง

การสอสารโดยเครองคอมพวเตอร หรอการสอสารทางโทรศพท จากการส ารวจขอมลจากฝาย

สารสนเทศของโรงงานกรณศกษา พบวา ขอมลสารสนเทศทเกยวของกบกระบวนการผลตปลาเสน

ของโรงงานกรณศกษา ประกอบดวย ขอมลค าสงซอ และ ขอมลแผนการผลต ซงขอมลเหลานจะใช

การสอสารระหวางฝายตางๆ และชองทางในการรบสงขอมลระหวางฝายตางๆ แสดงรายละเอยดใน

ตารางท 6

68

P

age6

8

ตารางท 6 ขอมลสารสนเทศทเกยวของกบกระบวนการผลตปลาเสน

ขอมล สอสารระหวาง ชองทาง

1) ค าสงซอ ลกคา – ฝายควบคมการผลต แฟกซ โทรศพท หรอทางอเมล เปน

ประจ าทกสปดาห

ฝายควบคมการผลต – ผสงมอบ แฟกซ หรอโทรศพท เปนรายเดอน

และรายสปดาห

2) แผนการผลต ฝายควบคมการผลต – หวหนาฝาย

ผลต

เอกสารขอมลแผนการผลตราย

สปดาห

หวหนาฝายผลต – พนกงาน

ปฏบตการ

เอกสารแผนการผลตใหแกพนกงาน

ปฏบตการทกกระบวนการเปนประจ า

ทกวน

3.1.3 ขอมลผสงมอบ

ผสงมอบ คอ ผทจดสงวตถดบ ทงวตถดบหลกและวตถดบรองใหกบโรงงาน

กรณศกษา จากการรวบรวมขอมลเกยวกบผสงมอบในชวงเดอนสงหาคม ถงเดอนตลาคม พ.ศ. 2556

พบวามผสงมอบ 2 กลมหลก คอ 1) ผสงมอบวตถดบหลกหรอซรม จะท าการสงมอบเดอนละ 2 ครง

ครงละ 12,000 กโลกรม ดงนน ปรมาณการสงมอบเทากบ 24,000 กโลกรมตอเดอน และ 2) ผสง

มอบวตถดบรอง เชน เครองปรงรสตางๆ จะมการสงมอบเปนรายสปดาห สวนปรมาณการสงมอบใน

แตละครงจะไมเทากน ขนอยกบปรมาณวตถดบรองทเหลอในคลงสนคา

3.1.4 ขอมลกระบวนการและปฏบตการ

ขอมลทเกยวกบกระบวนการและปฏบตการ ประกอบดวย ขอมลเวลาในการท างาน

ขอมลกระบวนการ ขอมลเกยวกบเครองจกร ขอมลพสดคงคลงและขอมลชวงเวลาน า จากการศกษา

และรวบรวมขอมลในชวงเดอนสงหาคมถงเดอนตลาคม พ.ศ.2556 แสดงรายละเอยด ดงตอไปน

69

P

age6

9

3.1.4.1 ขอมลเวลาในการท างาน

เวลาการท างานของกระบวนการผลตปลาเสน เรมตงแตเวลา 7.00 น. – 17.00 น.

หรอเทากบ 600 นาท เปนจ านวน 1 กะ โดยแบงเปนเวลาหยดตามแผน ซงไดแก เวลาเตรยมงานกอน

เรมงาน 10 นาท เวลาหยดพกกลางวน 60 นาท เวลาท าความสะอาดหลงเลกงาน 10 นาท รวมเวลา

หยดตามแผน 80 นาท สงผลใหเวลาการท างานทมส าหรบการผลตของกระบวนการผลตปลาเสน

เทากบ 520 นาท แสดงรายละเอยดในตารางท 7

ตารางท 7 ขอมลเวลาในการท างาน

รายละเอยด เวลา

จ านวนวนท างาน 26 วน/เดอน

เวลาการปฏบตงานทงหมด 600 นาท/วน

ขอมลเวลาหยดตามแผน 80 นาท/วน

เวลาท างานทมส าหรบการผลต 520 นาท/วน

3.1.4.2 ขอมลกระบวนการ

กระบวนการผลตปลาเสนของโรงงานกรณศกษาในปจจบน สามารถแบงออกเปน

12 ขนตอนยอย ซงประกอบดวย 6 ขนตอนหลก ไดแก 1) ขนตอนการเบกวตถดบ 2) ขนตอนการ

ละลายวตถดบ 3) ขนตอนการผสม 4) ขนตอนการขนรป 5) ขนตอนการจดเกบ และ 6) ขนตอนการ

บรรจ ขอมลเกยวกบกระบวนการผลต ไดแก รอบเวลาการผลต ก าลงการผลต รอยละผลผลต รอยละ

ของเสย จ านวนพนกงาน และจ านวนกะ แสดงรายละเอยดดงน

1) รอบเวลาการผลต

รอบเวลาการผลตของแตละขนตอนในกระบวนการผลตปลาเสนค านวณไดจากการ

น าเวลาในการท างานหารดวยปรมาณสนคาทผลตได มหนวยเปนนาทตอกโลกรมวตถดบ จาก

การศกษากระบวนการผลต พบวา กระบวนการผลตปลาเสนประกอบดวยขนตอนตางๆ ซงมวธการ

ท างานตางกน เชน ขนตอนทมการท างานพรอมกนหมดและเสรจสนในครงเดยวกน ขนตอนทมการ

70

P

age7

0

ท างานแบบตอเนองหรอผลตทละชน และขนตอนทมการท างานเปนชด สงผลใหวธการเกบขอมลเวลา

การท างานตางกน โดยจะใชวธการจบเวลาการท างานทงหมดตงแตเรมจนถงสนสดในขนตอนทท างาน

พรอมกนทงหมด ไดแก ขนตอนการเบกวตถดบ การละลายวตถดบ และการจดเกบ ใชวธการจบเวลา

การท างานตามรอบของกจกรรมในขนตอนทมการท างานเปนชด ไดแก ขนตอนการผสม และ การขน

รป และใชวธการจบเวลาจากการปฏบตงาน ไดแก ขนตอนการบรรจ

หลงจากทไดขอมลเวลาในการท างานของแตละขนตอนแลว น ามาค านวณหารอบ

เวลาการผลต แสดงรายละเอยดดงน

ก. ขนตอนการเบกวตถดบ

- วธการท างาน : ท าพรอมกนทงหมด

- ระยะเวลาในการท างาน : นบตงแตเบกวตถดบเวลา 17.00 น. มาจดเกบ

และน าวตถดบออกเวลา 7.00 น. คดเปน 840 นาท

- ปรมาณสนคาทผลต : 1,395 กโลกรมวตถดบ

รอบเวลาในการผลต = เวลาในการท างาน (นาท)

ปรมาณสนคาทผลต (กโลกรมวตถดบ)

= 840

1,395 นาท / กโลกรมวตถดบ

= 0.60 นาท / กโลกรมวตถดบ

ข. ขนตอนการละลายวตถดบ

- วธการท างาน : ท าพรอมกนทงหมด

- ระยะเวลาในการท างาน : นบตงแตเรมละลายวตถดบเวลา 7.30 น. จนถง

12.30 น. ซงคดเปน 300 นาท

- ปรมาณสนคาทผลต : 1,395 กโลกรมวตถดบ

71

P

age7

1

รอบเวลาในการผลต = เวลาในการท างาน (นาท)

ปรมาณสนคาทผลต (กโลกรมวตถดบ)

= 300

1,395 นาท / กโลกรมวตถดบ

= 0.21 นาท / กโลกรมวตถดบ

ค. ขนตอนการผสม

- วธการท างาน : ท าการผสมทละชด

- ระยะเวลาในการท างาน : 35 นาทตอชด

- ปรมาณสนคาทผลต : 155 กโลกรมวตถดบ

รอบเวลาในการผลต = เวลาในการท างาน (นาท)

ปรมาณสนคาทผลต (กโลกรมวตถดบ)

= 35

155 นาท / กโลกรมวตถดบ

= 0.23 นาท / กโลกรมวตถดบ

ง. ขนตอนการขนรป

- วธการท างาน : ท าการขนรปทละชด

- ระยะเวลาในการท างาน : 57 นาทตอชด

- ปรมาณสนคาทผลต : 155 กโลกรมวตถดบ

รอบเวลาในการผลต = เวลาในการท างาน (นาท)

ปรมาณสนคาทผลต (กโลกรมวตถดบ)

= 57

155 นาท / กโลกรมวตถดบ

= 0.37 นาท / กโลกรมวตถดบ

72

P

age7

2

จ. ขนตอนการจดเกบ

- วธการท างาน : ท าพรอมกนทงหมด

- ระยะเวลาในการท างาน : 720 นาท

- ปรมาณสนคาทผลต : 1,395 กโลกรมวตถดบ

รอบเวลาในการผลต = เวลาในการท างาน (นาท)

ปรมาณสนคาทผลต (กโลกรมวตถดบ)

= 720

1,395 นาท / กโลกรมวตถดบ

= 0.52 นาท / กโลกรมวตถดบ

ฉ. ขนตอนการบรรจ

- วธการท างาน : ผลตชนงานทละชน

- ระยะเวลาในการท างาน : 520 นาท

- ปรมาณสนคาทผลต : 396.20 กโลกรมผลตภณฑตอวน หรอเทากบ

1,008.14 กโลกรมวตถดบ

รอบเวลาในการผลต = เวลาในการท างาน (นาท)

ปรมาณสนคาทผลต (กโลกรมวตถดบ)

= 520

1,008.14 นาท / กโลกรมวตถดบ

= 0.52 นาท / กโลกรมวตถดบ

จากขอมลรอบเวลาการผลตของแตละขนตอน พบวา ขนตอนการเบกวตถดบมรอบ

เวลาการผลตสงทสด เทากบ 0.60 นาท/กโลกรมวตถดบ รองลงมาคอขนตอนการจดเกบ ขนตอน

บรรจ ขนตอนการขนรป ขนตอนการผสม และขนตอนการละลาย ซงจะมรอบเวลาการผลตเทากบ

0.52, 0.52, 0.37, 0.23 และ 0.21 ตามล าดบ นอกจากน พบวา รอบเวลาการผลตของแตละขนตอน

จะสมพนธกบก าลงการผลต ซงจะกลาวรายละเอยดในล าดบตอไป

73

P

age7

3

2) ก าลงการผลต

ก าลงการผลตของกระบวนการผลตปลาเสนจะมการค านวณ 2 วธ คอ 1) การ

ค านวณก าลงการผลตสงสด และ 2) การค านวณก าลงการผลตทสามารถท าไดจรง ซงก าลงการผลตท

ค านวณไดแตละวธจะน าไปใชงานแตกตางกน การค านวณก าลงการผลตแตละขนตอน แสดง

รายละเอยดตอไปน

ก. ขนตอนการเบกวตถดบ

ก าลงการผลตสงสด

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : พนทในการจดเกบของหอง 5 ◦C

ก าลงการผลต : 3,000 กโลกรมวตถดบ หรอ 1,170 กโลกรมผลตภณฑ

ก าลงการผลตทสามารถท าไดจรง

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : ปรมาณค าสงผลต

ก าลงการผลต : 1,395 กโลกรมวตถดบ หรอ 544.05 กโลกรมผลตภณฑ

ข. ขนตอนการละลายวตถดบ

ก าลงการผลตสงสด

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : ระยะเวลาในการละลายและรอบเวลาในการ

ผลต

ก าลงการผลต : 2,476.19 กโลกรมวตถดบ หรอ 965.72 กโลกรมผลตภณฑ

ก าลงการผลตทสามารถท าไดจรง

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : ก าลงการผลตของขนตอนกอนหนา

ก าลงการผลต : 1,395 กโลกรมวตถดบ หรอ 544.05 กโลกรมผลตภณฑ

74

P

age7

4

ค. ขนตอนการผสม

ก าลงการผลตสงสด

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : เวลาทมส าหรบการผลตและรอบเวลาในการ

ผลต

ก าลงการผลต : 2,260.87 กโลกรมวตถดบ หรอ 881.4 กโลกรมผลตภณฑ

ก าลงการผลตทสามารถท าไดจรง

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : ก าลงการผลตของขนตอนกอนหนา

ก าลงการผลต : 1,395 กโลกรมวตถดบ หรอ 544.05 กโลกรมผลตภณฑ

ง. ขนตอนการขนรป

ก าลงการผลตสงสด

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : ความเรวของสายพานและเวลาทมส าหรบการ

ผลต (เนองจากมการเดนเครองตลอดเวลาโดยทไมหยดพกในชวงกลางวน แตจะมเวลาปรบตงเครอง

30 นาท ท าใหมเวลาส าหรบการผลตเทากบ 570 นาท)

ก าลงการผลต : 1,540.54 กโลกรมวตถดบ หรอ 600.81 กโลกรมผลตภณฑ

ก าลงการผลตทสามารถท าไดจรง

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : ก าลงการผลตของขนตอนกอนหนา

ก าลงการผลต : 1,395 กโลกรมวตถดบ หรอ 544.05 กโลกรมผลตภณฑ

จ. ขนตอนการจดเกบ

ก าลงการผลตสงสด

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : พนทในการจดเกบของหองจดเกบ

ก าลงการผลต : 1,500 กโลกรมผลตภณฑ

ก าลงการผลตทสามารถท าไดจรง

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : ก าลงการผลตของขนตอนกอนหนา

ก าลงการผลต : 544.05 กโลกรมผลตภณฑ

75

P

age7

5

ฉ. ขนตอนการบรรจ

ก าลงการผลตสงสด

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : ประสทธภาพการท างานของพนกงาน

ก าลงการผลต : 396.20 กโลกรมผลตภณฑ

ก าลงการผลตทสามารถท าไดจรง

ปจจยทก าหนดก าลงการผลต : ประสทธภาพการท างานของพนกงาน

ก าลงการผลต : 396.20 กโลกรมผลตภณฑ

ขอมลก าลงการผลตสงสดและก าลงการผลตทสามารถท าไดจรงของแตละขนตอนใน

กระบวนการผลตปลาเสน สามารถสรปได ดงตารางท 8

ตารางท 8 ขอมลก าลงการผลตสงสดและก าลงการผลตทสามารถท าไดจรงของแตละขนตอน

ประเภท

ก าลงการผลต

ก าลงการผลต (กโลกรมผลตภณฑตอวน)

การเบก

วตถดบ

การละลาย

วตถดบ

การผสม การขนรป การจดเกบ การบรรจ

ก าลงการผลตสงสด 1,170 965.72 881.40 600.81 1,500 396.20

ก าลงการผลตจรง 544.05 544.05 544.05 544.05 544.05 396.20

3) รอยละผลผลตทได

รอยละผลผลตทได คอ สดสวนของผลผลตทน าไปใชไดเทยบกบของเสยในแตละ

ขนตอนของการผลต ซงจะมความสมพนธกบรอยละของเสย จากการบนทกขอมลพบวา มขนตอน 4

ขนตอน ทมรอยละผลผลตทไดเทากบ 100 ซงไดแก ขนตอนการเบกวตถดบ การละลายวตถดบ การ

ผสม และการจดเกบ สวนขนตอนอนๆ ซงไดแก ขนตอนการขนรป และการบรรจ มรอยละผลผลตท

ไดเทากบ 98.45 และ 97.55 ตามล าดบ

76

P

age7

6

4) รอยละของเสย

รอยละของเสย คอ ปรมาณของเสยในแตละขนตอน สามารถค านวณไดจากการน า

100 ลบดวยรอยละผลผลตทได จากการบนทกขอมลพบวา ขนตอนการเบกวตถดบ การละลาย

วตถดบ และการผสม ไมมการสญเสยจากของเสย สวนขนตอนการขนรปและขนตอนการบรรจมการ

สญเสยจากของเสยเทากบรอยละ 1.55 และ 2.45 ตามล าดบ

5) จ านวนพนกงาน

จ านวนพนกงานของกระบวนการผลตปลาเสน มทงหมด 20 คน ไดแก พนกงานใน

ขนตอนการเบกวตถดบจ านวน 1 คน พนกงานในขนตอนการละลายวตถดบจ านวน 1 คน พนกงาน

ในขนตอนการผสมจ านวน 1 คน พนกงานในขนตอนการขนรปจ านวน 5 คน และพนกงานในขนตอน

การบรรจจ านวน 12 คน

ขอมลกระบวนการทกลาวในขางตนสามารถสรปได ดงแสดงในตารางท 9

ตารางท 9 ขอมลกระบวนการของการผลตปลาเสน

ขอมล

ขนตอน

เบกวตถดบ

ละลายวตถดบ ผสม ขนรป จดเกบ บรรจ

รอบเวลาการผลต (นาท/กก.) 0.60 0.21 0.23 0.37 0.52 0.52

ก าลงการผลตจรง (กก./วน) 544.05 544.05 544.05 544.05 544.05 396.2

รอยละผลผลตทได (%) 100 100 100 98.45 100 97.55

รอยละของเสย (%) 0 0 0 1.55 0 2.45

จ านวนพนกงาน (คน) 1 1 1 5 0 12

3.1.5 ขอมลเกยวกบเครองจกร

เครองจกรทใชในกระบวนการผลตปลาเสน ไดแก เครองผสม เครองอบแหงแบบ

ลกกลง และเครองตดเสน เครองจกรแตละเครองจะถกใชในขนตอนตางๆ ของกระบวนการผลตปลา

77

P

age7

7

เสน กลาวคอ เครองผสมใชในขนตอนการผสม เครองอบแหงแบบลกกลงใชในขนตอนการขนรป และ

เครองตดเสนใชในขนตอนการบรรจ ขอมลเกยวกบเครองจกรทงหมด ไดแก ขอมลเวลาทมส าหรบการ

ผลต (A/T) ขอมลเวลาทเครองจกรช ารด (B/T) ขอมลเวลาทใชในการปรบตงเครองจกร (C/O) และ

ขอมลทเครองจกรท างานไดปกต (U/T) แสดงในตารางท 9 และสามารถแสดงตวอยางการค านวณ

ขอมลเวลาทเครองจกรท างานไดปกต ดงตอไปน

การค านวณระยะเวลาทเครองจกรท างานไดปกตของขนตอนการขนรป

เวลาหยดเครอง = C/O + B/T

= 30 + 10

= 40 นาท

U/T = (A/T – เวลาหยดเครอง) / A/T

= (600 – 40)/600

= 93.33 %

ดงนน ระยะเวลาทเครองอบแหงแบบลกกลงท างานไดปกตเทากบรอยละ 93.33

ตารางท 10 ขอมลเกยวกบเครองจกรของกระบวนการผลตปลาเสน

ขอมล หนวย ขนตอน

การผสม การขนรป การบรรจ

ระยะเวลาทมส าหรบการผลต นาท /วน 520 600 520

ระยะเวลาในการปรบตงเครองจกร นาท /วน 0 30 5

ระยะเวลาเครองจกรช ารด นาท /วน 3 10 5

เวลาหยดเครอง (C/O + B/T) นาท /วน 3 40 10

ระยะเวลาทเครองจกรท างานไดปกต % 99.42 93.33 96.15

3.1.6 ขอมลพสดคงคลงและเวลาน า

พสดคงคลงหรอสนคาคงคลง (Inventory) หมายถง วสดหรอสนคาตางๆ ทเกบไว

เพอใชประโยชนในการด าเนนงาน อาจเปนการด าเนนงานผลต ด าเนนการขาย หรอด าเนนงานอนๆ

78

P

age7

8

ซงขอมลพสดคงคลงจะชวยประเมนความสามารถการไหลของกระบวนการผลต ขอมลปรมาณพสดคง

คลงในระบบการผลตแบบลนจะหมายถง งานระหวางกระบวนการผลตทเกดขนในแตละขนตอน จาก

การศกษากระบวนการผลตปลาเสน พบวา มงานระหวางกระบวนการผลตเกดขนในขนตอนการ

จดเกบและขนตอนการบรรจ แสดงตวอยางการค านวณดงน

การค านวณปรมาณงานระหวางการผลตของขนตอนจดเกบและขนตอนบรรจ

= ก าลงการผลตของจดงานกอนหนา – ก าลงการผลตของจดงานถดไป

= 544.05 - 396.20

= 147.85 กโลกรม/ วน

ดงนนปรมาณงานระหวางการผลตของขนตอนจดเกบและขนตอนบรรจเทากบ

147.85 กโลกรม/ วน

ขอมลชวงเวลาน า แสดงถง ระยะเวลาทตองใชในการผลตงานระหวางกระบวนการ

ผลตดวยอตราการผลตทเทากบอตราความตองการของลกคา ชวงเวลาน าของกระบวนการผลตปลา

เสน สามารถค านวณได จากการน าเอาปรมาณงานระหวางกระบวนการผลตหารดวยปรมาณความ

ตองการของลกคา แสดงตวอยางการค านวณดงน

ตวอยางการค านวณชวงเวลาน าของขนตอนการบรรจ

ชวงเวลาน า = ปรมาณสนคาคงคลงตอวน

ความตองการของลกคาตอวน

= 147.85 (กโลกรม/วน)

431 (กโลกรม)

= 0.34 วน

= 178.38 นาท

ดงนน ชวงเวลาน าของขนตอนการบรรจ เทากบ 178.38 นาท

79

P

age7

9

จากขอมลขางตน สรปไดวากระบวนการผลตปลาเสนมงานระหวางกระบวนการ

ผลตเกดขน 1 จด คอ ระหวางขนตอนการจดเกบและการบรรจ สงผลใหมเวลาน าส าหรบการผลต

เกดขน ขอมลปรมาณพสดคงคลงและขอมลเวลาน าของกระบวนการผลตปลาเสน ดงแสดง ในตาราง

ท 11

ตารางท 11 ขอมลปรมาณพสดคงคลงและเวลาน าของกระบวนการผลตปลาเสน

ต าแหนง งานระหวางกระบวนการ (กก.) เวลาน า (นาท) คลงพสด - -

เบกวตถดบ – ละลายวตถดบ - -

ละลายวตถดบ – ผสม - -

ผสม – ขนรป - -

ขนรป– จดเกบ - -

จดเกบ– บรรจ 147.85 178.38

บรรจ – คลงสนคา - -

รวม 147.85 178.38

3.2 แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบนของกระบวนการผลตปลาเสน

3.2.1 การจดท าแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน

จากขอมลทไดจากการศกษาในขอ 3.1 สามารถน ามาจดท าแผนภาพกระแสคณคา

แสดงสถานะปจจบนโดยใชโปรแกรม Microsoft Visio Drawing ดงแสดงในภาพท 7 ซงแผนภาพ

กระแสคณคาแสดงสถานะปจจบนนจะท าใหเหนภาพรวมของกระบวนการผลตปลาเสน ทงการไหล

ของวตถดบและสารสนเทศตางๆ

3.2.2 ทบทวนความถกตองของแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน

ความถกตองของแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบนถกทบทวนรวมกบผท

เกยวของในกระบวนการ โดยน าขอมลทแสดงในแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน มา

80

P

age8

0

พจารณาเปรยบเทยบกบผลการปฏบตงาน ซงจะท าการพจารณาจากขอมลงานระหวางกระบวนการ

ผลต รอบเวลาการผลต และ ก าลงการผลต แสดงรายละเอยดตอไปน

การทบทวนความถกตองโดยพจารณาจากขอมลงานระหวางกระบวนการผลต ท

แสดงในแผนภาพกระแสคณคาสถานะปจจบน พบวา มงานระหวางกระบวนการผลตเกดขน 1 จด คอ

ระหวางขนตอนการจดเกบและขนตอนการบรรจ ซงเทากบ 147.85 กโลกรมตอวน และจะท าใหเกด

เวลาน าระหวางขนตอนการจดเกบและขนตอนการบรรจ เทากบ 178.38 นาท ท าใหตองมการท างาน

ลวงเวลาเกดขนเฉลย 3 ชวโมง หรอหากไมมการท างานลวงเวลาเกดขนจะพบวามงานคางในหอง

จดเกบ จากขอมลของฝายผลตในเดอนตลาคม พ.ศ. 2556 พบวา มงานทคางในหองจดเกบเฉลย

144.45 กโลกรมตอวน ดงนนจงสรปไดวา ขอมลงานระหวางกระบวนการผลตทแสดงในแผนภาพและ

จากขอมลของฝายผลต มความสอดคลองกน

นอกจากน การทบทวนความถกตองของแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะ

ปจจบน สามารถพจารณาจากขอมลก าลงการผลต โดยการน ารอบเวลาการผลตมาค านวณหาก าลง

การผลต เชน รอบเวลาการผลตของขนตอนการขนรปเทากบ 0.37 นาทตอกโลกรม ท าใหก าลงการ

ผลตเทากบ 544.05 กโลกรมตอวน และจากขอมลรายงานการผลตในเดอนตลาคม 2556 พบวา

ขนตอนการขนรปมก าลงการผลตเฉลย 62.3 กโลกรมตอชวโมง หรอเทากบ 539.93 กโลกรมตอวน

จะเหนไดวา ก าลงการผลตทไดจากการค านวณกบก าลงการผลตทท าไดจรงมคาแตกตางกนเลกนอย

เนองจากการเกดปญหาระหวางการปฏบตงาน เชน เครองจกรช ารด เครองจกรเส ย หรอไฟดบ เปน

ตน ท าใหก าลงทเกดขนจรงต ากวาก าลงการผลตทไดจากการค านวณ ดงนน สามารถสรปไดวา ก าลง

การผลตทไดจากการค านวณสอดคลองกบก าลงการผลตทเกดขนจรง

Pag

e81

81

ภาพท 7 แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบนของกระบวนการผลตปลาเสน

82

P

age8

2

4. การวางแผนเพอพฒนากระบวนการสรางคณคา

การวางแผนพฒนากระบวนการสรางคณคา คอ การวางแผนเพอการปรบปรง

กระบวนการตางๆ ในกระบวนการผลตปลาเสนใหด าเนนไปอยางมประสทธภาพ ภายใตเทคนคและ

เครองมอของระบบการผลตแบบลน การท างานเรมจากการวเคราะหปญหาและความสญเปลา โดย

การวเคราะหความสามารถในกระบวนการผลตดวยแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน และ

