Tajuk 6 ISLAM DALAM TAMADUN MELAYU

TAJUK 6 : ISLAM DALAM TAMADUN MELAYU

A) PENGARUH ISLAM DALAM TAMADUN MELAYU - Pendidikan - Bahasa & Kesusateraan - Perundangan - Politik & Pemerintahan - Sistem Kekeluargaan - Adat & Cara Hidup

B) PERANAN ISLAM DALAM PEMBINAAN TAMADUN MALAYSIA - Politik & Pemerintahan - Perundangan - Pendidikan - Bahasa & Kesusateraan

PENGARUH ISLAM DALAM TAMADUN MELAYU


PENDIDIKAN


Golongan bawahan

menerima pendidikan

yang sama seperti

golongan atasan

Beralih arah dari istana ke

pondok dan madrasah

Tradisi pendidikan dan

pengajaran dapat

dikembangkan dengan

lebih tersusun

Dorongan bermula

bermula dengan

pembacaan al-Quran dan

kitab-kitab.

Golongan pemerintah dan

pembesar-pembesar

berperanan penting dalam

mengembangkan ilmu

pengetahuan.

Di istana juga berfungsi

sebagai perpustakaan atau

tempat penyalinan dan

terjemahan.

Tempat pengajian : rumah-

rumah ulama, masjid,

madrasah dan surau


• Seperti Syeikh Abdul Malik Abdullah dan Sheikh Wan Hasan Wan Ishak.

Lahir para cendiakawan dan ulama-ulama Melayu yang menjadi pengawai-pengawai

pemerintah, guru-guru dan ahli agama.

• al-Oar Manzum oleh Abu Ishak al –Shirazi

• Ulumuddin oleh al-Ghazali

• Minhaj al-Talibin oleh al-Nawawi

Kitab2 utama yang menjadi pengangan masyarakat di Melaka ialah

• Makhdum Syed Abdul Aziz

• Maulana Abu Bakar

• Qadi Menawar Syah

Ulama-ulama asing yang datang ke Melaka sejak awal hingga zaman kejatuhannya

bukan sahaja dijadikan sebagai seorang guru malah diberi kedudukan yang tinggi

dalam hierarki sosial di Melaka, setaraf dengan pembesar dan pentadbir


BAHASA &

KESUSASTERAAN


Penggunaan tulisan Jawi

oleh orang-orang Melayu

semakin tersebar luas

Bahasa Melayu menjadi

bahasa lingua franca bagi 84

bahasa yang dituturkan oleh

masyarakat Melaka pada

ketika itu.

Pada zaman peralihan dan

zaman moden, Bahasa Melayu

klasik beralih kepada bahasa

yang mempunyai nilai peradaban

yang tinggi

Tulisan Arab mulai

diperkenalkan setelah

kedatangan Islam

Masyarakat Melayu mula

menyesuaikan perkataan

Arab kepada bahasa

Melayu.

Perubahan ini

dipermudahkan setelah

tulisan Arab diubahsuai dan

dikenali sebagai tulisan

Jawi.

Bahasa Melayu juga aspek

terawal menerima pengaruh

Islam.

Bahasa Melayu digunakan

untuk menulis kitab-kitab

agama, hikayat-hikayat,

undang-undang dan

pentadbiran.

Kedatangan Islam

mengangkat martabat

bahasa Melayu.


Penggunaan bahasa Melayu

semakin berkembang di Alam

Melayu dan dijadikan bahasa

komunikasi di Tanah Melayu

Pemindahan ilmu dari

bahasa Arab ke dalam

bahasa Melayu telah

menyebabkan berlakunya

perkembangan keilmuan

yang pesat di Alam Melayu

Berlakunya penggunaan

kata dari bahasa Arab

yang dipinjam dan

digunapakai dalam bahasa

melayu.

Bahasa Melayu telah

diperkayakan dengan kata-

kata pinjamaan serta

istilah daripada bahasa

Arab.

Membawa perubahan

besar terhadap warisan

kesusteraan Melayu

Banyak kesusateraan

Melayu ditulis seperti

Hikayat Para Sahabat

Puisi juga terkenal

dipengaruhi oleh sastera

Islam seperti Syair Perahu.

Melalui tulisan Jawi,

agama Islam dapat

diperkembangkan.

Karya sastera bukan saja

bercorak fiksyen, malah

meliputi cabang-cabang ilmu

fekah, ilmu tasawwuf,

falsafah dan sebagainya.


