การศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร

สารนพนธ ของ

มณฑรา กตตวราภรณ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา เมษายน 2554

มณฑรา กตตวราภรณ. (2554). การศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน บานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร. สารนพนธ กศ.ม. (เทคโนโลยการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ : อาจารย ดร.นฤมล ศระวงษ. การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจยในครงน แบงเปน 2 กลม ไดแก 1. ผ ใหบรการ ประกอบดวย คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน จ านวน 15 คน 2. ผ ใชบรการเปนประชาชนในพนททเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน ในชวงเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553 - เดอนมกราคม พ.ศ. 2554 จ านวน 120 คน เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบสมภาษณ และแบบสอบถาม ซงมคาความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบ เทากบ 0.88 สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา ขอมลจากผใหบรการ 1. ดานการบรหารจดการ 1.1 ดานอาคารสถานท พบวา สถานทตง ขนาด แสงสวาง และอณหภมของศนยการเรยนร ICT ชมชน มความเหมาะสม ลกษณะของตวอาคารมความมนคง แขงแรง ปลอดภย และไมมเสยงรบกวนจากภายนอก 1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ พบวา ดานกจกรรมและการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนโดยรวมไมเหมาะสม ควรใหมการจดกจกรรมขนภายในชมชน เชน การฝกอบรม การจดนทรรศการ การประกวดแขงขน เปนตน และควรมการประชาสมพนธศนยการเรยนร ICT ชมชนใหมากขน เพอชกชวนใหคนในชมชนมาใชบรการ 2. ดานบคลากร พบวา จ านวนเจาหนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชนไมเพยงพอ เนองจากมเจาหนาทประจ าศนยการเรยนร ICT ชมชน จ านวน 2 คน ไดแก ครโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง และตวแทนชมชน ซงมภาระหนาทงานประจ า จงสงผลใหไมสามารถเปดศนยการเรยนร ICT ชมชนไดอยางตอเนอง

3. ดานวสดอปกรณ พบวา สภาพวสดอปกรณ โดยรวมมความเหมาะสม มความทนสมย คณภาพด คอนขางใหม การประมวลผลของคอมพวเตอรคอนขางเรว โปรแกรมครอบคลมการใชงาน แตควรปรบปรงเรองสญญาณอนเทอรเนต และควรเพมจ านวนคอมพวเตอรใหมากขน 4. ดานงบประมาณ พบวา อตราคาบรการ มความเหมาะสม แตควรมการหางบประมาณมาสนบสนนเพมเตม ขอมลจากผใชบรการ ผใชบรการมความเหนวาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคก

กระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร มความเหมาะสมอยในระดบมาก (X =3.82, S.D.=0.69) 1. ดานการบรหารจดการ 1.1 ดานอาคารสถานท โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X =3.77, S.D.= 0.58)

1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X =3.58, S.D.=0.62)

2. ดานบคลากร โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X =3.98, S.D.=0.62)

3. ดานวสดอปกรณ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X =3.75, S.D.=0.69) 4. ดานงบประมาณ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X =4.02, S.D.=0.98)

A STUDY OF SITUATIONS FOR BANKHOKKRATON COMMUNITY ICT LEARNING CENTER KABINBURI DISTRICT, PRACHINBURI PROVINCE

AN ABSTRACT BY

MONTIRA KITTIVARAPORN

Presented in Partial fulfillment of the Requirements for the Master of Education Degree in Educational Technology

at Srinakharinwirot University April 2011

Montira Kittivaraporn. (2011). A Study of Situations for Bankhokkraton Community ICT Learning Center Kabinburi District, Prachinburi Province. Master’s Project, M.Ed. (Educational Technology). Bangkok : Graduate School, Srinakharinwirot University. Project Advisor: Dr.Naruemon Sirawong. The purpose of this research was to study of situations for Bankhokkraton community ICT learning center Kabinburi district, Prachinburi province in 4 aspects: Management, Man, Material and Money. Population and Samples in this research were divided into 2 groups composing of 1. Service provider: 15 committees and officers of community ICT learning center. 2. Service user: 120 area people who used the community ICT learning center from November 2010 to January 2011. Research instruments were interviews and questionnaires, an alpha coefficient of questionnaires is 0.88. The statistical analysis methods were percentage, mean, standard deviation. The results were as follow, Data obtained from service providers. 1. Management 1.1 Building was found that the location, size, light and temperature of community ICT learning center were appropriate. The building structure was strong and safe, and no disturbed sound from outside. 1.2 Activities and Services were found they were not appropriate. Activities should be arranged within the community such as training, exhibition and contest. In services, it should be increasing information of community ICT learning center to persuade local community to join the center. 2. Man was found that number of community ICT learning center officer was not sufficient. Because there were only 2 officers, who was teacher of Lad-Takhian-Ratbamrung school and the other was community representative, having their duties. Consequently, they could not service with fully functioning. 3. Material was found that the materials were in good quality, modern and rather new. Processing speed of the computer was fast. Software covered the usage, but should improve the quality of internet signal and increase the number of computers.

4. Money was found that fee rate was appropriate but the budget should be supported. Data obtained from service users. Service users gave their opinion that situations for Bankhokkraton Community ICT learning center Kabinburi District, Prachinburi Province was appropriate at a high level.

(X =3.82, S.D.=0.69) 1. Management

1.1 Building: The overall was appropriate at a high level. (X =3.77, S.D.=0.58) 1.2 Activities and Services: The overall was appropriate at a high level. (X =3.58, S.D.=0.62)

2. Man: The overall was appropriate at a high level. (X =3.98, S.D.=0.62) 3. Material: The overall was appropriate at a high level. (X =3.75, S.D.=0.69) 4. Money: The overall was appropriate at a high level. (X =4.02, S.D.=0.98)

อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร และคณะกรรมการสอบไดพจารณาสารนพนธเรอง การศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ของ มณฑรา กตตวราภรณ ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒได อาจารยทปรกษาสารนพนธ

…………………………………………………… (อาจารย ดร.นฤมล ศระวงษ) ประธานกรรมการบรหารหลกสตร

…………………………………………………… (ผชวยศาสตราจารยอลศรา เจรญวานช) คณะกรรมการสอบ

…………………………………………………… ประธานกรรมการ (อาจารย ดร.นฤมล ศระวงษ)

…………………………………………………… กรรมการสอบสารนพนธ (อาจารย ดร.รฐพล ประดบเวทย)

…………………………………………………… กรรมการสอบสารนพนธ (อาจารย ดร.สปรยา ศรพฒนกลขจร) อนมตใหรบสารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

…………………………………………………… คณบดคณะศกษาศาสตร (รองศาสตราจารย ดร.องอาจ นยพฒน) วนท เดอน เมษายน พ.ศ. 2554

ประกาศคณปการ สารนพนธฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยด ดวยความกรณาของ อาจารย ดร. นฤมล ศระวงษ อาจารยทปรกษาสารนพนธ ทไดใหค าแนะน า ค าปรกษา ขอคดเหนทเปนประโยชน ตลอดจนชวยตรวจสอบแกไขขอบกพรองตาง ๆ ของสารนพนธดวย ความเอาใจใสเปนอยางด ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง ขอกราบขอบพระคณอาจารย ดร.รฐพล ประดบเวทย อาจารย ดร.สปรยา ศรพฒนกลขจรคณะกรรมการสอบสารนพนธ ทไดสละเวลาอนมคาเพอใหค าแนะน าและขอเสนอแนะในการจดท า สารนพนธใหถกตอง และมคณภาพตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต ขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.อรพรรณ พรสมา อาจารย ดร.รฐพล ประดบเวทย และ อาจารย มานดา ชอบธรรมทไดกรณาเปนผ เชยวชาญในการตรวจสอบและแกไขเครองมอทใชในการวจยในครงนใหมความสมบรณยงขน ขอกราบขอบพระคณอาจารยประจ าภาควชาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒทกทานทไดประสทธประสาทวชาความรใหแกผ วจย ขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.กมลรฐ อนทรทศน ศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา (CCDKM) และกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ทไดใหขอมลทเปนประโยชนประกอบงานวจยในครงน ขอขอบพระคณผอ านวยการโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง และคณะครอาจารยทกทาน ทไดอ านวยความสะดวกในดานตาง ๆ ตลอดระยะเวลาในการท าวจย โดยเฉพาะอยางยง อาจารยมนา สขชม รวมไปถงขอขอบคณคณะกรรมการและเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนและผ ทเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนทกทาน ทไดใหความรวมมอในการใหสมภาษณ และตอบแบบสอบถามเปนอยางด สดทายน ขอกราบขอบพระคณบดา มารดา และขอขอบคณเพอนๆ พ นองทกคนทมสวนชวยเหลอและใหก าลงใจตลอดระยะเวลาทศกษาและท างานวจย ประโยชนและคณคาทไดรบจากการวจยในครงน ขอมอบแดบดามารดา ครอาจารย และผ มพระคณทกทานทไดใหความเมตตา อบรม สงสอนจนสงผลใหผวจยประสบความส าเรจได ณ วนน

มณฑรา กตตวราภรณ

สารบญ

บทท หนา 1 บทน า .......................................................................................................... 1 ภมหลง ...................................................................................................... 1 ความมงหมายของการวจย .......................................................................... 3 ความส าคญของการวจย ............................................................................. 3 ขอบเขตของการวจย ................................................................................... 3 ขอจ ากดของการวจย .................................................................................. 4 เนอหาทใชในการวจย ................................................................................. 4 ตวแปรทศกษา ........................................................................................... 4 นยามศพทเฉพาะ ....................................................................................... 5 สมมตฐานในการวจย ................................................................................. 6 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ .................................................................. 7 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) .................................................. 8 ความหมายของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ............................. 8 ICT กบการพฒนาประเทศไทย ............................................................. 9 ศนยการเรยนร ICT ชมชน ........................................................................... 15 ความหมายของศนยการเรยนร ICT ชมชน ............................................ 15 ความเปนมาของศนยการเรยนร ICT ชมชน ........................................... 16 โครงการและกจกรรมทเกยวของกบศนยการเรยนร ICT ชมชน ................ 30 บทบาทของศนยการเรยน ICT ชมชน .................................................... 37 หลกการบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน ................................... 42 ประเภทของศนยการเรยนร ICT ชมชน ................................................. 57 ศนยการเรยนร ICT ชมชนในตางประเทศ .............................................. 78 แนวทางการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนใหยงยน ........................... 100 ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ................................................. 102 งานวจยทเกยวของ ..................................................................................... 105 งานวจยในประเทศ .............................................................................. 105 งานวจยตางประเทศ ............................................................................ 107

สารบญ (ตอ) บทท หนา 3 วธด าเนนการวจย ........................................................................................ 110 การก าหนดประชากรและกลมตวอยาง ......................................................... 110 การสรางเครองมอทใชในการวจย ................................................................ 110 การเกบรวบรวมขอมล ................................................................................. 113 การจดกระท าและการวเคราะหขอมล ........................................................... 113 4 ผลการวเคราะหขอมล ................................................................................. 115 ผลการวเคราะหขอมลผใหบรการ ................................................................. 115 ผลการวเคราะหขอมลผใชบรการ ................................................................. 128 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ ....................................................... 143 สรปผลการวจย .......................................................................................... 145 อภปรายผล ............................................................................................... 148 ขอเสนอแนะทวไป ...................................................................................... 152 ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป .......................................................... 153 บรรณานกรม ........................................................................................................... 154 ภาคผนวก ................................................................................................................ 160 ประวตยอผท าสารนพนธ ......................................................................................... 200

บญชตาราง

ตาราง หนา 1 ตวอยางรปแบบการใหบรการของ Telecottage ในฮงการ ขอมลจากการส ารวจ Telecottage 78 แหง ................................................................................. 94 2 จ านวนและรอยละขอมลทวไปของผใหบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน บานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบรเกยวกบขอมลทวไป .................... 116 3 จ านวนและรอยละของผใชบรการเกยวกบขอมลทวไป ..................................... 129 4 จ านวนและรอยละของผใชบรการเกยวกบความคดเหนเบองตนและขอมลดาน การใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ……………………………………………………………………. 131 5 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของ ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน ………………………………………………………………………... 135 6 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของ ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานการบรหารจดการ – ดานอาคารสถานท …………………………………… 136 7 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของ ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานการบรหารจดการ – ดานกจกรรมและการใหบรการ …………………...... 137 8 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของ ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานบคลากร ………………………………………………………………....... 139 9 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของ ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานวสดอปกรณ ………………………………………………………………. 140 10 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของ ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานงบประมาณ ………………………………………………………………. 141

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา 1 องคประกอบส าคญของ IT: 2010 National Information Technology Policy ..... 11 2 องคประกอบใหญ (flagships) ของกลยทธการพฒนา ....................................... 12 3 ขนตอนการขอจดตงศนย ICT ชมชน ................................................................. 21 4 อาคารทมบนไดทางขนลาดชนไมเหมาะแกการเคลอนยายวสดอปกรณ ............... 44 5 อาคารทมบนไดทางขนเหมาะสม งายแกการน าวสดอปกรณออกมาใช …………. 44 6 เสยงเดนทางผานผนงหองไดบางสวน ผนงหองทหนาจะชวยลดเสยงลงได บางสวน ………………………………………………………………………….. 45 7 การออกแบบหลงคาใหแสงเขาทางหลงคาโดยตรง ............................................. 47 8 การออกแบบหลงคาใหแสงเขาทางดานขางใตหลงคา ........................................ 48 9 ภาพประกอบการวจย ……………………………………………………………... 197

1

บทท 1 บทน า

ภมหลง ปจจบนการพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาโดยเฉพาะเทคโนโลยสารสนเทศ ยงทวความ ส าคญมากขน เนองจากการศกษามใชจ ากดอยเพยงในหองเรยนหรอในโรงเรยน แตเปนการเรยนรตลอดชวตททกคนมโอกาสเรยนรในทกเรอง ทงทเปนความรวชาการทวไป ความรดานศาสนา ศลปะ วฒนธรรม ภมปญญาทองถน และภมปญญาไทย และสามารถเรยนรไดทกท ทกเวลา (ส านกงาน คณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2545: 85) ซงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดใหความส าคญกบเทคโนโลยการศกษา ในหมวดท 9 มาตราท 63-69 ซงไดกลาวไวเกยวกบการใชเทคโนโลยเพอการศกษา ในเรองของบทบาทหนาทของรฐในการจดการดานเทคโนโลยเพอการศกษา ทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย และยงครอบคลมไปถงการผลตและพฒนาสอ วสดอปกรณเทคโนโลยเพอการศกษา การพฒนาบคลากร การวจย การจดตงกองทน และการใหมหนวยงานกลางในการเสนอนโยบาย ประเมนคณภาพ และประสทธภาพในการใชเทคโนโลยเพอการศกษา ประเทศไทยไดตระหนกถงความส าคญของ ICT เพอใชในการพฒนาทรพยากรบคคลในชาต ดงจะเหนไดจากการจดตงกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในเดอนตลาคม พ.ศ. 2545 ตามนโยบายปฏรประบบราชการ เพอเปนกระทรวงหลกในการรวบรวมแนวคดของการใชไอซทใหเกดประโยชนตอประเทศชาต นอกจากนนไดมการด าเนนงานเพอพฒนาประเทศไปส e-Thailand ตามนโยบายกลยทธ IT 2010 ประกอบดวย e-Government, e-Industry, e-Commerce, e-Society และ e-Education (ส านกงานเลขานการคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต. 2545: 20) เทคโนโลยสารสนเทศเพอการพฒนาดานการศกษา (e-Education) มเปาหมายในการสรางความพรอมของทรพยากรมนษยทงหมดของประเทศ เพอชวยกนพฒนาใหเกดสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรทมคณภาพ ยทธศาสตรทใชเปนการเนนหนกในการจดหา จดสราง สงเสรม สนบสนน โครงสรางพนฐานสารสนเทศ และอปกรณเกยวกบการศกษาและการเรยนร รวมถงวชาการ ความรสารสนเทศตาง ๆ และผสอนควรจะมสวนในการจดการ การบรหารการศกษา และฝกอบรมทงวชาการและทกษะ เพอพฒนาและยกระดบคณภาพความรของทรพยากรมนษยของไทย ใหเปนประชากรก าลง คนและก าลงแรงงานทมคณภาพ และสมบรณดวยภมปญญาและการเรยนร สามารถสรางสรรคเศรษฐกจและสงคมไทยใหมความเจรญกาวหนาทดเทยมประเทศทเจรญกาวหนาไปแลวโดยเรว เพอใหบรรลวตถประสงคขางตน จะตองลดความเหลอมล าของโอกาสในการเรยนรของประชากรไทย

2

อนสบเนองมาจากสถานภาพของสถานการศกษา หลกสตรวชาการ ภมประเทศ สถานภาพทางเศรษฐกจและสงคม ตลอดจนสารสนเทศและความรใหมากทสด ผลลพธคอการยก ระดบภมปญญาและคณภาพ กบปรมาณของความรของประชากรไทยโดยทวไปใหสงขนโดยล าดบ เพอใหเปนขมพลงในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม การเมอง และความมนคงของประเทศอยางยงยนและยาวนานสบไปในอนาคต (ภาสกร เรองรอง. ม.ป.ป.: ออนไลน) กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ไดเลงเหนถงความส าคญในการพฒนา เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในระดบชมชน เพอเปนการลดชองวางในการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศจงไดด าเนนโครงการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชนขน เพอตดตงศนยคอมพวเตอร พรอมทงอนเทอรเนตความเรวสงตามสถานทตาง ๆ ในชมชนทมความพรอมและเหมาะสม โดยมวตถ ประสงคเพอขยายโอกาสในการเขาถงสารสนเทศใหแกประชาชนในทองถน สรางแหลงเรยนรดาน ICT และสบคนสารสนเทศ พฒนาศนยฝกอบรมดาน ICT สงเสรมการเรยนรดวยตนเองผานทางเครอขายอนเทอรเนต นอกจากนยงเปนแหลงรบบรการขอมลขาวสาร ตลอดจนสรางประโยชนแก สนคาและอาชพของชมชน และเพอใหผน าศาสนา ผน าทองถน ชาวบาน และเดกเยาวชนในทองถนนน ๆ ไดน าความร และเครองมอในศนยการเรยนร ICT ชมชน ไปประยกตใชในชวตประจ าวน เพอพฒนาความรและพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนใหดขน

ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน จดเปนศนยการเรยนร ICT ชมชน ขนาด XL มเครองคอมพวเตอรจ านวน 21 เครอง สถานทตงคอโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง อาคาร 3 หองมขนาด 10.4x12 x2.9 เมตร ชมชนมประมาณ 211 หลงคาเรอน มประชากรประมาณ 700 คน โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง มนกเรยนทงหมด 365 คน ตงแตระดบชนมธยมศกษาปท 1 ถงมธยมศกษาปท 6 ชมชนมลกษณะแบบเกษตรกรรม ท าใหลกษณะบานเรอนอยหางไกลกน ซงพนทศนยกลางส าหรบท ากจกรรมตาง ๆ ของชมชน คอ โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง เจาหนาททใหบรการและรบผดชอบหลก คอ ครประจ าโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง จ านวน 1 ทาน และตวแทนชมชน 1 ทาน และจะมอาสาสมครมาชวยดแลศนย ICT ซงเปนเยาวชนทมความสนใจและเจาหนาทองคการบรหารสวนต าบลลาดตะเคยน มหนวยงานทรบผดชอบหลกในเรองการบรหารจดการ และงบประมาณ คอ โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารงและคณะกรรมการดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน หนวยงานสนบสนน คอ องคการบรการสวนต าบลลาดตะเคยน โดยมแผนการฝกอบรมใหเจาหนาท ผน าชมชน และประชาชน มการเกบคาใชบรการตอชวโมงไมเกน 10 บาท เปดใหบรการในวนจนทร-ศกร เวลา 08.00 น.-19.00 น. และวนเสาร-อาทตย เวลา 08.00 น.-17.00 น. ความพรอมของภมปญญาและอาชพในชมชน ไดแก เรองกลมผ เลยงสตวต าบลลาดตะเคยน ศนยอนรกษควายไทย ซงถอเปนภม

3

ปญญาทองถน และยงมสนคาชมชน เชน ป ยชวภาพ ผาไหม ดอกไมประดษฐ เปนตน (ส านกสงเสรมและพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. 2552: 25-26) ดงนนผวจยจงมความสนใจทจะศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน บานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยใชหลกปจจยพนฐานของการบรหาร โดยมงศกษาใน 4 ดาน ไดแก ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ เพอประโยชนในการใชเปนแนวทางปฏบตทชวยใหผบรหาร ผ ทมหนาทเกยวของกบศนยการเรยนร ICT ชมชน รวมทงคนในชมชน ไดน าไปประกอบการพจารณาในการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนใหมประสทธภาพอยางยงยน ความมงหมายของการวจย เพอศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ความส าคญของการวจย ผลการวจยในครงน สามารถน าไปใชเปนแนวทางในการปรบปรงและพฒนาการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนใหมประสทธภาพมากยงขน และสอดคลองกบความตองการของประชาชนในชมชน ขอบเขตของการวจย 1. ประชากรทใชในการวจย กลมท 1 ผ ใหบรการ ประกอบดวย คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร จ านวน 15 คน โดยผ วจยใชประชากรทงหมดในการท าวจย กลมท 2 ผ ใชบรการ เปนประชาชนทเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร จากสถตทผานมาในเวลา 1 ป (พ.ศ. 2552-2553) มประชาชนทใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน จ านวน 210 คน

4

2. กลมตวอยางทใชในการวจย ผ ใชบรการ เปนประชาชนทเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยใชวธการเลอกแบบเจาะจง ในชวงเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553 - เดอนมกราคม พ.ศ. 2554 เนองจากเปนชวงเปดภาคเรยน และมผ ใชบรการเขามาใชบรการมาก ไดกลมตวอยางจ านวน 120 คน ขอจ ากดของการวจย ผใชบรการทเขามาใชบรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ซงน ามาเปนกลมตวอยาง จะนบเฉพาะประชาชนทเขามาใชบรการในครงแรก โดยไมนบประชาชนทมาใชซ า เนอหาทใชในการวจย การวจยในครงนศกษาเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบาน โคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยมงศกษาใน 4 ดาน ดงน 1. ดานการบรหารจดการ 1.1 ดานอาคารสถานท 1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ 2. ดานบคลากร 3. ดานวสดอปกรณ 4. ดานงบประมาณ ตวแปรทศกษา ตวแปรอสระ ไดแก สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ตวแปรตาม คอ

1. ดานการบรหารจดการ 1.1 ดานอาคารสถานท 1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ 2. ดานบคลากร 3. ดานวสดอปกรณ 4. ดานงบประมาณ

5

นยามศพทเฉพาะ 1. ศนยการเรยนร ICT ชมชน หมายถง แหลงการเรยนรของชมชนทมการใหบรการในการสบคน แสวงหาความรไดดวยตนเองผานทางเครอขายอนเทอรเนต ตลอดจนเปนแหลงฝกฝน ตอยอดความร พฒนาทกษะ และความสามารถทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนใหดยงขน 2. สภาพ หมายถง สภาวะในปจจบนของการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน 3. การบรหารจดการ หมายถง การด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอใหบรรลวตถประสงคทตงไว โดยอาศยปจจยและทรพยากรตาง ๆ เชน คน เงน วตถ สงของ ฯลฯ เปนองค ประกอบในการด าเนนงาน 3.1 ดานอาคารสถานท หมายถง สถานทตง อาคาร รวมถงการจดสภาพแวดลอมส าหรบใชในการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร 3.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ หมายถง กจกรรมทศนยการเรยนร ICT ชมชนจดขน เชน การฝกอบรม การจดนทรรศการ การจดประกวดแขงขน ฯลฯ และใหชมชนเขามามสวนรวมในการด าเนนกจกรรมนน ๆ รวมถงการบรการใหค าปรกษา การประชาสมพนธ การเผยแพรเอกสาร ฯลฯ เพอใหประชาชนไดรบความรความเขาใจเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชน รวมไปถงความรเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 4. บคลากร หมายถง บคคลทมสวนเกยวของกบศนยการเรยนร ICT ชมชน และบคคลทให บรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน เชน คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน คร-อาจารย เจาหนาทอาสาสมคร เปนตน 5. วสดอปกรณ หมายถง เครองคอมพวเตอร อปกรณคอมพวเตอร โตะ เกาอ ฯลฯ รวมถงสอทางการศกษาทเหมาะสม เชน หนงสอ บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย วดทศน เปนตน 6. งบประมาณ หมายถง รายรบ-รายจายทอยในการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน

7. ผใหบรการ หมายถง คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการ เรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร จ านวน 15 คน

8. ผใชบรการ หมายถง ประชาชนทเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร

6

สมมตฐานของการวจย สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบรมความเหมาะสมอยในระดบมาก

7

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ผ วจยไดศกษาคนควาจากเอกสาร ต ารา และงานวจยทเกยวของตามล าดบหวขอ ดงตอ ไปน 1. เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) 1.1 ความหมายของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 1.2 ICT กบการพฒนาประเทศไทย 1.2.1 พระราชบญญตการศกษาแหงชาตหมวดท ๙ เทคโนโลยเพอการศกษา 1.2.2 กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต ระยะ พ.ศ. 2544-2553 (IT 2010) 1.2.3 แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ฉบบท 2 ของประเทศไทย (พ.ศ.2552-2556) 2. ศนยการเรยนร ICT ชมชน 2.1 ความหมายของศนยการเรยนร ICT ชมชน 2.2 ความเปนมาของศนยการเรยนร ICT ชมชน 2.3 โครงการและกจกรรมทเกยวของกบศนยการเรยนร ICT ชมชน 2.4 บทบาทของศนยการเรยน ICT ชมชน 2.5 หลกการบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน 2.6 ประเภทของศนยการเรยนร ICT ชมชน 2.7 ศนยการเรยนร ICT ชมชนในตางประเทศ 2.8 แนวทางการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนใหยงยน 3. ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน 4. งานวจยทเกยวของ 4.1 งานวจยในประเทศ 4.2 งานวจยตางประเทศ

8

1. เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) 1.1 ความหมายของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (2538: 3-7) ทรงอรรถาธบายค าวา เทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) หรอทเรยกกนยอ ๆ วา ไอท (IT) นน เนนถงการจดกระบวนการด าเนนงานสารสนเทศหรอสารนเทศในขนตอนตาง ๆ ตงแตการเสาะแสวงหา การวเคราะห การจดเกบ การจดการ และเผยแพร เพอเพมประสทธภาพความถกตอง ความแมนย า และความรวดเรวทนตอการน าไปใชประโยชน ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (2545: 40-41) ไดใหค าจ ากดความถง เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารวาเปนเทคโนโลยทเกยวของกบขาวสารขอมลและการสอสาร นบ ตงแตการสราง การน ามาวเคราะหหรอประมวลผล การรบสงขอมล การจดเกบและการน าไปใชงานใหม เทคโนโลยเหลานมกจะหมายถงคอมพวเตอร ซงประกอบไปดวยสวนฮารดแวร ซอฟตแวร และสวนขอมล รวมไปถงระบบสอสารตาง ๆ ไมวาจะเปนโทรศพท ระบบสอสารดาวเทยม หรอเครองมอสอสารใด ๆ ทงมสายและไรสาย กดานนท มลทอง (2548: 12) กลาววา เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนสวนผสม ผสานระหวางเทคโนโลย 2 ประเภท คอ 1. เทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology: IT) คอ การท างานรวมกนระหวาง ฮารดแวร (Hardware) และซอฟตแวร (Software) ในการประมวลผล จดเกบ เขาถง คนคน น าเสนอ และเผยแพรสารสนเทศดวยอปกรณอเลกทรอนกส ส าหรบคอมพวเตอรทมสมรรถนะสงมาก สามารถท างานนอกเหนอจากการประมวลผล และจดเกบขอมลธรรมดามาเปนสอในการสรางภาพ 3 มต การตดตอภาพยนตร การผสมเสยง และเปนตวกลางในการน าเสนอสารสนเทศรปลกษณตาง ๆ 2. เทคโนโลยการสอสาร (Communication Technology: CT) คอ อปกรณและวธการในการสอสารโทรคมนาคมเพอการเขาถง คนหา และรบสงสารสนเทศดวยความรวดเรว ณฎฐพนธ เขจรนนท และไพบลย เกยรตโกมล (2542: 12) ใหความหมายของเทคโนโลย สารสนเทศและการสอสาร วาหมายถง เทคโนโลยทประกอบขนดวยระบบการจดเกบและประมวลผลขอมล ระบบสอสารโทรคมนาคมและอปกรณสนบสนนการปฏบตงานดานสารสนเทศทมการวางแผนจดการและใชงานรวมกนอยางมระบบ ศศรณย โมดา (2542: 12) ใหความหมายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารวาเปน เทคโนโลยทประกอบดวยเทคโนโลยคอมพวเตอร และเทคโนโลยสอสารโทรคมนาคม และเปนเทคโนโลยเกยวกบกระบวนการด าเนนงานสารสนเทศ ตงแตการแสวงหา การวเคราะห การประมวลผล การจดการ การจดเกบ การเรยกใช การแลกเปลยน และเผยแพรสารสนเทศดวยระบบอเลกทรอนกส

9

ซงอาจอยในรปแบบของภาพ เสยง ตวอกษร หรอภาพเคลอนไหว เพอเพมประสทธภาพความถกตอง ความแมนย า และรวดเรวทนตอการน ามาใชประโยชนและสามารถเชอมตอสารสนเทศถงกนไดอยางรวดเรว วกพเดย สารานกรมเสร (2550: ออนไลน) ไดกลาวถง เทคโนโลยสารสนเทศ หรอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร หมายถง เทคโนโลยส าหรบการประมวลผลสารสนเทศ ซงครอบคลมถงการรบ สง แปลง จดเกบ ประมวลผล และสบคนสารสนเทศ สรป เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร หมายถง กระบวนการด าเนนงานการผสมผสานระหวางเทคโนโลยสารสนเทศ และระบบการสอสาร ซงครอบคลมถงการบรหารจดการฐานขอมล การรบ-สง การแปลง การจดเกบ การประมวลผล และการสบคนสารสนเทศ ซงเปนเครอขายการสอสารทสามารถเชอมโยงตดตอกนถงกนไดอยางรวดเรวในรปของภาพ เสยง ตวอกษร ภาพเคลอนไหว ทมความถกตอง แมนย า และรวดเรวทนตอการน ามาใชประโยชน 1.2 ICT กบการพฒนาประเทศไทย 1.2.1 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 9 เทคโนโลยเพอการ ศกษา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 9 เทคโนโลยเพอการศกษา ในมาตรา 63-69 ไดกลาวไว ดงน มาตรา 63 รฐตองจดสรรคลนความถ สอตวน าและโครงสรางพนฐานอนทจ าเปนตอการสงวทยกระจายเสยง วทยโทรทศน วทยโทรคมนาคม และการสอสารในรปอน เพอใชประโยชนส าหรบการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ การศกษาตามอธยาศย การทะนบ ารงศาสนา ศลปะ และวฒนธรรมตามความจ าเปน มาตรา 64 รฐตองสงเสรมและสนบสนนใหมการผลต และพฒนาแบบเรยน ต ารา หนงสอทางวชาการ สอสงพมพอน วสดอปกรณ และเทคโนโลยเพอการศกษาอน โดยเรงรดพฒนาขดความสามารถในการผลต จดใหมเงนสนบสนนการผลตและมการใหแรงจงใจแกผผลต และพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา ทงนโดยเปดใหมการแขงขนโดยเสรอยางเปนธรรม มาตรา 65 ใหมการพฒนาบคลากรทงดานผผลต และผ ใชเทคโนโลยเพอการศกษา เพอ ใหมความร ความสามารถ และทกษะในการผลต รวมทงการใชเทคโนโลยทเหมาะสม มคณภาพและประสทธภาพ มาตรา 66 ผ เรยนมสทธไดรบการพฒนาขดความสามารถในการใชเทคโนโลยเพอการ ศกษาในโอกาสแรกทท าได เพอใหมความรและทกษะเพยงพอทจะใชเทคโนโลยเพอการศกษาในการแสวงหาความรดวยตนเองไดอยางตอเนองตลอดชวต

10

มาตรา 67 รฐตองสงเสรมใหมการวจยและพฒนา การผลตและการพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา รวมทงการตดตาม ตรวจสอบและประเมนผลการใชเทคโนโลยเพอการศกษา เพอใหเกดการใชทคมคาและเหมาะสมกบกระบวนการเรยนรของคนไทย มาตรา 68 ใหมการระดมทน เพอจดตงกองทนพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาจากเงนอดหนนของรฐ คาสมปทาน และผลก าไรทไดจากการด าเนนกจการดานสอสารมวลชน เทคโนโลยสารสนเทศ และโทรคมนาคมจากทกฝายทเกยวของทงภาครฐ ภาคเอกชน และองคกรประชาชน รวมทงใหมการลดอตราคาบรการเปนพเศษในการใชเทคโนโลยดงกลาว เพอการพฒนาคนและสงคม มาตรา 69 รฐตองจดใหมหนวยงานกลางท าหนาทพจารณาเสนอนโยบาย แผนสงเสรมและประสานการวจย การพฒนาและการใช รวมทงการประเมนคณภาพและประสทธภาพของการผลตและการใชเทคโนโลยเพอการศกษา จากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต หมวดท ๙ เทคโนโลยเพอการศกษา จะเหนไดวามาตรา 63 จะเนนเรองของการสนบสนนหรอการใหบรการในเรองของอปกรณและเครองมอ มาตรา 64

เนนในเรองของสอการเรยนการสอน ควรมการทบทวนใหเหมาะสมกบสภาพการเปลยนแปลง มาตรา 65 เนนเรองของบคลากรผ ใชเทคโนโลย ตองเปนผ ทมศกยภาพ มศลธรรมจรยธรรมและน าสงเหลาน ไปใชพฒนาการศกษาใหเกดประสทธภาพ และ 66 เนนในเรองของการไดรบโอกาสทางการศกษา มาตรา 67 เนนในเรองของงานวจย การพฒนา ควรจดใหมการวจยเพอสงเสรมการใชเทคโนโลยเพอการศกษา รวมไปถงการประเมนงานดานเทคโนโลยเพอการศกษา พรอมทงเลอกสรรงานทมคณภาพออกสสงคม มาตรา 68 เนนในเรองของงบประมาณ ซงจ าเปนตองมงบประมาณมารองรบในการจดหาเครอขายเครองมออปกรณ เพอการผลตและพฒนา และมาตรา 69 เนนเรองการมหนวยงานมารองรบ 1.2.2 กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาตระยะ พ.ศ. 2544-2553 (IT 2010) นโยบายเทคโนโลยสารสนเทศเพอการพฒนาประเทศตงอยบนพนฐานของการสรางสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรของประเทศไทยในชวงเวลา 10 ป ระหวาง พ.ศ. 2544-2553 ทงน เพอใหเศรษฐกจมความเขมแขงทยงยน สามารถแขงขนไดในเวทสากล ในขณะเดยวกนเพอใหประชาชนในสงคมมคณภาพชวตทด มความเหลอมล านอยทสด นโยบายดงกลาว มองคประกอบทส าคญ 3 ประการ (ส านกงานเลขานการคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต. 2545: 17) - ลงทนในการเสรมสรางทรพยากรมนษยทมความรเปนพนฐานส าคญ - สงเสรมใหมนวตกรรม ในระบบเศรษฐกจและสงคม - ลงทนในโครงสรางพนฐานสารสนเทศและสงเสรมอตสาหกรรมสารสนเทศ

11

ภาพประกอบ 1 องคประกอบส าคญของ IT: 2010 National Information Technology Policy

ทมา: ส านกงานเลขานการคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต. (2545). กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศ ระยะ พ.ศ. 2544-2553 ของประเทศไทย. หนา 17. จากวสยทศนของการน าประเทศไทยไปสสงคมแหงภมปญญาและการเรยนร ทมทงความเจรญทางเศรษฐกจและความมนคงทางสงคม ท าใหหนสวนของการพฒนา โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศมความชดเจนในเปาหมายมากยงขน ในขณะทกลยทธการพฒนานนสามารถแบงไดเปน 5 องคประกอบใหญ (flagships) ทสามารถครอบคลมกจกรรมหลกในรายสาขา (ส านกงานเลขานการคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต. 2545: 20) ดงน 1. เทคโนโลยสารสนเทศเพอการพฒนาดานภาครฐ (e-Government) การใชไอทเพอการปฏรปภาครฐ โดยพฒนาประสทธภาพภายในองคกร (Back Office) พฒนาระบบใหบรการประชาชน (Front Office) และการปรบปรงระบบบรหารราชการเพอน าไปสธรรมรฐ (Good Governance) 2. เทคโนโลยสารสนเทศเพอการพฒนาดานการพาณชย (e-Commerce) การพาณชยอเลกทรอนกส ทสงเสรมใหมการสงออก การคาบรการ และการบรโภคจากผ ประกอบการภายในประเทศ

12

3. เทคโนโลยสารสนเทศเพอการพฒนาดานอตสาหกรรม (e-Industry) การใชไอทเพอการพฒนาอตสาหกรรม โดยการน าไอทมายกระดบประสทธภาพของการผลต ขยายฐานตลาดโดยใชไอท อกทงสามารถใชเพอเพมผลผลตทางการเกษตร และเนนการพฒนาอตสาหกรรมไอทใหมศกยภาพ 4. เทคโนโลยสารสนเทศเพอการพฒนาดานการศกษา (e-Education) ไอทเพอการศกษา ซงมงเนนการสรางมลคาเพมใหกบอปกรณทมอยแลว ลดความเหลอมล าโดยลงทนอยางเหมาะสม และวางแผนการศกษาในระยะยาว 5. เทคโนโลยสารสนเทศเพอการพฒนาดานสงคม (e-Society) ไอทเพอการพฒนาสงคม ลดความเหลอมล าการเขาถงสารสนเทศและความร (Digital Divide) เพมคณภาพชวตใหกบประชาชน และสงเสรมการเรยนร (Learning Society) (กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา. 2553: 5-6)

ภาพประกอบ 2 องคประกอบใหญ (flagships) ของกลยทธการพฒนา ทมา: ส านกงานเลขานการคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต. (2545). กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศ ระยะ พ.ศ. 2544-2553 ของประเทศไทย. หนา 20.

13

จากกลยทธการพฒนานนเหนไดวา “ศนยการเรยนร ICT ชมชน” สอดคลองกบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการพฒนาดานการศกษา (e-Education) และเทคโนโลยสารสนเทศเพอการพฒนาดานสงคม (e-Society) ซงทางกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ไดมงเนนการลดชองวางระหวางสงคมเมองและสงคมชนบท 1.2.3 แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ฉบบท 2 ของประเทศไทย (พ.ศ.2552-2556) กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2552: ออนไลน) ไดเสนอแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ฉบบท 2) ของประเทศไทย พ.ศ. 2552-2556 ซงถอเปนแผนประสานงานระดบชาตทมสาระส าคญหลายประการทสะทอนใหเหนความตอเนองทางนโยบายจาก “นโยบายเทคโนโลยสารสนเทศระยะ พ.ศ.2544-2553 ของประเทศไทย” และ “แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศไทย (ฉบบท 1) พ.ศ. 2545-2549” ควบคไปกบการก าหนดนโยบายใหมและการปรบใหมจดเนนในบางเรองทเดนชดขน จากแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารฉบบแรก เพอตอบรบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย เศรษฐกจ และสงคมทเปนทงโอกาสและความทาทายของประเทศไทย และในขณะเดยวกนเพอมงแกไขสวนทยงเปนจดออนและตอยอดสวนทเปนจดแขงของประเทศ เพอใหประเทศไทยสามารถใช ประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไดอยางม ประสทธภาพและประสทธผลสงสด อนจะชวยน าไปสการบรรลเปาหมายในการพฒนาประเทศตามทก าหนดในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดในทสด สรปสาระส าคญของแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ฉบบท 2 ของประเทศไทย (พ.ศ.2552-2556) ไดดงน 1. วสยทศน: “ประเทศไทยเปนสงคมอดมปญญา (Smart Thailand) ดวย ICT” 2. พนธกจ: พฒนาก าลงคนใหมคณภาพและปรมาณทเพยงพอ พฒนาโครงขายสารสนเทศและการสอสารความเรวสง พฒนาระบบบรหารจดการเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทมธรรมาภบาล 3. วตถประสงค: เพอเพมปรมาณและศกยภาพของก าลงคน เพอสรางธรรมาภบาลในการบรหารจดการเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอสนบสนนการปรบโครงสรางการผลต เพอเสรมสรางความเขมแขงของชมชนและปจเจกบคคล เพอเสรมสรางศกยภาพของธรกจและอตสาหกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

14

4. เปาหมาย - ประชาชนไมนอยกวารอยละ 50 ของประชากรทงประเทศมความรอบร สามารถเขาถงสรางสรรค และใชสารสนเทศอยางมวจารณญาณ รเทาทน มคณธรรมและจรยธรรม กอเกดประโยชน ตอการเรยนร การท างานและการด ารงชวตประจ าวน - ยกระดบความพรอมทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศ โดยใหอยในกลมประเทศทมระดบการพฒนาสงสด รอยละ 25 (Top Quartile) ของประเทศทมการจดล าดบทงหมดใน Networked Readiness Index - เพมบทบาทและความส าคญของอตสาหกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในระบบเศรษฐกจของประเทศ โดยมสดสวนมลคาเพมของอตสาหกรรม ICT ตอ GDP ไมนอยกวา รอยละ 15 5. ยทธศาสตร: การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารตามแผนแมบทฯ (ฉบบท 2) ม 6 ยทธศาสตร ดงน ยทธศาสตรท 1 พฒนาก าลงคนดาน ICT และบคคลทวไปใหมความสามารถในการ สรางสรรค ผลต และใชสารสนเทศอยางมวจารณญาณและรเทาทน ยทธศาสตรท 2 บรหารจดการ ICT ของประเทศอยางมธรรมาภบาล (National ICT Governance) ยทธศาสตรท 3 พฒนาโครงสรางพนฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ยทธศาสตรท 4 ใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสนบสนนใหเกดธรรมาภบาลในการบรหารและบรการของภาครฐ (e-Governance) ยทธศาสตรท 5 ยกระดบขดความสามารถในการแขงขนอตสาหกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสรางมลคาทางเศรษฐกจและรายไดเขาประเทศ ยทธศาสตรท 6 ใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนอยางยงยน

15

2. ศนยการเรยนร ICT ชมชน 2.1 ความหมายของศนยการเรยนร ICT ชมชน กรมการศกษานอกโรงเรยน (2541: 3) ไดใหความหมายวา ศนยการเรยนชมชน หมายถง ศนยกลางการจดการศกษาเพอการเรยนรตลอดชวตส าหรบประชาชนในชมชน โดยเนนกระบวนการเรยนรตลอดชวตใหทนกบความเปลยนแปลงของสงคมในยคโลกาภวฒน กอใหเกดสงคมแหงการเรยนร การเสรมสรางวถประชาธปไตย และมงการพฒนาแบบพงตนเอง จฑารตน เพชรจนทก (2541: 9) ไดใหความหมายวา ศนยการเรยนชมชน หมายถง สถานทหรอแหลงทใชในการจดการเรยนการสอนใหประชาชนในชมชนและนอกชมชน รวมทงเปนแหลงท ประชาชนจะมาศกษาหาความรไดดวยตนเอง เพอสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตของตนเองและชมชน ดวงทพย แกวประเสรฐ (2543: 6) ไดใหความหมายวา ศนยการเรยนชมชน หมายถง แหลงการจดกจกรรมทกอใหเกดการเรยนรอยางตอเนอง ประชาชนสามารถใชบรการคนควาหาความร และยงเปนสถานททประชาชนไดมโอกาสจดกจกรรมตาง ๆ ของชมชนตามความตองการ องคการยเนสโก (UNESCO: 1999) ไดใหความหมายของศนยการเรยนชมชนไวดงน ศนยการเรยนชมชน หมายถง องคกรทางการศกษาของชมชนทอยนอกเหนอการศกษาในระบบโรงเรยนและด าเนนการโดยประชาชนในชมชน โดยมการใหการเรยนรประเภทตาง ๆ เพอการพฒนาชมชนและยกระดบคณภาพชวตของประชาชนใหดยงขน กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา (2553: 2) ไดใหความหมายของศนยการเรยนร ICT ชมชน ไวดงน ศนยการเรยนร ICT ชมชน คอ ศนยกลางของชมชนทตงอยทใดกได แตตองเปนสถานททชมชนสามารถเขาไปใชไดอยางสะดวก และทส าคญเปนศนยทมเครองมอ ICT พนฐาน ในการใหบรการแกคนในชมชนทกกลมทตองการใชเครองมอ ICT เพอการพฒนาตนเองตลอดจนพฒนาชมชนรวมกน จากความหมายขางตน ผวจยจงขอสรปเปนความหมายของศนยการเรยนร ICT ชมชนดงน ศนยการเรยนร ICT ชมชน หมายถง แหลงการเรยนรของชมชนทมการใหบรการในการสบคน แสวงหาความรไดดวยตนเองผานทางเครอขายอนเทอรเนต ตลอดจนเปนแหลงฝกฝน ตอยอดความร พฒนาทกษะ และความสามารถทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชนใหดยงขน

16

2.2 ความเปนมาของศนยการเรยนร ICT ชมชน ประเทศไทยไดมการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชนหรอ IT ในรปแบบหรอชอเรยกทแตกตางกน เนองจากมหนวยงานทเปนผ รเรมทหลากหลาย ตงแตภาครฐ ภาคเอกชน และองคกรพฒนาเอกชน องคกรอาสาสมคร ฯลฯ โดยเรมตงแตป พ.ศ.2544 และตอเนองจนมาถงปจจบน ทงน เปนเพราะไดมการก าหนดนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศเพอการพฒนาประเทศไทยสสงคมแหงภมปญญาและการเรยนร ในป พ.ศ. 2544-2553 ของประเทศไทย (ส านกงานเลขานการคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต. 2545: 17) การสรางศนยการเรยนรในรปแบบตาง ๆ โดยเฉพาะศนยการเรยนรสารสนเทศ ศนยการเรยน

ร ICT ชมชน ฯลฯ จงมชอเรยกทแตกตางกนไปแลวแตหนวยงานทตง แตมเปาหมายโดยรวมคอ เพอ

น าไป สการพฒนาชมชนเพอใหเปนชมชนแหงการเรยนรทวประเทศ (ศนยวจยการจดการความรการ

สอสารและพฒนา. 2552: 15-19) เชน

1. ศนยสารสนเทศชมชน โดยวทยาลยสาธารณสข จฬาลงกรณมหาวทยาลย ใชศนย

สารสนเทศชมชนเพอใหเปนชองทางของการพฒนา โดยเฉพาะการถายทอดขอมลขาวสารสชมชน โดย

ท าเปนโครงการน ารองในเขตพนทอ าเภอแมเมาะ จงหวดล าปาง ในนามของ “โครงการแมเมาะเฉลม

พระเกยรต”

2. โครงขายพฒนาชนบทไทย เทเลเซนเตอรฉบบนกศกษา ภายใตการสนบสนนขององคกร

พฒนาเอกชน โดยเรมจากกลมนกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร เรมจากเงนบรจาคตาง ๆ ทงภายใน

และตางประเทศ โดยท าเปนลกษณะศนยน ารองในรปแบบตาง ๆ ตามบรบททชมชนตองการ

3. กลมศลปวฒนธรรมกระจกเงา โดยองคกรพฒนาเอกชน ทเนนการเขาถงสอ ICT ใหกบ

กลมคนชายขอบ (Marginal groups) หรอคนทมโอกาสนอยกวาคนอน (The less) เพอใชเปน

เครองมอในการสอสารและการพฒนา โดยเนนการประยกตใช ICT เพอการสบคนขอมลขาวสารทเปน

ประโยชนตอชมชน โดยใชวธการทหลากหลาย เชน ใหชมชนเขามาสบคนเองโดยตรง การใหเดก

เยาวชนเขามาใช รวมทงการน าขอมลขาวสารดงกลาวมาผลตเปนสอรปแบบตาง ๆ ทเหมาะสมกบ

ชมชนรวมทงยงใช ICT เพอเปนเครองมอในการสอสารเรองราวตาง ๆ ของชมชนออกสสงคมภายนอก

รวมทงการระดมทน การคาขายผลตภณฑตาง ๆ ของชมชน

4. บานสามขาเทเลเซนเตอร เปนตวอยางของศนยทเนนการประสานงาน เนนการมสวนรวม

โดยเปนความรวมมอระหวางศนยการศกษานอกโรงเรยนภาคเหนอ เครอซเมนตไทย มลนธศกษา

17

พฒน มลนธไทยคม ชมชน โรงเรยนประถมศกษาในพนท แกนน าชมชน ลกหลานในชมชนเอง และ

หนวยงานพเลยงตาง ๆ จากภายนอก เนนการใชศนยฯ เพอใหเปนเครองมอในการแกปญหาและเพอ

พฒนาตนเอง แนวการใชจะคลายคลงกบกลมศลปะกระจกเงา คอเนนชมชนเปนฐานในการใชศนยฯ

เพอการพฒนาตนเอง (Community-base utilization)

5. ศนยขอมลและสารสนเทศชมชน โดยสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) ท าเปนศนย

ขอมลและสารสนเทศชมชน น ารองเพอใหเปนเครองมอในการพฒนาประมาณ 2-3 พนท เชน ศนย

เทคโนโลยขอมลขาวสาร ศนยปฏบตการขอมลสารสนเทศ เปนตน

6. โครงการน ารองศนยโทรคมนาคมและสารสนเทศชนบท โดยบรษทลอกซเลย จ ากด นบวา

เปน “เทเลเซนเตอรภาคเอกชน” ในชวงแรก ๆ โดยไดรบการสนบสนนบางสวนจากประเทศแคนาดา

(GAIA: Global Alliance for info structure Advancement corporation, Canada) ทน ารองอย 5

พนททวประเทศ

7. ศนยสงเสรมการเรยนรคอมพวเตอรและอนเทอรเนต-บานนานอย โดยมลนธศกษาพฒน

มลนธไทยคม อ าเภอนางรอง จงหวดบรรมย เพอลดชองวาง การเขาถง และใชเปนเครองมอในการ

พฒนา โดยเฉพาะการศกษาของเดกเยาวชนในชมชน ขอมลการพฒนาประเดนตาง ๆ ฯลฯ แนวการใช

จะคลายคลงกบกลมศลปวฒนธรรมกระจกเงา คอเนนชมชนเปนฐานในการใชศนยฯ เพอการพฒนา

ตนเอง (Community-base utilization)

8. โครงการอนเทอรเนตต าบล กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย เนนการกระจายการเขา

ถง ICT สทกชมชนทวประเทศไทยผานองคการบรหารสวนต าบล (อบต.)

9. ศนยบรการสารสนเทศชมชนน ารองเนคเทค หรอศนยเทคโนโลยอ เลกทรอนกสและ

คอมพวเตอรแหงชาต หรอมกเรยกสน ๆ วา เนคเทคเทเลเซนเตอรทท าเปนโครงการน ารองในชมชน

10. อนเทอรเนตสาธารณะเฉลมพระเกยรต โดยบรษท ทโอท จ ากด (มหาชน) หรอทเรยกวา

“เนตหมบาน” เปนการน ารอง มการด าเนนการอยในพนทตาง ๆ เชน จงหวดขอนแกน จงหวด

หนองคาย จงหวดบรรมย เปนตน นอกจากนยงม “ตอนเทอรเนตสาธารณะ” ตามสถานทตาง ๆ

11. ศนยคอมพวเตอรเคลอนท วดสทธวาตวราราม จงหวดสมทรสาครเปนเพยงโครงการน า

รองเพอทดสอบความเปนไปไดเพอการเขาถง ICT ในชมชนใหมากยงขน โดยเฉพาะกลมเดก เยาวชน

ในชนบท

18

12. ศนยการเรยนร ICT ชมชน ป พ.ศ.2550 นบวาเปนจดเปลยนทส าคญ โดยทางกระทรวง

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารหรอ “กระทรวง ICT” ไดก าหนดยทธศาสตรการพฒนาประเทศ

เพอเขาสสงคมแหงการสรางภมปญญาและการเรยนร (Knowledge based society) และการสรางคน

ในประเทศใหมความร ความสามารถเทาทนตอการเปลยนแปลงอยางเทาเทยมกนทวประเทศ โดยจด

ท าโครงการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน จ านวน 20 ศนยฯ และ 200 ศนยฯ ในป พ.ศ. 2550-2552

ตามล าดบ โดยมวตถประสงคเพอเปนแหลงการเรยนรดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของ

เดก เยาวชนและชมชน สงเสรมการเรยนรตลอดชวต และลดชองวางในการเขาถงเทคโนโลย

สารสนเทศ อกทงการตอบโจทยในเรองของการสราง การสงเสรม และการชวยบ ารงรกษา “ทนเดม”

หรอ “ภมปญญา” ของชมชนโดยเปดโอกาสใหชมชนสามารถทจะน าภมปญญา ภมรของตนเองออก

เผยแพรสชมชนภายนอกได

2.2.1 โครงการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน

ยทธศาสตรของรฐบาลไดพยายามผลกดนใหประเทศไทยเขาสสงคมแหงภมปญญาและ

การเรยนร (Knowledge Based Society) เพอใหเปนไปตามสงคมโลกทมการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

และการสอสารอยางแพรหลาย กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในฐานะหนวยงานหลก

ทมภารกจในการผลกดนสงคมไทยเขาสยคแหงสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรอยางตอเนองจงได

ด าเนนโครงการตาง ๆ อยางตอเนอง เชน โครงการคอมพวเตอรเอออาทร โครงการอนเทอรเนตความ

เรวสง โครงการจดตงศนยกลางความรแหงชาต (Thailand Knowledge Center) เปนตน

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (2550: ออนไลน) จงไดเลงเหนความ

ส าคญในการพฒนาสงคมใหไปสยคแหงการเรยนรโดยไดด าเนน “โครงการจดตงศนยการเรยนร ICT

ชมชน” ในบรเวณชมชนและศาสนสถาน เพอใหเกดกจกรรมทหลากหลาย อนเปนแหลงการเรยนรของ

เดกเยาวชนและประชาชน ในดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสามารถแสวงหาความรไดดวย

ตนเอง ผานเครอขายอนเทอรเนต ส าหรบการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน กระทรวงเทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสารตองขยายชองทางการใชภาครฐไปสสวนทองถน ยกระดบคณภาพการ

ใหบรการอนเทอรเนตทงทางดานขอมลขาวสารและเทคโนโลยสารสนเทศ รวมทงลดชองวางในการ

เขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและใหประชาชนในทองถนมการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศเพมมากขน

ดวย

19

วตถประสงคโครงการ

1. เพอจดตงศนยการเรยนทม ICT เปนเครองมอในการเขาถงสารสนเทศ ความร บทเรยน

ตาง ๆ ใหกบประชาชนทกกลมวย

2. เพอสรางและขยายโอกาสทางการตลาดใหผประกอบการชมชน ในการเผยแพร

โฆษณาสนคาชมชน การตดตอเชอมโยงกบผผลตแหลงวตถดบในภมภาคดวยระบบ ICT

3. เพอเสรมสรางสมรรถนะและพฒนาบคลากรทองถน ในดานเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสาร

4. เพอสรางชองทางการตดตอสอสารแลกเปลยนองคความรประสบการณการแกไข

ปญหาตาง ๆ ระหวางชมชนทวประเทศ

5. เพอพฒนา รวบรวม จดเกบและเผยแพรองคความร ภมปญญาทองถน การอนรกษ

วฒนธรรมประเพณผานสอ ICT

แนวความคดการด าเนนโครงการ

“การใชเทคโนโลยสารสนเทศ โดยการสนบสนนจากกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสาร เพอการพฒนาชมชนใหเขมแขงและยงยน ทงดานเศรษฐกจและสงคมผานเครอขาย

Telecentre”

“กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สามารถสรางความรวมมอจากหนวย

งานตาง ๆ เชน กระทรวงมหาดไทย กระทรวงสาธารณสข กระทรวงศกษาธการ กระทรวงเกษตรและ

สหกรณ และกระทรวงแรงงาน เปนตน เพอใหประชาชนสามารถใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT

ชมชน ไดอยางครบถวน ตอบสนองกจกรรมและความตองการของสมาชกทกกลมวยไดอยางครบ

วงจร”

“พฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชน ใหมความเขมแขง มระบบและเตบโตเปน Telecentre

Academy เพอเปนศนยกลางส าหรบการเรยนรของสมาชกชมชนในดานตาง ๆ ได”

ประโยชนของการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน

1. เกดแหลงเรยนรทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของชมชน ท าให

ประชาชนมความรความเขาใจในการใช ICT

2. ประชาชนสามารถใช ICT เปนเครองมอในการสงเสรมรายไดของชมชน

20

3. เกดสงคม IT ทมคอมพวเตอรเปนสอกลางในการลดชองวางระหวางวยของคนใน

ชมชน

4. เปนแหลงขอมลทท าใหชมชนทนตอเหตการณ เกดการเรยนรไดกาวทนโลก

ขนตอนการขอจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน

1. ชมชนทวประเทศสามารถยนเรองขอจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน โดยการ

ดาวนโหลดแบบสอบถามท www.thaitelecentre.org เพอกรอกขอมล แลวสงกลบยงกระทรวง

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

2. กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร พจารณาประเมนความพรอมจาก

เอกสารทสงมา

3. กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารลงพนทส ารวจและเกบขอมลชมชนท

ผานการประเมนขนตน น าขอมลและรายละเอยดทไดจากการลงพนทในดานความพรอมตาง ๆ ของ

ชมชนมาประกอบการพจารณาคดเลอกทตงศนยเพอตดตงเครองคอมพวเตอร

4. จดตงคณะกรรมการบรหารศนย ICT ชมชน เพอวางแผนการบรหาร การจดอบรมให

กบประชาชน หรอจดกจกรรมตาง ๆ เพอพฒนาชมชนจากศนย ICT และรายงานการด าเนนงานใหกบ

กระทรวง ICT อยางตอเนอง

5. สงเจาหนาทดแลศนยฯ 2 คน เขาอบรมและสมมนา เกยวกบการใชเทคโนโลย

คอมพวเตอรเพอการใชงานในชวตประจ าวนรวมกบเจาหนาทผดแลศนยทวประเทศ เพอสรางองค

ความร ความเขาใจ และสามารถถายทอดใหกบคนในชมชนได (Training for the trainer)

6. สนบสนน สงเสรม และพฒนาใหน า ICT มาประยกตใชกบชวตประจ าวนเพอการ

พฒนาชมชนอยางยงยน

21

ภาพประกอบ 3 ขนตอนการขอจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน ทมา: กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. (2551). ขนตอนการขอจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน. (ออนไลน).