วเคราะหความสญเปลาดวยการวเคราะหกระบวนการ แลวน าขอมลทไดจากการวเคราะหไปพฒนา

เพอหาแนวทางในการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

4.1 ความสามารถของกระบวนการผลตจากการวเคราะหจากแผนภาพกระแสคณคาแสดง

สถานะปจจบน

จากการวเคราะหความสามารถของกระบวนการผลตปลาเสน โดยพจารณาจาก

แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน ผลของการวเคราะหแสดงรายละเอยด ดงน

4.1.1 ความสามารถในการตอบสนองความตองการของลกคาของกระบวนการ

การพจารณาความสามารถในการตอบสนองความตองการของลกคา สามารถท าได

โดยการเปรยบเทยบก าลงการผลตของกระบวนการกบความตองการของลกคา หากก าลงการผลตของ

กระบวนการต ากวาความตองการของลกคา แสดงวาโรงงานกรณศกษาไมสามารถตอบสนองความ

ตองการของลกคาได โดยปกตก าลงการผลตของกระบวนการถกก าหนดโดยขนตอนทมก าลงการผลต

ต าทสด หรอจดคอขวดของกระบวนการ จากขอมลก าลงการผลตสงสดของแตละขนตอน (ภาพท 8)

พบวา ขนตอนการบรรจมก าลงการผลตต าทสดในกระบวนการผลต และเปนคอขวดของกระบวนการ

ผลตปลาเสน ดงนนก าลงการผลตของกระบวนการผลตปลาเสนจงเทากบ 396.20 กโลกรมผลตภณฑ

ตอวน ในขณะทความตองการผลตภณฑปลาเสนในปจจบนของลกคาเทากบ 431 กโลกรมผลตภณฑ

ตอวน และก าลงการผลตเปาหมายในอนาคตเทากบ 500 กโลกรมผลตภณฑตอวน จากขอมลขางตน

พบวาก าลงการผลตของกระบวนการผลตปลาเสนต ากวาความตองการของลกคาและต ากวาเปาหมาย

ของโรงงานกรณศกษา ท าใหกระบวนการผลตปลาเสนในปจจบนไมสามารถตอบสนองความตองการ

ของลกคาได

83

P

age8

3

ภาพท 8 ก าลงการผลตสงสดในกระบวนการผลตปลาเสน

4.1.2 ความสามารถในการตอบสนองความตองการของลกคาของแตละขนตอนใน

กระบวนการผลตปลาเสน

โดยปกตการพจารณาความสามารถในการตอบสนองความตองการของลกคาของแต

ละขนตอนในกระบวนการผลตปลาเสน ท าโดยการเปรยบเทยบรอบเวลาการผลตของแตละขนตอนใน

กระบวนการผลตปลาเสนกบอตราความตองการของลกคา ซงอตราความตองการของลกคา แสดงถง

ความถของความตองการสนคาของลกคา ในขณะทรอบเวลาการผลต คอเวลาทใชในการผลตหรอ

ประกอบงานหนงรอบกระบวนการ ดงนน หากขนตอนใดมรอบเวลาการผลตสงกวาอตราความ

ตองการของลกคา แสดงวา ขนตอนนนไมสามารถสนองความตองการของลกคาได จากแผนภาพ

กระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน พบวา ขนตอนทไมสามารถตอบสนองความตองการของลกคาได

ไดแก ขนตอนการเบกวตถดบ การจดเกบ และการบรรจ ซงมรอบเวลาในการผลตเทากบ 0.60, 0.52

และ 0.52 นาทตอกโลกรม ตามล าดบ สวนขนตอนทสามารถตอบสนองความตองการของลกคาได

คอ ขนตอนการละลายวตถดบ การผสม และการขนรป ซงมรอบเวลาในการผลต 0.21, 0.23 และ

0.37 นาทตอกโลกรม ตามล าดบ ขอมลรอบเวลาการผลตของแตละขนตอนแสดงดงตารางท 12

1170

965.72881.4

600.81

1500

396.2

3004005006007008009001000110012001300140015001600

ก ำลงกำรผลต

กก/วน

ข นตอน

ก ำลงกำรผลต (กโลกรมตอวน)

ก าลงการผลตทลกคาตองการ 431 กก.ตอวน

ก าลงการผลตเปาหมาย 500 กก.ตอวน

84

P

age8

4

ตารางท 12 การเปรยบเทยบรอบเวลาการผลตกบอตราความตองการสนคาของลกคาของแตละ

ขนตอนในกระบวนการผลตปลาเสน

ขนตอน อตราความตองการสนคาของลกคา (นาท/กโลกรม)

รอบเวลาการผลต (นาท/กโลกรม)

ความสามารถในการตอบสนองความตองการ

ของลกคา

1. การเบกวตถดบ 0.41

0.41

0.41

0.41

0.41

0.41

0.60

2. การละลายวตถดบ 0.21

3. การผสม 0.23

4. การขนรป 0.37

5. การจดเกบ 0.52

6. การบรรจ 0.52

หมายเหต คอ สามารถตอบสนองความตองการของลกคาได คอ ไมสามารถตอบสนองความตองการของลกคาได

อยางไรกตาม หากพจารณาขนตอนการเบกวตถดบ พบวา ขอมลรอบเวลาการผลต

สง เนองจากเปนการค านวณรอบเวลาการผลตจากปรมาณสนคาทผลตไดจรงในชวงเวลาท างาน ซงม

คาต า เพราะผลตไมเตมก าลงการผลต แตหากค านวณรอบเวลาการผลตจากปรมาณสนคาสงสดทควร

ผลตไดตามก าลงการผลตสงสด พบวา รอบเวลาการผลตของขนตอนการเบกวตถดบ มคาเทากบ 0.28

นาทตอกโลกรม ซงมคาต ากวาอตราความตองการของลกคา

ในขณะทขนตอนการจดเกบ ขอมลรอบเวลาการผลตจะขนอยกบระยะเวลาในการ

จดเกบและปรมาณของการจดเกบ การทรอบเวลาการผลตสงเนองจากเปนการค านวณรอบเวลาการ

ผลตจากปรมาณสนคาทผลตไดจรงในชวงเวลาท างาน ซงมคาต า เพราะผลตไมเตมก าลงการผลต

นอกจากนยงพบวา การจดเกบปลาแผนใชระยะเวลานานเกนความจ าเปน เนองจากเปนการจดเกบ

ขามคน เพอใหพนกงานมความสะดวกในการปฏบตงาน แตหากค านวณรอบเวลาการผลตจากปรมาณ

สนคาสงสดทควรผลตไดตามก าลงการผลตสงสด พบวา รอบเวลาการผลตของขนตอนการจดเกบ ม

คาเทากบ 0.18 นาทตอกโลกรม ซงมคาต ากวาอตราความตองการของลกคา

85

P

age8

5

ดงนน ถงแมวาขนตอนการเบกวตถดบและขนตอนการจดเกบ จะมรอบเวลาการ

ผลตในปจจบนสงกวาอตราความตองการของลกคา แตความสามารถทแทจรงสามารถตอบสนอง

ความตองการของลกคาได มเพยงขนตอนการบรรจทไมสามารถตอบสนองความตองการของลกคาได

4.1.3 ความสมดลของสายการผลตปลาเสน

การจดสมดลสายการผลต คอ การจดสายการผลตใหเกดความสมดล เพอการใช

ปจจยการผลตทมอยใหเกดประสทธภาพสงสด ทงการใชทรพยากรและปจจยดานแรงงาน และเพอ

ลดเวลาวางงานของคนงานในสถานท างานตางๆ โดยพยายามท าใหเวลาทใชในการผลตของแตละ

สถานเทากน หรอทเรยกวาเกดความสมดลกน (ชยยศ สนตวงษ, 2546) การพจารณาความสมดลของ

สายการผลต สามารถท าไดโดยการเปรยบเทยบก าลงการผลตของแตละขนตอนในกระบวนการผลต

ปลาเสน หากก าลงการผลตของแตละขนตอนเทากนหรอใกลเคยงกนแสดงวา มความสมดลของ

สายการผลต นอกจากน ความสมดลของสายการผลต ยงสามารถพจารณาไดจากตวชวดประสทธภาพ

ของการจดสมดลสายการผลต คอ คาประสทธภาพความสมดล หากพบวาคาประสทธภาพความ

สมดลสง แสดงวา สายการผลตมความสมดลในการผลต

จากขอมลก าลงการผลตของแตละขนตอนในกระบวนการผลตปลาเสน พบวา ม

ก าลงการผลตทสม าเสมอกน ทงนเนองจากก าลงการผลตทสามารถท าไดจรงไดจากขอมลค าสงผลต

แตละขนตอนจงมก าลงการผลตทเทากน ยกเวนขนตอนการบรรจซงเปนคอขวดของกระบวนการ โดย

สามารถค านวณออกมาเปนคาประสทธภาพความสมดลเทากบรอยละ 95.47 ซงหมายถง ก าลงการ

ผลตในแตละขนตอนมคาเฉลยเปนรอยละ 95.47 ของขนตอนทมก าลงการผลตสงทสด แสดงวา

กระบวนการผลตปลาเสนมความสมดลในการผลต แตยงพบวามขนตอนท เปนคอขวดของ

กระบวนการผลตซงควรไดรบการปรบปรงในล าดบตอไป รายละเอยดการค านวณ แสดงดงน

รอยละประสทธภาพความสมดล = ผลรวมของก าลงการผลตในทกขนตอน

จ านวนขนตอนการผลต x ขนตอนทมก าลงการผลตสงสด x 100

= 3,116.45

6 x 544.05 x 100

= 95.47

86

P

age8

6

4.1.4 ความสญเปลาทพบในกระบวนการผลตปลาเสน

จากการพจารณาแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบนของกระบวนการผลต

ปลาเสน พบความสญเปลาทเกดขน 3 ชนด ไดแก

1) ความสญเปลาเนองจากการจดเกบสนคาคงคลงหรอเกดงานระหวางกระบวนการ

ผลต พบระหวางขนตอนการจดเกบและขนตอนการบรรจ

2) ความสญเปลาเนองจากการรอคอย พบในขนตอนการละลายวตถดบ

3) ความสญเปลาเนองจากของเสย พบในขนตอนการขนรปและขนตอนการบรรจ

ลกษณะของเสยทพบในขนตอนการขนรป ไดแก ของเสยทมลกษณะปรากฏไมเปนตามขอก าหนด

เชน ส ฟองอากาศ หรอรอยไหม ของเสยลกษณะนมกเกดขนในชวงแรกของการอบและการยาง

เนองจากความรอนของตอบและเตายางยงกระจายความรอนไมสม าเสมอ สงผลใหปลาแผนทอบและ

ยางในชวงตนของการผลตจะดบหรอไหม และของเสยในขนตอนการบรรจทมลกษณะกายภาพไมเปน

ตามขอก าหนด เชน รปราง ความยาว ไมไดขนาดตามตองการ เนองจากปลาแผนทมรอยไหมหรอดบ

เหลานนกจะถกตดแตง ซงจะท าใหเกดเปนของเสยขน และยงพบของเสยทเกดจากเครองตดเสน

เนองจากพนกงานท างานไมถกวธ เชน พนกงานสอดปลาแผนลกษณะเอยงเขาเครองตดเสน จะท าให

เวลาตดเสนจะไดปลาเสนทมความยาวไมเปนไปตามทตองการ หรอหากปลาแผนผานการตดแตง และ

มรอยตดแตงมาก จะสงผลใหความยาวและรปรางของเสนปลาไมเปนไปตามขอก าหนดภายหลงท า

การตดเสนแลว

4.2 การวเคราะหความสญเปลาโดยการวเคราะหกระบวนการ

ความสญเปลาบางประการทไมสามารถระบไดจากแผนภาพกระแสคณคาแสดง

สถานะปจจบน ไดท าการระบโดยการวเคราะหกระบวนการ แผนภาพการไหลของกระบวนการผลต

จะแสดงระยะทางการเคลอนท เวลาทใชในแตละกจกรรม และระบประเภทของกจกรรม ซงไดแก

การปฏบตงาน การเคลอนยาย การจดเกบ การรอคอย และการตรวจสอบ เปนตน ผลการวเคราะห

ความสญเปลาของกระบวนการผลตปลาเสน ดวยการวเคราะหกระบวนการ แสดงรายละเอยด

ดงตอไปน

87

P

age8

7

4.2.1 ความสญเปลาในขนตอนการเบกวตถดบ

การท างานในขนตอนการเบกวตถดบ ประกอบดวย 4 กจกรรม ไดแก การเบก

วตถดบหลก(ซรม)จากหองเยน -18◦C การตรวจสอบวตถดบหลก การเคลอนยายวตถดบไปยงหอง 5◦C และ การจดเกบวตถดบในหอง 5◦C แผนภาพการไหลของขนตอนการเบกวตถดบ สามารถแสดงดงภาพท 9

Location : Production summary

Activity : เบกวตถดบ Event Present Propose saving

Date : 1/02/2014 Operation 1

Operator : Titiporn Musikanun Transport 1 Methods : Present Delay 0 Type : Materials Inspection 1

Remarks : Storage 1

Time (min) 840

Distance (m) 83.36

Event Description time (min)

Distance (m)

Symbol VA

NVA

NI NN Operation Transport Delay Inspection storage

1.เบกวตถดบหลก (ซรม) จากหองเยน

-18◦C 5 -

2.พนกงานตรวจสอบวตถดบ

5 -

3.เคลอนยายวตถดบ

ไปยงหอง 5◦C 10 83.36

4.จดเกบในหอง 5◦C 820 -

Total activities 840 83.36 1 1 0 1 1 0 3 1

ภาพท 9 แผนภาพการไหลของขนตอนการเบกวตถดบ

จากภาพท 9 พบวา ขนตอนการเบกวตถดบใชเวลาท างานรวมทงหมด 840 นาท ม

ระยะทางการเคลอนยายเฉลย 83.36 เมตร มกจกรรมทไมกอใหเกดคณคา 4 กจกรรม จากการ

88

P

age8

8

วเคราะหกจกรรม พบความสญเปลา 2 ประเภท คอ ความสญเปลาเนองจากการเคลอนยายเกนความ

จ าเปน ไดแก การเคลอนยายวตถดบไปยงหอง 5◦C และ ความสญเปลาเนองจากกระบวนการไมม

ประสทธภาพ ไดแก การเบกวตถดบหลก(ซรม)จากหองเยน -18◦C และการตรวจสอบวตถดบหลก

ซงทง 2 กจกรรมมการท างานทซ าซอนกน เพราะการเบกวตถดบตองมการตรวจสอบคณภาพวตถดบ

ในเบองตนรวมอยแลว สวนกจกรรมการจดเกบวตถดบในหอง 5◦C ท าเพอละลายวตถดบในเบองตน

และใชเวลานานเกนความจ าเปน ท าใหตองเสยเวลาการผลตไปกบสงทไมกอใหเกดคณคา

4.2.2 ความสญเปลาในขนตอนการละลายวตถดบ

การท างานในขนตอนการละลายวตถดบ ประกอบดวย 3 กจกรรม ไดแก การ

เคลอนยายวตถดบหลกมาวางทจดละลายวตถดบ การละลายวตถดบ และ การตรวจวดอณหภมของ

วตถดบหลก สามารถเขยนเปนแผนภาพการไหลของขนตอนการละลายวตถดบ แสดงดงภาพท 10

ขนตอนการละลายวตถดบใชเวลาท างานรวมทงหมด 30 นาท มระยะทางการ

เคลอนทเฉลย 12.5 เมตร มกจกรรมทไมกอใหเกดคณคา 2 กจกรรม จากการวเคราะหกจกรรม พบ

ความสญเปลา 2 ประเภท คอ ความสญเปลาเนองจากการเคลอนยายเกนความจ าเปน ไดแก การ

เคลอนยายวตถดบหลกมาวางทจดละลายวตถดบ และ ความสญเปลาเนองจากกระบวนการไมม

ประสทธภาพ ไดแก กจกรรมการตรวจวดอณหภมวตถดบหลก เนองจากตองมการตรวจวดอณหภม

ของซรมทกกลองกอนการผสม ซงจะท าใหตองเสยเวลาไปกบสงทไมเพมมลคาใหกบผลตภณฑ

89

P

age8

9

Location : Production summary

Activity : ละลายวตถดบ Event Present Propose saving

Date : 1/02/2014 Operation 1

Operator : Titiporn Musikanun Transport 1

Methods : Present Delay 0

Type : Materials Inspection 1

Remarks : Storage 0

Time (min) 30

Distance (m) 12.5

Event Description time (min)

Distance (m)

Symbol VA

NVA

NI NN Operation Transport Delay Inspection storage

1. เคลอนยายวตถดบหลกมาวางทจดละลายวตถดบ

3 12.5

2. ละลายวตถดบทจดละลายวตถดบหลก

25 -

3. ตรวจวดอณหภมวตถดบหลก

2 -

Total activities 30 12.5 1 1 0 1 0 1 1 1

ภาพท 10 แผนภาพการไหลของขนตอนการละลายวตถดบ

4.2.3 ความสญเปลาของขนตอนการผสม

การท างานในขนตอนการผสม ประกอบดวยกจกรรม 6 กจกรรม ไดแก การ

เคลอนยายวตถดบหลกจากจดละลายวตถดบมายงจดผสม การเคลอนยายวตถดบรองจากหองเตรยม

สวนผสมมายงจดผสม การตรวจเชคปรมาณวตถดบหลกและรอง การสบผสม การกรองเนอผสมดวยเครองกรอง และ การน ากะละมงมารองรบเนอผสมจากเครองกรอง สามารถเขยนเปนแผนภาพการ

ไหลของขนตอนการผสม แสดงดงภาพท 11

90

P

age9

0

Location : Production summary

Activity : ผสม Event Present Propose saving

Date : 1/02/2014 Operation 3

Operator : Titiporn Musikanun Transport 2

Methods : Present Delay 0

Type : Materials Inspection 1

Remarks : Storage 0

Time (min) 35

Distance (m) 15.7

Event Description time (min)

Distance (m)

Symbol VA

NVA

NI NN Operation Transport Delay Inspection storage

1. เคลอนยายวตถดบหลกจากจดละลายวตถดบมายงจดผสม

0.5 5.7

2. เคลอนยายวตถดบรองจากหองเตรยมสวนผสมมายงจดผสม

0.5 10

3. ตรวจเชคปรมาณวตถดบหลกและรอง

1.5 -

4. สบผสมวตถดบหลกและวตถดบรองใหเปนเนอเดยวกน

25 -

5. กรองเนอผสมดวยเครองกรอง

5 -

6. น ากะละมงมารองรบเนอผสมจากเครองกรอง

2.5 -

Total activities 35 15.7 3 2 0 1 0 2 2 2

ภาพท 11 แผนภาพการไหลของขนตอนการผสม

จากภาพท 11 พบวา ขนตอนการผสมใชเวลาในการท างานรวมทงหมด 35 นาทตอ

ชด มระยะทางการเคลอนยายรวมเทากบ 15.7 เมตร มกจกรรมทไมกอใหเกดคณคา 4 กจกรรม จาก

91

P

age9

1

การวเคราะหกจกรรม พบความสญเปลา 3 ประเภท คอ 1) ความสญเปลาเนองจากการเคลอนยาย

เกนความจ าเปน ไดแก การเคลอนยายวตถดบหลกจากจดละลายวตถดบมายงจดผสม และ การ

เคลอนยายวตถดบรองจากหองเตรยมสวนผสมมายงจดผสม 2) ความสญเปลาเนองจากกระบวนการ

ไมมประสทธภาพ ไดแก การตรวจเชคปรมาณวตถดบหลกและรอง เนองจากกจกรรมดงกลาวมการท างานทซ าซอน เพราะฝายเตรยมวตถดบจะตองตรวจเชคปรมาณวตถดบกอนทจะสงวตถดบมายง

ขนตอนการผสม และ 3) ความสญเปลาเนองจากการเคลอนไหวเกนความจ าเปน ไดแก การน า

กะละมงมารองรบเนอผสมจากเครองกรอง กจกรรมนมวธการท างานทไมเหมาะสม เนองจากกะละมง

ทใชในการบรรจเนอผสมมขนาดเลกเกนไป ท าใหตองใชกะละมงถง 3 ใบเพอใสเนอผสม 1 ชด จงควร

เปลยนมาใชกะละมงทมขนาดใหญขน เพอความสะดวกในการท างานมากขน

4.2.4 ความสญเปลาในขนตอนการขนรป

การท างานในขนตอนการขนรป ประกอบดวย 10 กจกรรม ไดแก การเคลอนยาย

เนอผสมมายงจดขนรป การเทเนอผสมใสเครองโมโนปม การขนรปดวยเครองอบแหงแบบลกกลง การ

ใหความรอนดวยเครองน าความรอน การอบแหง การยาง การตดแผน การชงน าหนก การจดวางบน

รถเขน และ การตดปายบงช สามารถเขยนเปนแผนภาพการไหลของขนตอนการขนรป แสดงดงภาพท 12

ขนตอนการขนรปใชเวลาท างานรวมทงหมด 57 นาทตอชด มระยะทางการเคลอนท

เทากบ 13.55 เมตร มกจกรรมทไมกอใหเกดคณคา 5 กจกรรม จากการวเคราะหกจกรรม พบความ

สญเปลา 3 ประเภท คอ 1) ความสญเปลาเนองจากการเคลอนยายเกนความจ าเปน ไดแก การ

เคลอนยายเนอผสมมายงเครองโมโนปม 2) ความสญเปลาเนองจากกระบวนการไมมประสทธภาพ

ไดแก การชงน าหนก การจดวางบนรถเขน และ การตดปายบงช เนองจากตองเสยเวลาการผลตไปกบ

สงทไมเพมมลคาใหกบผลตภณฑ และ 3) ความสญเปลาเนองจากการเคลอนไหวเกนความจ าเปน

ไดแก การเทเนอผสมใสเครองโมโนปม กจกรรมนมวธการท างานทไมเหมาะสม เนองจากพนกงาน

ตองยกกะละมงทมน าหนกมาก โดยทไมมอปกรณชวยผอนแรง

92

P

age9

2

Location : Production summary

Activity : ขนรป Event Present Propose saving

Date : 1/02/2014 Operation 8

Operator : Titiporn Musikanun Transport 1

Methods : Present Delay 0

Type : Materials Inspection 0

Remarks : Storage 1

Time (min) 57

Distance (n) 13.55

Event Description : time (min)

Distance

(m)

Symbol VA

NVA

NI NN Operation Transport Delay Inspection storage

1. เคลอนยายเนอผสมมายงเครองโมโนปม

2 13.55

2. เทเนอผสมใสเครองโมโนปม

3 -

3. ขนรปดวยเครองอบแหงแบบลกกลง

5 -

4. ใหความรอนดวยเครอง น าความรอน

2 -

5. อบแหง 35 -

6. ยาง 5 -

7. ตดแผน 0.5 -

8. ชงน าหนก 0.5 -

9. จดวางบนรถเขน 3 -

10. ตดปายบงช 1 -

Total activities 57 13.55 8 1 0 1 0 5 4 1

ภาพท 12 แผนภาพการไหลของขนตอนการขนรป

93

P

age9

3

4.2.5 ความสญเปลาในขนตอนการจดเกบ

การท างานในขนตอนการจดเกบ ประกอบดวย 2 กจกรรม คอ การเคลอนยาย

รถเขนไปยงหองจดเกบ และ การจดเกบปลาแผนในหองจดเกบ สามารถเขยนแผนภาพการไหลของ

ขนตอนการจดเกบ แสดงดงภาพท 13

Location : Production summary

Activity : จดเกบ Event Present Propose saving

Date : 1/02/2014 Operation 0

Operator : Titiporn Musikanun Transport 1

Methods : Present Delay 0

Type : Materials Inspection 0

Remarks : Storage 1

Time (min) 720

Distance (m) 12.5

Event Description : time (min)

Distance (m)

Symbol VA

NVA

NI NN Operation Transport Delay Inspection storage

1. เคลอนยายรถเขนไปยงหองจดเกบ

5 12.5

2. จดเกบปลาแผนในหองจดเกบ

715 -

Total activities 720 12.5 0 1 0 0 1 0 0 2

ภาพท 13 แผนภาพการไหลของขนตอนการจดเกบ

จากภาพท 13 พบวา ขนตอนการจดเกบใชเวลาท างานรวมทงหมด 720 นาท ม

ระยะทางการเคลอนทเฉลย 12.5 เมตร มกจกรรมทไมกอใหเกดคณคา 2 กจกรรม จากการวเคราะห

กจกรรม พบความสญเปลา 2 ประเภท คอ ความสญเปลาเนองจากการเคลอนยายเกนความจ าเปน

ไดแก การเคลอนยายรถเขนไปยงหองจดเกบ และ ความสญเปลาเนองจากกระบวนการไมม

ประสทธภาพ ไดแก การจดเกบปลาแผนในหองจดเกบ กจกรรมดงกลาวท าเพอจดเกบปลาแผนใหไดความชนในปรมาณทตองการ ซงจะเปนการเพมมลคาใหกบผลตภณฑ แตระยะเวลาทใชในการจดเกบ

94

P

age9

4

นานเกนความจ าเปน ดงนนควรท าการจดเกบในระยะเวลาทจ าเปนเทานน สงผลใหกจกรรมนไมม

ประสทธภาพ

4.2.6 แผนภาพแสดงการไหลของขนตอนการบรรจ

การท างานในขนตอนการบรรจ ประกอบดวย 18 กจกรรม ไดแก การเคลอนยายรถ

ปลาแผนมายงหองบรรจ การชงน าหนกปลาแผนครงละ 5 กโลกรม การคดเลอกปลาแผน การตด

แตงปลาแผน การแจกปลาแผนใหพนกงานตดเสนในแตละเครอง การหยบปลาแผนวางบนเครองตด

การตดเสน การแบงใสชอนปลาเสน การชงน าหนกตามขนาดบรรจ การบรรจลงถง การจดเสน การ

จดวางในตะกรา การเคลอนยายตะกรามายงจดปดปากถง การไลลมออกจากถง การปดปากถง การ

บรรจกลอง การชงน าหนกทงกลอง และ การจดวางบนพาเลท สามารถเขยนเปนแผนภาพการไหล

ของขนตอนการบรรจ แสดงดงภาพท 14

ขนตอนการบรรจใชเวลารวมทงหมด 34.19 วนาทตอถง มระยะทางการเคลอนท

เฉลย 23.02 มกจกรรมทไมกอใหเกดคณคา 14 กจกรรม จากการวเคราะหกจกรรม พบความสญ

เปลา 3 ประเภท คอ 1) ความสญเปลาเนองจากการเคลอนยาย ไดแก การเคลอนยายปลาแผนมายง

หองบรรจ การแจกปลาแผนครงละ 5 กโลกรม และ การเคลอนยายตะกรามายงจดปดปากถง 2)

