Miesiczniknr 1 (79) stycze 2019

PolakMay

karnawa

nr 1 (79) stycze 2018 * Polak May2

Witam Was, Drodzy Czytelnicy, w nowym roku!Za oknem kolejny, 2019 rok. Duo witowalimy i jesz-

cze bdziemy spotyka si na wsplne koldy i nie tylko.Czy zastanawialicie si, jak wyglday kiedy takie uro-

czystoci? Jak si do nich przygotowywano i jak je spdzano?Ju we wczesnym redniowieczu (okoo V wieku) prak-

tykowane byy spotkania przy stole biesiadnym. Mao wiemy o zwyczajach, jakie wtedy miay miejsce. Na pewno taka bie-siada sama w sobie bya duym wydarzeniem, bo odrywaa od codziennej pracy: w gospodarstwie czy na roli (co zaleao te od pory roku). Inaczej taka zabawa wygldaa na wsi, a inaczej na dworach.

Przy takich okazjach st wyglda odwitnie i pod wzgldem jakoci jedzenia, i pod wzgldem zastawy stoo-wej. Codzienna redniowieczna zastawa bya skromna, uy-wano drewnianych i glinianych naczy, a na wita wyjmo-wano ze skrzy inne urzdzenia.

kilka wiekw pniej uywano ju metalowych tale-rzy, ozdobnych kufli, srebrnych yek, haftowanych obrusw. Sztucw dugo nie uywano. Jeszcze pod koniec redniowie-cza (okoo XIVXV w.) na monarszym dworze jedzenie brano

z pmiskw palcami, a potrawy pynne wybierano z talerza za pomoc chleba. Sztuce do nas sprowadzia w XVI w. kr-lowa Bona ona Zygmunta Starego. Z pochodzenia bya Woszk i to wanie ze swojej ojczyzny, z Woch, przywioza do Polski widelce, ktrych zacz uywa dwr. Ciekawostk jest fakt, e pocztkowo taki widelec wyglda zupenie ina-czej: by prosty i mia tylko dwa zby. A stosowano go przede wszystkim do nakuwania i rozdzielania duych kawakw jedzenia, np. misa. Dopiero po dwustu latach forma widelca si zmienia, dodano mu kilka zbkw, dziki czemu mona byo nim ju je sypkie potrawy.

Zmieniao si te nakadanie potraw. Wasi praprapra... dziadkowie dorastali w rodzinach, w ktrych spoywano po-siki przy wsplnym stole z jednego talerza, czasami nawet jedzono jedn yk. Natomiast ju wasi dziadkowie uczto-wali, majc indywidualne nakrycie i sami sobie nakadali po-trawy, podawane w wazach, salaterkach i pmiskach. Dzisiaj wsplne posiki przewanie spoywa si tylko w czasie wit. A szkoda! Bo w takich biesiadach chodzi przede wszystkim o mie, wsplne spdzenie czasu.

Babcia Kazia

Wsplne spdzanie czasu przy stole

nr 1 (79) stycze 2018 * Polak May 3

Na pewno wiecie, e obecnie zastawy stoowe potrafi przerazi swoim bogactwem niejednego dorose-go. Myl, e ju znacie podstawowy, minimalny ukad nakrycia stoowego, ktry z pewnoci widzielicie na swoich witecznych stoach. Warto si jednak przygotowa do widoku nakry w eleganckich restauracjach, gdzie elementw jest duo wicej!