ดาวนโหลดแบบสอบถาม

สงเอกสารมายงกระทรวง ICT ขนตอนท 1

กระทรวง ICT พจารณารอบท 1 (จากแบบสอบถาม)

กระทรวง ICT พจารณารอบท 2 (จากการลงส ารวจพนท)

ขนตอนท 2

ประเมนความพรอมของศนย

ด าเนนการตดตงคอมพวเตอร ในศนย ICT ชมชนทไดรบการคดเลอก

ขนตอนท 3

จดตงคณะกรรมการบรหารศนยฯ

สงเจาหนาทเขารวมอบรมและสมมนา

ใชศนยฯ เพอการพฒนาชมชนอยางยงยน

ขนตอนท 4

ขนตอนท 5

ขนตอนท 6

22

เกณฑการพจารณาจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน

ในการคดเลอกทตงศนยฯ ICT ชมชน มการพจารณา 2 รอบ คอ

รอบท 1 จากเอกสารค ารองขอทสงเขามายงกระทรวง ICT

รอบท 2 จากการส ารวจพนท

ในการลงส ารวจพนท ใชวธการส ารวจดวยสายตา (Visual Survey) และแบบสอบถาม

(Questionnaire) ซงมรายละเอยดในเรองความพรอมดานตาง ๆ ของชมชน ดงน

1. ความพรอมของสถานทจดตงศนย

2. ความพรอมของเจาหนาททใหบรการ

3. ความพรอมเกยวกบการบรหารจดการ

4. ความพรอมของภมปญญาและอาชพในชมชน

5. ความพรอมของชมชน เชน การรบร ความสนใจ และการมสวนรวม

หลกเกณฑการพจารณาคดเลอก

การพจารณาคดเลอกชมชนทมความพรอมและเหมาะสมส าหรบการจดตงศนยการเรยน

ร ICT ชมชน จะใชวธการส ารวจเชงประจกษ (Evident Survey) และแบบสอบถาม (Questionnaire)

ประกอบกน ในรายละเอยดของแบบสอบถามจะถกน าไปพจารณาใหคาคะแนน ประกอบดวย 5

ประเดนหลก ในแตละประเดนทมคะแนนเตม 10 คะแนน คณกบคาน าหนกความส าคญทตางกน

รายละเอยดดงน (กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร.2551: ออนไลน)

1. ความพรอมของสถานทจดตงศนย

ในประเดนนม 5 เรองยอยทจะพจารณาและประเมนคาคะแนนในเรองยอย จะน ามา

เฉลยใหไดรวมคะแนนเตม 10 ดงน

1.1 สถานทจดตง (Site) (คะแนนเตม 2 คะแนน) จะตองอยกลางชมชน เพอใหเกด

รศมการใหบรการทครอบคลมพนท โดยคาคะแนนจะลดหลนลงกนไปตามความใกล-ไกลชมชน คอ

สถานทจดตงไกลชมชน ไดคา 0 คะแนน สถานทจดตงใกลชมชน ไดคา 1 คะแนน สถานทจดตงอย

กลางชมชน ไดคา 2 คะแนน

1.2 ลกษณะของอาคาร (คะแนนเตม 2 คะแนน) ในเรองนเนนใหอาคารจะตองเปน

อาคารสาธารณะ และอยในทสาธารณะหรอสวนราชการ เนองจากการสงมอบศนยการเรยนร ICT

ชมชน จะเปนลกษณะของสวนราช การสงมอบใหกบสวนราชการ อาคารจงควรเปนสวนทราชการ

23

ผ รบผดชอบสามารถเขามาด าเนนการ ดแล สนบสนน สงเสรมและรบผดชอบได และจะตองม

โครงสรางอาคารทมนคงแขงแรง แนนหนา ปลอดภย คอ พรอมทจะจดตงคอมพวเตอรหรอปรบปรง

เลกนอย คาคะแนน คอ ถามความพรอมทงเรองอาคารทเปนทสาธารณะ และมความมนคงแขงแรง ได

คา 2 คะแนน ถามความพรอมเรองหนงเรองใด ไดคา 1 คะแนน และถาขาดความพรอมทง 2 ดาน ได 0

คะแนน

1.3 ลกษณะของศนยการเรยนร ICT ชมชน (คะแนนเตม 2 คะแนน) หมายถง

หองทจะน ามาเปนทตงศนยการเรยนร ICT ชมชน จะตองมการกนแยกจากการใชสอยอนอยางชดเจน

เพอความเปนสดสวนของการใชบรการ และเพอใหเครองคอมพวเตอรอยในพนททมความเหมาะสม

ดานความชน และฝ นละออง ทจะชวยใหมอายการใชงานของเครองยาวนานขน และจะตองมขนาด

หองทเหมาะกบจ านวนเครองคอมพวเตอรทรองขอ ถาหองทจะจดตงศนยมการกนแยกทชดเจน และ

ขนาดพอเหมาะกบเครองคอมพวเตอรทรองขอ ไดคา 2 คะแนน ถามความพรอมเพยงขอหนงขอใด ได

คา 1 คะแนน และหากไมเปนไปตามเกณฑใด ๆ ไดคา 0 คะแนน

1.4 การเขาถง (Accessibility) (คะแนนเตม 2 คะแนน) แบงการเขาถงเปน 2 เรอง

ยอย คอ ทางเขาทจะน าเขาสศนยการเรยนร ICT ชมชน จะตองเปนทางสาธารณะ และจะตองมความ

สะดวกและเหมาะสมส าหรบผใชบรการทกกลมวย รวมถงผพการ เชน ตองมทางลาดเพอเออประโยชน

ตอผพการและผสงวย เปนตน และจะตองมปายชอศนยทมแสงสวางใหเหนในเวลากลางคนพรอม

เครองหมาย และสญลกษณชน าสศนยการเรยนร ICT ชมชน ไดคา 2 คะแนน ถามความพรอมเพยงขอ

หนงขอใด ไดคา 1 คะแนน และหากไมเปนไปตามเกณฑใด ๆ ไดคา 0 คะแนน

1.5 สภาพแวดลอมรอบขาง (คะแนนเตม 2 คะแนน) หมายถง สภาพแวดลอมทอย

รอบขางทจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน จะตองเปนกจกรรมทไมรบกวนซงกนและกน และไมสงผล

กระทบตอผ ใชบรการ และเครองคอมพวเตอร เชน เรองน าทวมฝ นละออง เสยงดง ความชน และ

อณหภม เปนตน เกณฑการประเมนแบงเปน 3 ระดบ คอ ด พอใช และไมด คาคะแนน คอ 2, 1 และ 0

ตามล าดบ

เมอน าคะแนน 5 เรองมารวมกน เปนคะแนนเตม 10 คะแนน และน ามาคณกบคา

น าหนกความส าคญ 25 คะแนน เพอถวงคาคะแนนในประเดนสถานทใหมากทสด เนองจากสถานทม

ความส าคญตอการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน จะตองแสดงความเปนหลกแหลง เพอการ

24

ประชาสมพนธถงทตงทชดเจน และการตดตงเครองคอมพวเตอรและอปกรณตาง ๆ จะเปนลกษณะ

ถาวร เรองทตงจงไดคะแนนคาน าหนกสงทสด

2. ความพรอมของเจาหนาททใหบรการ หมายถง ผ ทจะเขามาใหบรการดแล

รบผดชอบหลกภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน แบงเรองยอยเปน 3 เรอง คอ

2.1 เจาหนาททใหบรการควรเปนคนในทองถนนน เนองจากคนในทองถนจะม

ความรสกถงความรก และผกพนในทองถนของตนและคนในชมชน เกดกระบวนการถายทอดความร

การจดอบ รมทตอเนอง ซงจะชวยใหเกดผด าเนนการศนยการเรยนร ICT ชมชน ทสามารถดแลศนย

การเรยนร ICT ชมชน ในระยะยาวได ใหคาเตม 4 คะแนน หากไมใชคนในทองถน 1 หรอ 2 คน กจะได

2 คะแนน

2.2 เจาหนาทจะตองเขารบการฝกอบรมตามหลกสตรของกระทรวง ICT ดวย

การยนยนขณะการสมภาษณทง 2 คน จะไดคา 3 คะแนน หากเจาหนาทไมครบ 2 คน จะได 0 คะแนน

เนองจากการอบรมเปนกระบวนการทสงเสรมใหเจาหนาทไดพฒนาความร และเปนโอกาสทจะไดพบ

กบเครอขายทวประเทศ หากไมเขารบการอบรมแมคนหนงคนใด กจะสงผลตอความยงยนของศนยได

2.3 เจาหนาทจะตองเตมใจปฏบตหนาททไดรบผดชอบ ในเรองนสามารถ

พจารณาไดในขณะสมภาษณทผตอบแสดงถงความตงใจ ความกระตอรอรนในการคดและตอบ แบง

เปน 3 ระดบ คอ นอย ปานกลาง และมาก ไดคา 1, 2 และ 3 ตามล าดบ

เมอน าคะแนน 3 เรองมารวมกนเปนคะแนนเตม 10 คะแนน และน ามาคณกบคา

น าหนกความส าคญ 20 คะแนน ซงมคาเทากบเรองความพรอมเกยวกบการบรหารจดการ และความ

พรอมของภมปญญาและอาชพในชมชน เนองจากทง 3 ประเดนน เปนองคประกอบทมความส าคญ

ใกลเคยงกน ทจะชวยสงเสรมใหเกดศนยการเรยนร ICT ชมชน ทใหประโยชนแกประชาชนและชมชน

ทงยงเกดการพฒนาใหศนยการเรยนร ICT ชมชน สามารถด ารงอยไดอยางตอเนอง

3. ความพรอมเกยวกบการบรหารจดการ ประกอบดวย 2 เรอง คอ

3.1 ความพรอมขององคกร (คะแนนเตม 5 คะแนน) การจดตงคณะกรรมการเพอ

ดแลจดการและบรหารศนย โดยทคณะกรรมการทจดตงจะตองเขามามบทบาทหนาทรวมกน ซงควร

เปนกรรมการทประกอบขนมาจากหนวยงานทหลากหลาย เพอเปนการกระจายบทบาทในการดแล

25

และรวมกนรบผดชอบศนยการเรยนร ICT ชมชนได มเกณฑการใหระดบคะแนนเปน นอย/ปานกลาง/

มาก ไดคา 1, 3 และ 5 ตามล าดบ

3.2 การบรหารจดการ (คะแนนเตม 5 คะแนน) แยกเรองได 3 เรอง คอ

- เรองบคลากรเสรม จะตองมเพอสนบสนนการด าเนนงาน ถามจะได 1 คะแนน ถา

ไมมจะได 0 คะแนน

- เรองแผนการใหบรการในรอบ 1 ป คอ ตารางการใหบรการ รวมถง การจดอบรม

เรองตาง ๆ ใหกบประชาชนกลมตาง ๆ เพอเหนถงการเขามาใชศนยการเรยนร ICT ชมชน ทจะเกดขน

อยางชดเจน ถามจะได 2 คะแนน ถาไมมจะได 0 คะแนน

- เรองแผนการบรหารการจดสรรงบประมาณ วาจะมงบประมาณมาจากแหลงใดบาง

เชน จากการสนบสนนของหนวยงานทองถน จากการเกบคาบรการตาง ๆ เปนตน จะท าใหเหนไดวา

ศนยการเรยนร ICT ชมชน จะมความยงยนไดอยางไร ถามจะได 2 คะแนน ถาไมมจะได 0 คะแนน

น าคะแนนในประเดนนมารวมกน เปนคะแนนเตม 10 คะแนน และคณกบคาน าหนก

20 คะแนน

4. ความพรอมของภมปญญาและอาชพในชมชน

พจารณาถงสงทชมชนตองการน าเสนอ เผยแพร ในประเดนนแบงออกเปน 3 เรอง คอ

4.1 ผลตภณฑชมชน ใหความส าคญมากทสด เพอใหน าขอมลดานสนคาเผยแพร

โฆษณาผานระบบInternet เปนการเสรมสรางโอกาสดานอาชพและรายไดใหกบประชาชนและชมชน

ใหคาคะแนนเตม 6 คะแนน ลดหลนตามเกณฑ คอ ไมมผลตภณฑ/ม1-3 เรอง/4 เรองขนไป ไดคา 0, 3

และ 6 ตามล าดบ

4.2 เรองราวของเมอง เปนการเผยแพรขอมลทมคณคาและประโยชนส าหรบเรยนร

ใหคาคะแนนเตม 2 คะแนน หากไมมจะได 0 คะแนน

4.3 ประเพณ วฒนธรรม เปนการเผยแพรภมปญญา องคความรประจ าถน ม

คณคาและประโยชน ส าหรบการเรยนร ใหคาคะแนนเตม 2 คะแนน หากไมมจะได 0 คะแนน

น าคะแนน 3 เรองมารวมกน เปนคะแนนเตม 10 คะแนน และคณกบคาน าหนก 20

คะแนน

26

5. ความพรอมของชมชน เชน การรบร สนใจ และตอบสนอง แบงไดเปน 3 เรอง คอ

5.1 จ านวนคนทเขารวมประชม เปนการประเมนเรองการมสวนรวมของชมชน ท

แสดงใหเหนถงความสนใจทจะมศนยการเรยนร ICT ชมชน มารวมรบฟง และรวมใหความคดเหนใน

เรองตาง ๆ สามารถพจารณาไดจากวนทลงส ารวจ แบงได 3 ระดบ คอ 1-5 คน/6-10 คน/10 คนขนไป

ใหคา 1, 2 และ 3 ตามล าดบ

5.2 ความหลากหลายของสายงานทเขามามสวนรวม เพอพจารณาถงการขยาย

ผลการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน วาจะมองคกรใดทจะเขามารวมด าเนนการ/ใชบรการ หรอเปน

เครอขายในรปแบบทตางกนไป เชน ดานธนาคาร: เพอพฒนาศนยเปน Pay Point, ดานสาธารณสข:

เพอพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนลกษณะ E-Health เปนตน แบงได 3 ระดบ คอ มหนวยงาน

เขารวม 1-2 หนวยงาน/3-4 หนวยงาน/5 หนวยงานขนไป ใหคา 1, 2 และ 3 ตามล าดบ

5.3 ความกระตอรอรน เปนการใหคะแนนภาพรวมจากการสมภาษณและขอมลทง

หมดถงเรองความสนใจ ความพรอมในทกดาน และความมงมนทจะใชศนยการเรยนร ICT ชมชน ให

เกดประโยชนแกชมชน แบงได 3 ระดบ คอ นอย/ปานกลาง/มาก ใหคา 0, 2 และ 4 ตามล าดบ

เมอน าคะแนน 3 เรองมารวมกน เปนคะแนนเตม 10 คะแนน และน ามาคณกบคา

น าหนกความส าคญเนองจากประเดนนเปนการใหคะแนนในประเดนประกอบ จงมคาน าหนกท 15

คะแนน

จากนนน าคะแนนทง 5 ประเดนมารวมกน และคาไดคะแนนรวมแลว ทปรกษาตง

เกณฑส าหรบชมชนทจะไดรบการคดเลอกเพอจดตงเปนศนยการเรยนร ICT ชมชนไว ดงน

ระดบท 1 ไดคะแนนชวง 801-1,000 คะแนน จะไดรบคดเลอกเปนศนยการเรยนร

ICT ชมชน

ระดบท 2 ไดคะแนนชวง 601-800 คะแนน จะเกบคะแนนไวเพอพจารณา หากมการ

ปรบปรงใหมความเหมาะสมตามเกณฑทตงไว

ระดบท 3 ไดคะแนนนอยกวา 600 คะแนน จะถอวาไมผานเกณฑการประเมน

ในกรณทชมชนซ าอ าเภอกนจะพจารณาคดเลอกใหชมชนทมคะแนนมากทสดกอน

และหากจ านวนชมชนทผานเกณฑไมครบ 100 รายในแตละระยะ จะน าชมชนล าดบรองมาพจารณา

ตามความเหมาะสมตอไป

27

2.2.2 วธการขนตอนในการประชาสมพนธ และคดเลอกชมชน เพอจดตงศนย

การเรยนร ICT ชมชน (กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. 2551: ออนไลน)

1. น าเรยนทานผวาราชการจงหวด

2. ประชาสมพนธใหชมชนทราบในอ าเภอทยงไมไดรบการจดตงศนยการเรยนร ICT

ชมชน และประชาสมพนธเพมเตมในสวนขอมลรายละเอยดทชมชนจะไดรบ ดงน

2.1 ไมโครคอมพวเตอรประมวลผลทวไป 2.2 เครองคอมพวเตอรแมขาย จ านวน 1 เครอง 2.3 เครองพมพแบบเลเซอร จ านวน 1 เครอง 2.4 ระบบเครอขายและอปกรณ พรอมการตดตง 1 ระบบ 2.5 คาบรการรายเดอน Internet 12 เดอน 2.6 โตะคอมพวเตอรขนาด 120 เซนตเมตร 2.7 โตะคอมพวเตอรขนาด 80 เซนตเมตร 2.8 เกาอ และแบงเปน ขนาด S M L XL ดงน ขนาด S จ านวนเครองคอมพวเตอรรวมเครองคอมพวเตอรแมขาย 6 ชด พรอมโตะ-เกาอตามจ านวน ขนาด M จ านวนเครองคอมพวเตอรรวมเครองคอมพวเตอรแมขาย 11 ชด พรอมโตะ-เกาอตามจ านวน ขนาด L จ านวนเครองคอมพวเตอรรวมเครองคอมพวเตอรแมขาย 16 ชด พรอมโตะ-เกาอตามจ านวน ขนาด XLจ านวนเครองคอมพวเตอรรวมเครองคอมพวเตอรแมขาย 21 ชด พรอมโตะ-เกาอตามจ านวน โดยกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจะรบผดชอบคาใชบรการอนเทอรเนต และการซอมบ ารงเครองคอมพวเตอรและอปกรณเปนระยะเวลา 1 ป หลงจากนนชมชนจะตองเปนผ รบผดชอบคาใชจาย และบรหารจดการศนยเอง โดยมกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนพเลยงในดานวชาการ ส าหรบสถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชนนน อาจจะเปน „ วด „ โรงเรยนขนาดเลกและเปนโรงเรยนขยายโอกาสทขาดแคลน และเปนจดศนยรวม ของชมชน สามารถเปดใหบรการไดทง 7 วน „ สถานทกลางชมชน เขน ตลาด ศาลาอเนกประสงค 3. ใหชมชนทสนใจสมครกรอกขอมลลงในแบบสอบถาม

28

4. คดเลอกชมชนตามหลกเกณฑการพจารณาใหคะแนน โดยคดเลอกอ าเภอละ 1 ชมชนจดสงรายชอชมชนทไดรบคดเลอกพรอมแนบแบบสอบถามอ าเภอละ 1 ชมชน มายงกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 2.2.3 ขนตอนการด าเนนการของศนยการเรยนร ICT ชมชน กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา (2553: 10-11) ไดเสนอวา เมอชมชนไดศนยการเรยนร ICT ชมชน ไปแลว ขนตอนหลก ๆ ทจะตองด าเนนการ คอ 1. จดตงทปรกษา หรอคณะกรรมการทปรกษาศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอสรางความ เชอถอ ชวยใหค าปรกษา ชวยก าหนดทศทางหรอแนวทางใหศนยการเรยนร ICT ชมชน 2. จดตงคณะกรรมการเพอการท างานของศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอชวยผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน ท างาน ก ากบดแล ชวยเหลอ สนบสนน และชวยยนยนความโปรงใสเกยวกบการท างานของศนยการเรยนร ICT ชมชน โดยภาพรวม 3. พจารณาเลอกอาสาสมครเพอท าหนาทใหบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน จ านวน 2 คน ควรจะเนนคนทอยในชมชน/ พนท/ คนทมจตอาสา/ คนทชอบเกยวกบเรอง ICT/ คนทมจตใจเพอการบรการ เพอการพฒนาชมชนของตนเอง เพอสงไปอบรมทกระทรวง ICT จดใหในวาระตาง ๆ เพอเปนผประสานงานระหวางศนยการเรยนร ICT ชมชน กระทรวง ICT และชมชนทศนยการเรยนร ICT ชมชนตงอย รวมทงหนวยงานตาง ๆ ในชมชนหรอในพนทดวย 4. จดท าเวบไซตของศนยการเรยนร ICT ชมชน ซงทางกระทรวง ICT มการจดอบรมใหฟร 5. จดท าอเมลของตนเองเพอการประสานงาน เพราะสวนใหญศนยการเรยนร ICT ชมชนทวประเทศ จะสอสารผานอเมลและเวบไซต 6. จดท าไดเรคทอร หรอแผนผงการท างาน ต าแหนง ทอย เบอรโทร เบอรอเมลของคณะ กรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน ทกคน เพอความสะดวกในการท างาน การประสานงาน และการประชาสมพนธระหวางทกฝายทเกยวของ 7. ก าหนดกตกา หรอขอก าหนดในการใชศนยการเรยนร ICT ชมชนของทานเองรวมกน เชน การก าหนดกจกรรมทมใหบรการในศนยการเรยนร ICT ชมชน คาบรการ ระบบสมาชก ระบบอาสาสมคร เวลาทเปด-ปดในการใหบรการ 8. จดประชาสมพนธเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชน ใหชมชนของทานทราบ โดยท าในรปแบบตาง ๆ ทงโดยตรง เชน ผานสอชมชนประเภทตาง ๆ และโดยออม เชน การไปรวมงาน รวมกจกรรมตาง ๆ ของชมชน ของหนวยงานตาง ๆ ในชมชน

29

9. จดหาอาสาสมครจากชมชนมาชวยท างาน ซงจะเปนใครกไดทมจตอาสา และอยากชวยงานหรอใหบรการชมชน 10. จดท าระบบการเขาใชงานของผ เขามาใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน ตามท กระทรวง ICT ก าหนด และเพอเปนผลงานทจะตองรายงานกระทรวง ICT ทกเดอน 11. จดประชมประจ าเดอน เพอรายงานผลการท างาน 12. สรางสรรคกจกรรมการพฒนาในชมชน ทใชศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนเครองมอ เชน การจดท าฐานขอมลชมชน การส ารวจปญหาและความตองการของชมชน 2.2.4 ขอก าหนดและหลกเกณฑการปฏบตส าหรบศนยการเรยนร ICT ชมชน 1. กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารไดด าเนนโครงการศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอมอบศนยการเรยนร ICT ชมชนใหเปนสมบตของชมชนนน ๆ ซงอาจจะจดตงขนท วด อบต. เทศบาล โรงเรยน หรอคายทหาร เปนตน ศนยการเรยนร ICT ชมชนทจดตงขนนน เปนศนยการเรยนร ICT ชมชนททกคนในชมชนตองรวมมอกนดแลใหมความยงยนสบไป (กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา. 2553: 14-15) 2. เวลาในการเปด-ปดศนยการเรยนร ICT ชมชน ตองเปดใหบรการทกวน ดงน วนจนทร-ศกร เปดท าการระหวางเวลา (อยางนอย) 9.00 น.-18.30 น. วนเสาร-อาทตย เปดท าการระหวางเวลา (อยางนอย) 9.00 น.-16.00 น. 3. บคคลทเกยวของในการดแลศนยการเรยนร ICT ชมชนม 2 ประเภท 3.1 คณะกรรมการบรหารศนยการเรยนร ICT ชมชน การบรหารงานศนยการเรยนร ICT ชมชน ควรบรหารในรปของคณะกรรมการ ประกอบดวย ผ น าในชมชนนน ๆ เชน นายกอบต . นายกเทศมนตร ก านน ผ ใหญบาน หรอประธานกลมอาชพตาง ๆ เปนตน คณะกรรมการบรหารศนยการเรยนร ICT ชมชน จะเปนผ ทก าหนดนโยบาย เชน จะเกบคาใชบรการของคณะกรรมการบรหารศนยการเรยนร ICT ชมชนหรอไม? ในอตราเทาใด คาซอมแซมเครองและอปกรณจะใชเงนจากทใดบาง เปนตน 3.2 ผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน (อยางนอย 2 คน) เปนผ ทคณะกรรมการบรหารศนยการเรยนร ICT ชมชนมอบหมาย หรอจางใหเปนผดแลประจ าศนยการเรยนร ICT ชมชน โดยมหนาท - ดแลอปกรณตาง ๆ ขณะเปดศนยการเรยนร ICT ชมชนมใหสญหาย - ดแลคนทเขามาใชศนยการเรยนร ICT ชมชน ใหเปนการใชงานแบบปกต (Normal used) และไมใหใชผด พ.ร.บ. คอมพวเตอร

30

- แนะน าผ ทเขามาใชบรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนใหสามารถใชงานได เชน สอนผ ทใชคอมพวเตอรไมเปนใหสามารถเขาดเวบไซตตาง ๆ ได เปนตน 4. ผบรหารศนยการเรยนร ICT ชมชน ตองรายงานการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนใหกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทราบทกเดอน เชน รายงานจ านวนผใชบรการ และชอผ ทเขามาใชงานภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน การจดกจกรรมการอบรมตาง ๆ ของศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนตน 5. หามมการเคลอนยายอปกรณใด ๆ ททางกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมอบใหแกศนยการเรยนร ICT ชมชน จนกวาจะไดรบการอนญาตจากกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 2.3 โครงการและกจกรรมทเกยวของกบศนยการเรยนร ICT ชมชน 2.3.1 โครงการอบรมเพอการสงเสรมและพฒนาการใช ICT ณ ศนยการเรยนร ICT ชมชน ความเปนมาของโครงการ กระแสโลกาภวฒนสงผลใหเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารถกหลอมรวมเปนหนงเดยว กบการด าเนนชวตประจ าวนของมนษยอยางแยกออกจากกนไมได กอใหเกดการเชอมโยงนานาประเทศเขาหากนอยางไรพรมแดน ขณะทโลกก าลงกาวเขาสยคสงคมสารสนเทศแตในทางกลบกนสงคมไทยยงคงมความเหลอมล าของการเขาถงขอมลขาวสารระหวางคนเมองกบคนตางจงหวด ประชาชนสวนใหญยงขาดความรความเขาใจในเทคโนโลยสารสนเทศ และไมสามารถน าไปประยกต ใชใหเกดประโยชนได กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจงจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชนขนทวประเทศ ดวยวสยทศนและพนธกจของกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ทมงพฒนาสงคมทกระดบดวยสอ ICT กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร จงไดรเรมโครงการ “การอบรมเพอการสงเสรมและพฒนาการใช ICT ณ ศนยการเรยนร ICT ชมชน” เพอเผยแพรความร ความเขาใจในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารแกทกชมชนทมศนยการเรยนร ICT ชมชนตงอย และขยายผลไปสชมชนใกลเคยง ภายใตแนวคดการกระจายความรทางดานเทคโนโลยสารสนเทศสชมชน เพอใหชมชนสามารถตงรบกบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารตาง ๆ ทเปลยนแปลงอยางตอเนอง รวดเรว ซงเปนการลดชองวางทางดจตอลในสงคมไทยอกทางหนง วตถประสงคของโครงการ 1. เพอเสรมสรางความรความเขาใจเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารรวมถงการลดชองวางในการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และการสอสารระหวางกบประชาชนทวไปทงในเขตกรงเทพและตางจงหวด

31

2. เพอพฒนาบคลากรใหมความรความเขาใจเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศและการ สอสารและสามารถประยกตความรทไดรบจากการอบรมไปใชในการท างานและการด าเนนชวต ประจ าวนไดอยางมประสทธภาพ 3. เพอสงเสรมสนบสนนใหประชาชนใช ICT ใหเกดประโยชนตอตนเองและผ อน การด าเนนโครงการอบรมเพอการสงเสรมและพฒนาการใช ICT ณ ศนยการเรยนร ICT ชมชน แบงออกเปน 2 สวน ทงการจดสมมนาเชงปฏบตการและการจดอบรมการใช ICT

1. ดานการจดสมมนาเชงปฏบตการ มงเนนการแลกเปลยนเรยนร การน าเสนอชดความรและประสบการณเกยวกบการบรหารจดการศนยฯ และความส าเรจตาง ๆ ทงจากในและตาง ประเทศ การประชมเชงปฏบตการบนฐานความตองการของแตละพนททวประเทศ การวเคราะหจดแขง จดออน เพอมงสการหาโอกาสในการใชศนยเรยนร ICT ชมชนเพอใหเปนอกเครองมอหนงของการพฒนาพนทรวมกน การสมมนาจงประกอบดวยทกหนวยงาน ทกฝายทเกยวของ ทกฝายทเหนประโยชนจากสอใหม หรอสอ ICT เพอน าไปพฒนา น าไปถายทอดขอมลขาวสาร ประสบการณ ความร นโยบาย ฯลฯ จากทกฝายสงตรงสชมชน เชน ทานผ วาราชการจงหวด หวหนาหนวยงานระดบจงหวดตาง ๆ เชน สถตจงหวด พฒนาการจงหวด เกษตรจงหวด อตสาหกรรมจงหวด ทองเทยวจงหวด พาณชยจงหวด ฯลฯ รวมทงกลมทส าคญทสดคอ กลมผบรหารศนยเรยนร ICT ชมชนในภมภาคนน ๆ ไมต ากวา 200 คน 2. ดานจดอบรม มการสอนใหประชาชนกวา 900 คนทวประเทศ ไดมาเรยนรการน าสอ ICT มาประยกตใชในชวตประจ าวน เพอเออใหเกดประโยชนสงสดตอการท างาน โดยแบงออกเปน 7 หลกสตร ดงน หลกสตรท 1 การใชงานอนเทอรเนตส าหรบผ เรมตน (12 ชวโมง) หลกสตรท 2 การใชงานโปรแกรมส านกงาน และการจดการเอกสารเบองตน (30 ชวโมง) หลกสตรท 3 การตดตง ดแลรกษา และแกไขปญหาคอมพวเตอรเบองตน (12 ชวโมง) หลกสตรท 4 การสรางเวบไซตอยางงายไดดวยตนเอง (18 ชวโมง) หลกสตรท 5 การพฒนาเวบไซตระดบสง (30 ชวโมง) หลกสตรท 6 การรกษาความปลอดภยส าหรบผดแลระบบ (18 ชวโมง) หลกสตรท 7 การออกแบบและสรางเวบเพจมลตมเดยแอนนเมชนเบองตน (30 ชวโมง)

32

ภายใตโครงการสงเสรมและพฒนาการใช ICT กจกรรมทจดขนในป 2552 ประกอบดวยกจกรรม ดงน 1. กจกรรมอาสาสมคร สการเปนวทยากร ICT ชมชน เปนกจกรรมทรบสมครอาสาสมครท าหนาทวทยากรถายทอดความรใหแกประชาชน อาท ครอาจารย นกเรยน นกศกษา ประชาชนทวไป คนตกงาน คนทเกษยณอายแลว ฯลฯ โดยจะตองเปนผทมความร ความสามารถทางดานคอมพวเตอร มความพรอม และอาสาจะเปนวทยากรทางดาน ICT เพอถายทอดความรไปสประชาชนในชมชน 2. กจกรรมการอบรมเพอสงเสรมความรดาน ICT เปนกจกรรมทถายทอดบรรยายความร ฝกปฏบตการหลกสตรดาน ICT ใหกบกลม เปาหมายในชมชนตาง ๆ ซงพจารณาจดอบรม โดยใชหลกสตรการอบรมทมความเหมาะสมสอดคลองกบประชาชนในแตละพนท 3. กจกรรมการสมมนาเพอสงเสรมความรดาน ICT เปนกจกรรมทถายทอดบรรยายความรดาน ICT ใหกบประชาชน เพอใหสามารถน า ICT ไปใชใหเกดประโยชนแกทงตนเอง ผ อน และองคกรหวขอการสมมนา 4. กจกรรมการจดท าหนงสอเผยแพรเวบไซต การจดท าหนงสอเผยแพรเวบไซตด ๆ มประโยชน อาท เวบไซตในโครงการพระราชด า รของในหลวง, โครงการส าคญ ๆ และการใหบรการของทางภาครฐ และเอกชน, เวบไซตขอมลสาระด ๆ เกยวกบการดแลรกษาสขภาพพลานามย, เวบไซตซอ-ขายสนคาออนไลน, เวบไซตเพอการศกษา ฯลฯ 5. กจกรรมการจดท าเวบไซตเผยแพรขอมลโครงการและขอมลดาน ICT www.mict4u.net เปนชองทางทใชในการเผยแพรขอมลโครงการ กจกรรมตาง ๆ ไมวาจะเปน รายละเอยดหลกสตร หวขอการสมมนา การรบสมคร การลงทะเบยน ขาวสารกจกรรม ขาวสารดาน ICT การพดคยแลกเปลยนความรประสบการณ และอน ๆ 2.3.2 กจกรรมการพฒนาเครอขายเยาวชนไทยในยค ICT (Young ICT) วตถประสงค 1. เพอลดชองวางทางการศกษา (Digital Divide) ของเยาวชนไทยดาน ICT ใหมความ เสมอภาคกนทงจากการศกษาในระบบและนอกระบบ 2. เพอสรางเครอขายดาน ICT ใหกบเยาวชนไทยไดใชเครอขายในการเสรมสรางความร แลกเปลยนขอมลขาวสารทเปนประโยชนดวยแนวทางทสรางสรรค มคณธรรมและจรยธรรม 3. เพอสงเสรมและผลกดนใหเกดบคลากรทางดาน ICT ในสาขาทประเทศไทยขาดแคลน เชน นกพฒนาระบบ ซงสามารถชวยพฒนาบคลากรดาน ICT ใหมศกยภาพ สามารถแขงขนกบตางประเทศได

33

4. เพอสรางโอกาสใหเยาวชนไทยไดใชความร ทกษะ และความคดสรางสรรคดาน ICT มาใชใหเกดประโยชนได กจกรรมการพฒนาเครอขายเยาวชนไทยในยค ICT ป 2551 กจกรรมส าคญทผานมา ไดแก 1. จดอบรมเยาวชน และคร/อาจารย จ านวน 5 ครง รวม 596 คน 2. จด ICT Camp 1 ครง จ านวน 78 คน 3. จดทศนศกษาดงาน TK Park 7 ครง จ านวน 212 คน 4. จดประกวดผลงานดาน ICT (ICT Contest) ซงส าหรบผ ไดรบรางวลไดไปทศนศกษาดงาน ณ สาธารณเกาหล เมอวนท 6-10 มกราคม พ.ศ. 2552 กจกรรมการพฒนาเครอขายเยาวชนไทยในยค ICT ป 2552 กจกรรมการพฒนาเครอขายเยาวชนไทยในยค ICT ป 2552 ภายใตโครงการสงเสรมและพฒนาการใช ICT เปนกจกรรมตอเนอง ซงเปนการพฒนาความรทกษะดาน ICT ของเยาวชนไทย เพอเสรมสรางรากฐาน ICT ใหกบประเทศตอไป ไดแก 1. จดอบรมเยาวชนและคร ในระบบและนอกระบบ โดยจดอบรมการใชงานดานแอนน เมชนและมลตมเดย 2. จดประกวดผลงานดาน ICT (ICT Contest) โดยแบงเปน - ออกแบบ Mascot ประเภทบคคล - จดท าภาพยนตรสน (ความยาว 10-15 นาท) ประเภททม ๆ ละไมเกน 3 คน โดยมรางวลเปนทนการศกษา และศกษาดงานตางประเทศ 2.3.3 โครงการจดตงศนยกลางความรแหงชาต (Thailand Knowledge Centre) เปนโครงการของกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มวตถประสงคเพอเปนศนยกลางในการรวบรวมและจดการเกยวกบภมปญญาทองถน และองคความรในสาขาวชาตาง ๆ เพอเผยแพรแกประชาชนทวไป โดยเนนการจดเกบและเผยแพรองคความรในลกษณะสอดจตอลในรปแบบตาง ๆ ความรทมการจดเกบไวถกแบงออกเปน 3 กลมหลก ประกอบดวย ภมปญญาทองถน ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และองคความรในสาขาวชาตาง ๆ รวม 13 สาขาวชา เชน เกษตรกรรม ธรกจ วทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร เทคโนโลยสารสนเทศ และศลปวฒนธรรม เปนตน นอกจากนเวบไซต TKC ยงมโครงสรางพนฐานสนบสนนการจดการความร เชน ระบบจดเกบและจดการสอในรปแบบตาง ๆ เชน ระบบ e-Learning ระบบจดหมายอเลกทรอนกส ระบบ

34

สบคน และระบบประชมทางไกลผานเวบ เปนตน ท าใหสามารถใชในการสนบสนนการสรางองคความรใหม ๆ ผานชมชนนกปฏบต (Community of Practices: CoPs) จดเดน 1. มงเนนดานความรส าหรบคนทกกลมอาชพ โดยใชระบบการจดการความร (Knowledge Management System -KMS) ในการรวบรวมและจดเกบความรทกสาขาวชาไวในแหลงเดยวกน ทงความรทมการบนทกไวแลว (Explicit knowledge) และความรทมอยในตวบคคล (Tacit Knowledge) 2. มงสงเสรมใหเกดการแลกเปลยนความร ประสบการณ และวธปฏบตระหวางบคคลในอาชพตาง ๆ ในระดบชาต ผานกลไกทเรยกวา ชมชนนกปฏบต (Community of Practice- CoP) ซงเปนแหลงในการแลกเปลยนและเรยนรระหวางกลมคนทปฏบตงานในเรองเดยวกน หรอทมความสนใจในเรองเดยวกนผานระบบเครอขายอนเทอรเนต โดยความรและประสบการณตาง ๆ ทมการแลก เปลยนและเรยนรน จะถกจดเกบไวในฐานขอมลของศนยฯ อนจะเปนการสงเสรมใหความรทมอยในแตละบคคล เปนสมบตสาธารณะ และคนไทยทกคนสามารถเขาถงได โดยไมจ ากดเวลาและสถานท 3. เนนเนอหาความร (Content) ในรปสอประสม (Multimedia) ทสามารถเรยนร และเขาใจงาย รวมทงเกมสรางสรรคความร (Edutainment) ทใหทงความรและความบนเทงแกผ เยยมชม นอกจากนนแลว สาระบบของความร (Knowledge Directory) ทมอยยงเปนสาระบบทผานการตรวจ ทาน และจดเรยงกลมขอมล สารสนเทศใหเปนหมวดหมโดยผ เชยวชาญ (Topic-Specific Human Expert) แตละสาขาอกดวย โดยใชมาตรฐาน Metadata ของ Dublin Core ในการอธบายรายละเอยดของแตละรายการ ซงจะท าใหการคนคนมประสทธภาพมากยงขน 4. มระบบการแสดงผลการสบคนฐานความร (Display Analysis Software) ผาน เครองมอการคนหาอจฉรยะ (Intelligent Search Engine) ซงจะใหผลตามความตองการของผ ใชระดบตาง ๆ ไดดวยรปแบบการโตตอบแบบเรยงล าดบเนอหาดวยชดฐานความร (Custom Search Folder) การพจารณาความหมายของความสมพนธทพบในฐานความรเพอแปลผลและหาแหลงอางองใหผ ใชโดยอตโนมต (Intelligent Concept Extraction) 5. มระบบจดการความรสวนบคคล (Personalize) ทมประสทธภาพ ซงผ ใชทลงทะเบยนแลว สามารถเลอกปรบเปลยน เพมเตมทางเลอกตาง ๆ ของพนทสวนตวไดบนระบบเวบทาของ TKC ความส าคญ ศนยกลางความรแหงชาต หรอ TKC เปนบรการเวบทาทรวบรวมขอมลขาวสารความรตาง ๆ เพอใหบรการแกประชาชนทวไปทสนใจ คนควาหาความรเพมเตมบนระบบอนเทอรเนต โดยมความส าคญในประเดนตาง ๆ ดงน

35

1. บรการเวบทาทเปนศนยรวมความรในสาขาวชาตาง ๆ ทงของไทยและตางประเทศ ทมใหบรการบนระบบอนเทอรเนต โดยไดรวบรวมลงคของความรในสาขาวชาตาง ๆ ของประเทศไทย ทมใหบรการอยบนระบบอนเทอรเนต มาใหบรการในเวบทาของ TKC 2. บรการพนทเสมอนแกหนวยงานตาง ๆ ทมความรในรปแบบดจตอล แตไมมอปกรณเครองคอมพวเตอรแมขาย ระบบเครอขาย และระบบคนหาทมประสทธภาพ และตองการเผยแพรความรนน ๆ ใหมาเผยแพรบนระบบของ TKC ได โดยไมเสยคาใชจายแตอยางใด นนคอ TKC จะ เปน Web Hosting แกหนวยงานเหลานน ซงเปนการประหยดงบประมาณของชาต 3. มเวทเสมอนในการแลกเปลยน และเรยนรระหวางกลมคนในเรองเกยวกบความร และ ประสบการณในสาขาวชาตาง ๆ (Knowledge Sharing) โดยใหบรการตาง ๆ ดงน 3.1 บรการแลกเปลยนความรระหวางกลมผปฏบตงานในสาขาวชาตาง ๆ หรอ ท เรยกวา ชมชนนกปฏบต (Community of Practice - CoP) เพอแลกเปลยนประสบการณ และวธการแกปญหาทเกดขนขณะปฏบตงาน อนจะเปนการพฒนาความรและประสบการณของสมาชกในกลมใหมความรในระดบใกลเคยงกน 3.2 เวทสนทนาวชาการออนไลน (Discussion Forum) กบผทรงคณวฒในสาขาวชาตาง ๆ ส าหรบเดก เยาวชน และประชาชนทวไป โดยไมจ ากดเวลาและสถานท 3.3 เปนเวทใหผ เชยวชาญในสาขาวชาตาง ๆ สรางเนอหาในรปอเลกทรอนกส (Digital Content) หรอบนทกความรในสาขาทเขามความเชยวชาญในรปแบบตางๆ เชน Text File, PDF File, PPT File, Image File และ Multimedia ผานเวบทาของศนยฯไดทนท โดยไมจ ากดเวลาและสถานท 3.4 เปนเวทใหเดก เยาวชน และประชาชนทวไป ไดฝกทกษะในการใชเทคโนโลย สารสนเทศ เพอพฒนาทกษะทางดานสารสนเทศ (Information Literacy Skills) โดยผานระบบการจดการความรสวนบคคล (Personalized) ของศนยกลางความรแหงชาต ซงแตละบคคลสามารถปรบแตง แกไข เปลยนแปลงลกษณะการท างานตาง ๆ (functions) ของเวบทา และใชบรการตาง ๆ ของเวบทาไดหลายลกษณะ ดงน - บรการปฏทนออนไลน ในการบนทกภารกจประจ าวน เหมอนสมดไดอารสวนตว - คดเลอกบรการ หรอเนอหาทตองการใหปรากฏในสวนของพนทสวนตวได - ปรบขาวสารในประเดนทตนสนใจ ผานบรการสารแจงขาว (Newsletter) ของ TKC - ปรบแตงรปแบบ (Layout) และสสนของพนทสวนตวไดตามความตองการ

36

2.3.4 โครงการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมดวย ICT หลกการและเหตผล จากนโยบายและยทธศาสตรภาครฐในการสงเสรมและพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยไดด าเนนการพฒนาโครงสรางพนฐานทส าคญเพอใหบรการประชาชน ไดแก การตดตงโทรศพทพนฐาน ตลอดจนการพฒนาโครงขายโทรคมนาคมทวประเทศ เพอใหประชาชนทวทกภมภาคสามารถเขาถงขอมลขาวสารผานทางระบบเทคโนโลยสารสนเทศ นอกจากน ยงไดด าเนนนโยบายเพอเพมปรมาณการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยจดท าโครงการคอมพวเตอรราคาถก เพอเปดโอกาสใหประชาชนสามารถซอเครองคอมพวเตอรเพอใชประโยชนในการประกอบอาชพ การศกษา ฯลฯ จงเปนการลดความเหลอมล าในการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศ หรอ Bridging Digital เพอใหเกดการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมตอไป อยางไรกตาม การด าเนนนโยบายดงกลาว จะตองด าเนนการควบคกบการสงเสรมและพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ไดแก การฝกอบรม การประชาสมพนธ และเผยแพรความรดาน ICT ใหแกประชาชน เพอ ใหสามารถใชงานคอมพวเตอรและอนเตอรเนต เพอศกษาคนควาขอมลขาวสาร ไดตลอดเวลาและในทกสถานท นอกจากนยงเปนการพฒนาศกยภาพของประชาชนใหสามารถใชบรการอเลกทรอนกส (e-Services) ของหนวยงานภาครฐและเอกชนไดอยางมประสทธภาพ ทงนจะเปนการอ านวยความสะดวกในการบรการแกประชาชน ในลกษณะ one-stop service ไดอยางเตมรปแบบ วตถประสงค 1. เพอสงเสรมใหผพฒนาเวบไซต ไดตระหนกถงปญหา อปสรรคในการเขาถงเวบไซตของกลมคนพการทางสายตาทใชงานคอมพวเตอรได และทราบแนวทาง วธการในการปรบปรงและพฒนาเวบไซตททกคนเขาถงไดตามขอก าหนดเบองตนของ World Wide Web Consortium (W3C) เพอสรางโอกาสในการเขาถงเวบไซตส าหรบกลมคนพการทใชงานคอมพวเตอรได 2. เพอสงเสรมใหผ ดอยโอกาสในสงคม ไดรบความรทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และเปนชองทางในการเขาถงขอมลความรทกวางขวางมากขน ท าใหเกดการพฒนาตนเองและน าความรทไดไปตอยอดในการประกอบอาชพไดอยางประสทธภาพ กลมเปาหมายในการฝกอบรม 1. จดอบรมผพฒนาเวบไซตททกคนเขาถงไดในเขตกรงเทพและปรมณฑล และในสวน ภมภาค จ านวนไมนอยกวา 380 คน และจ านวนไมนอยกวา 6 รน

2. จดอบรมความรดาน ICT ส าหรบผ ดอยโอกาสในสงคม เชน คนพการ, ผสงอาย, เดก เรรอน, เดกก าพรา, สตร เปนตน ในเขตกรงเทพและปรมณฑล และในสวนภมภาค จ านวนไมนอยกวา 400 คน และจ านวนไมนอยกวา 8 รน

37

กจกรรมส าคญ ปจจบนคอมพวเตอรและอนเทอรเนตมความส าคญตอการด ารงชวตของประชาชนในทกระดบทรวมทงกลมคนพการและผ ดอยโอกาสตางไดรบประโยชนจากการพฒนาเทคโนโลยดงกลาว ซงกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในฐานะผ รบผดชอบในการลดชองวางความเหลอมล าทางสงคมใหการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศ จงไดด าเนนโครงการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมดวย ICT ดวยการจดกจกรรมทส าคญ ดงน 1. กจกรรมสงเสรมการปรบปรงและพฒนาเวบไซตททกคนเขาถงได เปนการปรบปรงและ พฒนาตามขอก าหนดเบองตนของ World Wide Web Consortium (W3C) เพอใหผพฒนาเวบไซต ภาครฐและเอกชน ไดตระหนกถงปญหาในการเขาถงเวบไซตของผ ดอยโอกาส ประเภทคนพการทางสายตา ตาบอด สายตาเลอนราง ฯลฯ พรอมทงจดอบรมใหรหลกการในการพฒนาเวบไซตใหเปนเวบททกคนเขาถงได เพอน าไปสการปรบปรงและพฒนาเวบไซตหนวยงานภาครฐและเอกชนใหมจ านวนเวบไซตทผพการดงกลาว สามารถเขาถงไดมากขน 2. กจกรรมการฝกอบรมความรทางดาน ICT ใหกบผ ดอยโอกาสในสงคม เชน คนพการ ผสง อาย เดกเรรอน เดกก าพรา สตร เปนตน ท าใหสามารถน า ICT มาใชเปนชองทางในการเขาถงองค ความรได ท าใหเกดการพฒนาตนเอง และสามารถน าไปตอยอดความร ทงในปจจบนและอนาคต รวม ถงสามารถน าไปใชในการประกอบอาชพได 3. กจกรรมการฝกอบรมผพฒนาเวบไซตททกคนเขาถงได เปนกจกรรมทจดฝกอบรมให กบกลมเปาหมาย ไดแก ผพฒนาเวบไซตหนวยงานภาครฐและเอกชน คร อาจารย นสต นกศกษา ใหมความร ความเขาใจในการพฒนาเวบไซตททกคนเขาถงไดมากยงขน จากโครงการและกจกรรมตาง ๆ ขางตน ททางกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารไดจดท าขนนน เปนการเผยแพรความรความเขาใจในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารใหแกประชาชน เพอใหประชาชนสามารถน าความรทไดไปใชใหเกดประโยชนทงแกตนเองและผ อน โดยสวนใหญจดออกมาในรปแบบของเวบไซตเผยแพรความร การจดอบรม และการจดประกวดผลงานทางดาน ICT 2.4 บทบาทของศนยการเรยนร ICTชมชน บทบาทของศนยการเรยนร ICT ชมชนนน นบวาไมตางไปจากศนยการเรยนรชมชนโดยทวไปซงมกจะเปนเรองของการด าเนนงานตาง ๆ ศนยฯ จะตองมหนาทไดอยางเหมาะสมเพอสนองตอบความตองการของผ รบบรการ โดยจะมบทบาททส าคญอย 10 ประการ ดงตอไปน (UNESCO: 1995) 1. ศนยการเรยนชมชนเปนสถานทเพอการเรยนร คอ สถานทซงประชาชนสามารถศกษาหาความรไดดวยตนเองนอกเหนอไปจากการศกษาในระบบและนอกระบบโรงเรยน ทงนเพอเปนการ

38

เพมพนความรและเพอเปนการพฒนาตนเอง และเปนสถานททประชาชนสามารถเรยนรและด าเนนชวตอยอยางมประสทธภาพใตสงคมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว การเรยนรจะเปนการเรยนรทสงเสรมใหเกดนสยในการแสวงหาความร และการเรยนรตลอดชวต เพอใหบรรลวตถประสงคดงกลาวขางตน ศนยการเรยนชมชนซงเปนสถานทเพอการเรยนรจะ ตองสรางบรรยากาศเพอใหเกดแรงสนบสนนในทางบวก โดยใชวธทงในและนอกระบบโรงเรยนเพอใหเกดการนบถอตนเองและสงเสรมความเชอมนในการเรยนร โดยเหตทเปนสถานทเพอการเรยนรส าหรบทงเดกและผใหญ ศนยการเรยนจะตองจดใหเหมาะสมเพอใหผ ใหญสามารถเรยนรไดดวยตนเอง และจะตองใชวธการสอนตาง ๆ ทเหมาะสมเขาดวย อกทงยงตองจดศนยใหเหมาะสมกบสถานการณ โดย เนนความส าคญตามความจ าเปน และความตองการของผ เรยน 2. เปนสถานทส าหรบจดกจกรรมทางการศกษาและการฝกอบรม หนาทหลกของศนยการเรยนชมชนกเพอจดกจกรรม และโปรแกรมฝกอบรมทางการศกษา ตงแตระดบพนฐานถงขนความรทสงขน ตลอดจนฝกทกษะตาง ๆ ตามความตองการของสมาชกผมาใหบรการ ซงความจ าเปนหรอความ ตองการนนอาจจะแตกตางกนไปตามความแตกตางทางเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ผ ใหความสนใจมาขอรบบรการจากศนยฯ อาจจะเปนผ ทก าลงแสวงหาทกษะเฉพาะดาน หรอตองการชวยเหลอครอบครวโดยการมารบบรการ โดยใชโปรแกรมการสงเสรมการเพมรายได ผ รบบรการอาจจะเปนไดทงองคการ หนวยงานทางธรกจ หรอสถาบนตาง ๆ ทตองการแสวงหาความรจากโปรแกรมการจดการ ใหม ๆ โดยเนนเฉพาะส าหรบการเตรยมตวเพออนาคต และอาจเปนผประกอบการกจกรรมตาง ๆ ทแสวงหาความรเพอใหไดประกาศนยบตรทสงขน ทงยงตองการเพมพนทกษะใหกบเพอนรวมงาน นอกจากนโปรแกรมทางการศกษา และการฝกอบรมของศนยการเรยนอาจจะถกน าไปใชโดยหนวยงานของรฐบาลและเอกชน เพอสรางความสามารถใหกบกลมผ ดอยโอกาส เชน ชนกลมนอย สตร หรอเดกเรรอน ไมวาผ รบบรการจะเปนใครกตามความส าเรจของโปรแกรมขนอยกบการวนจฉยความตองการผมาขอรบบรการทขยายการใชประโยชนในการพฒนาสอสารสอนทด และการน าวธการเรยนการสอนทเหมาะสมมาใช 3. เปนศนยทใชจดกจกรรมทวไปของชมชน ศนยการเรยนชมชนควรจะมสวนชวยในการ สนบสนนและอ านวยความสะดวกในการจดกจกรรมตาง ๆ ของชมชน ทงนเพอทจะมสวนชวยเหลอใหเศรษฐกจและสงคมของทองถนดขน และเพอความเปนปกแผน และผสมผสานกลมกลนระหวาง ประชาชนของชมชนนน จากการทศนยการเรยนชมชนเปนสถานทใชในการด าเนนงาน หรออ านวยความสะดวกและเปนสถานทจดกจกรรมเพอการเรยนรส าหรบการพบปะ การประชม กฬา การจดกจกรรมทางดานวฒนธรรม และกจกรรมอน ๆ ในชมชน ศนยการเรยนชมชนเรมทจะผสมผสานและเปนสวนหนงของชมชนโดยอาศยกจกรรมเหลาน

39

4. เปนสถานทส าหรบการพฒนาชมชน โดยเหตทวตถประสงคขนสดทายของศนยการเรยนชมชนเพอจะสนบสนนการพฒนามนษยโดยเฉพาะอยางยงในระดบบคคล และระดบชมชนสงส าคญคอบทบาทและกจกรรมทถกก าหนดขนเพอใหความชวยเหลอการพฒนาดงกลาวไมวาจะโดยตรงหรอทางออม บางศนยฯอาจจะจดโครงการฝกอบรมโดยอาศยโครงการพฒนาชมชนของตนเองขนมา ซงหมายถง กจกรรมเพอพฒนาคณภาพชวต หรออาจจะจดโครงการฝกอบรมโดยอาศยโครงการพฒนาโดยผ อนหรอเพอเสรมโครงการอน ไมวาจะจดอยางไรกตามผกอตงและผด าเนนงานศนยการเรยนชมชนจะตองตระหนกถงความจ าเปนในการพฒนาชมชนในทองถนตลอดจนแนวทางในการด าเนน งาน และการจดบรการซงจะตองสมพนธกน นอกจากนผกอตงและผด าเนนงานยงตองใหการชวยเหลอและสนบสนนดวย 5. เปนสถานทใชจดบรการใหค าปรกษาและแนวทาง ศนยการเรยนชมชนทควรจะผสมกลม กลนเปนสวนหนงของชวตของชมชน การทศนยการเรยนชมชนจะตองพยายามทจะใหความชวยเหลอชมชนดวยการจดบรการแนะแนว และใหค าแนะน าตาง ๆ เชน การจดโปรแกรมตาง ๆ ใหประชาชนสามารถทจะเลอกเรยนได นอกจากนนยงตองจดหาสอสงพมพเพอใหค าแนะน าในเรองตาง ๆ เชน เรองทเกยวกบสงแวดลอม ประชาธปไตย และความสงบสขบนพนโลก ซงเปนองคประกอบทส าคญ 2ประการเกยวกบเรองทแสดงใหเหนถงคณภาพอยางสงในการใหค าแนะน าตลอดจนความเปนไปได และความเทยงตรงของขอมลทศนยฯไดจดบรการไวใหกบประชาชน 6. ใชในการฝกอบรมกจกรรมการศกษานอกระบบและการศกษาตอเนองของบคคล ขณะท บทบาทของศนยการเรยนชมชนกวางขวางขนและมความช านาญในการท าหนาทมากยงขน จ าเปน ตองมทมงานทมความรและความสามารถ ประการแรกนนอาจจ าเปนตองมการฝกอบรมบคลากรของศนยการเรยนชมชน และการฝกอบรมดงกลาวจะตองมนใจไดวาจะท าใหเกดบคลากรมออาชพในการท างานใหกบศนยการเรยนชมชน ในระดบตาง ๆ เชน ระดบท 1 ผบรหารระดบสงและผก าหนดนโยบาย ระดบท 2 ผท าหนาทนเทศในระดบจงหวดและอ าเภอ และวทยากรผท าหนาทใหการฝกอบรม ระดบท 3 ครและทปรกษาดานการศกษาตอเนองในพนท การฝกอบรมนนจะตองท าความเขาใจใหแจมชดเสยกอนวาการฝกอบรมทกอยางไมสามารถจดใหกบทกคนทท างานใหกบศนยการเรยนชมชนทกลกษณะได บางศนยการเรยนชมชนอาจสามารถจดส าหรบบคลากรระดบท 1 ในขณะทศนยการเรยนชมชนอน ๆ อาจจะใหการอบรมเกยวกบหนาทตาง ๆ ใหกบบคลากรระดบท 2 หรอใหการอบรมเกยวกบหนาททว ๆ ไป หรอหนาทเฉพาะใหกบบคลากรระดบท 3 แตทก ๆ ศนยการเรยนชมชน จะตองฝกอบรมเรองบางเรองใหกบบคลากรผท าหนาทเปนวทยากรทจะตองไปท าหนาทในการใหความรกบบคลากรของศนยการเรยนชมชน อน ๆ ดวย