ความสญเปลาเนองจากกระบวนการขาดประสทธภาพ ในกจกรรมประเภททไมกอใหเกดคณคา

ทงหมด ซงจะแสดงการวเคราะหอยางละเอยดในหวขอ 5.2 และ 3) ความสญเปลาเนองจากการ

เคลอนไหว ไดแก การชงน าหนกครงละ 5 กโลกรม การแจกปลาแผนใหพนกงานตดเสนในแตละ

เครอง การแบงปลาเสน การจดวางบนพาเลท เนองจากทง 4 กจกรรมน มวธการท างานทไม

เหมาะสม

95

P

age9

5

Location : Production summary

Activity : บรรจ Event Present Propose saving

Date : 1/02/2014 Operation 9

Operator : Titiporn Musikanun Transport 4 Methods : Present Delay 0 Type : Materials Inspection 5 Remarks : Storage 0

Time (s) 28.9

Distance (m) 23.85

Event Description time (second)

Distance (m)

Symbol VA

NVA

NI NN Operation Transport Delay Inspection storage

1. เคลอนยายรถปลาแผนมายงหองบรรจ

0.02 13.55

2. ชง น.น.ปลาแผนครงละ 5 ก.ก. 0.38

3. คดเลอก 0.27

4. ตดแตง 0.55

5. แจกปลาแผนใหพนกงานตดเสน 1.04 5.56

6. หยบปลาแผนวางบนเครองตด 2.13

7. ตดเสน 2.37

8. แบงใสชอนปลาเสน 3.00

9. ชงน าหนก 6.29

10. บรรจลงถง 6.08

11. จดเรยงเสน 5.00

12. จดวางในตะกรา 1.05

13. เคลอนยายตะกรามาจดปดปากถง 0.17 3.91

14. ไลลมออกจากถง 0.5

15. ปดปากถงปลาเสน 3.64

16. บรรจลงกลอง 1.72

17. ชงน าหนกทงกลอง 0.32

18. จดวางบนพาเลท 0.21

Total activities 34.19 23.02 10 3 0 5 0 4 8 6

ภาพท 14 แผนภาพการไหลของขนตอนการบรรจ

96

P

age9

6

จากการวเคราะหกระบวนการผลต ดวยแผนภาพกระบวนการไหลของกระบวนการ

ผลตปลาเสนในแตละขนตอน สามารถสรปประเภทและคณคาของกจกรรมทเกดขนในแตละขนตอน

ดงแสดงในตารางท 13

ตารางท 13 สรปประเภทและคณคาของกจกรรมทเกดขนในกระบวนการผลตปลาเสน

ขนตอน

ประเภทของกจกรรม

VA NVA ปฏบตงาน ปฏบตงาน เคลอนยาย ลาชา ตรวจสอบ จดเกบ รวม

1. การเบกวตถดบ 0 1 1 0 1 1 4

2. การละลายวตถดบ 1 0 1 0 1 0 2

3. การผสม 2 1 2 0 1 0 4

4. การขนรป 5 3 1 0 1 0 5

5. การจดเกบ 0 0 1 0 0 1 2

6. การบรรจ 4 6 3 0 5 0 14

รวม 12 11 9 0 9 2 31

ขอมลในตารางท 13 แสดงกจกรรมตางๆ ทเกดขนในกระบวนการผลตปลาเสน ซง

แบงออกเปน 2 กลม คอ กจกรรมทกอใหเกดคณคา และกจกรรมทไมกอใหเกดคณคา โดยพบวา ม

กจกรรมทไมกอใหเกดคณคาในทกๆขนตอนของกระบวนการผลตปลาเสนคดเปนสดสวนทสง ดงนน

จงตองมการปรบปรงกจกรรมดงกลาว โดยก าจดกจกรรมทไมกอใหเกดคณคาและไมจ าเปนตองท า

และปรบปรงกจกรรมทไมกอใหเกดคณคาและจ าเปนตองท าใหมวธการท างานทดขน อยางไรกตาม

กจกรรมทกอใหเกดคณคา ยงมความสญเปลาเนองจากการเคลอนไหวเกนความจ าเปนแอบแฝงอย ซง

กจกรรมดงกลาวควรไดรบการปรบปรงเชนกน

97

P

age9

7

4.3 สรปปญหาและความสญเปลาทเกดขนในกระบวนการผลตปลาเสน

การระบปญหาและความสญเปลาทเกดขนในกระบวนการผลตปลาเสน ดวยการ

วเคราะหแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน และการวเคราะหกระบวนการผลต สามารถ

สรปประเดนปญหาได 6 ประเดน ไดแก 1) ขนตอนการบรรจ เปนจดคอขวดของกระบวนการผลต 2)

ก าลงการผลตของกระบวนการต ากวาความตองการของลกคา 3) ขนตอนการจดเกบและขนตอนการ

บรรจมรอบเวลาการผลตสงกวาอตราความตองการของลกคา 4) ความสญเปลาเนองจากของเสย 5)

ความสญเปลาเนองจากการเคลอนยายเกนความจ าเปน และ 6) ความสญเปลาเนองจากการ

เคลอนไหวเกนความจ าเปน รายละเอยดของปญหาและความสญเปลาตางๆ แสดงดงตอไปน

4.3.1 ขนตอนการบรรจ เปนจดคอขวดของกระบวนการผลต

กระบวนการผลตปลาเสนมจดคอขวดของกระบวนการซงมก าลงการผลตต ากวา

ขนตอนอนมาก ไดแก ขนตอนการบรรจ ซงจะตองไดรบการปรบปรงประสทธภาพการผลตเพอเพม

ก าลงการผลตใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคาได

4.3.2 ก าลงการผลตของกระบวนการต ากวาความตองการของลกคาและต ากวาก าลงการ

ผลตเปาหมายของโรงงานกรณศกษา

ก าลงการผลตของขนตอนการบรรจเปนตวก าหนดก าลงการผลตของทงกระบวนการ

ผลตปลาเสน สงผลใหก าลงการผลตของกระบวนการผลตปลาเสนเทากบ 396.20 กโลกรมผลตภณฑ

ตอวน ในขณะทมความตองการของลกคา 431 กโลกรมผลตภณฑตอวน และก าลงการผลตในอนาคต

เทากบ 500 กโลกรมผลตภณฑตอวน ดงนน ก าลงการผลตของกระบวนการต ากวาความตองการของ

ลกคาและต ากวาก าลงการผลตเปาหมายของโรงงานกรณศกษา ดงนนขนตอนการบรรจทเปนจดคอ

ขวด จงเปนขนตอนทควรท าการปรบปรงเพอเพมก าลงการผลตใหไดตามเปาหมายทก าหนด

98

P

age9

8

4.3.3 ขนตอนการจดเกบและขนตอนการบรรจมรอบเวลาการผลตสงกวาอตราความตองการ

ของลกคา

จากการเปรยบเทยบรอบเวลาการผลตของแตละขนตอนในกระบวนการผลตปลา

เสนกบอตราความตองการของลกคา พบวา ขนตอนการจดเกบ และขนตอนการบรรจ มรอบเวลาการ

ผลตสงกวาอตราความตองการของลกคา ซงเปนขนตอนทควรไดรบการปรบปรงเพอเพมประสทธภาพ

การผลตใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคา

4.3.4 ความสญเปลาเนองจากของเสย

จากการวเคราะหแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน พบของเสยในขนตอน

การขนรป ไดแก ปลาแผนดบ หรอ ปลาแผนมรอยไหม และในขนตอนการบรรจ ไดแก ปลาทมความ

ยาวไมไดตามขอก าหนดจากการตดเสนและจากการตดแตง เปนตน

4.3.5 ความสญเปลาเนองจากการเคลอนยายเกนความจ าเปน

ในกระบวนการผลตปลาเสน พบความสญเปลาเนองจากเคลอนยายเกนความจ าเปน

9 กจกรรม ไดแก

1) ความสญเปลาจากการเคลอนยายวตถดบจากหองเยน -18◦C มายงหองเยน 5 ◦C

2) ความสญเปลาจากการเคลอนยายวตถดบหลกจากหองเยน 5 ◦C มายงจดละลาย

วตถดบ

3) ความสญเปลาจากการเคลอนยายวตถดบหลกจากจดละลายวตถดบมายงจดผสม

4) ความสญเปลาจากการเคลอนยายวตถดบรองจากหองเตรยมสวนผสมมายงจดผสม

5) ความสญเปลาจากการเคลอนยายเนอผสมจากบรเวณเครองกรองละเอยดมายง

เครองโมโนปมบรเวณจดขนรป

6) ความสญเปลาจากการเคลอนยายรถเขนจากบรเวณเครองตดแผนมายงหองจดเกบ

7) ความสญเปลาจากการเคลอนยายรถเขนจากหองจดเกบมายงหองบรรจ

8) ความสญเปลาจากการเคลอนยายในกจกรรมการแจกปลาแผน

9) ความสญเปลาจากการเคลอนยายตะกราจากบรเวณจดตดเสนไปยงบรเวณจดปด

ปากถง

99

P

age9

9

4.3.6 ความสญเปลาเนองจากการเคลอนไหวเกนความจ าเปน

ในกระบวนการผลตปลาเสน พบความสญเปลาเนองจากการเคลอนไหวเกนความ

จ าเปนทเกดขนในกระบวนการผลตปลาเสนใน 6 กจกรรม จาก 3 ขนตอน ไดแก

1) กจกรรมการน ากะละมงมารองรบเนอผสมจากเครองกรอง ในขนตอนการผสม

2) กจกรรมการเทเนอผสมใสเครองโมโนปม ในขนตอนการขนรป

3) กจกรรมการชงน าหนกครงละ 5 กโลกรม ในขนตอนการบรรจ

4) กจกรรมการแจกปลาแผนใหพนกงานตดเสนในแตละเครอง ในขนตอนการบรรจ

5) กจกรรมการแบงปลาเสน ในขนตอนการบรรจ

6) กจกรรมการจดวางบนพาเลท ในขนตอนการบรรจ

4.4 แนวทางในการพฒนากระบวนการสรางคณคาในกระบวนการผลตปลาเสน

การเสนอแนวทางในการพฒนากระบวนการสรางคณคา เพอแกไขปญหาและขจด

ความสญเปลาทเกดขน ใหกระบวนการผลตเกดการไหลอยางตอเนอง และเพอเพมก าลงกระบวนการ

ผลตของกระบวนการผลตปลาเสน มขนตอนการด าเนนงาน ดงน

4.4.1 แนวทางและเครองมอทใชในการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

จากปญหาและความสญเปลาในกระบวนการผลต ทแสดงในขอ 4.3 ทง 6 ประเดน

ไดระดมสมองรวมกบผทเกยวของ เพอก าหนดแนวทางและระบเครองมอในการปรบปรงกระบวนการ

ผลตภายใตแนวคดของระบบการผลตแบบลน ดงแสดงรายละเอยดในตารางท 14

4.4.2 การคดเลอกแนวทางในการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

จากการประเมนแนวทางการปรบปรงกระบวนผลตปลาเสน โดยใช Solution

selection matrix diagram (ตารางท 15) ไดท าการคดเลอกแนวทางการปรบปรงทมคะแนน

มากกวา 100 คะแนน มาประยกตใชในการแกปญหา ไดแก 1) การลดระยะเวลาในการจดเกบปลา

แผน (125 คะแนน) 2) การปรบปรงวธการท างานในขนตอนการบรรจ (100 คะแนน) 3) การท างาน

ใหเปนมาตรฐานในขนตอนการบรรจ (100 คะแนน) และ 4) การใชรถเขนเพอลดความถในการแจก

ปลาแผน (100 คะแนน) การประเมนแนวทางการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน แสดง

รายละเอยดในตารางท 14

100

Pag

e10

0

ตารางท 14 แนวทางการปรบปรงปญหาและขจดความสญเปลาในกระบวนการผลตปลาเสน

ปญหาและความสญเปลา แนวทางการปรบปรง เครองมอทใช

1. ขนตอนการบรรจเปนจดคอขวดของกระบวน การผลตปลาเสน

1. การเพมก าลงการผลตของขนตอนการบรรจภายใตทรพยากรเดมของบรษท โดย 1) การปรบปรงวธการท างาน - การขจดกจกรรมทไมจ าเปน - การท างานใหงายขน 2) การท างานใหเปนมาตรฐาน

Method study ECRS

Standardize work

2. ก าลงการผลตของกระบวนการต ากวาความตองการของลกคาและต ากวาก าล งการผลตเปาหมายของโรงงานกรณศกษา

3. รอบเวลาการผลตสงกวาอตราความตองการของลกคา ในขนตอนตอไปน 1) ขนตอนการจดเกบ 2) ขนตอนการบรรจ

2. การลดรอบเวลาการผลตในแตละขนตอน โดย 1) การลดระยะเวลาในการจดเกบปลาแผน 2) การลดรอบเวลาการผลตของขนตอนการบรรจจะใชแนวทางการปรบปรงเดยวกนกบขอ 1 และ 2

Process Improvement

Moisture sorption isotherm Method study

ECRS Standardize work

หมายเหต Process Improvement คอ การปรบปรงกระบวนการ

101

Pag

e10

1

ตารางท 14 (ตอ)

ปญหาและความสญเปลา แนวทางการปรบปรง เครองมอทใช

4. ของเสยในกระบวนการผลตปลาเสน 1) ขนตอนการขนรป พบของเสยทเกดจากการผลตเกดความผดพลาด เชน ปลาแผนดบหรอไหม ในชวงแรกของการอบและยาง เนองจากการปรบตงเครองจกรใชเวลานาน ท าใหความรอนกระจายตวไมทวตอบ 2) ขนตอนการบรรจ พบของเสยทเกดจากชนงานเสย เชน เศษปลาจากการตดแตง และเศษปลาจากเครองตดเสน

3. การลดของเสยทเกดขนในกระบวนการผลตปลาเสน 1) การลดเวลาในการปรบตงคาเครองจกรใหม 2) การลดจ านวนปลาเสนทไมไดขนาดตามมาตรฐาน โดย - การปรบปรงประสทธภาพของขนตอนการขนรป เพอใหชนงานใหเกดการไหมนอยทสด - การใชมาตรการควบคมการท างานพนกงานใหมวธการท างานทถกตอง เชน วธการสอดปลาแผนเขาเครองตดในแนวตรง

Root Cause Analysis Why Why Analysis

SMED Method study

5. ความสญเปลาทเกดจากการเคลอนยายเกนความจ าเปน ท เกดระหวางจดงานตางๆ เชน

1) การเคลอนยายวตถดบจากหองเยน -18◦C

มายงหองเยน 5 ◦C

4. การลดรอบในการเคลอนยายและการลดระยะเวลาในการเคลอนยาย ในจดตางๆ ดงน

-

การออกแบบอปกรณชวยในการเคลอนยาย

102

Pag

e10

2

ตารางท 14 (ตอ)

ปญหาและความสญเปลาทเกดขน แนวทางการปรบปรง เครองมอทใช

2) การเคลอนยายวตถดบจากหองเยน 5◦C มายงจดละลายวตถดบ

1) ใชอปกรณชวยในการเคลอนยายวตถดบรองจากหองเตรยมสวนผสมมายงจดผสม เชน รถเขน

3) การเคลอนยายวตถดบหลกจากจดละลายวตถดบมายงจดผสม

-

4) การเคลอนยายวตถดบรองจากหองเตรยมสวนผสมมายงจดผสม

-

5) การเคลอนยายเนอผสมจากบรเวณเครองกรองละเอยดมายงเครองโมโนปมบรเวณจดขนรป

2) การออกแบบรถเขนทสามารถบรรจกะละมงได 3 ใบ (1 ถงผสมใชกะละมง 3 ใบ) เพอใชขนยายเนอผสมจากบรเวณเครองกรองละเอยดมายงเครองโมโนปมบรเวณจดขนรป

6) การเคลอนยายรถเขนจากบรเวณเครองตดแผนมายงหองจดเกบ

-

7) การเคลอนยายรถเขนจากหองจดเกบมายงหองบรรจ

-

103

Pag

e10

3

ตารางท 14 (ตอ)

ปญหาและความสญเปลาทเกดขน แนวทางการปรบปรง เครองมอทใช

8) การเคลอนยายในกจกรรมการแจกจายปลาแผน

3) ใชอปกรณชวยในการการเคลอนยายเพอแจกจายปลาแผน เชน รถเขน

9) การเคลอนยายตะกราจากบรเวณเครองตดเสนไปยงบรเวณเครองปดปากถง

4) ใชอปกรณในการเคลอนยายเพอเคลอนยายตะกราจากบรเวณเครองตดเสนไปยงบรเวณเครองปดปากถง

6. ความสญเปลาจากการเคลอนไหวเกนความจ าเปนของพนกงาน พบในกจกรรมตางๆ ดงน 1) กจกรรมการน ากะละมงมารองรบเนอผสม

จากเครองกรอง

2) กจกรรมการเทเนอผสมใสเครองโมโนปม

3) กจกรรมการชงน าหนกครงละ 5 กโลกรม

4) กจกรรมการแจกจายปลาแผน

5) กจกรรมการแบงปลาเสน

6) กจกรรมการจดวางบนพาเลท

6. การปรบปรงวธการท างานของพนกงานในการท ากจกรรมตางๆ

Motion study

104

Pag

e10

4

ตารางท 15 การประเมนเพอคดเลอกแนวทางการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

แนวทางการปรบปรง

เกณฑการประเมน คะแนนรวม ผลลพธทได

จากการปรบปรง ความเปนไปไดของการด าเนนการไดทนท

งบ ประมาณทใช

1. การปรบปรงวธการท างานในขนตอนการบรรจ 4 5 5 100 2. การท างานใหเปนมาตรฐานในขนตอนการบรรจ 4 5 5 100 3. การลดระยะเวลาในการจดเกบปลาแผน 5 5 5 125 4. การลดเวลาในการปรบตงคาเครองจกรใหมในขนตอนการขนรป 2 3 3 18 5. การลดจ านวนปลาเสนทไมไดขนาดตามตองการ 3 2 3 18 6. การลดรอบในการเคลอนยายและการลดระยะเวลาในการเคลอนยาย

- การใชรถเขนเคลอนยายวตถดบรองจากหองเตรยมสวนผสมมายงจดผสม - การออกแบบรถเขนทสามารถบรรจกะละมง เพอลดความถในการเคลอนยาย

เนอผสมจากบรเวณเครองกรองละเอยดมายงเครองโมโนปม บรเวณจดขนรป - การใชรถเขนเพอลดความถในการแจกจายปลาแผน - การใชรถเขนเพอเคลอนยายตะกราจากบรเวณเครองตดเสนไปยงบรเวณเครอง

ปดปากถง

3 3 5 3

3 3 5 3

3 2 4 3

27 18

100 27

7. การปรบปรงวธการท างานของพนกงานในการท ากจกรรมตางๆ 2 3 4 24

105

P

age1

05

5. รายละเอยดของแนวทางในการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

5.1 การลดระยะเวลาในการจดเกบปลาแผน

ขนตอนการจดเกบปลาแผนเปนขนตอนหนงทมรอบเวลาการผลตสงกวาอตราความ

ตองการของลกคา การทรอบเวลาการผลตของขนตอนการจดเกบสง เนองจากการจดเกบปลาแผนจะ

ท าการจดเกบขามคนหรอประมาณ 720 นาท เพอใหการท างานของพนกงานมความสะดวกและงาย

ตอการเบกปลาแผนไปใชในขนตอนถดไป จดประสงคของการจดเกบปลาแผน คอ ตองการใหปลา

แผนมเนอสมผสนม โดยการท าใหความชนปลาแผนเพมขนเปนรอยละ 13-15 ดงนน หากตองการให

กระบวนการผลตปลาเสนเกดการไหลอยางตอเนองตามหลกการผลตแบบลน ควรท าการจดเกบตาม

ระยะเวลาทจ าเปนเทานน นนคอ จดเกบปลาแผนจนความชนของปลาแผนเขาสสมดลและสามารถน า

ปลาแผนไปใชงานในขนตอนถดไปไดทนท จงไดเสนอแนวทางการปรบปรงการท างานในขนตอนการ

จดเกบปลาแผน โดยการศกษาระยะเวลาในการเขาสสภาวะสมดลของปลาแผน เพอน ามาก าหนดเปน

ระยะเวลาในการจดเกบทเหมาะสม ซงจะเปนแนวทางในการลดระยะเวลาในการจดเกบปลาแผนลง

ได ดงรายละเอยดตอไปน

1) ขอมลการจดเกบปลาแผนในปจจบน

ปลาแผนทผานการยางและตดแผนแลว จะถกเคลอนยายและจดเกบในหองจดเกบท

มความชนสมพทธประมาณรอยละ 55 อณหภมประมาณ 30 องศาเซลเซยส เปนระยะเวลา 720 นาท

ปลาแผนจากขนตอนการขนรปมความชนเรมตนประมาณรอยละ 8.25 และความชนจะเพมขนตาม

ระยะเวลาการจดเกบ โดยความชนจะคอยๆ เพมขนใน 6 ชวโมงแรก และเรมคงทหรอไมมความ

แตกตางกนอยางมนยส าคญ (ทระดบความเชอมนรอยละ 95) ตงแตชวโมงท 6 เปนตนไป เมอจดเกบ

ปลาแผนจนครบ 24 ชวโมง ปลาแผนจะมความชนรอยละ 12.48 (ขอมลแสดงในตารางท 16) ดงนน

สามารถสรปไดวา ความชนของปลาแผนจะเพมขนจนถงสภาวะสมดลภายในระยะเวลาประมาณ

6 ชวโมง หลงจากนนเวลาจะไมมผลตอการเปลยนแปลงของความชนอก ดงนน การจดเกบปลาแผน

ไวนานกวาระยะเวลาการเขาสสมดลจงถอเปนความสญเปลาของกระบวนการผลต

106

P

age1

06

ตารางท 16 ความชนของปลาแผนในระยะเวลาการจดเกบตางๆ ในปจจบน

ระยะเวลาในการจดเกบ (ชวโมง) ความชน (%)

หลงยางทนท 8.25 ± 1.47a

0 10.98 ± 1.17ab 2 11.65 ± 1.25b 4 11.76 ± 0.65bc 6 12.24 ± 0.56bcd 8 12.36 ± 0.66bcd 10 12.52 ± 0.64cd 12 12.34 ± 0.51bcd 14 12.35 ± 0.47bcd 16 12.40 ± 0.40bcd 18 12.68 ± 0.18d 20 12.76 ± 0.27d 22 12.28 ± 0.82bcd 24 12.48 ± 0.51cd

ในปจจบนกระบวนการผลตปลาเสน ท าการเกบปลาแผนไว 12 ชวโมง กอนการ

บรรจ จากขอมลความชนของผลตภณฑพบวา ความชนสดทายทไดมคาประมาณรอยละ 12.48 ซงต า

กวาขอก าหนดของโรงงานทก าหนดใหผลตภณฑมความชนรอยละ 13-15 ดงนน จงควรศกษาสภาวะ

ในการจดเกบปลาแผนทเหมาะสม เพอใหปลาแผนมความชนอยในชวงของขอก าหนด และเปนการ

เพมอตราผลผลตของกระบวนการดวย โดยการเพมความชนสมพทธในหองเกบปลาแผนโดยใชเครอง

ท าไอน า หลงจากนน จงท าการศกษาระยะเวลาในการจดเกบทเหมาะสม

2) สภาวะทเหมาะสมในการจดเกบปลาแผน

จากหลกการของไอโซเทรมการดดซบความชน ทวา ความชนสมพทธของอากาศม

ความสมพนธกบความชนในอาหาร หากความชนสมพทธของอากาศสงจะท าใหความชนในอาหาร

สงขนดวย รวมทงคาวอเตอรแอคตวตและคาความชนสมพทธทสมดล (Equilibirium relative

107

P

age1

07

humidity : % ERH) ของอาหารมความสมพนธกน โดยคาวอเตอรแอคตวตของอาหารทจดสมดลจะ

เทากบความชนสมพทธของอาหารทสมดลหารดวยหนงรอย (aw = RH/100%) การทความชน

สมพทธของอาหารอยในสภาวะสมดล แสดงวาเกดสมดลระหวางอาหารและอากาศแวดลอมโดยรอบ

แสดงวา ทจดสมดลความชนสมพทธของอากาศจงเทากบความชนสมพทธของอาหาร (สทธโชค

เถลงนวชาต และ เกยรตศกด ดวงมาลย, 2557)

จากขอมลขางตน แสดงวา หากตองการใหปลาแผนมความชนเพมขนเปนรอยละ

13-15 ควรจดเกบปลาแผนในหองทมความชนสมพทธของอากาศเพมขน จากขอมลของโรงงาน

กรณศกษาพบวา ปลาแผนทมความชนรอยละ 13-15 มคาวอเตอรแอคตวตของผลตภณฑปลาเสน

เทากบ 0.6 แสดงวาความชนสมพทธของอาหารทจดสมดลเทากบรอยละ 60 ซงค านวณไดจาก

aw = RH/100

0.6 = RH/100

RH = 60

ทสภาวะสมดลความชนสมพทธของอาหารเทากบความชนสมพทธของอากาศ แสดง

วา ควรจดเกบปลาแผนในหองจดเกบทมความชนสมพทธเทากบรอยละ 60 เพอใหปลาแผนมคา

วอเตอรแอคทวตเทากบ 0.6 และมความชนเพมขนตามตองการ จากผลการค านวณขางตน จงท าการ

ทดลองจดเกบปลาแผนในหองจดเกบทความชนสมพทธเทากบรอยละ 60 เพอศกษาการเปลยนแปลง

ของคาความชนของปลาแผน ทระยะเวลาจดเกบตางๆ กน ขอมลความชนของปลาแผนในระยะเวลา

การจดเกบตางๆ แสดงรายละเอยดในตารางท 17

การจดเกบปลาแผนในหองจดเกบทมความชนสมพทธประมาณรอยละ 60 อณหภม

ประมาณ 30 องศาเซลเซยส เปนระยะเวลา 7 ชวโมง ปลาแผนจากขนตอนการขนรปมความชน

เรมตนประมาณรอยละ 8.20 และความชนจะเพมขนตามระยะเวลาการจดเกบ โดยความชนจะคอยๆ

เพมขนใน 2 ชวโมงแรก และเรมคงทหรอไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญ (ทระดบความเชอมน