Maa powtrka z zastawy stoowej

Ndo przystawki

N do pieczywa

Winietka

Talerz na pieczywo

yeczka do deseru

Widelczyk do ciasta

kieliszek/szklanka do wody

kieliszekdo czerwonego wina

kieliszekdo biaego wina

Serw

etka

Widelecdo przystawki

Widelec do ryb

Widelecdo dania gwnego

Talerz do dania gwnego

Talerz do przystawki

yeczka do herbatyyka do zupy

Filianka do kawy/herbaty

najczciej ustawiana do deseruN do dania gwnego

Ndo ryb

nr 1 (79) stycze 2018 * Polak May4

MAMA YkAWita was yka!YECZkI CRECZkIOraz yeczki! To nasza mama.MAMA YkAA to creczki.List wam przeczytam:,,Ja, wuj widelec, mam urodziny w przysz niedziel.I uroczycie na urodziny zapraszam wszystkich czonkw rodziny.CRECZkIkt go odwiedzi?MAMA YkAWazowa yka, bo to jest nasza krewna do bliska,rne kopystki, widelce, noe.CRECZkIMy te, mamusiu?MAMA YkANie wiem, by moe...Wpierw musz sprawdzi, moje kochane, czy nie jestecie le wychowane.Czy ja si wstydu przez was nie najem.YECZkA 1Przecie my znamy dobre zwyczaje.YECZkA 2Zaraz moemy mamie powiedzie, czego nie robi si przy obiedzie.YECZkA 3Nie wolno robi plam na obrusie, bo kada plama martwi mamusi.YECZkA 4Nie wolno z nikim zaczyna bjek, bo te mamusi to denerwuje.MAMA YkAA gdy spodeczek zacznie lub n?YECZkA 4To si odsun od nich i ju!YECZkA 5Grzeczna yeczka si nie odway siga do misa albo do warzyw!MAMA YkAA po co siga! Wiesz, po co?

YECZkA 6Wiem! Dla nas jest cukier, kompot i krem, kisiel i ciastka...MAMA YkAAle nie kruche.YECZkA 6Herbata, mleko...MAMA YkANawet z kouchem!YECZkA 1Nie wolno skroba po dnie talerza.YECZkA 2I nie wypada w szklank uderza!YECZkA 3A ja wiem dobrze, e nie wypada skaka po stole i pod st spada.MAMA YkAA gdyby spada?YECZkA 3Bur dostan! Zmyjesz mi gow!MAMA YkAA jak?YECZkA 3Pod kranem!MAMA YkAMili widzowie, przyznacie sami, e moje crki zday egzamin.

B. Lewandowska

Zasady dobrego zachowania przy stole dla najmodszychKopoty yki

nr 1 (79) stycze 2018 * Polak May 5

niegCzy wam nie przyszo nigdy do gowy,e nieg powinien by kolorowy?Albo zielony, albo czerwony,liliowy albo be.nieg ten lepioby si wspaniale,a bawan biay nie byby, alealbo zielony, albo czerwony,liliowy albo be.

Z przymrueniem oka

nieki tak samo w zimowej porzebyyby wtedy w jakim kolorze:albo zielone, albo czerwone,liliowe albo be.Bardzo kolory by si przyday,a tu tymczasem wci pada biay,biay bielutki, mikki miciutki,wiey, wieutki nieg.

Ludwik Jerzy Kern

nr 1 (79) stycze 2018 * Polak May6

wito Trzech krli, obchodzone 6 stycznia, to jedno z naj-starszych znanych wit chrzecijaskich. Byo obchodzone ju w III wieku, a jego inspiracj staa si biblijna opowie o m-drcach ze Wschodu, ktrzy zoyli pokon nowo narodzonemu Jezusowi.

Od kilku lat ciekawym zwyczajem w Polsce, a take na tych terenach dzisiejszego pastwa ukraiskiego, litewskiego i biaoruskiego, ktre s zwane kresami Wschodnimi, jest Or-szak Trzech krli, czyli wielkie jaseka. Wok nich nadbudo-

wana zostaa caa masa dziaa kulturalnych, edukacyjnych i spoecznych, ktre maj za cel przywracanie tradycji. Parady organizowane s w miastach, miasteczkach i wioskach. W po-szczeglnych miejscach nie brakuje lokalnego kolorytu, ktry pokazuje, jakie bogactwo zwyczajw tkwi w polskiej tradycji boonarodzeniowej. Orszakowi towarzyszy szereg innych wy-darze konkursy kold, pokazy, konkursy na najpikniejsz szopk i gwiazd betlejemsk, tematyczne przebranie. A jak to wyglda w innych krajach? Jak pozostaa reszta wiata obcho-dzi wito Trzech krli?

Czy wiesz, e1. W stolicy Czech w wito Trzech krli ma miejsce rytu-

alna kpiel. miakowie zaywaj wodnego pluskania w rzece Wetawie. W wielu miastach organizowane s kwesty Trzech krli.

2. We Francji w to wito Francuzi zajadaj si specjalnym plackiem krlewskim przekadanym mas migdaow. Podczas przygotowania smakoyku trzeba w nim ukry fasolk, mone-

t, migda lub porcelanow figurk krla. Osoba, ktra znajdzie skarb, zostaje uznana za wyjtkowego szczciarza, obwoana krlem dnia i otrzymuje papierow koron. Dawnym zwycza-jem byo dzielenie ciasta na tyle czci, ile osb znajdywao si przy stole plus dodatkowy kawaek dla niezapowiedzianego gocia.