40

ลกษณะทส าคญของการฝกอบรมบทบาทหนาทในการด าเนนงานเกยวกบศนยการเรยนชมชน คอ เพอจะชวยหนวยงานทจดการศกษาตอเนองในการก าหนดรปแบบและกจกรรมในปจจบนใหมคณภาพสง ลกษณะทส าคญในการฝกอบรมน โดยเฉพาะอยางยงศนยการเรยนชมชน หนวยงานตาง ๆ ยงไมคนเคยกบการศกษา ซงหนวยงานนน ๆ ไดกลายมาเปนผจดการศกษาตอเนอง ตวอยางเชน โรงงานตาง ๆ ฟารม หนวยงานทางธรกจการคา และหนวยอน ๆ สงทส าคญรองลงมาคอ ระบบอาสาสมคร อนจะมบทบาทส าคญอยางยงในการจดการศกษาขนพนฐาน และการศกษาตอเนองในขณะทอาสา สมครจ านวนมากอาจจะมทกษะเฉพาะสาขาทแตละคนถนด อาสาสมครเหลานจะตองไดรบการฝก อบรมเฉพาะดานทเกยวกบงานในหนาท เชน การเปนผน า การสอสาร การก าหนดรปแบบการเรยนการสอน และเรองอน ๆ ทเกยวของ การฝกอบรมควรยดหยน ตอบสนองและเนนสมรรถนะ เพอวาแตละคนสามารถเขารบการอบรมไดตามตองการโดยการใชวธการฝกอบรมทใชไดกบบคคลอยางมประสทธผล 7. เปนศนยประสานงานและเครอขายทางการศกษาองคประกอบทจ าเปนเพอความส าเรจ ประการหนงของศนยการเรยนชมชนคอ การประสานงาน และการสรางเครอขาย ซงเรมตนดวยการส ารวจอยางระมดระวงกบสงอ านวยความสะดวกทางการเรยนรทกอยางทมอย และแหลงทรพยากรของชมชน ตลอดจนสามารถหาไดจากเครอขายทงแนวตง (ระดบประเทศ จงหวดอ าเภอ หมบาน และ ชมชน) และแนวนอน (ระดบหมบานและชมชน) เมอเปนเชนนเนอหาและโปรแกรมการเรยนอาจมเนอหาทเหมอนกนหรอซบซอน ซงจะตองหลกเลยงการซบซอนและใหเกดนอยทสด ท าอยางไรสงอ านวยความสะดวกและแหลงทรพยากรทางการเรยนจงจะสามารถน ามาไปใชใหเกดประโยชนไดอยางเตมทขณะทมขอจ ากดเกยวกบขดความสามารถของศนยการเรยนชมชนตาง ๆ ในการประสาน งาน และการสรางเครอขายใหมประสทธภาพ และสามารถหาสมาชกใหมตลอดจนใหสมาชกมสวนรวมในการจดท ากจกรรมตาง ๆ ใหมากทสดเทาทจะเปนไปได 8. เปนแหลงใหบรการดานขาวสารขอมลและทรพยากรแกชมชน บทบาทกวาง ๆ ของศนย การเรยนชมชนสวนมาก โดยเฉพาะศนยการเรยนชมชนทอยในชมชนทขาดการประสานงานดานใหขาวสารขอมลทด เชน หองสมด และหนวยงานบรการขาวสารขอมลทองถนของภาครฐบาล ในพนทจะตองท าหนาทเปนแหลงบรการขอมลขาวสารโดยทว ๆ ไปส าหรบชมชน และศนยการเรยนชมชนยงสามารถแนะน าสมาชกชมชนไปใชบรการแหลงขอมลอน ๆ ทเกยวของกบขอมลนนดวย การสงเสรมและประสานกบบคคลและหนวยงานตาง ๆ เพอขอใชเครองมอทงจากหนวยงานภาครฐบาล และเอกชนตามความเหมาะสม นคอประโยชนทางการท างานเชอมโยงและเปนเครอขายรวมกน 9. เปนสถานทสงเสรมการเรยนรตลอดชวต ศนยการเรยนชมชนทกแหงควรจะมหนา ท สนบสนน ซงไมเพยงแตจะประชาสมพนธสงเสรมโปรแกรมและกจกรรมของตนเองเทานน แตควรจะ

41

ท ากจกรรมทเกยวของและใกลชดกบสมาชกของชมชนทศนยการเรยนชมชนนนตงอย ซงกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของอาจมลกษณะดงตอไปน 9.1 สงเสรมการมสวนรวมของผ เรยนโดยอาศยเนอหาวชาตาง ๆ โปรแกรมและกจกรรมของศนยการเรยนชมชน 9.2 สงเสรมความรวมมอในฐานะเปนเจาของโปรแกรมของศนยการเรยนชมชน โดย เฉพาะอยางยงในเรองเกยวกบการรหนงสอขนพนฐาน กจกรรมสงเสรมการเพมรายได โปรแกรมปรบปรงคณภาพชวต และโปรแกรมสงเสรมความสนใจสวนบคคล 9.3 สงเสรมความรวมมอในการท างานกบศนยการเรยนชมชน เชน สอการสอน หรอใน ฐานะทเปนอาสาสมครเพอชวยในการด าเนนงานและการจดการ 9.4 ใหความชวยเหลอดานการเงน 9.5 อ านวยความสะดวกดานสถานทในการจดโปรแกรมของศนยการเรยนชมชน 9.6 สนบสนนหนวยงานตาง ๆ ใหจดกจกรรมการศกษาตอเนอง 9.7 ฝกอบรมบคลากรในเรองตาง ๆ ดานการศกษาตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงหนวยงานทไมไดเกยวของกบการศกษา นอกจากนคณะท างานของศนยการเรยนชมชนควรจะมสวนรวมในการก าหนดนโยบายและสนบสนนดานการปกครอง และชวยเหลอชมชนเพอการเรยนรตลอดชวตใหกบประชาชนทกระดบ 10. เปนสถานทสงเสรมวสยทศนเพอการศกษา ศนยการเรยนชมชนทมประสทธภาพควรเปนศนยการเรยนชมชน ทสามารถจดการศกษาตามรปแบบทสอดคลองกบอนาคตได ศนยการเรยนชมชนควรจะรลวงหนาถงความตองการของผขอรบบรการในอนาคต การวเคราะหความตองการนนไมควรจะเนนในสวนทตองเกยวของกบชมชนในทนทเทานน แตควรพยายามจะคาดการณเกยวกบการพฒนาในอนาคตดวย กจกรรมตาง ๆ ทจดขนโดยศนยการเรยนจะเปนกจกรรมสงเสรมการเรยนรดวยตนเองทสามารถตอบสนองความตองการและความจ าเปนไดสวนหนงแลวกจะน าไปสความตองการอน ๆ กระบวนการนจะเปนกระบวนการความกาวหนาอยางไมหยดยงและจะขยายตอไป ผ รบบรการอาจจะเขารวมโปรแกรมทศนยการเรยนชมชนจดให เชน โปรแกรมสงเสรมความสนใจของบคคลตามความพงพอใจเฉพาะเรอง เพอทจะคนหาสงทนาสนใจอน ๆ และเรยกรองประชาชนโดยอาศยโครงการพฒนาคณภาพชวตทศนยการเรยนชมชนจดให ทงนเพอเผชญกบการพฒนาเรองอน ๆ ททาทาย อนเปนผลมาจากความส าเรจของโครงการแรก จงควรใหมโครงการพฒนาคณภาพชวตโครงการอน ๆ ตอไป ดงนนงานของศนยการเรยนชมชน จะไดรบสงอ านวยความสะดวกอยางมาก หากไดมการวางแผนการเปลยนแปลงอยางมเหตผลไวแทนทเรยบรอยแลว ยงการด าเนนงานของศนยการเรยนชมชน ยดหยน

42

และรบผดชอบตองานมากเทาใดกสามารถท าใหบรรลตามเปาหมายหลกของศนยการเรยนอยางมประสทธภาพและประสทธผลมากเทานน นนกคอการสงเสรมใหเกดการพฒนามนษยนนเอง จากบทบาททง 10 ประการของศนยการเรยนชมชนขางตน ผวจยคดวาสามารถน ามาปรบใชกบศนยการเรยนร ICT ชมชนได เนองจากศนยการเรยนร ICT ชมชน จดขนเปนสถานทเพอการศกษา เรยนร และฝกอบรมของคนในชมชน โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนสอกลางในการคนควาหาความร นอกจากนศนยการเรยนร ICT ชมชนกสามารถจดกจกรรมของชมชน หรอกจกรรมเพอพฒนาชมชนได รวมถงมการจดบรการใหค าปรกษาและแนะแนวทางส าหรบผ ทเขามาใชบรการ และยงเปนแหลงใหบรการดานขาวสารขอมลและทรพยากรแกชมชน ซงเปนการสงเสรมการเรยนรตลอดชวตของคนในชมชนอกดวย 2.5 หลกการบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (2550: ออนไลน) ไดกลาววา การบรหารจดการเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชนนน กนบวาไมตางไปจากศนยการเรยนรในลกษณะตาง ๆ ศนยการเรยนร ICT ชมชน นบวาเปนศนยนองใหมทไดรบความสนใจทวโลก เพราะความเจรญของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) ทไดยอโลกทงใบใหเปนหมบานเดยวกน (Global village) ดงนนการใช ICT เพอใหเปนอกหนงเครองมอของการพฒนา จงนบวาเปนสงส าคญทชมชนไมสามารถทจะหลกเลยงไดตอไป การทศนยการเรยนร ICT ชมชน ซงจดเปนหนวยงานทใหบรการและสนบสนนงานทางดานการศกษา จะสามารถด าเนนการจนบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพนน ยอมจะตองมองค ประกอบตาง ๆ ทจ าเปนตอการบรหารจดการงาน เพอใหบรรลสเปาหมายทวางไว ดงน 2.5.1 การบรหารจดการ การบรหารและการจดการเปนการประสานงานและควบคมคนในการด าเนนงาน เพอใหบรรลวตถประสงคตามความตองการ หรออาจมบางคนกลาววา การบรหารเปนการด าเนนงานใหบรรลเปาหมายทตงไวโดยอาศยปจจยและทรพยากรตาง ๆ เชน คน เงน วตถ สงของ เปนองคประกอบในการด าเนนงาน นนกหมายความวา ในการจดด าเนนการใด ๆ ทตองท างานรวมกนเปนหมคณะเพอใหบรรลจดมงหมายทตงไวรวมกนแลว ยอมตองใชเทคนคการบรหารเขามาจดการ (ไชยยศ เรองสวรรณ. 2526: 16-19) การบรหารมลกษณะเดนอยหลายประการ เชน - บคคลเปนปจจยทส าคญทสดในการบรหาร

- ตองมทรพยากรการบรหารเปนองคประกอบพนฐาน - มลกษณะการด าเนนงานเปนกระบวนการ

43

- เปนการท างานรวมกนเปนหมคณะ - เปนการท างานรวมมอกนเพอใหบรรลจดมงหมาย การบรหารจะเกดขนเมอมองคการหรอหนวยงาน และจะกอใหเกดประโยชนตอการ

ด าเนนงานหลายประการ คอ 1. ประสทธภาพ (Efficiency) ของงาน 2. ประสทธผล (Effectively) 3. ประหยด (Economy) 4. กอใหเกดการท างานรวมกน (Co-ordinating)

ปจจยหลกของการบรหาร การบรหารจะด าเนนไปได ตองอาศยปจจยหลกหรอทรพยากรในการบรหาร หรอทเรยกวา ปจจยพนฐานของการบรหาร ซงมอย 4 ประการ ดงน 1. บคลากร หรอคน (Man) 2. เงน หรองบประมาณ (Money) 3. วสดและอปกรณ (Materials) 4. การจดการ (Management) นอกจากน การบรหารจะเกดขนไดและจะด าเนนไปไดดวยดยงขน เมอมปจจยอน ๆ เขามาเสรม เชน อ านาจหนาท การก าหนดขอบขายงาน (Job Description) ขวญและก าลงใจในการท างาน และก าหนดเวลาทจะท างานใหบรรลเปาหมาย เปนตน 2.5.1.1 การบรหารจดการ-ดานอาคารสถานท ลกษณะของอาคารศนยบรการม 2 แบบ (วนดา จงประสทธ. 2533: 114-122) 1. เปนอาคารทตอเตมหรอดดแปลงจากอาคารเดม มกเปนศนยบรการทอยอาคารเดยวกบการท างานดานอน ๆ และสวนใหญเปนศนยบรการขนาดเลก 2. เปนศนยบรการเอกเทศทแยกจากอาคารอน ซงยงแยกออกไดอก 2 ลกษณะ คอ 2.1 ศนยบรการเอกเทศอาคารเดยว เชน สถาบนวทยบรการของจฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนตน 2.2 ศนยบรการเอกเทศทเปนกลมอาคาร เชน ส านกเทคโนโลยทางการศกษามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เปนตน การเลอกอาคารสถานททเหมาะสมของศนยบรการ ในการเลอกอาคารและสถานท ใหเปนศนยบรการทเหมาะสม ควรยดหลกดงตอไปน

44

1. เลอกสถานททเปนใจกลางหรอศนยกลางของสถานศกษานน ๆ เพอความสะดวกและคลองตวในการใชบรการ ถาเปนอาคารเดมทดดแปลงตอเตม ควรอยในสวนทตดตอกบสวนอน ๆ ไดสะดวกรวดเรว เชน อยตรงกลางอาคาร, ถาเปนอาคารหลายชน มกอยชนกลาง ๆ, ถาเปนอาคารทแยกเปนเอกเทศ ตองมถนนเชอมตอ และอยไมไกลจากตวอาคารอนมาก, ถาศนยบรการมหลายอาคาร ในลกษณะศนยขนาดใหญ แตละอาคารของศนยฯจะตองมทางเดนตดตอถงกนไดสะดวกและรวดเรว เชน นอกจากถนนเชอมตอระหวางอาคารแลว ตองสรางทางเดนชนบนเชอมระหวางตกในสวนทส าคญของการบรการ ซงมกพบอยเสมอวาปญหาการบรการไมประสบผลส าเรจเทาทควร อาจสบเนองมา จากปญหาอปสรรคในดานอาคารสถานทไมเอออ านวย เชน ศนยบรการอยชนบนสดของอาคารทมมากกวา 3 ชน หรอตงอยรมสดของตวอาคารทมความยาวมาก ๆ, ศนยบรการเอกเทศทอยหางไกลจากอาคารอนมากเกนไปกเปนอปสรรคตอการใหบรการ 2. อาคารทเหมาะสมแกการเปนศนยบรการ โดยเฉพาะศนยบรการเอกเทศ ถาเปนไปไดไมควรมบนไดทางขนทลาดชน ทงนเพอใหสะดวกแกการเคลอนยายวสดอปกรณไปใชในอาคารอน

ภาพประกอบ 4 อาคารทมบนไดทางขนลาดชนไมเหมาะแกการเคลอนยายวสดอปกรณ ทมา: วนดา จงประสทธ. (2533). การบรหารและบรการงานโสตทศนศกษา. หนา 115.

ภาพประกอบ 5 อาคารทมบนไดทางขนเหมาะสม งายแกการน าวสดอปกรณออกมาใช ทมา: วนดา จงประสทธ. (2533). การบรหารและบรการงานโสตทศนศกษา. หนา 116.

45

3. เลอกสถานททสามารถขยายไดตอไปในอนาคต สถานททเปนศนยบรการไมวาจะเปนสวนใดสวนหนงของอาคารหรออาคารเอกเทศ จะตองมลกษณะทขยายไดตอไปในอนาคต ดงนน ในการวางแผนการด าเนนงานของศนยบรการจงควรคดเปนโครงการระยะยาวในอนาคตไวดวย เพอใหสอดคลองกบการเลอกอาคารสถานท 4. เลอกสถานททมเสยงรบกวนนอย สถานททเหมาะแกการเปนศนยบรการ ควรอยหางไกลจากสถานททมเสยงดง เชน หองดนตร เพราะเปนททราบกนดวา เสยงสามารถเดนทางผานวสดตาง ๆ เชน ฝาผนงหองไดโดยตรง แตถาหลกเลยงไมไดกอาจลดเสยงรบกวนใหนอยลง โดยการเพมความหนาของผนงหอง หรอบวสดเกบเสยง (Acoustically Absorbent materials) เขาไปทผวของผนงหอง หรอใชผนงกระจก แตจะอนตรายส าหรบศนยบรการในระดบชนเดกเลกและประถมศกษา

ภาพประกอบ 6 เสยงเดนทางผานผนงหองไดบางสวน ผนงหองทหนาจะชวยลดเสยงลงไดบางสวน

ทมา: วนดา จงประสทธ. (2533). การบรหารและบรการงานโสตทศนศกษา. หนา 117. 5. ไมควรอยใกลตกหรออาคารอนทสงกวา เพราะจะบงทศทางลม แตถาเปนอาคารทมการตดเครองปรบอากาศกไมมปญหา 6. ค านงถงสภาพภมอากาศทมอทธพลตอการใชงานของศนยบรการ ภมอากาศทมอทธพลตอการใชงานของศนยบรการ ไดแก แสง อณหภม ลม และความชน ซงเราสามารถควบคมใหเออตอการใชงานของศนยบรการ

46

บญเกอ ควรหาเวช (2544: 38) ไดกลาวถงการเลอกสถานทตงศนยฯ และลกษณะของอาคารทดไวดงน การเลอกสถานทตงศนยฯ 1. ควรอยใกลชมชนและตดกบถนนใหญ ครและนกเรยนสามารถมาใชบรการได สะดวก 2. อยหางจากเสยงรบกวนทงหลาย 3. ลกษณะภมประเทศสวยงาม เหมาะสม 4. มบรเวณกวางขวาง สามารถจะขยายออกไดในอนาคต 5. ใกลตวอาคารไมมตนไมใหญ ๆ บงแสงสวางและทางระบายอากาศ 6. ไมอยใกลกบอาคารอาคารอนทสงกวามาก ๆ เพราะจะบงทศทางลมและแสงสวาง ลกษณะของอาคารทด 1. อาคารชนในควรจะสามารถตดตอถงกนไดสะดวก 2. สรางดวยวสดททนทาน ราคาไมสงเกนไปนก 3. อาคารสวยงามนาด เพอดงดดความสนใจ 4. สามารถขยายได 5. ประหยด ก าหนดขนาดของหองตามความจ าเปนทใชงาน อยาใหเกดความสญ เปลาของพนท 6. มความสะดวกสบายในการใชแกผมาใชบรการและเจาหนาทปฏบตงาน 7. ใหความปลอดภยแกผใช มทางหนไฟ บนไดไมสงชนเกนไป 8. ตกแตงภายนอกอาคารใหสวยงามรมรนดวยตนไมและดอกไม หลกในการออกแบบสถานท ในการออกแบบตวอาคาร รวมทงการออกแบบในสวนยอย ๆ ของตวอาคาร ควรค านงถงสงตอไปน 1. ค านงถงคณคาตอการใชงาน ผออกแบบกบผ ใชงานจงตองประสานงานกนอยางใกลชด เพราะผออกแบบจ าเปนตองทราบความตองการของผใชงาน 2. ค านงถงความสวยงาม ซงตองอาศยหลกทางจตวทยาผสมผสานดานศลปะดวย เชน การใชสทค านงถงความรสกและอารมณตาง ๆ เปนตน 3. ค านงถงความสะดวกสบาย ในการใชเนอทของอาคาร เชน ไมอดอดคบแคบจน เกนไป 4. ค านงถงความปลอดภยแกผใช เชน มทางออกฉกเฉนเมอเกดอคคภย

47

5. ค านงถงความประหยดงบประมาณในการกอสราง ไมหรหรา ฟ มเฟอย และใช ประโยชนไดนอย ควรออกแบบใหทกสวนไดใชประโยชนใหมากทสด กลาวคอ ไมมการสญเปลาของเนอท การออกแบบภายในควรออกแบบงาย ๆ หลกเลยงเหลยม มม ทสลบซบซอน เพราะจะท าใหสน เปลองเนอท และไมควรออกแบบฝาผนงหรอเฟอรนเจอรใหตดถาวร เชน ตตดผนง เพราะจะเปลยน แปลงหรอขยายเนอทไดล าบาก การควบคมแสง ในการสรางอาคาร ควรใหแสงสองเขาทกสวนของอาคารและใหมการกระจายของแสงทเสมอกนใหมาก อาคารทมแสงสวางเขาทางดานเดยว จะท าใหไมสบายตา ในการสรางอาคาร มกประสบปญหาเรองแสงสวางจากธรรมชาตไมเพยงพอ ถาออก แบบไมดจะมดทบ ตองใชแสงประดษฐ จงท าใหเสยงบประมาณ คาสาธารณปโภคประเภทไฟฟาโดยไมจ าเปน การเพมแสงเขาไปในอาคาร อาจท าเปนชองแสงผานหลงคา (Roof lighting) ซงสามารถท าได 2 ลกษณะ คอ 1. การใหแสงเขาทางหลงคาโดยตรง (Direct light)

ภาพประกอบ 7 การออกแบบหลงคาใหแสงเขาทางหลงคาโดยตรง ทมา: วนดา จงประสทธ. (2533). การบรหารและบรการงานโสตทศนศกษา. หนา 120.

48

2. การใหแสงเขาทางดานขางใตหลงคา (Indirect light)

ภาพประกอบ 8 การออกแบบหลงคาใหแสงเขาทางดานขางใตหลงคา

ทมา: วนดา จงประสทธ. (2533). การบรหารและบรการงานโสตทศนศกษา. หนา 120. การเพมแสงเขาอาคารทพบเหนทวไป คอ การใหแสงเขาทางหนาตางหรอฝาผนงทเปนกระจก และควรเปนกระจกตดแสง เพอปองกนไมใหแสงจามาก จนอณหภมภายในสงขนมาก อาคารทใชกระจกจงไมควรใชมากกวา 30 เปอรเซนตของตวอาคาร วธปองกนแสงแดด มหลายวธ เชน 1. ออกแบบอาคารโดยเอามาบางสวนของอาคารชวยบงแดดใหสวนอน เชน ท า หลงคายนออกมา 2. ใชวธธรรมชาต คอ การปลกตนไม ขนมาบดบงแสงแดด 3. เลอกวสดทเหมาะสม เชน กระจกตดแสง 4. การใชวสดอนชวยบงแสงดานใน เชน มาน มล เปนตน การควบคมอณหภม การควบคมอณหภมท าไดหลายวธ เชน การวางอาคารใหเหมาะกบทศทางลม การออกแบบบานหนาตาง ประต ชองลม ใหถกตอง ควรลดระดบฝาเพดาน การเพมความหนาของผนงหอง การตดตงเครองปรบอากาศ ซงตองออกแบบอาคารเพอการตดตงดวย เปนตน

49

การควบคมลม ลมเปนสงทประสงค โดยเฉพาะอาคารทไมมเครองปรบอากาศภายใน เพราะลมท าใหอณหภมภายในหองลดต าลงไดดวยการพดพาความรอนภายในออกไป และมอากาศภายนอกทเยนและบรสทธกวาพดเขามาแทนท ดงนน ลมทพดเขามาจงควรเปนลมเยนมใชลมรอนทพดผานผวคอนกรตทแผรงสความรอน หรอผวดนทแหงแลงเขามา อตราความเรวของลมทพอด กมสวนชวยท าใหเกดความสบายขนได ถาลมแรงเกนไปจะรสกไมสบาย การออกแบบอาคาร จงควรค านงถง ความเรวลม ทศทางลม และพนททลมพดผาน การควบคมความชน เมองไทยเปนเมองรอน จงมกประสบปญหาในเรองความชนอยเสมอ ผออกแบบจงควรออกแบบอาคารใหมอากาศถายเทภายในไดด ส าหรบอาคารสถานทของศนยการเรยนร ICT ชมชน ควรอยใจกลางชมชน เพอจะไดให บรการไดครอบคลมพนท ลกษณะของอาคารควรเปนทสาธารณะ เขาถงไดงาย มความมนคงแขงแรง และปลอดภย สวนพนทหองทจะน ามาเปนทตงของศนยการเรยนร ICT ชมชนควรจดเปนสดสวน และมขนาดพอเหมาะกบเครองคอมพวเตอร อกทงยงควรค านงถงสภาพแวดลอมรอบขางดวย เชน เสยง อณหภม ความชน ฝ นละออง เปนตน เพอไมใหสงผลกระทบตอผ ใชบรการ และเครองคอมพวเตอร 2.5.1.2 การบรหารจดการ-ดานกจกรรมและการใหบรการ การจดกจกรรมในศนยการเรยนชมชน เปนการจดกจกรรมการศกษาเพอสงเสรมใหเกดการเรยนรตลอดชวตทสอดคลองกบความตองการของคนในชมชน เหมาะสมกบสภาพแวดลอมและวถชวตของชมชน (อดม เชยกวงศ. 2551: 124) กจกรรมการเรยนรในศนยการเรยนชมชน ประกอบดวยกจกรรมตาง ๆ ดงน 1. กจกรรมประชาสมพนธ การประชาสมพนธใหชมชนทราบขาวคราวความเคลอนไหวของกจกรรมการให บรการ และใหความรในเรองความส าคญของศนยการเรยนชมชนเพอการพฒนาคณภาพชวตของคนในชมชน ควรจดกจกรรมตาง ๆ แลวเชญบคคลส าคญของทองถน เชน ผวาราชการจงหวด นายอ าเภอ ก านน ผใหญ บาน ประธาน อบจ. ประธาน อบต. เปนตน เขาเยยมชมศนยการเรยนชมชน และใหเหนความส าคญเพอจะไดรบการสงเสรมและสนบสนนมากยงขน (อดม เชยกวงศ. 2551: 127) วนดา จงประสทธ (2533: 97-104) ไดกลาวถงการประชาสมพนธไวดงน จดมงหมายของการประชาสมพนธ 1. การประชาสมพนธเพอชกจง ชกชวน (Persuasion) ใหมาใชบรการ วธนตองสรางความนยมเลอมใส ศรทธา และจงใจใหมาใชบรการ

50

2. การประชาสมพนธเพอใหขอสนเทศ (Information) เกยวกบการใหบรการของศนย เชน มสงใดใหบรการบาง บรการแกใคร มระเบยบกฎเกณฑในการใหบรการอยางไร ผลงานของศนยทท าไปแลวมอะไรบาง เปนตน 3. การประชาสมพนธเพอปองกนและแกไขความเขาใจผด (Reputations) โดยพจารณาขอบกพรองตาง ๆ เพอหาสาเหตของขอบกพรอง หลงจากนนกหาแนวทางเพอใหผมาใชบรการไดทราบ สอในการประชาสมพนธ งานประชาสมพนธเปนงานทตองเขาไปสมผสกลมคน ซงอาจจะมทงขนาดเลกและใหญ ดงนนจงจ าเปนตองอาศยสอในการประชาสมพนธ ดงน 1. การท าขาว ทงทลงเปนขาวในเอกสารประชาสมพนธของสถานศกษาหรอศนย บรการเอง และการท าขาวเพอประกาศ เชน การประกาศผานเสยงตามสาย ปายประกาศ เปนตน 2. การจดท าเอกสารเพอการประชาสมพนธ รปแบบของเอกสารเพอการประชาสมพนธมอยหลายรปแบบ แบงไดดงน 2.1 แผนปลว (Leaflet) มลกษณะเปนแผนเดยว มขอความ ภาพถายหรอภาพ เขยนใชวธแจกแบบตวตอตว หรอทงไวใหหยบหรอปดประกาศ อาจพมพหนาเดยวหรอสองหนากได ถาพมพหนาเดยวมกใชปดประกาศ ขอความทใชตองสน กะทดรด 2.2 โปสเตอร (Poster) พมพหรอเขยนหนาเดยว การออกแบบนาสนใจ สะดดตา ประกอบดวยภาพ ซงอาจเปนภาพวาด ภาพลายเสน หรอภาพถาย และขอความทดงดดความสนใจ ทงความหมายของส านวนและการออกแบบตวอกษร 2.3 แผนพบ (Folder) เปนเรองเดยวสน ๆ ใชวธพบแทนการเยบเลม เมอพบแลวมจ านวนหนาไมมากเกนไป 2.4 จลสาร (Pamphlet/Brochure) เปนเอกสารเลมเลกทเยบเลม ซงมกเยบสน มเรองเดยว ขอความกะทดรด มความหนาประมาณ 10-24 หนา 2.5 หนงสอ แบงออกเปน - วารสาร (Journal) - นตยสาร (Magazine) - หนงสอพมพ - หนงสอเลม 3. การใชสอประเภทโสตทศนปกรณ มหลายลกษณะ เชน การจดท าสไลดหรอสไลดประกอบเสยง การผลตรายการโทรทศนเพอแนะน าศนยบรการ และมเนอหาชกชวนใหมาใชบรการ จด ท าเปนวทยกระจายเสยง (อาจเปนเสยงตามสายในสถานศกษา) ซงกระจายเสยงคอนขางบอย เพอใหผ ฟงไดมความสนใจอยากใชบรการ

51

สอประเภทโสตทศนปกรณ อกชนดหนงทน ามาใชในการประชาสมพนธไดด คอ การจดแสดงขนาดยอย ในลกษณะปายนเทศและนทรรศการ แตควรมการวางจดประสงคในการจดใหแนนอน มการวางแผนและเตรยมการในการจด จดหาสอทมาแสดงไดอยางนาสนใจ 4. การน าเยยมชมศนยบรการ วธนเปนวธเผยแพรผลงานและกระตนใหผ ใชบรการรบ ทราบขาวสาร ขอมลไดโดยตรง และสามารถสอดแทรกสงทศนยบรการตองการใหผ ใชบรการรบทราบและปฏบตไดอยางด รวมทงเปนการท าใหผใชบรการสนใจอยากใชบรการของศนยบรการดวย 2. กจกรรมการจดนทรรศการ นทรรศการเปนกจกรรมการเรยนรทมความส าคญเปนอยางยง เปนการศกษาตามอธยาศยจากสอทหลากหลาย เพราะการเรยนรไมไดเกดจากการอานเพยงอยางเดยว ปจจบนการเรยน รไดเปลยนรปแบบไปในลกษณะของสอประสม การจดสอประสมหลายประเภทมาแสดงในเรองเดยว กน เรยกวา การจดนทรรศการ ประโยชนของการจดนทรรศการจะเกดกระบวนการเรยนรทรวดเรวขน และมความเขาใจดยงขน เพราะสอทแสดงนนสะดดตา นาสนใจ ผ เรยนสมผสได และผ เรยนไดมสวนรวมในกจกรรมนทรรศการ (อดม เชยกวงศ. 2551: 128) 3. กจกรรมสงเสรมการอาน การสงเสรมการอานชวยใหประชาชนรกการอานหนงสอ ปองกนการลมหนงสอ ใหมความรกวางขวางจากการอาน รจกคนควาหาความรทงขาวสารขอมล และความรตาง ๆ ทตนเองสนใจ อกทงการอานยงกอใหเกดความเพลดเพลน และเปนการใชเวลาวางใหเปนประโยชนอกดวย (อดม เชยกวงศ. 2551: 130) 4. กจกรรมการศกษาทางไกลผานดาวเทยม การศกษาทางไกลผานดาวเทยมมงใหประชาชนไดรบการศกษาอยางทวถงในคณภาพและมาตรฐานเดยวกน เพอใหประชาชนมโอกาสเลอกรบการศกษาทเหมาะสมกบความ สามารถของตนเองไดอยางอสระทงในระบบโรงเรยน นอกระบบโรงเรยน และการศกษาตามอธยาศย เปนการพฒนาประสทธภาพของการศกษาทเหมาะสมกบชมชนอยางยง (อดม เชยกวงศ. 2551: 134) 5. กจกรรมการฉายวดทศน การจดกจกรรมการเรยนร อาจใหบรการในรปแบบการฉายวดทศน โดยเลอกเนอหาเปนเรองตาง ๆ ตามความเหมาะสมของผ เขามาใชบรการ เชน นทาน การตน ดนตร สารคด อาจเปนรายการภาคบนเทงพรอมทงสาระความร ซงจะท าใหผ ทเขามาใชบรการเกดการเรยนร อกทงยงเปนการปลกฝงทศนคตทดดวย (อดม เชยกวงศ. 2551: 136) 6. กจกรรมปายนเทศ กจกรรมปายนเทศเปนกจกรรมการเรยนรของศนยการเรยนชมชน เนอหาจะเปนเรองทนาสนใจทเกยวของกบชมชน ซงประชาชนในชมชนตองสนใจอาน เพราะเปนเรองทเกยวของกบตน

52

เองและสงใกลตว การจดปายนเทศนอกจากจะท าใหประชาชนไดทราบขาวสาร เรองททนตอเหตการณแลวยงเปนการดงดดความสนใจใหประชาชนเขามาใชบรการในศนยการเรยนชมชนมากขน และประชาชนกสามารถคนควาหาความรเพมเตมจากสออน ๆ ไดอก (อดม เชยกวงศ. 2551: 136-137) 7. กจกรรมการฝกอบรม การฝกอบรม เปนหวใจส าคญของการบรหารงานบคคลใหมประสทธภาพ เพราะการฝกอบรมเปนสงทชวยเพมพนความร เสรมสรางบคลก เจตคต และประสบการณ ตลอดจนทกษะทจ าเปนตอการท างานใหบรรลจดประสงคทวางไวอยางรวดเรว ประหยดเวลา และคาใชจายกวาการ ศกษาดวยวธอน (วนดา จงประสทธ. 2533: 105) 8. กจกรรมบรการสอการเรยนร ศนยการเรยนชมชนมสอการศกษาทหลากหลาย ไดแก หนงสอ เทป วทย วดทศน สไลด คอมพวเตอร ทจดไวเปนหมวดหม ทงดานสาระความรและความบนเทง ควรจดบรการใหผ ทสนใจ ขอยมสอบางประเภทออกไดเหมอนการยมหนงสอ (อดม เชยกวงศ. 2551: 139) ศนยเทคโนโลยทางการศกษา (2541: 2-5) ไดกลาววา สอการศกษาในศนยการเรยนชมชน เปนสอทมไวเพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเองของประชาชนอยางตอเนองตลอดชวต สอการ ศกษาทจดไวในศนยการเรยนชมชน แบงตามประเภทของสอไดดงน 1. สอสงพมพ เปนสอทใชวธการตาง ๆ ทางการพมพเพอบรรจเนอหาสาระในรปของตวหนงสอหรอรปภาพ เปนสอพนฐานทใชถายทอดขอมล ขาวสารและความร โดยสามารถใชไดสะดวกตามความตองการของกลมเปาหมาย ไดแก หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ นตยสาร จลสาร แผนพบ โปสเตอร ฯลฯ 2. สออเลกทรอนกส เปนสอทอาศยกระแสไฟฟาในการท างาน และใชเพอเผยแพรความรทวไป ไดแก รายการโทรทศนเพอการศกษา รายการวทยเพอการศกษา คอมพวเตอรชวยสอน ภาพยนตร ฯลฯ 3. สอบคคล ไดแก ภมปญญาทองถน ผประกอบการ และผช านาญการดานตาง ๆ ทมอยในและนอกชมชน ทสามารถถายทอดความรและประสบการณใหกลมเปาหมายไดตามวตถ ประสงคทก าหนดไว 4. สออน ๆ เชน หนจ าลอง ชดทดลองวทยาศาสตร กจกรรมตาง ๆ เปนตน เราสามารถน าแนวทางการจดกจกรรมในศนยการเรยนชมชนมาใชกบศนยการเรยนร ICT ชมชนได เชน กจกรรมประชาสมพนธเพอใหประชาชนในชมชนเหนความส าคญของศนยการเรยน ร ICT ชมชน และเขามาใชบรการมากขน, กจกรรมการจดนทรรศการ เพอใหประชาชนมสวนรวมเกดการเรยนรและความเขาใจทด กจกรรมสงเสรมการอาน โดยใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนต ซงจดเปน

53

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามามสวนชวยในการสงเสรมการเรยนรไดอยางกวางขวางมากขน ประชาชนสามารถเรยนรไดตามอธยาศยตามทตนเองสนใจ เปนตน นอกจากนยงรวมถงการให บรการสอตาง ๆ รวมไปถงการใหค าปรกษาและค าแนะน าในการใชบรการส าหรบผ ทเขามาใชบรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนดวย 2.5.2 บคลากร

บคคล เปนปจจยส าคญยงในการด าเนนการตาง ๆ เพราะถาคนมความสามารถแลวทกสงทกอยางจะส าเรจลลวงดวยดและรวดเรว หนวยงานตาง ๆ จะตองจดต าแหนงโดยยดหลกการทวา “จดบคลากรทมความสามารถและคณสมบตทเหมาะสมกบลกษณะและคณภาพของงาน ใหมปรมาณเพยงพอทจะใหบรรลจดมงหมายไดตามแนวการปฏบตงานทวางเอาไว” (บญเกอ ควรหาเวช. 2544: 27-28)

บคลากรดานสอ The Study of Regional Instructional Media Resources ไดแยกกลมบคลากรดานสอ

ไว 3 กลม คอ 1. นกเทคนคทางการศกษา (Educational Technicians) รวมทงพนกงาน เจาหนาท ซงท าหนาทปฏบตการ ซอมบ ารงรกษาวสดเครองมอ ตลอดจนท าทะเบยนและบรการใหยมดวย

2. ผช านาญทางการศกษา (Educational Specialists) ส าหรบการวจยและพฒนาสอ รวมทงการผลต การแจกจาย และการใชสอ

3. ผจดการทางการศกษา (Educational Managers) ประกอบดวยผบรหาร และศกษา นเทศก เปนตน

สโตน และ มารตน แหงมหาวทยาลยพทสเบอรก ไดจ าแนกบคลากรทท าหนาทในงานดานสอการสอนและเทคโนโลยการศกษาเอาไว 14 ประเภท คอ

1. นกบรหารสอ 2. ทปรกษาเกยวกบสอ 3. ผใหการศกษาฝกอบรมดานสอ 4. นกวจยและพฒนาสอ 5. ผผลตรายการโทรทศน 6. ผผลตสอโสตทศนวสด 7. ผใหบรการแจกจาย/การผลตสอ 8. ผใหบรการสอสงพมพ 9. ผใหบรการคอมพวเตอร 10. ผใหบรการเครองเสยงและเทปโทรทศน 11. ครสอนทางโทรทศน 12. ครในหองเรยน 13. ผผลตและบรการการใชสอ 14. เสมยน พนกงาน ผชวยดานเทคนคการใชสอ

54

อ านาจ นฤทกข. (2534: 16) ไดกลาววาบคลากรเปนหวใจส าคญของการด าเนนงานทก ประการใหบรรลวตถประสงค การด าเนนงานภายในศนยวทยาการจะประกอบไปดวยบคคลฝายตาง ๆ ดงน 1. หวหนาศนยวทยาการ 2. เจาหนาทฝายบรการสอการเรยน 3. เจาหนาทฝายธรการทมความรในการซอมบ ารงเครองมอและอปกรณ 4. ชางภาพ ท าหนาทผลตภาพนงตาง ๆ ถายท าภาพยนตร แผนภาพโปรงใส 5. ชางเขยน มความรในการออกแบบและผลตวสดกราฟกอน ๆ 6. นกการภารโรง ท าหนาทดแลรกษาความสะอาดบรเวณอาคารสถานท อรพรรณ พรสมา (2542: 2) ไดกลาวถงหนาทของบคลากรประจ าศนยวทยาการโรงเรยนในโครงการน ารองศนยพฒนาอจฉรยภาพเดกและเยาวชนไวดงน 1. ใหค าแนะน าแกนกเรยนในการเรยนรดวยตนเอง 2. จดสภาพแวดลอมภายในศนยวทยาการใหเออตอการเรยนรดวยตนเอง 3. บนทกผลการเรยนและกจกรรมของนกเรยนแตละคนทท าในศนยวทยาการ 4. ท าแผนการจดปายนเทศตลอดปใหสมพนธกบโครงการสอน 5. จดปายนเทศใหมอยางนอยทก 15 วน 6. จดหาวสดอปกรณเพอการเรยนรดวยตนเอง 7. จดเกบ/ลงทะเบยนสอภายในศนยวทยาการ 8. รางระเบยบ/จดท าแบบฟอรมการใหบรการ 9. ชวยอาจารยสาขาวชาในการจดมมตาง ๆ ภายในศนยวทยาการ 10. ประสานงานกบคร/ ผปกครอง/ นกเรยน ในการจดกจกรรมพเศษภายในศนยวทยาการ 11. ประสานงานกบฝายแนะแนวและจตวทยาในการเกบรวบรวมขอมล และการใหค า แนะน าแกผปกครอง 12. ประสานงานกบฝายวดผลในการประเมนผลผลการเรยนแนวใหม 13. ใหค าปรกษาแกครอาจารยในการผลต/การใชสอเพอการเรยนการสอน บคลากรภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน ประกอบดวยคณะกรรมการศนย และเจา หนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน ซงเจาหนาททใหบรการควรเปนคนในชมชนนน ๆ เพราะจะมความรกและผกพนในทองถนของตน และตองความสามารถทจะถายทอดความร และใหค าปรกษาแกคนใน

55

ชมชนทเขามาใชบรการไดเปนอยางด นอกจากนยงมระบบอาสาสมครเพอ ใหเดกเยาวชน หรอผ ทสนใจเขามามสวนรวมในการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนไดอกดวย 2.5.3 วสดอปกรณ บญเหลอ ทองเอยม และสขสวสด ภาษต (2531: 34-44) กลาวไววา เมอมการจดตงศนยโสตทศนศกษา หรอศนยเทคโนโลยทางการศกษาแลว สงจ าเปนทจะตองมไวภายในศนยเพอชวยในการท างาน และประกอบการเรยนการสอนกคอ โสตทศนวสดอปกรณ (Audio Visual Material & Equipment) ซงในการแบงประเภทของโสตทศนวสดอปกรณนนแบงไดเปน 2 ประเภท คอ อปกรณ (Equipment) และวสด (Material) 1. อปกรณ (Equipment) 1.1 อปกรณประจ าส านกงานทวไป เชน โตะ เกาอ ตเกบวสดและอปกรณ ต เกบ เอกสาร ชนวางของ โตะเขยนแบบ เครองพมพดดภาษาไทยและภาษาองกฤษ นาฬกา เครองมอส าหรบซอมอปกรณ รถเขนอปกรณ เปนตน 1.2 อปกรณทใชหองสมด เชน โตะ เกาอส าหรบนงศกษาเปนรายบคคล โตะ เกาอ ส าหรบนงอานเปนกลมโตะ เกาอส าหรบใชในการประชมปรกษาหารอ เครองดสไลด เครองบนทกเสยงพรอมหฟง เครองเลนแผนเสยง เครองฉายไมโครฟลม เปนตน 1.3 อปกรณการผลต 1.3.1 อปกรณส าหรบผลตวสดกราฟก เชน เครองผนกแหง เครองพมพดด เครองอดส าเนา ทตดกระดาษ เครองประดษฐอกษร เปนตน 1.3.2 อปกรณส าหรบการผลตภาพ เชน กลองถายรปขนาด 35 ม.ม. พรอม ฟลเตอรตาง ๆ เครองขยายรปและอปกรณทใชในหองมด เครองกอปปภาพและขาตงกลอง เครองตดตอเทป เปนตน 1.3.3 อปกรณส าหรบการผลตรายการโทรทศนเพอการศกษา เชน กลองถายโทรทศน เครองบนทกเทปโทรทศน ชดควบคมการบนทกเทปโทรทศน ไฟชนดตาง ๆ เครองมอนเตอรส าหรบโทรทศน สายเคเบลส าหรบสงโทรทศนวงจรปด เครองบนทกเสยงและหองบนทกเสยง เปนตน 1.4 อปกรณส าหรบบรการ 1.4.1 อปกรณส าหรบบรการใหยม เชน เครองใชทเปนไฟฟา เครองฉายภาพทบแสง เครองฉายภาพขามศรษะ เครองฉายสไลด เครองบนทกเสยง เครองเลนแผนเสยงพรอมหฟงจอภาพ กลองถายรป เปนตน 1.4.2 อปกรณประจ าหองโสตทศนศกษา ซงอาจจดเปนหองประชมหรอหองเรยน ควรจะมอปกรณเหลานประจ าอยในหองโสตทศนศกษาดวย เชน เครองฉายภาพขามศรษะ เครองฉาย

56

ภาพทบแสง เครองฉายภาพสไลด เครองบนทกเสยง เครองเลนแผนเสยง เครองขยายเสยง จอภาพ เปนตน 2. วสด (Material)

2.1 วสดประจ าส านกงาน 2.1.1 วสดประจ าส านกงานทวไป เชน วสดสนเปลอง ไดแก กระดาษ น าหมก ฯลฯ วสดงานบาน ไดแก ผงซกฟอก ไมกวาด ฯลฯ วสดไฟฟา ไดแก สายไฟ ฟวส ฯลฯ

2.1.2 วสดทใชหองสมด เชน วสดทใชท าบตรรายการ วสดทใชการซอมสงตพมพ วสดทใชส าหรบการรบจายวสด ไดแก ใบเสรจรบเงนคาปรบ ใบจองวสดอปกรณ สมดจดสถตตาง ๆ ฯลฯ 2.2 วสดส าหรบผลต 2.2.1 วสดส าหรบผลตวสดกราฟก เชน กระดาษขาวหลงเทา กระดาษโรเนยว แผนอาซเตท ดนสอ น าหมก ปากกา สตาง ๆ กาวตาง ๆ เปนตน 2.2.2 วสดทใชในการผลตภาพถาย เชน ฟลมถายรปขนาด 35 ม.ม. ทงสและขาวด า ฟลมสไลด น ายาส าหรบลางและอดขยายรป กระดาษอดรป มวนวดโอเทป เปนตน 2.2.3 วสดทใชในการบนทกเสยง เชน เทปบนเสยงแบบมวน เทปบนเสยงแบบตลบ เปนตน 2.3 วสดส าหรบบรการใหยม 2.3.1 วสดสงพมพ เชน หนงสอต ารา หนงสออางอง หนงสอเพมพนความรนตยสารและสงพมพ จลสารและสงตพมพอน ๆ ไมโครฟลม โปรแกรมการสอนวสดประกอบการคนควา เปนตน 2.3.2 โสตทศนวสด เชน เทปบนทกเสยง วดโอเทป เปนตน 2.3.3 ภาพและภาพถาย เชน ภาพชด สไลดขนาด 2 นว x 2 นว ภาพโปรงใส แผนท ภาพพมพ เปนตน 2.4 วสดอน ๆ เชน ของจรง ของตวอยาง หนจ าลอง และของลอแบบ เปนตน

ส าหรบวสดอปกรณภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนนน ประกอบไปดวย โตะ เกาอ ชดคอมพวเตอรและอนเทอรเนตความเรวสง อปกรณเชอมตอ เชน เมาส คยบอรด เครองพมพ และภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนอาจมวสดอปกรณอน ๆ เสรมได ไมวาจะเปน หนงสอ วดทศน บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย โปรเจคเตอร ฯลฯ เพอเปนการสงเสรมการเรยนรตลอดชวตส าหรบผใชบรการในศนยการเรยนร ICT ชมชน

57

2.5.4 งบประมาณ ส านกงบประมาณ ไดใหความหมายของ “งบประมาณรายจาย” และประเภทของงบ ประมาณไววา (ไชยยศ เรองสวรรณ. 2526: 190) งบประมาณรายจาย คอ จ านวนเงนอยางสงทอนญาตใหจาย หรอกอหนไ วตามวตถ ประสงคภายในเวลาทก าหนดไวในพระราชบญญตงบประมาณรายจาย ปงบประมาณ คอ ระยะเวลาตงแต วนท 1 ตลาคม ของปหนง ถงวนท 30 กนยายน ของปถดไป ใชป พ.ศ. ทถดไปเปนชอส าหรบปงบประมาณนน งบประมาณม 2 ลกษณะ คอ 1. งบประมาณแผนดน เปนงบประมาณทไดจากเงนของรฐ 2. งบประมาณรายได เปนงบประมาณของสวนราชการแตละแหงหามาไดเอง เชน เงนบ ารงการศกษา ผบรจาค สมาคมตาง ๆ คาเชารานคา การจดหารายไดพเศษ และอน ๆ เปนตน นอกจากน เมธ ปลนธนานนท (2535: 112-115) ไดใหแนวทางในการบรหารคาใชจายงบประมาณ สรปได คอ 1. จดวธการเสนอซอวสด‟อปกรณ เครองมอ เครองใช ตามความตองการของผใชบรการและผปฏบตงาน 2. จดวธการพจารณาและตรวจสอบตามความส าคญและความคดเหน 3. จดวธการ จดซอ ใหเปนไปตามระเบยบของทางราชการ 4. ท าบนทก และท าหลกฐานการใชจาย 5. จดระบบบญช วสด ครภณฑใหถกตอง งบประมาณของศนยการเรยนร ICT ชมชน ทางกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร จะเปนผ รบผดชอบคาใชบรการอนเทอรเนต และการซอมบ ารงเครองคอมพวเตอรและอปกรณเปนระยะเวลา 1 ป หลงจากนนชมชนจะตองเปนผ รบผดชอบคาใชจายเอง โดยงบประมาณสวนใหญทไดมาจากคาบรการ นอกจากนอาจมการหางบประมาณเพมเตมจากการรบบรจาค หรองบประมาณสนบสนนจากหนวยงานตาง ๆ ในทองถนนน ๆ ทงนการบรหารการใชจายงบประมาณจงจ าเปนทจะ ตองมการวางแผนในการใช เพอใหเกดประสทธภาพและประสทธผลของงาน 2.6 ประเภทของศนยการเรยนร ICT ชมชน 2.6.1 ศนยการเรยนร ICT ชมชน ในวด “วด” คอ ศนยรวมจตใจของคนไทย โดยเฉพาะผ ทนบถอศาสนาพทธ วดจงเปนสถานทท คนเคยของชาวไทยเปนอยางด โดยเฉพาะชาวไทยในชนบท เพราะวถชวตทผกพนอยกบวด ไมวาจะเปนพธกรรมตาง ๆ ตงแตเกดจนตาย อกทงการท าบญท าทาน การถอศล การบวชพระ บวชเณร การ

58

รวมพธกรรมเกยวกบวนส าคญทางพทธศาสนาตาง ๆ (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 67-68) นอกจาก “วด” จะเปนศนยกลาง หรอเปนศนยรวมของผคนทกเพศ ทกวยในแตละชมชนแลว วดยงเปนศนยกลางในการถายทอดความร สบทอดภมปญญา ศลปวฒนธรรมตาง ๆ ของแตละชมชนอกดวย วดเปนสถานทพเศษ คอ ทกคนสามารถเขาถงไดงายและสะดวก ไมวาจะเขาไปเพอพกผอน เรยนร ปฏบตธรรม ชวยงานหรอกจกรรมตาง ๆ ของวด วดและชมชนจงเปนสงทผกพนและเกอหนนค าจนกนมาตลอดจวบจนปจจบน ถาวดสามารถทจะท าหนาทของตนไดด ชมชนกจะไดรบอานสงสทดดวย ในขณะเดยวกนถาชมชนด กจะยงเปนการเสรมพลงความเขมแขงใหกบวด เพอท าใหวดสามารถทจะท าหนาทในการใหบรการชมชนเพอความเจรญหรอพฒนารวมกนได ความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตการบรหารของ “วด” ปจจยในการบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชนตามแบบของ “วด” ซงจะน าไปสความส าเรจและความยงยนของศนยการเรยนร ICT ชมชน นาจะประกอบดวย (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 73-77) 1) สถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชน ความโดดเดนของศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงอยในวด คอ การยนดวยฐานชมชนทเขมแขง เพราะวดแตละวดนนเปน “ศนยรวมของชมชน” จงสงผลใหศนยการเรยนร ICT ชมชนทจดตงในวดเปนศนยการเรยนร ICT ชมชน ทมการใชประโยชนอยางตอเนองจากกลมเปาหมายหลก นนคอ กลมเดกและเยาวชน อกทงนก ICT รนใหมยงมโอกาสทจะน าวถชวต ภมปญญา เรองราวของชมชน ไดถายทอดแบบ On Line ผานศนย ICT ใหคนทวโลกไดรจกชมชนของตนอกดวย 2) สถานทตงอปกรณคอมพวเตอร สถานทตงอปกรณคอมพวเตอรนบเปนปจจยทมความส าคญมาก เนองจากศนยการเรยนร ICT ชมชน ไดตงอยในททกลมเปาหมายทกกลมสามารถเขาถงและใชประโยชนไดอยางสะดวก เชน ตงอยชนลางของอาคาร หรอเปนอาคารทจดตงใหเฉพาะส าหรบศนยการเรยนร ICTชมชน สภาพหองและขนาดมความเหมาะสม มระบบระบายอากาศ และมสงอ านวยความสะดวก เปนตน 3) ชวงเวลาการใหบรการทยดหยน สอดคลองกบวถชวตของชมชน ศนยการเรยนร ICT ชมชนจะมงเนนประโยชนของผ ทมาใชศนยการเรยนร ICT ชมชนเปนหลก เชน กลมเดกเยาวชน กลมครอาจารย กลมอาชพ กลมหนวยงานในพนท และชมชนทวไป ซงจะเขามาใชบรการจากศนยการเรยนร ICT ชมชนในชวงเยน ชวงค า หรอชวงเสาร-อาทตย ดงนน ชวงเวลาทเปดใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน จงยดหยนตามความเหมาะสมของผมาใชบรการ

59

4) การมสวนรวมของชมชน ศนยการเรยนร ICT ชมชน ประกอบดวยคณะกรรมการทเปนตวแทนจากทกภาคสวน เชน ตวแทนพระสงฆ ผน าชมชน โรงเรยน กลมอาชพ องคกรชมชน เชน องคการบรหารสวนต าบล เทศบาล และอาสาสมคร เปนตน นอกจากการมสวนรวมในรปแบบของคณะกรรมการแลว ยงมหนวย งานตาง ๆ ทใหการสนบสนนดานการจดสรรงบประมาณ และกจกรรมตาง ๆ เชน เทศบาล โรงเรยนอบต. เปนตน และสงส าคญอกประการหนง คอ การมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ เชน การจดคายอาสาสมครบ าเพญประโยชนใหแกวดและศนยการเรยนร ICT ชมชน หรอโครงการยวชน IT ท าดเพอสงคม โครงการพสอนนอง เปนตน 5) วสยทศน การเปดกวาง และภาวะผน า ความส าเรจคงไมสามารถเกดขนไดถาผบรหารรวมทงผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน ขาดความรความเขาใจ ขาดวสยทศน ขาดภาวะผน า ขาดการเสยสละ เชน มใจเปดรบการพฒนาพรอม ๆ กบการเปดโอกาสใหกบทกคนเขามารวมเปนเจาของศนยการเรยนร ICT ชมชน รวมบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชนในรปแบบตาง ๆ เรมตงแตการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน การดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน ระบบกรรมการจงเปนอกปจจยหนงทมความส าคญในการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน ทกาวไปสการพฒนาทยงยน เพราะไดรบการสนบสนนจากทกฝาย การลงมอท าเองของผน า รวมทงการท างานเชงเครอขายรวมกบศนยการเรยนร ICT ชมชนตาง ๆ เพอรวม มอ รวมรบประโยชน และกาวไปสความยงยนรวมกน 6) การประชาสมพนธ รปแบบการตดตอสอสารทมความโดดเดนของชมชนและศนยการเรยนร ICT ชมชนทมวดเปนศนยกลางของชมชน จะมการประชาสมพนธศนยการเรยนร ICT ชมชน และกจกรรมตาง ๆ ไดอยางดเยยม พรอมทงกลยทธการโนมนาวใจดวยบคคลทอยกบศนยการเรยนร ICT ชมชน ไมวาจะเปนเจาอาวาส คร อาจารย อาสาสมคร เดกและเยาวชน กลมอาชพ ผซงมความผกพนและสมผสศนยการเรยนร ICT ชมชนจรง ๆ จะสามารถบอกเลาเรองราวเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชน และกจกรรมตาง ๆ ไดเปนอยางด เพอใหผ ทมความสนใจไดมาเขารวมกจกรรมหรอใหการสนบสนนตอไป 7) ระบบอาสาสมคร เปนอกระบบหนงทศนยการเรยนร ICT ชมชน “วด” น ามาใชบรหารจดการ โดยเขามาท าหนาทดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน ทงเดกและผ ใหญ โดยเฉพาะกลมเดกและเยาวชนในชมชนทอาศยอยใกลวด และกลมทเขามารวมกจกรรมตาง ๆ กบศนยการเรยนร ICT ชมชน โดยแรก ๆ จะเปนเพยงผ เขามาใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT ชมชน จากนนบางคนกอาสาเปนอาสาสมครในศนยการเรยนร ICT ชมชนในรปแบบตาง ๆ เชน ดแล ใหบรการ ถายทอดความรใหแกเดก และเยาวชน ฯลฯ

60

ซงระบบอาสาสมครนจะเปนการสรางผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน ดวยการปลกฝงใหมใจรกทจะท าประโยชนเพอชมชนดาน IT และการท างานเพอชมชนตงแตยงเปนเยาวชน ซงนบวาเปนอกกลยทธหนงทซงจะชวยใหศนยการเรยนร ICT ชมชนด าเนนไปไดอยางยงยน 8) เขาใจธรรมชาตของเดกและเยาวชน “เดกกบ ICT เปนของคกน” เรยกไดวาเดกและเยาวชนเปนกลมเปาหมายทสามารถเรยนรเกยวกบ ICT ไดเรวทสด แตตองไดรบค าแนะน าจากผ ทมความรและมความปรารถนาด เพราะคนกลมนจะเปนผ ทสามารถทจะสรางสรรคประโยชนใหแกศนยการเรยนร ICT ชมชนตอไปได อกทงสามารถน าความรทไดไปใชประโยชน ทงในเรองการเรยน การสรางสรรคงาน การถายทอดใหแกกลมอน ๆ ไดดวย เชน กลมคร อาจารย กลมนกเรยน กศน. เปนตน กาวตอไปของศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงในวด ศนยการเรยนร ICT ชมชนทบรหารจดการโดยวด จงนบวาเปนอกมตหนงทเขาไปชวยเตมเตมบทบาทของการเปนศนยกลางของจตใจ ศนยรวมของการพฒนาชมชน เปนอกมตทเปดโอกาสให กบชมชนทวประเทศไทย โดยเฉพาะชมชนในวด ชมชนรอบวด และชมชนโดยรวม เพอใหสามารถทจะแลกเปลยนเรยนรกบโลกภายนอกไดมากยงขน พฒนาตนเอง พฒนาการเรยนร ความเขาใจ และการ “เขาใกล” วดมากยงขน อกทงยงเปนชองทางทเปดใหชมชนตาง ๆ ดงกลาว สามารถแบงปนเรองราวความส าเรจ และความประทบใจตาง ๆ ทเกดขนทงในชมชนและในศนยการเรยนร ICT ชมชน ใหโลกภายนอกไดรจกสงทดงาม รวมทงปญหา ความตองการตาง ๆ จากชมชนเลก ๆ เหลานไดดวย 2.6.2 ศนยการเรยนร ICT ชมชน ในโรงเรยน โรงเรยน คอ ศนยกลางของการสรางคน การสรางปญญา การสรางอาชพ การสรางงานพฒนา การสรางความสมพนธระหวางคนกลมตาง ๆ ในชมชน เพราะโรงเรยนเปนศนยรวมของลก หลาน ซงเปนหวใจของสมาชกทกคนในชมชนนน ๆ ดงนนไมวาโรงเรยนจะมขนาดใดกตาม เลกหรอใหญ โรงเรยนจะเปนอกหนงสถานทในชมชน ทสมาชกทกคนของชมชนจะมความผกพนกนและพรอมทจะใหการสนบสนนหรอชวยเหลอ ตามก าลงความสามารถทตนจะท าได (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 78) เมอโรงเรยนเปนของชมชนแลว จงไมแปลกทศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงอยในโรงเรยนจะเปนของชมชนดวย เพราะศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนเครองมอ ICT ทจะมาเพมโอกาสในการเรยนรใหกบลกหลานและคนในชมชนไดมากยงขนกวาเดม ไมวาจะเปนการเรยนรของลกหลานในระบบโรงเรยนแลว ยงรวมถงการเรยนรเพอการพฒนาตาง ๆ ของคนกลมตาง ๆ ในชมชน โดยเฉพาะกลมอาชพ กลมออมทรพย กลมเกษตร ฯลฯ