รอยละ 95) ตงแตชวโมงท 2 เปนตนไป เมอจดเกบปลาแผนจนครบ 7 ชวโมง ปลาแผนจะมความชน

รอยละ 13.74 แสดงวา การจดเกบตงแตชวโมงท 2 เปนตนไป เปนการจดเกบทไมกอใหเกดคณคา

เนองจากการจดเกบในเวลาดงกลาว ไมไดท าใหปลาแผนมความชนเพมขน ดงนน หากตองการให

108

P

age1

08

กระบวนการผลตปลาเสนเกดการไหลอยางตอเนองตามหลกการผลตแบบลน จงควรท าการจดเกบ

ตามระยะเวลาทจ าเปนเทานน ดวยเหตน จงควรจดเกบปลาแผนในหองจดเกบเพยง 120 นาท

ตารางท 17 ความชนของปลาแผน ในระยะเวลาการจดเกบตางๆ ในสภาวะการจดเกบทน าเสนอ

ระยะเวลาการจดเกบ (ชวโมง)

อณหภมหอง

(◦c ) ความชนสมพทธ

(%) ความชน (%)

หลงยางทนท 32.7 - 8.20 ± 0.51a 0 32.7 60 10.35 ± 0.43b 1 32.8 60 11.32 ± 0.63c 2 32.9 60 13.53 ± 0.82d 3 32.9 59 13.74 ± 0.05d 4 32.8 58 13.54 ± 0.08d 5 33 59 13.47 ± 0.46d 6 33 59 13.58 ± 0.03d 7 33.2 59 13.74 ± 0.11d

นอกจากน หากมการปรบลดระยะเวลาในการจดเกบเปน 120 นาท จะตองมการม

การจดเกบปลาแผนส ารองไวในคลงเพอใชในวนถดไป

5.2 การปรบปรงวธการท างานโดยการศกษางานในขนตอนการบรรจ

ขนตอนการบรรจเปนคอขวดของกระบวนการผลตปลาเสน และเปนขนตอนหนงทม

รอบเวลาการผลตสงกวาอตราความตองการของลกคา เนองจากขนตอนนมกจกรรมทไมกอใหเกด

คณคาหลายกจกรรม ซงหากขนตอนใดมกจกรรมทไมกอใหเกดคณคามาก กจะใชเวลาการผลตไปกบ

สงทไมเกดคณคา ดงนน ขนตอนการบรรจจงเปนขนตอนหนงทควรไดรบการปรบปรงเพอลดรอบเวลา

การผลต และเพมก าลงการผลตของกระบวนการใหสามารถตอบสนองความตองการของลกคาได โดย

ท าการปรบปรงวธการท างานในขนตอนการบรรจ มรายละเอยดดงตอไปน

109

P

age1

09

5.2.1. ขอมลปจจบนของขนตอนการบรรจ

1) ขนตอนยอยและกจกรรมในขนตอนการบรรจ

จากแผนภาพการไหลของขนตอนการบรรจ ดงแสดงในภาพท 14 ขอ 4.2.6 หนา

94 พบวา ขนตอนการบรรจประกอบดวยกจกรรมทงหมด 18 กจกรรม สามารถแบงเปนขนตอนยอย

ได 3 ขนตอน คอ

- ขนตอนยอยการเตรยมปลาแผน ประกอบดวยกจกรรม 4 กจกรรม เรมตงแต

กจกรรมท 1 จนถงกจกรรมท 4

- ขนตอนยอยการตดเสนและบรรจ ประกอบดวยกจกรรม 8 กจกรรม เรมตง

กจกรรมท 5 จนถงกจกรรมท 12

- ขนตอนยอยการปดปากถง ประกอบดวยกจกรรม 6 กจกรรม เรมตงแตกจกรรมท

13 จนถงกจกรรมท 18

2) แผนผงและต าแหนงการท างานของพนกงานในแผนกบรรจ

แผนกบรรจมการจดวางผงเปนรปตวย ซงเปนการวางผงตามขนตอนการท างาน โดย

หองบรรจแยกเปน 3 โซนตามขนตอนการท างาน ไดแก โซนท 1 คอ สวนงานทท าหนาทเตรยม

วตถดบ ประกอบดวยโตะทใชเตรยมวตถดบ 1 ตว โซนท 2 คอ สวนงานทท าหนาทตดเสนและบรรจ

มสถานงาน 4 สถาน แตละสถานงานประกอบดวย เครองตดเสน 1 เครอง เครองชงน าหนก 1 เครอง

และโตะทใชส าหรบวางถง 1 ตว และ โซนท 3 คอ สวนงานทท าหนาทปดปากถง ประกอบดวยเครอง

ปดปากถง 1 เครอง และ พาเลทส าหรบวางกลอง 2 พาเลท ดงภาพท 15

นอกจากน พบวาแผนกบรรจมพนกงานทงหมด 12 คน โดยจดใหมพนกงานประจ า

โซนท 1 จ านวน 3 คน โซนท 2 จ านวน 7 คน และ โซนท 3 จ านวน 2 คน

110

P

age1

10

ภาพท 15 แผนผงและต าแหนงการท างานของพนกงานในแผนกบรรจ

5.2.2 การศกษาการท างานในปจจบนของขนตอนการบรรจ

การศกษาการท างานในขนตอนการบรรจ ท าโดยการวเคราะหกจกรรมทกกจกรรม

ของขนตอนการบรรจโดยใชเทคนคการตงค าถาม (5W1H ) เพอหาจดทสามารถปรบปรงไดตาม

หลกการของ ECRS ผลการวเคราะหสามารถสรปได ดงแสดงในตารางท 18 สวนรายละเอยดการ

วเคราะหกจกรรมอยางละเอยดแสดงในภาคผนวก ข

111 Pag

e11

1

ตารางท 18 สรปแนวทางปรบปรงกจกรรมของขนตอนการบรรจ

กจกรรม เทคนค ECRS N แนวทางการปรบปรง เงอนไขและผลการพจารณา E C R S

1. การเคลอนยายรถปลาแผนมายงหองบรรจ

ไมม ไมม

2. การชงน าหนกปลาแผนครงละ 5

กโลกรม

ไมม ไมม

3. การคดเลอกปลาแผน

การเปลยนล าดบกจกรรมการคดเลอกปลาแผน จากเดมท าในขนตอนการบรรจมาท าในขนตอนการขนรป โดยท าการคดเลอกปลาแผนทมรอยไหมออกในกจกรรมการตดแผน แลวแบงปลาแผนออกเปน 2 สวน คอสวนทน ามาตดเสนไดทนท และอกสวนตองท าการตดแตง

พนกงานจดงานตดแผนมภาระงานเพมขน เนองจากก าหนดใหพนกงานตดแผนตรวจสอบและแยกปลาแผนทมรอยไหมออก ตงแตกจกรรมการตดแผน ซงในกจกรรมนทางโรงงานกรณศกษาก าลงด าเนนการปรบปรงอย

112 Pag

e11

2

ตารางท 18 (ตอ)

กจกรรม เทคนค ECRS N แนวทางการปรบปรง เงอนไขและผลการพจารณา E C R S

4. การตดแตงปลาแผน

กจกรรมตดแตงปลาแผนสามารถตดออกได เมอมการควบคมคณภาพสนคาในขนตอนกอนหนา ใหปลาแผนไมเกดการไหมและดบ

งบประมาณและร ะยะ เ วลา ในการศกษาเพอปรบปรงประสทธภาพของการขนรป ; ไมสามารถท าได เนองจากขอจ ากดดานงบประมาณของโรงงานกรณศกษา และขอจ ากดดานเวลาของงานวจย

5. การแจกจายปลาแผนใหพนกงานตดเสน

กจกรรมการแจกปลาแผนสามารถท าใหงายขน โดยการใชอปกรณชวยในการเคลอนยายปลาแผน เพอลดรอบของการแจกปลาแผน

งบประมาณในการจดท ารถเขนเพอบรรจปลาแผน; สามารถท าได

6. การหยบปลาแผนวางบนเครองตดเสน

กจกรรมการหยบปลาแผนวางบนเครองตดเสนสามารถท าใหงายขน โดยหยบปลาแผนวางบนเครองตดเสน ในจ านวนทเพมขนเพอลดเวลาและลดรอบในการท างาน

พนกงานตดแผนมภาระงานเพมขน;สามารถท าได โดยพนกงานจะหยบปลาแผนวางบนเครองตดเสนครงละ 3 แผน

113 Pag

e11

3

ตารางท 18 (ตอ)

กจกรรม เทคนค ECRS N แนวทางการปรบปรง เงอนไขและผลการพจารณา E C R S

7. การตดเสนดวยเครองตดเสน

กจกรรมการตดเสน สามารถท าใหงายขน โดยท าการตดเสนปลาแผนครงละ 3 แผน หรอ ตดเสนปลาแผนครงละ 1 แผน

พนกงานตด เสนจะตองเปล ยนวธการท างาน; สามารถท าไดทง 2 แนวทาง ดงน - ตดเสนครงละ 3 แผน กตอเมอปลาแผนมความหนาไมเกน 1.5 มลลเมตร จะท าใหสามารถซอนปลาแผนและสอดปลาแผนเขาเครองตดเสนพรอมกนได ภายใตปจจยน าเขาแบบเดม

- ตดเสนครงละ 1 แผน กตอเมอ มการปรบขนาดปจจยน าเขาใหมน าหนกเทากบขนาดบรรจ

8. การแบงปลาเสน

กจกรรมการแบงใสชอน สามารถตดออกได โดยการตดเสนครงละ 1 แผน และใสชอนบรรจปลาเสนทนท

สามารถตดกจกรรมการแบงได กตอเมอ มการปรบขนาดปจจยน าเขาใหมน าหนกเทากบขนาดบรรจ

114 Pag

e11

4

ตารางท 18 (ตอ)

กจกรรม เทคนค ECRS N แนวทางการปรบปรง เงอนไขและผลการพจารณา E C R S

9. การชงน าหนก

การตดกจกรรมการชงน าหนกออก

สามารถขจดกจกรรมการชงน าหนกได กตอเมอ มการปรบขนาดปจจยน าเขาใหมน าหนกเทากบขนาดบรรจ

10. บรรจลงถง

กจกรรมการบรรจลงถง สามารถท าใหงายขนได โดยการใชอปกรณชวยในการบรรจ เชน เครองบรรจอตโนมต

งบประมาณในการซอเครองจกร; ไมสามารถท าได เนองจากโรงงานกรณศกษามขอจ ากดดานการลงทน

11. จดเรยงเสน

การเปลยนล าดบการท างานของกจกรรมการจดเสน จากเดมจดเสนหลงท ากจกรรมการบรรจ มาท ากจกรรมการจดเสนกอนการชงน าหนก

พนกงานชงน าหนกจะมภาระงานเพมขน; สามารถท าได เนองจากจะท าใหการจดเสนสะดวกและงายขน

115 Pag

e11

5

ตารางท 18 (ตอ)

กจกรรม เทคนค ECRS N แนวทางการปรบปรง เงอนไข E C R S

12. การจดวางในตะกรา ไมม ไมม

13. การเคลอนยายตะกรามาจดปดปากถง

กจกรรมการเคลอนยายตะกรามาจดปดปากถงสามารถท าใหงายขนได โดยการใชอปกรณชวยในเคลอนยาย เชน รถเขน

งบประมาณในการจดท ารถเขน; ไมส า ม า ร ถท า ไ ด เ น อ ง จ า ก ก า รเคลอนยายในจดนมระยะทางสน จงไมคมคากบการลงทน

14. การไลลมออกจากถง

สามารถท าใหงายขนได โดยการใชอปกรณชวย เชน เครองกดทบ

ไมสามารถท าได เนองจากอปกรณกดทบจะท า ให ถ งปลา เส นแบนเกนไป จนดไมนารบประทาน ไมเปนทตองการของลกคา

116 Pag

e11

6

ตารางท 18 (ตอ)

กจกรรม เทคนค ECRS N แนวทางการปรบปรง เงอนไข E C R S

15. การปดปากถง ไมม ไมม

16. การบรรจลงกลอง ไมม ไมม

17. การชงน าหนกทงกลอง ไมม ไมม

18. การจดวางบนพาเลท ไมม ไมม

117

P

age1

17

จากการวเคราะหกจกรรมทง 18 กจกรรม โดยใชเทคนคการตงค าถาม พบวาม

กจกรรม 11 กจกรรม ทสามารถปรบปรงการท างานใหดขนได และจากการพจารณารวมกบพนกงาน

ฝายผลตและผจดการโรงงาน พบวา ม 7 กจกรรมทสามารถน าไปประยกตใชไดทนท ภายใตเงอนไข

ของเวลาและงบประมาณของโรงงานกรณศกษา โดยแบงเปน การปรบปรงโดยการตดกจกรรมทไม

จ าเปนได 2 กจกรรม การปรบปรงโดยเปลยนล าดบการท างานได 1 กจกรรม และ การปรบปรงโดย

ท าใหงายขน 4 กจกรรม ซงการปรบปรงแตกจกรรมจะแสดงในรายละเอยด ดงตอไปน

5.2.3 รายละเอยดของแตละแนวทางในการปรบปรงขนตอนการบรรจ

จากการวเคราะหกจกรรม ทง 7 กจกรรมทสามารถปรบปรงไดทนท สามารถจดกลม

การปรบปรงทง 7 กจกรรม ไดเปน 3 แนวทาง โดยแนวทางแรกจะเปนการเพมเครองจกรโดยการ

ออกแบบอปกรณชวยในการแจกปลาแผนในขนตอนยอยการเตรยมปลาแผน แนวทางท 2 จะเปนการ

ปรบวธการท างาน คอ การเปลยนวธการท างานในขนตอนยอยของการตดเสน และ แนวทางท 3 เปน

การปรบปจจยน าเขา คอ การลดหรอตดกจกรรมทไมจ าเปนโดยการเปลยนขนาดของปจจยน าเขา ม

รายละเอยดดงตอไปน

5.2.3.1 การออกแบบอปกรณชวยในการแจกปลาแผน

จากการวเคราะหกจกรรมการแจกปลาแผนในภาคผนวก ข ตารางท ข30 พบวา

กจกรรมการแจกปลาแผนสามารถท างานใหงายขนโดยการใชรถเขนในการขนถายและแจกปลาแผน

ซงจะท าใหเวลาปฏบตงานและระยะทางในการเคลอนทลดลง ดงนนการน าอปกรณชวยในการ

เคลอนยายมาใชในการแจกจายปลาแผน จงเปนแนวทางหนงในการปรบปรงวธการท างานในขนตอน

การบรรจเพอลดรอบเวลาการผลตของขนตอนการบรรจลงได โดยมวธการดงน

1) การออกแบบรถเขนส าหรบแจกจายปลาแผน

แนวคดในการออกแบบรถเขนส าหรบแจกปลาแผน ประกอบดวย 4 แนวคด ไดแก

- รถเขนทออกแบบสามารถใชงานไดทง 3 แผนก คอ แผนกขนรป แผนกจดเกบ

และแผนกบรรจ เพอใหใชตอเนองไดโดยไมตองมการขนยายสนคาเมอมการสงผานแผนกอน

- รถเขนทออกแบบจะตองบรรจปลาแผนไดอยางนอย 80 กโลกรม

118

P

age1

18

- รถเขนทออกแบบจะแบงเปนชนๆ เพอทจะทราบน าหนกบรรจปลาแผนในแตละ

ชน จงออกแบบใหรถเขนม 4 ชน และก าหนดใหบรรจปลาแผนชนละ 20 กโลกรม

- รถเขนทออกแบบตองมความสงไมเกน 2.5 เมตร เพอใหรถเขนมความสงไมเกน

ความสงของประตหองจดเกบ รถเขนทออกแบบใหม แสดงดงภาพท 16

ภาพท 16 แบบรางรถเขน

2) การน ารถเขนทออกแบบไปใชในการแจกจายปลาแผน

จากแนวคดในการออกแบบรถเขนขางตน ฝายวศวกรรมของโรงงานกรณศกษาได

จดท ารถเขนทงหมด 4 คน เพอทดลองใชในกจกรรมการแจกจายปลาแผน โดยน ารถเขนแบบใหมไป

ใชบรรจปลาแผนตงแตขนตอนการขนรป และขนตอนการจดเกบ เพอเปนการใชทรพยากรทมอยให

เกดประโยชนและมคณคามากทสด รถเขนบรรจปลาแผนทสรางขน แสดงดงภาพท 17

119

P

age1

19

ภาพท 17 รถเขนบรรจปลาแผนทสรางขน

จากอตราการผลตของกระบวนการผลต การจดเกบปลาแผนตองใชรถเขนหลายคน

เพอใหการจดเกบและการน าไปใชเปนไปตามล าดบกอนและหลง จงไดจดท าแผนปายตดรถเขน (ภาพ

ท 18) เพอแสดงขอมลของปลาแผนในรถเขนคนนนๆ เชน ขอมล lot ของปลาแผนทผลต ขอมล

น าหนก เปนตน โดยแผนปายตดรถเขนน สามารถใชไดตลอดทงกระบวนการตงแตขนตอนการขนรป

จนถงขนตอนการบรรจ และเมอแผนปายถกน ามาใชในขนตอนการจดเกบจะใชแสดงล าดบกอนหลง

ของรถเขนทน ามาจดเกบ เพอใหพนกงานเบกไปใชตามระบบ FIFO และเมอแผนปายถกน ามาใชงาน

ในขนตอนการบรรจ จะใชบนทกน าหนกของปลาแผนหลงท าการจดเกบ เพอทจะน าขอมลน าหนกไป

ใชค านวณหารอยละผลผลตทเพมขนของผลตภณฑปลาเสน

ภาพท 18 แผนปายตดรถเขน

120

P

age1

20

3) การประเมนผลกอนและหลงการใชรถเขนแบบใหม

ภายหลงจากการน ารถเขนทออกแบบใหมมาใชทง 3 แผนก คอ แผนกขนรป แผนก

จดเกบ และแผนกบรรจ เพอเคลอนยายปลาแผนในจดงานตางๆ ไดแก 1) จากจดขนรปไปยงหอง

จดเกบ 2) จากหองจดเกบไปยงแผนกบรรจ และ 3) การแจกปลาแผนในหองบรรจ เมอน ารถเขนท

ออกแบบใหมมาใชในกจกรรมดงกลาว รอบการขนยายและระยะทางการเคลอนยาย แสดง

รายละเอยดในตารางท 19

ตารางท 19 รอบการขนยายและระยะทางการเคลอนยายในกจกรรมตางๆ โดยใชรถเขนแบบเดมและ

รถเขนทน าเสนอ

กจกรรม รอบการขนยาย (ครงตอวน) ระยะทางการเคลอนยาย (เมตรตอวน) กอนปรบปรง ทน าเสนอ กอนปรบปรง ทน าเสนอ

1. การเคลอนยายจากจดขนรปไปยงหองจดเกบ

3 7 37.65 87.85

2. การเคลอนยายจากหองจดเกบไปยงแผนกบรรจ

3 7 40.65 94.85

3. การแจกปลาแผนในหองบรรจ

60 8 333.6 88.96

รวม 66 23 411.9 271.66

หลงจากทน ารถเขนทน าเสนอมาใชในกจกรรม ทง 3 กจกรรม จะท าใหรอบการขน

ยายปลาแผนลดลงจาก 66 ครงตอวน เปน 23 ครงตอวน การทรอบการขนยายลดลงจะสงผล

ระยะทางในการขนยายลดลงจากจาก 411.9 เมตรตอวน เปน 271.66 เมตรตอวน และหากพจารณา

เวลาการปฏบตงานของกจกรรมการแจกปลาแผน พบวา เวลาการปฏบตงานลดลงจาก 1.05 วนาท

ตอถง เปน 0.04 วนาทตอถง ซงจะท าใหขนตอนยอยการเตรยมปลาแผนมรอบเวลาการผลตลดลง

และสงผลตอรอบเวลาการผลตของทงขนตอนการบรรจลดลงดวย

121

P

age1

21

นอกจากน ยงพบวา เมอน ารถเขนแบบใหมมาใชในกจกรรมการแจกปลาแผนจะท า

ใหพนกงานแจกปลาแผนมภาระงานลดลง เนองจากพนกงานแจกปลาแผนซงเดมเปนพนกงานบรการ

มท าหนาทแจกปลาแผนใหพนกงานตดเสนในแตละเครอง จะมหนาทลากรถเขนทบรรจปลาแผนมายง

จดจอดรถเขนเทานน และใหพนกงานตดเสนท าหนาทหยบปลาแผนจากรถเขนดวยตนเอง

5.2.3.2 การเปลยนวธการท างานในขนตอนยอยของการตดเสน

กจกรรมทสามารถปรบปรงไดภายใตการใชปจจยน าเขาแบบเดมม 2 กจกรรม ไดแก

กจกรรมการตดเสน สามารถปรบปรงไดโดยการท าใหงายขน และกจกรรมการจดเสน สามารถ

ปรบปรงไดโดยการเปลยนล าดบการท างาน รายละเอยดการปรบปรงของแตละกจกรรม แสดงดงน

1) กจกรรมการตดเสน เปนกจกรรมทท าเพอตดปลาแผนใหเปนเสน ในปจจบน

กจกรรมนมวธการท างาน คอ พนกงานจะหยบปลาแผนทซอนกน 2 แผน สอดเขาเครองตดเสน ผล

จากการวเคราะหกจกรรมการตดเสน พบวา สามารถเพมปรมาณปลาแผนในการตดเสน จากเดมตด

เสน 2 แผนตอครง เปน 3 แผนตอครง เนองจากชองทใบมด 2 ใบทสบกน มความกวางพอทจะ

สามารถสอดปลาแผนทซอนกน 3 แผนเขาเครองตดเสน และสามารถตดเสนได ซงจะท าใหก าลงการ

ผลตของกจกรรมการตดเสนเพมขน และเวลาปฏบตงานของกจกรรมการตดเสนลดลง

2) กจกรรมการจดเสน เปนกจกรรมทท าเพอใหปลาเสนทอยในถงเรยงกนเปน

เสนตรง มความสงสม าเสมอ และกระจายเตมถง ในปจจบนกจกรรมการจดเสนมวธการท างาน คอ

พนกงานจะท าการจดเสนหลงจากทบรรจปลาเสนในถง โดยท าการเคาะและขยถงปลาเสน เพอท าให

ปลาเสนทอยในถงเรยงกนเปนระเบยบและมลกษณะปรากฏตามทตองการ ผลจากการวเคราะห

กจกรรมการจดเสน พบวา สามารถเปลยนล าดบการท างานจากเดมท าหลงจากกจกรรมการบรรจ มา

ท ากอนกจกรรมการชงน าหนก เพราะจะท าใหการจดเสนท าไดงายขน เนองจากปลาเสนจะถกจดวาง

อยในชอน พนกงานเพยงแคจดปลายเสนใหเทากน และขยบเสนปลาเสนใหเรยงกนเปนเสนตรง เมอ

บรรจปลาเสนใสถงจะท าใหไดปลาเสนทมลกษณะปรากฏตามตองการ ปลายเสนยาวสม าเสมอ และ

กระจายเตมถง นอกจากน ยงพบวา การทปลายเสนของปลาเสนเรยงกนอยางเปนระเบยบกอนการ

บรรจ จะท าใหการบรรจปลาเสนใสถงจะท าไดงายและรวดเรวขนอกดวย

122

P

age1

22

ผลจากการปรบปรงกจกรรมดงกลาว จะท าใหวธการท างานในขนตอนยอยของการตด

เสนเปลยนแปลงไปจากวธการเดม ดงแสดงในตารางท 20

ตารางท 20 การเปรยบเทยบขนตอนยอยการตดเสนดวยวธการท างานกอนการปรบปรงและหลงการ

ปรบปรงโดยการเปลยนวธการท างาน

กอนการปรบปรง หลงการปรบปรง

1. หยบปลาแผนวางบนเครองตดครงละ 2 แผน 1. หยบปลาแผนวางบนเครองตดครงละ 3 แผน

2. ตดเสนครงละ 2 แผน 2. ตดเสนครงละ 3 แผน

3. แบงใสชอน 3. แบงใสชอน

4. ชงน าหนก 4. จดเสน

5. บรรจลงถง 5. ชงน าหนก

6. จดเสน 6. บรรจใสถง

หลงจากเสนอแนวทางในการปรบปรงวธการท างานในขนตอนยอยการตดเสน ไดท า

การฝกใหพนกงานทดลองท างานดวยวธการใหม และจบเวลาการปฏบตงานของพนกงานเปนจ านวน

50 ซ า ไดขอมลเวลาปฏบตงานของแตละกจกรรม ดงแสดงในตารางท 21

123

P

age1

23

ตารางท 21 การเปรยบเทยบเวลาปฏบตงานกอนการปรบปรงและหลงการปรบปรงโดยการเปลยน

วธการท างาน

กอนการปรบปรง เวลาปฏบตงาน (วนาท/ถง)

หลงการปรบปรง เวลาปฏบตงาน (วนาท/ถง)

1. หยบปลาแผนวางบนเครองตดครงละ 2 แผน

2.13 ± 0.32 1. หยบปลาแผนวางบนเครองตดครงละ 3 แผน

1.42 ± 0.22

2. ตดเสนครงละ 2 แผน 2.37 ± 0.83 2. ตดเสนครงละ 3 แผน 1.58 ± 0.5 3. แบงใสชอน 3.00 ± 0.7 3. แบงใสชอน 3.08 ± 0.75 4. ชงน าหนก 6.29 ± 1.86 4. จดเสน 3.11 ± 1.34 5. บรรจใสถง 6.08 ± 1.45 5. ชงน าหนก 6.01 ± 0.5 6. จดเสน 7. จดวางในตะกรา