Penggunaan bahasa Melayu semakin

berkembang di Alam Melayu dan dijadikan

bahasa komunikasi di Tanah Melayu

Pemindahan ilmu dari bahasa Arab ke

dalam bahasa Melayu telah menyebabkan

berlakunya perkembangan keilmuan yang

pesat di Alam Melayu

Bahasa Melayu telah dipilih sebagai bahasa

penghantar persuratan dan juga sebagai

alat penyebaran dan penyampaian agama

Islam di seluruh Alam Melayu

Kedatangan Islam juga membawa

perubahan dari sudut kesusateraan dari

segi aspek pendokumentasian, tema,

bentuk, genre malah matlamat sastera itu

sendiri.


Hasil kesusasteraan ini telah dipengaruhi oleh ajaran

Islam yang bertemakan sejarah Islam atau ajaran Islam

itu sendiri.

• Hikayat Nur Muhammad• Hikayat bulan Berbelah• Hikayat Nabi Mikraj


PERUNDANGAN


Sistem perundangan

tempatan turut mengalami

perubahan setelah

kedatangan Islam.

Undang-undang adat yang

tidak bertentangan dengan

ajaran Islam dikekalkan.

Sistem perundangan

masyarakat Melayu juga

berubah kepada sistem adat

dan Islam seperti Hukum

Kanum Melaka dan Undang-

undang Laut Melaka

Tradisi pemerintahan

berdasarkan perundan Islam

dilanjutkan dalam

pemrintahan Malaysia hari

ini.

Perlembagaan Malaysia

menjadikan urusan Islam

sebagai urusan negeri.

Di peringkat negeri juga

terdapat beberapa yang

telah dikuatkuasakan.

Hukum Kanun Melaka

dijadikan contoh tentang

wujudnya pengaruh Islam

dan perundangan.

Menurut sarjana barat seperti

Willian R.Roff dan Alfred

P.Rubin, Hukum Kanun

Melaka atau Undang-undang

Melaka pada dasarnya

berasaskan Undang-undang

Islam di samping berpegang

kepada hukum akal dan

hukum adat.


POLOTIK &

PEMERINTAHAN


Agama Islam telah

diisytiharkan sebagai

agama rasmi di Melaka.

Sehubungan itu, bbrpa

institusi Islam didirikan spt

Jbtn Agama Islam &

Syariah

Gelaran raja bertukar

kepada sultan dan

disamakan dengan

khalifah

Rakyat berkuasa dalam

menentukan penubuhan sistem

beraja dan rakyat boleh

mengubah perjanjian jika

syarat-syarat dilanggar oleh

raja.

Berbeza dengan asas

penubuhan yang

disarankan oleh Tajus-

Salatin dan Bustanus

Salatin

Konsep dewaraja bertukar

kepada konsep sultan yg

berperanan sebagai

khalifah Allah.

Sultan berperanan sebagai

ketua dalam agama Islam

dan ketua negara.

Kerajaan Melaka telah

menyediakan tapak yang

subur bagi perkembanagan

Islam di Tanah Melayu.

Keagungan Melaka terserlah

apabila ia mengamalkan

dasar luar yang pragmatik di

mana mampu menstabilkan

politik Melaka .

*pragmatik : mengamalkan dasar berbaik-baik dengan kuasa besar asing pada ketika itu


SISTEMKEKELUARGAAN


Islam telah menentukan

garis panduan dalam

membina keluarga

berasaskan ajaran Islam

Sejak lahir lagi, seseorang

itu dididik berteraskan

Islam dan adat

sehinggalah mereka

dewasa.

Melalui Islam, institusi

kekeluargaan masyarakat

Melayu disusun dengan

lebih teratur.

Diajarkan juga konsep

dosa, pahala, haram dan

sebagainya.

Mereka juga diajar

pendidikan secara formal

dan tidak formal.

Dalam sistem

perkahwinan, didapati

hukum syarak mempunyai

pengaruh yang besar.Bapa / datuk akan

mengazankan bayi lelaki

atau mengkamatkan bayi

perempuan.

Tujuannya : untuk

meniupkan roh dan

semangat Islam kepada

bayi tersebut.


ADAT&

CARA HIDUP


Tradisi animisme dan

Hinduisme telah diganti

dengan adat dan cara

hidup Islam.

Islam telah mengubah

corak kehidupan

masyarakat Melayu di

dalam aspek kehidupan

manusia.

Adat resam Melayu

diperkemaskan lagi

dengan ajaran Islam.

Namun begitu, cara hidup

masyarakat Melayu yang tidak

bertentangan dengan ajaran

Islam masih terus diamalkan.