61

ความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตการบรหารของ “โรงเรยน” ปจจยหลกทเออตอการสรางความยงยนใหศนยการเรยนร ICT ชมชน ทตงในโรงเรยนประกอบดวย (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 83-86) 1) สถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชน มกจะตงอยใจกลางชมชน สามารถเขาถงไดงายและทส าคญคอเปนสถานททใหบรการดานการเรยนการสอนทมทงนกเรยน คร ผปกครอง กลมอาชพ กลมคนท างานในพนท หนวยงานตาง ๆ ท าใหสามารถทจะสรางสรรคกจกรรมตาง ๆ ไดอยางตอเนองและยงยน 2) บคลากรมความสามารถทหลากหลาย เรมจากกลมครบาอาจารย หรอ “กร” (guru) ไมวาจะเปนดานวชาการทวไป รวมทงดาน ICT ดวย ดวยพลงความมงมนและวสยทศนทครบาอาจารย และผบรหารของโรงเรยนทมองเหนประโยชนของศนยการเรยนร ICT ชมชน ท าใหครเสยสละทจะเรยนรและท างานเพมใหกบศนยการเรยนร ICT ชมชน เรมตงแตการเปนทปรกษาศนยการเรยนร ICT ชมชน ผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน ในการบรหารจดการ สนบสนนและสรางสรรคกจกรรมตาง ๆ ใหศนยการเรยนร ICT ชมชนไดเปนอยางด เพราะมความใกลชดกบทงนกเรยน ผปกครอง และชมชนเปนอยางด เพราะมความใกลชดกบทงนกเรยน 3) การใชระบบอาสาสมคร “เดกกบ ICT เปนของคกน” นบวาเปนค ากลาวทถกตองเสมอ นกเรยน คอ กลมเปาหมายหลกทจะไดรบการพฒนา รวมทงมอบหมายใหเปนก าลงส าคญในการชวยบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน ในระดบตาง ๆ ดวย โดยเฉพาะระบบอาสาสมครทเดก ๆ มกจะชอบกนอยแล ว เพยงแตผใหญทเปนกรรมการบรหารศนยการเรยนร ICT ชมชน จะสามารถออกแบบระบบอาสาสมครอยางไร ทจะให “กองทพมดงาน” ตวเลก ๆ เหลานสามารถทจะเปนก าลงส าคญของศนยการเรยนร ICT ชมชนทพวกเขาจะเปนเจาของรวมได 4) การมสวนรวมของชมชน ศนยการเรยนร ICT ชมชน นบวาสอดคลองกบแนวทางการด าเนนงานของโรงเรยน เพราะโรงเรยนเองกมกรรมการการศกษาของโรงเรยนอยแลว การทศนยการเรยนร ICT ชมชน จะมกรรมการประจ าศนยทไดมาจากตวแทนแตละภาคสวน จงเปนสงทโรงเรยนและชมชนท ารวมกนอยแลว ไมวาจะเรมตงแตการก าหนดทศทางของการบรหารศนยการเรยนร ICT ชมชน การวางแผนการด าเนนงานกจกรรมตาง ๆ ของศนยการเรยนร ICT ชมชน จนกระทงการรวมลงมอท า และการสนบ สนนในรปแบบตาง ๆ เชน งบประมาณ แรงงาน ทรพย สตปญญา ประสบการณ ทรพยากร ฯลฯ

62

5) การมกจกรรมอยางตอเนอง โรงเรยนนบวาเปนสถานททมชวต เพราะมกจกรรมตาง ๆ ของคนกลมตาง ๆ อยตลอด เวลา ดงนนศนยการเรยนร ICT ชมชน ทตงในโรงเรยนจงสอดคลองกบธรรมชาตของโรงเรยน ไมวาจะเปนกจกรรมการเรยนการสอนทงในและนอกระบบ กจกรรมการสรางเครอขาย กจกรรมการพฒนาตาง ๆ ทงในและนอกโรงเรยน เชน การจดอบรมคอมพวเตอร การแขงขนการออกแบบเวบไซต การจดคาย ICT Young การสอนธรรมะรวมกบ ICT เปนตน กาวตอไปของศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงในโรงเรยน ศนยการเรยนร ICT ชมชน ชวยท าใหโรงเรยน “ใหญ” ขน ไมวาจะเปนโอกาสของการเรยนรทเพมมากขน ไมวาจะเปนกลมคนตาง ๆ ในโรงเรยนทไดมโอกาสเขามาใชประโยชนมากขน ไมวาจะเปนเพอนฝงเครอขายและการท างานรวมกบคนอนทมากขน ฯลฯ ศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนเครองมอทเชอมตอ เพอลดชองวางการเขาถงขอมลสารสนเทศและขาวสารจากโลกภายนอกได เทาเทยมกบนกเรยนในโรงเรยนขนาดใหญ หรอโรงเรยนในเมองได ซงถอเปนเครองมอทชวยพฒนาครและชวยงานครใหเบาลง คนทกกลมของ “ชมชน” จะสามารถไดประโยชนทงทางตรงและทางออมจากศนยการเรยนร ICT ชมชนไดมากนอยเพยงใดนน ในขนตนคอ “โรงเรยนตองไมมก าแพง” เพราะโรงเรยนคอสถานททมความพรอมมากทสด เพราะโรงเรยนคอศนยกลางของชมชน เปนศนยรวมของทรพยากรตาง ๆ ทงจากภาครฐและจากชมชน ความส าเรจของโรงเรยน คอ การมสวนรวมจากชมชน ตงแตรวมใหค าปรกษา รวมสนบสนน รวมสอน ฯลฯ ดงนนการบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชนกเชน เดยวกน เพราะการมสวนรวมคอฐานส าคญทกอใหเกดการรวมมอรวมใจ การเสยสละ ความทมเท ทงนประเดนทส าคญทสดคอ การมวสยทศนและภาวะผ น าของทมกรรมการบรหารศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอใหศนยการเรยนร ICT ชมชนสามารถทจะเปนศนยกลางของการพฒนาชมชนไดทกดานและยงยน 2.6.3 ศนยการเรยนร ICT ชมชน ในสถาบนอดมศกษาทองถน และวทยาลยชมชน สถาบนการศกษาระดบอดมศกษา ถอวามภารกจหลกในการจดการเรยนการสอนแกนกศกษา การด าเนนการทางวชาการ เชน การวจยเพอการสรางหรอการพฒนาองคความรใหมในดานตาง ๆ ขนมา รวมทงการมสวนรวมในการพฒนาชมชนดวยการใหบรการชมชนในรปแบบตาง ๆ ในพนท ไมวาจะเปนกลมเดก เยาวชน กลมผใหญวยท างาน กลมผสงอาย หรอกลมอาชพ ฯลฯ (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 87)

63

ความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตการบรหารของ “สถาบนอดม ศกษา” การด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนทไดจดตงในสถาบนอดมศกษาทองถนมจดรวมทคลายคลงกน คอ การเปนหนวยงานบรการการศกษาในพนททเปนสาขาของหนวยงานแม ทงน เพอตอง การเปดโอกาสในการเขาถงการศกษาและการเรยนรในรปแบบตาง ๆ ใหกบคนในพนท สงน ท าใหเปนจดแขงและความส าเรจทงในดานการศกษาและดานการพฒนา (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 89-93) เชน 1) การพฒนาองคความรตาง ๆ ของทองถน “บทบาทในการเปนผ เออน าองคความรในทองถนมาพฒนาและประยกตใช” จากการทศนยการเรยนร ICT ชมชนเปนหนวยงานทอยในพนท มความใกลชดและรจกชมชนท าใหสามารถน าองคความรทมอยในพนท เชน ภมปญญาทองถน วฒนธรรม ประเพณในพนทมาใชในการเผยแพร แสดงศกยภาพของชมชน รวมถงการพฒนาองคความร และภมปญญาเหลานนดวยการใชสอของศนยการเรยนร ICT ชมชนเปนเครองมอ 2) การท างานในเชงเครอขาย “การด าเนนการผานเครอขาย” ความเปนศนยการเรยนร ICT ชมชน ทจดตงอยในสถาบนอดม ศกษาในพนททเปนหนวยงานตนสงกด ท าใหไดเปรยบในแงของการบรหารงานแบบเครอขายทสามารถชวยเหลอและรวมมอกนไดทงในแงของกจกรรม โครงการ บคลากร และดานอน ๆ ไดอยางตอเนอง 3) ความพรอมดานบคลากร จากการทศนยการเรยนร ICT ชมชนเปนสถาบนการศกษาในระดบอดมศกษา จงมบคลากรผถายทอดความรในดานตาง ๆ อยพรอม ทงในแงปรมาณและคณภาพ 4) การประชาสมพนธ โดย “การใชประโยชนและสรางสรรคสอหลากหลายชองทาง” สบเนองจากความพรอมในดานปจจยพนฐาน ผนวกกบการใชขอไดเปรยบของพนท กอใหเกดการใชประโยชนจากสอใหมรวมกบสอทองถน เชน หอกระจายขาว วทยชมชน เคเบลทว เวบไซต เปนตน กาวตอไปของศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงในสถาบนอดมศกษาทองถน ความพรอมในบทบาทของผถายทอดความรและทกษะของบคลากรในศนยการเรยนร ICT ชมชน ทอยภายใตการดแลของสถาบนอดมศกษาทองถน นบวาเปนจดแขงทมโอกาสในการน าสอ ICT ไปใชเปนเครองมอในการพฒนาคนในพนท โดยเฉพาะกลมเปาหมายหลก คอ นกศกษาและคนในวยท างานทเปนผ ใชบรการสถานศกษาโดยตรง รวมถงกลมเดกและเยาวชนทขาดแคลนโอกาสในการเรยนรและการเขาถงบรการเหลาน

64

ดงนนศนยการเรยนร ICT ชมชน จงควรน าจดแขงหรอขอไดเปรยบนไปพฒนาในรปแบบการด าเนนการกจกรรมตาง ๆ เพอการบรการชมชน รวมถงการเพมบทบาทในการเปนผประสานความรวมมอระหวางศนยการเรยนร ICT ชมชน และหนวยงานตาง ๆ ในพนท เพอใหเกดการพฒนาแบบครบทกมตหรอการพฒนาทงระบบทเกยวเนองกบการด าเนนชวตของคนในชมชน 2.6.4 ศนยการเรยนร ICT ชมชน ในโรงเรยนพระปรยตธรรม โรงเรยนพระปรยตธรรมเปรยบเสมอนแหลงพกพงหลกทหยบยนโอกาสใหเดกชายไดบวชเรยนเพอศกษาธรรมะควบคกบวชาสามญ จงไมแปลกทนกเรยนในโรงเรยนพระปรยตธรรมจะเปนบรรดาสามเณร (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 94-95) สงคมไทยเปนสงคมทมความผกพนกบพระพทธศาสนามาอยางชานาน สงผลให “วด” ในฐานะศาสนสถาน กลายเปนศนยกลางและศนยรวมจตใจของคนในชมชน และเนองจากโรงเรยนพระปรยตธรรมเปนโรงเรยนทวดจดตงขนในทธรณสงฆ สงผลใหความสมพนธกบโรงเรยนพระปรยตธรรมกบชมชนแนนแฟนตามไปดวย แมวาโรงเรยนพระปรยตธรรมจะเกดขนจากนโยบายของรฐทตองการจะขยายโอกาสทาง การศกษาพรอมกบทางกรมการศาสนามความประสงคทจะใหแตละเขตอ าเภอของคณะสงฆจดตงโรงเรยนพระปรยตธรรมขนเพอการเผยแพรศาสนา แตเนองจากโรงเรยนสวนใหญมขนาดเลกและอยในพนทหางไกล จงท าใหนกเรยนไมมโอกาสไดสมผสกบสอ ICT มากนก ตอมาเมอทางกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ไดอนมตใหมการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตการบรหารจดการของโรงเรยนพระปรยตธรรม โดยแตละศนยการเรยนร ICT ชมชน จะเนนภกษ สามเณร บคลากรของโรงเรยนและชมชนรอบขางเปนกลมเปาหมายหลก ความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตการบรหารของ “โรงเรยนพระปรยตธรรม” (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 98-101) 1) สถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชน ศนยการเรยนร ICT ชมชนภายใตการบรหารจดการของโรงเรยนพระปรยตธรรมตงอยบรเวณเดยวกบวดและโรงเรยน สวนใหญจะตงอยใจกลางชมชน ท าใหผคนสามารถเดนทางเขามาใชบรการไดอยางสะดวก จงสามารถขยายกลมเปาหมายออกเปนวงกวางมากขน และทส าคญคอ สถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชน มบรเวณเปนสดสวนชดเจน โดยไมตงรวมกบหองเรยน หรอสถานทประกอบกจของสงฆ 2) การมสวนรวมของชมชน โรงเรยนพระปรยตธรรม โดยการน าของผบรหารโรงเรยน และไดรบการสนบสนนจากเจา

65

อาวาสวดทโรงเรยนตงอย รวมไปถงมการชวยเหลองบประมาณการกอสรางสถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชน จากองคกรปกครองสวนทองถนระดบจงหวด รวมทงเงนบรจาคจากหนวยงานและคนในชมชน ความโดดเดนของศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตการบรหารจดการของโรงเรยนพระปรยตธรรม อยทการเปดโอกาสใหกลมผ ใชบรการหลก เรมตงแตกลมสามเณร มาเปนคณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน รวมกบตวแทนชาวบาน ตวแทนคร พระภกษสงฆ ตวแทนจากองคกรปกครองสวนทองถน โดยมแนวคดทวา ศนยการเรยนร ICT ชมชนเปนสมบตของชมชนหาใชสมบตของผหนงผใด 3) ความพรอมของบคลากร ในสวนของผ ดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน สวนใหญเปนบคลากรของโรงเรยนพระปรยตธรรม ซงจะไดรบมอบหมายใหท าหนาทดแลศนยการเรยนร ICT ชมชนควบคกบการสอนหนงสอไปดวย โดยจะไดรบคาตอบแทนเปนเงนเดอนตามวฒการศกษา และนบเปนความโชคดของศนยการเรยนร ICT ชมชน เพราะวาในแตละศนยการเรยนร ICT ชมชน จะมผ ดแลทจบการศกษาดานคอมพวเตอรดวย ท าใหการถายทอดความรดาน ICT สามารถทจะบรณาการกบการเรยนวชาพนฐานตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ ไมตางไปจากการเรยนการสอนในโรงเรยนของรฐและเอกชนในชมชนเมอง 4) การบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน “มการวางแผนบรหารจดการศนยแบบพงพาตนเอง” ภายใตการน าของคณะกรรมการทเขมแขงและมวสยทศนใฝเรยนใฝร มการพฒนาตนเองอยางตอเนองตลอดเวลา มจตเชงอาสา และเสยสละเพอสวนรวมอยางสง ฯลฯ คณสมบตดงกลาวไดสงผลตอการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนอยางรวดเรว อกทงมการใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT ชมชนอยางหลากหลายมากยงขนสนอกรวโรงเรยน ศนยการเรยนร ICT ชมชนดงกลาวกลายเปนศนยการเรยนร ICT ชมชนของชมชนอยางแท จรง ไมวาจะเปนศนยกลางของความศรทธา ศนยกลางของการศกษา ศนยกลางของอาชพใหกบชมชน ฯลฯ อกทงยงมการพฒนาอยางตอเนองเพอเพมการบรหารจดการทมประสทธภาพเพมมากขน เชน เรมมนโยบายในการเกบคาเขาใชบรการ เพอน ารายไดสวนนไปเปนคาซอมบ าร งอปกรณทเสอมสภาพไปตามกาลเวลา กาวตอไปของศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงในโรงเรยนพระปรยตธรรม “กาวเดนทใหญขนสความยงยนของศนยการเรยนร ICT ชมชนในโรงเรยนพระปรยตธรรม” พบวาโดยภาพรวมแลวการบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชนเพอน าไปสความยงยนได

66

เดนมาถกทางแลว แตมการตงขอสงเกตวาเวลาในการเปด-ปดบรการ ตองมความยดหยนตามลกษณะของกจกรรม และตองสามารถตอบสนองความตองการของผ เขาใชบรการไดมากขน ในขณะทผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชนสวนใหญจะมหนาททบซอนกบการสอนหนงสอในเวลาราชการ ระบบการบรหารจดการบคลากร และเวลาใหบรการ จงจ าเปนตองมการจดการและออกแบบใหมความลงตวมากยงขน เจาหนาทจงควรจดตารางเวลาในการเขามาดแลศนยการเรยนร ICT ชมชนใหเปนระบบยง ขน และควรเพมระบบอาสาสมครคนในพนทเขามาชวยงานภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอเปนการสรางเครอขายการด าเนนงานเชอมโยงกบชมชนอกทางหนงดวย การบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนอกหนงบทบาททนาจะไดรบการสงเสรม สนบสนนมากยงขนเรอย ๆ เพราะโรงเรยนพระปรยตธรรมเปนสถานศกษาทสอนทงทางธรรมและทางโลก การเพมศนยการเรยนร ICT ชมชนเขามาในโรงเรยนประเภทน นบวาเปนการสงเสรมและสนบสนนใหเกดการพฒนาคณภาพการศกษาทงทางโลกและทางธรรม การเรยนรทเทาทนกบโลกหรอสงคมของพระเณร การพฒนาวธคด วธปฏบตเกยวกบการเรยนการสอนธรรมะ ในรปแบบและวธการททนสมยมากขน โดยเฉพาะการใชเวลาวางทมมากกวาฆราวาสในการทจะศกษาเรยนรดวยตนเองผานการสบคนออนไลนตาง ๆ สงตาง ๆ เหลานนบวาเปนจดแขง เปนกระบวนการทจะน าไปสการพฒนาทงในเชงโลกและเชงธรรมใหกบนกเรยนของโรงเรยนประเภทนไดอยางเปนรปธรรม 2.6.5 ศนยการเรยนร ICT ชมชนในโรงเรยนตชด. (ต ารวจตระเวนชายแดน) โรงเรยน ตชด. หรอ โรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดน เปนโรงเรยนในสงกดกองบญชาการ ต ารวจตระเวนชายแดน โดยมจดก าเนดเปนครงแรกเมอ 7 มกราคม พ.ศ. 2499 จากการทหมลาด ตระเวนชายแดนและต ารวจพลรมไดเขาไปในหมบานชาวเขาแลวพบวาไมมใครพดภาษาไทยได จงมงสอนใหเดกชาวเขาและประชาชนในถนทรกนดารไดเรยนรภาษา และขนบธรรมเนยมประเพณของไทย เพอใชเปนสอกลางในการสรางความคนเคยและความไววางใจระหวางชาวบานกบต ารวจตระเวนชาย แดน (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 103-105) ในปจจบนมการจดตงโรงเรยนกระจายอยตามแนวชายแดน ในพนททรกนดารและหาง ไกลการคมนาคมอยทวทกภาคของประเทศ มเปดการเรยนการสอนตงแตระดบอนบาลถงประถม ศกษาและระดบมธยมศกษาตามแตความตองการ และการขาดแคลนสถานศกษาในแตละพนท และมการด าเนนการของโรงเรยนทสอดคลองกบปรชญาของโรงเรยน คอ “สรางภมปญญา พฒนาคณภาพชวต สมฤทธผลความมนคง” แนวทางการพฒนาของโรงเรยนตงแตป พ.ศ. 2523 เปนตนมา จงไดนอมรบพระราชด ารของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารทไดทรงพระราชทานโครงการตามพระราชด ารใหกบโรงเรยน ตชด. เพอพฒนาเดกและชมชนใหมความเปนอยทดขน โดยเนนภารกจของคร ตชด. ได

67

เปนแกนน าในการถายทอดความร โดยใหประชาชนในชมชนเขามามสวนรวมในทก ๆ กจกรรมของโรงเรยน ใหเดกนกเรยนไดรบการพฒนาไปพรอม ๆ กบการถายทอดความรสชมชน เพอสรางการพฒนาอยางยงยนและสรางโอกาสทเทาเทยมกนของคนในสงคมไทยตอไป ดวยเปาหมายโรงเรยน ตชด. ทเนน “ความรวมมอจากประชาชนในพนท” ใหชมชนไดมสวนรวมในกจกรรมของแตละโครงการ เพอเสรมสรางความไววางใจและเขาใจทดระหวางต ารวจกบ ประชาชนในพนท ศนยการเรยนร ICT ชมชนจงเปนอกเครองมอหนงในการสรางชองทางการพฒนาเพอความเทาเทยมแกเดก เยาวชน และประชาชนในถนทรกนดาร ความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตการบรหารของ “โรงเรยนตชด.” จากการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงอยในโรงเรยน ตชด. พบวาเกดประโยชนกบคนในทองถนอยางแทจรง จากปจจยดงตอไปน (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 108-112) 1) การใหบรการในเชงการพฒนา “กลวธการด าเนนงานของต ารวจตระเวนชายแดน” คอมงเนนการใหบรการในเชงการพฒนา ดวยการอาศยมตของการพฒนา 4 ดานหลก ไดแก ดานอาหารโภชนาการและสขภาพอนามย ดานการศกษา ดานเศรษฐกจ และดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กอใหเกดการด าเนนกจกรรมอยางตอเนองทงในและนอกรวโรงเรยน เชน การสงเสรมกลมอาชพ การน าสอ ICT มาใชสอนนกเรยนใหบรการประชาชน สมดงปรชญาของโรงเรยน “สรางภมปญญา พฒนาคณภาพชวต สมฤทธผลความมนคง” 2) การเปนรวของชาตและเปนคร “การปฏบตตนโดยยดหลกของรวของชาต” จากการด าเนนงานของครโรงเรยนต ารวจตระเวนชายแดน ซงมบทบาทและหนาททงทเปนต ารวจ และเปนคร จงอาศยกฎระเบยบและความมระเบยบวนยในการเปนแบบอยางทดแกเดกและเยาวชนในพนท รวมถงการวางแผนการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน 3) การเขาถงสอ ICT ในพนททรกนดาร เนองจากการจดตงโรงเรยนแตละแหงจะจดตงในพนททหางไกล หรอถนทรกนดาร ท าใหกลมประชาชน เยาวชนขาดโอกาสในการเขาถงสอ ICT ความตองการในการใชบรการ และการตระหนกถงคณคาของศนยการเรยนร ICT ชมชนจงมมาก และมการใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT ชมชนในระดบสง

68

4) การมสวนรวมของชมชน “การบรณาการแผนงานและกจกรรมรวมกนระหวางศนยการเรยนร ICT ชมชน โรงเรยน และชมชน” โดยใชจดแขงของหนวยงานตนสงกด คอ กองก ากบการต ารวจตระเวนชายแดน รวมกบพระมหากรณาธคณของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ทพระราชทานการชวยเหลอแกประชาชนในพนททรกนดาร โดยเฉพาะกบกลมเดก เยาวชน และชาวบาน โรงเรยนจงถอเปนตวแทนในแงของการเปนศนยรวมของชมชน และจดศนยกลางของการพฒนาชมชนโดยภาพรวมดวย 5) การสรางเครอขาย สามารถทจะเชอมโยงทกษะ ICT กบการเรยนการสอน การบรหารจดการอาชพ และการพฒนาทงคร นกเรยน และหนวยงานในพนทและเครอขายตาง ๆ ภายใต “โครงการเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ” และอน ๆ กาวตอไปของศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงในโรงเรยน ตชด. มจดแขงและโอกาสการพฒนาอยางยงยนตอไปสงมาก เพราะเปนการท างานทอยบนฐานของชมชน และภายใตพระราชด ารของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ การบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชนทด จงถอวาจะเปนทงการใหชองทางและการใหโอกาสในการพฒนาตนเอง และเขาถงทรพยากรตาง ๆ อยางเทาเทยม ไมวาจะเปนกลมเดก เยาวชน กลมวยท างาน กลมอาชพ หรอแมกระทงกลมผสงอาย กลมเกษตรกร ฯลฯ การมศนยการเรยนร ICT ชมชนทโรงเรยน ตชด. นบวาเปนอกนวตกรรมทนาสงเสรมเปนอยางยง เพราะตวคร ตชด.เองกไดมโอกาสในการใช ICT เพอเปนเครองมอในการท างานเพอชมชนไดมากยงขน ศนยการเรยนร ICT ชมชนจงสามารถทจะเปนศนยกลางการเรยนรและการพฒนาของชมชนทครบวงจรไดอยางแทจรง 2.6.6 ศนยการเรยนร ICT ชมชนกบการศกษาตามอธยาศย และการเรยนรตลอดชวตของชมชน (กศน.) จากแนวคดการสงเสรมการเรยนรตลอดชวตทเนนความเสมอภาคเทาเทยม และการกระจายโอกาสทางการศกษาเพอผ อยหางไกลของศนยการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย หรอทรจกในชอ “กศน.” นน หนวยงานดงกลาวจงเขาไปมบทบาทในการจดการศกษา และจดกจกรรมการเรยนรใหกบประชาชน อาท การอบรม ฝกอาชพ การจดกจกรรมใหเยาวชนในชวงปดเทอม เปนตน สงผลใหความสมพนธระหวาง กศน. กบคนในชมชนเปนไปอยางใกลชดและแนนแฟน จงไมใชเรองแปลกทวนน กศน. จะเปนอกหนงศนยรวมของชมชน (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 113) กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร หรอกระทรวง ICT ไดอนมตใหมการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตการบรหารจดการของ กศน. โดยมงหมายทจะกระจายโอกาสในการ

69

แลกเปลยนเรยนรทเทาเทยมใหแกเดก เยาวชนทเรยนทงในและนอกระบบ เชน นกศกษา กศน. กลมอาชพ กลมท างาน กลมองคกรในพนท และชมชนทวไป เปนตน ความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตการบรหารของ “กศน.” ปจจยความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชนภายใตการบรหารจดการของกศน. สอดคลองกบหลกเกณฑความสามารถในการบรหารจดการศนย ดงน (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 117-121) 1) สถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชน ศนยการเรยนร ICT ชมชนภายใตการบรหารจดการของกศน. ท าใหทตงศนยการเรยนร ICT ชมชนหลาย ๆ แหงอยรวเดยวกบ กศน. บางศนยการเรยนร ICT ชมชนตงอยบรเวณหองสมดประชาชน และศาลาอเนกประสงคของหมบาน ซงสถานทเหลานลวนอยใจกลางชมชน กลมเปาหมายหลกและประชาชนทวไปสามารถเดนทางเขาไปใชบรการไดอยางสะดวก จะมเพยงการจดบรรยากาศท “เปด” หรอ “เปนกนเอง” เพอใหชมชนทวไปกลาทจะเดนเขามาใชมากยงขน 2) การมสวนรวมของชมชน โดยธรรมชาตของการท างานของกศน.แลว กศน.นบวาเปนองคกรทโดดเดนในเรองของการท างานกบชมชน การพฒนาชมชน ดงนน ภายใตการบรหารจดการของกศน. ชมชนไดเขามามสวนรวมในบทบาทหนาทหลากหลายในศนยการเรยนร ICT ชมชน ไมวาจะเปนกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน ผดแลศนยการเรยน ร ICT ชมชน ผสนบสนนศนยการเรยนร ICT ชมชน 3) ความพรอมดานบคลากร

ในระดบผปฏบตงาน นอกจากเจาหนาทประจ าแลว ระบบอาสาสมครนบวาเปนอกหนงความส าคญทจะชวยใหศนยการเรยนร ICT ชมชนด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะจากกลมเดกและเยาวชนทอยทงในและนอกระบบ โดยเฉพาะนกศกษากศน. กลมอาชพทอยในพนททอาสาเขามาเปนผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน ซงจะผลดเปลยนกนท าหนาท ตามวน เวลา ตามทตนเองสะดวก

4) การสรางเครอขาย โดยธรรมชาตของกศน.จ าเปนตองบรหารจดการบนฐานของชมชนบนฐานของเครอขาย

โดยเฉพาะเครอขายในพนทเปนหลกอยแลว เชน เครอขายกลมอาชพ เครอขายกลมผประกอบการ เครอขายกลมภมปญญา ฯลฯ โดยเฉพาะเครอขายกลมองคกรทองถนตาง ๆ ไมวาจะเปนผน าชมชน ผ ใหญบาน ก านน อบต. เทศบาล สถานประกอบการในพนท เชน โรงงานอตสาหกรรม หอพก ฯลฯ เพอเนนการสรางโอกาสแกคนใชแรงงานทเปนประชากรแฝงในพนท อกทงการไดรบทนสนบสนนบางสวนจากองคกรปกครองสวนทองถนดวย

70

5) การบรหารจดการบนฐานของการพงพาตนเอง จากนโยบายดานการขบเคลอนการด าเนนงานตาม พรบ.สงเสรมการศกษานอกระบบ

และการศกษาตามอธยาศย พ.ศ. 2551 เพอสงเสรมใหประชาชนไดเขาถงโอกาสการเรยนรตลอดชวต สงผลให กศน. ก าหนดแนวทางของศนยการเรยนร ICT ชมชนเพอตอบสนองตอนโยบายดงกลาว คอ ศนยการเรยนร ICT ชมชนตองเปนแหลงเรยนรของประชาชนทยงยน เพราะชมชนตองไดรบการศกษาตลอดชวต ดงนน นอกจากงบประมาณทไดรบการสนบสนนจากกศน. เชน คาบรการจากการใหการ ศกษาและการอบรมในรปแบบตาง ๆ แลวยงมหนวยงานอน ๆ ทเกยวของดวย เชน กรมพฒนาชมชน วทยาลยชมชน ฯลฯ ดงนน เพอการพงพาตนเองใหไดอยางยงยน ศนยการเรยนร ICT ชมชนของกศน. จงมการก าหนดกฎกตกาในการเกบคาใชบรการตามความเหมาะสม โดยรายไดตาง ๆ ทไดมาจะน าไปเปนคาตอบแทนอาสาสมคร คาซอมบ ารงอปกรณ ตลอดจนคาใชจายในการจดกจกรรมตาง ๆ

กาวตอไปของศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงใน กศน. การบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน ท กศน. เปนแกนหลกในการขบเคลอน นบ

วาเปนประเดนทนาสนใจ เพราะมความสอดคลองกบจดมงหมายหลกของศนยการเรยนร ICT ชมชน คอ การสรางแหลงเรยนรใหกบชมชน เพอใหชมชนสามารถทจะเรยนรไดตลอดชวต ศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงอยใน กศน. จงมผ เขามาใชบรการทหลากหลายตลอดเวลา ซงพบวาตวแปรส าคญทจะท าใหศนยการเรยนร ICT ชมชนเหลานอยได คอ ผ เขาใชบรการ ซงจดนถอเปนขอไดเปรยบ เพราะ กศน.เปดท าการเรยนการสอนในวนเสาร-อาทตย สงผลใหวนจนทร-ศกร นกศกษา กศน.สวนใหญเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอสบคนขอมลและท าการบานตลอดทงวน ในขณะทกลมนกเรยน นกศกษาในระบบโรงเรยน กเปนอกกลมหนงทเขามาใชบรการจากศนยการเรยนร ICT ชมชน ทงในวนเสาร-อาทตยและวนธรรมดาชวงเลกเรยน ซงกลายเปนขอจ ากดของศนยการเรยนร ICT ชมชน เพราะโดยภาพรวมแลวศนยการเรยนร ICT ชมชน จะเปด-ปดตามเวลาราชการ เพราะเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน กคอเจาหนาทของกศน. เชนกน ท าใหเวลาในการเปด-ปดจ ากดอยในชวง 09.00 น.-16.00 น. จงไมสามารถตอบสนองความตองการของกลมนกเรยน นกศกษาในระบบชวงวนปกตได รวมทงคนกลมอน ๆ ในชมชนดวย เชน กลมอาชพ กลมหนวยงานอน ๆ ในพนท ความยดหยนเรองเวลาการใหบรการ จงนาจะเปนอกจดแขงทกศน.นาจะปรบได เชน การจดอาสาสมครมาชวยงานลวง เวลา การจดคาตอบแทนพเศษ ฯลฯ

การก าหนดกฎกตกาเกยวกบการเกบรายไดจากการใหบรการทชดเจนของศนยการเรยนร ICT ชมชนถอเปนจดแขงของศนยการเรยนร ICT ชมชน ทบรหารโดยกศน. เพราะศนยการเรยนร ICT ชมชนสามารถทจะใชรายไดตาง ๆ ทไดมามาใชเพอการบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชนได

71

คลองตวมากยงขน เชน เปนคาตอบแทนเจาหนาทผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน คาบ ารงรกษาอปกรณ คาสาธารณปโภคตาง ๆ โดยเฉพาะคาอนเทอรเนต ฯลฯ

จงอาจกลาวไดวา ศนยการเรยนร ICT ชมชนทบรหารจดการโดยกศน. นาจะมแนวโนมทสามารถพฒนารวมกนไดอยางยงยน เพราะการมจดหมายเดยวกน คอ การสรางความรใหกบชมชน หรอการใหการศกษาภาคประชาชน เพอใหเกดการเรยนรอยางเทาทนและเทาเทยมตลอดชวต โดย เฉพาะในกลมทอยในพนทหางไกล ICT ทศนยการเรยนร ICT ชมชนสามารถเปนหนงในเครองมอ ส าคญทจะท าหนาทในการสงผานการศกษา การเรยนรในรปแบบตาง ๆ ใกลบานของพวกเขา ทงนกตองขนอยกบวา กศน. ในฐานะแกนน าหลกของศนยการเรยนร ICT ชมชน จะสามารถออกแบบการบรหารจดการไดเหมาะสมกบชมชนของตนเองไดดเพยงใด

2.6.7 ศนยการเรยนร ICT ชมชน ในองคกรปกครองสวนทองถน ค าวา “องคกรปกครองสวนทองถน” ในทนหมายถง องคกรปกครองสวนทองถน ตงแต

ระดบจงหวด ระดบอ าเภอ และระดบต าบล เปนองคกรทตงอยในชมชน เพอใหบรการแกชมชนในทองถนดงชอขององคกร ลกษณะเดน คอ ความเปนองคกรทมความใกลชดกบชมชน มกตงอยศนย กลางของชมชน เพอความสะดวกในการใหบรการแกชมชน ตงแตระดบเลกทสดจนถงใหญทสด เชน อบต. เทศบาล อบจ. และรวมทงศนยราชการระดบจงหวดดวย (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 122)

ความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตแกนน าของ “องคกรปกครองสวนทองถน” (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 127-130) 1) สถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชน

องคกรปกครองสวนทองถนนบวาเปนองคกรทคอนขางมความพรอมทงในเรองสถานท บคลากร และงบประมาณ มกจะมพนทหรอหองทจดสรรเปนหองคอมพวเตอรหรอหอง ICT โดยเฉพาะ และตงอยใจกลางชมชน เพอใหชมชนไดรบความสะดวกในการเขามาใชบรการ เขาถงไดงาย 2) ความพรอมดานงบประมาณและบคลากร โดยภาพรวมแลวองคกรปกครองสวนทองถนเกอบทกระดบ มกจะมความคลองตวในเรองงบประมาณ เปนเพราะระบบการบรหารจดการขององคกรทสามารถก าหนดทศทาง นโยบายเกยวกบการใชงบประมาณและบคลากรของตนเองไดอยางคอนขางเบดเสรจ ขนอยกบการใหความ ส าคญเทานน เพราะถาผบรหารองคกรหรอกรรมการบรหารศนยการเรยนร ICT ชมชน ใหความส าคญกบศนยการเรยนร ICT ชมชน ศนยการเรยนร ICT ชมชนกจะไดรบการจดสรรทงงบประมาณ บคลากร ตลอดจนกจกรรมตาง ๆ ไดอยางไมยาก

72

3) ระบบอาสาสมคร องคกรปกครองสวนทองถน หรอทศนยการเรยนร ICT ชมชนตงอยมกจะอยศนยกลางของชมชน ซงกลมหลก ๆ ทขาดโอกาสและตองการใชประโยชนจาก ICT ในศนยการเรยนร ICT ชมชนมากทสด คอ กลมเดกและเยาวชนในชมชนนน ๆ ระบบอาสาสมครจงนบวาเปนหนงในกลยทธส าคญของศนยการเรยนร ICT ชมชน ทใหโอกาสเดกและเยาวชนในชมชนไดเขามามสวนรวม ใชเวลาวางใหเกดประโยชน และจดกจกรรมตาง ๆ ใหแกชมชน ลกษณะเดนของศนยการเรยนร ICT ชมชน จะมระบบการท างบประมาณ หรอการจดท าบญชรายรบรายจายเปนของศนยการเรยนร ICT ชมชนอยางชดเจน เพราะงบประมาณสวนใหญเปน งบประมาณจากองคกรปกครองสวนทองถนทตองมการบรหารจดการทเปนระบบ ตองมแผนการด าเนนงานทชดเจน เชน แผนการจดอบรมคอมพวเตอรใหกบกลมตาง ๆ เชน กลมเดกและเยาวชน กลมอาชพ กลมพฒนา การจดกจกรรมรวมกบชมชน การจดกจกรรมการศกษาดงาน เปนตน 4) การประชาสมพนธ องคกรปกครองสวนทองถนจะมความพรอมในเรองของสอเพอการประชาสมพนธ เพราะเปนองคกรทตองมการท าสอเพอชมชนอยแลว เชน วทยชมชน หอกระจายขาว ดงนนจงนบวาเปน จดเดนทองคกรเหลานสามารถทจะใชสอดงกลาวประชาสมพนธใหคนในชมชนไดรจกและเขามาใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT ชมชนไดอยางตอเนอง 5) การมสวนรวมของชมชน องคกรปกครองสวนทองถนเกดขนไดเพราะชมชนเลอกเขามา ตวแทนชมชน คอ ผบรหาร จดการองคกรนน ๆ รวมกบหนวยงานอน ๆ ในพนท ดงนนความใกลชด การเขาถงชมชน การมสวนรวมกบชมชนจงเปนเรองทนบวาเปนจดเดนขององคกรประเภทน กาวตอไปของศนยการเรยนร ICT ชมชนท มแกนน าเปนองคกรปกครองสวนทองถน ความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชนทดแลโดยองคกรปกครองสวนทองถนตงอยบนฐานของความพรอมหลายประการ เชน สถานท งบประมาณ บคลากร เครอขายและทส าคญ คอ ชมชน เหลอเพยงอยางเดยวทนบวาเปนปจจยทมความส าคญพอ ๆ กน คอ วสยทศนหรอการใหความ ส าคญกบการใช ICT หรอการใชศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอใหเปนอกเครองมอหนงของการพฒนาทองถน ถาผบรหารรวมทงกรรมการบรหารศนยการเรยนร ICT ชมชนใหความส าคญกบเรองดงกลาว การด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงอย ณ ศนยกลางของชมชนจะไมมปญหาใด ๆ เกด ขน เพราะองคกรทองถน คอ ศนยกลางของชมชนในทกเรอง ดงจะเหนไดจากตวอยางของความส าเรจทองคกรปกครองสวนทองถนท าส าเรจแลวในหลาย ๆ ประเทศ เชน ประเทศญป นทเมอง Mitaka ทเปนเทศบาลทไดรบรางวลในฐานะทเปนเทศบาลทดทสดในญป นในการสงเสรม e-Government และ

73

e-Municipality โดยมจดเดน คอ การใช ICT โดยเฉพาะอนเทอรเนตในการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการรวมวางแผนและพฒนาตาง ๆ ของเทศบาลตนเอง ตงแตกจกรรมการวางแผนการพฒนาตาง ๆ ทชมชนสามารถเขารวมลงคะแนนและประเมนตดตามการด าเนนงานไดทกขนตอน จดออนสวนใหญทเหนเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชน ทตงในองคกรปกครองสวนทองถน คอ เรองเวลาของการใหบรการซงเปนชวงเดยวกบองคกร ไมสามารถทจะใชนอกเวลาได กจกรรมเดนของศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตการบรหารขององคกรปกครองสวนทองถน ไดแก การจดอบรมคอมพวเตอรใหแกกลมเปาหมายทมความหลากหลาย การจดท าฐานขอมลรวมกบเครอขายภาคเพอการสบคนขอมลทางอนเทอรเนต การใช ICT เพอการตดตอและประสานงาน การพมพงานและการจดคายอาสาทสงเสรม ICT 2.6.8 ศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตแกนน าขององคกรพฒนาเอกชน “องคกรพฒนาเอกชน” นบวาเปนหนงในประเภทขององคกรทท างานภาคประชาสงคม เปนองคกรทท างานเสรมพลงใหกบหนวยงานตาง ๆ โดยเฉพาะองคกรภาครฐทมโครงสรางและระบบการบรหารจดการทประกอบดวยกฎระเบยบ ขนตอนตาง ๆ มากมาย ท าใหหลายครงทโครงการหรอ กจกรรมการพฒนาตาง ๆ ไมสามารถทจะลงไปถงกลมเปาหมาย/กลมทมปญหาหรอความตองการท แทจรงไดดมากนก องคกรพฒนาเอกชนเปนสวนหนงทเปนกลไกทเขาไปเตมเตมในจดออน ในจดทขาดหรอแมแตในจดทเขมแขงอยแลว ใหสามารถทจะด าเนนการตอไปอยางยงยนในรปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนเพยงผสนบสนนเปนเครอขาย (network) หรอเปนภาค (partner) กตาม เพราะดวยโครงสรางทยดหยนคลองตวขององคกรประเภทนทมกตงอยทฐานคดของความพรอม ความพอเพยง ตงอยทฐานของความชดเจนในการท างานหรอประเดนทจะท างาน ผนวกกบแนวคดการท างานบนฐานของการมสวนรวม ฐานของการเคยงบาเคยงไหล ฐานของความโปรงใส ฐานของเครอขายภาค ฯลฯ เพราะทกประเภทองคกรทมอยในสงคมไทยลวนตางเปนกลไกทส าคญไมยงหยอนกวากนและกนในการทจะเตมเตมงานพฒนาตาง ๆ รวมกบชมชน ทมอยจ านวนมากมายและรอคอยทจะท างานรวมกน รอคอยการเตมเตม รอคอยความรวมมอ รอคอยการชวยเหลอ รอคอยการแนะน า ฯลฯ (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 132-133) สงตาง ๆ เหลาน จงนบวาเปนประเดนทสอดคลองกบเปาหมายของการด าเนนการของ โครงการศนยการเรยนร ICT ชมชนของประเทศไทย เพราะวาทายทสดแลวศนยการเรยนร ICT ชมชนกตองเรยนรทจะบรหารจดการรวมกนทจะเลยงดตวเอง ทจะคดสรางสรรคกจกรรมตาง ๆ เพอน าไปสานตอการพฒนาตาง ๆ ในชมชนของตนเอง จงไมนาแปลกใจเลยทเราจะเหนการเคลอนตวของศนยการเรยนร ICT ชมชนตาง ๆ ทมแกนน าเปนองคกรพฒนาเอกชน เพราะธรรมชาตของฐานคดทคลายกน “Small is Beautiful” หรอ

74

“Self Sufficiency” โดยใชความพอเพยงบนฐานของการพงตนเองเปนธงน าของการท างาน คอ การบรหารจดการทตงอยบนฐานของการรจกตนเอง การพงตนเอง ท าใหการก าหนดกลยทธ ตลอดจนแผนตาง ๆ ในการท างานเปนไปในลกษณะของการท างานเชงรกทตอบโจทยกลมเปาหมายหรอชมชนรวม กน ดวยความยดหยนขององคกร ดวยเปาหมายหรอ “ธงน า” ทชดเจน มจดขายหรอจดเดน จดของความเชยวชาญทชดเจน เชน เดนเรองสงแวดลอม เดนเรองอาชพ เดนเรองการเกษตร อกทงการท างานบนฐานของชมชนและเครอขายภาค ฯลฯ สงตาง ๆ เหลานนบวาเปนปจจยทส าคญทเออใหศนยการเรยนร ICT ชมชนทขบเคลอนดวยองคกรพฒนาเอกชนมทศทางทสดใสและยงยน ความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตแกนน าของ “องคกรพฒนาเอกชน” จะเหนไดวาศนยการเรยนร ICT ชมชน ภายใตแกนน าขององคกรพฒนาเอกชน ลวนตางไดรบความส าเรจทหลากหลาย มการสรางสรรคกจกรรมการพฒนาตาง ๆ อยางตอเนองตามความตองการของคนกลมตาง ๆ ในชมชน รวมทงใชความพรอมของตนเองเปนตวตง ใชการท างานเชงความรวมมอและการมสวนรวม ใชการท างานเชงเครอขายภาคตาง ๆ จงอาจสรปออกมาเปนปจจยดงน (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 136-139) 1) สถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชน สถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชนลวนตงอยใจกลางชมชน ท าใหชมชนสามารถเขาถงศนยการเรยนร ICT ชมชนไดสะดวก และทส าคญคอ การเปนสถานทตงทไมมก าแพง ท าใหชมชนสามารถทจะไป-มาหาส เขา-ออกไดอยางสะดวก และมเวลาของการใหบรการทยดหยน เปดกวางสง 2) การมสวนรวมของชมชน การจดตงคณะกรรมการและผ ดแลศนยการเรยนร ICT ชมชนอยางชดเจน มความหลากหลายมาก เชน ในเรองบคลากร อาจเปนบคลากรในองคกรหรอมลนธเอง 3) ระบบอาสาสมคร นบวาเปนลกษณะเดนของศนยการเรยนร ICT ชมชนประเภทน ไมวาจะเปนคณะ กรรมการรวม เปนผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนวทยากร ฯลฯ โดยมาจากกลมเดก เยาวชน กลมอาชพ กลมองคกรพฒนาเอกชนดวยกนเอง ฯลฯ 4) ความยดหยน อสระ และความมงมนในการท างาน เปนอกปจจยหลกทศนยการเรยนร ICT ชมชนประเภทนมความโดดเดน เพราะการทศนยการเรยนร ICT ชมชนสามารถทจะตดสนใจบรหารจดการตนเองได ท าใหการด าเนนงานตาง ๆ เปนไปอยางรวดเรว เชน การจดกจกรรมตาง ๆ เปนตน

75

5) การมสวนรวมของเครอขาย เปนลกษณะเดนของศนยการเรยนร ICT ชมชนประเภทน ไมวาจะเปนรปแบบของการรวมกลม การสรางเครอขาย การใชสอในการท างานรวมกน โดยเฉพาะการรวมกลมหรอเครอขายภาคทมการผสมผสานรวมกบกลมตาง ๆ ของชมชน นอกจากนลกษณะเดนของผ ทท างานในรปแบบขององคกรภาคประชาสงคมน จะมลกษณะของนกพฒนาเครอขาย คอ มทกษะและความสามารถในการสรางและขยายเครอขายในการท างานรวมกน แบงปนและชวยเหลอกน เพอการเตบโตรวมกนทกฝาย 6) การประชาสมพนธ ลกษณะเดนอกขอหนงของศนยการเรยนร ICT ชมชนประเภทน คอ การท างานทควบคกบการท าประชาสมพนธศนยการเรยนร ICT ชมชน ผานสอทกประเภททสามารถหาไดในชมชน เชน วทยชมชน หอกระจายขาว เคเบลทว การบอกตอ ฯลฯ กาวตอไปของศนยการเรยนร ICT ชมชนทมแกนน าเปนองคกรพฒนาเอกชน Small is Beautiful และ Self Sufficiency นบวาเปนประเดนทโดดเดนของศนยการเรยน ร ICT ชมชน ทตงอยในองคกรประเภทน ทงนขนอยกบวา ศนยการเรยนร ICT ชมชนจะสามารถทจะขยายวงของการใหบรการตาง ๆ สชมชนใหมากทสดไดอยางไร ในขณะทศนยการเรยนร ICT ชมชนกตองอยไดดวยตนเอง เพราะไมมหนวยงานภาครฐทจะมาเปนพเลยงแบบขาประจ าเหมอนศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงอยในองคกรบางประเภท 2.6.9 ศนยการเรยนร ICT ชมชน ในคายทหาร จากการทไดมการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชนในคายทหาร ซงการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนในคายทหาร เนนการใหบรการแกชมชนกลมตาง ๆ ในคายทหารเปนหลก ผนวกกบการวางแผนทจะขยบขยายใหบรการกบเดก เยาวชน และประชาชนนอกคายทหาร ใหสามารถทจะเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเขามามสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ของทงศนยการเรยนร ICT ชมชน และของคายทหารมากยงขน ซงกจกรรมตาง ๆ ดงกลาว ไดกอใหเกดมตใหมของการพฒนาระหวางชมชนทงในและนอกคายทหาร ไมวาจะเปนการสงเสรมความสามคค ความรกความเขาใจ การสรางการมสวนรวม การขยายตลาดของผลตภณฑกลมอาชพทงจากในและนอกคายทหาร (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 141) ความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชน ใน “คายทหาร” จากการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนในคายทหาร ซงมการใหบรการใช อนเทอรเนตและคอมพวเตอร ตลอดจนการอบรมทกษะคอมพวเตอรใหแกชมชนในคายทหาร และบรเวณรอบคายทหาร โดยเฉพาะกลมเดกเยาวชนทเปนลกหลานทหารในคาย ซงมไมกครวเรอนนกทจะมคอมพวเตอรพรอมอนเทอรเนตใชทบานของตนเอง อกทงกลมอาชพทเปนกลมแมบานในคายทหาร ท าใหเกดการพฒนาการเรยนร การเปดโลกทศนและการสงเสรมอาชพ การคาขาย ชองทาง

76

การตลาด อกทงยงถอวาเปนมตใหมในการใหบรการของคายทหารสชมชนรอบคายทหารดวย (ศนย วจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 142-144) 1) การบรหารจดการ “การบรหารจดการตามระบบทหาร” ความมระเบยบวนยของทหาร และชมชนในคายทหาร ท าใหเปนลกษณะเดนและเปนรปแบบเฉพาะของศนยการเรยนร ICT ชมชน ทมการก าหนดระเบยบวนยในการวางแผนและการด าเนนงาน ตลอดจนการใหบรการตาง ๆ ทเปนระบบและชดเจน นบวาเปนปจจยส าคญทท าใหศนยการเรยนร ICT ชมชน สามารถทจะประสบความส าเรจได 2) การจดกจกรรมอยางตอเนอง “ความสามคคและการจดกจกรรมอยางตอเนองของคนในคายทหาร” เนองจากคายทหารจะมการจดกจกรรมตาง ๆ อยางตอเนองทงในกลมทหารเอง ทงทหารเกาและทหารใหมทมการสบเปลยนหมนเวยนกนมาตลอด โดยเฉพาะกลมทหารเกณฑ จากนนกจะเปนกลมแมบาน กลมเดกและเยาวชน โดยเนนการพฒนาคนทงคายทหาร คนทงครอบครว ไมวาจะเปนการพฒนาทกษะดาน ICT พนฐานให แกกลมทหารในระดบตาง ๆ การสงเสรมการสรางชองทางการตลาด ชองทางอาชพใหม ๆ กจกรรมกฬาเยาวชน กจกรรมของกลมศลปาชพของแมบาน ฯลฯ 3) การมสวนรวมของชมชน “เปดคายฯ รบชมชน” การด าเนนงานของคายทหาร นอกจากใหบรการแกคนในคายทหารแลว ยงขยายการบรการไปยงเดกเยาวชน และประชาชนรอบนอกคายทหารทสนใจอกดวย การเปดคายทหารใหคนนอกไดเขามาใชบรการดาน ICT น กอใหเกดกจกรรมรวมตาง ๆ ตามมาดวย เชน คายกฬาเยาวชน เปนตน กาวตอไปของศนยการเรยนร ICT ชมชนในคายทหาร ปจจยความส าเรจทส าคญของคายทหาร มาจากวสยทศนและการใหความส าคญกบการพฒนาคนในคายทหารของผบงคบบญชาการคายทหารเกยวกบสอ ICT ท าใหเกดการวางแผนการ ด าเนนงานและกจกรรมสรางสรรคตาง ๆ ตามมา ซงหลงจากการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชนแลว พบวา มอตราการเขามามสวนรวมและใชประโยชนจากคายทหาร และจากศนยการเรยนร ICT ชมชนของประชาชนรอบนอกคายทหารสงขน ท าใหทหารและประชาชนใกลชดกนมากขน และประชาชนกลาทจะเขามาในคายทหารมากขน กาวตอไปของศนยการเรยนร ICT ชมชน จงขนอยกบการขยายฐานการใหบรการทงในเชงปรมาณ ความหลากหลาย และความตอเนองของการใหบรการ ฯลฯ 2.6.10 ศนยการเรยนร ICT ชมชน ในมตสอ-สวท. สถานวทยกระจายเสยงแหงประเทศไทยประจ าจงหวดถอไดวาเปนสอสารมวลชนทมความส าคญมากทสดของจงหวดนน ๆ เพราะเปนสอทสามารถเขาถงและถายทอดเรองราว ขอมลขาวสารตาง ๆ ใหแกคนในจงหวด โดยมจดมงหมายเพอสรางความเทาเทยมและขยายโอกาสในการ

77

เขาถงขอมลขาวสารตาง ๆ โดยเฉพาะทเกยวของกบขาวสาร นโยบายทงจากสวนกลาง และจากจงหวดนน ๆ อกทงยงเปนชองทางการตดตอสอสารระหวางกลมคนตาง ๆ ในจงหวดนน เชน รายการวทยของผ วาราชการจงหวด “ผ วาฯ พบประชาชน” รายการของเดกและเยาวชน รายการกลมอาชพ รายการเพอการเกษตร รายการศลปวฒนธรรม ฯลฯ (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 144) ความส าเรจของศนยการเรยนร ICT ชมชน ใน “พนทสอ: สวท.” ขอไดเปรยบและจดรวมทสะทอนความเปนสวท. ทสามารถน ามาปรบใชในการด าเนน งานของศนยการเรยนร ICT ชมชน ซงขนอยกบบรบทและปจจย ดงน (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 146-147) 1) ความลงตวในการใชสอมวลชนทองถนกบสอ ICT “การใชสอมวลชนทองถนผสานกบสอ ICT” เนองจากสวท. เปนทงสอมวลชนในทองถน และเปนสอทเชอมตอการกระจายเสยงกบสถานวทยกระจายเสยงของประเทศไทยทถายทอดขอมลขาวสารเกยวกบเรองราวตาง ๆ ตลอดเวลา อกทงยงมการจดสรรเวลาในการจดรายการใหกบคนกลมตาง ๆ ไดเขามาใชพนทสอ โดยเฉพาะรายการวทยชมชนตาง ๆ ทงทเปนกลมเยาวชน กลมพฒนา กลมเกษตร ฯลฯ สอ ICT ทเขาไปในนามของศนยการเรยนร ICT ชมชน จงเปนเครองมอทเขาไปชวยเสรมพลงของสอเดม ท าใหเกดการรอบร เทาทน เรยนรระหวางคนกลมตาง ๆ ในชมชนของจงหวดมากยง ขน 2) การมสวนรวมของชมชน “เยาวชนกบการใชสอวทยและสอ ICT” ดวยความดงดดของสอ ICT ท าใหเดกและเยาวชนสนใจทจะเขามาใชสอดงกลาว เพอการเขาถงแหลงความรและความบนเทงตาง ๆ มากขน การใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงในสวท. จงเปนจดดงดดกลมเดกและเยาวชนในเมอง ซงถอเปนกลมเสยงทสงคมควรใหการดแล โดยการเปดพนทใหวยรนไดแสดงออก รวมถงการรวมกลมกนท ากจกรรมสรางสรรคตาง ๆ เชน การจดรายการวทยออนไลน การจดรายการดนตรทใชการสบคนเพลงจาก ICT ฯลฯ เปนบทบาทของสวท. และศนยการเรยนร ICT ชมชนทมตอการพฒนาสงคมเพมมากยงขน กาวตอไปของศนยการเรยนร ICT ชมชนในสอ-สวท. เนองจากขอไดเปรยบของศนยการเรยนร ICT ชมชน ในการมสอมวลชนทองถนเปนเครองมออยแลว จงเปนโอกาสทดในการคดหาวธการใชประโยชนจากการใชสอ ICT รวมกบสอมวลชนทองถน รวมถงการสรางสรรคกจกรรมทมความเกยวเนองสมพนธกน เพอใหเกดการใชประโยชนจากสอทง 2 ประเภทอยางเตมท ดงนนจะเหนไดวาศนยการเรยนร ICT ชมชนทมสวท.เปนผดแล มโอกาส

78

ในการทจะพฒนาและใชประโยชนจากสอประเภทตาง ๆ รวมกน หากแตตองอาศยการวางแผนการด าเนนการและการผสานมมมองในการบรหารจดการเพอน าไปสการพฒนารวมกนจากทกภาคสวน จากประเภทของศนยการเรยนร ICT ชมชนในประเทศไทยขางตน สรปหลกการบรการจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน ไดดงน 1) สถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชน ควรตงอยใจกลางชมชน เพอใหชมชนสามารถเขามาใชบรการไดงายและสะดวก 2) บคลากรภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน ควรมความพรอมทงในแงปรมาณและคณภาพ สามารถทจะถายทอดความร และใหค าปรกษาแกประชาชนในชมชนทเขามาใชบรการไดเปนอยางด 3) การมสวนรวมของชมชน ควรใหชมชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน เชน คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน ผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน ผสนบสนนศนยการเรยนร ICT ชมชน ระบบอาสาสมคร เปนตน 4) การประชาสมพนธ โดยใชสอทมอยภายในชมชน เพอใหคนในชมชนไดรจกและสามารถเขามาใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT ชมชน 5) การสรางเครอขายภายในชมชน เพอชวยเหลอและรวมมอกน ทงในดานของกจกรรม โครงการ บคลากร และดานอน ๆ ไดอยางตอเนอง นอกจากนยงรวมไปถงการบรหารจดการบนฐานการพงพาตนเอง เพอใหเปนศนยการเรยนร ICT ชมชนทยงยนสบไป 2.7 ศนยการเรยนร ICT ชมชนในตางประเทศ 2.7.1 ประเทศอนเดย จากสถตของศนยวจยเพอการพฒนาในระดบสากล (International Development Research centre: IDRC) ในป ค.ศ. 2008 ทท าการศกษาพบวา ในปจจบนนการเตบโตของเทเลเซนเตอรในทวปเอเชยนบวาสงทสดในโลก โดยเฉพาะในประเทศอนเดยทมการใชเทเลเซนเตอรในรปแบบทหลากหลายและคอนขางประสบความส าเรจในการชวยลดชองวาง (digital gap) รวมทงการท าหนาทในสวนของการเสรมสรางศกยภาพของคนในระดบตาง ๆ โดยเฉพาะคนในระดบชมชนใหสามารถพฒนาตนเอง พฒนาโอกาส เพอการเปนอยทดขนและเทาเทยมมากขน (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 26) เชน 1) โครงการ Akshaya Telecentres Akshaya หรอทอานวา “อกชายา” เปนโครงการของรฐบาลในรฐ Kerala ซงเรมตนขนในป ค.ศ. 2002 โดยมจงหวดน ารองคอ Malappuram ซงเปนจงหวดทอยทางใตของรฐ Kerala โครงการนไดรบทนสนบสนนจากรฐบาลเพอใหจดการรณรงคเกยวกบการเรยนรสอ ICT (e-literacy) ดงนนโครงการนจงมงสอนทกษะทางคอมพวเตอรใหแกบคคลอยางนอย 1 คนตอ 1 ครอบครว ในเวลา 1 ป หรอคดเปนประชากรมากกวาครงลาน และประมาณรอยละ 65 ของประชากรดงกลาวเปนผหญง โดยจดใหมการอบรมเกยวกบทกษะคอมพวเตอรเบองตน (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 27-29)