5.00 ± 0.6 1.05 ± 0.02

6. บรรจใสถง 7. จดวางในตะกรา

4.99 ± 0.56 1.05 ± 0.02

รวม 25.92 รวม 21.24

หลงท าการปรบปรงตามวธการท างาน ท าใหสามารถลดเวลาการท างานของ

กจกรรมในขนตอนยอยการตดเสนได 4 กจกรรม ไดแก

- กจกรรมหยบปลาแผนวางบนเครองตดเสน ลดลงจาก 2.13 วนาทตอถง เปน

1.42 วนาทตอถง

- กจกรรมการตดแผน ลดลงจาก 2.37 วนาทตอถง เปน 1.58 วนาทตอถง

- กจกรรมการบรรจใสถง ลดลงจาก 6.08 วนาทตอถง เปน 4.99 วนาทตอถง

- กจกรรมการจดเสน ลดลงจาก 5.00 วนาทตอถง เปน 3.11 วนาทตอถง

ซงสงผลใหเวลาปฏบตงานรวมในขนตอนยอยของการตดเสนลดลงจาก 25.92

วนาทตอถงเปน 21.24 วนาทตอถง การทเวลาปฏบตงานในขนตอนยอยของการตดเสนลดลง จะ

สงผลใหเวลาการปฏบตงานรวมของทงขนตอนการบรรจลดลงดวย

124

P

age1

24

5.2.3.3 การลดหรอตดกจกรรมทไมจ าเปนโดยการเปลยนขนาดของปจจยน าเขา

กจกรรมหลายกจกรรมทไมกอใหเกดคณคาในขนตอนการบรรจ สามารถตดออกได

หากปรบขนาดของปจจยน าเขาหรอปลาแผนใหน าหนกเทากบขนาดบรรจ จากการวเคราะห พบวา ม

กจกรรม 2 กจกรรมทสามารถตดออกได ซงไดแก กจกรรมการแบงปลาเสน และ กจกรรมการชง

น าหนก เพราะเมอขนาดปลาแผนเทากบขนาดบรรจแลว จะท าการตดเสนครงละ 1 แผน ท าให

พนกงานสามารถบรรจปลาเสนใสชอนบรรจทนท โดยไมตองแบงปลาเสนและชงน าหนก อยางไรก

ตาม การแกปญหาตามแนวทางน เปนการเปลยนปจจยน าเขาของขนตอนการบรรจ แตตองไปท าการ

ปรบแกทขนตอนกอนหนา คอ ขนตอนการขนรป อกทงการปรบปจจยน าเขา นอกจากจะสงผลตอ

การตดกจกรรมทไมกอใหเกดคณคาแลว ยงสงผลใหตองมการปรบวธการท างานของกจกรรมอนให

สอดคลองกบปจจยน าเขาใหมดวย รายละเอยดของการด าเนนงาน มดงน

1) การปรบขนาดของปลาแผนใหเทากบน าหนกบรรจ

ปลาแผนจากขนตอนการขนรปในปจจบน มความสงหรอยาว 21 เซนตเมตร กวาง

44 เซนตเมตร หนา 0.12 เซนตเมตร และมน าหนกเฉลยเทากบ 60 กรม/แผน ทความชนเฉลยรอยละ

13 การปรบขนาดของปลาแผนใหเทากบขนาดบรรจท 68 กรม/แผน จะตองปรบการตดแผนใน

ขนตอนการขนรป ซงสามารถท าไดโดยการปรบความกวาง ความสงหรอความยาว และความหนา แต

เนองจากความกวางของปลาแผนถกควบคมจากความกวางของลกกลง ความกวางของปลาแผนจงไม

สามารถปรบได ดงนน ปจจยทเปลยนแปลงได ม 2 ปจจยคอ ความสงหรอความยาวของปลาแผน

และ ความหนาของปลาแผน โดยการปรบความสงหรอความยาวของปลาแผน จะตองมความยาวไม

เกนความยาวของซองทใชบรรจปลาเสน โดยวธการปรบความสงหรอความยาวสามารถตงคาไดท

เครองตดแผน สวนความหนาของปลาแผน จะมผลตอเนอสมผสและความนมของผลตภณฑ หาก

ตองการปรบความหนาของปลาแผน จะตองปรบความหนาใหอยในชวง 0.12 - 0.13 เซนตเมตร

วธการปรบความหนาท าไดโดยการเพมหรอลดระยะหางระหวางใบมดกบผวลกกลง อยางไรกตาม

จากการระดมสมองรวมกบทมงาน พบวา เพอใหผลตภณฑปลาแผนมเนอสมผสและความนมคงเดม

จงจะท าการปรบเฉพาะความสงหรอความยาวของปลาแผน

125

P

age1

25

การค านวณหาขนาดปลาแผนใหม จะใชสตรการค านวณหาความหนาแนนมา

ประยกตใชเพอหาปรมาตรและน าหนก เนองจากความหนาแนนจะมผลตอเนอสมผสและการพองตว

ของปลาแผน การปรบขนาดของปลาแผนใหมจงตองก าหนดความหนาแนนของปลาแผนใหเทากบ

ความหนาแนนเดม ดงนน จงตองค านวณหาความหนาแนนของปลาแผนขนาดเดม เพอน าคาความ

หนาแนนเดมไปค านวณหาปรมาตรและน าหนกของปลาแผนทตองการ การค านวณแสดงรายละเอยด

ดงน

ขนาดของปลาแผนปจจบน

น าหนก = 60 กรม/แผน

สง x กวาง X หนา = 21 x 44 x 0.12

= 111 ซม3

D = m/v

= 60/111

= 0.54 กรม/ ซม3

ดงนน ปลาแผนปจจบนมความหนาแนนเทากบ 0.54 กรม/ ซม3 แสดงวา หาก

ตองการปรบขนาดของปลาแผน ตองมการก าหนดความหนาแนนของปลาแผนใหเทากบ 0.54 กรม /

ซม3 เพอใหปลาแผนมเนอสมผสและการพองตวเหมอนเดม และหาปรมาตรจากน าหนกทตองการ คอ

68 กรม/แผน

ขนาดปลาแผนทตองการ

น าหนก = 68 กรม/แผน

D = m/v

V = m/D

= 68/0.54

= 125.93 ซม3

ดงนน หากตองการปลาแผนทมน าหนก 68 กรม/แผน ทความหนาแนนคงท แสดง

วา ปรมาตรของปลาแผนจะตองเทากบ 125.93 ซม3

126

P

age1

26

จากขอมลทกลาวมาแลวในขางตน การปรบขนาดของปลาแผนจะท าการปรบความ

สงหรอความยาวเทานน สวนความกวางและความหนาจะก าหนดใหคงท การค านวณหาความสงของ

ปลาแผน แสดงดงน

ความสงของปลาแผนใหม

V = สง x กวาง X หนา

125.93 = 44 x สง x 0.12

สง = 23.85 ซม

จากการค านวณขางตน แสดงใหเหนวาควรปรบความสงของปลาแผนใหเทากบ

23.85 ซม ความกวางและความหนาเทาเดม คอ 44 และ 0.12 ซม ตามล าดบ จงจะไดปลาแผนทม

น าหนก 68 กรม/แผน

2) การเปลยนวธการท างานในขนตอนยอยของการตดเสน

การเปลยนขนาดของปจจยน าเขาหรอขนาดของปลาแผน จาก 60 กรม/แผน เปน

68 กรม/แผน ในขนตอนการขนรป สงผลใหสามารถตดกจกรรมทไมจ าเปนในขนตอนยอยของการตด

เสน และการเปลยนแปลงวธการท างานของกจกรรมในขนตอนยอยของการตดเสน ดงน

ก. กจกรรมการตดเสน ซงเดมมวธการท างาน คอ พนกงานจะหยบปลาแผนทซอน

กน 2 แผน สอดเขาเครองตดเสน หลงจากทมการปรบขนาดปลาแผนใหเทากบขนาดบรรจแลว

วธการท างานของกจกรรมการตดเสนจะมการเปลยนแปลงไปจากวธการเดม คอ จะท าการตดเสนครง

ละ 1 แผน เพอใหสามารถตดเสนแลวหยบปลาเสนใสชอนปลาเสนไดทนท

ข. กจกรรมการแบงปลาเสน เปนกจกรรมทท าเพอแบงปลาเสนใสชอนบรรจปลาเสน

โดยจะแบงปลาเสนออกเปนก าๆ ใหมน าหนกใกลเคยงกบน าหนกบรรจมากทสด หลงจากทมการปรบ

ขนาดปลาแผนใหเทากบขนาดบรรจแลว กจกรรมการแบงปลาเสนจะสามารถตดออกได เนองจาก

ปลาแผนจะถกตดทละแผนและหยบใสชอนปลาเสนทนท โดยทไมน ามากองรวมกนเหมอนวธการเดม

ค. กจกรรมการชงน าหนก เปนกจกรรมทท าเพอปรบน าหนกปลาเสนใหไดอยในชวง

ขอก าหนดน าหนกบรรจ โดยมวธการท างาน คอ พนกงานจะชงน าหนกปลาเสนรวมชอนบรรจและ

127

P

age1

27

ปรบน าหนกใหอยในชวง 187 – 188 กรม หลงจากทมการปรบขนาดปลาแผนใหเทากบขนาดบรรจ

แลว กจกรรมการชงน าหนกจะสามารถตดออกได แตจากการประชมรวมกบทมงานของฝายผลต เพอ

ความมนใจในคณภาพของผลตภณฑจะยงคงมกจกรรมการชงน าหนกอย แตจะเปนการชงน าหนกเพอ

การทวนสอบเทานน ซงจะสงผลใหเวลาการปฏบตงานของกจกรรมการสมชงน าหนกลดลง

ผลจากการปรบปรงกจกรรมดงกลาว จะท าใหวธการท างานในขนตอนยอยของการ

ตดเสนเปลยนแปลงไปจากวธการเดม ดงแสดงในตารางท 22

ตารางท 22 การเปรยบเทยบขนตอนยอยของการตดเสนกอนการปรบปรงและหลงการปรบปรงโดย

การเปลยนขนาดของปจจยน าเขา

กอนการปรบปรง หลงการปรบปรง

1. หยบปลาแผนวางบนเครองตดครงละ 2 แผน 1. หยบปลาแผนวางบนเครองตดครงละ 2 แผน

2. ตดเสนครงละ 2 แผน 2. ตดเสนครงละ 1 แผน

3. แบงปลาเสน 3. จดเสน

4.ชงน าหนก 4.ชงน าหนกเพอการทวนสอบ

5.บรรจใสถง 5.บรรจใสถง

6. จดเสน

หลงจากเสนอแนวทางในการปรบปรงวธการท างานในขนตอนยอยการตดเสน ไดท า

การฝกใหพนกงานทดลองท างานดวยวธการใหม และจบเวลาการปฏบตงานของพนกงานเปนจ านวน

50 ซ า ไดขอมลเวลาปฏบตงานของแตละกจกรรม ดงแสดงในตารางท 23

128

P

age1

28

ตารางท 23 การเปรยบเทยบเวลาปฏบตงานกอนการปรบปรงและหลงการปรบปรงโดยการเปลยน

ขนาดของปจจยน าเขา

กอนการปรบปรง เวลาปฏบตงาน (วนาท/ถง)

หลงการปรบปรง เวลาปฏบตงาน (วนาท/ถง)

1. หยบปลาแผนวางบนเครองตดเสนครงละ 2 แผน

2.13 ± 0.32 1. หยบปลาแผนวางบนเครองตดเสนครงละ 2 แผน

2.13 ± 0.32

2. ตดเสนครงละ 2 แผน 2.37 ± 0.83 2. ตดเสนครงละ 1 แผน 4.25 ± 0.65 3. แบงใสชอน 3.00 ± 0.7 3. จดเสน 2.44 ± 0.75 4. ชงน าหนก 6.29 ± 1.86 4. ชงน าหนก 1.45 ± 0.20 5. บรรจลงถง 6.08 ± 1.45 5. บรรจลงถง 5.49 ± 0.96 6. จดเสน 5.00 ± 0.6 6. ใสตะกรา 1.09 ± 0.05 7. ใสตะกรา 1.05 ± 0.02

รวม 25.92 รวม 16.85

หลงท าการปรบปรงตามวธการท างาน ท าใหสามารถลดเวลาการท างานของ

กจกรรมในขนตอนยอยการตดเสนได 4 กจกรรม ไดแก

- กจกรรมการแบงปลาเสน ลดลงจาก 3.00 วนาทตอถงเปน 0 วนาทตอถง

- กจกรรมการชงน าหนก ลดลงจาก 6.29 วนาทตอถงเปน 1.45 วนาทตอถง

- กจกรรมการจดเสน ลดลงจาก 5.00 วนาทตอถงเปน 2.44 วนาทตอถง

สงผลใหเวลาปฏบตงานรวมในขนตอนยอยการตดเสนลดลงจาก 25.92 วนาทตอถง

เปน 16.85 วนาทตอถง การทเวลาปฏบตงานในขนตอนยอยของการตดเสนลดลง จะสงผลใหเวลา

การปฏบตงานรวมของทงขนตอนการบรรจลดลง

5.3 การก าหนดวธการท างานมาตรฐานส าหรบขนตอนการบรรจ

การท างานใหเปนมาตรฐาน คอ การก าหนดวธการท างานของพนกงานแตละคน ให

มวธการท างานในแบบเดยวกน เพอใหพนกงานสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพและบรรล

เปาหมายของโรงงานกรณศกษา การก าหนดวธการท างานในขนตอนการบรรจใหเปนมาตรฐาน

ประกอบดวย 1) การก าหนดวธการท างานทเปนมาตรฐาน เพอใหพนกงานทกคนมวธการท างานแบบ

129

P

age1

29

เดยวกน 2) การก าหนดมาตรฐานการมอบหมายงาน เพอใหพนกงานแตละคนมภาระงานทสมดลกน

และ 3) การก าหนดมาตรฐานผลการปฏบตงาน เพอใหพนกงานท างานบรรลเปาหมายของงานนน

รายละเอยดดงของการด าเนนงานมดงน

5.3.1 การก าหนดวธการท างานทเปนมาตรฐาน

การก าหนดวธการท างานทเปนมาตรฐาน ท าโดยจดท าคมอมาตรฐานการปฏบตงาน

ขนตอนการบรรจซงประกอบดวยรายละเอยดเกยวกบวธการท างานของแตละกจกรรม คมอทจดท า

ขนนน เพอใหหวหนางานใชอบรมพนกงานเกาใหมวธการท างานทถกตอง เหมอนกน และใชอบรม

พนกงานใหมกอนเรมปฏบตงานใหสามารถเขาใจวธการท างานไดงาย รวดเรว และถกตอง การจดท า

มาตรฐานในการท างาน จะท าใหพนกงานมวธการท างานในแบบเดยวกนและเพอใหพนกงานสามารถ

ท างานไดอยางมประสทธภาพมากทสด

5.3.2 การก าหนดมาตรฐานการมอบหมายงาน

การท างานในขนตอนการบรรจ มการแบงเปนสถานงาน ซงมความจ าเปนตองก าหนด

มาตรฐานการมอบหมายงานในพนกงานในแตละสถาน เพอจดการใหแตละสถานงานมภาระงานท

เทากน โดยการก าหนดจ านวนพนกงานปฏบตการใหเทากน และมการมอบหมายงานหรอแบงงานให

พนกงานแตละคนอยางเทาเทยมกน เพอใหแตละสถานงานสามารถผลตชนงานไดเทากน โดย

ท าการศกษารปแบบการมอบหมายงานในปจจบน แลวคดเลอกการมอบหมายงานทดทสด เพอ

ก าหนดเปนมาตรฐานการมอบหมายงาน แสดงดงรายละเอยดตอไปน

1) รปแบบการมอบหมายงานในปจจบน

การท างานของแตละสถานงานตดเสนในปจจบน มการใชจ านวนพนกงานในการ

ท างานทแตกตางกน 3 แบบ คอ แบบทใชพนกงาน 2 คน แบบทใชพนกงาน 3 คน และ แบบทใช

พนกงาน 4 คน สงผลใหการท างานแตละแบบมการมอบหมายงานใหพนกงานทแตกตางกนและภาระ

งานของพนกงานแตละคนจะไมเทากน (ตารางท 24) ท าใหประสทธภาพการท างานของแตละสถาน

งานแตกตางกน

130

P

age1

30

ตารางท 24 การมอบหมายงานและภาระงานของพนกงานในขนตอนยอยการตดเสน

การมอบ

หมายงาน

ภาระงานของพนกงานแตละคน

คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4

พนกงาน 2 คน หยบปลาวางบนเครองตดเสน

ตดเสน

แบงปลาเสน

จดเสน

ชงน าหนก

บรรจลงถง

จดวางในตะกรา

-

-

พนกงาน 3 คน หยบปลาวางบนเครองตดเสน

ตดเสน

แบงปลาเสน

จดเสน

ชงน าหนก

บรรจลงถง

จดวางในตะกรา

-

พนกงาน 4 คน หยบปลาวางบนเครองตดเสน

ตดเสน

แบงปลาเสน

จดเสน

ชงน าหนก

บรรจลงถง

จดวางในตะกรา

บรรจลงถง

จดวางในตะกรา

ปจจบนจ านวนพนกงานปฏบตงานของขนตอนยอยตดเสน ม 7 คน โดยมรปแบบ

การท างาน 2 แบบ คอ แบบท 1 : ตดเสน 3 สถานงาน คอ สถานงานท 1 และ 2 ใชพนกงาน 2 คน

สวนสถานงาน 3 ใชพนกงาน 3 คน และ แบบท 2 : ตดเสน 2 สถานงาน สถานงานท 1 ใชพนกงาน

3 คน สถานงานท 2 ใชพนกงาน 4 คน รายละเอยดแสดงดงภาพท 19 และ 20 ตามล าดบ

ภาพท 19 รปแบบการปฏบตงานของพนกงานในขนตอนยอยของการตดเสนแบบท 1

ใชพนกงาน 2 คน ใชพนกงาน 2 คน ใชพนกงาน 3 คน

131

P

age1

31

ภาพท 20 รปแบบการปฏบตงานของพนกงานในขนตอนยอยของการตดเสนแบบท 2

2) การคดเลอกการมอบหมายงานทมประสทธภาพสงทสดเพอก าหนดเปนมาตรฐาน

การคดเลอกวธการการมอบหมายงานทเหมาะสมทสดของขนตอนยอยการตดเสน

จะพจารณาจากเวลาในการปฏบตงานและเวลาวางงานของพนกงานทนอยทสด รวมกบผลตภาพ

แรงงานของพนกงานทมคามากทสด ขอมลเวลาในการปฏบตงานของแตละกจกรรมและขอมลผลต

ภาพแรงงาน ดงตารางท 25 และ 26 ตามล าดบ

ตารางท 25 เวลาในการปฏบตงานของแตละกจกรรมในขนตอนยอยการตดเสน

การมอบหมายงาน เวลาปฏบตงานของแตละกจกรรม (s/bag) เวลาวางงาน (s)

เวลา (s) การตดเสน แบงใสชอน ชงน าหนก ใสถง

1. พนกงาน 2 คน 5.05 2.95 7.71 8.79 6.92 31.42 2. พนกงาน 3 คน 4.73 3.00 6.29 8.65 1.44 24.11 3. พนกงาน 4 คน 5.01 3.13 7.56 7.81 4.26 27.77

ขอมลในตารางท 25 แสดงเวลาปฏบตงานของแตละกจกรรม พบวา

- การมอบหมายงานใหพนกงาน 2 คน ใชเวลาปฏบตงานในขนตอนยอยการตดเสน

ทงหมด 31.42 วนาทตอถง และพนกงานมเวลาวางงาน 6.92 วนาทตอถง ซงเกดจากการทพนกงาน

คนท 2 ตองรอคอยงานจากพนกงานคนท 1

- การมอบหมายงานใหพนกงาน 3 คน ใชเวลาในขนตอนยอยการตดเสนทงหมด

24.11 วนาทตอถง และพนกงานมเวลาวางงาน 1.44 วนาทตอถง ซงเกดจากการทพนกงานคนท 2

ตองรอคอยงานจากพนกงานคนท 1 และ

ใชพนกงาน 4 คน ใชพนกงาน 3 คน

132

P

age1

32

- การมอบหมายงานใหพนกงาน 4 คน ใชเวลาในขนตอนยอยการตดเสนทงหมด

27.77 วนาทตอถง เวลารอคอย 4.26 วนาทตอถง ซงเกดจากการทพนกงานคนท 2 ตองรอคอยงาน

จากพนกงานคนท 1 และ มพนกงานวางงาน 1 คน คอพนกงานคนท 3 หรอ 4 จะวางงานสลบกนใน

แตละรอบ

ปรมาณสนคาทผลตไดสามารถน ามาค านวณคาผลตภาพแรงงาน เพอวเคราะหความ

คมคาของการใชประโยชนจากแรงงาน ขอมลผลตภาพแรงงานจากการมอบหมายงานแตละแบบ

แสดงดงตารางท 26

ตารางท 26 ผลตภาพแรงงานของวธการมอบหมายงานแตละแบบ

วธการการมอบหมายงาน

จ านวนพนกงาน (คน)

ปรมาณทบรรจได (ถง/ชวโมง)

ผลตภาพแรงงาน (ถง/คน-ชวโมง)

1. พนกงาน 2 คน 2 158 79 2. พนกงาน 3 คน 3 304 101 3. พนกงาน 4 คน 4 310 78

จากขอมลในตารางท 25 ซงแสดงผลตภาพแรงงานของพนกงาน มหนวยเปนถงตอ

คนตอชวโมง ซงพบวา วธการมอบหมายงานทมพนกงานจ านวน 3 คนประจ าแตละสถานงาน จะมคา

ผลตภาพแรงงานมากทสด คอ 101 ถงตอคนตอชวโมง ดงนนจากขอมลขางตน จงสรปไดวา การ

มอบหมายงานใหพนกงาน 3 คน ในขนตอนยอยการตดเสน เปนวธการทเหมาะสมทสด เนองจากใช

เวลาในการปฏบตงานนอยทสด และมผลตภาพแรงงานมากทสด เพอก าหนดเปนมาตรฐานการ

มอบหมายงานในขนตอนยอยการตดเสน

5.3.3 การก าหนดมาตรฐานผลการปฏบตงาน (Performance Standard)

การก าหนดมาตรฐานการปฏบตงานจะเปนการท าขอตกลงรวมกนระหวางผบงคบ

บญชากบผใตบงคบบญชาในงานทตองปฏบต โดยจะมกรอบในการพจารณาก าหนดมาตรฐานหลายๆ

ดานดวยกน อาท ดานปรมาณ คณภาพ ระยะเวลา คาใชจาย หรอพฤตกรรมของผปฏบตงาน การ

ก าหนดมาตรฐานการปฏบตงาน สามารถท าไดโดยค านวณจากขอมลรอบเวลากรผลตของขนตอนยอย

การตดเสน ซงพบวา การท างานในขนตอนยอยการตดเสน มรปแบบการท างานของแตละกจกรรม

133

P

age1

33

เปนการท างานอยางตอเนอง กลาวคอ เมอพนกงานคนแรกท างานชนแรกเสรจสน ไมตองรอให

พนกงานคนสดทายท าชนงานแรกในกจกรรมสดทายเสรจสน แตพนกงานคนแรกสามารถเรมท างาน

ชนท 2 ไดทนทเมอท างานชนแรกแลวเสรจ จากขอมลรอบเวลาการผลตในขนตอนยอยการตดเสน

เทากบ 24.11 วนาทตอถง แตเนองจากแตละกจกรรมมการท างานทซอนทบกน ท าใหรอบแรกของ

การผลตชนงานแรกใชเวลา 24.11 วนาทตอถง และรอบเวลาการผลตชนงานถดไป จะไดชนงาน

ออกมาในทกๆ 8.65 วนาท จนครบเวลา 1 ชวโมง คดเปน 414 ถงตอชวโมง หรอเทากบปรมาณ

ผลผลต 28.15 กโลกรม

อยางไรกตาม ปรมาณผลผลตทไดจากการศกษาเปนการเกบขอมลหลงฝกให

พนกงานท างานดวยวธการแบบใหมในระยะเวลาสน ทงนเมอพนกงานเกดทกษะ ปรมาณผลผลตทได

จงมคาสงขน จงท าการก าหนดมาตรฐานผลงานปฏบตงานใหมคาสงกวาคาเฉลยและใหได ตาม

เปาหมายของโรงงานกรณศกษา โดยก าหนดปรมาณงานใหพนกงานในขนตอนยอยการตดเสนเทากบ

30 กโลกรมตอชวโมง

หลงจากทมการก าหนดมาตรฐานผลการปฏบตงานในขนตอนยอยการตดเสน จะท า

ใหพนกงานในจดงานน ทราบปรมาณงานทพนกงานตองรบผดชอบรวมกน ท าใหพนกงานมความ

กระตอรอรนในการท างาน เพอทจะท างานไดบรรลเปาหมายทตงไว ซงเมอก าหนดมาตรฐานผลการ

ปฏบตงานในขนตอนยอยการตดเสนแลว จะตองมมาตรการควบคมเพอใหพนกงานสามารถท างาน

บรรลเปาหมายไดตลอดชวงของการท างาน โดยใหหวหนางานตรวจเชคทกๆ 1 ชวโมง และใหมการ

เบกถงบรรจปลาเสน 450 ใบตอชวโมง ดงนน สามารถสรปไดวา การก าหนดมาตรฐานผลการ

ปฏบตงานใหเทากบ 30 กโลกรมตอชวโมง จะท าใหก าลงการผลตของขนตอนการบรรจเพมขนจน

สามารถตอบสนองความตองการของลกคาได

134

P

age1

34

6. แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคตของกระบวนการผลตปลาเสน

เพอแสดงผลลพธของการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสนทจะเกดขนในอนาคต

จากการน าแนวทางการปรบปรงทง 3 แนวทาง มาประยกตใช จงไดจดท าแผนภาพกระแสคณคา

แสดงสถานะอนาคต โดยใชขอมลกระบวนการจากการทดลอง แผนภาพทไดแสดงดงภาพท 21

จากแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคตของกระบวนการผลตปลาเสน พบวา