3. We Woszech utar si zwyczaj, e dzieci po przebudze-niu otrzymuj skarpety wypenione sodyczami. Te, ktre byy niegrzeczne, dostaj wgiel cukier pomalowany na czarno.

W Watykanie Wosi wituj ten dzie w barokowych lub rene-sansowych strojach oraz weneckich karnawaowych maskach. 6 stycznia, podobnie jak w Boe Narodzenie, mieszkacy Italii zajadaj si drodow babk, ktra ma w rodku orzechy i kan-dyzowane owoce.

4. W Hiszpanii jest to jedno z najbardziej kolorowych i naj-ciekawszych wit. krlowie w Sewilli podruj zot karet, a w Logrono przylatuj migowcem! Paradom towarzysz orkiestry, a dzieciom rozdawane s cukierki i drobne zabawki. 6 stycznia w Hiszpanii i Meksyku przygotowuje si specjalne ciasto o nazwie piercie krla, ktre udekorowane jest bakaliami.

5. Ukraicy, podobnie ja Grecy, obchodz wito Trzech krli 19 stycznia. Zgodnie z tradycj, nie baczc na przenikli-wy chd, grupa miakw odbywa kpiel w rzekach, m.in. w jednej z najwikszych rzek pastwa rzece Dniepr. Obrzd ten dokonywany jest take w stawach i jeziorach w caym kraju. Ukraicy zgodnie twierdz, e tego dnia woda jest cieplejsza ni zwykle.

Materiay opracowaa Babcia Kazia

Orszak Trzech Krli

nr 1 (79) stycze 2018 * Polak May 7

Na pewno w okresie karnawau wybierzecie si na r-ne bale. Moe zaproponujecie na nich takie zabawy?

1. Dzielicie zebranych na cztery mniejsze grupy. kada z maych grup wybiera jeden charakterystyczny gos zwierz-cia. S grupy np. pieskw, kotkw, winek czy kaczek. Grupy piewaj swoim gosem jedn, znan wszystkim melodi np. Jedzie pocig. Jedna osoba peni funkcj dyrygenta, wprowa-dzajc odpowiednie gosy.

2. Stacie w kole. Poruszajc si rytmicznie w takt muzy-ki, przekazujcie kapelusz dalej, zakadajc go na gow osobie stojcej obok. Gdy muzyka ucichnie, osoba, majca kapelusz na gowie, odpada z gry, a zabawa toczy si dalej. Wygrywa ten, kto uchroni gow przed kapeluszem.

3. Na maych karteczkach napisane s nazwy zwierzt (powtarzaj si one na dwch karteczkach). kady z uczestni-kw losuje jedn karteczk. Nie wolno pokazywa jej innym uczestnikom ani te mwi, co na niej jest napisane. Zwierz-tom wolno tylko wydawa charakterystyczne dla danego ga-tunku dwiki. Zwierzta dobieraj si parami, a nastpnie zastanawiaj si, jak najlepiej i najmieszniej przedstawi wylosowane przez siebie zwierz. Reszta odgaduje, co to za zwierz.

Udanego czasu karnawaowego! Do nowych spotka ju niebawem!

Babcia Kazia

Zabawy w okresie karnawau

nr 1 (79) stycze 2018 * Polak May8

Pani nam zapowiedziaa, e przyjdzie nowa uczennica. Ciekawe, jak si nazywa? Niech bdzie Wiktoria. Uwielbiam to imi! Ja mam na drugie imi Wiktoria i dlatego tak je lubi.

U mnie w klasie jest wicej chopcw ni dziewczt. Wszyst-kie dziewczyny dobrze si ucz, a z 13 chopcw tylko 7. Ale super, e przyjdzie jeszcze jedna dziewczynka.

Tej nocy Alicja marzya, aby ta nowa dziewczynka miaa na imi Alicja. Marta najpierw chciaa aby to bya Wiktoria, ale po-tem zmienia zdanie i ju chciaa, eby to bya Marta.