79

รปแบบการบรหารจดการ: เปนรปแบบของผไดรบสมปทานเอกชน และด าเนนงานใน รปแบบของบรษทเอกชน โดยทรฐบาลจะเปนผ ใหก เงนเพอกอตงศนยฯขนมา แตละศนยจะมผ เรยนโดยประมาณ 1,000 คน และเสยคาใชจาย 3.26 ดอลลารสหรฐตอผ เรยน 1 คน (คดเปนเงนไทยประมาณ 100 กวาบาท) ส าหรบหลกสตรคอมพวเตอรเบองตน คาใชจายนจะจายโดยสวนราชการทองถน 2.79 ดอลลารสหรฐ และผ เรยน 0.47 ดอลลารสหรฐ เปนระยะเวลาประมาณ 1 ป การใหบรการทศนย Akshaya: โดยทวไปศนย Akshaya จะใชวธการจางพนกงานประจ าประมาณ 3-4 คน และมคอมพวเตอรประมาณ 5-9 เครอง โดยศนยฯ จะใหบรการหลก ๆ ดงตอ ไปน 1. การใหความรเกยวกบการใชคอมพวเตอรในโปรแกรมตาง ๆ (e-Literacy) 2. การใหความรโดยใสเนอหา (e-Contents) เชน ดานการศกษาจะใสเกยวกบหลกสตรของโรงเรยน ของมหาวทยาลย เปนตน นอกนนกจะเปนเนอหาตาง ๆ ทชมชนตองการ เชน ดานสขภาพ ดานการพฒนาอาชพ ดานการด าเนนชวต ดานการเกษตร ดานกฎหมาย ฯลฯ 3. ใหบรการคอมพวเตอร เชน ภาพถายดจตอล การพมพ การคนขอมลทางอนเทอรเนต เปนตน 4. ใหบรการทางการเงน เชน ธนาคารและการประกน การจายเงนผานระบบอนเทอรเนตเพอช าระคาบรการตาง ๆ เชน คาโทรศพท คาน า คาไฟ คาประกน คาดอกเบย ฯลฯ 5. ใหบรการสงขาวส าคญ หรอขาวทเปนเฉพาะบคคล เฉพาะเรอง เฉพาะองคกรทจะตองเสยคาบรการพเศษ 6. ใหบรการพเศษหรออ านวยความสะดวกส าหรบชมรมเดก ชมรมผหญง ชมรมเกษตรกร ฯลฯ 7. ใหบรการเกยวกบการท าแผนทสขภาพของชมชน 8. ใหบรการเกยวกบการท าแผนททรพยากรของชมชน การท าแผนทความหลากหลายทางชวภาพชมชน ฯลฯ ปจจยทท าใหศนย Akshaya ยงยน: 1. การเรยนรและตอยอดจากประสบการณ โดยมการขยายผลอยางเปนระบบและตอเนอง บนฐานบทเรยนหรอการเรยนรและประสบการณทไดท าแลวจากศนยฯ น ารอง 600 แหง โดยขยายทงขนาดและจ านวนศนยฯ มากขนครอบคลมทวทงรฐ Kerala โดยมจดมงหมายอยท 6,000 ศนย 2. แหลงทนสนบสนน โครงการนไดรบทนสนบสนนขนตนสวนหนงจากรฐบาล อกสวนหนงมาจากผ เขารบการอบรม รวมทงจากกจกรรมการหารายไดอน ๆ ของศนยฯ เอง

80

3. การด าเนนการในรปแบบบรษทเอกชน ท าใหศนยฯ สามารถบรหารจดการและเลยงตวเองได ท าก าไรได ซงถอเปนปจจยหนงทกอใหเกดความยงยนในระยะยาว 4. อปสรรคในการด าเนนงาน ปญหาหนงในการด าเนนงาน คอ เรองของพลงงานทไม เพยงพอ โดยเฉพาะพนทชนบททหางไกล ซงปญหานสามารถแกไขไดโดยการใชพลงงานแสงอาทตย 5. การตดตามประเมนโครงการฯ เปนโครงการทเนนการพงพาตวเอง โดยไดรบการ สนบสนนในขนตนจากรฐบาลแลวมอบใหเอกชนท าสมปทาน ตอจากนนทางศนยฯ ตองรายงานผลการ ด าเนนงานเพอใหรฐบาลทราบ จงอาจกลาวไดวาผลส าเรจของการด าเนนงานขนอยกบการสนบสนนในขนตนจากรฐบาล จากนนจะเปนการบรหารจดการทเนนการด าเนนงานทพงตนเองบนฐานของความตองการของชมชน “การอยไดของศนยฯ” จงเปนตวชวดทใชในการประเมนโครงการ 2) โครงการ E-Choupal: ศนยฯ ทมงพฒนาการเกษตร E-Choupal หรออานเปนภาษาไทยวา “อ โชปอล” เปนอกตวอยางหนงทนาสนใจในการใช ICT เพอการพฒนาเกษตรกรของอนเดย โดยเรมตงแตการเปดโอกาสใหเกษตรกรสามารถทจะเขา ถงเทคโนโลยและอนเทอรเนตกอน ทงนเปนเพราะวาประชากรมากกวารอยละ 72 ของประเทศอนเดยอาศยอยในหมบานมากกวา 600,000 แหง และด าเนนชวตดวยการท าการเกษตร ถงแมวาจะมการพฒนาตามแนว “ปฏวตเขยว” (การปลกพชเชงเดยวจ านวนมากเพอขาย/สงออก) มาตงแตป ค.ศ. 1960-1970 แตประชากรสวนใหญของประเทศยงคงมฐานะยากจน เพราะสวนใหญเปนเกษตรกรทขาดอ านาจในการตอรองราคาเมอมการซอขายผลตภณฑทางการเกษตร ทงนเปนเพราะขาดการเขาถงขอมลทแทจรงเกยวกบราคา ขาดขอมลส าคญเกยวกบการผลต เชน สภาพอากาศ หรอขาวสารอน ๆ ทจะสามารถเออตอการตดสนใจ หรอการพฒนากระบวนการท าการเกษตรได กลมเปาหมายหลกของโครงการนจงเปนกลมเกษตรกร (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 30-32) รปแบบของการบรหารจดการของ E-Choupal: เกษตรกรทองถนจะท าหนาทเปนผประสานงานเพอด าเนนโครงการของศนย e-Choupal และบอยครงศนยฯ จะตงอยในบานของผประสานงานรวมกบหนวยงานในทองถน คาใชจายส าหรบการกอตงแตละศนยฯ ในโครงการฯ จะอยระหวาง 3,000 ถง 6,000 ดอลลารสหรฐ คดเปนเงนไทยประมาณ 100,000 ถง 200,000 บาท และคาใชจายในการบ ารงรกษาจะอยประมาณ 100 ดอลลารสหรฐตอป คดเปนเงนไทยประมาณ 3,500 บาท เกษตรกรไมตองเสยคาใชจายในการใชระบบบรการดงกลาว แตผประสานงานจะมคาใชจายในการด าเนนงานและถอเปนหนาทรบผดชอบทจะตองบรการทงชมชน ซงผประสานงานจะไดรบผล ประโยชนจากบารมและเครอขายทเพมขนเรอย ๆ รวมทงคานายหนาจากการซอขายของทเกดขนในศนย e-Choupal ทงหมด

81

เทคโนโลย ICT ทใช: คอมพวเตอรโดยทวไปจะตดตงในบานของเกษตรกร และเชอม ตอกบระบบอนเทอรเนตผานสายโทรศพท หรอโดยการตดตอผานระบบดาวเทยม (VSAT connection) และใหบรการแกเกษตรกรโดยเฉลย 600 คนใน 10 หมบานทอยรอบ ๆ ในรศม 5 กโลเมตร ปญหาส าคญคอพลงงานไมเพยงพอหรอ power supply มคณภาพต า แบตเตอรทใชเปนระบบ UPS แมจะสามารถท าการ back up ไดตลอดเวลาดวยพลงงานแสงอาทตยกยงไมเพยงพอกบการใชงาน การใหบรการทศนย e-Choupal: 1. การตรวจสอบราคาพชผลในแตละวน หรอหาขอมลเกยวกบเทคนคหรอเทคโนโลยใหม ๆ ทางการเกษตรไดอยางหลากหลาย 2. การสงซอเมลดพนธ ป ย และผลตภณฑอน ๆ จากบรษทห นสวนในราคาทต ากวาพอ คาคนกลาง และเมอถงเวลาเกบเกยว ศนยฯ กจะเสนอซอผลผลตโดยตรงจากเกษตรกรทราคาปดของวนกอนหนา ซงเกษตรกรจะขนสงพชผลทางการเกษตรของตนเองไปยงศนยฯ เพอท าการชงน าหนกและประเมนคณภาพ หลงจากนนเกษตรกรจะไดรบเงนส าหรบ พชผลทางการเกษตรพรอมคา ธรรมเนยมในการขนสง นอกจากนยงมระบบใหรางวลหรอเพมราคา ตลอดจนบรการพเศษตาง ๆ (Bonus point) ส าหรบพชผลทางการเกษตรทมคณภาพสงกวาทวไป และสามารถน ามาแลกเปลยนเปนผลตภณฑทศนยฯ มขายหรอใหบรการอย รวมทงการใหบรการในการสงซอจากสวนกลางหรอจากเครอขาย ซงจะท าใหไดรบราคาทถกมากยงขน ปจจยทท าใหศนย e-Choupal เกดความยงยน: ระบบการบรหารจดการของศนย e-Choupal สามารถพฒนาเกษตรกรไดอยางหลาก หลายมต โดยเฉพาะการฝกใหเกษตรกรสามารถวางแผนและควบคมระบบการผลตรวมทงระบบอน ๆ ทเกยวของดวยตนเอง เชน สามารถตดสนใจไดถกตองวาควรจะปลกอะไร ราคาเทาไหรทจะสามารถขายไดผลก าไรสงสดตอผลผลตทควรจะได ขอมลเกยวกบเทคโนโลยเพอการปรบปรงผลผลตตาง ๆ คณภาพผลผลต ซงท าใหระบบการเกษตรของอนเดยสามารถพฒนาขดความสามารถสการแขงขนทสงขนเรอย ๆ นอกจากนหมบานหรอชมชนกยงไดรบผลประโยชนในรปแบบทหลากหลาย เชน เดกใช คอมพวเตอรบอยขนเพอท าการบาน และเพอใหไดรบขอมลเกยวกบผลการทดสอบของโรงเรยน ปจจบนศนย e-Choupal มอยจ านวน 5,200 แหงในรฐ Madhya, Pradesh, Karnataka, Andhra Pradesh, Uttar Pradesh, Maharashtra และ Rajastha มเครอขายเกษตรกรมากกวา 3.5 ลานคนใน 31,000 หมบาน และแตละศนยฯ สามารถใหบรการไดจ านวน 10 หมบานภายในรศม 5 กโลเมตร อกทงยงไดมการก าหนดวสยทศนหรอแผนการพฒนาในอก 10 ปขางหนาวาจะขยายศนยฯ

82

ออกไปในอกพนท 15 รฐ และสามารถทจะใหบรการไดทวถงทง 100,000 หมบาน และกอใหเกด ประโยชนตอการพฒนาเกษตรกร และประชากรโดยรวมทงหมดประมาณ 10 ลานคน โครงการ e-Choupal เปนโครงการทไดรบการกลาวขาน และไดรบรางวลในการพฒนาเกษตรกร และชมชนชนบททงในระดบประเทศ และในระดบสากลอยางตอเนองจวบจนกระทงปจจบน 3) โครงการ TARAhaat TARAhaat หรออานเปนภาษาไทยวา “ตาราฮท” หมายถง “ตลาดชนน า” หรอ “ตลาดตดดาว” ทมการใช ICT ในการเชอมโยงระหวางชาวบาน ขอมลขาวสาร การใหบรการตาง ๆ ของสงคมภาคบนเทง และรปแบบการขายการตลาดทหลากหลาย ดวยการใชเครอขายเฟรนไชสของศนย ICT ตาง ๆ หรอระบบสมปทาน (a network of franchised cyber centres) โดยมลกษณะเดนคอ ทกศนยฯ สามารถปรบระบบจากสวนกลางเปนภาษาของตนและก าหนดประเภทของการบรการตาง ๆ ใหสอด คลองกบความตองการของชมชนได (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 33-37) หลกการส าคญ 3 ประการของการขายหรอการใหบรการ คอ 1) ตองเปนเนอหาทชมชนตองการ 2) ตองท าใหเกดการเขาถงบรการ รวมทงการเออใหเกดการเขาถงเนอหา 3) ตองสามารถทจะเตมเตมในสงทชมชนตองการไดอยางชดเจน รปแบบการบรหารจดการของ TARAhaat.com จะมการก าหนดเวบไซตหลก (portal web) ขนมาเพอใหเปนจดเชอมประสานเนอหาและบรการตาง ๆ ทเพมขนและเปนปจจบนอยางตอ เนองตลอดเวลา การใหบรการจดการเนอหาตามทมการรองขอใชบรการ ดแลเรองการเขาถงบรการตาง ๆ โดยท าการเชอมประสานระหวางศนยกลางกบรานคาจากแตละทองถน (Local enterprises) และในการใหบรการตาง ๆ ไมวาจะเปนบรการดานเนอหา ขอมลขาวสาร สนคาผลตภณฑ ตลอดจนงานบรการตาง ๆ จะบรหารจดการโดยใชบรษทรบ-สงสนคาและบรการในพนทหรอในทองถนนน ๆ หรอใชบรการของเครอขาย เชน TARAvans หรอรถรบสงทเปนเครอขายของ TARAhaat เอง ทงนเวบไซตหลกจะเปนศนยกลางในการรายงาน เชอมประสาน รวมทงใหค าปรกษาในกรณทมการรองขอมาจากเครอขาย โดยการใชบรการกจะมการคดคาบรการตามทใชบรการจรง(User charge basis) กลมเปาหมาย: เนนกลมชมชนชนบท กลมเดกเยาวชน กลมนกเรยนนกศกษา กลมคา ขายผลตภณฑชมชนและทวไป ทงคาสงและคาปลก เทคโนโลยทใช: หลกการคอ การใชเวบไซตเปนเครองมอทสามารถเขาถงคนทกกลมใหไดมากทสด โดยเฉพาะกลมเปาหมายทเปนชมชนชาวชนบททงทเปนกลมทจนทสดและกลมทอยในเมอง กลมอตสาหกรรม รวมทงกลมคนทวไปและกลมทรวยทสด นบวาเปนโครงการทมการใช ICT ทมความโดดเดนเฉพาะตว มความลงตวกบผ ใช โดยการออกแบบระบบแม (Portal) หรอระบบกลางท

83

สามารถรองรบการขยายตวไดทงระดบแนวตงและระดบแนวราบ (Vertical and horizontal portals) โดยออกแบบใหเชอมกบศนย ICT ในรปแบบตาง ๆ ทกระจายอยทวไปในพนทหรอตามหมบานตาง ๆ (Rural kiosks, village cyber cafe) ทตองการจะลงทนรวม รวมทงการเชอมโยงกบระบบการรบ-สงสนคาบรการตาง ๆ ทลงตว จดเดน หรอจดส าคญทสดคอ การใช Telecentre หรอศนย ICT ในรปแบบตาง ๆ ทกระจายอยทวไปใหเปนจดเชอมตอทชมชนสามารถทจะเขามารบบรการตาง ๆ โดยเฉพาะในพนททไมสามารถเขาถงดวยวธการทปกตได แนวคดและกลยทธในการเชอมตอกบเครอขายอน ๆ หรอการผกเชอมเปนเครอขายสมปทานเดยวกน (Franchised telecenters: TARAkendras) จงนบวาเปนกลยทธทส าคญเพอใหเกดความเชอมโยงสการใหบรการททวถงและเทาเทยมมากทสด การใหบรการทศนย TARAhaat: ศนย TARAhaat จะเนนการใหบรการและสนคาตาง ๆ รวมทงสนคาทเปนนวตกรรมตาง ๆ หรอสนคาบรการทมกจะมการเปลยนแปลงและเคลอนไหวอยตลอดเวลา การปรบเปลยนเกยวกบการใหบรการตาง ๆ จะสามารถปรบเปลยนไดตลอดเวลาบนฐานของความตองการของกลมลกคาทหลากหลาย โดยประเภทของการใหบรการในศนยฯ มกจะมงเนนประเดนหลก ๆ ดงตอไปน - บรการเกยวกบการศกษาในรปแบบตาง ๆ เชน หลกสตรตาง ๆ เพอการพฒนาฝมอแรง งานทงในระบบ Online และ Offline ฯลฯ นบวาเปนรายไดหลกของศนยฯ ในแตละพนท - บรการเกยวกบการตดตอสอสารและการสรางสงคมโปรงใสเปนธรรมหรอสงคมเทา เทยม (e-governance) เชน ขอก าหนด กฎหมายตาง ๆ สขภาพ วถชวต ขอมลขาวสารเกยวกบประเภทสนคาและการใหบรการตาง ๆ ตวอยางประเภทสนคาและเครอขายการใหบรการตาง ๆ ทมใหบรการหลก ๆ ในเวบไซตหลก (Portal web) คอ - TARAdhaba ใหบรการเกยวกบการเขาถงโลกภายนอกทกรปแบบแกชมชน หรอลกคาทอยในชนบท เชน การตดตอสอสาร การใชอนเทอรเนต ฯลฯ - TARAbazaar ใหบรการเพอการเขาถงสนคาและบรการตาง ๆ ระหวางชมชนกบรานคา อตสาหกรรม และเกษตรกร เปนลกษณะของรานคาสงหรอการคาสง - TARAvan ใหบรการเกยวกบการรบ-สงสนคาตามทมการสงมา - TARAdak ใหบรการเกยวกบการเชอมประสานการแตงงานของลกสาวในครอบครวชนบทตาง ๆ - TARAguru บรการใหค าปรกษาหรอใหค าแนะน าเกยวกบการท าธรกจชมชน การคาขายหรอการประกอบกจการตาง ๆ

84

- TARAscouts/TARAreporter การรวบรวมขอมลเนอหาตาง ๆ เพอการใหบรการตามทมการขอหรอการซอทเปนลกษณะพเศษหรอสงพเศษ - TARAvendor การใหบรการสนคาปลกหรอผลตภณฑตาง ๆ โดยการเชอมประสานกบ TARA bazaar - TARAcard การใหบรการชมชนในการซอขายสนคาดวยเงนเชอ (credit) ปจจยทท าใหโครงการ TARAhaat เกดความยงยน: 1. มการพฒนาศกยภาพใหกบเครอขายทกกลม ทงระบบอยางมออาชพ 2. มระบบการดแลเทคโนโลยสารสนเทศอยางมออาชพ พรอมใชงานตลอด 24 ชวโมง และมการโยงใยเชอมตอกนทงระบบทวประเทศ 3. มการบรหารจดการระบบทเปนองครวม เพอใหการด าเนนการสามารถทเทาทนและ ตอบสนองตอการเปลยนแปลงตาง ๆ ได ไมวาจะเปนกลมลกคา กลมคคา กลมอตสาหกรรม และกลม เทคโนโลยตาง ๆ รวมทงกลมนโยบายตาง ๆ อปสรรคในการด าเนนงาน: เนองดวยโครงการ TARAhaat เปนองคกรขององคการพฒนาภาคเอกชน (NGOs) การทจะไดรบการสนบสนนจากภาครฐมนอยมาก และการท TARAhaat เนนทการท าธรกจชมชน การพงพาตนเอง กจกรรมดงกลาวจงยงไมเหมาะสมกบบางพนททอยหางไกลมาก หรอบางพนททยงไมมความพรอม หรอพนททไมมก าลงซอมากพอหรอไมคมทน เพราะการด าเนนงานของศนยฯ ตองมก าไรไวเพอเลยง และพฒนาตวเองอยางตอเนอง 4) โครงการ MS SWAMINATHAN (MSSRF): The Village Knowledge Centres โครงการ MS SWAMINATHAN (MSSRF) หรอเรยกวา “โครงการสะแวมมนาธาน” หรอ “โครงการศนยความรของหมบาน” (The Village Knowledge Centres) ตงอยทรฐ Chennai เปนองคกรพฒนาภาคเอกชน (NGO) ทด าเนนการมามากกวา 20 ป โดยมงสรางความเทาเทยมใหกบ สงคม เพอน าไปสการพฒนาอยางยงยนรวมกน จดเดนของโครงการนคอ การเนนหลกการของการพฒนาอยางมสวนรวม MSSRF เรมมการจดตง “ศนยความรของหมบาน” (Village Knowledge Centre: VKCs) ทเมอง Pondicherry ในป ค.ศ. 1998 (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 37-40) รปแบบการบรหารจดการ: MSSRF เรมโครงการครงแรกดวยการส ารวจความตองการของชมชนอยางจรงจง โดยท าการส ารวจชมชนจ านวน 5,000 ครวเรอน จาก 13 หมบาน เปนจ านวนทงหมด 20,000 คน เพอประเมนปญหา ความตองการ ความจ าเปนตาง ๆ ความยากจน การศกษา และการรเทาทนในเรองตาง ๆ เพอการเอาตวรอดหรอเพอการยงชพ รวมทงการส ารวจระบบโครงสราง พนฐานทางโทรคมนาคม วถชวต ชองทางการสอสารตาง ๆ ทงนกเพอตองการตรวจสอบชองวางตาง ๆ

85

ทมอยอยางชดเจนดวย จากนนจงน าไปสการวางแผนเพอเตมเตมความตองการตาง ๆ ใหไดอยางม ประสทธภาพมากทสด ประเดนทเปนพนฐานของความส าเรจอยางยงยนของโครงการนคอ การศกษาชมชนกอน โดยเฉพาะเรองปญหาความตองการของชมชน จากนนจงท าการออกแบบ รวมทงพฒนาเนอหาตาง ๆ ทเกยวของกบชมชน วธการเขาถงและใชประโยชนจากเนอหาเหลานนทงเพอการยงชพ และเพอการพฒนาตอยอดไปเรอย ๆ ดงนนรปแบบแรกทเกดขนคอ “ศนยกลางการสอสารของหมบาน” (Hub-and- Spoke Mode with one village) เพอทจะใหเปนจดในการเชอมประสานกบเครอขายอน ๆ ดวยระบบอนเทอรเนต กลมเปาหมาย: เนนกลมชมชนชนบททไมสามารถเขาถงขอมลขาวสารทจ าเปนตาง ๆ เชน ขอมลขาวสารเกยวกบความอยรอด เกยวกบการพฒนาตนเอง เกยวกบการพฒนาชมชน เทคโนโลย ICT ทใช: ระบบอนเทอรเนตและเครอขายการเชอมโยงขอมล ขาวสารทเกยวของจากแหลงทรพยากรตาง ๆ รวมทงจากหนวยงานตาง ๆ การใหบรการทศนย MSSRF: เปนการใหบรการเกยวกบขอมลขาวสารเปนหลก ตามดวยการใหบรการเกยวกบการใหค าปรกษาในประเดนการพฒนาตาง ๆ ทชมชนตองการ รวมทงการท า หนาทในการเปนจดเชอมประสานกลาง (hub) ของทกหนวยงาน และทกพนทหรอทกหมบานตาง ๆ ทเขามาท างานเพอชมชน รวมทงการใชบรการตาง ๆ รวมกน เพอใหเกดประโยชนสงสดรวมกน ปจจยทท าใหศนยฯ MSSRF ยงยน: 1. กลยทธของการมสวนรวม นบวาเปนกลยทธหลกของโครงการฯ การใหชมชนเปนเจาของ และการมเนอหาทเกยวของกบความตองการของชมชนทแทจรง 2. กลยทธของการใชระบบอาสาสมคร การแลกเปลยน การรวมใชทรพยากรตาง ๆ ทมอยในชมชน หรอในพนทรวมกนไมวาจะเปนหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ และระหวางชมชนดวยกน เอง ขอสงเกตเกยวกบการด าเนนงานของศนยฯ MSSRF: เนองดวยโครงการ MSSRF เปนองคกรพฒนาทมงเนนการพฒนาเพอสรางความเทาเทยม การใหบรการจนถงปจจบนไมมการเกบคาบรการ เพราะองคกรไดรบการยอมรบ และไดรบการสนบสนนจากหลายองคกรทวโลก รวมทงไดรบการสนบสนนจากองคกรภาครฐดวย แตการใหบรการฟรหรอการทไมเกบคาใชจายนน นบวาเปนประเดนทท าใหศนยฯ มความเสยง เพราะไมสามารถท านายอนาคตของตนเองเกยวกบความยงยนได ประเดนนนบวาเปนประเดนส าคญทเรมมการปรบ เปลยน เมอใดกตามทไมไดรบการสนบสนนจากหนวยงานอน ๆ กจะหมายถง การพงพาตนเองไมได

86

ของศนยฯ นนเอง และทส าคญคอ แมวาชมชนจะไดรบประโยชนจากขอมลตาง ๆ แตความรสกในการรวมเปนเจาของ รวมบรหารจดการ รวมสนบสนนยงนบวานอยอยมาก จงอาจกลาวไดวา ความส าเรจของศนยสะแวมมนาธาน หรอ “โครงการศนยความรของหมบาน” (The Village Knowledge Centres) ทส าเรจอยางยงยนมากกวา 10 ป จวบจนถงปจจบน เพราะการเรมจากจดทส าคญทสดกอน คอ การเรมทชมชนวามความตองการอะไร มปญหาหรอความเดอดรอนอะไร และมศกยภาพอะไร จากนนจงเรมท างานกบชมชนเปนพเลยงทดและตอ เนอง ใหชมชนรวมท า รวมคดบนฐานทเขาตองการ บนฐานความพรอมของเขา เพราะแทจรงแลวทงปญหาและค าตอบทงหมดลวนอยทชมชน ศนยความรของหมบานเปนเพยงอกหนงเครองมอทท าใหชมชนสามารถทจะเขาถง ตระหนกรบรในสงทเขาม ในสงทเขาเปน จากนนเมอความเขาใจเกยวกบปญหา ความตองการ ความเปนไปตาง ๆ เกดขนอยางชดเจน ชมชนกจะสามารถเปนผน า เปนผ รวมกระบวนการพฒนาชมชนของเขาเองได ไมใชเปนเพยงผตาม หรอผ ทถกมองขามอยางทเคยเปนมา 5) โครงการศนยเทเลเซนเตอรกบ IGNOU: (Inthira Ghandi Open University) โครงการ IGNOU Telelearning Centres อาจเรยกทบศพทวา “อกน” เปนโครงการทรเรมโดยมหาวทยาลยเปดแหงชาตอนทราคานธ ทกอตงมาตงแตป ค .ศ. 1987 เพอสงเสรมและใหโอกาสทางการศกษาระบบทางไกลทมคณภาพแกประชาชนทวประเทศ โดยภาพรวมแลว IGNOU จะมศนยฯ ทใหบรการการศกษาอยทวประเทศ จ านวน 22 รฐ โดยมศนยฯ ทใหบรการการศกษาแกชมชน แกนกศกษาทวประเทศ จ านวน 561 ศนย โดยใชหลกของการบรหารรวมกบหนวยงานตาง ๆ ทมความพรอมทวประเทศ (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 40-43) รปแบบการบรหารจดการศนยเทเลเซนเตอรกบ IGNOU: IGNOU เรมโครงการเทเลเซนเตอรดวยจดแขงทไดรบการยอมรบวาเปนมหาวทยาลยทมความรความช านาญเกยวกบเรองการใหบรการการศกษาระบบทางไกลทเนนการเปนมหาวทยาลยเสมอนจรง (virtual university) โดยใชระบบการเรยนการสอนระบบทางไกล รวมทงการเรยนการสอนผานศนยตาง ๆ ทกระจายอยทวประเทศ (Telelearning centers: TLCs) ในป ค.ศ. 1999 ดวยความรวมมอกบประเทศองกฤษทใชฐานของศนยฯ เพอเปนศนยกลางในการใหบรการชมชนหางไกลในแตละพนททชมชนตองการทจะเรยน และพนทมความพรอม (Community-base Center) โดยเนนทการใชระบบอนเทอรเนตในการใหบรการการศกษาในรปแบบของการใหบรการแบบออนไลน (Online Services) ในปจจบนมศนย TLCs ทท าหนาทในการใหบรการการศกษาทางไกลในพนทตาง ๆ จ านวน 28 ศนย กระจายอยทวประเทศ โดยใหหนวยงานตาง ๆ รวมทงหนวยงานภาคเอกชนเขามาเปนผบรหารจดการศนยฯ ดงกลาวดวย โดยรวมกนออกแบบการบรหารจดการ โดยใหสวนหนงของ

87

ศนยฯ เปนการใหบรการการศกษาสายตรงจาก IGNOU ในขณะทอกหลาย ๆ สวนของศนยฯ จะเนนการบรหารจดการและการใหบรการทแตละศนยฯ สามารถทจะปรบเปลยนไปตามความตองการของแตละพนทเอง เพอทจะสามารถท าใหเกดรายได และสามารถเลยงตวเอง รวมทงตวศนยฯ เองไดดวย กลมเปาหมาย: เนนศนยฯ ในพนททมหนวยงาน มกลมทตองการเขาถงการศกษา ตอง การทจะเรยนกบ IGNOU ตองการทจะเขาถงการใหบรการความร ขาวสารขอมลตาง ๆ โดยจะเปนการจดตงศนยฯ ตามความพรอมจากแตละหนวยงานในแตละพนท แตละชมชนท รองขอมา ทงชมชนในชนบทและชมชนเมองทวประเทศ เทคโนโลย ICT ทใช: เทคโนโลย ICT ทใชคอ ระบบดาวเทยวเครอขาย (Live Interactive Satellite-Base) ทเออตอการใหบรการระบบอนเทอรเนตและเครอขายการเชอมโยงขอมลขาวสารทเกยวของตาง ๆ อกทงการใหบรการในระบบ offline ท back up ระบบ online ตาง ๆ ทบางพนทอาจจะยงไมสะดวกหรอยงมราคาสง ฯลฯ การใหบรการทศนย IGNOU: เปนการใหบรการเกยวกบการศกษาของมหาวทยาลยเปนหลก ตามดวยการใหบรการตาง ๆ ทแตละพนททเปนทตงของศนย TLCs เพอทจะท าใหศนยฯ มรายได และสามารถทจะเลยงตวเองได ปจจยทท าใหศนยฯ IGNOU ยงยน: เรมจากการคดเลอกศนยฯ ทมความพรอม ม ความตองการของชมชนทจะเรยนกบ IGNOU ดงนนศนยฯ ทพรอมจะเปนศนยทใหบรการรวมกบ IGNOU นน จะตองเปนศนยฯ ทมความพรอมในระดบหนง คอสามารถทจะพงพาตนเองได มคณะ กรรมการในการบรหารจดการรวมกน มบรการเสรมอน ๆ ใหกบชมชน ทจะเปนรายไดทศนยฯ สามารถน าไปใชเพอการเลยงตวได ขอสงเกตเกยวกบการด าเนนงานของศนยฯ MSSRF: แมวาศนยฯ IGNOU จะมแนวคดและหลกการในการบรหารจดการทด แตกจะมปญหาเกยวกบความไมทวถงในการควบคมดแล เพอใหการบรหารจดการศนย TLCs สามารถทจะท าหนาทตามเจตนารมณของศนยฯ ได คอ ท าหนาทในการใหบรการการศกษาระดบมหาวทยาลย จากมหาวทยาลยเปดแหงชาตสชมชนทกระดบทวประเทศ รวมทงการใหบรการขอมลขาวสารอน ๆ ตามทชมชนตองการ อกทงบรการอน ๆ ทชมชนไดรบประโยชน ในขณะทศนยฯ ตองมรายไดเพอการเลยงตวเองดวย เพราะเปนระบบการบรหารทตองเลยงตวเอง ดงนนสวนใหญศนยฯ จะเนนการบรหารจดการโดยภาคเอกชน ท าใหบางศนยฯ ละเลยเกยวกบการใหบรการดานการศกษา หรออาจท าธรกจอน ๆ ทอาจจะไมเหมาะสมกบบรการการศกษาทเปนประเดนหลกของศนยฯ เพราะเปนเรองทตองไดรบทงความนาเชอถอและคณภาพ

88

อยางไรกตาม ณ ปจจบน ศนย IGNOU ทกระจายตวอยทวประเทศอนเดย บนความคาดหวงของการพฒนาดานก าลงคนดวยระบบการศกษาทางไกลใหกบประชากรนบเปนพนลานคน

นบวาเปนเรองททาทายมาก IGNOU จงไดรวมมอกบ IDRC (International Development Research Centre) ศนยวจยเพอการพฒนาระดบสากลทสนบสนนโดยรฐบาลแคนาดา และรฐบาลอนเดย ตลอด จนหนวยงานทกประเภททเกยวของกบการพฒนาคนดวยกระบวนการเรยนร เพอท าการพฒนาตอยอดหลกสตรเฉพาะทางขนมา ภายใตโครงการการจดท าหลกสตรส าหรบศนยเทเลเซนเตอรโดยเฉพาะ (Global Telecentre Academy) โดยมวตถประสงคเพอมงเนนการพฒนาคนทดแลศนยเทเลเซนเตอรทวโลก มงเนนการพฒนาศนยเทเลเซนเตอรเพอใหเกดความยงยนรวมกน เพอมงทจะใหศนยเทเลเซนเตอรเปนฐานหลกในการใหการบรการทดแกชมชนตนเอง ณ ปจจบน (พ.ศ. 2551) มจ านวน 13 ประเทศทรวมในโครงการน รวมทงประเทศไทยดวย น าทมโดยกระทรวง ICT และศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา (CCDKM) มสธ. 6) โครงการ Media Lab Asia เปนองคกรระดบนโยบายของภาครฐทท างานเชงเครอขายระดบประเทศ เปนอกโครงการหนงทนาสนใจ แมวาจะไมเกยวของกบศนยเทเลเซนเตอรโดยตรง แตกมกจกรรมทเกยวของ และสามารถเปนตวอยางในแงของการสรางสรรคกจกรรมการใช ICT เพอการพฒนาในรปแบบตาง ๆ ได โดยเฉพาะการพฒนาเกยวกบนวตกรรมตาง ๆ ดาน ICT ทมงเนนเพอการพฒนาชนบทของอนเดย

(ศนยวจยการจด การความรการสอสารและพฒนา. 2552: 44-45) วสยทศนองคกร: การพฒนาศกยภาพใหชวต การใชเทคโนโลย ICT ตาง ๆ และการเขาถงเพอการพฒนาชนบทของประเทศอนเดย เปาหมายองคกร: การสรางนวตกรรมเพอการใชสอดจตอล และ ICT ตาง ๆ ภารกจหลกของ Media Lab Asia: คอ การท าวจย การประยกต และพฒนาเกยวกบการใช ICT เพอโครงการใหญ ๆ หรอโครงการทมงใหเกดผลในระดบประเทศ ทงนจะเนนการท างานในรปแบบของเครอขายภาคตาง ๆ เชน สถาบนวจยภาคอตสาหกรรม ภาคประชาสงคม และโดยเฉพาะหนวยงานภาครฐดวยกนเอง โดยมภารกจหลกทยดเปนหลกในการท างานขององคกร คอ “Lab to Land” หรอการเอาความรทไดจากหองทดลองสการปฏบตจรงในพนท บนพนฐานการท างานเชอมประสานกบทกหนวยงานทเกยวของ โครงการหลก ๆ ของ Media Lab Asia ในปจจบนคอ 1. โครงการพฒนาศกยภาพของคนพการ 2. โครงการการศกษาเพออนาคต (Perspective of Futuristic Education) 3. โครงการเกยวกบระบบสขภาพ (Healthcare)

89

4. โครงการเกยวกบการพฒนาคณภาพความเปนอยของผคนในแตละรน (Livelihood Generations) 5. โครงการเกยวกบการเชอมโยงชนบทเพอความเทาเทยม (Rural Connectivity) 6. โครงการเกยวกบการบรณาการ ICT เพอการพฒนาประเทศในดานตาง ๆ เชน การใช ICT เพอการพฒนาดานการเกษตร เปนตน (Countrywide ICT Enables Integrated: Agri Services Programme) 7. โครงการเกยวกบการพฒนาศนยขอมลระดบประเทศเกยวกบประเดนทมความจ าเปนทจะ ตองพฒนาตาง ๆ โดยภาพรวมแลว Media Lab Asia จะด าเนนงานคลายกบประเทศไทย คอ “การพฒนา ศกยภาพของคน การใชเทคโนโลย ICT ตาง ๆ และการเขาถงเพอการพฒนาชนบทของประเทศ” โดยเนนการสราง การพฒนานวตกรรมตาง ๆ ดาน ICT เพอใหเกดความเทาเทยมและคณภาพชวตทดรวมกน โดยยทธศาสตรหลก ๆ ทใช คอ การท างานรวมกบเครอขายอน ๆ ในลกษณะ Partner ท าใหเกดการประหยดทรพยากร และรวมกนใชประโยชนจากการท างานรวมกน 2.7.2 ประเทศญปน ในประเทศญป นมการพฒนาและใช ICT เพอการพฒนาทกมตอยางหลากหลาย เชนทเหนทวไปในทกสถานทของแหลงชมชน คอ การใชระบบ LAN: WiFi (ระบบ Wireless) ทใหบรการระบบอนเทอรเนต โดยท าเปนรปแบบของHotspots เพอใหบรการในเขตชมชนหนาแนน เชน สนามบน โรงแรม คาเฟ สถานรถไฟ ฯลฯ โดยมการแขงขนกนเพอใหบรการทราคาถก ความเรวสง และสามารถทจะเชอมตอไดกบทกเครองมอสอสารทมอยในชวตประจ าวนของผคน รวมทงการพฒนาไปสระบบการใหบรการตาง ๆ ไมวาจะเปนระบบการใหบรการดานการศกษา ดานสขภาพ ฯลฯ รวมทงการสรางความรวมมอกบ ITU เพอใหบรการ ICT ในรปแบบตาง ๆ ในเขตชมชนชนบทดวย (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 46-49) การใช ICT เพอการพฒนาชมชนของประเทศญป น จะศกษาเกยวกบระบบ Telework ซงโดยภาพรวมแลวจะเกยวของกบการใชระบบโครงขายดาวเทยม โดยการจดท าเปนสถานรบสญญาณ (Satellite offices) ในเขตชานเมองของเมองใหญตาง ๆ เชน เมองโตเกยว โดยสวนใหญจะเปนการให บรการในรปแบบองคกรอสระ (Independent ventures) เปนเพราะกระแสการเตบโตของเมองใหญทมการขยายออกอยางรวดเรว การเตบโตของเมองใหม กลมชมชนกลมใหม ๆ ทยอยเกดขนอยางตอเนอง กระแสการใหบรการเฉพาะจด เฉพาะเมอง เฉพาะพนท เฉพาะชมชน (Community-based telework facilities) จงขยายตวอยางรวดเรวมาก โดยเฉพาะในเขตทอยอาศยทขยายตวออกไปในเขตชานเมองตาง ๆ อยางรวดเรว

90

1) โครงการ Iwaki Telework Center Iwaki หรออานวา “อวาก” เปนศนยกลางของเมองใหม (New town Complex) ทอยหางจากกรงโตเกยวประมาณ 200 กโลเมตร ววฒนาการของศนย: ไดมการจดตงขนเมอป ค.ศ. 1992 โดยมงเนนใหเปนเมองทสามารถสรางงาน สรางทอยอาศยใหม และลงทนใหมเกยวกบอตสาหกรรมตาง ๆ โดยมงทจะใหเปนเมองใหมและเปนตวอยางทจะน าการพฒนาในภมภาคแถบน มการเคลอนยายผ เชยวชาญในดานตาง ๆ ไมวาจะเปนนกวชาการ นกธรกจจากเมองโตเกยว อกทงยงลงทนสราง telework centre ตงแตสถานทตง ศนยกลางขอมลขาวสาร โดยใหบรษทตาง ๆ สนบสนน และใหเปนการถอหนรวมกน โดยในป ค.ศ. 1994 มผ ถอหนในการสราง telework ไดถง 14 ราย รวมเปนเงนประมาณ 30 ลานเยน สามารถทจะใหบรการไดทงบรษทในเครอและภายนอก (Outsourced business) มการใหบรการเกยวกบการจดหางาน (Matching job offers) ใหบรการการเชอมตอเครอขายเพอการใหบรการในเขตพนททอยไกลออกไป ใหบรการเกยวกบเรองทวไปทเกยวของกบ ICT การใหค าปรกษา การรบจางท าวจย การ ตลาด การรบวเคราะหขอมล เปนตน การด าเนนการ: ในป ค.ศ. 1996 มยอดรายรบจากการใหบรการสงถง 100 ลานเยน โดยเรมจากการท าธรกจรวมกบธรกจในเมองโตเกยว โดยมเจาหนาทใหบรการทงระบบเตมเวลาประมาณ 15 คน ระบบจากจางชวง ระบบการฝกงาน โดยเฉพาะกลมแมบานในชมชน ซงนบวาเปนทงการบรการสงคม บรการชมชน และเปนการพฒนาคน พฒนารายไดดวย 2) โครงการ Telecottage Shitara Shitara หรออานวา “ชทารา” เปนศนยเทเลเซนเตอร ทตงอยบนพนทในหมบานทเปนภเขาเขตภาคกลางของประเทศญป น ประมาณ 100 กโลเมตร จากเมองนาโกยา (Nagoya) ทเปนเมองทใหญเปนอนดบ 3 ของประเทศญป น เปนเมองชายขอบเลก ๆ มครอบครวทอยอาศยประมาณ 40 ครวเรอน มความตองการทจะเขาถงโครงสรางการใหบรการตาง ๆ ของ ICT ทสามารถเออใหชมชนสามารถทจะพฒนากจกรรมตาง ๆ ทงทเกยวของกบการพฒนาในชมชนเอง และทเกยวของกบการพฒนาเชอมตอกบโลกภายนอก เชน การจดประชมสมมนาตาง ๆ รวมกบหนวยงานภายนอก การด าเนนงาน: TC Shitara ทเปนผกอตงโดยเปนคนในชมชนไดรบการศกษาในชมชน ท าหนาทเปนพนกงานขององคกรทองถนในต าแหนงลกจางชวคราว มหนาทท างานเกยวกบการท าฐาน ขอมลเพอการใหบรการศนยฯ โดยไดรบการสนบสนนดานบคลากร คอ ทปรกษา เจาหนาทตอนรบ พนกงานทท างานบางเวลา (part time) 2 คน มาชวยในการท างาน แตอยางไรกดสงทเปนปญหาของศนยฯนคอ การทตองพงพาเจาหนาท และงบประมาณจากองคกรทองถน ท าใหการบรหารจดการศนยฯ ไมสามารถด าเนนการเองไดอยางคลองตว

91

จากการด าเนนการทงสองกรณในประเทศญป น พบวาในการพฒนาคนทท างานในศนย Telework และ Telecottage มกเนนเรองการพงพาตนเอง การหาทน การลงทนรวม การสรางแรงจงใจในการสรางทน สรางคน สรางงาน สรางบรการ สรางรายได เพอทายสดกน ามาสการพงตนเองได การเลยงศนยฯ ได หลกของการบรหารจดการ มงเนนประเดนหลกดงตอไปน 1) เรองเกยวกบการให บรการทตองตอบสนองความตองการของลกคา 2) เรองการก าหนดกรอบ/กฎ/ระเบยบการด าเนนงาน (Frame work) และ 3) เรองการพฒนาความพรอมเกยวกบเทคโนโลย ICT และอน ๆ ทเกยวของ เพอการรองรบการใชอยางมประสทธภาพ 2.7.3 ประเทศแคนาดา แคนาดา (Canada) เปนประเทศในทวปอเมรกาเหนอ ทอาจเรยกไดวาเปนตวแทนของทวปอเมรกาทประสบความส าเรจในการด าเนนกจกรรมของ Telecentre และเปนทรจกอยางกวาง ขวาง ตวอยางของโครงการทประสบความส าเรจ คอ โครงการ Remote Community Service Telecentre (RCST) (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 50-53) โครงการ Remote Community Service Telecentre (RCST) โครงการ RCST หรอถาแปลเปนภาษาไทย อาจเรยกวา “โครงการเทเลเซนเตอรเพอการใหบรการชมชนหางไกล” เปนศนยฯ ทใชระบบการใหบรการทางไกลแบบไรสาย (Wireless multi function telecentre) ส าหรบชมชนชนบทและพนทหางไกลตาง ๆ ของประเทศ โดยเรมท Newfound land และ Labrador ซงเปนต าบลทอยทางตะวนออกของแคนาดา พนทสวนนเปนเกาะ Newfound land และสวนแผนดนใหญทอยตรงขามเกาะคอ Labrador พนฐานทางเศรษฐกจหลกของชมชนคอ อตสาหกรรมประมง ปาไม และการท าเหมอง ซงในชวงทศวรรษ 1990 ผลผลตทางการประมงลดนอยลง ท าใหประสบปญหาการเลกจางงาน และการยายออกนอกพนท ในขณะเดยวกนรฐบาลทองถนไดลดงบประมาณในการใชจายในเรองของการ ศกษา และการดแลสขภาพของชมชนชนบทหางไกล ในดานการศกษามการลดจ านวนหลกสตรทเปดสอนในโรงเรยน ส าหรบระบบการดแลสขภาพมการลดจ านวนพนกงานลง ดงนนโครงการ RCST จดตงขนเพอใหประชากรในทงสองพนทนสามารถใชเทคโนโลยขอมลขาวสาร เพอปรบปรงการบรการตาง ๆ เหลาน การใหบรการของ RCST จะใหการสงเสรมและพฒนาอยใน 6 ขอบเขต ดงตอไปน 1. Telemedicine โดยจะใหบรการในรปแบบของการใหขอมลเกยวกบการรกษา และการ ปรกษาผานวดโอ 2. Tele-education เชน การพฒนาผ เชยวชาญเกยวกบการรกษา การศกษาเกยวกบการ

92

พยาบาล 3. การบรการของรฐบาล เชน การบรการเกยวกบการพจารณาคดตามกฎหมาย 4. การใหบรการอนเทอรเนต เชน การเขาถงอนเทอรเนต และเวบไซตตาง ๆ 5. การใหบรการทางธรกจ / ชมชน เชน การประชมผานวดโอ 6. ดานอน ๆ เชน การใหบรการทางเทคโนโลย ICT และอน ๆ เปนตน รปแบบของการบรหารจดการ: การบรหารจดการทงหมดของ RCST จะบรหารโดยคณะกรรมการบรหาร ทประกอบดวยตวแทนจากสวนตาง ๆ มการประชมเดอนละครง กระบวนการบรหารจดการนไดรบความชวยเหลอจากคณะกรรมการทปรกษา 2 กลม ทเลอกมาจากกลมผ ใชบรการ และกลมผ ใหบรการในภาคของสขภาพ และภาคการศกษา คณะกรรมการเกยวกบเรองของสขภาพ ประกอบดวยตวแทนจากกรมสาธารณสขและชมชน เชน มหาวทยาลยเมมโมเรยล คณะแพทยศาสตร ศนยส าหรบการศกษาพยาบาล และคณะ กรรมการดแลสขภาพในสวนภมภาค สวนคณะกรรมการทางการศกษา ประกอบ ดวยตวแทนจากเครอขายการศกษาทางไกลระบบเปด (Open Learning and Information Network) เชน วทยาลยนอรทแอตแลนตก กรมการศกษา สาขาการศกษาตอเนองของมหาวทยาลยเมมโมเรยล เปนตน การจดสรรหนาทของ RCST: จะคดเลอกจากผ ใหความรวมมอกบโครงการฯ โดยแบงการท างานออกเปนดงตอไปน 1. Telesat Cannada / Communication Research Centre ใหออกแบบการสนบสนน และใหความชวยเหลอโครงสรางพนฐานของ ICT 2. TETRA จดหาการพฒนาและความชวยเหลอในเรองเกยวกบ Telemedicine และtele- education 3. Calabnet จดหาการออกแบบโครงสรางพนฐานของเครอขาย ใหการสนบสนน และพฒนาการประยกตใช 4. Futureworks Inc. จดการออกแบบระบบบคลากร และใหการสนบสนนและการประเมน เมอมการรายงานความกาวหนาของโครงการ เจาหนาทใหมจ านวนมากจะถกจดเตรยม เพมเตมเขามาตามความตองการของผใชบรการ ซงแผนการดงเดมของโครงการฯ จะอาศยเจาหนาททเปนอาสาสมคร แตเนองจากภาระงานทมากขน ท าใหอาจไมเพยงพอตอความตองการ จงตดสนใจจางเจาหนาทประสานงานเตมเวลาในแตละศนยฯ ปจจยทท าให RCST ยงยน: การฝกอบรมผจดการ เจาหนาท และผใชบรการ นบเปน 3 กลยทธหลก ดงรายละเอยด

93

1. กลยทธแรกคอ การฝกอบรมอยางเปนทางการในระยะเวลา 1 สปดาห ซงผจดการ และเจาหนาททท าหนาทประสานงานจะตองไดรบการฝกอบรมกอนไปท างานในศนยฯ โดยผประสาน งานจะตองไดรบการอบรมทกษะตาง ๆ ครอบคลมในเรอง 1) เทคโนโลยพนฐานของ telecentre 2) ระบบการสอสารผานดาวเทยม 3) ปฏสมพนธและการเขาถงชมชน 4) กระบวนการทางเทคนคและการใหความชวยเหลอผใชบรการ และ 5) ปรชญาของ RCST และแนวปฏบตในการด าเนนงาน 2. การอบรมผ ใชบรการ จะท าทนทเมอศนยฯ ใหมเสรจสมบรณ และทมทประกอบดวยเจาหนาททางเทคนค และสนบสนนการใชประโยชนจะถกสงไปยงทตง เพอด าเนนการฝกอบรมเกยวกบเทคโนโลยและการใชพนฐานส าหรบผใชบรการหลาย ๆ กลม 3. การอบรมทเฉพาะเจาะจง หรอจดใหมการปรบปรงเทคโนโลย ICT ใหม ๆ ซงโปรแกรมการอบรมนจะจดใหตามความตองการ ตวตอตว หรอวธการสอนทางไกลผานเครอขายของ RCST 2.7.4 ประเทศฮงการ ในภมภาคยโรปกลางและตะวนออก telecottage ในประเทศฮงการถอเปนหนงในผน าท ประสบความส าเรจเกยวกบ telecottage และไดถกน าไปใชเปนตนแบบส าหรบการจดตง telecentre ในหลาย ๆ ประเทศ (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 54-58) Telecottage ในฮงการเรมตนขนในป ค.ศ. 1994 แหงแรกเปดทหมบาน Hillside จน กระทงในป ค.ศ. 1996 USAID ไดรบการสนบสนนใหตง telecottage 31 แหง ภายใตโครงการการพฒนาเครอขายประชาธปไตย (Democracy Network Program) ส าหรบฮงการดแลโดยเครอขาย NGO ทใหญทสดในฮงการ ซงประกอบดวยสมาชกมากกวา 500 คน ซงท าให telecottage เจรญ รงเรอง และนอกเหนอจากการรบบรจาคทงจากแหลงทนและชมชน รฐบาลฮงการไดเรมตนใหการสนบสนนใหเปด telecottage แหงใหมขน ในป ค.ศ. 2000 ไดมการก าหนดยทธศาสตร และโปรแกรมการพฒนา telecottage ระดบประเทศ มการพฒนาโดยสมาคม telecottage ของฮงการ และกลาย เปนสวนหนงของกลยทธการพฒนา ICT ระดบประเทศ โดยมวตถประสงคเพอเพมจ านวนของ telecottage ใหเปนสองเทาในทก ๆ ป เพอใหเปนหนวยงานส าหรบการศกษาทางเลอก การวาจางงาน การพฒนาชนบท และการใหบรการสงคม รปแบบของการบรหารจดการ โดยทวไปด าเนนงานดวยหนวยงาน NGO ในฮงการ telecottage สวนใหญจะตงอยในหมบานชนบทเพอใหบรการแกชมชนทมประชากรนอยกวา 5,000 คน ซง telecottage สวนใหญในฮงการยงไมบรรลผลความยงยนดวยตนเอง โดยอาศยรายรบจากการใหบรการของพวกเขา ชมชนขนาดเลก โดยทวไปมสภาพทางเศรษฐกจทไมด ดงนน telecottage จะถกบงคบใหหาวธการแกปญหาเพอรกษาการด าเนนงานของพวกเขาเอง ตวอยางจากพนทแสดงใหเหนวา ประมาณ 1 ใน 3 ของคาใชจายทงหมด จะครอบคลมถงทงหมดของรายรบทไดจากการใหบรการ อก 1

94

ใน 3 มาจากแหลงทนทองถน เชน รฐบาลทองถน บอยครงจะใหเฟอรนเจอร และใหความชวยเหลอในเรองคาใชจายในการจางเจาหนาทของ telecottage ภาคธรกจทองถนกเปนแหลงทดของรายได เมอมการใชหนวยงาน telecottage ส าหรบการด าเนนงานทกวนของพวกเขา รายไดนอกเหนอจากนไดมาจากผ บรจาคระหวางประเทศและในประเทศ ในปจจบนม telecottage อยมากกวา 500 แหงทวประเทศ (UNDP. 2006) โดยภาพรวม telecottage ของประเทศฮงการ มลกษณะการด าเนนงานดงตอไปน (UNESCO. 2001) - กลมเปาหมายคอชมชนทองถน - บรการทส าคญสวนใหญคอ การศกษา โดยเฉพาะการอบรมเกยวกบ ICT ส าหรบผใหญ - Telecottage มบทบาทส าคญในการพฒนาชมชนของชาวโรมน - ใหบรการลกษณะพเศษตาง ๆ เชน ใหค าแนะน าทางกฎหมายโปรแกรมเกยวกบการจางงาน ใหค าแนะน าและการอบรมในหวขอการวาจางงาน

ตาราง 1 ตวอยางรปแบบการใหบรการของ Telecottage ในฮงการ ขอมลจากการส ารวจ Telecottage 78 แหง

A. บรการอนเทอรเนต (คดคาบรการตอชวโมง) % ของ Telecottage ทใหบรการ เกมคอมพวเตอร 99% งานทางคอมพวเตอรทงหมด 97%

การใชอนเทอรเนต 96% การใชอเมล 95% เครองมอมลตมเดยส าหรบใชโดยสาธารณะชน 83% B. บรการอน ๆ ซง Telecottages ไดรบคาตอบแทนโดยตรง % ของ Telecottage ทใหบรการ การบรการเกยวกบส านกงาน (การสงแฟกซ, การถายเอกสาร, การใชงาน ICT) 99% การประชาสมพนธทองถน, ศนยขอมล 97% ใหค าแนะน าทางเทคนคเกยวกบคอมพวเตอร 91% บรการคนหาและใหขอมล 90% แกไขหนงสอพมพทองถน 88%

95

ตาราง 1 (ตอ) B. บรการอน ๆ ซง Telecottages ไดรบคาตอบแทนโดยตรง % ของ Telecottage ทใหบรการ ใครท าอะไรในหมบาน?- “แผนททเปนประโยชน” 87% ใหการชวยเหลอเกยวกบการบรหารจดการ, การตดตอธรกจ 87%

การสอน และการฝกอบรม 86% บรการใหขอมลขาวสารและค าแนะน าเกยวกบการเกษตร 83% บรการจดหางานใหแกผหางาน 83% การผลตและการเผยแพร หนงสอชกชวน ใบปลวเกยวกบขอมล 81% แกไขเวบเพจของทองถน 79% การผลตและท าหองสมด วสดอปกรณ-ปฏทน บญชรายชอ พจนานกรม ซด 78%

การผลตและเผยแพร รายการของโปรแกรม และสงพมพอนในทองถน 78% การใหค าปรกษาโดยมออาชพ 78% เปนตวกลางของการคาขายและการบรการทางธรกจ (อสงหารมทรพยอน ๆ) 77%

องคกร และฝายจดหาทนส าหรบโปรแกรมการเรยนรทางไกล 77%

องคกร ฝายจดหาทน และการจดเตรยมความสะดวกใหแกงานของ telecentre 72%

การขายภายในทองถน (หนงสอ โปสการด ของขวญ ฯลฯ) 68%

การผลตและเกบรกษาฐานขอมลพรอมกบขอมลทใชเพอชมชน 68%

ส านกงานใหบรการขอมลทางการทองเทยว 68%

การบรหารจดการทางไกล และการสนบสนนทางไกล 67%

บรการการแปล 65% การบรหารจดการโปรแกรมพฒนาทองถน 64% คาเฟ - -กาแฟ น าชา 62% สอนพเศษ 65% ใหเชาซด 58% ศนยความรวมมอส าหรบการพฒนาทองถนเลก 58% ศนย telecentre ของหมบาน 56%

96

ตาราง 1 (ตอ) C. การบรการทจดหาใหโดย telecottage โดยไมคดคาใชจาย

ขอมลขาวสารเพอใชโดยสาธารณะ 96% ศนยส าหรบหนวยงานสมาคมของพลเมอง 95% องคกรของโปรแกรมและกรณตาง ๆ ของชมชน 92% หองอานหนงสอเปนบางครงบางคราว 86% สถานทส าหรบการจดแสดงโดยหนวยงานชมชน 69% D. การบรการทจดหาใหโดยหนวยงานรฐบาลทใช telecottage ศนยขอมลขาวสารส าหรบหนวยราชการทองถน 82% องคกรและการจดเตรยมบรการทางสงคม 69%

ทมา: ศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา. (2552). Thai Telecentre: ศนยทตองเคลอนทดวย “ใจ” ของชมชน. หนา 56-58. ปญหาและอปสรรค ในการด าเนนงานของ telecottage ในประเทศฮงการ คอ คาใช จายส าหรบโทรศพทและอนเทอรเนตมราคาคอนขางสง และคณภาพของสายโทรศพทต า เนองจากเหตผลตาง ๆ เหลาน ท าใหหลาย ๆ telecottage แกปญหาดวยการใชตวรบสญญาณดาวเทยม และท าใหการตดตอสอสารเรวขน (UNESCO. 2001 อางจากรายงานผลการด าเนนงานกระทรวง ICT. 2551) 2.7.5 ประเทศบราซล บราซล (Brasil) เปนประเทศทมประชากรมากทสดในทวปอเมรกาใต บราซลถอเปนตว แทนกลมประเทศลาตนอเมรกาทประสบความส าเรจในการด าเนนกจกรรม Telecentre ส าหรบชมชน ดงตวอยางโครงการฯทประสบความส าเรจ (ศนยวจยการจดการความรการสอสารและพฒนา. 2552: 59-62) คอ ศนยขอมลขาวสาร EIC: โครงการคณะกรรมการเปดเสรดานเทคโนโลยสารสนเทศ (Committee for Democratization of Information Technology: CDI) องคกรพฒนาเอกชน (NGO) เปนผ รเรมน าเทคโนโลยขอมลขาวสาร (ICT) ไปสกลมดอยโอกาสทางสงคมในประเทศบราซล ภายใตชอโครงการ CDI โดยจดตงเปนศนยขอมลขาวสาร (EIC: Escola de Informatica e Cidadania) ภายใตโครงการ CDI โดยใหความส าคญในการพฒนาเรอง