รอบเวลาการผลตรวมของกระบวนการผลตเทากบ 1.89 นาท เวลาน าของการผลตเทากบ 29.45

นาท และก าลงการผลตของกระบวนการเทากบ 515.73 กโลกรมตอวน ดงนน สามารถสรปไดวา ผล

การประยกตใชแนวทางในการปรบปรงทงหมด นาจะเพยงพอทจะสงผลใหกระบวนการผลตปลาเสน

เกดการไหลอยางตอเนอง และมก าลงการผลตเพมขนจนสามารถตอบสนองตอความตองการของ

ลกคาไดอยางเพยงพอทงในปจจบนและอนาคต

อยางไรกตาม ในการน าแนวทางการปรบปรงไปประยกตใชงานจรง พบวา สามารถ

ประยกตใชไดทนทเพยงบางแนวทางเทานน ซงไดแก การลดระยะเวลาในการจดเกบปลาแผน

การออกแบบอปกรณชวยในการแจกปลาแผน การเปลยนวธการท างานในขนตอนยอยของการตดเสน

และการก าหนดวธการท างานมาตรฐานส าหรบขนตอนการบรรจ ในขณะท การลดหรอตดกจกรรมท

ไมจ าเปนโดยการเปลยนขนาดของปจจยน าเขา ยงไมสามารถประยกตใชไดทนท เนองจากขอจ ากด

ของโรงงานกรณศกษาดานความสม าเสมอของคณภาพปลาแผน ผลการปรบปรงจะเสนอในล าดบ

ถดไป

Pag

e13

5

ภาพท 21 แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคตของกระบวนการผลตปลาเสน

135

136

P

age1

36

7. การประเมนประสทธผลหลงการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

7.1 ผลการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

1) การปรบปรงในขนตอนการจดเกบปลาแผน

การปรบปรงในขนตอนการจดเกบปลาแผน โดยการลดระยะเวลาในการจดเกบปลา

แผนจาก 720 นาท เปน 120 นาท จะท าใหรอบเวลาการผลตของขนตอนการจดเกบลดลงจาก 0.52

นาท/กโลกรมวตถดบ เปน 0.09 นาท/กโลกรมวตถดบ นอกจากน ยงพบวาการจดเกบปลาแผนตาม

ระยะเวลาทก าหนดใหม คอ 120 นาท ใหปลาแผนทมความชนและปลาแผนทมคณลกษณะปรากฏ

ตามทตองการ แสดงใหเหนวา ระยะเวลาการจดเกบดงกลาวสามารถน ามาใชไดจรง

นอกจากน รถเขนทออกแบบใหมไดน ามาประยกตใชในขนตอนการจดเกบเพอบรรจ

ปลาแผน จะท าใหพนกงานมการขนยายเพมขนเนองจากรถเขนทออกแบบใหมสามารถบรรจปลาแผน

ไดนอยกวารถเขนแบบเดม แตการใชรถเขนแบบใหมจะท าใหทราบน าหนกของปลาแผนทบรรจใน

รถเขนแตละคน

2) การปรบปรงในขนตอนการบรรจ

การปรบปรงวธการท างานในขนตอนการบรรจ โดยการประยกตใชอปกรณชวยใน

การแจกปลาแผน การเปลยนวธการท างานในขนตอนยอยของการตดเสน และการก าหนดมาตรฐาน

ในการท างานในขนตอนการบรรจ ไดถกประยกตใชตงแตวนท 3 มถนายน ถง 27 มถนายน 2557

และบนทกขอมลกระบวนการหลงการปรบปรง ผลการด าเนนงานพบวา เวลาการปฏบตงานลดลงจาก

34.19 วนาทตอถง เปน 28.50 วนาทตอถง สงผลใหก าลงการผลตของขนตอนการบรรจเพมขนจาก

396.20 กโลกรมตอวน เปน 580.01 กโลกรมตอวน และเมอเปรยบเทยบกบก าลงการผลตทน าเสนอ

ในแผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะอนาคตซงเทากบ 515.73 กโลกรมตอวน กบก าลงการผลตทได

หลงปรบปรง พบวา หลงจากทมการปรบปรงก าลงการผลตของกระบวนการสงขน ทงนเนองจาก

พนกงานบรรจเรมมทกษะและความช านาญในการปฏบตงาน ตามวธการท างานทก าหนดในวธการ

ท างานมาตรฐาน รวมทงการก าหนดมาตรฐานผลการปฏบตงานและมมาตรการควบคมการท างาน

ของพนกงาน ผลจากก าลงการผลตทเพมขน ท าใหผลตภาพแรงงานของพนกงานในขนตอนการบรรจ

เพมขนจาก 380 ถงตอชวโมง เปน 427 ถงตอชวโมง

137

P

age1

37

7.2 ประเมนประสทธผลหลงการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน

จากขอมลกระบวนการผลตปลาเสนหลงการปรบปรง น ามาจดท าแผนภาพกระแส

คณคาแสดงสถานะปจจบนหลงการปรบปรง พรอมทงประเมนผลการด าเนนการดวยตวชวดผลลพธ

ของลน เชน ก าลงการผลต รอบเวลาการผลต และผลตภาพแรงงาน แสดงรายละเอยด ดงน

7.2.1 แผนภาพกระแสคณคาแสดงสถานะปจจบนหลงปรบปรง

ผลลพธจากการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน ไดถกสรางเปนแผนภาพกระแส

คณคาแสดงสถานะปจจบนหลงปรบปรง (ภาพท 22) เพอแสดงใหเหนภาพรวมของทงกระบวนการ

หลงการปรบปรง

7.2.2 ประเมนประสทธผลของแนวทางการปรบปรงดวยตวชวดผลของลน

การประเมนผลการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสนดวยระบบการผลตแบบลน

พจารณาจากตวชวดผลลพธของลน ไดแก ก าลงการผลต รอบเวลาการผลต และผลตภาพแรงงาน ดง

แสดงรายละเอยดตอไปน

1) ก าลงการผลตของกระบวนการ

การปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสนดวยแนวคดของลนท าใหก าลงการผลตของ

กระบวนการเพมจาก 396.20 กโลกรมตอวน เปน 544.05 กโลกรมตอวน หรอ เพมขนคดเปน 37.31

% ผลการปรบปรงดงกลาวท าใหโรงงานกรณศกษา สามารถสงมอบสนคาใหกบลกคาไดตรงเวลา และ

เพมความพงพอใจใหกบลกคา นอกจากนยงสามารถรองรบตอการขยายตลาดผลตภณฑปลาเสนใน

อนาคตทจะเพมสงถง 500 กโลกรมตอวน

138

Pag

e13

8

ภาพท 22 แผนภาพกระแสคณคาแสดงปจจบนหลงปรบปรงของกระบวนการผลตปลาเสน

139

P

age1

39

ภาพท 23 การเปรยบเทยบก าลงการผลตกอนและหลงการปรบปรง

2) รอบเวลาการผลตและเวลาน าของกระบวนการ

การปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน ท าใหรอบเวลาการผลตลดลงจาก 2.46 นาท

เปน 1.85 นาท หรอลดลงคดเปน 24.79% ในขณะทเวลาน าของกระบวนการลดลงจาก 178.38 นาท

ตอกโลกรม เปน 0 นาทตอกโลกรม หรอลดลงคดเปน 100% ซงจากการทมเวลาน าของกระบวนการ

เทากบศนย แสดงใหเหนวากระบวนการมการไหลอยางตอเนอง ไมมงานระหวางกระบวนการผลตใน

กระบวนการ

ภาพท 24 การเปรยบเทยบรอบเวลาการผลตกอนและหลงการปรบปรง

396.2

544.05

0

100

200

300

400

500

600

กอนปรบปรง หลงปรบปรง

กโลก

รมตอ

วน

2.46

1.85

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

กอนปรบปรง หลงปรบปรง

นาทต

อกโล

กรม

140

P

age1

40

3) ผลตภาพของแรงงาน

การปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน ท าใหจ านวนพนกงาน ลดลงจาก 20 คนเปน

18 คน ซงสงผลตอผลตภาพแรงงาน โดยพบวา ผลตภาพแรงงานของพนกงานจะเพมขนจาก 19.81

กโลกรมตอวน เปน 30.13 กโลกรมตอวน หรอเพมขนคดเปน 52.09 % ดงแสดงในภาพท 25

ภาพท 25 การเปรยบเทยบผลตภาพของแรงงานกอนและหลงการปรบปรง

หากพจารณาตนทนการผลตดานแรงงาน พบวา พนกงาน 1 คน มคาแรงขนต า 315

บาทตอวน กอนการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสนใชพนกงาน 20 คน หรอคดเปนคาแรง 6,300

บาทตอวน สามารถผลตปลาเสนได 5,827 ถงตอวน ดงนนตนทนคาแรงงานเทากบ 1.08 บาทตอถง

หลงการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสนใชพนกงานลดลงเหลอ 18 คน หรอคดเปนคาแรง 5,670

บาทตอวน สามารถผลตปลาเสนได 8,001 ถงตอวน ดงนนตนทนคาแรงงานเทากบ 0.71 บาทตอถง

ดงนน การปรบปรงกระบวนการดวยแนวคดแบบลน สงผลใหตวชวดผลลพธของลน

ทกตวมคาทดขน แสดงถงกระบวนการผลตทมประสทธภาพสงขน ดงสรปในตารางท 27

19.81

30.13

0

5

10

15

20

25

30

35

กอนปรบปรง หลงปรบปรง

กโลก

รมตอ

คนตอ

วน

141

P

age1

41

ตารางท 27 สรปการเปรยบเทยบผลดวยตวชวดผลลพธของลน

ตวชวดผลลพธ กอนปรบปรง หลงปรบปรง

1. ก าลงการผลตของกระบวนการ (กโลกรมตอวน)

396.20 544.05

2. รอบเวลาการผลตของกระบวนการ

(นาทตอกโลกรม)

2.46 1.85

3. เวลาน า (นาทตอกโลกรม) 178.38 0

4. ผลตภาพแรงงาน (กโลกรมตอวนตอคน)

19.81 30.13

7.2.3 การวเคราะหทางดานเศรษฐศาสตร

การปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน ท าการวเคราะหทางดานเศรษฐศาสตร โดย

การวเคราะหการลงทนและวเคราะหผลลพธของการปรบปรง โดยตวชวดทางการเงน

ในการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน ไดมการลงทนส าหรบจดท ารถเขนส าหรบ

บรรจปลาแผนจ านวน 4 คน มลคาการลงทนคนละ 7,000 บาท ดงนน มตนทนดานอปกรณอ านวย

ความสะดวก คดเปน 28,000 บาท

ผลลพธจากการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน สงผลใหจ านวนแรงงานลดลง

เปนจ านวน 2 คน สงผลใหสามารถประหยดคาแรงงานได 196,560 บาทตอป โดยมรายลละเอยด

การค านวณ ดงน

142

P

age1

42

ตนทนดานแรงงาน = คาแรงขนต าของพนกงาน 2 คน x จ านวนวนท

ท างานตอเดอน x 12 เดอน

= (315 x 2) x 26 x 12

= 196,560 บาทตอป

ผลลพธจากการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสน สงผลใหกระบวนการมก าลงการ

ผลตเพมขน ซงจะเปนการเพมโอกาสในการขายทมากขน และท าใหโรงงานกรณศกษามรายไดท

เพมขน เนองจากความลพธของโรงงานกรณศกษาทไมสามารถค านวณรายไดออกมาเปนตวเงน แตจะ

คดเพยงรอยละการผลตปลาเสนทเพมขน ซงพบวา โรงงานกรณศกษารอยละการผลตเพมขน 37.31

แสดงรายละเอยดการค านวณ ดงน

รอยละการผลตเพมขน = (ปรมาณปลาเสนทผลตไดหลงการปรบปรง –

ปรมาณปลาเสนทผลตไดกอนการปรบปรง) x 100

= (544.05 - 396.20) x 100

= 37.31

143

บทท 4

บทสรปและขอเสนอแนะ

1. บทสรป

กระบวนการผลตปลามกาลงการผลตต ากวาความตองการของลกคา โดยพบวา

กระบวนการผลตปลาเสนของโรงงานกรณศกษามกาลงการผลต 396.20 กโลกรมผลตภณฑตอวน

ในขณะท มความตองการของลกคาเทากบ 431 กโลกรมผลตภณฑตอวน และในอนาคตโรงงาน

กรณศกษาตองการขยายตลาดของผลตภณฑปลาเสน จงกาลงการผลตเปาหมายเทากบ 500 กโลกรม

ผลตภณฑตอวน จงไดนาหลกการผลตแบบลนมาประยกตใชในกระบวนการผลตปลาเสน

จากการระบคณคาของผลตภณฑปลาเสน เพ อคนหาและทาความเขาใจความ

ตองการท แทจรงของลกคา พบวา ลกคาตองการผลตภณฑท มคณภาพด ผานมาตรฐานรบรอง และ ม

การสงมอบตรงเวลา โดยอตราความตองการสนคาของลกคาในปจจบนเทากบ 0.47 นาทตอกโลกรม

วตถดบ และในอนาคตลกคาจะมอตราความตองการสนคาเทากบ 0.41 นาทตอกโลกรมวตถดบ

วเคราะหปญหาและระบความสญเปลาของกระบวนการผลตปลาเสน ดวยแผนภาพ

กระแสคณคาแสดงสถานะปจจบน และ การวเคราะหกระบวนกร สามารถสรปประเดนปญหาและ

ความสญเปลาท พบได 6 ประเดน คอ 1) ขนตอนการบรรจเปนจดคอขวดของกระบวนการผลต 2)

กาลงการผลตของกระบวนการต ากวาความตองการของลกคา 3) ขนตอนการจดเกบและขนตอนการ

บรรจมรอบเวลาการผลตสงกวาอตราความตองการของลกคา 4) ความสญเปลาเน องจากของเสย 5)

ความสญเปลาเน องจากการเคล อนยายเกนความจาเปน และ 6) ความสญเปลาเน องจากการ

เคล อนไหวเกนความจาเปน

แนวทางและเคร องมอท ใชในการปรบปรงปญหาและความสญเปลาในกระบวนการ

ผลตปลาเสน ไดรบการคดเลอกเพ อนาไปปฏบต ไดแก 1) การลดระยะเวลาในการจดเกบปลาแผน

ของขนตอนการจดเกบเพ อลดรอบเวลาการผลต 2) การปรบปรงวธการทางานในขนตอนการบรรจ

เพ อลดรอบเวลาการผลต ซ งจะเปนการเพ มกาลงการผลตใหสามารถตอบสนองความตองการของ

144

ลกคา และกาจดจดคอขวดของกระบวนการผลตปลาเสน และ 3) การกาหนดวธการทางานมาตรฐาน

สาหรบขนตอนการบรรจ

การลดระยะเวลาการจดเกบปลาแผนในขนตอนการจดเกบ โดยนาหลกการของ

ไอโซเทรมการดดซบความชนมาประยกตใชเพ อหาสภาวะในการจดเกบปลาแผนท เหมาะสม และทา

การจดเกบปลาแผนในระยะเวลาท จาเปนเทานน พบวา ควรจดเกบปลาแผนในหองจดเกบท ม

ความชนสมพทธรอยละ 60 เปนเวลา 120 นาท จะทาใหความชนของปลาแผนอยในชวงรอยละ

13-15 ตามขอกาหนดของผลตภณฑ

การปรบปรงวธการทางานในขนตอนการบรรจ โดยการศกษาการทางานในปจจบน

และวเคราะหกจกรรมของขนตอนการบรรจโดยใชเทคนคการตงคาถาม (5W1H ) เพ อระบจดท

สามารถปรบปรงไดตามหลกการของ ECRS จากการวเคราะหกจกรรมทง 18 กจกรรม พบวาม

กจกรรม 11 กจกรรม ท สามารถปรบปรงการทางานใหดขนได และจากการพจารณารวมกบพนกงาน

ฝายผลต พบวา ม 7 กจกรรมท สามารถนาไปปรบปรงไดทนท โดยแบงเปน การปรบปรงโดยการตด

กจกรรมท ไมจาเปนได 2 กจกรรม การปรบปรงโดยเปล ยนลาดบการทางานได 1 กจกรรม และ การ

ปรบปรงโดยทาใหงายขน 4 กจกรรม จากการปรบปรงกจกรรมดงกลาวสามารถสรปเปนแนวทางการ

ปรบปรงในขนตอนการบรรจได 3 แนวทาง คอ 1) การออกแบบอปกรณชวยในการแจกจายปลาแผน

จะทาใหรอบของการเคล อนยายลดลงจาก 66 ครงตอวน เปน 23 ครงตอวน ระยะทางในการเคล อนท

ลดลงจาก 411.90 เมตรตอวน เปน 271.66 เมตรตอวน 2) การเปล ยนวธการทางานในขนตอนยอย

ของการตดเสน ทาใหเวลาปฏบตงานในขนตอนยอยตดเสนลดลงจาก 25.92 วนาทตอถงเปน 21.24

วนาทตอถง และ 3) การลดหรอตดกจกรรมท ไมจาเปนโดยการปรบนาหนกของปลาแผนใหเทากบ

นาหนกบรรจ (68 กรม) ทาใหเวลาปฏบตงานรวมในจดงานตดเสนลดลงจาก 25.92 วนาทตอถงเปน

16.85 วนาทตอถง

การกาหนดวธการทางานมาตรฐานสาหรบขนตอนการบรรจ โดยการกาหนดวธการ

ทางานท เปนมาตรฐาน การกาหนดมาตรฐานการมอบหมายงานและการกาหนดมาตรฐานผลการ

ปฏบตงาน ทาใหกาลงการผลตในขนตอนการบรรจเพ มขนจาก 396.20 กโลกรมตอวนเปน 580.01

กโลกรมตอวน

145

ภายหลงจากการดาเนนการปรบปรงตามแนวทางท คดเลอกแลว พบวา กาลงการ

ผลตของกระบวนการผลตปลาเสนเพ มขนจาก 396.20 กโลกรมตอวน เปน 544.05 กโลกรมตอวน

หรอเพ มขนรอยละ 37.31 รอบเวลาการผลตของกระบวนการลดลงจาก 2.46 นาทตอกโลกรม เปน

1.85 นาทตอกโลกรม หรอลดลงคดเปนรอยละ 24.79 นอกจากนยงพบวาผลตภาพแรงงานของ

พนกงานเพ มขนจาก 19.81 กโลกรมตอวน เปน 30.13 กโลกรมตอวน หรอเพ มขนคดเปนรอยละ

52.09

ผลจากการนาแนวทางการปรบปรงกระบวนการผลตปลาเสนโดยการประยกตใช

หลกการผลตแบบลน ภายใตการใชทรพยากรเทาเดม ทาใหสามารถลดตนทนทางดานแรงงานลงได

196,560 บาทตอป และยงเพ มรายไดใหกบโรงงานกรณศกษาไดอกดวย

2. ขอเสนอแนะ

2.1 ควรทาการศกษาในหวขอการลดระยะการจดเกบปลาแผนอยางละเอยด โดยทาการวคคาวอ

เตอรแอคทวตของผลตภณฑปลาเสนท ทาไดจรงในแตละชด เพ อจะใชเปนขอมลในการกาหนดสภาวะ

จดจดเกบปลาแผนไดอยางเหมาะสม

2.2 หากตองการนาแนวทางการลดหรอตดกจกรรมท ไมจาเปนโดยการเปล ยนขนาดของปจจย

นาเขามาประยกตใช ควรมการศกษาในขนตอนการขนรปอยางละเอยด เพ อใหปลาแผนท ผลตได ม

นาหนกเทากนทกแผน

2.3 การนาแนวทางการปรบปรงดวยระบบการผลตแบบลนไปประยกตใชจะตองใหสาคญในเร องการควบคม และการตรวจสอบการตดตามสถานะของผลการดาเนนงานอยางจรงจง เพ อรกษาสภาพการปรบปรงใหอยในระยะยาว

146

เอกสารอางอง

กลาณรงค ศรรอต และ เกอกล ปยะจอมขวญ . 2543. เทคโนโลยของแปง . พมพครงท 2.

ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ.

เกยรตขจร โฆมานะสน. 2550. Lean: วถแหงการสรางคณคาสองคกรทเปนเลศ. พมพครงท 1 (ชนรดา อนเทยง, บรรณาธการ). หนา 6-24. บรษทพงษวรนการพมพ จ ากด. กรงเทพฯ.

คณาจารยภาควชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร . 2546. วทยาศาสตรและเทคโนโลยการ อาหาร. พมพครงท 4. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ.

จารย ไฝบญจนทร. 2556. การปรบปรงกระบวนการผลตปลาทนาบรรจขวดแกวดวยการผลต แบบลน. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครรนทร.

จตวฒน ธวชธาดา. 2553. การปรบปรงงานโดยบรณาการแนวคดลนและเครองมอซกซ ซกมา : กรณศกษาโรงงานตวอยาง. วทยานพนธวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ชยยศ สนตวงษ. 2546. การบรหารการผลต. บรษท ประชมชาง จ ากด. กรงเทพฯ

ณฐพล สพรรณ และ สรรฐตชย ชวสทธศลป. 2554. การปรบปรงประสทธภาพการผลตแผนครสตลแบลงค โดยการใชระบบการผลตแบบลน. รายงานการประชมวชาการคร งท 12. ณ มหาวทยาลยขอนแกน. 21-23 มนาคม 2555. หนา PMO17- PMO17-3.

นพนธ บวแกว. 2547. รจกการผลตแบบลน. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน).

นกล อบลบาน. 2554. การประยกตใชระบบ TPM เพอสนบสนนระบบการผลตแบบลน. วทยานพนธวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยรามค าแหง.

ประชา บญญสรกล. 2541. การศกษาคณสมบตทเหมาะสมของขาวเจาและขาวเหนยวในการพฒนาผลตภณฑขนมขบเคยวจากเครองเอกซทรชนแบบสกรค . รายงานการวจย ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตประจ าปงบประมาณ 2538. ณ ส านกงานวจยแหงชาต . กรงเทพฯ.

147 ประดษฐ วงศมณรง สมเจตน เพมพนธญญะ พรเทพ เหลอทรพยสข และนภดล อมเอม. 2552. กาว

สลน. พมพครงท 1. สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน). กรงเทพฯ.

ประภาศร พงศธนาพาณช. 2554. การผลตแบบมงเนนคณคาตอลกคาดวยแนวคดการผลตแบบลน.

ว.นกบรหาร. 31: 95-102.

ปารดา บณฑรน พท . 2555. ไค เซนกบการบรหารทรพยากรมนษย . ว .น กบรหาร . 32 :

138-143.

พฒนพงศ นอยนวล และ ธนญญา วสศร. 2555. การปรบปรงกระบวนการขนสงภายในคลงสนคา โดยใชแบบจ าลองสถานการณ กรณศกษาอตสาหกรรมน าอดลม . ว. การวจยและพฒนา มจธ. 35(3) : 323-334.

พจตร ศรไชยแสง และ ระพ กาญจนะ. 2553. การปรบปรงระบบการผลตดวยการใชเทคนคการผลต แบบลนกรณศกษาอตสาหกรรมอาหาร . การประชมวชาการ ครงท 7. ณ หาวทยาลย เกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน. 7-8 ธนวาคม 2553. หนา 480-488.

พฤทธพงศ โพธวราพรรณ. 2548. การประยกตใชการผลตแบบลนในอตสาหกรรมแบบผสม (แบบตอเนอง-แบบชวง): กรณศกษาโรงงานผลตเหลกรปพรรณ. วทยานพนธวศวกรรม ศาสตรมหาบณฑต. สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

รชตวรรณ กาญจนปญญาคม. 2550. การศกษางานอตสาหกรรม. ส านกพมพทอป จ ากด. กรงเทพฯ.

ศนยวจยกสกรไทย. 2556. ขนมขบเคยวปเสอ แขงขนหนกรบบอลโลกคาดตลาดโต 9.3%. (ออนไลน) สบคนจาก : www.kasikornresearch.com ( 1 พฤศจกายน 2556).

บรษท AC Nielsen. 2552. ตลาดอาหารขบเคยว (ออนไลน). สบคนจาก : http://www.acnielsen.co.th/site/index.shtml (15 ตลาคม 2556)

ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม . 2547. มาตรฐานผลตภณฑชมชนปลาปรงรสพรอม บรโภค (ออนไลน). สบคนจาก : http://app.tisi.go.th/otop/pdf_file/tcps301_47.pdf (25 ธนวาคม 2557)

สทธโชค เถลงนวชาต และ เกตรตศกด ดวงมาลย. 2557. ไอโซเทรมการดด-คายซบความชนของ ผลไมอบแหง. ว.วทยาศาสตร มข. 42(1) : 25-37

148 สทธวฒน เบญจกล. 2536. ซรม : วทยาศาสตรและเทคโนโลยเนอปลาบด . พมพครงท 1. โอเดยน สโตร. กรงเทพฯ.

สมยศ จรรยาวลาส พรศกด มนสศรเพญ และสมโภชน ใหญเอยม. 2533. การท าปลาเสน. ว.อาหาร. 20 : 4-10.

อรอนงค นยวกล . 2540. ขาวสาล : วทยาศาสตรและเทคโนโลย . พมพครงท 2. ส านกพมพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ.

Allen, J., Robinson, C. and Strewart, D. 2001. Lean Manufacturing: A Plant Floor Guide.

Society of Manufacturing Engineering. Dearborn, Michigan.

Barbosa-Canovas, G.V. and Juliano, P. 2007. Desorption Phenomena in Food Dehydration Process. In Water Activity in Foods: Fundamentals and Applications (Barbosa-Canovas, G.V., Fontana, A.J. Jr., Schmidt, S.J. and Labuza T.P., eds.). IA: Blackwell Publishing Professional. p. 313-340.

Dennis, P. 2002. Lean Production Simplified: A Plain Language Guide to the World’s

Most Powerful Production System. Productivity Press. New York.

Fawaz, A. 2003. Lean manufacturing tools and techniques in the process industry with a focus on steel. Ph.D. Dissertation. University of Pittsburgh.

Available online at http://etd.library.pitt.edu/ETD/available/etd-05282003- 114851/unrestricted/Abdullah.pdf.