Komunikasi dapat berjalan

dengan baik menerusi sifat

hormat-menghormati dan

saling membantu.

Selain daripada mengubah

sistem kepercayaan kita, Islam

juga mengenepikan adat yang

dianggap bercanggah dengan

akidah dan kepercayaan Islam.

Islam telah merubah adat

masyarakat Melayu dengan

adat-adat Islam dengan

bertujuan untuk mencapai

keharmonian dalam hidup

masyarakat.

Sejak kedatangan Islam ke

Alam Melayu menjadikan

golongan bawahan mula

mendapat perhatian dan

penghormatan.

Tiada lagi sistem kasta

yang berasaskan ajaran

agama Hindu diamalkan

dalam masyarakat Melayu.


Masyarakat Melayu menggangap adat

sebagai undang-undang hidup yang perlu

dihormati dan jika melanggarinya dianggap

sebagai suatu sikap yang buruk.

Adat Melayu yang bersendikan agama

menjadi amalan masyarakat Melayu.

“ Bunga sempaka baunya harum,

Pelbagai kumbang digubah indah,

adat bermula dengan hukum,

hukum bersandar di kitab Allah ”

PERANAN ISLAM DALAM PEMBINAANTAMADUN MALAYSIA

PERANAN ISLAM DALAM PEMBINAAN TAMADUN MALAYSIA

POLOTIK&

PEMERINTAHAN

PERANAN ISLAM DALAM TAMADUN MALAYSIA

Berlaku terutamanya dalam Institusi

Kesultanan dan Perundangan.

Selepas kedatangan Islam, institusi sultan di

tanah Melayu kekal sebagai institusi

berdasarkan perwarisan.

Sistem ini meletakkan raja / sultan sebagai

kuasa tertinggi.

Negeri Sembilan ; Adat Pepatih.

Tunjang kuasa bukan terletak pada sultan

tetapi pada Yang Di-Pertuan Besar.



Konsep ini menjadi teras institusi raja. Pengesahan berlandaskan Islam

terhadap kewibawaan seseorang raja itu.

• Contoh: Sultan mahmud Shah di Melaka, Sultan Abdul Ghaffur Muhyidin di Pahang.

Konsep daulat. Bermaksud bahawa seseorang raja atau sultan itu

mempunyai kuasa tertentu yang membolehkan sesiapa sahaja

melanggar arahannya (derhaka) akan menerima akibat (tulah).

• Contohnya, adat istiadat membabitkan cara berpakaian dan jenis pakaian,bahasa dan

pengucapan,tingkah laku dan sebagainya.



PERUNDANGAN



Terdapat dua jenis undang-undang :

- undang-undang bertulis

- undang-undang tidak bertulis.

(juga dikenali sebagai adat)

Terdapat dua jenis adat :

- Adat Pepatih

(Adat Pepatih diguna oleh orang Melayu

Minangkabau di Negeri Sembilan dan

Naning,utara Melaka)

- Adat Temenggung.



Undang-undang Bertulis

• Hukum Kanun Melaka, Undang-undang Laut Melaka, dan sebagainya.

• Hukum Kanun Melaka terdapat 44 fasal,Undang-undang Laut pula

mengandungi 24 fasal.

• Kehadiran Islam telah memperkembangan undang-undang bertulis seperti

Undang-undang Laut Melaka,Hukum Kanun Melaka,Undang-undang

Pahang,Undang-undang Kedah,Undang-undang Perak dan Undang-undang

Johor.



PENDIDIKAN



Menekankan keagamaan. Dilaksanakan di

istana, masjid, rumah, surau,

madrasah serta pondok.

Istana berperanan sebagai tempat

menyimpan buku hikayat yang penting

seperti Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat

Muhamad Ali Hanafiah.

Pendidikan bukan sahaja melibatkan

keagamaan tetapi juga hal pentadbiran

negara dan sistem politik.

Sistem pendidikan lebih teratur ialah

pendidikan pondok.

Sistem ini meluas di negeri

Kedah,Kelantan,Terengganu,Perlis dan

Pattani.



BAHASA &

KESUSATERAAN



Pengaruh Islam paling ketara ialah tulisan

Jawi.

Kedatangan Islam memperkenalkan huruf

Arab dan diterima oleh orang Melayu

setelah dibuat penyesuaian dengan tulisan

Melayu.

Setelah Islam datang ke Melaka, penulisan

karya berkembang.Terbahagi kepada bentuk prosa dan puisi.


SEKIAN, TERIMA KASIH

Education

Tajuk 6 ISLAM DALAM TAMADUN MELAYU