97

โปรแกรมการศกษาและโปรแกรมเกยวกบอาชพทงในประเทศบราซลและทวโลก เพอรวบรวมกลมชายขอบ โดยเฉพาะกลมเดกและเยาวชน อกทงการสงเสรมการมสวนรวมทางการเมอง การศกษาพนฐาน การรหนงสอ การรเกยวกบระบบนเวศวทยา ระบบสขภาพ สทธมนษยชน และการละเวนหรอการหลก เลยง การปองกนเกยวกบความรนแรงตาง ๆ เปนตน ลกษณะของศนย EIC: จดตงขนในชมชนโดยความรวมมอจากหนวยงานตาง ๆ ใน ชมชน บรหารจดการดวยสมาชกชมชน มการฝกอบรม ICT เพอมงเนนในเรองทมความส าคญตอชมชน มการแบงปนขอมลและประสบการณระหวางชมชน ชมชนมหนาทรบผดชอบในการบ ารงรกษาศนยฯ และไมเกยวของกบการเมองใด ๆ ทงสน วตถประสงคของศนย EIC: 1. เพอใหสมาชกในชมชนไดเขาถงขอมลขาวสาร และเทคโนโลยใหม ๆ ทจ าเปน 2. เพอพฒนาทกษะเกยวกบเทคนคและทกษะตาง ๆ ทเปนทตองการของตลาด โดย เฉพาะในกลมเยาวชน เพอเพมศกยภาพใหแกคนในชมชน ท าใหเกดการจางงาน สรางงาน พฒนางาน 3. เพอสงเสรมการมสวนรวมของชมชน และพฒนาตอไปถงเรองการรบรขอมลขาวสารตาง ๆ เกยวกบการเมอง รวมทงการพฒนาผน าชมชนในรปแบบตาง ๆ กลมเปาหมาย: กลมเดกและเยาวชนทดอยโอกาสในสลม ในเขตเมอง โดยมประเดนเกยวกบความเทาเทยมกนของการเขาถงขอมลขาวสารในเขตเมอง รปแบบการบรหารจดการ: ศนย EIC เปนผลมาจากความรวมมอกนระหวาง CDI และ ชมชน โดยทวไปผานทางชมชนและหนวยงานทางสงคมอน ๆ ทด าเนนงานในชมชน โดยแตละชมชนจะเตรยมโครงรางของโครงการทมรายละเอยดวา ท าไมพวกเขาถงตองการศนย EIC และพวกเขาจะใชงาน ICT อยางไร เมอชมชนไดรบเลอกใหเปนทตงของศนย EIC โครงการ CDI จะใหความชวยเหลอในการรเรมกอตงศนย เชน ฮารดแวร ซอฟตแวร การตดตงสาย การฝกอบรม เปนตน และจดหาผ ชวยเหลอทางเทคนค ทางชาง และการบรหารจดการ สวนชมชนจะตองรบผดชอบส าหรบการบรหารจดการและการบ ารงรกษาศนย EIC โดยภาพรวมทงหมด ในแตละศนยฯ จะมผประสานงานซงตดตอประสานงานกบโครงการ CDI และเพอใหแนใจวา ศนย EIC ไดเขาไปมสวนรวมในกจกรรมอน ๆ ของชมชน แตละศนยฯ จะมครประมาณ 2-3 คน เพอรบการฝกอบรมทกษะเกยวกบเทคนคทาง ICT และอาชพคร และเขารวมในการอบรมพฒนาทมงานเปนระยะ ๆ เพอการเรยนรเกยวกบเครองมอใหม ๆ และแลกเปลยนเรยนร ความทาทาย การเปลยนแปลงใหม ๆ การใหบรการทศนย EIC: โครงการ CDI จะจดหาเกยวกบทกสงทจ าเปนส าหรบการเรมตนใหแกศนยฯ นอกจากการลงทนในขนตนน ศนย EIC ตองกอใหเกดแหลงทนเพอสนบสนน

98

กจกรรมของศนยฯ ดวยเหตนศนยฯ จะคดคาใชจาย 5-15 ดอลลารสหรฐตอเดอน (175-500 บาทตอเดอน) ส าหรบหลกสตร 3 ชวโมงตอสปดาห โดยในแตละศนยฯ จะมเครองคอมพวเตอร 5 ตว ซงสามารถอบรมนกเรยนได 10 คนตอครง ท าใหมรายไดประมาณ 500-800 ดอลลารสหรฐตอเดอน (17,000-30,000 บาทตอเดอน) เงนจ านวนนครอบคลมถงคาใชจายตาง ๆ ของศนย EIC และส าหรบนกเรยนทไมสามารถจายคาเลาเรยนได สามารถชวยเหลอไดโดยการใหท างานแก EIC เชน ท าความสะอาด บ ารง รกษา ดแล ใหบรการ เปนตน ศนย EIC มชนเรยนหรอเปดสอนส าหรบทกษะพนฐาน ICT เชนเดยวกบทกษะอน ๆ ทสงกวา เชน Internet (browsing, e-mail และการพฒนาเวบเพจ) การพฒนาระบบฐานขอมล การดแลรกษาฮารดแวร และคอมพวเตอรกราฟก การฝกอบรมประกอบดวยการแนะน า การเรยน การฝกทกษะ ฯลฯ ปจจยทท าใหศนยฯ EIC ยงยน: 1. การสรางตนแบบ ศนย EIC แหงแรกกอตงขนในป ค.ศ.1995 ในชมชน Santa Marta, Rio de Janeiro จน ถงปจจบนนโครงการ CDI มศนย EIC ทด าเนนการมากกวา 150 แหง ตลอดทงส านกงานเขตใน 14 รฐของบราซล นอกจากนในตางประเทศ โครงการ CDI ยงมกจกรรมในประเทศตาง ๆ เชน ประเทศญป น โคลมเบย อรกวย และเมกซโก เปนตน รปแบบในการด าเนนงานเชนนไดรบการพสจนแลววา สามารถเปนตนแบบภายใตสภาวการณทคลายกน โดยมความโนมเอยงตอกลมเปาหมายทเปนเยาวชนทดอยโอกาสในสงคมเมอง ดงนนรปแบบการด าเนนงานแบบนอาจไมเหมาะสมส าหรบเขตชนบท ซงจะตองมปญหาททาทายแตกตางกนออกไป การจดตงศนยตามโครงการ CDI แหงใหมนนตองการใหชมชนแสดงการเตรยมพรอมเกยวกบองคกร รวมถงการเชอมโยงกบภาคเอกชนและสถาบนอน ๆ ภายในชมชน และแหลงเงนทนของตนเอง 2. แหลงทนสนบสนน โครงการ CDI ไดรบแหลงเงนทนส าหรบโครงการตาง ๆ ผานรฐบาล และหนวยธรกจ และหาทนจากหนวยงานระดบประเทศและตางประเทศ เชน Brazilian Development Bank (BNDES), Micro soft, Xerox, Exxon, Starmedia Foundation, IBM, AVINA Foundation และอน ๆ รายไดอกสวนหนงมาจากการเกบคาเลาเรยนจากผ เขาอบรมในหลกสตรตาง ๆ ของศนยฯ ซงท าใหมรายไดพอ เพยงกบการด าเนนกจกรรม การบ ารงรกษา การบรหารจดการศนย ฯลฯ 2.7.6 ประเทศแอฟรกาใต ในแอฟรกาใตมการกอตง telecentre จ านวน 81 แหง ในพนทตาง ๆ (ศนยวจยการจด การความรการสอสารและพฒนา. 2552: 63-65)

99

รปแบบการบรหารจดการ: แตละ Telecentre ด าเนนการโดยเจาหนาท 3 คน และท าผลก าไรไดเดอนละ 2,000 ZAR (166 ดอลลารสหรฐ) คดเปนเงนไทยประมาณ 6,000 บาท รายรบทไดจะเกบไวในธนาคาร และบรหารจดการโดยองคกรภาคประชาสงคม (SANCO: South African National Civic Organization) โดยเงนบางสวนจะน ามาลงทนในเรองของอปกรณ เชน กลองถายรป ซงจะท าให telecentre สามารถใหบรการไดมากกวาเดม เทคโนโลย ICT ทใช: ในแตละ Telecentre จะประกอบไปดวย คอมพวเตอร ปรนเตอร เครองสงเอกสาร โทรศพท เครองสแกน ชดโทรทศน และเครองบนทกภาพ วดโอ การใหบรการทศนยฯ: มอยหลายวตถประสงคดวยกน เชนเพอเหตผลทางสงคมและสขภาพ เพอการศกษาและการฝกอบรม เพอขอมลทางธรกจและรฐบาล เพอการจางงาน การอบรมคอมพวเตอร บรการงานศพ และขาวในทองถน เปนตน การใหบรการแกชมชนสวนใหญจะเปนบรการพนฐาน เชน โทรศพท การถายเอกสาร การพมพ การท างานในระบบ word processing เชน ใน Botlokwa การถายเอกสารเปนบรการทถกใชโดยลกคาบอยทสด (49.1%) ตามดวยโทรศพท (28.3%) การใชคอมพวเตอร (11.3%) และการพมพงาน (9.4%) ใน Phalala รปแบบการใชจะแตกตางออกไป สวนใหญจะใชบรการโทรศพทมากทสด (43.8%) และถายเอกสาร (14.6%) การใชคอมพวเตอรและการพมพงานไมคอยเปนทนยม และมผ ตองการใชบรการเพยง (6.3%) เปนตน ใน Mankweng ศนยฯ ถกใชเพอบรการในเรองของการพมพงานส าหรบนกเรยน และเพอเตรยม resumes นอกจากนศนยยงใหความชวยเหลอครในการออกแบบก าหนดการของโรงเรยน และชวยสมาชกชมชนในการออกแบบนามบตร การดอวยพร และโปรแกรมส าหรบงานแตงงาน งานศพ งานเลยง และพธตาง ๆ ส าหรบศนยในเมอง Phalala ไดพฒนาการบรการไปมากกวา Telecentre อน โดยมการบรการไปรษณย และพนกงานของ Telecentre มสวนรวมในการใหบรการขอมลมากขน เนองจากไมมหนงสอพมพทองถนหรอสถานวทย โดยทมทมผ น าคอ พนกงานของ Telecentre ไดท าการจดท าหนงสอพมพฉบบแรกส าหรบในพนท จากการทไดศกษาเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชนในตางประเทศ ท าใหผวจยไดทราบถงรปแบบการบรหารจดการ การใหบรการเทคโนโลย ICT ทใช ปจจยทท าใหศนยการเรยนร ICT ชมชน ยงยน รวมไปถงอปสรรคการด าเนนงาน ซงผวจยคดวาสามารถน าความรทไดน มาปรบประยกตใชกบศนยการเรยนร ICT ชมชนในประเทศไทย เพอใหเกดประโยชนสงสดในการพฒนาศกยภาพการเรยนร การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร รวมไปถงการเขาถงการพฒนาชมชน

100

2.8 แนวทางการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนใหยงยน แนวทางการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนใหยงยนนน เราควรมแนวทางในการคด เลอกชมชนทมความพรอมในการจดตงและบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน โดยด าเนนการเปน 2 ขนตอน ดงน (ศนยวจยการจด การความรการสอสารและพฒนา. 2552: 148-154) ขนตอนท 1 การประเมนเอกสาร โดยใชเกณฑ “ความเปนชมชนเขมแขง” เปนเกณฑขนตน เพอใหไดชมชนทมความพรอมทจะบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชนตอไปได รวมทงความพรอมดานกายภาพ เชน สาธารณปโภค สถานทตง สงอ านวยความสะดวก การบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน เจาหนาทและบคลากร งบประมาณ ทรพยากรตาง ๆ และทนเดมหรอภมปญญาทองถน เปนตน ขนตอนท 2 การประเมนเชงประจกษ ดวยการลงส ารวจพนท ซงจ าเปนตองอาศยผ เชยวชาญในแตละดานทเกยวของ (cross function team) เชน ดานการสอสารและการพฒนา ดานการพฒนาชมชนและภมปญญาทองถน ดาน ICT เปนตน ตามเกณฑชวดความยงยนของศนยการเรยนร ICT ชมชน 2 ดาน คอ 1) เกณฑการคดเลอกดานฐานชมชน ประกอบดวยการพจารณาประเดนหลก ๆ ดงน 1. อาชพ: การประกอบอาชพของคนในชมชนโดยภาพรวม ทงอาชพหลกและอาชพเสรม 2. ภมปญญา: การน าองคความรทสงสมและประยกตจากบรบทของชมชนมาใชในการ ด ารงชวต ไดแก เกษตรกรรม อตสาหกรรม หตถกรรม การแพทยแผนไทย การจดการทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม กองทนและธรกจชมชน ศลปกรรม ภาษาและวรรณกรรม ปรชญา ศาสนา และประเพณ โภชนาการ เปนตน 3. ทรพยากรบคคล: ทรพยากรบคคล และองคกรหลกในชมชนทงกลมผน าทางการ ผน าตามธรรมชาต และผ รในชมชน 4. ทนเดมทางสงคมและทรพยากรธรรมชาต: ทรพยากรธรรมชาต ความมงคงอดมสมบรณของสภาพเศรษฐกจและสงคมในชมชน 5. การรวมกลม: การรวมตวและจดตงกลมตาง ๆ ในชมชน ทงทมการจดทะเบยน หรอไมมการจดทะเบยน ซงมการก าหนดเปาหมายของกลม และด าเนนกจกรรมอยางตอเนอง 6. เครอขายของชมชน: เครอขายความรวมมอ และการด าเนนการรวมกนของชมชนกบกลมหนวยงาน องคกรภาคตาง ๆ ทงทอยในชมชนเองและนอกชมชน เพอใหเกดการพงพาอาศย ชวยเหลอและรวมมอกน

101

7. การมสอและใชประโยชนจากสอในชมชน: การมสอทใชตดตอสอสารกนภายในชมชน และสอสารระหวางชมชนกบภายนอก ทงสอบคคล สอดจตอล และสอสารมวลชน รวมถงการน าสอทมมาใชประโยชนในการประชาสมพนธ เผยแพร และใหความร ขอมลขาวสารแกชมชนอยางทวถง 8. การวเคราะหจดแขง จดออนของชมชนจากชมชนเอง : การวเคราะหสภาพชมชน ดวยการระบ อธบายจดเดน ความภาคภมใจของชมชน สภาพปญหา เปาหมายในการพฒนาและบรหารจดการชมชนทชดเจน เพอใหเกดการรจกตนเอง และพฒนาตนเองอยางถกจด 2) เกณฑการคดเลอกดานความสามารถในการบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน ประกอบดวยการพจารณาประเดนหลกทใชเปนเกณฑในการพจารณาคดเลอกชมชนทจะเปนเจาของศนยการเรยนร ICT ชมชน เรยงตามล าดบความส าคญ ดงน 1. สถานทตงศนยการเรยนร ICT ชมชน: ประกอบดวย 1) สถานทจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน หมายถง สถานทจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนหนวยงานทมผ รบผดชอบดแล และประชาชนทกกลมสามารถเขาถงเพอใชบรการไดอยางสะดวกปลอดภย เปนหนวยงานทชมชนใหการยอมรบและใหความรวมมอ 2) สถานทจดตงหองคอมพวเตอร หมายถง อาคารสถานท ชน ระบบระบายอากาศ ขนาดของหองมความเหมาะสมกบขนาดของศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนหองทประชาชนเขาไปใชบรการไดสะดวก ปลอดภย มสภาพหองเหมาะสมกบการตดตงคอมพวเตอร 2. คณะกรรมการและผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน ในประเดนวสยทศน จ านวน ความรวมมอ: การจดตงคณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชน รวมถงการจดบคลากรผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน ทมความร ความสามารถ และความเหมาะสม และจตส านกสาธารณะ รวมถงการน าระบบอาสาสมครมาใชเพอใหเยาวชนมสวนรวมและเกดการพฒนาทกษะดานไอซท 3. หนวยงานหลกทรบผดชอบ: ความพรอมในดานวสยทศน และความสามารถในการบรหารจดการ การใชประโยชนของศนยการเรยนร ICT ชมชนของผบรหาร และบคลากรในหนวยงานทขอจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน 4. หนวยงานสนบสนน: องคกรภาคตาง ๆ ทเขามามสวนรวมในการบรหารจดการ ดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน ทงในแงของความชวยเหลอ ความรวมมอ และการประสานงาน เพอใหชมชนสามารถพงพาตนเองได เชน การสนบสนนดานงบประมาณ บคลากร การประชาสมพนธ เปนตน 5. การวางแผนบรหารจดการศนยแบบพงพาตนเอง: ประกอบดวย 1) คาบรการ หมายถง คาบรการในกจกรรมตาง ๆ ทศนยการเรยนร ICT ชมชนใหบรการแกชมชน 2) การประชาสมพนธ หมายถง การวางแผนการใชประโยชนจากสอในชมชน เพอการประชาสมพนธใหคนในชมชนและภาย นอกไดรจกศนยการเรยนร ICT ชมชน และเขามาใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT ชมชน 3) กลม

102

เปาหมาย หมายถง การระบกลมผ ใชบรการทครอบคลมคนทกกลมในชมชน 4) งบประมาณ หมายถง การวางแผนการบรหารจดการคาใชจายของศนยการเรยนร ICT ชมชน ทงรายไดและรายจายของศนยการเรยนร ICT ชมชน 5) กจกรรมทใหบรการ หมายถง กจกรรมทวางแผนจะด าเนนการโดยการใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT ชมชนไดอยางเตมท เชน การสบคนทางอนเทอรเนต การอบรมคอมพวเตอร การท านามบตร การออกแบบโลโกผลตภณฑชมชน การสรางเวบไซตของชมชน การคาขายผานอนเทอรเนต เปนตน 6. ผลการวเคราะห SWOT: ไดแกการวเคราะห 1) จดแขง (Strengths) หมายถง จดเดนของชมชนในแงของความสามารถในการบรหารจดการแบบมสวนรวม มเครอขาย มกลมเปาหมาย และแผนการบรหารจดการอยางชดเจน 2) จดออน (Weaknesses) หมายถง จดออนของชมชนทจะสงผลตอการบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชนเพอใหเกดการยงยน 3) โอกาส (Opportunities) หมายถง โอกาสทชมชนจะสามารถพฒนาการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน โอกาสทจะขยายกจกรรมการใหบรการ กลมเปาหมายทจะใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT ชมชน 4) ความเสยง (Threats) หมายถง โอกาสทศนยการเรยนร ICT ชมชนจะประสบความลมเหลวในการใหบรการแกกลมเปาหมาย 7. มแผนประกนความเสยง: การคดวางแผนเพอรบประกนผลการด าเนนงาน เพอเปนแผนในการเตรยมรบกบสถานการณ ในกรณทชมชนไมสามารถใหบรการแกประชาชนในชมชนไดตามวตถประสงคของการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน 3. ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน 3.1 ประวตชมชนบานโคกกระทอน (โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง) บานโคกกระทอน มชอเดมวาบานหวโคก อยในเขตการปกครองของหมท 6 ต าบลหาดนางแกว อ าเภอกบนทรบร จงหวดปราจนบร มนางแกว วงษศร เปนผ ใหญบานคนแรก และมนายโถม ดาวเรอง เปนผใหญบานคนท 2 พ.ศ.2502 มการแบงแยกต าบลลาดตะเคยนออกจากต าบลหาดนางแกว จงท าใหบานหวโคกมาอยในเขตการปกครองของต าบลลาดตะเคยน หม ท 1 ต าบลลาดตะเคยน มนายทา กลาหาญ เปนผใหญบานหมท 1 และก านนต าบลลาดตะเคยน พ.ศ.2522 ไดมการขอแบงแยกหมบานหวโคก หมท 1 เปนหมบานโคกกระทอน หมท 10 ต าบลลาดตะเคยน อ าเภอกบนทรบร จงหวดปราจนบร มนายปณพงษ ไชยปา เปนผ ใหญบานคนแรก ตงแตป พ.ศ.2522-2526 และมนายฉลอง บรษภาพเปนผใหญบานคนตอมาตงแตป พ.ศ. 2526-2551

103

ปจจบนบานโคกกระทอน หมท 10 ต าบลลาดตะเคยน มครวเรอน 242 ครวเรอนมประชากรทงสน 740 คน มนายถวล โมกศกด เปนผใหญบาน มโรงเรยนในหมบาน 2 โรงเรยน ไดแก 1. โรงเรยนบานโคกกระทอน เปดสอนระดบอนบาลถงชนประถมศกษาปท 6 2. โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง เปดสอนระดบชนมธยมศกษาปท 1 ถงมธยมศกษาปท 6 ประชากรสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม มกลมอาชพของประชาชน 6 กลม ไดแก - กลมเกษตรกรผ เลยงสตวลาดตะเคยน (ผอนรกษควายไทย) - กลมผ เลยงโคนมเฉลมพระเกยรต - กลมผ เลยงโคเนอ - กลมผปลกพชผกสวนครวและท าสวนผลไม - กลมผปลกมนส าปะหลง - กลมผท านา - กลมท าหนศลาแลง นอกจากนในต าบลลาดตะเคยนยงมกลมผประกอบอาชพอน ๆ อก มผ ผลตสนคาโอทอป เชน การทอผาไหม การประดษฐเครองใชจากเศษวสด การจกสานตะกรา การท าน าสมนไพร และผลต ภณฑจากสมนไพร เปนตน 3.2 ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน (โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง)

ตงอยทโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง หมท 10 ต าบลลาดตะเคยน อ าเภอกบนทรบร จงหวดปราจนบร ไดรบการส ารวจจากการลงพนทของกระทรวงเทคโนโลยและการสอสารรวมกบสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง เมอวนท 2 เมษายน 2552 โดยไดรบการพจารณาผานเกณฑการประเมนจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนไดรบการตดตงเครองคอมพวเตอร จ านวน 21 เครอง เพอเปนศนยการเรยนรของชมชนบานโคกกระทอน เมอวนท 1 มถนายน 2552 และไดด าเนนการใหบรการแกชมชน นกเรยนในเขตและนอกเขตบรการ รายละเอยดเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน 1. สถานทจดตงศนย คอ โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง อาคาร 3 เปนหอง ICT ขนาด10.4X12X2.9 เมตร มชมชนขนาดหลงคาเรอน 242 ครวเรอน มประชากรทงสน 740 คน มโรงเรยนในชมชนบานโคกกระทอน 2 โรงเรยน คอ โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง (ม.1-ม.6) และโรงเรยนบานโคกกระทอน (อนบาล-ป.6) ทจะใชบรการจ านวน 500 คน ชมชนเปนสงคมเกษตรกรรม บานเรอนอยหางไกลกน และหางไกลจากตวเมองไมมบรการอนเทอรเนต ดงนนการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนในครงนจงเปนโอกาสอนดทท าใหประชาชนเขาถงขอมลขาวสาร

104

2. เจาหนาททใหบรการหลกและรบผดชอบคอ 2.1 นายบญวชญ สมนา ครโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง 2.2 นายดษฐพล พนธพช ตวแทนชมชน และอาสาสมครเยาวชนทสนใจ นกเรยน มาชวยดแลรบผดชอบศนย โดยไดเขารวมฝกอบรมสมมนาตามหลกสตรของกระทรวงเทคโนโลยและการสอสาร เ มอวนท 1-14 พฤษภาคม 2552 ณ สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง 3. การบรหารจดการ หนวยงานทรบผดชอบในเรองการบรหารจดการและงบประมาณไดแก 3.1 โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง 3.2 คณะกรรมการบรหารศนยฯ จ านวน 15 คน มนายพศษฐ กณหาร เปนประธาน และนายสมบรณ พนธพช ผอ านวยการโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารงเปนเลขานการ 3.3 องคการบรหารสวนต าบลลาดตะเคยน โดยมแผนการฝกอบรมใหกบเจาหนาท ผ น าชมชน ประชาชน หนวยงานทงภาครฐและเอกชนทสนใจ เวลาเปดใหบรการ วนจนทร-ศกร เวลา 08.00 น - 19.00 น. วนเสาร-อาทตย เวลา 08.00 น.- 17.00 น. 4. ความพรอมของภมปญญาและอาชพในชมชน เนองจากชมชนต าบลลาดตะเคยนมภมปญญาและกลมอาชพทหลากหลาย ดงนนการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน จะท าใหชมชนจะน าเสนอขอมลผานเวบไซตเพอเผยแพรประชาสมพนธชมชน ไดแก กลมผ เลยงสตวต าบลลาดตะเคยน กลมผ เลยงโคนม ศนยอนรกษควายไทย และสนคาโอทอปตางๆ เชน ผาไหม การประดษฐปลาจากเศษวสด ฯลฯ การจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน (โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง) จะเกดประโยชนแกชมชน ดงน 1.ท าใหเกดแหลงเรยนรดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของชมชน ท าใหประชาชนในชมชนมความรความเขาใจในการใช ICT 2.ประชาชนในชมชนสามารถใช ICT เปนเครองมอในการสงเสรมรายไดของชมชน 3.นกเรยน นกศกษาในชมชนมแหลงศกษา คนควา และเขาถงขอมลสารสนเทศในดานตาง ๆ 4.ชมชนเกดสงคม IT ทมคอมพวเตอรเปนสอกลางในการลดชองวางระหวางวยของคนใน ชมชน 5.เปนแหลงขอมลทท าใหชมชนทนตอเหตการณ เกดการเรยนรไดกาวทนโลก

105

4. งานวจยทเกยวของ 4.1 งานวจยในประเทศ ผวจยไดศกษางานวจยทเกยวของกบเรอง การศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ซงเปนงานวจยในประเทศ มดงน กานดา พทธรกษา (2539: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรองการพฒนารปแบบศนยวทยาการในโรงเรยนโครงการน ารองศนยพฒนาอจฉรยภาพเดกและเยาวชน ผลจากการวจยปรากฏวา รปแบบศนยวทยาการทผ เชยวชาญมความเหนวาเหมาะสมสอดคลองกนมองคประกอบ 3 ดาน คอ 1) แนวคดในการพฒนารปแบบศนยวทยาการ เนนการจดเพอสนบสนนการเรยนรของนกเรยน ประยกตนวตกรรมทางการศกษาใหสนองความแตกตางระหวางบคคล ฝกใหนกเรยนมทกษะในการแสวงหาความร และไดรบประสบการณทหลากหลายจากการเรยนร 2) การด าเนนงานศนยวทยาการ เปนการประสานงานกบฝายตาง ๆ ของโรงเรยน โดยมหวหนาศนยวทยาการท าหนาทบรหารงานไดอยางมประสทธภาพ มคณลกษณะความเปนผน า มมนษยสมพนธ มความรความสามารถดานการพฒนาอจฉรยภาพเดกและเยาวชน และความสามารถดานเทคโนโลยการศกษา มบคลากรประจ าศนยวทยา การท าหนาทใหค าแนะน า แกคร นกเรยน ใหบรการสอทมประสทธภาพ ทนสมย มความยดหยนและหลากหลาย ท าโครงการขออนมตงบประมาณคาใชจายลวงหนา และของบประมาณใหเพยงพอในการด าเนนงานของศนยวทยาการ 3) การจดรปแบบศนยวทยาการ มระบบการตดตอสอสารสะดวก รวดเรว อยบรเวณศนยกลางอาคารเรยนตาง ๆ มสภาพแวดลอมรมรน เนอทและขนาดของหองกวางพอกบจ านวนนกเรยนและสอ จดโดยอาศยสอทฤษฎสอประสม มการจดมมความรตามกลมประสบการณ ประเมนผลการปฏบตงาน และประชาสมพนธอยางสม าเสมอ มงคล ภม (2551: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรองสภาพการด าเนนงานพฒนาแหลงเรยนรของสถานศกษา สงกดส านกงานพนทการศกษาหนองคาย เขต 1 ผลการวจย พบวา สถานศกษา สงกดส านกงานพนทการศกษาหนองคาย เขต 1 มการพฒนาแหลงเรยนรโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณารายดาน พบวา อยในระดบมาก 3 ดาน ไดแก ดานการพฒนาอาคารสถานทและสภาพแวด ลอม ดานการพฒนากจกรรมทสงเสรมการใชแหลงเรยนร ดานการพฒนาบคลากรเพอสงเสรมการจดและใชแหลงเรยนร สวนแนวทางการเพมประสทธภาพการด าเนนงานพฒนาแหลงเรยนร คอ ควร สนบสนนงบประมาณ พฒนาระบบเทคโนโลยแกสถานศกษาอยางพอเพยง ควรสงเสรมสนบสนนใหครพฒนาแหลงเรยนรโดยใชกระบวนการวจยเพอการพฒนาอยางจรงจง ควรจดประชมเชงปฏบตการ อบรมสมมนา ศกษาดงานดานการพฒนาแหลงเรยนร เพอเพมพนความร ทกษะ และประสบการณครในการจดและใชแหลงเรยนรอยางหลากหลายและตอเนอง และควรรวมมอกบสถานศกษาอน เพอใชประโยชนจากแหลงเรยนร ทงภายในและภายนอกสถานศกษารวมกนตามความเหมาะสม รวมทงควร

106

ระดมทรพยากรทงจากหนวยงานภาครฐ เอกชน และชมชน เพอน ามาใชพฒนาแหลงการเรยนรทมคณคาใหแกผ เรยน รงรอง ด ารงวฒ (2547: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรองแนวทางการจดการศนยวทยบรการเพอสงเสรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของโรงเรยนชวงชนท 3-4 ทเขารวมโครงการศนยวทยบรการในกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา 1) ดานบคลากร คดเลอกบคลากรทมคณสมบตดานไอซท มการพรรณนางาน ก าหนดตวชวด ก าหนดมาตรฐานในการปฏบตงาน มระบบการประเมนผลทสอดคลองกบเปาหมายคณภาพ สนบสนนใหบคลากรเขารบการฝกอบรม 2) ดานงบประมาณ รายไดจากการรบบรจาค จดกจกรรมการกศล จดฝกอบรม มการควบคมตรวจสอบการใชงบประมาณ 3) ดานวสดอปกรณและสถานท อปกรณทใชมประสทธภาพ มสงอ านวยความสะดวก แตงตงคณะ กรรมการจดหาอปกรณ ซอฟตแวร ขยายระบบเครอขาย สนบสนนสงเสรมใหมการผลตสอไอซท 4) ดานบรการ บรการผลตสอการสอน บรการใหค าปรกษา บรการดานการฝกอบรม บรการประชม สมมนา 5) การบรหารจดการตามแนวคดบรหารแบบมงคณภาพทงองคการ ส ารวจความตองการ วางแผน ก าหนดเปาหมายคณภาพ นโยบาย ทกคนมสวนรวมในการด าเนนงาน ชมชนมสวนรวมในการจดการ มหลกฐานการปฏบตงาน ศกษาสาเหตทไมเปนไปตามเปาหมายแลวปรบปรงแกไข ศรณยธร ศศธนากรแกว (2547: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรองการรบรและการยอมรบศนย บรการสารสนเทศชมชนในชมชนชนบทไทย ผลการวจยพบวาผ ใชบรการสวนใหญเปนนกเรยน นก ศกษาใชบรการศนยฯเพอการคนควาขอมลท ารายงาน ผ ไมใชบรการสวนใหญประกอบอาชพรบจาง มรายไดนอย และการศกษาต า ไมมความจ าเปนในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ผลการวเคราะหความ สมพนธโครงสรางเชงเสน พบวา ตวแปรสาเหตทมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการใชศนย มอทธพลทางบวกทกคา คอ การรบรความสามารถของตนในการใชคอมพวเตอร เจตนาเชงพฤตกรรม และการรบรประโยชน สวนตวแปรการรบรความสามารถของตนในการใชคอมพวเตอร การรบรประโยชน ความงายในการใช และความเขากนได มอทธพลทางตรงตอตวแปรเจตนาเชงพฤตกรรม พฤตกรรมการใชศนยฯ นอกจากการใชทางตรงแลว มการใชทางออมผานวทยชมชน ผานเจาหนาทผ มบทบาทถายทอดขอมลสชมชน (facilitator) การเรยนกศน. และกจกรรมอน ๆ สนย มหาอมพรพฤกษ (2540: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรองการศกษาแนวทางจดตงศนยการเรยนรในชมชน เขตบางกะป กรงเทพมหานคร ผลการวจยสรปไดดงน 1) ควรใชอาคารของศาลาประชาคมทมอยแลว ปรบมาเปนศนยการเรยนรของชมชน 2) สอและวสดอปกรณทควรจดหาส าหรบศนยการเรยนร ไดแก หนงสอพมพ วารสาร หนงสออน ๆ เพอจดท าหองสมดและควรมมมหนงสอส าหรบเดก สวนอปกรณและเครองอ านวยความสะดวกอน ๆ ทควรม ไดแก อปกรณฝกวชาชพ เครองคอมพวเตอร เครองขยายเสยง พดลม ฯลฯ 3) อาคารสถานทควรจดเปนหองโลง ๆ ไมควรกนเปนหองท

107

ถาวร โดยจดเปนมมตาง ๆ และสามารถปรบใชส าหรบกจกรรมตาง ๆ ได 4) ควรมการประสานงานกบกรรมการชมชน และจดโครงการนอยในแผนพฒนาของคณะกรรมการชมชน 5) กจกรรมทควรจดในศนยการเรยนร ไดแก การฝกอบรมวชาชพส าหรบกลมแมบานและเยาวชน การอบรมความรทวไป การใหขอมลขาวสารทเปนประโยชน ฯลฯ 6) ควรมคณะกรรมการด าเนนงานซงเปนสมาชกในชมชน โดยมเจาหนาทเขตเปนกรรมการและเลขานการ 7) การใหบรการของศนยการเรยนร ควรมการประชา สมพนธแกสมาชกอยางสม าเสมอ มการก าหนดระเบยบปฏบตอยางชดเจน และเปดโอกาสใหคนภาย นอกชมชนมาใชบรการได 8) งบประมาณตองอาศยความรวมมอจากชมชน และขอความสนบสนนจากส านกงานเขต และหนวยงานเอกชนอนตอไป 9) ส านกงานเขตชวยเหลอศนยการเรยนรได ในเรองการจดหาวทยากรมาใหความร การฝกอบรมวชาชพ จดงบประมาณปรบปรงศาลาประชาคม ใหค า แนะน าและประสานงาน 10) ปญหาและอปสรรคส าคญในการจดตงศนยการเรยนร อยทความรวมมอของสมาชกในชมชน 4.2 งานวจยในตางประเทศ ผวจยไดศกษางานวจยทเกยวของกบเรอง การศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ซงเปนงานวจยในประเทศ มดงน อารเธอร (Arthur. 1995: 3961-A) ไดวจยเกยวกบการจดโครงสรางโรงเรยนมธยมศกษาตอน ตนใหเปนศนยการเรยน โดยยดชมชนเปนหลก: กรณศกษาการมสวนรวมขององคกรสาธารณะ ผลการ วจยไดแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนท 1 เกยวกบแรงจงใจสาธารณะทเขาไปมสวนรวมในการจดการ ศกษา เชน แรงจงใจทมสวนเกยวกบการมสวนรวมรบผดชอบในการบรหารโรงเรยน สวนท 2 เนนการท างานรวมกบหลายฝาย และปรบปรงโครงสรางของโรงเรยน เชน การใหบรการสงอ านวยความสะดวก การจดบรหารแบบหนสวน จะตองใชเวลานานจงจะสามารถเปรยบโครงสรางได การท างานตองไดรบความรวมมอจากหลายฝาย จงจะเกดความเขมแขง และสามารถปรบปรงโครงสรางได กรร (Gurr. 2006: Abstract) ไดศกษาวจยเรอง ผลกระทบดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารตอการท างานและการใชชวตทเปนทงผบรโภคและผสรางความรในศตวรรษท 21 โดยใชศกยภาพของเทคโนโลยสารสนเทศอยางเตมทในการพฒนาการเรยนการสอน 3 ดาน คอการบรการสารสนเทศ การสอสารระหวางครและนกเรยนทงในและนอกโรงเรยน และการสรางและการใชความรการปรบทกษะ สอการเรยนร และแหลงสารสนเทศ ผลการวจยพบวา ปจจยทก าหนดความส าเรจ คอ1) ดานนกเรยน คอ การมความรเรองเทคโนโลยสารสนเทศ เพอใชในการท างาน และการเรยนรตลอดชวต แสวงหาแนวทางจดการศกษาและการวดผลการเรยน การเพมเตมโอกาส และโอกาสทเสมอภาคในการใชประโยชนจากสารสนเทศ กระตนใหนกเรยนมวสยทศนและความเขาใจระดบโลก สงเสรมใหนกเรยนสามารถเรยนรไดจากเนอหาทขามพนจากภายในหองเรยน 2) ดานผบรหารสถานศกษาและคร

108

คอ การพฒนากลยทธซงใหความส าคญตอระยะเวลาชวงตาง ๆ ในการยอมรบเทคโนโลยสารสนเทศของครและผ ทเกยวของ คณภาพของภาวะผน าและวสยทศนของผจดระบบการศกษาและผน าโรง เรยน ซงเปนทงผใชเทคโนโลย ผจดสรรทรพยากรตาง ๆ ผน าประชาชน และผน าการเปลยนแปลง การมโอกาสไดรบการพฒนาวชาชพของตนในเวลาอนเหมาะสม โดยโครงการพฒนาวชาชพเหลานจะตองสามารถตอบสนองตอความตองการในการพฒนาวชาชพและการเรยนรทหลากหลายของผบรหารและเจาหนาทของโรงเรยน นอกจากนการเรยนรตลอดชพโดยกระบวนการพฒนาวชาชพควรเปนสวนหนงของงาน กลยทธในการบรหารดานเทคนคและการสนบสนนแกคร การตระหนกถงบทบาทใหมทเพมขนของผ เชยวชาญและผ ทเกยวของอน ๆ ในการท างานเปนทมรวมกบคร การออกแบบโครงการการศกษาส าหรบครขนใหมซงรวมถงหลกสตรวชาชพครในมหาวทยาลย เพอใหครมความพรอมตอสงคมสารสนเทศ และไดน าเสนออปสรรคส าคญของครในการยอมรบเทคโนโลยคอ อาย ภาระงาน ขดจ ากดเรองเวลา และการขาดโอกาสในการใชเทคโนโลย 3) ดานโครงสรางพนฐาน ความสามารถของโรงเรยนและนกเรยนในการเขาถงโครงขายโทรคมนาคมทมความเรวสงขนเรอย ๆ การมโครงสรางพนฐานทเชอถอได มราคาเหมาะสม และสามารถใชงานไดอยางตอเนอง จอรจ (Jorge. 2002: Abstract) ไดท าวจยเรอง “ศนยเทเลเซนเตอรส าหรบการเรยนรทวโลก: นโยบายทางเลอกส าหรบเพศ” กลาววา ผ ทมหนาทส าหรบการตงนโยบายและขอก าหนดตางๆ ควรเสนอให “ศนยเทเลเซนเตอร” เปนสถานทในการใหบรการเกยวกบการตดตอสอสารในพนททอยหาง ไกล ยงไปกวานนผ ทมหนาทส าหรบการตงนโยบายควรก าหนดโครงการพฒนาเพอปรบปรงและใหการสนบสนนอยางตอเนอง ส าหรบผหญงทอยในประเทศก าลงพฒนาไดใหความเหนวา ศนย เทเลเซนเตอรมประโยชนตอพวกเขา ซงหากมการประชาสมพนธเกยวกบศนยเทเลเซนเตอรมากขนกเปนการสนบสนนเปดโอกาสใหกบพวกเขาส าหรบการตดตอสอสาร อยางไรกตามศนยเทเลเซนเตอรยงไมเปนความคดทดนกส าหรบประเทศทยงไมพฒนา เนองจากยงมการตอตานจากบางกลมเกยวกบการตดตอสอสารทวโลก เพราะเลงเหนวาอาจมการคกคามจากตางชาต หรอการเขามายงประเทศตนอาจเปนการท าลายวฒนธรรมของชาตได ซงค (Singh. 2005: Abstract) ไดท าวจยเรอง “ระบบการศกษาในการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร” ไดท าวจยโดยพบวาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารถอเปนสงทดส าหรบสาธารณะ โดยเฉพาะเรองของการศกษาและการพฒนาอยางยงยน โดยผวจยไดกลาววาการเปลยนแปลงจากระบบหองเรยนเปนศนยกลาง กลายเปนนกเรยนเปนศนยกลาง เปนการเปลยนแปลงทประสบความลมเหลวเนองจากมขอจ ากดหลายอยาง ซงสงทส าคญคอ ระบบการเรยนการสอนแบบ เดมท าใหไมสามารถเปลยนแปลงเปนระบบใหมได ดงนนผวจยจงเชอมนวาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร จะเปนประโยชนส าหรบการสรางการศกษาระบบใหม อกทงจะชวยใหชมชนสามารถ

109

พฒนาไดอยางยงยน โดยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทดจะตองกลายเปนแหลงศนยกลางการเรยนรของชมชนเพอเสรมสรางความรและการเขาถงระบบการศกษาได อกทงตองท าให ชมชนมองเหนวาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนสงทมประโยชน เปรยบเสมอนโรงเรยนททกคนสามารถเขาไปใชบรการคนหาความรได จากการศกษาเอกสารงานวจยทงในและตางประเทศ พบวา งานวจยสวนใหญเปนงานวจยทเกยวของกบศนยการเรยนรชมชน ศนยวทยบรการ ศนยเทเลเซนเตอร ฯลฯ แตยงไมพบงานวจยทเกยว ของกบศนยการเรยนร ICT ชมชนโดยตรง อยางไรกตามผ วจยมความเหนวาศนยฯ ตาง ๆ ดงกลาว รวมถงศนยการเรยนร ICT ชมชน ซงจดเปนหนวยงานทใหบรการ และสนบสนนงานทางดานการศกษา ควรมหลกการบรหารจดการ เพอใหการด าเนนงานสามารถบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ ดงนนผวจยจงไดน าความรทไดจากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของมาเปนแนวทางในการวจย รวมไปถงการสรางเครองมอในการวจยครงน เพอใหไดขอมลตาง ๆ ทจ าเปนตอการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยผวจยไดศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยใชปจจยหลกของการบรหาร 4M ไดแก Man (บคลากรหรอคน) Money (เงนหรองบประมาณ) Materials (วสดและอปกรณ) Management (การบรหารจดการ) เพอใชเปนแนวทางในการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบรใหด าเนนตอไปไดอยางมประสทธภาพ และอยยงยนคกบชมชนตอไป

110

บทท 3 วธด าเนนการวจย

ในการท าวจยครงน ผวจยไดด าเนนการตามขนตอนดงน 1. การก าหนดประชากรและกลมตวอยาง 2. การสรางเครองมอทใชในการวจย 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การจดกระท าและการวเคราะหขอมล 1. การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 1. ประชากรทใชในการวจย กลมท 1 ผ ใหบรการ ประกอบดวย คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร จ านวน 15 คน โดยผ วจยใชประชากรทงหมดในการท าวจย กลมท 2 ผ ใชบรการ เปนประชาชนทเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร จากสถตทผานมาในเวลา 1 ป (พ.ศ. 2552-2553) มประชาชนทใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน จ านวน 210 คน 2. กลมตวอยางทใชในการวจย ผ ใชบรการ เปนประชาชนทเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยใชวธการเลอกแบบเจาะจง ในชวงเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553 - เดอนมกราคม พ.ศ. 2554 เนองจากเปนชวงเปดภาคเรยน และมผ ใชบรการเขามาใชบรการมาก ไดกลมตวอยางจ านวน 120 คน 2. การสรางเครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงนแบงเปน 2 ประเภท 1. แบบสมภาษณ แบบมโครงสราง ส าหรบผ ใหบรการ ซงประกอบดวย คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนจ านวน 15 คน เพอศกษาความคดเหนเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจน

111

บร โดยใหมเนอหาครอบคลมทง 4 ดาน คอ ดานการบรหารการจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ โดยแบบสมภาษณแบงเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 เปนแบบสมภาษณเกยวกบขอมลทวไปของผ ใหบรการ ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ตอนท 2 เปนแบบสมภาษณเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารการจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ ตอนท 3 เปนแบบสมภาษณเกยวกบความคดเหนและขอเสนอแนะอน ๆ ทผ ใหบรการมตอศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร 2. แบบสอบถาม ส าหรบผ ใชบรการ ซงไดแก ประชาชนในพนททเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ในชวงเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553 - เดอนมกราคม พ.ศ. 2554 จ านวน 120 คน เพอศกษาความคดเหนเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ผวจยไดท าการสรางเครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม โดยศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของ แบบสอบถามแบงไดเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผ ใชบรการ ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check List) ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารการจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ แบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ตอนท 3 เปนแบบสอบถามปลายเปดเพอแสดงความคดเหน และขอเสนอแนะเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ขนตอนในการสรางแบบสมภาษณ ผวจยไดด าเนนการสรางเครองมอตามล าดบ ดงน

1. ศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของกบศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอเปนแนวทางในการสรางแบบสมภาษณ 2. สรางแบบสมภาษณ โดยก าหนดขอบเขตและเนอหาใหครอบคลม ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ ดานงบประมาณ ในสวนทเกยวของกบผใหบรการ

112

3. น าแบบสมภาษณทผ วจยสรางเสรจแลวเสนอตออาจารยทปรกษาสารนพนธเพอตรวจ สอบดานเนอหาและส านวนภาษาทใชในการสมภาษณ แลวน ามาปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของอาจารยทปรกษาสารนพนธ 4. น าแบบสมภาษณทแกไขเรยบรอยแลวเสนอตอผ เชยวชาญ 3 ทาน (รายชอผ เชยวชาญ ปรากฏในภาคผนวก ก) เพอพจารณาตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา (Content validity) โดยใชคาดชนความสอดคลอง (Index of Item-Objective Congruence: IOC) ซงขอค าถามมคา IOC อยระหวาง 0.6-1.0 5. น าแบบสมภาษณทไดรบการปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช (Try out) กบผ ใหบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโปรงใหญ ทไมไดเปนกลมตวอยาง จ านวน 3 คน เนองจากเปนศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงอยใน จ.ปราจนบร และตงอยในบรเวณโรงเรยนเชนเดยวกน เพอตรวจสอบความเขาใจในดานการใชภาษาของขอค าถาม และปรบปรงขอค าถามใหสมบรณยงขน 6. น าแบบสมภาษณไปใชกบคณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ขนตอนในการสรางแบบสอบถาม ผวจยไดด าเนนการสรางเครองมอตามล าดบ ดงน 1. ศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของกบศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอเปนแนวทางในการสรางแบบสอบถาม 2. สรางแบบสอบถาม โดยก าหนดขอบเขตและเนอหาใหครอบคลม ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ ดานงบประมาณ ในสวนทเกยวของกบผ ใชบรการ 3. น าแบบสอบถามทผ วจยสรางเสนอตออาจารยทปรกษาสารนพนธเพอตรวจสอบดานเนอหาและส านวนภาษาทใชในแบบสอบถาม แลวน ามาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาสารนพนธ 4. น าแบบสอบถามทแกไขเรยบรอยแลวไปเสนอตอผ เชยวชาญ 3 ทาน เพอพจารณาตรวจ สอบความเทยงตรงของเนอหา (Content validity) โดยใชคาดชนความสอดคลอง (Index of Item-Objective Congruence: IOC) ซงขอค าถามมคา IOC อยระหวาง 0.6-1.0 5. น าแบบสอบถามทไดรบการปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช (Try out) กบผ ใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโปรงใหญ ทไมไดเปนกลมตวอยาง จ านวน 30 คน เนองจากเปนศนยการเรยนร ICT ชมชนทตงอยใน จ.ปราจนบร และตงอยในบรเวณโรงเรยนเชนเดยวกน จากนนวเคราะหหาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถาม โดยใชคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach, 1990, pp. 202-204) ซงไดคาความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบเทากบ 0.88

113

6. จดท าแบบสอบถามฉบบสมบรณ และน าไปใชเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยาง 3. การเกบรวบรวมขอมล ผวจยด าเนนการเกบรวบรวมขอมลตามล าดบขนตอน ดงน 1. การเกบรวบรวมขอมลทเปนแบบสมภาษณ 1.1 ผ วจยน าหนงสอจากบณฑตวทยาลย เพอขอความรวมมอในการท าวจยจากคณะ กรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน บานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ในการตอบแบบสมภาษณ เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล 1.2 ผวจยเดนทางไปสมภาษณคณะกรรมการ และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร จ านวน 15 คน เพอเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง 2. การเกบรวบรวมขอมลทเปนแบบสอบถาม 2.1 ผ วจยไดเขาพนทเพอศกษาสภาพการด าเนนงาน และสภาพทว ๆ ไปของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร 2.2 ผวจยน าหนงสอจากบณฑตวทยาลย เพอขอความรวมมอในการท าวจยจากผ เขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ในการตอบแบบ สอบถาม เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล 2.3 แจกแบบสอบถามใหแกผ เขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ในชวงเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553 - เดอนมกราคม พ.ศ. 2554 รวมทงสนจ านวน 120 คน โดยจะนบเฉพาะประชาชนทเขามาใชบรการในครงแรก โดยไมนบประชาชนทมาใชซ า 4. การจดกระท าขอมลและการวเคราะหขอมล 4.1 ผวจยไดรวบรวมขอมลจากแบบสมภาษณ มาด าเนนการวเคราะห ดงน แบบสมภาษณตอนท 1, 2 และ 3 วเคราะหขอมลโดยการหาคาความถ รอยละ และสรปประเดนเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบ ประมาณ 4.2 ผวจยไดรวบรวมขอมลจากแบบสอบถามทไดรบคน มาด าเนนการวเคราะหดวยวธการทางสถตดงน 1. แบบสอบถามตอนท 1 วเคราะหขอมลโดยหาคาความถ และรอยละ 2. แบบสอบถามตอนท 2 ในสวนของแบบสอบถามทเปนแบบมาตราสวนประมาณคา

114

(Rating Scale) 5 ระดบ วเคราะหโดยหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) จากขอมลทง 4 ดาน ไดแก ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ ผวจยไดก าหนดเกณฑการใหคะแนนดงน 5 คะแนน หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบมากทสด 4 คะแนน หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบมาก 3 คะแนน หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบปานกลาง 2 คะแนน หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบนอย 1 คะแนน หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบนอยทสด เกณฑในการแปลความหมายความคดเหนเกยวกบสภาพ ปญหาของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยพจารณาคาเฉลยรายขอทหาไดตามเกณฑทก าหนดไว ดงน คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบมากทสด คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบมาก คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบปานกลาง คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบนอย คาเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบนอยทสด 3. แบบสอบถามตอนท 3 ในสวนของแบบสอบถามปลายเปด วเคราะหขอมลโดยการสรปประเดน 4. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

สถตพนฐาน ไดแก คารอยละ คาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน

115

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล การวจยครงนเปนการศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยผ วจยไดน าเสนอผลการวเคราะหขอมลตามล าดบตอไปน การน าเสนอผลการวเคราะหขอมล การศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ผวจยไดน าเสนอผลการวเคราะหขอมลออกเปน 2 ประเภท ดงน 1. ผลการวเคราะหขอมลผใหบรการ ผลการวเคราะหขอมลจากผ ใหบรการ ซงประกอบไปดวยคณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร จ านวน 15 คน น าเสนอเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 ผลการวเคราะหการสมภาษณขอมลทวไปของผใหบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ตอนท 2 ผลการวเคราะหการสมภาษณผ ใหบรการเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ

ตอนท 3 ผลการวเคราะหการสมภาษณผ ใหบรการเกยวกบความคดเหนและขอเสนอแนะสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ตอนท 1 ผลการวเคราะหการสมภาษณขอมลทวไปของผใหบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร การวเคราะหการสมภาษณขอมลทวไปของผ ใหบรการ ซงประกอบไปดวย คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร จ านวน 15 คน

116

ตาราง 2 จ านวนและรอยละของผใหบรการเกยวกบขอมลทวไป

ขอมลทวไป จ านวน (N=15) รอยละ

1. เพศ 1.1 ชาย 1.2 หญง

11 4

73.33 26.67

2. อาย 2.1 ไมเกน 30 ป 2.2 ระหวาง 31-45 ป 2.3 ระหวาง 46-60 ป 2.4 60 ปขนไป

1 6 3 5

6.67 40.00 20.00 33.33

3. ระดบการศกษา 3.1 ประถมศกษาตอนตน 3.2 ประถมศกษาตอนปลาย 3.3 มธยมศกษาตอนตน 3.4 มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. 3.5 อนปรญญา, ปวส. 3.6 ปรญญาตร 3.7 สงกวาปรญญาตร

0 1 2 2 2 5 3

0

6.67 13.33 13.33 13.33 33.33

20 4. รายไดเฉลยตอเดอน 4.1 ไมเกน 5,000 บาท 4.2 5,001-10,000 บาท 4.3 10,001-15,000 บาท 4.4 มากกวา 15,000 บาท

2 2 4 7

13.33 13.33 26.67 46.67

117

ตาราง 2 (ตอ)

ขอมลทวไป จ านวน (N=15) รอยละ 5. สถานภาพการท างานในปจจบน 5.1 ขาราชการ/เจาหนาทของรฐ/พนกงานรฐวสาหกจ 5.2 พนกงาน/ลกจางเอกชน 5.3 ผน าชมชน 5.4 อน ๆ

7 1 4 3

46.67 6.67

26.67 20.00

6. ทานเคยท างานทเกยวของกบศนยการเรยนชมชน ศนยการเรยนร ICT ชมชน หรอการบรหารงานดานอน ๆ มา แลวกป 6.1 ไมเกน 1 ป 6.2 ระหวาง 1-3 ป 6.3 ระหวาง 4-5 ป 6.4 มากกวา 5 ป

2 7 0 6

13.33 46.67

0 40.00

จากตาราง 2 ผใหบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนสวนใหญเปนเพศชาย รอยละ 73.33 และเพศหญง รอยละ 26.67 สวนใหญมอายระหวาง 31-45 ป รอยละ 40.00 รองลงมามอาย 60 ปขนไป รอยละ 33.33 ระดบการศกษาสงสดสวนใหญพบวา อยในระดบปรญญาตร รอยละ 33.33 รองลงมาคอระดบสงกวาปรญญาตร รอยละ 20.00 สวนใหญมรายไดเฉลยตอเดอน มากกวา 15,000 บาท รอยละ 46.67 รองลงมาคอ รายไดระหวาง 10,001-15,000 บาท รอยละ 26.67 สวนใหญมสถานภาพการท างาน เปนขาราชการ/เจาหนาทของรฐ/พนกงานรฐวสาหกจ รอยละ 46.67 รองลงมาเปนผน าชมชน รอยละ 33.33 โดยสวนใหญเคยบรหารงานทเกยวของกบศนยการเรยนชมชน ศนยการเรยนร ICT ชมชน หรอการบรหารงานดานอน ๆ มาแลว ระหวาง 1-3 ป รอยละ 46.67 รองลงมาคอมากกวา 5 ป รอยละ 40.00

118

ตอนท 2 ผลการวเคราะหการสมภาษณผใหบรการเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ 1. ดานการบรหารจดการ 1.1 ดานอาคารสถานท สถานทตงของศนยการเรยนร ICT ชมชน ผ ใหบรการรอยละ 86.67 มความเหนวาสถานทตงของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนมความเหมาะสม ในตอนแรกมแนวคดทจะน าศนยการเรยนร ICT ชมชนไปจดตงในบรเวณอนในชมชน แตเนองจากไมมสถานทและไมมคนดแล จงไดมการประชมและลงมตรวมกนใหจดตงไวในบรเวณโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง ซงเปนโรงเรยนในระดบชนมธยมศกษาตอนตน-มธยมศกษาตอนปลาย ซงมความเหนวาอยางนอยเดกนกเรยนกไดใชประโยชนจากการใชคอมพวเตอรในการคนควาหาความร อกทงโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารงยงเปนศนยกลางของชมชน ทใชเปนสถานทจดประชมหมบานในทก ๆ เดอน และเปนสถานทในการจดกจกรรมตาง ๆ ของชมชน สวนผใหบรการ รอยละ 13.33 เหนวา สถานทตงของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนไมเหมาะสม เพราะคดวาอยขางในและหลบมมไป และเนองจากศนยการเรยนร ICT ชมชนตงอยในบรเวณโรงเรยน ซงเปนสถานทราชการ จงท าใหคนภายนอกไมกลาทจะเขามาใชบรการ เนองจากเกรงวาจะเขาไปรบกวนคร-อาจารย นกเรยน การเดนทางมารบบรการ ผใหบรการ รอยละ 86.67 มความเหนวาการเดนทางมารบบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนมความเหมาะสม เนองจากทางดานหนาของโรงเรยนจะมทางเขามาถงศนยการเรยนร ICT ชมชนไดเลย และศนยการเรยนร ICT ชมชนไดจดตงอยบรเวณดานลางของอาคารเรยน ท าใหคนในชมชนสามารถเดนทางเขามาใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนไดงายและสะดวก สวนผ ใหบรการ รอยละ 13.33 เหนวาการเดนทางมารบบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนไมเหมาะสม เนองจากศนยการเรยนร ICT ชมชนตงอยขางใน สวนมากจะเปนเดกนกเรยนทเขามาใชบรการ คนภายนอกไมคอยไดเขามาใชบรการ อาจเปนเพราะขาดการประชาสมพนธทชดเจน ท าใหคนในชมชนบางสวนยงไมรวามการเปดใหบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน ลกษณะของตวอาคาร ผ ใหบรการ รอยละ 100 มความเหนวา ลกษณะของตวอาคารโดยรวมแลวมความเหมาะสม เพราะมความมนคง แขงแรง ตวอาคารเปนอาคารทไดมาตรฐานของกระทรวงศกษาธการ ซงเปนอาคารทท าจากปนทงหลง เปนอาคารทมความสมบรณ มความปลอดภยสงเนองจากตงอยใน