King, P. L. 2009. Lean for the Process Industries: Dealing with Complexity. Taylor &

Francis Group. New York.

Miroslav, R and Barbara, B. 2008. Module 4: Idea Evaluation Methods and Techniques.

สบคนจาก http://www.creative-trainer.eu/fileadmin/template/download/

/module_idea_evaluation_final.pdf (15 Dec 2014)

149 Schmidt, S.J. and Lee, J.W. 2012. Comparison between water vapor sorption isotherms obtained using the new dynamic dewpoint isotherm method and those obtained using the standard saturated salt slurry method. Int J. Food Prop. 15: 236-248.

Slomp, J., Bokhorst, C. J. and Germs, R. 2009. A lean production control system for high-variety/low-volume environments a case study implementation. J. Production Planning and Control. 20: 586-595.

Whistler, R.L. and Parchall. E.F. 1967. Starch: Chemistry and Technology. Vol 2. Academic Press. New York.

Yongyut, C. and Pinyo, O. 2011. Water adsorption isotherms and thermodynamic analysis of thai style marinated dried fish (Pla Sawan). J. Nat. Sci. 10 : 97-114.

150

ภาคผนวก

151

ภาคผนวก ก

สญลกษณทใชในแผนภาพกระแสคณคา

152

ตารางท ก สญลกษณทใชในแผนภาพกระแสคณคา

สญลกษณ ความหมาย

ลกคาหรอผสงมอบ

สญลกษณนใชแสดงแทน ไดแก 1. ผจดสงวตถดบ (Supplier) ซงจะเขยนอยท มมซายบนของแผนภาพ และเปนจดเรมตนการ ไหลของวตถดบ 2. ลกคา (Customer) จะเขยนอยมมขวาบน ของแผนภาพ และเปนจดสนสดการไหลของ วตถดบ

กระบวนการสนบสนน

สญลกษณนใชแสดงแทน 1. คลงพสด ทบรเวณระหวาง ผสงมอบ และ กระบวนการแรก 2. คลงสนคา ทบรเวณระหวาง กระบวนการสดทาย และ ลกคา

กระบวนการหลก

สญลกษณน ใชแทนกระบวนการหลก เปนสญลกษณทใชวางอยภายใตสญลกษณอนๆ เ พ อ ท จ ะ ใ ช ล ง ข อ ม ล ท เ ก ย ว ข อ ง ก บ MANUFACTURING PROCESS ไดแก 1. รอบเวลา (Cycle Time: C/T) คอ รอบเวลาการผลต นบตงแตเมอผลตภณฑเรมเขามาสกระบวนการหนงจนออกจากกระบวนการนน 2. เวลาในการตงเครอง (Changover Time: C/O) คอเรมนบจากเมอน าผลตภณฑออกจากกระบวนการหนงเขาไปสอกกระบวนการหนง

153

ตารางท ก (ตอ)

สญลกษณ ความหมาย

5. จ านวนแรงงาน คอ โดยจะมสญลกษณ OPERATOR แสดงไวใน Process Box 6. จ านวนความแปรปรวนของผลตภณฑ

พสดคงคลง

สญลกษณนใชแทนพสดคงคลง (วตถดบ/งานระหวางผลตฝสนคา) ซงจะเขยนไวภายในรปสามเหลยม ถาในระหวาง 2 กระบวนการใดๆ มของคงคลงเกบไวมากกวา 1 แหง กจะวาดสญลกษณสามเหล ยมแทนในแต ละแห ง นอกจากน สญลกษณนยงใชแสดงแทนสถานททใชเกบวตถดบและผลตภณฑส าเรจรปดวย ดงนนจะถอไดวาเปนสญลกษณทแสดงถงการเ ร ม ต น และส น ก า ร ไหลของ ว ต ถ ด บ ใ นกระบวนการผลตได

ขอมลสารสนเทศแบบปกต

ขอมลสารสนเทศผานระบบอเลกทรอนกส

เปนสญลกษณทใชแสดงการไหลของขอมล ซงการไหลของขอมลตามปกต จะแสดงดวยลกศรธรรมดา แตหากการไหลของขอมลนนใชอปกรณทางอเลคทรอนกส เชน Internet, Electronic Data Interchange (EDI), Local Area Network (LAN), Wide Area Network (WAN) เปนตน จะใชลกศรหยกๆในการแสดง ซงจะมกลองใสขอมลความถของการไหล ชนดใชอปกรณทางอเลคทรอนกสทใช และชนดของขอมลทท าการแลกเปลยน

154

ตารางท ก (ตอ)

สญลกษณ ความหมาย

ระบบผลก

เปนสญลกษณแสดงถงการไหลของวตถดบจากกระบวนการหนงไปยงกระบวนการหนง ซงเปนการไหลแบบผลก (Push) หมายถงกระบวนการผลตทไมไดใหความส าคญในปรมาณความตองการทแทจรงของกระบวนการทายสด

ระบบดง

สญลกษณใชแสดงการควบคมการไหลของวตถดบเปนระบบแบบดง (Pull System) ซงจะใ ช ต ด ก บ ส ญ ล ก ษ ณ Supermarket ทกระบวนการผลตทท าการจดสงผลตภณฑเขาสซเปอรมาเกต

ซเปอรมาเกต

เปนสญลกษณทใชแสดงแทนการคงคลง แบบซปเปอรมาเกต หรอ Buffer ซงขนอยกบการพยากรณความตองการของลกคา การไหลของระบบควรจะเปนการไหลแบบตอเนอง ถาการพยากรณถกตองการไหลในระบบกจะเปนการไหลอย า งต อ เน อ ง ด งน นจะสามารถต ดสญลกษณออกได แตอยางไรกตาม เมอไมสามารถท าใหระบบการไหลเปนแบบตอเนองได และกระบวนการ เป นแบบแบทซ จะ ใชสญลกษณวางอย ระหว างกระบวนการ 2 กระบวนการเพอทจะชวยปองกนการผลตเกนและเปนขอมลยอนกลบใหเหนความตองการของลกคา

155

ตารางท ก (ตอ)

สญลกษณ ความหมาย

การขนสงทางรถบรรทก

สญลกษณนใชแสดงถงการเคลอนยายการขนสง ทงภายในและภายนอกองคกร โดยทจะมขอมลแสดงความถในการขนยายแสดงไวภายในรป

FIFO

ระบบ FIFO

สญลกษณนมความหมายเดยวกบ CONWIP (Constant Work In Process) เพอใชใหผจดสงท า การผลตผลตมาแทนท เมอผลตภณฑทจดเกบไว ใน FIFO ถกใชไป ท าให เกดทวางขนมา และหากจ านวนทจดเกบไวในFIFO เตม ผจดสงกจะหยดท าการผลตจนกวาจะมการใชของคงคลงทเกบไวใน FIFO อก วธนจะเปนการชวยปองกนไมใหผจดสงท าการผลตเกน ในสญลกษณจะมปรมาณคงคลงทเกบไวไดมากสดบนทกไวดวย

คมบงเบกของ

“คมบงเบก” เปนสญลกษณทใชแทนการซอ หรอการเบกของในซเปอรมาเกตไปใชหรอจะการดหรอเครองมอใดๆ บอกใหผปฏบตการไปทซเปอรมาเกต แลวท าการเบกของในจ านวนทแสดงไวในคมบงน าไปใหกระบวนการทตองการ

156

ตารางท ก (ตอ)

สญลกษณ ความหมาย

คมบงสงผลต

”คมบงสงผลต” เปนสญลกษณท ใชบอกให กระบวนการกอนหนานท าการผลต และจดสงชนสวนไปสกระบวนการถดไป ซงจะใชเปนการดหรอเครองมอบอกปรมาณทตองผลตและเปนสญลกษณสงใหผลตได

พสดคงคลงส ารอง

เปนสญลกษณทใชแสดงแทนการเกบของคงคลงทเผอไว เพอปองกนปญหาทจะเกดกบกระบวนการผลต เชน Downtime ปองกนปญหาทเกดจากการเปลยนแปลงความตองของลกคา หรอเมอระบบ เ ก ด ก า ร ข ด ข อ ง เ ป น ต น ซ ง ก า ร จ ะ เ ก บของคงคลงไวเผอในกรณตางๆเหลาน ควรมนโยบายการจดการทชดเจนวาเมอไรควรจะม Safety Stock และควรจะมจ านวนเทาไร

บรเวณพนททปรบปรงดวยกจกรรม Kaizen

เปนสญลกษณทใชแสดงสงทตองการปรบปรง และแผน ในการ พฒนาอย า งต อ เน อ ง ในกระบวนการผลตพเศษใดๆ เพอน ามาสสายธารคณคาแสดงสถานะอนาคตของกระบวนการผลต

157

ภาคผนวก ข

การวเคราะหวธการท างานของกระบวนการผลตปลาเสน

158

ตารางท ข1 การวเคราะหกจกรรมการเบกวตถดบในขนตอนการเบกวตถดบ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

เบกวตถดบหลก(ซรม) จากหองเยน

-18◦C

เพอเตรยมวตถดบใหพรอมส าหรบการ

ผลต

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

หองเยน เปนหองท ใ ชจ ด เกบวตถดบหลก

(ซรม)

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เมอจะท าการผลตปลาเสน โดยจะ

เบกวตถดบลวงหนาประมาณ 1

คน

เมอจะท าการผลตปลาเสนตองมการ

เบกวตถดบลวงหนากอนการผลต

เพอใหมวตถดบพรอมส าหรบการผลต

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานประจ าหองเยน เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกประจ าหองเยนจะรบค าสง

จากฝายผลต แลวเบกวตถดบตาม

จ านวนทฝายผลตสง

เปนวธการปฏบตงานทก าหนดตาม

คมอ

ไมม -

159

ตารางท ข2 การวเคราะหกจกรรมตรวจสอบวตถดบหลกในขนตอนการเบกวตถดบ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ตรวจสอบวตถดบหลก(ซรม) เพอตรวจสอบคณภาพและปรมาณ

ของวตถดบกอนท าการสงมอบ

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

หองเยน เปนหองทใชจดเกบวตถดบหลก ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เมอพนกงานสงเบกวตถดบหลก

(ซรม)แลว

เมอสงเบกวตถดบแลว พนกงานตองม

การตรวจสอบคณภาพและปรมาณ

ของวตถดบกอนการเคลอนยาย

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานประจ าหองเยน เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะตรวจสอบคณภาพโดย

การวดอณหภมและเชคจ านวน

วตถดบ(ซรม)กอนทจะสงมอบ

เปนวธการปฏบตงานทก าหนดตาม

คมอ

ไมม -

160

ตารางท ข3 การวเคราะหกจกรรมการเคลอนยายวตถดบหลกไปยงหอง 5◦Cในขนตอนการเบกวตถดบ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

เคลอนยายวตถดบหลก(ซรม) ไปยง

หอง 5◦C

เพอน าวตถดบไปยงหอง 5◦C และ

เตรยมวตถดบส าหรบการผลต

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

ตงแตหองเยนจนถงหอง 5 ◦C ของ

แผนกผสม

ตองเคลอนยายวตถดบจากหองเยน -

18◦Cมายงหอง 5◦C

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทตรวจสอบวตถดบแลว เพอใหไดวตถดบทมคณภาพและไดใน

ปรมาณทตองการตามทก าหนด

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานประจ าหองเยน เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เ ค ล อ นย า ย ว ต ถ ด บท ต ร วจสอบ

คณภาพและเชคจ านวนทสงมอบแลว

โดยใชรถโฟคลฟทในการเคลอนยาย

มายงหองเยน 5◦C

เปนวธการปฏบตงานทก าหนดตามคมอ ไมม -

161

ตารางท ข4 การวเคราะหกจกรรมการจดเกบวตถดบหลกในขนตอนการเบกวตถดบ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

จดเกบวตถดบหลก(ซรม )ในหอง

เยน 5◦C

เพอเตรยมวตถดบส าหรบการผลตและ

เปนการละลายวตถดบเบองตน กอน

เขาสขนตอนการละลายวตถดบ

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

หองเยน 5◦C เปนหองทใชเกบวตถดบหลก ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หล งจ ากท ท า การ เคล อนย าย

วตถดบ

เพอใหวตดบจดเกบยงคงคณภาพทด ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกผสม เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

น าวตถดบจดวางบนชนวางภายใน

หองเยน 5◦C โดยจะท าการจดเกบ

เปนเวลา 1 คน

เพอการจดเกบท เปนระเบยบ ให

สามารถหยบมาผลตไดสะดวก

ไมม -

162

ตารางท ข5 การวเคราะหกจกรรมเคลอนยายวตถดบหลกจากหองเยน 5◦C มาวางทจดละลายวตถดบในขนตอนการละลายวตถดบ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

เคลอนยายวตถดบหลก (ซรม) จาก

หองเยน 5◦C มาวางทจดละลาย

วตถดบ

เพอน าวตถดบมาวางทจดละลายวตถดบและ

เตรยมพรอมส าหรบการละลายวตถดบ

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

ตงแตหองเยน5◦C จนถงจดละลาย

วตถดบ

เปนจดทจะตองน าวตถดบมาจดวาง ส าหรบการ

ละลายวตถดบ

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทจดเกบวตถดบทหองเยน

5◦C ประมาณ 1 คนแลว

หลงจากทจดเกบซรม 1 คนแลว จากซรมทมสภาพ

แขงจะถกละลายเบองตน ท าใหซรมเมอเขาส

ขนตอนละลายวตถดบจรงจะใชเวลาไมนาน

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกผสม เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เคลอนยายวตถดบมาทจดละลาย

วตถดบ โดยใชรถเขน

เปนวธทสะดวก เนองจากมอปกรณทอ านวยความ

สะดวกในการเคลอนยาย

ไมม -

163

ตารางท ข6 การวเคราะหกจกรรมการละลายวตถดบในขนตอนการละลายวตถดบ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ละลายวตถดบทจดละลายวตถดบ

ในสภาวะอณหภมหอง

เพอใหวตถดบ(ซรม )ไม เปนน าแขง

และสามารถน ามาสบผสมได

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

จดละลายวตถดบ เปนจดทใชละลายวตถดบ ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทเคลอนยายวตถดบมายง

จดละลายวตถดบแลว

มวตถดบ ณ จดละลายวตถดบ และ

พรอมส าหรบการละลายวตถดบแลว

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกผสม เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

แกะกลองวตถดบ(ซรม) และใชสาย

ยางฉดน าผานซรม แลวต งไวท

อณหภมหองเปนเวลา 30 นาท

เปนวธการทละลายวตถดบทงายและ

สะดวก กบการปฏบตงานจรง

ม โดยการน าวตถดบแชในถงน าท าใหสามารถ

ละลายวตถดบไดเรวขน

การน าวตถดบแชในถงน า

ท า ให สามารถละลาย

วตถดบไดเรวขน

164

ตารางท ข7 การวเคราะหกจกรรมการตรวจวดอณหภมของวตถดบในขนตอนการละลายวตถดบ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ตรวจวดอณหภมของวตถดบ เพอตรวจสอบคณภาพวตถดบกอนท

จะน าไปผสม

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

จดละลายวตถดบ เปนจดทวตถดบถกวางอยหลงจากท

ท าการละลายแลว

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทท าการละลายวตถดบ

ครบตามเวลาทก าหนดแลว

เพอเ ชคอณหภมวตถดบกอนทจะ

น าไปผสมจะไดไมเปนปญหากบเนอ

ผสม

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานควบคมคณภาพ เปนหนาทของพนกงานฝายควบคม

คณภาพ

ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

น าเทอรโมมเตอรมาวดอณหภม

ของวตถดบ(ซรม) และน าตวอยางซ

รมไปตรวจวดความชน

ท าตามวธการปฏบตงานทก าหนดไว

ใน HACCP

ไมม

165

ตารางท ข8 การวเคราะหกจกรรมการเคลอนยายวตถดบหลก(ซรม)จากจดละลายวตถดบมายงจดผสมในขนตอนการผสม

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

เคลอนยายวตถดบหลก(ซรม)จาก

จดละลายวตถดบมายงจดผสม

เพอน าวตถดบมาทจดผสม และ

เตรยมพรอมส าหรบการผสม

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

ตงแตจดละลายวตถดบจนถงจด

ผสม

เปนจดทวตถดบถกจดวางหลงจากท

ท าการละลายแลว จงตองเคลอนยาย

มายงจดผสมเพอรอผสม

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทตรวจเชคคณภาพของ

วตถดบหลงท าการละลายแลว

เพอใหมนใจวาวตถดบมคณภาพพรอม

ส าหรบการผสม

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกผสม เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เคลอนยายวตถดบ(ซรม) มายงจด

ผสมโดยใชรถเขนทมลกษณะเปน

ชนวางทบรรจซรมอยแลว

เปนวธทงายและสะดวกรวดเรว ใน

การเคลอนยายเนองจากมอปกรณชวย

ในการเคลอนยาย

ไมม -

166

ตารางท ข9 การวเคราะหกจกรรมการเคลอนยายวตถดบรองจากหองเตรยมสวนผสมมายงจดผสมในขนตอนการผสม

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

เคลอนยายวตถดบรองจากหอง

เตรยมสวนผสมมายงจดผสม

เพอน าวตถดบมาทจดผสม และ

เตรยมพรอมส าหรบการผสม

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

ตงแตหองเตรยมสวนผสมจนถงจด

ผสม

มการเคลอนยายต งแตหองเตรยม

สวนผสมจนถงจดผสม

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทชงวตถดบรองเตรยมไว

แลว

เพราะวตถดบรองเตรยมพรอมส าหรบ

การผลตแลว

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกผสม เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานยกตะกราทบรรจวตถดบ

รองมายงจดผสมดวยวธการเดน

ไมมอปกรณทอ านวยความสะดวกใน

การเคลอนยาย เชน รถเขนใสตะกรา

ม คอ ใชอปกรณทอ านวยความสะดวกในการ

เคลอนยาย เชน รถเขนใสตะกรา

-

167

ตารางท ข10 การวเคราะหกจกรรมการตรวจเชคปรมาณวตถดบหลกและวตถดบรองในขนตอนการผสม

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ตรวจเชคปรมาณวตถดบหลกและ

วตถดบรอง

เ พ อป อ งก นค ว ามผ ดพล าดขอ ง

สวนผสมกอนทจะผสม

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

จดผสม เปนจดทจะตองน าวตถดบหลกและ

รองมาผสมกน ณ ทจดน

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากเคลอนยายวตถดบหลก

และรองมายงจดผสมแลว

ตองตรวจเชคปรมาณวตถดบหลกและ

วตถดบรองกอนทจะผสม เพอไมให

เกดความผดพลาดขนได

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานจดผสม เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะตรวจเชคสวนผสม

ตางๆ ทละสวนผสม ตามสตรท

ก าหนด

เ พ อป อ งก นค ว ามผ ดพล าดขอ ง

สวนผสม

ไมม -

168

ตารางท ข11 การวเคราะหกจกรรมการสบผสมในขนตอนการผสม

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

สบสวนผสมตางๆเขาดวยกน ดวย

เครองผสม

เพอผสมสวนผสมตางๆ ใหเปนเนอ

เดยวกน

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองสบผสม ตองใชเครองสบผสม ในการผสม

สวนผสมตางๆดวยกน

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทน าสวนผสมตางๆใส

เครองสบผสมแลว

เพอใหสวนผสมทงหมด อยในเครอง

ผสมและ พรอมส าหรบการผสม

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานจดผสม เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เทสวนผสมตางๆลงในเครองสบ

ผสมแลว เปดเครองสบผสม โดยใช

เวลาในการสบผสมประมาณ 25 –

30 นาทตอรอบ

ท าตามวธการปฏบตงานทก าหนดใน

คมอการผสมปลาเสน

ไมม -

169

ตารางท ข12 การวเคราะหกจกรรมการกรองเนอผสมในขนตอนการผสม

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

กรองเนอผสมดวยเครองกรอง

ละเอยด

เพอกรองเศษกางปลาและเมลดพรก

ออกจากเนอผสม

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองกรองละเอยด ตองกรองเนอผสมทสบผสมแลวดวย

เครองกรอง

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทสบผสมจนไดเนอผสม

แลว

เปนขนตอนทตอเนองจากขนตอนการ

สบผสม

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานจดผสม เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เนอผสมทผานการสบผสมแลวจะ

กรองผานเครองกรองละเอยดโดย

ใชเวลาในการกรองประมาณ 5-10

นาทตอรอบตอชด

เพอใหเนอผสมปราศจากเศษกางปลา

และเมลดพรก ซงจะมผลตอเนอสมผส

ไมม -

170

ตารางท ข13 การวเคราะหกจกรรมการน ากะละมงมารองรบเนอผสมในขนตอนการผสม

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

น ากะละมงมารองเนอผสมทผาน

การกรองจากเครองกรองละเอยด

เพอใสเนอผสมในกะละมง และ เตรยม

ไวส าหรบการเคลอนยาย

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองกรองละเอยด เปนบรเวณเดยวกนกบทกรองละเอยด ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทกรองเนอผสมและเนอ

ผสมเรมไหลออกจากเครองกรอง

เปนขนตอนทตอเนองจากการกรองเนอ

ผสม

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานจดผสม เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

น ากะละมงมารองทชองปลอยเนอ

ผสมออกท เคร องกรองละเอยด

หลงจากนนเปดเครองกรองละเอยด

เปนวธการทเหมาะสมกบการปฏบตงาน

จรง

ไมม -

171

ตารางท ข14 การวเคราะหกจกรรมเคลอนยายเนอผสมจากบรเวณเครองกรองละเอยดมายงเครอง mono-pump ในจดขนรป

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

เคลอนยายเนอผสมจากบรเวณเครอง

กรองละเอยดมายงเครองโมโนปม ใน

จดขนรป

เพอน าเนอผสมมายงจดขนรปเพอเตรยม

ส าหรบการขนรป

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

ตงแตจดกรองละเอยดจนถงเครองโม

โนปม ในจดขนรป

ตองน าเนอผสมจากเครองกรองละเอยด

มายงเครองโมโนปม

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทบรรจเนอผสมเตมกะละมง

แลว

ถาบรรจเนอผสมเตมกะละมงแลวจะตองท า

การเคลอนยาย เพราะจะตองใชกะละมงใบ

อนรองรบเนอผสมอก

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานจดผสม เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

น ากะละมงวางบนลอเหลกเคลอนท

แลวพนกงานแผนกผสมจะเขนไปยง

เครอง mono-pump

มอปกรณอ านวยความสะดวกทชวยในการ

เคลอนยาย เพอใหพนกงานท างานไดสะดวก

รวดเรวมากขน

ไมม -

172

ตารางท ข15 การวเคราะหกจกรรมการเทเนอผสมลงในเครองโมโนปม ของขนตอนการขนรป

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

เทเนอผสมลงในเครองโมโนปม เพอใหเนอผสมไปยงหนาลกกลง ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองโมโนปม ตองดดเนอผสมไปยงหนาลกกลงดวย

เครองโมโนปม

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทเคลอนยายเนอผสม

มายง เครองโมโนปม

ตองการใหเนอผสมไปยงหนาลกกลง ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกขนรป เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะยกกะละมงและเทเนอ

ผสมลงในเครองโมโนปม

ไมมอปกรณทอ านวยความสะดวกท

ชวยผอนแรงในการยกกะละมง

ม คอ ใชอปกรณอ านวยความสะดวกทชวยผอนแรง

ในการยกกะละมง

-

173

ตารางท ข16 การวเคราะหกจกรรมการขนรปเนอผสมดวยเครองอบแหงแบบลกกลง ในขนตอนการขนรป

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ขนรปเนอผสมดวยเครองอบแหงแบบลกกลง เพอรดเนอผสมเปนแผนบาง ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองอบแหงแบบลกกลง การขนรปเนอผสม ตองใชเครองอบแหงแบบ

ลกกลง ในการขนรป

ไมม -

ล าดบ

ตอเนอง

ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทเนอผสมถกดดขนมาหนาลกกลงแลว เปนขนตอนทตอเนองจากขนตอนทแลว ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนน

ได

สรป

พนกงานแผนกขนรป เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจ

ท าได

สรป

พนกงานจะเปดเครองอบแหงแบบลกกลง และ

เซตเครองไวใหพรอมส าหรบการขนรป และเมอ

เนอผสมถกดดมายงหนาลกกลง ลกกลงรดเนอ

ผสมเปนแผนบางๆ โดยก าหนดความหนาทหนา

ลกกลงประมาณ1.0 -1.2 มลลเมตร

ท าตามว ธ ก ารปฏ บ ต ง านท ก าหนดใน

ขอก าหนดของการใชเครองอบแหงแบบ

ลกกลง ในการขนรปปลาเสน

ไมม -

174

ตารางท ข17 การวเคราะหกจกรรมการใหความรอนดวยเครองน าความรอนในขนตอนการขนรป

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ใหความรอนกบปลาแผนด วย

เครองน าความรอน

เพ อ ใหปลาแผน เซตต วก อนท จะ เข า

เครองอบแหง

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองน าความรอน ตองใชเครองน าความรอนในการใหความ

รอน เพอใหเนอผสมเกดการเซตตว

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทเนอผสมผานการขนรป

ดวยลกกลงแลว

เปนขนตอนทตอเนองจากขนตอนการขน

รป

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกขนรป เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะเปดเครองน าความรอน

และเซตเครอง เมอเนอผสมขนรป

จากหนาลกกลงแลว จะไหลผาน

เครองน าความรอนโดยใชสายพาน

ท าตามวธการปฏบต งานท ก าหนดใน

ขอก าหนดของการใช เครองน าความรอน

ในการขนรปปลาเสน

ไมม -

175

ตารางท ข18 การวเคราะหกจกรรมการอบแหงในขนตอนการขนรป

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

อบแหงปลาแผนดวยเครองอบแหง เพอก าจดน าในปลาแผนออกโดยการให

ความรอน

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองอบแหง 11 ชน ตองใชเครองอบแหง 11 ชนในการใหความ

รอน

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทเนอผสมผานการใหความ

รอน ดวยเครองน าความรอนแลว

เปนขนตอนทตอเนองจากขนตอนทแลว ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกขนรป เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะเปดเครองอบแหง 11 ชน