Nastpi nowy dzie. Dzieci poszy do szkoy. Zadzwoni dzwonek na lekcj, uczniowie ustawili si parami i ruszyli do kla-sy. Nagle Janek zawoa:

Cze, Baka! i pobieg do dziewczynki. Cze Jasiek! odezwaa si jak mio ci spotka! Jestem

taka zadowolona, e bdziemy chodzi razem do klasy. Ja te jestem zadowolony z tego! Gdzie siedzisz? zapytaa Basia (bo wanie to bya ta

nowa uczennica). Siedz w rodkowym rzdzie.

Czy mog siedzie obok ciebie? zapytaa. Trzeba zapyta Pani odpowiedzia Jasiek. Wiesz jak

nasza Pani si nazywa? Nie Halina kowalska.kiedy wszyscy weszli do kasy i zajli swoje miejsca, Pani za-

pytaa Basi (bo to wanie ona bya t now uczennic): Basiu, czy masz jakie pytania na temat naszej klasy? Czy mog siedzie obok Jaka?Pani zastanawiaa si przez chwil.Moesz siedzie jedynie przed nim, a ty Bartku przesid

si tam, wskazaa rk nauczycielka. Hurra! zakrzyczeli.Na przerwie podszed do Basi i Jasia Filip i zapyta: Basiu, powiedz jak si nazywasz?. Nazywam si kluska - odpowiedziaa dziewczynka. mieszne nazwisko szepn koledze chopiec. Ale za-

proponowa gono: Moe chcielibycie nalee do naszej grupy, ktra nazywa

si kumple i Przyjaciele? Zgadzaj si! powiedzia Ja to super sprawa, opowiem

ci po lekcjach. Dobrze zgodzia si.Basia nie bya skrpowana wobec dzieci. Gdzie taka trzecio-

klasistka bdzie si baa dzieci! Oswoia si z klas szybko i wszyscy zaczli si z ni kolegowa.

Od dzi Ja i Basia bd nalee do grupy kumple i Przyjacie-le. Fajnie! Teraz jest wicej osb w tej grupie.

Opowiem wam co to za grupa. Ot jest to grupa dzieci, ktre si przyjani i wsppracuj. Podam przykad: Pani nam zadaa do domu nauczy si czyta. Wic dzieci przychodz na miejsce gdzie ronie wysoka trawa (mwiam wam ju o nim) i ucz si czyta. Ci, ktrzy potrafi to robi bardzo dobrze, pomagaj sabym. Taka jest wanie grupa kumple i Przyjaciele.

Marta Kot

Nowa uczennica

ROZKAD ZAJ

nr 1 (79) stycze 2018 * Polak May 11

Przygody Kozioka Matoka (fragmenty)Ach! rzek niedwied. Mj kozioku, Otwrz zrcznie moj klatk, Potem w plecy mnie podrapiesz, Bo pcha gryzie mnie w opatk!

Tere-fere! rzek kozioek. Sam si podrap, mj ty zuchu, Bom ja wcale nie ciekawy, Jak si siedzi w twoim brzuchu.

Wtem zobaczy lwa, co wanie Miso zjada na niadanie, Wic si skoni i powiada: Witaj, najjaniejszy panie!

Rejestracyjn Sub Ukrainy 08.06.2012 r. zaoyciel i wydawca: Mirosaw Rowicki, . . . Projekt wspfinansowany w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Poloni i Polakami

za granic za porednictwem Fundacji Wolno i Demokracja.

Pismo jest redagowane przez zesp Kuriera Galicyjskiego. Adres do korespondencji: Kurier Galicyjski Polak May, Lww 79013, skrytka pocztowa nr 1565, 79013, (a/c) 1565, tel.: 0-038 (032) 2531520. 18983-7773 08.06.2012 . wiadectwo rejestracji: seria KW nr 18983-7773 R wydane przez Pastwow

A lew na to: Mj kozioku! ksek dali mi zbyt twardy, Wic mi przynie troch soli, Troch pieprzu i musztardy.

Pobieg kozio do bufetu, Rne dla lwa kupi jado, eby za mia i serwet, Wielkie przynis przecierado.

Wtedy zoy lew przysig Wielkim rykiem, penym grozy: Na koron m przysigam, e ju nigdy nie zjem kozy!

Kornel Makuszyski, Marian Walentynowicz

Miesicznik Polak May mona zaprenumerowa na poczcie na Ukrainie!!!

KOD PRENUMERATY 68416

Cena prenumeraty pocztowej1 miesic 9,00 UAH3 miesice 27,00 UAH6 miesicy 54,00 UAH

12 miesicy 108,00 UAH