119

บรเวณโรงเรยน มรวรอบขอบชด บรเวณศนยการเรยนร ICT ชมชน มประต มเหลกดดลอมรอบ และตอนกลางคนกจะมเจาหนาทคอยสอดสองดแลวสดอปกรณไมใหสญหาย ขนาดของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ผ ใหบรการ รอยละ 73.33 มความเหนวาขนาดของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนมความเหมาะสม กวางพอเหมาะ ภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนยงมพนทวางเหลอเกอบครงหอง ควรจะมการซอคอมพวเตอรมาเพมใหเตมหอง หรออาจท าเปนหองสมดอเลกทรอนกส และจดใหมสอตาง ๆ เขามาเพมเตม สวนผ ใหบรการ รอยละ 26.67 เหนวาไมเหมาะสม คดวาคบแคบไป ซงตอนนสวนใหญจะเปนนกเรยนทเขามาใชบรการ แตถาตอไปมการประชาสมพนธทมากข นและชาวบานเขามาใชบรการเพมขน คดวาไมนาจะเพยงพอตอผ ใชบรการ ซงมความตองการทจะใหศนยการเรยนร ICT ชมชนกวางกวาน เนองจากศนยการเรยนร ICT ชมชนเปนของสวนรวมของชมชน เปนสถานทส าหรบคนควาหาความร จงควรใหเปนสถานทกวาง โปรงโลง สภาพแวดลอมทางกายภาพ ผ ใหบรการ รอยละ 100 มความเหนวาสภาพแวดลอมทางกายภาพของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน โดยรวมแลวมความเหมาะสม ในเรองของแสงสวางพอเหมาะ บรเวณทางดานขวาภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนคอนขางรอน เพราะมแดดสองซงอาจจะสงผลกระทบตอการท างานของผ ใชบรการได ในเรองของอณหภม ภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนไดมการตดตงเครอง ปรบอากาศ ซงถาเปดเครองปรบอากาศในอณหภมทพอเหมาะ ประมาณ 25 องศา กไมนาจะมปญหาอะไร และในเรองของเสยง ไมคอยมเสยงรบกวนจากภายนอก เนองจากศนยการเรยนร ICT ชมชน ตง อยในบรเวณโรงเรยน อยในทชมชนไมพลกพลาน รถวงผานไมมาก ถาปดกระจกกไมนาทจะมเสยงรบกวน แนวทางในการพฒนาและปรบปรงแกไขเกยวกบการบรหารจดการ-ดานอาคารสถานท และสภาพแวดลอมบรเวณศนยการเรยนร ICT ชมชน ผ ใหบรการไดเสนอแนวทางในการพฒนาและปรบปรงแกไขเกยวกบอาคารสถานท ดงน 1) ตองการใหศนยการเรยนร ICT ชมชนแยกเปนอาคารเอกเทศ อาคารเดยว ไมใหตดกบอาคารเรยน เพอทจะไดไมรบกวนคร อาจารย นกเรยน และเพอใหคนในชมชนสามารถเขามาใชบรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนไดงายและสะดวกยงขน รอยละ 33.33 2) ตองการใหมการจดวางต าแหนงทตงของเครองคอมพวเตอรใหม เนองจากบรเวณทางดานขวาของศนยฯ มแดดสอง ซงสงผลกระทบตอผ ใชบรการ รอยละ 13.33 3) ตองการใหมการจดตกแตงบรเวณภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน เชน การจดใหมมมความร มมหนงสอ มมไมดอกไมประดบ เปนตน รอยละ 13.33 4) การทจะพฒนาและปรบปรงแกไขเกยวกบดานอาคารสถานท ตองดในเรองของงบประมาณ รอยละ 13.33 5) รอการสง

120

มอบศนยการเรยนร ICT ชมชนจากกระทรวง ICT มาเปนของชมชน เพอทจะไดสามารถท างานหรอบรหารงานไดเตมรปแบบ รอยละ 6.67 และผใหบรการไมไดเสนอความคดเหน รอยละ 20.00 1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ เวลาในการเปด-ปดใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน เวลาเปด-ปดในการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนทเคยก าหนดไว คอ วนจนทร-ศกร เวลา 08.00 น.-19.00 น. และวนเสาร-อาทตย เวลา 08.00 น.-17.00 น. แตปจจบนเวลา ในการเปด-ปดในการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน คอ เวลา 08.00 น.-16.00 น. (เวลาราชการ) และวนเสาร-อาทตยจะเปดใหบรการเปนบางครงตามสถานการณและความเหมาะสม ผใหบรการ รอยละ 53.33 มความเหนวาในวนจนทร-ศกร เวลาในการเปด-ปดใหบรการทเหมาะสม คอ เวลา08.00 น.-16.00 น. (เวลาราชการ) เพราะครหรอเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนจะไดไมล าบาก ผ ใหบรการ รอยละ 20.00 มความเหนวาเวลาในการเปด-ปดใหบรการทเหมาะสม คอ เวลา 08.00 น.-18.00 น. ผ ใหบรการ รอยละ 13.33 มความเหนวาเวลาในการเปด-ปดใหบรการทเหมาะสม คอ เวลา 08.00 น.-19.00 น. และผ ใหบรการ รอยละ 13.33 มความเหนวาเวลาในการเปด-ปดใหบรการทเหมาะสม คอ เวลา 08.00 น.-20.00 น. เพอใหคนในชมชนสามารถเขามาใชบรการไดหลงจากกลบมาจากการท างาน และผ ใหบรการ รอยละ 100 มความเหนวา ในวนเสาร-วนอาทตยทางศนยการเรยนร ICT ชมชนนาจะเปดใหบรการดวย เนองจากเดกนกเรยนและคนในชมชน จะไดสามารถเขามาใชบรการได โดยไมตองเดนทางไกล แตเนองจากมขอจ ากดในเรองของบคลากร และการระแวดระวงในเรองทรพยสนภายใน เรองโจรขโมย จงท าใหไมสามารถเปดใหบรการอยางตอเนองได การใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน ผ ใหบรการ รอยละ 60.00 มความเหนวาการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน ไมเหมาะสม เพราะสวนใหญเปนนกเรยนทไดใชบรการ ชาวบาน/คนในชมชนไมคอยไดเขาไปใชบรการ ยงไมกระจายสชมชนเทาทควร คนในชมชนสวนใหญจะทราบขาวเฉพาะในวนเปดศนยการเรยนร ICT ชมชน หลงจากนนกไมไดมการประชาสมพนธ คดวาควรมการประชาสมพนธเพอเชอเชญชกจงใหคนในชมชนไดเขามาใชบรการ ใหคนในชมชนไดรจกการใชคอมพวเตอรและการใชอนเทอรเนตเบองตน เพอใหคนในชมชนไดใชประโยชนจากเทคโนโลย และผ ใหบรการ รอยละ 40.00 มความเหนวาการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน มความเหมาะสม เปนการเปดโอกาสใหคนในชมชนสามารถเขามาใชบรการได แมคนในชมชนอาจจะยงไมไดใชประโยชนจากศนยการเรยนร ICT ชมชนเทาทควร แตอยางนอยนกเรยนกไดใชประโยชน

121

การบรการสอการเรยนรเพมเตม ผ ใหบรการ มความเหนวาทางศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนควรใหบรการสอการเรยนรเพมเตมดงน 1) หนงสอ เชน หนงสอพมพ นตยสาร หนงสอเกยวกบไอท หนงสอเกยวกบการสงเสรมอาชพ คมอการใชคอมพวเตอร ฯลฯ รอยละ 73.33 2) สอการเรยนการสอน รอยละ 13.33 3) สอมลตมเดยในรปแบบของ VCD/DVD รอยละ 13.33 สอการเรยนรเพมเตมควรอยในขอบเขตของการศกษาเลาเรยน ควรเปนสอทมสาระดๆ และมประโยชน และผ ใหบรการ รอยละ 6.67 มความเหนวาทางศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนไมจ าเปนตองใหบรการสอการเรยนรเพมเตม เพราะคดวาการสบคน การคนหาขอมลทางอนเทอรเนตจดเปนสอทกวางขวางแลว ชองทางทเหมาะสมทใชในการเผยแพร ประชาสมพนธ ขาวสารและกจกรรมของศนยการเรยนร ICT ชมชน การเผยแพร ประชาสมพนธ ขาวสารและกจกรรมของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนสวนใหญจะเปนการประชาสมพนธไปพรอมกบการประชมหมบาน ซงเปนการประชาสมพนธโดยการบอกตอกนในทประชม ผใหบรการ มความเหนวาชองทางทเหมาะสมทใชในการเผยแพร ประชาสมพนธ ขาวสารและกจกรรมของศนยการเรยนร ICT ชมชน มดงน 1) ปายประกาศ/ปายประชาสมพนธทางดานหนาของโรงเรยน บอกเวลาเปด-ปดทชดเจน รอยละ 26.67 2) วทยชมชน และสยงตามสาย รอยละ 26.67 3) โปสเตอร แผนพบ ใบปลว รอยละ 20.00 4) การบอกตอ โดยใหนกเรยนเปนสอกลางใหไปบอกตอกบผปกครอง รอยละ 20.00 5) เวบไซต รอยละ 20.00 6) หนงสอ จลสาร รอยละ 6.67 การบรการดานการฝกอบรม ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนเคยจดฝกอบรมเฉพาะแตบคลากรภายในโรงเรยนเทานน ผ ใหบรการมความเหนวาควรจดใหมการบรการดานการฝกอบรมในเรองดงตอไปน 1) การใชคอมพวเตอรเบองตน โดยจดอบรมใหแกผน าชมชน จดอบรมใหแกชาวบาน, คนในชมชนทไมเคยใช, ผ สงอาย รอยละ 73.33 2) การใชอนเทอรเนตเบองตน เพอใหสามารถสบคนขอมลทางอนเทอรเนตได รอยละ 26.67 3) การใชโปรแกรม Microsoft Office รอยละ 6.67 4) การรบสง E-mail รอยละ 6.67 การจดกจกรรม ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนยงไมเคยมการจดกจกรรมขน ผ ใหบรการมความเหนวา ควรจดใหมการจดกจกรรมดงตอไปน 1) การจดกจกรรมรวมกบการจดกจกรรมของโรงเรยนในวนส าคญตาง ๆ เชน วนปใหม วนเดก วนสงกรานต เปนตน รอยละ 20.00 2) การจดประกวดแขงขน เกยวกบการใชคอมพวเตอร การใชโปรแกรมตาง ๆ รอยละ 20.00 3) การจดแสดง

122

สนคาโอทอป เพอเปนการขยายตลาด หรออาจจดแสดงสนคาโอทอปลงทางเวบไซต เพอเปนการกระจายรายไดสชมชน รอยละ 20.00 4) การจดนทรรศการ รอยละ 13.33 และผ ใหบรการไมไดเสนอความคดเหน รอยละ 26.67 โดยการจดกจกรรมตาง ๆ ของศนยการเรยนร ICT ชมชนควรใหคนในชมชนเขามามสวนรวมดวย โดยใชไอซทเปนสอกลาง แนวทางในการพฒนาหรอปรบปรงแกไขเกยวกบการบรหารจดการดานกจกรรมและการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน ผ ใหบรการไดเสนอแนวทางในการพฒนาและปรบปรงแกไขเกยวกบการบรหารจดการดานกจกรรมและการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนดงน 1) ควรมการประชาสมพนธใหมากขน เพอใหคนภายนอกไดเขามาใชบรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน เชน การตดปายประชา สมพนธบรเวณหนาโรงเรยน การประชาสมพนธทางเวบไซต เพอทจะไดเผยแพรสง ทมอยในชมชนใหทอนไดรจกชมชนของเรา การน าสนคาโอทอปขายทางเวบไซตเพอหารายไดเขาสชมชน รอยละ 53.33 2) ควรจดกจกรรมขนปละ 1-2 ครง เพอเปดโอกาสใหคนในชมชนสามารถเขารวมกจกรรม ซงสงผลใหคนในชมชนไดเขาถงไอซทไดมากขน รอยละ 6.67 3) ควรมการจดนทรรศการทเกยวของกบไอซท หรอชมชน รอยละ 6.67 4) ควรจะมการรบงานบรการเพมเตม เชน การตดตอภาพ งานบวช งานแตง การใหบรการเชาวสดอปกรณ เพอเปนการหารายไดเขาศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนตน รอยละ 6.67 5) การทจะพฒนาและปรบปรงแกไขเกยวกบดานกจกรรมและการใหบรการ ตองดในเรองของงบประมาณ รอยละ 6.67 6) การจดกจกรรมและการใหบรการตองมแนวทางทชดเจนและเปนรปธรรมมากขน รอยละ 6.67 และผใหบรการไมไดเสนอความคดเหน รอยละ 13.33 2. ดานบคลากร จ านวนเจาหนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชน ทางกระทรวงไอซท ไดมการก าหนดใหมเจาหนาทดแล และรบผดชอบศนยการเรยนร ICT ชมชน อยางนอย 2 คน โดยทางศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนมการก าหนดใหมเจาหนาททใหบรการหลกและรบผดชอบ ซงไดแก ครโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง และตวแทนชมชน แตสวนใหญครโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารงจะเปนผ ทใหบรการและรบผดชอบหลก ผ ใหบรการ รอยละ 60.00 มความเหนวาจ านวนเจาหนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชน ไมเหมาะสม เนองจากเจาหนาทประจ าศนยการเรยนร ICT ชมชน ไดแก ครโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง ซงมภาระหนาทในการสอน สงผลใหบางครงอาจไมสามารถเปดศนยการเรยนร ICT ชมชนไดตลอดเวลา และตวแทนชมชนกมงานประจ าจงท าใหไมสามารถเขามาดแลในสวนนไดอยางเตมท และมความเหนวาควรจะมเจาหนาทประจ าอยางนอย 1-2 คน หรอมเจาหนาทประมาณ 4-5 คน แลวผลดเปลยนกนดแลเพอทจะไดดแลไดอยางทวถง เชน อาจแบงเปนชวงเวลา 08.00 น.-16.00 น. (เวลา

123

ราชการ) เจาหนาทจากทางโรงเรยนเปนผดแล เวลา16.00 น.-20.00 น. เจาหนาทจากทางชมชนเปนผ ดแล เปนตน ผ ใหบรการ รอยละ 40.00 มความเหนวาจ านวนเจาหนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชน มความเหมาะสม คดวาเจาหนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชนจ านวน 2 คน นาจะเพยงพอ ถาผดแลมความช านาญในเรองคอมพวเตอร สามารถทจะดแลผ ทเขามาใชบรการ ใหค าแนะน าและแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนได ลกษณะของเจาหนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชน ผ ใหบรการ มความเหนวาลกษณะของเจาหนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชน ควรมลกษณะดงน 1) มความรดานคอมพวเตอร เขาใจระบบการท างานของคอมพวเตอรและอนเทอรเนต รอยละ 46.67 2) สามารถใหความร ใหค าแนะน า และใหค าปรกษาแกผ ใชบรการได รอยละ 40.00 3) เวลาเกดปญหาหรอมขอขดของ สามารถแกไขปญหาได รอยละ 20.00 4) สามารถควบคมดแลผ ใช บรการใหอยในระเบยบได รอยละ 20.00 5) มจตอาสา มใจใหบรการ รอยละ 20.00 6) มความรบผด ชอบ รอยละ 13.33 7) มใจรก รกงาน คอยดแลรกษาวสดอปกรณใหอยในสภาพด สมบรณพรอมใชงาน รอยละ 6.67 8) มความเปนกนเองกบผ ใชบรการ รอยละ 6.67 9) มความขยนหมนเพยร รอยละ 6.67 10) มความอดทน มความเสยสละ รอยละ 6.67 11) มอธยาศยด พดจาไพเราะ รอยละ 6.67 12) มวสยทศนทด รอยละ 6.67 13) แตงกายสภาพ รอยละ 6.67 14) รกความสะอาด รอยละ 6.67 คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน มสวนส าคญอยางไรกบการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชน ผ ใหบรการ มความเหนวาคณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน มสวนส าคญในการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชน ดงน 1) จดประชมเพอวางแผน และประสานงานกน เพอทจะไดทราบถงการด าเนนงานและปญหาทเกดขนภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน และรวมกนเสนอแนวทางในการพฒนา หรอวธแกไขปญหานน ๆ เพอใหการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนเปนไปอยางตอเนอง และเปนไปในทศทางเดยวกน เพอใหศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนอยอยางยงยนถาวร รอยละ 60.00 2) สนบสนน สงเสรม รวมไปถงการใหความรวมมอในทก ๆ ดาน รอยละ 33.33 3) ดแลในภาพรวม อ านวยความสะดวกในดานตาง ๆ รอยละ 20.00 4) การท างานตรงนเปนการท างานรวมกนในหลาย ๆ สวน ไมวาจะเปน ผ ใหญบาน ก านน ซงจะคอยดแลในเรองของการปกครอง การประชาสมพนธชกจงคนในชมชนใหเขามาใชบรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน ดแลเรองความปลอดภยและเรองทว ๆ ไป องคการบรหารสวนต าบลลาดตะเคยน ดแลในเรองของการพฒนา การสนบสนนงบประมาณทงในดานการประชาสมพนธ และวสดอปกรณ โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง ดแลในเรองของการใหพนทในการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน เจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนดแลในเรองของการใหค าแนะน า ค าปรกษาแก

124

ผ ใชบรการ และคนในชมชน มความส าคญในเรองของการใหความรวมมอ รอยละ 6.67 5) ประชา สมพนธใหคนในชมชนทราบ เพอใหคนในชมชนเขามาเรยนรภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน รอยละ 6.67 แนวทางในการพฒนาหรอปรบปรงแกไขเกยวกบบคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชน ผ ใหบรการ ไดเสนอแนวทางในการพฒนาและปรบปรงแกไขเกยวกบบคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนไวดงน 1) ควรมเจาหนาทประจ าศนยการเรยนร ICT ชมชน เพราะคดวาจ านวนบคลากรทดแลศนยการเรยนร ICT ชมชนไมเพยงพอ เนองจากเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนตางมภาระหนาทงานทตองรบผดชอบ จงท าใหไมสามารถมาใหบรการไดอยางเตมท รอยละ 73.33 2) ผ ทจะมาดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน กควรมความรความสามารถเกยวกบคอมพวเตอร สามารถดแลใหบรการและใหค าแนะน าแกผ ใชบรการได รอยละ 13.33 3) บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชน ควรไดรบการพฒนาอยางตอเนอง เพราะเทคโนโลยสารสนเทศเปลยนแปลงอยตลอดเวลา รอยละ 6.67 4) ควรมเจาหนาทจากชมชนดวย คอใหชมชนเขามามสวนรวม รอยละ 6.67 และผ ใหบรการไมไดเสนอความคดเหน รอยละ 13.33 3. ดานวสดอปกรณ สภาพวสดอปกรณ ผใหบรการ รอยละ 100 มความเหนวาสภาพวสดอปกรณของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน โดยรวมแลวมความเหมาะสม วสดอปกรณ มความทนสมย คณภาพด คอนขางใหม ใช ไดในระดบด แตเนองจากไดผานการใชงานมาแลว อาจจะมวสดอปกรณบางตวทช ารดขดของ จ านวนวสดอปกรณ ผ ใหบรการ รอยละ 46.67 มความเหนวาจ านวนวสดอปกรณของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน มความเหมาะสม คดวานาจะเพยงพอตอผ ใชบรการ ซงสวนใหญจะเปนเดกนกเรยน แตตอไปถามการประชาสมพนธมากขน คนในชมชนอาจจะสนใจและเขามาใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนมากขน ซงไดมโครงการทจะเพมจ านวนคอมพวเตอร ผ ใหบรการ รอยละ 33.33 มความเหนวาจ านวนวสดอปกรณของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ไมเหมาะสมนาจะเพมจ านวนคอมพวเตอรอก 10 เครอง และผ ใหบรการ รอยละ 20.00 มความเหนวาจ านวนวสดอปกรณของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ไมเหมาะสม นาจะเพมจ านวนคอมพวเตอรอก 20 เครอง ความเรวในการประมวลผลของเครองคอมพวเตอร ผ ใหบรการ รอยละ 53.33 มความเหนวาความเรวในการประมวลผลของเครองคอมพวเตอรของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน มความเหมาะสม คอมพวเตอรมการประมวลผล

125

คอนขางเรว สวนผ ใหบรการ รอยละ 46.67 ยงไมเคยเขามาใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน สญญาณความเรวสงของอนเทอรเนต ผ ใหบรการ รอยละ 53.33 ยงไมเคยเขามาใชบรการทางอนเทอรเนตของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน และผ ใหบรการ รอยละ 46.67 มความเหนวาสญญาณความเรวสงของอนเทอรเนตของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ไมเหมาะสม สญญาณอนเทอรเนตคอน ขางชา หลดบอย อาจเปนเพราะการใชงานในรปแบบของจานดาวเทยม (IP STAR) ซอฟตแวร/โปรแกรมครอบคลมการใชงาน ผ ใหบรการ รอยละ 60.00 มความเหนวาซอฟตแวร/โปรแกรมครอบคลมการใชงานตาง ๆ ของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน มความเหมาะสม มโปรแกรมพนฐานครบถวน สวนซอฟตแวร/โปรแกรมเพมเตมทตองการใหม ไดแก Microsoft Office, โปรแกรมชวยดาวนโหลด ฯลฯ ทงนควรมการสอบถามความคดเหนของผ ใชบรการวามความสนใจทางดานใดบาง เพอทจะไดให บรการตามความตองการได และผใหบรการ รอยละ 40.00 ไมไดเสนอความคดเหน วสดอปกรณเพมเตม ผใหบรการ มความเหนวาภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน ควรมวสดอปกรณเพมเตม ดงน 1) จอโปรเจคเตอร (Projector) รอยละ 40.00 2) ไมโครโฟน (Microphone), เครองขยายเสยง รอยละ 13.33 3) เครองพมพส (Printer) รอยละ 13.33 4) เครองถายเอกสาร รอยละ 6.67 5) กลองวงจรปด เพอรกษาความปลอดภย รอยละ 6.67 ผ ใหบรการ รอยละ 33.33 มความเหนวาควรสอบถามทางโรงเรยนเพราะทางโรงเรยนเปนผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชนเปนหลก ผ ใหบรการ รอยละ 6.67 มความเหนวาตองดในเรองของงบประมาณ ผ ใหบรการ รอยละ 6.67 มความเหนวาไมตองการใหเพม เตมวสดอปกรณใด ๆ และผใหบรการรอยละ 6.67 ไมไดเสนอความคดเหน แนวทางในการพฒนาและปรบปรงแกไขเกยวกบดานวสดอปกรณของศนยการเรยนร ICT ชมชน ผ ใหบรการไดเสนอแนวทางในการพฒนาและปรบปรงแกไขเกยวกบวสดอปกรณดงตอไปน 1) ซอมแซมวสดอปกรณทช ารดเสยหายใหอยในสภาพทใชงานได รอยละ 60.00 2) จดหาวสดอปกรณเพมเตมทมประโยชนเขามาในศนยการเรยนร ICT ชมชน รอยละ 13.33 3) อปกรณเชอมตอสญญาณอนเทอรเนต ควรเปลยนจากการใชจานดาวเทยม (IP Star) มาเปนการใชสายในการเชอมตอ ซงคดวาจะท าใหสญญาณอนเทอรเนตมความเรวขน รอยละ 13.33 4) การทจะพฒนาและปรบปรงแกไขเกยวกบดานวสดอปกรณ ตองดในเรองของงบประมาณ รอยละ 6.67 และผ ใหบรการไมไดเสนอความคดเหน รอยละ 20.00

126

4. ดานงบประมาณ คาบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน ปจจบน อตราคาบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ถาไมเปดเครอง ปรบอากาศ เกบคาบรการ 5 บาท/ชวโมง ถาเปดเครองปรบอากาศ เกบคาบรการ 10 บาท/ชวโมง ผ ใหบรการ รอยละ 100 มความเหนวาคาบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน โดยรวมแลวมความเหมาะสม ราคาไมแพง ซงผ ใชบรการสวนใหญเปนเดกนกเรยน ถอเปนการชวยประหยดส าหรบเดก และการทเกบคาบรการ 5 บาท/ชวโมง โดยไมไดเปดเครองปรบอากาศ ก ถอเปนการประหยดคาใชจายของศนยการเรยนร ICT ชมชนอกดวย ถาเปนประชาชนหรอคนในชมชนทวไปควรเกบคาบรการ 10 บาท/ชวโมง เนองจากเปนผ ทมรายไดแลว ซงจะไดน าเงนทเปนคาบรการมาใชเปนงบประมาณในการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนตอไป ความเพยงพอของงบประมาณ ผใหบรการ รอยละ 86.67 มความเหนวางบประมาณของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนไมเพยงพอ ควรมการหางบประมาณมาสนบสนนเพมเตม เนองจากวสดอปกรณตาง ๆ อาจ เกดการช ารดเสยหาย จงควรมงบประมาณเพอซอมแซมบ ารงรกษาวสดอปกรณ หรอจดหาจดซออปกรณทจ าเปนอน ๆ เพมเตมเขามาภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน และผ ใหบรการ รอยละ 13.33 เหนวาเพยงพอ เนองจากชวงนยงไมไดจดซอวสดอปกรณเพมเตมใด ๆ และมการประหยดคาไฟ โดยไมไดเปดใชเครองปรบอากาศ งบประมาณเพมเตม ผ ใหบรการ มความเหนวาควรหางบประมาณเพมเตม ไดดงน 1) องคการบรหารสวนต าบลลาดตะเคยน (อบต.ลาดตะเคยน) เนองจากอบต.ลาดตะเคยน ไดดแลพนนอยแลว และทางอบต.ลาดตะเคยนไดใหการสนบสนนทางโรงเรยนมาโดยตลอด แตในการทจะของบประมาณกบทางอบต.นน ตองมการท าหนงสอน าเสนอโครงการเพอขอความอนเคราะหในการสนบสนนงบประมาณ เชน งบประมาณซอมบ ารงวสดอปกรณทช ารดเสยหาย, งบประมาณสนบสนนในการจดซอวสดอปกรณเพมเตมทจ าเปนภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนตน รอยละ 66.67 2) กระทรวงไอซท มความตองการใหทางกระทรวงไอซทเปนผดแลและสนบสนนตอไป รอยละ 33.33 3) การรบบรจาคจากคนในชมชน เชน การตงกลองรบบรจาค เปนตน รอยละ 20.00 4) โรงไฟฟา ซงไดเขามาตงบรเวณชมชน ทางโรงไฟฟากจะใหงบประมาณในการพฒนาบรเวณรอบโรงไฟฟา แตตองน าเสนอโครงการเขาไปวาตองการพฒนาในเรองใดบาง รอยละ 6.67 5) ชมรมศษยเกาของโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง รอยละ 6.67 6) งบจากทางโรงเรยน รอยละ 6.67

127

ตอนท 3 ผลการวเคราะหความคดเหนและขอเสนอแนะของผใหบรการเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ผใหบรการ มความคดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ดงน 1. ศนยการเรยนร ICT ชมชนจดเปนแหลงการเรยนรผานทางเครอขายอนเทอรเนตทมประโยชนมากมายมหาศาล ในสมยกอนถาเราอยากรเรองอะไรกตองไปถามผ รหรอผ เชยวชาญในดานนน ๆ แตในปจจบนนเราสามารถเขาไปสบคนขอมลทางอนเทอรเนตได ซงคอนขางสะดวกสบายและท าใหสามารถรบรขาวสารไดอยางรวดเรว สามารถแลกเปลยนความร และเชอมโยงขอมลถงกนได สามารถท ากจกรรมผานทางเครอขายอนเทอรเนตได เสมอนเปนการเปดโลกใหกวางขน ซงเปนการเปดโอกาสใหชาวบาน ไดเรยนรเกยวกบเทคโนโลยใหม ๆ ท าใหคนในชมชนไดรบความรเพมขน ซงน าไปสการเรยนรตลอดชวต นอกจากนยงเปนสถานทยดเหนยวจตใจ ไมใหเดก/เยาวชนออกไปท าอะไรทไมมประโยชนขางนอก รอยละ 73.33 2. ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนจดเปนศนยกลางในการใหบรการอนเทอรเนตของคนในชมชน เนองจากบรเวณชมชนนไมคอยมสถานทใหบรการเกยวกบอนเทอรเนต ดงนนการทมศนยการเรยนร ICT ชมชนกชวยในเรองของการลดคาใชจาย ไมตองเดนทางไกล และไมตองกงวลในเรองของความปลอดภย เพราะศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนตงอยบรเวณโรงเรยน และมเจาหนาทคอยดแล ซงจะมการควบคมในเรองของการใชเวบไซตทเหมาะสมดวย รอยละ 26.67 3. การใหบรการยงไมทวถง สวนใหญจะเปนเดกนกเรยนทเขามาใชบรการ ชาวบาน/คนในชมชนยงไมคอยไดเขามาใชบรการ อาจเปนเพราะคนในชมชนสวนใหญท าอาชพเกษตรกรรม ท าไร ท านา บางกท างานโรงงาน กวาจะกลบมาทางศนยการเรยนร ICT ชมชนกปดใหบรการแลว และคนในชมชนยงไมเขาใจ ไมเหนความส าคญและความจ าเปนของเทคโนโลย บางกคดวาเปนสงทเหนอความ สามารถของเขา บางกคดวาเกนวยทจะเรยนร บางกไมกลาทจะเขามาใชบรการเนองจากศนยการเรยน ร ICT ชมชนตงอยบรเวณโรงเรยน กลวจะเขามาท าความรบกวน รอยละ 20.00 4. ควรมการจดประชาสมพนธใหมากขน เพอเปนการเชอเชญ ชกจงคนในชมชนใหไดเขามาใชบรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน และเพอเปนการกระตนคนในชมชนใหมการตนตวในการใชเทคโนโลย รอยละ 20.00 5. ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ควรมเวบไซตของชมชน เพอเปนการประชา สมพนธ เผยแพรสงทเดน ๆ ในชมชนผานทางเวบไซต เพอใหคนภายนอกไดรจกชมชนของเรา และใน

128

เรองการท าเวบไซตของชมชนกตองการใหคนในชมชนไดเขามามสวนรวม เพราะคนในชมชนจะรทกอยางเกยวกบชมชนไดเปนอยางด รอยละ 13.33 6. การด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนยงไมเตมรอย เนองจากคณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชนและเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนมภาระหนาทงานอน ๆ ทตองรบผดชอบ ท าใหไมสามารถมาดแลศนยการเรยนร ICT ชมชนไดอยางเตมท รอยละ 6.67 7. ถาไดรบมอบศนยการเรยนร ICT ชมชนจากกระทรวง ICT มาเปนของชมชนแลว จะมการประชมและวางแผนในการด าเนนการ เพอทจะไดดแลและหาแนวทางในการพฒนาไดอยางเตมรปแบบ รอยละ 6.67 8. ตองการใหศนยการเรยนร ICT ชมชน แยกออกมาเปนอาคารเอกเทศ รอยละ 6.67 9. ควรมเจาหนาทประจ าศนยการเรยนร ICT ชมชน ซงจะตองมคาจาง/คาตอบแทนให เพอ ใหศนยการเรยนร ICT ชมชนเปดใหบรการไดอยางเตมท รอยละ 6.67 10. ตองการใหเดก เยาวชนเขามามสวนรวมกบศนยการเรยนร ICT ชมชน เชน เปนสมาชก ของศนยการเรยนร ICT ชมชน แลวรวมกนจดกจกรรมตาง ๆ ทเปนประโยชนใหแกชมชน โดยใช ICT เปนเครองมอในการพฒนา รอยละ 6.67 11. ควรจดหาสอเพมเตมอน ๆ เขามาใหบรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน เชน หนงสอ สอมลตมเดย เปนตน รอยละ 6.67 12. ควรมการจดประชมอยางนอยเดอนละ 1-2 ครง เพอทจะไดทราบถงการด าเนนงานและปญหาทเกดขน รอยละ 6.67 2. ผลการวเคราะหขอมลผใชบรการ ผลการวเคราะหขอมลจากผ ใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล n แทน จ านวนผใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน % แทน คารอยละ (Percentage) x แทน คาเฉลย (Mean) S.D. แทน คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

129

ผลการวเคราะหขอมลและการแปลความหมายของผลการวเคราะหในการศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร น าเสนอเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของผ ใชบรการ ตอนท 2 ผลการวเคราะหของผใชบรการเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ

ตอนท 3 ผลการวเคราะหความคดเหนและขอเสนอแนะของผ ใชบรการเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของผใชบรการ การวเคราะหขอมลทวไปของผใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ตาราง 3 จ านวนและรอยละของผใชบรการเกยวกบขอมลทวไป

ขอมลทวไป จ านวน (n=120) รอยละ 1. เพศ 1.1 ชาย 1.2 หญง

32 88

26.67 73.33

2. อาย 2.1 ต ากวา 12 ป 2.2 12-15 ป 2.3 16-18 ป 2.4 19-22 ป 2.5 23-30 ป 2.6 31-45 ป 2.7 46-60 ป 2.8 61 ปขนไป

1 53 64 0 1 1 0 0

0.83 44.17 53.33

0 0.83 0.83

0 0

130

ตาราง 3 (ตอ)

ขอมลทวไป จ านวน (n=120) รอยละ 3. ระดบการศกษา 3.1 ประถมศกษาตอนตน 3.2 ประถมศกษาตอนปลาย 3.3 มธยมศกษาตอนตน 3.4 มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. 3.5 อนปรญญา, ปวส. 3.6 ปรญญาตร 3.7 สงกวาปรญญาตร

1 0 53 64 0 1 1

0.83

0 44.17 53.33

0 0.83 0.83

4. อาชพ 4.1นกเรยน/นกศกษา 4.2 เกษตรกร 4.3 คาขาย/ธรกจสวนตว 4.4 พนกงานบรษท/องคกรเอกชน 4.5 รบราชการ/เจาหนาทของรฐ 4.6 รฐวสาหกจ 4.7 อน ๆ ระบ ..........................

119

0 0 0 0 0 1

99.17

0 0 0 0 0

0.83

จากตาราง 3 ผใชบรการสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 73.33 รองลงมาเปนเพศชาย รอยละ 26.67 สวนใหญมอายระหวาง 16-18 ป รอยละ 53.33 รองลงมามอายระหวาง 12-15 ป รอยละ 44.17 สวนใหญมระดบการศกษาอยในระดบมธยมศกษาตอนปลาย รอยละ 53.33 รองลงมามการศกษาอยในระดบมธยม ศกษาตอนตน 44.17 โดยสวนใหญเปนนกเรยน/นกศกษา รอยละ 99.17 และมอาชพเปนครอตราจาง รอยละ 0.83

131

ตาราง 4 จ านวนและรอยละของผ ใชบรการเกยวกบความคดเหนเบองตนและขอมลดานการใชบรการ ของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร

ขอมลทวไป จ านวน (n=120) รอยละ 5. การใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน (ครง/สปดาห) 5.1 1-3 ครง 5.2 4-6 ครง 5.3 7-9 ครง 5.4 10 ครงขนไป

82 19 5 14

68.33 15.83 4.17 11.67

6. เวลาในการใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนตอครง 6.1 นอยกวา 1 ชวโมง 6.2 1 ชวโมง 6.3 2 ชวโมง 6.4 มากกวา 2 ชวโมง

27 80 7 6

22.50 66.67 5.83 5.00

7. วน-เวลาสวนใหญทใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน* 7.1 วนจนทร-ศกร 7.2 วนเสาร 7.3 วนอาทตย

120 1 2

97.56 0.83 1.66

8. ความเหมาะสมของคาบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน (10 บาทตอชวโมง) 8.1 เหมาะสม 8.2 ไมเหมาะสม

99 21

82.50 17.50

9. การสมครสมาชกรายเดอนของศนยการเรยนร ICT ชมชน 9.1 สมครสมาชก 9.2 ไมสมครสมาชก

70 50

58.33 41.67

* (แตละค าตอบตอบไดมากกวา 1 ขอ)

132

ตาราง 4 (ตอ)

ขอมลทวไป จ านวน (n=120) รอยละ 10. ชองทางใดทเหมาะสมในการประชาสมพนธ โฆษณา และเผยแพรการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน* 10.1 แผนพบ/ใบปลว 10.2 สงพมพ (นสพ., จลสาร, นตยสาร) 10.3 เสยงตามสาย 10.4 วทย 10.5 โปสเตอร 10.6 ปายโฆษณา/ปายนเทศ 10.7 โทรทศน 10.8 การน าเยยมชมศนยการเรยนร ICT ชมชน 10.9 อน ๆ ระบ .........................

67 12 38 20 39 50 28 31 2

55.83 10.00 31.67 16.67 32.50 41.67 23.33 25.83 1.67

11. ความตองการในการจดอบรมพเศษ* 11.1 การใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตเบองตน 11.2 การใชโปรแกรมส านกงาน และการจดการเอกสาร เบองตน 11.3 การสรางเวบไซตเบองตน 11.4 การออกแบบสงพมพ (เชน แผนพบ นามบตร ฯลฯ) 11.5 อน ๆ ระบ ..........................

91 29

60 37 1

75.83 24.17

50.00 30.83 0.83

12. การจดหางบประมาณเพมเตม* 12.1 การรบบรจาค 12.2 การจดหารายไดเอง 12.3 เงนบ ารงการศกษา 12.4 อน ๆ ระบ ..........................

67 35 74 1

55.83 29.17 61.67 0.83

* (แตละค าตอบตอบไดมากกวา 1 ขอ)

133

ตาราง 4 (ตอ)

ขอมลทวไป จ านวน (n=120) รอยละ 13. สาเหตทเลอกใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน * 13.1 ตงอยใกล สามารถเดนทางเขามาใชบรการได สะดวก 13.2 ประหยดคาใชจาย 13.3 มสงอ านวยความสะดวกครบครน เชน เครอง คอมพวเตอร และอปกรณอน ๆ 13.4 ผดแลศนยฯ มความร สามารถสอน ใหค าปรกษา และใหค าแนะน าไดเปนอยางด 13.5 ผดแลศนยฯ มความเปนกนเอง และเตมใจ ใหบรการ 13.6 อน ๆ ระบ ..........................

70

88 32

45

45 2

58.33

73.33 26.67

37.50

37.50

1.67

14. ประโยชนของศนยการเรยนร ICT ชมชน* 14.1 เรยนรและฝกฝนการใชคอมพวเตอร 14.2 เพมพนความร และคนหาขอมลตามความตองการ 14.3 เปนเครองมอในการสงเสรมรายได 14.4 เปนแหลงขอมลทท าใหชมชนทนตอเหตการณ เกด การเรยนรไดกาวทนโลก 14.5 เปนกจกรรมทสรางความสมพนธอนดในชมชน 14.6 อน ๆ ระบ ..........................

94 72 23 57

35 1

78.33 60.00 19.17 47.50

29.16 0.83

15. อยากใหมบรการใดเพมเตมภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน* 15.1 มมมหองสมดไอท 15.2 มมมดหนงฟงเพลง 15.3 มรานคาหรอมมเครองดม 15.4 อน ๆ ระบ ..........................

53 83 55 1

44.17 69.17 45.83 0.83

* (แตละค าตอบตอบไดมากกวา 1 ขอ)

134

จากตาราง 4 ผ ใชบรการสวนใหญใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน 1-3 ครง/สปดาห รอยละ 68.33 รองลงมาใชบรการ 4-6 ครง/สปดาห รอยละ 15.83 เวลาในการใชบรการสวนใหญใชเวลา 1 ชวโมง/ครง รอยละ 66.67 รองลงมาใชเวลานอยกวา 1 ชวโมง/ครง รอยละ 22.50 และจะใชบรการวนจนทร-ศกรมากทสด รอยละ 97.56 ซงใชบรการในชวงเวลา 12.00 น.-13.00 น. ,ชวโมงเรยน และชวโมงทไมมเรยน รองลงมาเปนวนอาทตย รอยละ 1.66 ใชบรการในชวงเวลา 12.00 น.-14.00 น. และ16.00 น.-18.00 น. ผใชบรการสวนใหญเหนวาคาบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน (10 บาท/ชวโมง) มความเหมาะสม รอยละ 82.50 และเหนวาไมเหมาะสม รอยละ 17.50 มความคดเหนวาคาบรการทเหมาะสม นาจะเปน (5 บาท/ชวโมง) หรอไมเกบคาบรการ ถาจดใหมการสมครสมาชกรายเดอนของศนยการเรยนร ICT ชมชน สวนใหญสมครสมาชก รอยละ 58.33 และมความเหนวาราคาของการสมครสมาชกควรอยในอตรา 100-200 บาท/เดอน เปนตน และไมสมครสมาชก รอยละ 41.67 ชองทางทเหมาะสมในการประชาสมพนธ โฆษณา และเผยแพรการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน พบวา ผใชบรการสวนใหญเหนวาแผนพบ/ใบปลวมความเหมาะสมมากทสด รอยละ 55.83 รองลงมาเปนปายโฆษณา/ปายนเทศ รอยละ 41.67 และผ ใชบรการสวนใหญตองการใหจดอบรมในเรองการใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตเบองตน รอยละ 75.83 รองลงมาเปนการสรางเวบไซตเบองตน รอยละ 50.00 ผ ใชบรการสวนใหญตองการรบงบประมาณเพมเตมจากเงนบ ารงการศกษา รอยละ 61.67 รองลงมาเปนการรบบรจาค รอยละ 55.83 สาเหตทผ ใชบรการสวนใหญเลอกใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนเพราะประหยดคาใชจาย รอยละ 73.33 รองลงมาคอตงอยใกล สามารถเดนทางเขามาใชบรการไดสะดวก รอยละ 58.33 และผใชบรการสวนใหญเหนวาประโยชนของศนยการเรยนร ICT ชมชนคอการเรยนรและฝกฝนการใชคอมพวเตอร รอยละ 78.33 รองลงมาคอเพมพนความร และคนหาขอมลตามความตองการ รอยละ 60.00 การใหบรการเพมเตมภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน พบวา ผใชบรการสวนใหญตองการใหมมมดหนงฟงเพลง รอยละ 69.17 รองลงมาคอมรานคาหรอมมเครองดม รอยละ 45.83

135

ตอนท 2 ผลการวเคราะหของผใชบรการเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ ตาราง 5 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดาน บคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน

n = 120 ระดบ สภาพการด าเนนงาน

X

1. ดานการบรหารจดการ 1.1 ดานอาคารสถานท 1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ 2. ดานบคลากร 3. ดานวสดอปกรณ 4. ดานงบประมาณ

3.77

3.58

3.98 3.75 4.02

0.58

0.62

0.62 0.69 0.98

มาก มาก มาก มาก มาก

รวม 3.82 0.69 มาก

จากตาราง 5 สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และ

ดานงบประมาณ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X = 3.82, S.D. = 0.69) ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว

S.D.

136

ตาราง 6 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานการบรหารจดการ-ดานอาคารสถานท

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน

n = 120 ระดบ สภาพการด าเนนงาน

X

ดานการบรหารจดการ ดานอาคารสถานท 1. ศนยการเรยนร ICT ชมชนเขาถงไดงาย สะดวกในการเดนทางมารบบรการ

4.00

0.84

มาก

2. ศนยการเรยนร ICT ชมชนอยใกลชมชน การคมนาคมสะดวก 3.82 0.92 มาก 3. สถานทตงของศนยการเรยนร ICT ชมชนเออตอการจดกจกรรมของชมชน

3.75 0.90 มาก

4. ลกษณะอาคารของศนยการเรยนร ICT ชมชน มความมนคงแขงแรง ปลอดภย ไดมาตรฐาน

4.20 0.76 มาก

5. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมแสงสวางเพยงพอ 4.10 0.88 มาก 6. ขนาดของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสม 3.84 0.97 มาก 7. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมความโปรงโลง และมการระบายอากาศทด

3.85 0.98 มาก

8. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมอณหภมพอเหมาะ 3.71 0.93 มาก 9. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมความสะอาด สวยงาม เปนระเบยบเรยบรอย

3.75 0.95 มาก

10. ศนยการเรยนร ICT ชมชนไมมเสยงรบกวนจากภายนอก 3.71 1.09 มาก 11. บรเวณศนยการเรยนร ICT ชมชนมปายนเทศ/ปายประชา สมพนธเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชน

3.20 1.09 ปานกลาง

12. บรเวณศนยการเรยนร ICT ชมชน มการตกแตงดวยตนไม และดอกไมเพอความสวยงามรมรน

3.33 1.12 ปานกลาง

รวม 3.77 0.58 มาก

S.D.

137

จากตาราง 6 สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบรดานการบรหารจดการ-ดานอาคารสถานท โดยภาพรวมมความเหมาะสมอย

ในระดบมาก (X = 3.77, S.D. = 0.58) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมความเหมาะสมในระดบมาก เรยงล าดบตามคาเฉลยจากมากไปนอย 3 ล าดบ ดงน ลกษณะอาคารของศนยการเรยนร ICT

ชมชน มความมนคงแขงแรง ปลอดภย ไดมาตรฐาน (X = 4.20, S.D. = 0.76) ศนยการเรยนร ICT

ชมชนมแสงสวางเพยงพอ (X = 4.10, S.D. = 0.88) และศนยการเรยนร ICT ชมชนเขาถงไดงาย สะดวกในการเดนทางมารบบรการ (X = 4.00, S.D. = 0.84) และขอทมความเหมาะสมในระดบปานกลาง ไดแก บรเวณศนยการเรยนร ICT ชมชน มการตกแตงดวยตนไม และดอกไมเพอความสวยงาม

รมรน (X = 3.33, S.D. = 1.12) และบรเวณศนยการเรยนร ICT ชมชนมปายนเทศ/ปายประชาสมพนธเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชน (X = 3.20, S.D. = 1.09) ตาราง 7คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของศนยการ เรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานการบรหารจดการ-ดาน กจกรรมและการใหบรการ

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน

n = 120 ระดบ สภาพการด าเนนงาน

X

ดานการบรหารจดการ ดานกจกรรมและการใหบรการ 13. ความเหมาะสมของเวลาในการเปดใหบรการ 13.1 วนจนทร-ศกร เวลา 08.00 - 19.00 น. 13.2 วนเสาร-อาทตย เวลา 08.00 - 17.00 น. 14. การบรการดานการฝกอบรม เชน การใชอนเทอรเนตเบองตน การใชโปรแกรม Microsoft Office เบองตน การใชโปรแกรม Photoshop มความเหมาะสม 15. การบรการสอการเรยนร เชน สอสงพมพ สออเลกทรอนกส สอบคคลมความเหมาะสม 16. การจดนทรรศการ/ปายนเทศเพอเผยแพรขาวสารขอมล มความเหมาะสม

4.10 3.71

3.66

3.70

3.66

0.86 1.07

1.08

0.96

1.10

มาก มาก มาก

มาก

มาก

S.D.

138

ตาราง 7 (ตอ)

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน

n = 120 ระดบ สภาพการด าเนนงาน

X

ดานการบรหารจดการ ดานกจกรรมและการใหบรการ 17. การเผยแพร ประชาสมพนธขาวสาร และกจกรรม ตาง ๆ ของศนย การเรยนร ICT ชมชน มความเหมาะสม 17.1 แผนพบ ใบปลว 17.2 ปายประกาศตามสถานทตาง ๆ 17.3 เสยงตามสาย 17.4 หนงสอ เชน จลสาร วารสาร นตยสาร ฯลฯ 18. การจดกจกรรมสงเสรมการเรยนรส าหรบชมชนอยางตอเนอง 19. การใหค าแนะน า และค าปรกษาแกผใชบรการ 20. เจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนใหบรการอยางเสมอภาค เทาเทยมกน

3.45 3.26 3.21 3.21 3.32 3.76 3.87

1.07 0.97 0.93 1.09 1.01 0.87

0.92

ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง มาก มาก

รวม 3.58 0.62 มาก

จากตาราง 7 สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานการบรหารจดการ-ดานกจกรรมและการใหบรการ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X = 3.58, S.D. = 0.62) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมความเหมาะสมในระดบมาก เรยงล าดบตามคาเฉลยจากมากไปนอย 3 ล าดบ ดงน ความเหมาะสมของ

เวลาในการเปดใหบรการวนจนทร-ศกร เวลา 08.00 น.-19.00 น. (X = 4.10, S.D. = 0.86) เจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนใหบรการอยางเสมอภาคเทาเทยมกน (X = 3.87, S.D. = 0.92) และการให

ค าแนะน า และค าปรกษาแกผ ใชบรการ (X = 3.76, S.D. = 0.87) และขอทมความเหมาะสมในระดบปานกลางในเรองของการเผยแพร ประชาสมพนธขาวสาร และกจกรรมตาง ๆ ของศนยการเรยนร ICT ชมชน เรยงล าดบตามคาเฉลยจากมากไปนอย 3 ล าดบ ดงน แผนพบ ใบปลว (X = 3.45, S.D. =

1.07) ปายประกาศตามสถานทตาง ๆ (X = 3.26, S.D. = 0.97) เสยงตามสาย (X = 3.21, S.D. =

0.93) และหนงสอ เชน จลสาร วารสาร นตยสาร ฯลฯ (X = 3.21, S.D. = 1.09)

S.D.

139

ตาราง 8 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานบคลากร

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน

n = 120 ระดบ สภาพการด าเนนงาน

X

ดานบคลากร 21. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความรบผดชอบ ตอหนาท 22. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชน สภาพ อธยาศยด มารยาทด 23. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเอาใจใส เตมใจ ยนด และกระตอรอรนในการใหบรการ 24. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนใหค าแนะน าและค าปรกษาในเรองตาง ๆ แกผ ใชบรการ 25. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนอ านวยความสะดวกในการใหบรการแกผมาใชบรการ 26. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมการประสานงานกบคร ผปกครอง นกเรยน และคนในชมชนในการจดกจกรรมพเศษภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน 27. จ านวนเจาหนาททดแลศนยการเรยนร ICT ชมชนมจ านวน 2 คน

3.97

3.96

4.05

4.00

3.99

3.90

3.97

0.81

0.92

0.80

0.88

0.79

0.90

0.92

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

มาก

รวม 3.98 0.62 มาก

จากตาราง 8 สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน

อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานบคลากร โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X = 3.98, S.D. = 0.62) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมความเหมาะสมในระดบมาก เรยงล าดบตามคาเฉลยจากมากไปนอย 3 ล าดบ ดงน บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเอาใจใส เตมใจ

ยนด และกระตอรอรนในการใหบรการ (X = 4.05, S.D. = 0.80) บคลากรของศนยการเรยนร ICT

ชมชนใหค าแนะน าและค าปรกษาในเรองตาง ๆ แกผ ใชบรการ (X = 4.00, S.D. = 0.88) บคลากรของ

S.D.

140

ศนยการเรยนร ICT ชมชนอ านวยความสะดวกในการใหบรการแกผมาใชบรการ (X = 3.99, S.D. = 0.79) และคาเฉลยทมคามากนอยทสด คอ บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมการประสานงานกบคร ผปกครอง นกเรยน และคนในชมชนในการจดกจกรรมพเศษภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน (X = 3.90, S.D. = 0.90) ตาราง 9 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานวสดอปกรณ

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน

n = 120 ระดบ สภาพการด าเนนงาน

X

ดานวสดอปกรณ 28. วสดอปกรณเครองใชตาง ๆ มสภาพสมบรณพรอมใชงาน 29. วสดอปกรณมคณภาพ และมความทนสมย 30. วสดอปกรณมจ านวนเพยงพอตอผ ใชบรการ 31. สภาพของอปกรณพวงตอคอมพวเตอรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสม เชน เมาส คยบอรด หรอ เครองพมพ 32. เครองคอมพวเตอรมความเรวในการประมวลผลสง 33. ซอฟตแวร/โปรแกรมครอบคลมการใชงานตาง ๆ 34. สญญาณความเรวสงในการใชอนเทอรเนต มความเหมาะสม

3.97 3.95 3.51 4.10

3.63 3.75 3.36

0.92 0.91 1.17 0.77

1.08 0.92 1.22

มาก มาก มาก มาก

มาก มาก

ปานกลาง รวม 3.75 0.69 มาก

จากตาราง 9 สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน

อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานวสดอปกรณ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X = 3.75, S.D. = 0.69) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมความเหมาะสมในระดบมาก เรยงล าดบตามคาเฉลยจากมากไปนอย 3 ล าดบ ดงน สภาพของอปกรณพวงตอคอมพวเตอรของศนยการเรยนร

ICT ชมชนมความเหมาะสม เชน เมาส คยบอรด หรอ เครองพมพ (X = 4.10, S.D. = 0.77) วสดอปกรณเครองใชตาง ๆ มสภาพสมบรณพรอมใชงาน (X = 3.97, S.D. = 0.92) วสดอปกรณม

คณภาพ และมความทนสมย (X = 3.95, S.D. = 0.91) และขอทมความเหมาะสมในระดบปานกลาง

คอ สญญาณความเรวสงในการใชอนเทอรเนต มความเหมาะสม (X = 3.36, S.D. = 1.22)

S.D.

141

ตาราง 10 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และการแปลผลของสภาพการด าเนนงานของศนยการ เรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานงบประมาณ

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน

n = 120 ระดบ สภาพการด าเนนงาน

X

ดานงบประมาณ 35. คาบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน ชวโมงละ 10 บาท มความเหมาะสม

4.02

0.98

มาก

รวม 4.02 0.98 มาก

จากตาราง 10 สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ดานงบประมาณ พบวา คาบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน ชวโมงละ 10

บาท มความเหมาะสมอยในระดบมาก (X = 4.02, S.D. = 0.98) ตอนท 3 ผลการวเคราะหความคดเหนและขอเสนอแนะของผใชบรการเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ผใชบรการมความคดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ดงน 1. ดานการบรหารจดการ 1.1 ดานอาคารสถานท และสภาพแวดลอม สถานทตงของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสม สภาพแวดลอมภายนอกด รมรน บรรยากาศด รอยละ 17.50 แตภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน ควรมการจดตกแตงไมดอกไมประดบ เพอใหบรรยากาศดรมรน สบายตา หรออาจจะจดเปนมมตาง ๆ เชน มมพกผอน มมหนงสอ เปนตน รอยละ 6.67 ศนยการเรยนร ICT ชมชนมความสะอาด เรยบรอย เปนระเบยบ รอยละ 1.67 ในเรองของอณหภม อากาศคอนขางรอน ถาไมไดเปดเครองปรบอากาศ นาจะเปดหนาตางใหระบายอากาศมากกวาน หรอควรมการตดตงพดลม เชน พดลมตงโตะ พดลมเพดาน เปนตน รอยละ 9.17 และตองการใหมการจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน แยกเปนอาคารเอกเทศ รอยละ 1.67

S.D.