และเซตเครองไวตามทก าหนด และ

ปลาแผนทผานการใหความรอนแลว

จะท าการอบแหงเปนเวลาประมาณ

20-35 นาทตอชด

ท าตามวธการปฏบต งานท ก าหนดใน

ขอก าหนดของการใช เครองอบแหง11ชน

ในการขนรปปลาเสน

ไมม -

176

ตารางท ข19 การวเคราะหกจกรรมการยางในขนตอนการขนรป

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ยางปลาแผนดวยเครองยางแบบอน

ฟาเรต

เพอท าใหปลาแผนสก พอง และกรอบ

ตามทตองการ

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองยางอนฟาเรด ตองใชเครองยางเพอยางปลาแผน ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทปลาแผนผานการอบแหง

ดวยเครองอบแหง 11 ชนแลว

เปนขนตอนทตอเนองจากขนตอนท

แลว

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกขนรป เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะเปดเครองยางและปรบ

หวแกสตามทก าหนดไว และเมอ

ปลาแผนผานการอบแหงแลวจะ

ไหลมาตามสายพาน ผานเครอง

ยาง

ท าตามวธการปฏบตงานทก าหนดใน

ขอก าหนดของการใชเครองยางแบบ

อนฟาเรด ในการยางปลาแผน

ไมม -

177

ตารางท ข20 การวเคราะหกจกรรมการตดแผนในขนตอนการขนรป

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ตดเปนแผนดวยเครองตดแผน เพอใหไดปลาแผนตามขนาดทตองการ ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองตดแผน ตองตดแผนดวยเครองตดแผน ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทปลาแผนผานการยางจน

สกและพองแลว

เปนขนตอนทตอเนองจากขนตอนการ

ยาง

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกขนรป เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เปดเครองตดแผน และปรบตงคา

ของเครองตามความสงทตองการ

ตดแผน ใหไดขนาดทตองการ

ท าตามวธการปฏบตงานทก าหนดใน

ขอก าหนดของการใชเครองตดแผน

ไมม -

178

ตารางท ข21 การวเคราะหกจกรรมการชงน าหนกปลาแผนในขนตอนการขนรป

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

รวบรวมและชงน าหนกปลาแผนท

ผานการตดแผน

เพอทราบน าหนกของปลาแผนและหา

% yield ของขนตอนการขนรป

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

บรเวณเครองตดแผน เปนบรเวณทตดกบเครองตดแผน จะ

ไดไมตองมการเคลอนยายปลาแผน

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทตดเปนแผนแลว ตองการทราบ%yield ของขนตอนการ

ขนรป

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกขนรป เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

น าปลาแผนวางบนเครองชง บนทก

น าหนก

เ พ ร า ะต อ ง ก า รห า % yield ขอ ง

ขนตอนการขนรป

ไมม -

179

ตารางท ข22 การวเคราะหกจกรรมการบรรจปลาแผนในรถปลาเสน ในขนตอนการขนรป

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

บรรจปลาแผนทชงน าหนกแลวใน

รถปลาเสน

เพอเคลอนยายปลาแผนไปจดเกบทหอง

จดเกบปลาเสน

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

บรเวณเครองตดแผน เปนบรเวณเดยวกนกบจดชงน าหนก จะ

ได จ ดวางใส รถปลาเสนทนท โดยท

พนกงานไมตองเดนไปเดนมา

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทชงน าหนกแลว เพราะตองการทราบน าหนกปลาแผนท

ผลตไดในแตละวน กอนน าไปจดเกบ

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกขนรป เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

น าปลาแผนทชงน าหนกแลว มา

วางซอนกน จนเตมรถปลาเสน

เพอทจะบรรจปลาเสนไดมากทสด จน

เตมรถปลาเสน

ไมม -

180

ตารางท ข23 การวเคราะหกจกรรมการตดปายบงชในขนตอนการจดเกบ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ตดปายบงชทรถปลาเสน เพอระบรายละเอยดตางๆ ของปลาเสน

ในรถคนนนเชน lot ทผลต , น าหนก

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

บรเวณเครองตดแผน เปนบรเวณเดมทรถปลาเสนจอดอย ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทบรรจปลาเสนในรถปลา

เสน

ตองการใหมปายบงชกอนน ารถเขนไป

จดเกบทหองจดเกบปลาเสน

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกขนรป เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

น าปายบงช ตดทรถเขน และเขยน

ละเอยดตางๆลงในปายบงช

เปนการใชเครองมอบงช เพอทราบ

รายละเอยดปลาเสนทบรรจในรถเขน

แตละคน

ไมม -

181

ตารางท ข24 การวเคราะหกจกรรมการเคลอนยายรถเขนไปยงหองจดเกบในขนตอนการจดเกบ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

เคลอนยายรถปลาเสนจากบรเวณ

เครองตดแผนไปยงหองจดเกบ

เพอน าปลาแผนไปจดเกบยงหองจดเกบ

ปลาเสน

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

ตงแตบรเวณเครองตดแผนในแผนก

ขนรปจนถงหองจดเกบปลาเสน

ตองน าปลาแผนจากบรเวณเครองตด

แผนมายงหองจดเกบ

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทตดปายบงชทรถปลาเสน

แลว

ตองท ากอนทจะเคลอนยายจดเกบใน

หองจดเกบ เพอทจะรวาคนไหนมากอน

มาหลง

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกขนรป เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะน าปลาเสนไปยงหอง

จดเกบโดยใชรถปลาเสน

ใชอปกรณอ านวยความสะดวกในการ

เคลอนยายปลาเสนไปยงหองจดเกบ

ปลาเสน

ไมม -

182

ตารางท ข25 การวเคราะหกจกรรมการจดเกบปลาเสนในหองจดเกบของขนตอนการจดเกบ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

จดเกบปลาเสนในหองจดเกบ เพอเพม % yield ใหกบผลตภณฑ ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

หองจดเกบ เปนหองทปดสนท มสภาวะเหมาะแก

การจดเกบปลาแผน เพอเพมรอยละ

ผลผลตทได

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทเคลอนยายรถปลาเสน

มายงหองจดเกบแลว

เปนขนตอนทตอเนองจากขนตอนท

แลว

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกขนรป เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

จดเกบปลาแผนในหองจดเกบเปน

เวลาประมาณ 12 ชวโมง

เพอใหปลาแผนมปรมาณความชน

เพ ม ข น ซ ง จ ะส ง ผ ล ให % Yield

เพมขน

ม คอ ควรมการศกษาความชนสมพทธในการจดเกบ

ซงจะสงผลตอความชนในผลตภณฑ เพอทจะลด

ระยะเวลาในการจดเกบ

ควรมการศกษาความชน

สมพทธในการจดเกบซงจะ

ส ง ผ ล ต อ ค ว า ม ช น ใ น

ผล ตภณฑ เ พ อท จ ะ ลด

ระยะเวลาในการจดเกบ

183

ตารางท ข26 การวเคราะหกจกรรมการเคลอนยายปลาแผนมายงหองบรรจในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

เคล อนย ายปลาแผนจากหอ ง

จดเกบมายงหองบรรจ

เพอน าปลาแผนมาตดเสนและบรรจ ท

หองบรรจ

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

ตงแตหองจดเกบจนถงหองบรรจ ตองน าปลาแผนจากหองจดเกบมายง

หองบรรจ

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เมอตองการน าปลาแผนมาตดเปน

เสนและบรรจ

เพอเตรยมปลาแผนใหพรอมส าหรบ

การตดเสนและบรรจ

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกบรรจ เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะเขนรถปลาเสนทอยใน

หองจดเกบมายงหองบรรจ

เปนวธการทเหมาะสมกบอปกรณทใช ไมม -

184

ตารางท ข27 การวเคราะหกจกรรมการชงน าหนกครงละ 5 กโลกรม ในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ชงน าหนกปลาแผนครงละ 5 กก

ดวยเครองชงดจตอลและบนทก

ขอมลน าหนกลงในเอกสาร

เพ อใหทราบน าหนกของปลาแผน

หลงจากจดเกบ และน าไปค านวณ %

yield

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

หองบรรจ เปนหองทใชบรรจและเตรยมวตถดบ

ส าหรบบรรจ

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทจดเกบครบตามเวลาและ

เคลอนยายปลาแผนมายงหอง

บรรจแลว

ตองการทราบน าหนกทเพมขนหลงจาก

การจดเกบ

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกบรรจ เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

น าปลาแผนมาชงน าหนกครงละ 5

กก และบนทกขอมลน าหนก

เพราะปรมาณทชงเหมาะสมกบเครอง

ชงทใช และสะดวกกบการปฏบตงาน

จรงของพนกงาน

ไมม -

185

ตารางท ข28 การวเคราะหกจกรรมการคดเลอกปลาแผนในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

เลอกปลาแผนทตองตดแตง เพอคดแยกปลาแผนทมรอยไหมออก ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

หองบรรจ เปนหองทใชเตรยมปลาแผนส าหรบการ

ตดเสน และบรรจ ในหองเดยวกน

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทชงน าหนกปลาแผน

แลว

ตองคดเลอกปลาแผน เพอแยกปลาแผนท

มรอยไหมออกไป เพอท าการตดแตง

ม คอ ท าการคดแยกปลาแผนทมรอยไหมออก

ต งแตขนตอนการตดแผน แลวแบงปลาแผน

ออกเปน 2 สวน คอสวนทน ามาตดเสนไดเลย และ

อกสวนตองตดแตง

เปลยนล าดบการท างาน โดย

ท าการเลอกปลาแผนทมรอย

ไหมออก ในจดงานตดแผน

ของขนตอนการขนรป

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกแผนกบรรจ เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานบรรจเลอกปลาแผนท

ชงน าหนกแลว หากแผนใดม

รอยไหม จะคดแยกออก

เพอคดแยกปลาแผนส าหรบทตองตดแตง ไมม -

186

ตารางท ข29 การวเคราะหกจกรรมการตดแตงปลาแผนในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ตดแตงปลาแผน ตดปลาแผนสวนทไหม และ ดบออก และ

เพอตอบสนองความตองการของลกคาท

ตองการผลตภณฑทปราศจากขอบกพรอง

ม คอ หากมการควบคมประสทธภาพการผลตใน

ขนตอนการขนรป ใหเกดปลาแผนมรอยไหมนอย

ทสด หรอไมเกดรอยไหมเลย กจะไมตองมกจกรรม

การตดแตง

-

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

หองบรรจ เปนหองทใชเตรยมปลาแผนส าหรบการ

ตดเสน และบรรจในหองเดยวกน

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หล งจากทคดแยกปลาแผน

ส าหรบตดแตง

พนกงานสามารถตดแตงไดทนท ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกแผนกบรรจ เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานบรรจใชกรรไกร ตด

แตงรอยไหมออก

ใชอปกรณอ านวยความสะดวกในการตด

แตง

ไมม -

187

ตารางท ข30 การวเคราะหกจกรรมการแจกปลาแผนในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

แจกปลาแผนใหพนกงานตดเสนใน

แตละเครอง

เพอกระจายปลาแผนใหพนกงานตดเสน ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

หองบรรจ เปนหองทใชเตรยมปลาแผนส าหรบการ

ตดเสน และบรรจ ในหองเดยวกน

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทตดแตงปลาแผนแลว จะไดไมมปลาแผนทมรอยไหมปน ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกบรรจ เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะน าปลาแผนไปยงเครอง

ตดแตละเครอง โดยวธการเดนแจก

ครงละ 5 กก

ไมมอปกรณหรอเครองมอทชวยอ านวย

ความสะดวกในการเคลอนท

มค อ ใ ชอปกรณหร อ เคร องม อ ชวย ในการ

เคลอนยายปลาแผน เพอลดรอบในการแจกปลา

แผน

สามารท างานใหงายขนโดย การ

ใชรถเขนในการเคลอนยายปลา

แผน เพอลดรอบในการแจก

ปลาแผน

188

ตารางท ข31 การวเคราะหกจกรรมการหยบปลาแผนวางบนเครองตดเสนในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

พนกงานตดเสนหยบปลาแผนวาง

บนเครองตดเสนครงละ 2 แผน

เพอเตรยมปลาแผนส าหรบการตดเสน ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองตดเสน การเตรยมปลาแผนส าหรบตดเสนท

เครองตดเสน

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เมอตองการตดปลาแผนเปนเสน ใหสามารถตดเสนไดทนท เพราะเตรยม

ปลาแผนไวทเครองตดเสนแลว

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานตดเสน เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หยบปลาแผนครงละ 2 แผน มา

วางไวบนเครองตดเสน

เพราะตองตดเสนครงละ 2 แผน จงม

การเตรยมปลาแผนวางบนเครองตด

เสน 2 แผนเชนกน

ม คอ ใหพนกงานตดเสนหยบปลาแผนครงละ 3

แผน มาวางไวบนเครองตดเสนเพอใหตดเสนได

เรวขน

สามารถท างานใหงาย

ขนไดโดยพนกงานหยบ

ปลาแผนครงละ 3 แผน

มาวางไวบนเครองตด

เสน

189

ตารางท ข32 การวเคราะหกจกรรมการตดเสนในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ตดเสนดวยเครองตดเสน เพอตดปลาแผนออกเปนเสนๆ ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองตดเสน ตองตดเสนดวยเครองตดเสน ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทน าปลาแผนวางเตรยมไว

บนเครองตดเสนแลว

เปนขนตอนทตอเนองกบขนตอนทแลว ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานตดเสน เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานตดเสนจะหยบปลาแผน

สอดเขาเครองตดเสนจ านวนแผน

ตามทหยบเตรยมไวบนเครองตด

เสน

ท าตามวธการปฏบตงานทก าหนดใน

การตดเสนปลาเสน

ม2 วธ คอ 1) ท าการตดเสนครงละ 3 แผน กตอเมอปลาแผนมความหนาไมเกน 1.5 มลลเมตร จะสามารถซอนปลาแผนและตดเสนพรอมกนได 2)ท าการตดเสนครงละ 1 แผน กตอเมอ มการปรบขนาดปลาแผนใหเทากบขนาดบรรจ

สามารถท างานใหงาย

ขนไดโดยพนกงานจะตด

เสนปลาแผนครงละ 3

แผน หรอ 1 แผนขนอย

ก บ ว ธ ก า ร ท เ ล อ ก ใ ช

ปรบปรง

190

ตารางท ข33 การวเคราะหกจกรรมการแบงปลาเสนในขนตอนการบรรจ

วตถประสง

ค

ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

แบงปลาเสนออกเปนกองๆ และ

หยบใสชอนปลาเสน

เพอใหมน าหนกใกลเคยงกบขนาดบรรจ ม คอ ปรบขนาดปลาแผนใหเทากบน าหนก

บรรจจะไดไมตองมกจกรรมการแบง

สามารถตดกจกรรมนออกได กตอเมอมปรบขนาดปลาแผน

ใหเทากบน าหนกบรรจ

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองตดเสน เมอตดเสนแลว ปลาเสนจะออกจากเครอง

ตดเสน และวางทถาดของเครองตดเสน

ไมม -

ล าดบ

ตอเนอง

ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทตดเสนแลว เมอปลาเปนเสนแลวจะสามารถแบง

ออกเปนก าๆ ได กอนทจะน าไปชงน าหนก

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานตดเสน เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะแบงปลาเสนออกเปน

ก าๆ แลวใสชอนปลาเสนทละก า

โดยคาดคะเนน าหนกใหไดประมาณ

น าหนกบรรจ

ไมมอปกรณหรอเครองมอทชวยอ านวย

ความสะดวกในการแบง

เพม คอ เพมอปกรณลกษณะทเปนตวกน เพอแบงใหปลาเสนเปนกองๆ

ในการเพมอปกรณลกษณะทเปนตวกน จะตองมการ

ออกแบบตวกนเพอใหแตละชอง สามารถแบงแลวได

น าหนกเทากบน าหนกบรรจ ซงตองใชเทคนคและใชเวลา

ในการศกษาเพอออกแบบคอนขางนาน แนวทางนจงไม

เหมาะส าหรบท าการปรบปรง

191

ตารางท ข34 การวเคราะหกจกรรมการชงน าหนกในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ชงน าหนกปลาเสนรวมชอน เพอทจะปรบน าหนกใหไดเทากบ

ขนาดบรรจ

หากมการปรบน าหนกปลาแผน ในแตละแผน

ใหเทากบขนาดบรรจแลว กจกรรมการชง จะ

สามารถตดออกได

สามารถท า ให ขจดออกได ก

ตอเมอมการปรบน าหนกปลา

แผนแตละแผนใหเทากบขนาด

บรรจ

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองชงน าหนก เปนบรเวณทใกลกบเครองตดเสน ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทแบงปลาเสนใสชอน

ปลาเสนแลว

ตองชงน าหนกกอนทจะบรรจใสถง ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานชงน าหนก เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หยบชอนปลาเสนทใสปลาเสน

แลว มาวางบนเครองชง แลวชง

น าหนกปลาเสนรวมชอนปลา

เสนใหอยในชวง 178-180 กรม

ไมมอปกรณหรอเครองมอทชวย

อ านวยความสะดวกเชน สายพาน

ล าเลยง

ไมม -

192

ตารางท ข35 การวเคราะหกจกรรมการบรรจปลาเสนในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

บรรจปลาเสนในถงปลาเสน เพอความสะดวกตอการจดจ าหนาย ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

บรเวณเครองบรรจ เปนบรเวณทใกลกบเครองตดเสน ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หล งจากท ช งน าหนกและปรบ

น าหนกปลาเสนใหเทากบน าหนก

บรรจแลว

เพอบรรจปลาเสนทมน าหนกทไดตามท

ก าหนด

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานบรรจลงถง เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เปดปากถงปลาเสน และหยบชอนปลาเสนทผานการชงน าหนกแลว เทปลาเสนใสลงถง

ไมมอปกรณหรอเครองมอทชวยอ านวย

ความสะดวกเชน เครองบรรจอตโนมต

มคอ การใชอปกรณชวยในการบรรจ เชน

เครองบรรจอตโนมต

การใชเครองบรรจอตโนมต

จะสงผลตอตนทนการผลต

ทสงขน แนวทางน จงไม

เหมาะสมในการปรบปรง

193

ตารางท ข36 การวเคราะหกจกรรมการจดเสนในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

จดเสนปลาเสนใหเรยงกนอยาง

สวยงาม

เพอผลตภณฑบรรจในถงอยางสวยงาม ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

บรเวณเครองบรรจ เปนบรเวณทใกลกบเครองตดเสน ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทบรรจปลาเสนในถงแลว เพอใหเรยงกนสวยงามกอนทจะใส

ตะกราแลวปดปากถง

ม คอ จดเรยงปลาเสนในชอนปลาเสนกอนการชง

น าหนก

สามารถเปลยนล าดบ

การท า งาน โดยการ

จดเรยงเสนในชอนกอน

ท า ก จ ก ร ร ม ก า ร ช ง

น าหนก

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานบรรจลงถง เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะขยและเคาะถงทบรรจปลาเสน เพอใหปลาเสนเรยงกนสวยงาม

ไมมอปกรณหรอเครองมอทชวยอ านวย

ความสะดวก

ไมม -

194

ตารางท ข37 การวเคราะหกจกรรมการจดวางถงปลาเสนในตะกราของขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

จดวางถงปลาเสนใสตะกรา เพอใหสะดวกในการเคลอนยาย ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

โตะเครองชงน าหนก เปนบรเวณทใกลกบเครองตดเสน ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทบรรจปลาเสนใสถงและ

จดเรยงใหสวยงามแลว

เพอใหปลาเสนอยในถงสวยงามและ

พรอมส าหรบการปดปากถง

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานแผนกบรรจ เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะวางถงปลาเสนลงในตะกรา โดยวางเรยงในแนวนอน จนเตมตะกรา

เพอใหบรรจถงปลาเสนในตะกราไดมาก

ทสดและปลาเสนยงคงรปสวยงาม

ไมม -

195

ตารางท ข38 การวเคราะหกจกรรมการเคลอนยายตะกราไปยงจดปดปากถงในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

เคลอนยายตะกราไปยงจดปดปากถง

เพอน าปลาเสนทบรรจใสถงแลวไปยง

จดปดปากถง

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

ตงแตบรเวณทวางตะกราจนถง

บรเวณทปดปากถง

ตองเคลอนยายตะกราจากบร เวณ

เครองตดเสนมายงบรเวณจดปดปากถง

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทใสถงปลาเสนจนเตม

ตะกราได

เพราะมถงปลาเสนเตมตะกราแลว ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานจดงานปดปากถง เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจดปดปากถงจะเดนมายก

ตะกรา จากจดบรรจลงถง แลว

เคลอนยายตะกราไปยงจดปดปาก

ถง

ไมมอปกรณหรอเครองมอทชวยอ านวย

ความสะดวกเชน รถเขน

มคอ การอปกรณชวยในเคลอนยาย เชน

รถเขน

ไมสามารถท าได เนองจาก

ห า ก ใ ช ร ถ เ ข น ใ น ก า ร

เคลอนยาย จะท าใหพนทใน

การปฏบตงานนอยลง ซงไม

สะดวกตอการท างาน

196

ตารางท ข39 การวเคราะหขนตอนการท างานของขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ไลลมออกจากถง เพอไลอากาศออกจากถง ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

บรเวณเครองปดปากถง เมอไลลมออกจากถงจะไดปดปากถง

ทนท โดยทไมตองมการเคลอนยาย

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เมอตองการปดปากถง เมอไลลมออกจากถงแลว ตองปดปาก

ถงทนท

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานจดงานปดปากถง เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานหยบถงปลาเสน วางบน

สายพานเครองปดปากถง ใชแผน

ไมกดทบเพอไลอากาศ

ไมมอปกรณหรอเครองมอทชวยอ านวย

ความสะดวกเชน เครองกดไลอากาศ

ม คอ ใชอปกรณชวยกดทบเพอไลลมออก เชน

เครองกดไลอากาศ

ไมสามารถท าได เนองจาก

หากท าการกดทบโดยใช

เครองกดทบ จะท าใหถง

ปลาเสนแบนเกนไป จนด

ไมนารบประทาน ไมเปนท

ตองการของลกคา

197

ตารางท ข40 การวเคราะหกจกรรมการปดปากถงในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ปดปากถงดวยเครองปดปากถง เพอใหผลตภณฑอยในบรรจภณฑมดชด ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

เครองปดปากถง ตองใชเครองปดปากถงในการปดปาก

ถงปลาเสน

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทไลลมออกจากถงแลว เปนขนตอนทตอเนองกบขนตอนการไล

ลมออกจากถง

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานปดปากถง เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

เปดเครองปดปากถงและหวปม

ทนท แลวพนกงานหยบถงปลาเสน

ครงละ 1 ถง วางบนสายพานเครอง

ปดปากถง

ท าตามวธการปฏบตงานทก าหนดใน

การใชเครองปดปากถง

ไมม -

198

ตารางท ข41 การวเคราะหกจกรรมการบรรจปลาเสนลงกลองในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

บรรจถงปลาเสนลงกลอง เพอการจดจ าหนายและเพอความสะดวกในการขนสง รวมถงการเชคจ านวนปรมาณปลาเสนทผลตได

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

บรเวณเครองปดปากถง เปนบรเวณทใกลกบจดปดปากถง จะได

ไมตองมการเคลอนยายเกดขน

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทปดปากถงแลว เพราะไดผลตภณฑปลาเสนและพรอมท

จะจดจ าหนายแลว

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานจดปดปากถง เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานหยบถงปลาเสนจดลงใน

กลอง กลองละ 50 ถง โดยจดเรยง

เปน 2 แถว ซอนกนแถวละ 25 ถง

เปนขอก าหนดของวธการบรรจ ใน

ผลตภณฑปลาเสน

ไมม -

199

ตารางท ข42 การวเคราะหกจกรรมการชงน าหนกปลองในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ชงน าหนกกลองปลาเสน เพอตรวจเชควา พนกงานบรรจปลาเสน

ไดครบตามจ านวนหรอไม

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

บรเวณเครองปดปากถง เปนบรเวณทใกลกบจดปดปากถง จะไดไม

ตองมการเคลอนยายเกดขน

ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทบรรจและปดปากกลอง

แลว

เพอใหแนใจวาบรรจปลาเสนครบตาม

จ านวนกอนทจะจดวางบนพาเรท

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานปดปากถง เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

ยกกลองมาชงน าหนก และบนทก

ขอมล

ไมมอปกรณหรอเครองมอทชวยอ านวย

ความสะดวก

ไมม -

200

ตารางท ข43 การวเคราะหกจกรรมการจดวางบนพาเลทในขนตอนการบรรจ

วตถประสงค ก าลงท าอะไรอย เหตใดจงท าอยางนน มอยางอนอกหรอไมทอาจท าไดดกวา สรป

ยกกลองไปวางบนพาเลท เพอสะดวกตอการเคลอนยายไปจดเกบ

ในคลงสนคา

ไมม -

สถานท ทใดทใชท างาน เหตใดจงตองท า ณ ทนน มทอนอกหรอไมทอาจท างานนนได สรป

บรเวณเครองปดปากถง เปนบรเวณทใกลกบเครองปดปากถง ไมม -

ล าดบตอเนอง ณ จงหวะใดจงกระท า เหตใดจงกระท าเวลานน มเวลาอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

หลงจากทชงน าหนกกลองแลว เพอไมใหเกดความผดพลาดในการ

บรรจ กอนทจะน ากลองไปจดเกบบน

พาเลท

ไมม -

ตวบคคล ผใดเปนผปฏบตงานนนอย เหตใดจงใหผนนกระท า มบคคลอนอกหรอไมทอาจปฏบตงานนนได สรป

พนกงานปดปากถง เปนหนาทของพนกงานประจ าจดน ไมม -

วธการ งานนนท าโดยวธการอยางไร เหตใดตองใชกรรมวธนน มวธการท างานแบบอนอกหรอไมทอาจท าได สรป

พนกงานจะยกกลองและเดนมาวาง

บนพาเลท โดยจดวางพาเลทละ 30

กลอง วางซอนกน 6 ชน ชนละ 5

กลอง

ไมมอปกรณหรอเครองมอทชวยอ านวย

ความสะดวกและการเคลอนยาย

ไมม -