142

1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ ควรมการจดกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของกบ ICT อยางนอยปละ 1-2 ครง เชน การจดนทรรศการ การจดแขงขนโปรแกรมคอมพวเตอรตาง ๆ เปนตน รอยละ 9.17 รวมไปถงการจดอบรม เชน การใชคอมพวเตอรเบองตน การใชอนเทอรเนตเบองตน เปนตน โดยจดอบรมใหแกคนในชมชน รอยละ 4.17 ศนยการเรยนร ICT ชมชน ควรเปดใหบรการตลอด เชน หลงเวลาราชการ วนเสาร-อาทตย เปนตน รอยละ 2.50 และควรมการประชาสมพนธใหมากขน เพอเปนการเชอเชญใหคนในชมชนไดเขามาใชบรการ รอยละ 1.67 นอกจากนควรมการน า ICT ไปใชในการพฒนาชมชน และสงคมใหมคณภาพ รอยละ 0.83 2. ดานบคลากร จ านวนบคลากรไมเพยงพอ ควรใหมการเพมจ านวนบคลากร ควรมประมาณ 4-5 คน หรออาจจดใหมเจาหนาทประจ าศนยการเรยนร ICT ชมชนโดยเฉพาะ รอยละ 5.00 เจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน ควรมคณลกษณะดงตอไปน ควรมความเอาใจใส เตมใจใหบรการ มอธยาศยด มความเปนกนเอง ราเรงแจมใส รอยละ 5.00 ควรมความรความสามารถเกยวคอมพวเตอรสามารถแกไขปญหา และใหค าแนะน าแกผ ทเขามาใชบรการได รอยละ 1.67 ควรแตงกายสภาพเรยบรอย พดจาสภาพ มมารยาทด รอยละ 1.67 3. ดานวสดอปกรณ จ านวนวสดอปกรณไมเพยงพอตอผใชบรการ ควรมการเพมจ านวนเครองคอมพวเตอรใหมาก กวาน รอยละ 12.50 วสดอปกรณมคณภาพ มความทนสมย สภาพของวสดอปกรณโดยรวมอยในสภาพด รอยละ 5.00 แตกควรใหมการซอมแซมวสดอปกรณทช ารดเสยหาย หรอปรบเปลยนใหวสดอปกรณนน ๆ อยในสภาพด สามารถใชงานได รอยละ 3.33 นอกจากนนาจะใหมวสดอปกรณเพมเตม เชน เครองฉายโปรเจคเตอร เครองพมพส ฯลฯ รอยละ 3.33 และควรมการปรบปรงในเรองของสญญาณอนเทอรเนต ใหมความเรวมากกวาน ควรใหเปนอนเทอรเนตแบบ HI-Speed หรอ อนเทอรเนตความเรวสง 6 Mb รอยละ 14.17 4. ดานงบประมาณ ควรมการจดหางบประมาณสนบสนนเพมเตม เชน จากทางสวนราชการ การรบบรจาค เปนตน เพอใชในการบ ารงรกษา ซอมแซมวสดอปกรณ หรอ จดซอวสดอปกรณเพมเตม รอยละ 6.67และคาบรการทเหมาะสมส าหรบเดกนกเรยนนาจะอยในอตรา 5 บาท/ชวโมง รอยละ 2.50

143

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาวจยครงนเปนการวจยเชงส ารวจ เพอศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ซงสามารถสรปเปนรายละเอยดไดดงตอไปน ความมงหมายของการวจย เพอศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ความส าคญของการวจย ผลการวจยในครงน สามารถน าไปใชเปนแนวทางในการปรบปรงและพฒนาการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนใหมประสทธภาพมากยงขน และสอดคลองกบความตองการของประชาชนในชมชน ขอบเขตของการวจย 1. ประชากรทใชในการวจย กลมท 1 ผ ใหบรการ ประกอบดวย คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร จ านวน 15 คน โดยผ วจยใชประชากรทงหมดในการท าวจย กลมท 2 ผ ใชบรการ เปนประชาชนทเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร จากสถตทผานมาในเวลา 1 ป (พ.ศ. 2552-2553) มประชาชนทใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน จ านวน 210 คน 2. กลมตวอยางทใชในการวจย ผ ใชบรการ เปนประชาชนทเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยใชวธการเลอกแบบเจาะจง ในชวงเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553 - เดอนมกราคม พ.ศ. 2554 เนองจากเปนชวงเปดภาคเรยน และมผ ใชบรการเขามาใชบรการมาก ไดกลมตวอยางจ านวน 120 คน

144

ขอจ ากดของการวจย ผใชบรการทเขามาใชบรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ซงน ามาเปนกลมตวอยาง จะนบเฉพาะประชาชนทเขามาใชบรการในครงแรก โดยไมนบประชาชนทมาใชซ า สมมตฐานของการวจย สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร มความเหมาะสมอยในระดบมาก เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

เครองมอทใชในการวจยครงนแบงเปน 2 ประเภท 1. แบบสมภาษณ แบบมโครงสราง ส าหรบผ ใหบรการ ซงประกอบดวย คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน จ านวน 15 คน เพอศกษาความคดเหนเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจน บร โดยใหมเนอหาครอบคลมทง 4 ดาน คอ ดานการบรหารการจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ 2. แบบสอบถาม ส าหรบผ ใชบรการ ซงไดแก ประชาชนในพนททเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ในชวงเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2553 - เดอนมกราคม พ.ศ. 2554 จ านวน 120 คน เพอศกษาความคดเหนเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยใหมเนอหาครอบคลมทง 4 ดาน คอ ดานการบรหารการจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ การวเคราะหขอมล 1. ผวจยไดรวบรวมขอมลจากแบบสมภาษณ มาด าเนนการวเคราะห ดงน แบบสมภาษณตอนท 1, 2 และ 3 วเคราะหขอมลโดยการหาคาความถ รอยละ และสรปประเดนเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบ ประมาณ เพอน ามาใชในการอภปรายผล 2. ผวจยไดรวบรวมขอมลจากแบบสอบถามทไดรบคน มาด าเนนการวเคราะหดวยวธการทางสถตดงน

145

แบบสอบถามตอนท 1 วเคราะหขอมลโดยหาคาความถ และรอยละ แบบสอบถามตอนท 2 ในสวนของแบบสอบถามทเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ วเคราะหโดยหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) แบบสอบถามตอนท 3 ในสวนของแบบสอบถามปลายเปด วเคราะหขอมลโดยการสรปประเดนส าหรบใชในการอภปรายผล สรปผลการวจย ผลการวเคราะหขอมลการศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบาน โคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร สรปผลการศกษาคนควาไดดงน ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลจากผใหบรการ ซงประกอบไปดวยคณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน จ านวน 15 คน ซงสรป ผลการศกษาคนควาไดดงน 1. ผลการวเคราะหขอมลสวนตวของผ ใหบรการ (คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน) พบวา สวนใหญเปนเพศชายมากกวาเพศหญง มอายระหวาง 31-45 ป มระดบการศกษาอยในระดบปรญญาตร มรายไดเฉลยตอเดอน มากกวา 15,000 บาท สถานภาพการท างาน เปนขาราชการ/เจาหนาทของรฐ/พนกงานรฐวสาหกจ และเคยบรหารงานทเกยวของกบศนยการเรยนชมชน ศนยการเรยนร ICT ชมชน หรอการบรหารงานดานอน ๆ มาแลว ระหวาง 1-3 ป 2. ผลการวเคราะหการศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนของผ ให บรการ ซงแบงออกเปน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ

2.1 ดานการบรหารจดการ 2.1.1 ดานอาคารสถานท พบวา สถานทตงของศนยการเรยนร ICT ชมชน มความเหมาะสม ตงอยในบรเวณโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง ซงเปนศนยกลางของชมชน ซงใชเปนสถานทจดประชมหมบาน และจดกจกรรมตาง ๆ ของชมชน การเดนทางมารบบรการงายและสะดวก ลกษณะของตวอาคาร มความมนคง แขงแรง ปลอดภย และมเจาหนาทคอยสอดสองดแล ขนาดของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสม แสงสวางและอณหภมพอเหมาะ ไมคอยมเสยงรบกวนจากภายนอก

146

2.1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ พบวา การใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน โดยรวมไมเหมาะสม เพราะสวนใหญจะเปนนกเรยนทไดใชบรการ คนในชมชนไมคอยไดเขาไปใช ยงไมกระจายสชมชนเทาทควร นอกจากนควรจดใหมการจดกจกรรมขนภายในชมชน เชน การฝกอบรม การจดนทรรศการ การประกวดแขงขน เปนตน 2.2 ดานบคลากร พบวา บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชน โดยรวมแลวไมเหมาะสม จ านวนเจา หนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชน ไมเพยงพอ เนองจากเจาหนาทประจ าศนยการเรยนร ICT ชมชน ไดแก ครโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง และตวแทนชมชน มภาระหนาทงานประจ า จงสงผลใหไมสามารถเปดศนยการเรยนร ICT ชมชนไดอยางตอเนอง 2.3 ดานวสดอปกรณ พบวา สภาพวสดอปกรณ โดยรวมมความเหมาะสม มความทนสมย คณภาพด คอนขางใหม การประมวลผลของคอมพวเตอรคอนขางเรว ซอฟตแวร/โปรแกรมครอบคลมการใชงานตาง ๆ มความเหมาะสม แตควรปรบปรงเรองสญญาณอนเทอรเนตทคอนขางชา หลดบอย นอกจากนควรมการเพมจ านวนคอมพวเตอรใหมากขน 2.4 ดานงบประมาณ พบวา อตราคาบรการ โดยรวมมความเหมาะสม เพราะราคาไมแพง และควรมการหางบ ประมาณมาสนบสนนเพมเตม ตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลจากผใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ซงสรปผลการศกษาคนควาไดดงน 1. ผลการวเคราะหขอมลสวนตวของผ ใชบรการ พบวา เปนเพศหญงมากกวาเพศชาย สวนใหญมอายระหวาง 16-18 ป มระดบการศกษาอยในระดบมธยมศกษาตอนปลาย และสวนใหญเปนนกเรยน/นกศกษา ผใชบรการสวนใหญเขามาใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน 1-3 ครง/สปดาห ใชบรการวนจนทร-ศกรมากทสด ในชวงเวลา 12.00 น.-13.00 น. สวนใหญใชเวลาประมาณ 1 ชวโมง/ครง ผ ใช บรการมความเหนวาคาบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน มความเหมาะสม และถาจดใหมการสมครสมาชกรายเดอน สวนใหญจะสมครสมาชก และเหนวาราคาของการสมครสมาชกตอเดอนนาจะอยในอตรา 100-200 บาท/เดอน ชองทางในการประชาสมพนธ โฆษณา และเผยแพรการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน พบวา แผนพบ/ใบปลวมความเหมาะสมมากทสด รองลงมาเปนปายโฆษณา/ปายนเทศ ผ ใช

147

บรการสวนใหญตองการจะใหจดอบรมในเรองการใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตเบองตน รองลงมาเปนการสรางเวบไซตเบองตน ผ ใชบรการสวนใหญมความเหนวางบประมาณเพมเตมนาจะหาไดจากเงนบ ารงการศกษา รองลงมาเปนการรบบรจาค สาเหตทผใชบรการสวนใหญเลอกใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนเพราะประหยดคา ใชจาย รองลงมาคอตงอยใกล สามารถเดนทางเขามาใชบรการไดสะดวก ผ ใชบรการสวนใหญเหนวาประโยชนของศนยการเรยนร ICT ชมชนคอการเรยนรและฝกฝนการใชคอมพวเตอร รองลงมาคอเพมพนความร และคนหาขอมลตามความตองการ ความตองการในการใหบรการเพมเตมภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน พบวา ผ ใชบรการสวนใหญตองการใหมมมดหนงฟงเพลง รองลงมาคอมรานคาหรอมมเครองดม 2. ผลการวเคราะหการศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนของผ ใช บรการ ซงแบงออกเปน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดาน

งบประมาณ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X = 3.82, S.D. = 0.69) ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว 2.1 ดานการบรหารจดการ

2.1.1 ดานอาคารสถานท โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X = 3.77, S.D. = 0.58) ขอทมความเหมาะสมในระดบมากเปนอนดบหนง คอ ลกษณะอาคารของศนย

การเรยนร ICT ชมชน มความมนคงแขงแรง ปลอดภย ไดมาตรฐาน (X = 4.20, S.D. = 0.76)

รองลงมา คอ ศนยการเรยนร ICT ชมชน มแสงสวางเพยงพอ (X = 4.10, S.D. = 0.88) 2.1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบ

มาก (X = 3.58, S.D. = 0.62) ขอทมความเหมาะสมในระดบมากเปนอนดบหนง คอ ความเหมาะสม

ของเวลาในการเปดใหบรการวนจนทร-ศกร เวลา 08.00 - 19.00 น. (X = 4.10, S.D. = 0.86) รองลงมา คอ เจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนใหบรการอยางเสมอภาค เทาเทยมกน (X = 3.87, S.D. = 0.92)

2.2 ดานบคลากร โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X = 3.98, S.D. = 0.62) ขอทมความเหมาะสมในระดบมากเปนอนดบหนง คอ บคลากรมความเอาใจใส เตมใจ ยนด

และกระตอรอรนในการให บรการ (X = 4.05, S.D. = 0.80) รองลงมา คอ บคลากรใหค าแนะน าและ

ค าปรกษาในเรองตาง ๆ แกผ ใชบรการ (X = 4.00, S.D. = 0.88)

148

2.3 ดานวสดอปกรณ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก (X = 3.75, S.D. = 0.69)ขอทมความเหมาะสมในระดบมากเปนอนดบหนง คอ สภาพของอปกรณพวงตอคอมพวเตอรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสม เชน เมาส คยบอรด หรอ เครองพมพ (X = 4.10, S.D. = 0.77) รองลงมา คอ วสดอปกรณเครองใชตาง ๆ มสภาพสมบรณพรอมใชงาน (X = 3.97, S.D. = 0.92) 2.4 ดานงบประมาณ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก พบวา คาบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน ชวโมงละ 10 บาท มความเหมาะสมอยในระดบมาก (X = 4.02, S.D. = 0.98) อภปรายผล จากการศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร มประเดนทจะน ามาอภปรายดงน ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลจากผใหบรการ ซงประกอบไปดวยคณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน ซงอภปรายผลไดดงน 1. ดานการบรหารจดการ 1.1 ดานอาคารสถานท โดยรวมแลวมความเหมาะสม ทงนเพราะศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน ตงอยบรเวณศนยกลางของชมชน การเดนทางมารบบรการงายและสะดวก ลกษณะของตวอาคารมความมนคง แขงแรง ปลอดภย มเจาหนาทคอยสอดสองดแล ขนาดของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสม แสงสวางและอณหภมพอเหมาะ และไมคอยมเสยงรบกวนจากภายนอก ซงสอดคลองกบหลกเกณฑการพจารณาคดเลอกความพรอมดานอาคารสถานทจดตงศนยฯ ของกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (2551: ออนไลน) ทกลาววา สถานทตงตองอยกลางชมชน เพอใหเกดรศมการใหบรการทครอบคลมพนท ลกษณะของตวอาคารควรอยในทสาธารณะหรอสวนราชการ ตองมความมนคงแขงแรง แนนหนา ปลอดภย การเขาถงตองมความสะดวกและเหมาะสมส าหรบผ ใชบรการทกกลมวย สภาพแวดลอมตองไมสงผลกระทบตอผ ใชบรการ ขอเสนอแนะในดานอาคารสถานท คอ ตองการใหศนยการเรยนร ICT ชมชนแยกเปนอาคารเอกเทศ อาคารเดยว ไมใหตดกบอาคารเรยน เนองจากพบวา ศนยการเรยนร ICT ชมชนตงอยในบรเวณโรงเรยน ซงเปนสถานทราชการ จงท าใหคนภายนอกไมคอยกลาทจะเขามาใชบรการ เนองจากเกรงวาจะเขาไปรบกวนคร-อาจารย นกเรยน สอดคลองกบงานวจยของพฒนา ทงโพธตระกล (2546: 147) ทกลาววา ควรจดสถานทปฏบตงานใหเปนเอกเทศใหเอออ านวยตอการปฏบตงานและบรการ ก าหนด

149

พนทการปฏบตงานตาง ๆ อยางชดเจนและเหมาะสม นอกจากนควรมการจดตกแตงบรเวณภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน เชน จดมมหนงสอ จดบอรด ฯลฯ เพอเสรมสรางบรรยากาศในการเรยนร 1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ โดยรวมแลวไมเหมาะสม เพราะสวนใหญเปนนกเรยนทเขามาใชบรการ คนในชมชนยงไมคอยไดเขามาใชบรการ ยงไมกระจายสชมชนเทาทควร สอดคลองกบงานวจยของ ศรณยธร ศศธนากรแกว (2547: บทคดยอ) ทกลาววา ผ ใชบรการสวนใหญเปนนกเรยน นกศกษาใชบรการศนยฯเพอการคนควาขอมลท ารายงาน ผ ไมใชบรการสวนใหญประกอบอาชพรบจาง มรายไดนอย และการศกษาต า ไมมความจ าเปนในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทงนเนองจากขาดการประชาสมพนธทตอเนอง และชดเจน ดงนนจงควรมการประชาสมพนธเผยแพรขาวสารและกจกรรมของศนยการเรยนร ICT ชมชนใหมากขน และเพอเปนการเชอเชญ ชกจงใหคนในชมชนไดเหนประโยชนและความส าคญของเทคโนโลย ซงสอดคลองกบงานวจยของ สนย มหาอมพรพฤกษ (2540: บทคดยอ) ทกลาววา การใหบรการของศนยการเรยนร ควรมการประชาสมพนธแกสมาชกอยางสม าเสมอ มการก าหนดระเบยบปฏบตอยางชดเจน และเปดโอกาสใหคนภายนอกชมชนมาใชบรการได นอกจากนควรจดใหมการจดกจกรรมขนปละ 1-2 ครง เพอเปดโอกาสใหคนในชมชนไดเขามามสวนรวม เชน การจดอบรม การจดนทรรศการ การจดประกวดแขงขน เปนตน สอดคลองกบงานวจยของมงคล พลภม (2551: 104) ทกลาวไวในดานการพฒนากจกรรมทสงเสรมการใชแหลงเรยนรวา ควรจดกจกรรมทสงเสรมการใชแหลงเรยนรเปนประจ าทกปการศกษา เพอน าขอมลไปใชพฒนาแหลงเรยนรใหใชประโยชนไดอยางคมคา ตอเนองและบงเกดประสทธผลสงสด 2. ดานบคลากร โดยรวมแลวไมเหมาะสม จ านวนเจาหนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชน ไมเพยงพอ เนองจากเจาหนาทประจ าศนยการเรยนร ICT ชมชน ซงไดแก ครโรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง และตวแทนชมชน ตางมภาระหนาทงานทตองรบผดชอบ จงสงผลใหไมสามารถเปดศนยการเรยนร ICT ชมชนไดอยางตอเนอง บคลากรไมสามารถเขามาดแลในสวนนไดอยางเตมท และมความเหนวาควรมเจาหนาทประจ าอยางนอย 1-2 คน หรอมเจาหนาทประมาณ 4-5 คน เพอผลด เปลยนกนดแล อกทงบคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนควรไดรบการพฒนาอยางตอเนองเพราะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมการเปลยนแปลงอยเสมอ สอดคลองกบงานวจยของ รงรอง ด ารงวฒ (2547: 148) ทกลาววามการคดเลอกบคลากรทมคณสมบตดานไอซท และการสนบสนนใหบคลากรเขารบการฝกอบรมเพอเพมพนความรดานไอซท 3. ดานวสดอปกรณโดยรวมแลวมความเหมาะสม สภาพวสดอปกรณมคณภาพ มความทนสมย คอนขางใหม มสภาพสมบรณพรอมใชงาน คอมพวเตอรมการประมวลผลคอนขางเรว แตควรมการปรบปรงในเรองของสญญาณอนเทอรเนตทคอนขางชาและหลดบอย ทงนอาจเปนเพราะการใชงานในรปแบบของดาวเทยม (IP Star) ซงมโครงการทจะเปลยนไปใชสายสญญาณในการเชอมตอ

150

และควรมการเพมจ านวนคอมพวเตอรประมาณ 10-20 เครอง นอกจากนวสดอปกรณเพมเตมทควรม เชน จอโปรเจคเตอร ไมโครโฟน เครองขยายเสยง (เพอใชในการเรยนการสอน การน าเสนองาน การจดอบรม การจดอปกรณใหเชา เพอเปนการหารายไดเขาศนยการเรยนร ICT ชมชน) เครองพมพส เครองถายเอกสาร (ซงเปนการเปดใหบรการแบบครบวงจร) กลองวงจรปด (ในเรองของการรกษาความปลอดภย) พดลม เปนตน สอดคลองกบงานวจยของ สนย มหาอมพรพฤกษ (2540: บทคดยอ) ทกลาววา อปกรณและเครองอ านวยความสะดวกอน ๆ ทควรม ไดแก อปกรณฝกวชาชพ เครองคอมพวเตอร เครองขยายเสยง พดลม ฯลฯ นอกจากนควรมการซอมแซมวสดอปกรณทช ารดเสยหายใหอยในสภาพทสมบรณพรอมใชงาน 4. ดานงบประมาณ โดยรวมแลวมความเหมาะสม อตราคาบรการ มความเหมาะสม เพราะราคาไมแพง และควรมการหางบประมาณมาสนบสนนเพมเตม เพอใชเปนงบประมาณซอมแซมบ ารง รกษาวสดอปกรณ หรองบประมาณในการจดหาจดซออปกรณอน ๆ ทจ าเปนเพมเตม ซงงบ ประมาณเพมเตมหาไดดงน เชน องคการบรหารสวนต าบลลาดตะเคยน (อบต.ลาดตะเคยน) กระทรวง ICT การรบบรจาคจากประชาชนในชมชน เปนตน สอดคลองกบงานวจยของ สนย มหาอมพรพฤกษ (2540: บทคดยอ) ทกลาววา งบประมาณตองอาศยความรวมมอจากชมชน และขอความสนบสนนจากส านก งานเขต และหนวยงานเอกชนอนตอไป ผลการวจย พบวา ในการท างานตรงนเปนการท างานรวมกนในหลาย ๆ สวน ไมวาจะเปนองคการบรหารสวนต าบลลาดตะเคยน ซงดแลในเรองของการพฒนา การสนบสนนงบประมาณทงในดานการประชาสมพนธ และวสดอปกรณ ผ ใหญบาน ก านน ซงจะคอยดแลในเรองของการปกครอง การประชาสมพนธชกจงคนในชมชนใหเขามาใชบรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน ดแลเรองความปลอดภย และเรองทว ๆ ไป โรงเรยนลาดตะเคยนราษฎรบ ารง ดแลในเรองของการใหพนทในการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน เจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนดแลในเรองของการใหค า แนะน า ค าปรกษาแกผใชบรการ และคนในชมชน มความส าคญในเรองของการใหความรวมมอ ทงนกตองมการจดประชมเพอวางแผน และประสานงานกน เพอทจะไดทราบถงปญหาทเกดขนภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน และเพอทจะไดรวมกนหาแนวทางในการพฒนาและวธแกไขปญหานน ๆ เพอใหการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนเปนไปอยางตอเนอง และเปนไปในทศทางเดยวกน เพอ ใหศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอนอยอยางยงยนถาวร สอดคลองกบงานวจยของ อารเธอร (Arthur. 1995: 3961-A) ทกลาววา การท างานตองไดรบความรวมมอจากหลายฝาย จงจะเกดความเขมแขง และสามารถปรบปรงโครงสรางได และศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา (2552: 86) ทกลาววา “โรงเรยนตองไมมก าแพง” เพราะโรงเรยนคอสถานททมความพรอมมากทสด โรงเรยนคอศนยกลางของชมชน เปนศนยรวมของทรพยากรตาง ๆ ทงจากภาครฐและจากชมชน

151

ความส าเรจของโรงเรยน คอ การมสวนรวมจากชมชน ตงแตรวมใหค าปรกษา รวมสนบสนน รวมสอน ฯลฯ ดงนนการบรหารจดการศนยการเรยนร ICT ชมชนกเชนเดยวกน เพราะการมสวนรวมคอฐานส าคญทกอใหเกดการรวมมอรวมใจ การเสยสละ ความทมเท ทงนประเดนทส าคญทสดคอ กา รมวสยทศนและภาวะผน าของทมกรรมการบรหารศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอใหศนยการเรยนร ICT ชมชนสามารถทจะเปนศนยกลางของการพฒนาชมชนไดทกดานและยงยน ตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลจากผใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ซงอภปรายผลไดดงน ผ ใชบรการมความเหนวาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบรมความเหมาะสมอยในระดบมาก ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว 1. ดานการบรหารจดการ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก 1.1 ดานอาคารสถานท โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก ทงนเพราะศนยการเรยนร ICT ชมชนอยใกลชมชน การคมนาคมสะดวก เขาถงงาย อาคารมความมนคง แขงแรง ปลอดภย ไดมาตรฐาน และสภาพแวดลอมทางกายภาพโดยรวมมความเหมาะสม แตมความตองการใหจดตงศนยการเรยนร ICT ชมชน แยกเปนอาคารเอกเทศ และควรจดมมตาง ๆ ภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน เชน มมพกผอน มมหนงสอ เปนตน เพอเสรมสรางบรรยากาศในการเรยนร 1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก ทงน เพราะผ ใชบรการสวนใหญเปนนกเรยน จงไมคอยพบปญหา แตมขอเสนอใหมการประชาสมพนธใหมากขน และควรมการจดกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของกบ ICT อยางนอยปละ 1-2 ครง เชน การจดอบรม การจดนทรรศการ การจดประกวดแขงขน เปนตน รวมไปถงควรมการน า ICT ไปใชในการพฒนาชมชนและสงคมใหมคณภาพ 2. ดานบคลากร โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก ทงนเพราะบคลากรสามารถใหค าแนะน าและค าปรกษา รวมไปถงมความเอาใจใส เตมใจใหบรการ มความรบผดชอบตอหนาท และอ านวยความสะดวกแกผมาใชบรการ แตควรมเจาหนาทประจ าศนยการเรยนร ICT ชมชนโดย เฉพาะ หรอควรมบคลากรทดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน ประมาณ 4-5 คน เพอผลดเปลยนกนดแลเพอทจะไดสามารถเปดศนยฯไดอยางตอเนอง 3. ดานวสดอปกรณ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก ทงนเนองจากวสด อปกรณมคณภาพ ทนสมย สมบรณพรอมใชงาน เครองคอมพวเตอรมการประมวลผลสง โปรแกรมครอบคลมการใชงาน แตตองการใหมการเพมจ านวนเครองคอมพวเตอรใหมากขน และควรปรบปรงในเรองความเรวของสญญาณอนเทอรเนต เพอใหความสะดวก รวดเรวแกผใชบรการ

152

4. ดานงบประมาณ โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมาก อตราคาบรการมความเหมาะสม ทงนอาจเปนเพราะราคาไมแพง และควรมการจดหางบประมาณสนบสนนเพมเตม เพอใชในการบ ารงรกษา ซอมแซมวสดอปกรณ หรอ จดหา จดซอวสดอปกรณเพมเตม ขอเสนอแนะทวไป 1. ดานการบรหารจดการ 1.1ดานอาคารสถานท ควรมการจดตกแตงบรเวณภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนใหสะอาด เปนระเบยบ ควรใหมการจดตกแตงไมดอกไมประดบภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอใหบรรยากาศดรมรน สบายตา หรอควรจดเปนมมตาง ๆ ขนมา เชน มมพกผอน มมหนงสอ เปนตน ซงจะชวยสงเสรมบรรยากาศในการเรยนร และทางบรเวณทางดานขวาของศนยการเรยนร ICT ชมชนทมแดดสอง อาจแกปญหาโดยการใชผามานมาชวยบงแดด 1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ ควรมการประชาสมพนธเพอสรางความเขาใจทชดเจนแกคนในชมชนอยางตอเนอง สม าเสมอและทวถง โดยใชสอในการประชาสมพนธทจงใจและหลากหลาย รวมถงการกระตนใหคนในชมชนตระหนกถงความส าคญและประโยชนของเทคโนโลยสารสนเทศ ซงอาจจะมการประสานงานกนระหวางโรงเรยน หนวยงานราชการทองถน ผ ใหญบานในการจดอบรม หรอการจดกจกรรมรวมกบชมชน และเชอเชญคนในชมชนเขามารวมจดกจกรรมกบศนยการเรยนร ICT ชมชน เพอเปนการเพม พนความรและทกษะ ในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ซงเปนการเพมขดความสามารถ และชวยใหคนในชมชนมความเชอมนและรบรถงความสามารถของตนในการใชคอมพวเตอร นอกจาก นยงเปนการเปดโอกาสใหกบผ ทมความสนใจในเรองของ ICT ไดมโอกาสเขามาศกษาหาความรอกดวย 2. ดานบคลากร ควรจดใหมเจาหนาทประจ าศนยการเรยนร ICT ชมชน โดยใหเปนคาตอบแทนหรอคาจางเพอทจะไดสามารถเปดใหบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนไดอยางตอเนอง นอกจากนเจาหนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชน ไมไดมหนาทเพยงแคดแลในเรองของอาคารสถานท และวสดอปกรณ รวม ถงการใหบรการเปด-ปดศนยการเรยนร ICT ชมชนเทานน แตควรน าขอมลขาวสารทไดจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเปนประโยชนมาสชมชนดวย เชน การจดบอรดทใหความรทเปนประโยชนมาตดไวภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน การจดท าฐานขอมลของชมชน การสรางเวบไซตของชมชน เปนตน

153

คณะกรรมการและเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน ควรมการประสานงานกบคนในชมชน เพอชแจงถงวตถประสงค และน าเสนอใหคนในชมชนไดเหนประโยชนทชดเจนและเปนรปธรรมของศนยการเรยนร ICT ชมชน และใหโครงการศนยการเรยนร ICT ชมชนนอยในแผนพฒนาของคณะ กรรมการชมชน 3. ดานวสดอปกรณ ควรมการดแลรกษาวสดอปกรณใหอยในสภาพด สมบรณพรอมใชงาน นอกจากนควรหาวสดอปกรณเพมเตมทจ าเปนและมประโยชนตอคนในชมชน เชน โปรเจคเตอร เครองพมพส เปนตน 4. ดานงบประมาณ

ควรมการวางแผนการบรหารจดการเกยวกบงบประมาณของศนยการเรยนร ICT ชมชน ทงรายรบและรายจาย และควรมการหางบประมาณมาสนบสนนเพมเตม เชน จากทางสวนราชการ หนวยงานทองถน การรบบรจาค เปนตน 5. ควรมการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนในทก ๆ เดอน เพอทจะไดทราบถงสภาพและปญหาการด าเนนงานทเกดขน ซงจะไดหาแนวทางในการพฒนาหรอปรบปรงแกไข เพอใหศนยการเรยนร ICT ชมชนอยอยางยงยนตอไป และในการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนควรใหชมชนเปนฐาน คอใหชมชนเขามามสวนรวมในการบรหารงานดวย ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป 1. ควรมการท าการศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนในระดบภาคและในจงหวดอน ๆ 2. ควรมการท าการวจยเพอศกษาในเรองของตวแปรตาง ๆ ทสงผลกระทบตอสภาพการด าเนนงาน เพอทจะไดทราบถงปญหาและแนวทางในการพฒนา 3. ควรมการท าการวจยเพอศกษาเรองทเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชน ในหวขอหรอประเดนอน ๆ เชน การศกษาปญหาและความตองการในการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน ปจจยทสงผลตอการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน การพฒนารปแบบของศนยการเรยนร ICT ชมชน เปนตน

154

บรรณานกรม

155

บรรณานกรม

กรมการศกษานอกโรงเรยน. (2541). ศนยการเรยนชมชน (ศรช.). กรงเทพฯ: อรณการพมพ. กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. (2551). กจกรรมการพฒนาเครอขายเยาวชนไทย ในยค ICT (Young ICT). สบคนเมอ 2 เมษายน 2553, จาก http://www.youngict.net -----------. (2551). โครงการจดตงศนยกลางความรแหงชาต(Thailand Knowledge Centre). สบคน เมอ 2 เมษายน 2553, จาก http://www.tkc.go.th

-----------. (2551). โครงการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมดวย ICT. สบคนเมอ 2 เมษายน 2553, จาก http://www.equitable-society.com -----------. (2551). โครงการอบรมเพอการสงเสรมและพฒนาการใช ICT ณ ศนยการเรยนร ICT ชมชน. สบคนเมอ 2 เมษายน 2553, จาก http://www.mict4u.net -----------. (2550). ศนยการเรยนร ICT ชมชน. สบคนเมอ 10 สงหาคม 2552, จาก http://www.thaitelecentre.org

-----------. (2550). หลกการบรหารจดการศนย. สบคนเมอ 10 สงหาคม 2552, จาก http://www.thaitelecentre.org/thai/index.php?option=com_content&view=article&id =124&Itemid=64&lang=th -----------. (2551). เอกสารประชาสมพนธและคดเลอกเพมเตมส าหรบสถตจงหวด. สบคนเมอ 10 สงหาคม 2552, จาก http://www.thaitelecentre.org/thai/images/documents/ information.pdf กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย . (2552). แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ฉบบท ๒) ของประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๕๒-๒๕๕๖. สบคนเมอ 1 มนาคม 2553, จาก http://www.mict.go.th/ewt_news. php? nid=74 กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและศนยวจยการจดการความรการสอสารและการ พฒนา. (2553). คมอเตรยมความพรอม ผดแลศนยการเรยนร ICT ชมชน มอใหม สบคนเมอ 8 ธนวาคม 2553, จาก http://www.thaitelecentre.org

กานดา พทธรกษา. (2539). การพฒนารปแบบศนยวทยาการในโรงเรยนโครงการน ารองศนยพฒนา อจฉรยภาพเดกและเยาวชน. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาพเศษ). กรงเทพฯ: บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร. กดานนท มลทอง. (2548). ไอซทเพอการศกษา. กรงเทพฯ: อรณการพมพ.

156

จารวรรณ ข าเพชร. (2546). การศกษาชมชน. กรงเทพฯ: ภาควชาสงคมวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. จฑารตน เพชรจนทก. (2541). ศกษาการบรหารศนยการเรยนชมชนกรมการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษาธการทไดรบรางวลดเดนระดบจงหวด: ศกษาเฉพาะกรณ ศนยการเรยน ชมชนบานหนโคน ต าบลหนโคน อ าเภอจกราช จงหวดนครราชสมา. วทยานพนธ กศ.ม. (การศกษาผใหญ) มหาสารคาม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. ถายเอกสาร. ชศร วงศรตนะ. (2549). เทคนคการเขยนเคาโครงการวจย: แนวทางสความส าเรจ. กรงเทพฯ: ไทเนรมตกจ อนเตอร โปรเกรสซฟ. ไชยยศ เรองสวรรณ. (2526). การบรหารสอและเทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ: วฒนาพานช. ณฎฐพนธ เขจรนนท ;และไพบลย เกยรตโกมล. (2542). ระบบสารสนเทศเพอการจดการ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ดวงทพย แกวประเสรฐ. (2543). การพฒนารปแบบการจดการศกษาวชาชพในศนยการเรยนชมชน โดยผานองคกรทองถน ต าบลน าโจ อ าเภอแมทะ จงหวดล าปาง . วทยานพนธ ศ.ม. (อาชวศกษา). เชยงใหม: บณฑตวทยาลย หมาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร. ทวกานต ผดงสนต. (2546). การพฒนารปแบบศนยเทคโนโลยการศกษา ส าหรบสถานศกษาสงกด กรมอาชวศกษา ในจงหวดนครราชสมา. วทยานพนธ ค.ม. (เทคโนโลยและสอสารการ ศกษา). สถาบนราชภฏนครราชสมา. ทพาภรณ ทวศกดสมบรณ. (2546). การประเมนศนยวทยบรการ โรงเรยนบางสะพานวทยา จงหวด ประจวบครขนธ . สารนพนธ กศ.ม. (ธรกจศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. นคม พวงรตน. (2552). บทวเคราะหพระราชบญญตการศกษาแหงชาต หมวดท 9 เทคโนโลยเพอ การศกษา สบคนเมอ 10 สงหาคม 2552, จาก http://www.kroobannok.com/5071 บญเกอ ควรหาเวช. (2544). ทน 310 การจดระบบบรการสอและเทคโนโลยการศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : ภาควชาเทคโนโลยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. บญเหลอ ทองเอยม ;และสขสวสด ภาษต. (2531). การบรหารและการนเทศงานโสตทศนศกษา. พมพ ครงท 5. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง. พฒนา ทงโพธตระกล. (2546). รปแบบศนยวทยบรการทเหมาะสมของสถานศกษาสงกดกองวทยาลย เกษตรกรรม เขตภาคใต. ปรญญานพนธ กศ.ม. (เทคโนโลยการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

157

พสณ ฟองศร. (2552). วจยทางการศกษา. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ. ภทรพล มหาขนธ. (2545). การศกษาประสทธผลของศนยการเรยนชมชนทางการศกษานอกระบบ โรงเรยน: อนาคตภาพจากการประยกตโมเดลสมการโครงสรางและการสนทนากลม. วทยานพนธ กศ.ม. (การศกษานอกระบบโรงเ รยน ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ภาสกร เรองรอง. (2549).เอกสารประกอบการสอนวชาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการ ศกษา. คณะศกษาสตร มหาวทยาลยนเรศวร. อดส าเนา. ภาสกร เรองรอง. (ม.ป.ป.). ICT for Education นโยบายเทคโนโลยสารสนเทศการสอสารประเทศไทย (e-Thailand) และ พ.ร.บ. การศกษาแหงชาตหมวดท๙ เทคโนโลยเพอการศกษา [ออนไลน]. สบคนเมอ 1 มนาคม 2553, จาก http://www.thaiwbi.com/course/ICT/ICT_ for_ Education.pdf มงคล พลภม. (2551). สภาพการด าเนนงานพฒนาแหลงเรยนรของสถานศกษา สงกดส านกงานเขต พนทการศกษาหนองคาย เขต 1. วทยานพนธ ค.ม. (การบรหารการศกษา) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม. ถายเอกสาร. เมธ ปลนธนานนท. (2535). การบรหารอาชวศกษาและเทคนคศกษา. กรงเทพฯ: สถาบนเทคโนโลย พระจอมเกลา เจาคณทหารลาดกระบง. รงรอง ด ารงวฒ. (2547). แนวทางการจดการศนยวทยบรการเพอสงเสรมเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสารของโรงเรยนชวงชนท 3 - 4 ทเขารวมโครงการศนยวทยบรการในกรงเทพ มหานคร. วทยานพนธ กศ.ม. (โสตทศนศกษา) บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

วนดา จงประสทธ. (2533). การบรหารและบรการงานโสตทศนศกษา. กรงเทพฯ: ภาควชาเทคโนโลย การศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร. วกพเดย สารานกรมเสร. (2550). เทคโนโลยสารสนเทศ. สบคนเมอ 1 มนาคม 2553, จาก http://th.wikipedia.org/wiki/ ศรณยธร ศศธนากรแกว. (2547). การรบรและการยอมรบศนยบรการสารสนเทศชมชนในชมชนชนบท ไทย. วทยานพนธ นศ.ด. (นเทศศาสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ศรสงา โภคสมบต. (2549). การปฏบตงานของคณะกรรมการศนยการเรยนชมชนจงหวดสมทร สงคราม และสมทรสาคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาผ ใหญ). กรงเทพฯ: บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร.

158

ศนยเทคโนโลยทางการศกษา. (2541). ระบบการกระจายและหมนเวยนสอ ส าหรบการจดการศกษา ในชมชน. กรงเทพฯ: สวนสงเสรมและพฒนาระบบการกระจายสอ ศนยเทคโนโลยทางการ ศกษา. ศนยเทคโนโลยทางการศกษา. (2545). แนวทางการปฏรปเทคโนโลยเพอการศกษา. กรงเทพฯ: กราฟฟคโกร. ศนยเทคโนโลยทางการศกษา. (2548).รายงานการวจย สภาพการเรยนผาน ICT ของนกศกษา กศน. กรงเทพฯ: น าทองการพมพ. ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต. (2545). แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารของประเทศไทย พ.ศ. 2545-2549. กรงเทพฯ: จรรชการพมพ. ศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา (CCDKM). (2552). Thai Telecentre: ศนยท ตองเคลอนดวย “ใจ” ของชมชน. กรงเทพฯ: 21 เซนจร. สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร. (2538). สมเดจพระเทพกบงานไอทเฉลมพระ เกยรต. เทคโนโลยสารสนเทศกาวไกล เศรษฐกจไทยมนคง. กรงเทพฯ: (ม.ป.พ.) สมเกยรต ปรดาวรรณ. (2540). รปแบบศนยเทคโนโลยการพฒนาขาราชการทเหมาะสม ของ ส านกงาน ก.พ.. ปรญญานพนธ กศ.ม. (เทคโนโลยการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สนย มหาอมพรพฤกษ. (2540). การศกษาแนวทางการจดตงศนยการเรยนรในชมชน เขตบางกะป กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การศกษาผ ใหญ). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. เสาวณย สกขาบณฑต. (2528). เทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ: สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา พระนครเหนอ. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ. ๒๕๔๕-๒๕๔๙). กรงเทพฯ: พรกหวาน กราฟฟค. ส านกงานเลขานการคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต. (2545). กรอบนโยบายเทคโนโลย สารสนเทศ ระยะ พ.ศ. ๒๕๔๔-๒๕๕๓ ของประเทศไทย. กรงเทพฯ: ธนาเพรส แอนด กราฟฟก. ส านกสงเสรมและพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. (2552). พธเปดศนยการเรยนร ICT ชมชน วนเสารท 25 กรกฎาคม 2552. กรงเทพฯ: ศนยการเรยนร ICT ชมชน. อรพรรณ พรสมา. (2542). ศนยวทยาการ. กรงเทพฯ: ภาควชาเทคโนโลยทางการศกษา มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.

159

อดม เชยกวงศ. (2551). การสงเสรมการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย. กรงเทพฯ: แสงดาว. อ านาจ นฤทกข. (2534). การส ารวจความคดเหนของครเกยวกบการจดตงศนยสอทกษะกระบวนการ ทางวทยาศาสตร ส าหรบส านกงานการประถมศกษา อ าเภอเมอง จงหวดสงหบร. ปรญญา นพนธ กศ.ม. (เทคโนโลยทางการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. Arthur, Gary Alan. (1995, June). Restructuring a Traditional Junior High School into A Community- Based Intergenerational Learning Center: A Case Study of Public Agency Partnerships, Dissertation Abstracts International. 55 (12): 3961. Jorge, Sonia. (2006). Telecentres for universal access: Engendered policy options. Retrieved March 1, 2010, from http://www.is-watch.net/node/416 Singh, Jeet Parminder. (2005). ICTs reaching beyond the educated. Retrieved March 1, 2010, from http://www.is-watch.net/node/360 UNESCO. (1995). A Manual for the Development of Learning Centres. Bangkok: Principle Regional Office for Asia and the Pacific. UNESCO. (1999, 23 February – 4 March). National Workshop on Development of Strategies for Promoting Continuing Education through Community Learning Centres in Myanmar. Yangon Myanmar.

160

ภาคผนวก

161

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญประเมนความสอดคลอง

ของแบบสอบถามและแบบสมภาษณทใชในการวจย

162

รายชอผเชยวชาญ

1. รองศาสตราจารย ดร.อรพรรณ พรสมา อดตอาจารยภาควชาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2. ดร.รฐพล ประดบเวทย ภาควชาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3. อาจารย มานดา ชอบธรรม ส านกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

163

ภาคผนวก ข

ส าเนาหนงสอ ขอความอนเคราะหเพอพฒนาเครองมอวจย (TryOut) ส าเนาหนงสอ ขอเชญเปนผเชยวชาญ (เพอตรวจแบบสอบถามและแบบสมภาษณ)

ส าเนาหนงสอ ขอความอนเคราะหเพอการวจย

164

165

166

167

168

169

ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการวจย

170

แบบสมภาษณเพอการวจย

171

แบบสมภาษณ ส าหรบผใหบรการ

คณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน

เรอง การศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร __________________________________________________________________________________

ค าชแจง แบบสมภาษณนใชส าหรบการสอบถามความคดเหนของผใหบรการ เพอใชเปนแนวทางในการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยมลกษณะของแบบสมภาษณแบงเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 เปนแบบสมภาษณเกยวกบขอมลทวไปของคณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ตอนท 2 เปนแบบสมภาษณเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารการจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ

ตอนท 3 เปนแบบสมภาษณเกยวกบความคดเหนและขอเสนอแนะอน ๆ ทผ ใหบรการมตอศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร

172

ตอนท 1 ขอมลทวไปของคณะกรรมการศนยการเรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร

วนทสมภาษณ...................เดอน........................................พ.ศ. ....................เวลา..................น. ชอ.............................................................. นามสกล.................................................................. 1. เพศ ชาย หญง 2. อาย ไมเกน 30 ป ระหวาง 31-45 ป ระหวาง 46-60 ป 60 ปขนไป 3. ระดบการศกษาสงสด ประถมศกษาตอนตน ประถมศกษาตอนปลาย

มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. อนปรญญา, ปวส. ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร 4. รายไดเฉลยตอเดอน ไมเกน 5,000 บาท 5,001-10,000 บาท 10,001-15,000 บาท มากกวา 15,000 บาท 5. สถานภาพการท างานในปจจบน ขาราชการ/เจาหนาทของรฐ/พนกงานรฐวสาหกจ ต าแหนง........................................... พนกงาน/ลกจางเอกชน ต าแหนง............................................................................... ผน าชมชน ต าแหนง.................................................................................................. อน ๆ ต าแหนง......................................................................................................... 6. ทานเคยท างานทเกยวของกบศนยการเรยนชมชน ศนยการเรยนร ICT ชมชน หรอการบรหารงานดานอน ๆ มาแลวกป ไมเกน 1 ป ระหวาง 1-3 ป ระหวาง 4-5 ป มากกวา 5 ป

173

ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารการจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ 1. ดานการบรหารจดการ 1.1 ดานอาคารสถานท 1.1.1 ทานคดวาสถานทตงของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสมหรอไม อยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1.1.2 ทานคดวาลกษณะของตวอาคารของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความ เหมาะสมหรอไม อยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1.1.3 ทานคดวาขนาดของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสมหรอไม อยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1.1.4 ทานคดวาการเดนทางมารบบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความ เหมาะสมหรอไม อยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1.1.5 ทานคดวาสภาพแวดลอมทางกายภาพ เชน แสง เสยง อณหภม เปนตน ม ความเหมาะสมหรอไม อยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

174

1.1.6 ทานมแนวทางในการพฒนาหรอปรบปรงแกไขเกยวกบการบรหารจดการดาน อาคารสถานทและสภาพแวดลอมบรเวณศนยการเรยนร ICT ชมชนอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ 1.2.1 ทานคดวาเวลาในการเปด-ปดใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความ เหมาะสมหรอไมเพราะเหตใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1.2.2 ทานคดวาการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสมหรอไม อยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 1.2.3 ทานคดวาทางศนยการเรยนร ICT ชมชนควรจดใหมการบรการสอการเรยนรใด เพมเตมบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1.2.4 ทานคดวาชองทางใดบางทเหมาะสมทใชในการเผยแพร ประชาสมพนธ ขาวสารและกจกรรมของศนยการเรยนร ICT ชมชน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

175

1.2.5 ทานคดวาทางศนยการเรยนร ICT ชมชนของทานควรจดใหมการบรการดาน การฝกอบรมเรองใดบาง เพราะเหตใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1.2.6 ทานคดวาศนยการเรยนร ICT ชมชนควรมการจดกจกรรมใดบาง และกจกรรม นน ๆ จะกอใหเกดประโยชนอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1.2.7 ทานมแนวทางในการพฒนาหรอปรบปรงแกไขเกยวกบการบรหารจดการดาน กจกรรมและการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชนอยางไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. ดานบคลากร 2.1 ทานคดวาจ านวนเจาหนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชนของทานมความเหมาะสม หรอไม เพราะเหตใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2.2 ทานคดวาลกษณะของเจาหนาทของศนยการเรยนร ICT ชมชนควรเปนอยางไรจงจะ เหมาะสม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

176

2.3 ทานคดวาบคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชน ไมวาจะเปนคณะกรรมการศนยการ เรยนร ICT ชมชน และเจาหนาทศนยการเรยนร ICT ชมชน มสวนส าคญอยางไรกบ การพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชน ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2.4 ทานมแนวทางในการพฒนาหรอปรบปรงแกไขเกยวกบบคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนอยางไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. ดานวสดอปกรณ 3.1 ทานคดวาสภาพของวสดอปกรณภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสม หรอไม อยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3.2 ทานคดวาจ านวนวสดอปกรณภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสม หรอไม อยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3.3 ทานคดวาความเรวในการประมวลผลของเครองคอมพวเตอรมความเหมาะสม หรอไม อยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

177

3.4 ทานคดวาสญญาณความเรวสงในการใชอนเทอรเนตมความเหมาะสมหรอไม อยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3.5 ทานคดวาซอฟตแวร/โปรแกรมครอบคลมการใชงานตาง ๆ มความเหมาะสมหรอไม อยางไร และนาจะมซอฟตแวร/โปรแกรมใดเพมเตมบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3.6 ทานคดวาภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนควรมวสดอปกรณใดเพมเตมบาง เพราะ เหตใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3.7 ทานมแนวทางในการพฒนาหรอปรบปรงแกไขเกยวกบวสดอปกรณของศนยการ เรยนร ICT ชมชนอยางไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4. ดานงบประมาณ 4.1 ทานคดวาการเกบคาบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน มความเหมาะสมหรอไม อยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 4.2 ทานคดวางบประมาณของศนยการเรยนร ICT ชมชนเพยงพอหรอไม อยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

178

4.3 ทานคดวางบประมาณของศนยการเรยนร ICT ชมชนทควรไดรบเพมเตมนาจะมา จากชองทางใดบาง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

. ตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะอน ๆ ทผใหบรการมตอศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

179

แบบสอบถามเพอการวจย

180

แบบสอบถาม ส าหรบผใชบรการ

เรอง การศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร __________________________________________________________________________________

ค าชแจง แบบสอบถามฉบบนใชสอบถามความคดเหนของผใชบรการ เพอใชเปนแนวทางในการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร โดยลกษณะของแบบสอบถามแบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารการจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ

ตอนท 3 แบบสอบถามปลายเปดเพอแสดงความคดเหน และขอเสนอแนะเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร

181

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ค าชแจง: โปรดท าเครองหมาย ในชอง ตามสภาพทเปนจรง 1. เพศ ชาย หญง 2. อาย ต ากวา 12 ป 12-15 ป 16-18 ป 19-22 ป 23-30 ป 31-45 ป 46-60 ป 61 ปขนไป 3. ระดบการศกษาสงสด ประถมศกษาตอนตน ประถมศกษาตอนปลาย มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย, ปวช. อนปรญญา, ปวส. ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร 4. อาชพ นกเรยน/นกศกษา เกษตรกร คาขาย/ธรกจสวนตว พนกงานบรษท/องคกรเอกชน รบราชการ/เจาหนาทของรฐ รฐวสาหกจ อน ๆ ระบ ............................................................................................................... 5. ทานใชบรการจากศนยการเรยนร ICT ชมชนกครง/สปดาห 1-3 ครง 4-6 ครง 7-9 ครง 10 ครงขนไป 6. เวลาโดยประมาณททานใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนตอครง นอยกวา 1 ชวโมง 1 ชวโมง 2 ชวโมง มากกวา 2 ชวโมง อน ๆ ระบ..................................................... 7. วน-เวลาสวนใหญททานจะใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน โปรดระบชวงเวลา เชน 17.00-18.00 น. (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) วนจนทร-ศกร ระบชวงเวลา .................................................................................. วนเสาร ระบชวงเวลา .................................................................................. วนอาทตย ระบชวงเวลา ..................................................................................

182

8. คาบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน 10 บาทตอชวโมงมความเหมาะสมหรอไม เหมาะสม ไมเหมาะสม ราคาทเหมาะสม ........................................................... บาท/ชวโมง 9. ถาทางศนยการเรยนร ICT ชมชน จดใหมการสมครสมาชกรายเดอน ทานจะสมครหรอไม สมครสมาชก ราคาทเหมาะสม ........................................................... บาท/เดอน ไมสมครสมาชก 10. ชองทางใดทเหมาะสมมากทสดในการประชาสมพนธ โฆษณา และเผยแพรการใหบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) แผนพบ/ใบปลว โปสเตอร สงพมพ (นสพ., จลสาร, นตยสาร) ปายโฆษณา/ปายนเทศ เสยงตามสาย โทรทศน วทย การน าเยยมชมศนยการเรยนร ICT ชมชน อน ๆ ระบ ................................................................................................................. 11. ทานตองการใหทางศนยการเรยนร ICT ชมชน มการจดอบรมพเศษในดานใด (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) การใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตเบองตน การใชโปรแกรมส านกงาน และการจดการเอกสารเบองตน การสรางเวบไซตเบองตน การออกแบบสงพมพ (เชน แผนพบ นามบตร ฯลฯ) อน ๆ ระบ ................................................................................................................. 12. ทานคดวางบประมาณททางศนยการเรยนร ICT ชมชนควรไดรบเพมเตม นาจะมาจากทางใดบาง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) การรบบรจาค เงนบ ารงการศกษา การจดหารายไดเอง อน ๆ ระบ...................................................

183

13. ทานคดวาเพราะเหตใด ทท าใหทานตดสนใจเลอกใชบรการของศนยการเรยนร ICT ชมชน เมอเทยบกบรานอนเทอรเนตอน ๆ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) ตงอยใกล สามารถเดนทางเขามาใชบรการไดสะดวก ประหยดคาใชจาย มสงอ านวยความสะดวกครบครน เชน เครองคอมพวเตอร และอปกรณอน ๆ ผดแลศนยฯ มความร สามารถสอน ใหค าปรกษา และใหค าแนะน าไดเปนอยางด ผดแลศนยฯ มความเปนกนเอง และเตมใจใหบรการ อน ๆ ระบ ................................................................................................................ 14. ทานคดวาศนยการเรยนร ICT ชมชน มประโยชนอยางไร (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) เรยนรและฝกฝนการใชคอมพวเตอร เพมพนความร และคนหาขอมลตามความตองการ เปนเครองมอในการสงเสรมรายได เปนแหลงขอมลทท าใหชมชนทนตอเหตการณ เกดการเรยนรไดกาวทนโลก เปนกจกรรมทสรางความสมพนธอนดในชมชน อน ๆ ระบ ................................................................................................................ 15. ทานอยากใหมบรการใดเพมเตมภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนบาง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) มมมหองสมดไอท มมมดหนงฟงเพลง มรานคาหรอมมเครองดม อน ๆ ระบ ................................................................................................................

184

ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ใน 4 ดาน คอ ดานการบรหารการจดการ ดานบคลากร ดานวสดอปกรณ และดานงบประมาณ ค าชแจง: โปรดพจารณาวาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนของทาน ตามประเดนทก าหนดวามความเหมาะสมมาก-นอยเพยงใด แลวท าเครองหมาย ลงในชองระดบสภาพการด าเนนงานทตรงกบสภาพความเปนจรง 5 คะแนน หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบมากทสด 4 คะแนน หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบมาก 3 คะแนน หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบปานกลาง 2 คะแนน หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบนอย 1 คะแนน หมายถง สภาพการด าเนนงานมความเหมาะสมในระดบนอยทสด

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน ความเหมาะสม

5 4 3 2 1

ดานการบรหารจดการ

ดานอาคารสถานท 1. ศนยการเรยนร ICT ชมชนเขาถงไดงาย สะดวกในการเดนทางมารบบรการ

2. ศนยการเรยนร ICT ชมชนอยใกลชมชน การคมนาคมสะดวก

3. สถานทตงของศนยการเรยนร ICT ชมชนเออตอการจดกจกรรมของชมชน

4. ลกษณะอาคารของศนยการเรยนร ICT ชมชน มความมนคงแขงแรง ปลอดภย ไดมาตรฐาน

5. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมแสงสวางเพยงพอ

6. ขนาดของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสม

7. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมความโปรงโลง และมการระบายอากาศทด

8. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมอณหภมพอเหมาะ

185

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน

ความเหมาะสม

5 4 3 2 1

ดานการบรหารจดการ

ดานอาคารสถานท 9. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมความสะอาด สวยงาม เปนระเบยบเรยบรอย

10. ศนยการเรยนร ICT ชมชนไมมเสยงรบกวนจากภายนอก 11. บรเวณศนยการเรยนร ICT ชมชนมปายนเทศ/ปายประชาสมพนธเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชน

12. บรเวณศนยการเรยนร ICT ชมชน มการตกแตงดวยตนไม และดอกไมเพอความสวยงามรมรน

ดานกจกรรมและการใหบรการ 13. ความเหมาะสมของเวลาในการเปดใหบรการ 13.1 วนจนทร-ศกร เวลา 08.00 - 19.00 น.

13.2 วนเสาร-อาทตย เวลา 08.00 - 17.00 น. 14. การบรการดานการฝกอบรม เชน การใชอนเทอรเนตเบองตน การใชโปรแกรม Microsoft Office เบองตน การใชโปรแกรม Photoshop มความเหมาะสม

15. การบรการสอการเรยนร เชน สอสงพมพ สออเลกทรอนกส สอบคคล มความเหมาะสม

16. การจดนทรรศการ/ปายนเทศเพอเผยแพรขาวสารขอมล มความเหมาะสม

17. การเผยแพร ประชาสมพนธขาวสาร และกจกรรมตาง ๆ ของศนย การเรยนร ICT ชมชน มความเหมาะสม 17.1 แผนพบ ใบปลว

17.2 ปายประกาศตามสถานทตาง ๆ 17.3 เสยงตามสาย

17.4 หนงสอ เชน จลสาร วารสาร นตยสาร ฯลฯ

186

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน ความเหมาะสม

5 4 3 2 1

ดานการบรหารจดการ

ดานกจกรรมและการใหบรการ 18. การจดกจกรรมสงเสรมการเรยนรส าหรบชมชนอยางตอเนอง

19. การใหค าแนะน า และใหค าปรกษาแกผใชบรการ 20. ใหบรการอยางเสมอภาค เทาเทยมกน ดานบคลากร 21. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความรบผดชอบตอหนาท 22. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชน สภาพ อธยาศยด มารยาทด 23. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเอาใจใส เตมใจ ยนด และกระตอรอรนในการใหบรการ

24. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนใหค าแนะน าและค าปรกษาใน เรองตาง ๆ แกผใชบรการ

25. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนอ านวยความสะดวกในการให บรการแกผมาใชบรการ

26. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมการประสานงานกบคร ผปกครอง นกเรยน และคนในชมชนในการจดกจกรรมพเศษภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน

27. จ านวนเจาหนาททดแลศนยการเรยนร ICT ชมชนมจ านวน 2 คน

ดานวสดอปกรณ 28. วสดอปกรณเครองใชตาง ๆ มสภาพสมบรณพรอมใชงาน

29. วสดอปกรณมคณภาพ และมความทนสมย

30. วสดอปกรณมจ านวนเพยงพอตอผ ใชบรการ

31. สภาพของอปกรณพวงตอคอมพวเตอรของศนยการเรยนร ICT ชมชน มความเหมาะสม เชน เมาส คยบอรด หรอ เครองพมพ

32. เครองคอมพวเตอรมความเรวในการประมวลผลสง

33. ซอฟตแวร/โปรแกรมครอบคลมการใชงานตาง ๆ

34. สญญาณความเรวสงในการใชอนเทอรเนต มความเหมาะสม

187

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน ความเหมาะสม

5 4 3 2 1

ดานงบประมาณ 35. คาบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน ชวโมงละ 10 บาท มความ เหมาะสม

188

ตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร ค าชแจง: กรณาแสดงความคดเหน และขอเสนอแนะเพอใชเปนแนวทางในการพฒนาศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร 1. ดานการบรหารจดการ 1.1 ดานอาคารสถานท และสภาพแวดลอม …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ดานบคลากร …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ดานวสดอปกรณ …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. ดานงบประมาณ …………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. ขอเสนอแนะอน ๆ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ขอขอบคณทกทานทกรณาสละเวลาเพอตอบแบบสอบถามและใหความรวมมออยางดยง

189

ภาคผนวก ง ภาคสถต

คาดชนความสอดคลองของเนอหา และคาความเชอมน

190

รายงานผลการตรวจสอบคาดชนความสอดคลองของเนอหาส าหรบผเชยวชาญ ชอผวจย นางสาวมณฑรา กตตวราภรณ ชอเรองงานวจย การศกษาสภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร คาดชนความสอดคลองของเนอหา ประเมนขอค าถามแบบสมภาษณส าหรบผใหบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร

ขอ

คะแนนผเชยวชาญ รวมคะแนน

คา IOC 1 2 3

1. ดานการบรหารจดการ 1.1 ดานอาคารสถานท

1.1.1 +1 +1 +1 3 1 1.1.2 +1 +1 +1 3 1 1.1.3 +1 +1 +1 3 1 1.1.4 +1 +1 +1 3 1 1.1.5 +1 +1 +1 3 1 1.1.6 +1 +1 +1 3 1

1.2 ดานกจกรรมและการใหบรการ 1.2.1 +1 +1 +1 3 1 1.2.2 +1 0 +1 2 0.6 1.2.3 +1 +1 +1 3 1 1.2.4 +1 +1 +1 3 1 1.2.5 +1 +1 +1 3 1 1.2.6 +1 +1 +1 3 1 1.2.7 +1 +1 +1 3 1

191

ขอ

คะแนนผเชยวชาญ รวมคะแนน

คา IOC 1 2 3

2. ดานบคลากร 2.1 +1 +1 +1 3 1 2.2 +1 +1 +1 3 1 2.3 +1 +1 +1 3 1 2.4 +1 +1 +1 3 1

3. ดานวสดอปกรณ 3.1 +1 +1 0 2 0.6 3.2 +1 +1 +1 3 1 3.3 +1 +1 +1 3 1 3.4 +1 +1 +1 3 1 3.5 +1 +1 +1 3 1 3.6 +1 +1 +1 3 1 3.7 +1 +1 +1 3 1

4. ดานงบประมาณ 4.1 +1 +1 +1 3 1 4.2 +1 +1 +1 3 1 4.3 +1 +1 +1 3 1

192

คาดชนความสอดคลองของเนอหา ประเมนขอค าถามแบบสอบถามส าหรบผใชบรการศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร

ขอ

ผเชยวชาญคนท รวมคะแนน

คา IOC 1 2 3

1. ดานการบรหารจดการ ดานอาคารสถานท

1. +1 +1 +1 3 1 2. +1 +1 +1 3 1 3. +1 +1 +1 3 1 4. +1 +1 0 2 0.6 5. +1 +1 +1 3 1 6. +1 +1 0 2 0.6 7. +1 +1 0 2 0.6 8. +1 +1 0 2 0.6 9. +1 +1 0 2 0.6 10. +1 +1 0 2 0.6 11. +1 +1 0 2 0.6 12. +1 +1 0 2 0.6

ดานกจกรรมและการใหบรการ 13. +1 +1 +1 3 1 14. +1 +1 +1 3 1 15. +1 +1 +1 3 1 16. +1 +1 +1 3 1 17. +1 +1 +1 3 1 18. +1 +1 0 2 0.6 19. +1 +1 +1 3 1 20. +1 +1 +1 3 1

193

ขอ

ผเชยวชาญคนท รวมคะแนน

คา IOC 1 2 3

2. ดานบคลากร 21. +1 +1 +1 3 1 22. +1 +1 +1 3 1 23. +1 +1 +1 3 1 24. +1 +1 +1 3 1 25. +1 +1 +1 3 1 26. +1 +1 +1 3 1 27. +1 +1 +1 3 1

3. ดานวสดอปกรณ 28. +1 +1 0 2 0.6 29. +1 +1 0 2 0.6 30. +1 +1 +1 3 1 31. +1 +1 +1 3 1 32. +1 +1 +1 3 1 33. +1 +1 +1 3 1 34. +1 +1 +1 3 1

4. ดานงบประมาณ 35. +1 +1 0 2 0.6

สรปขอค าถามทกขอมเกณฑคา IOC มากกวา 0.5 แสดงวา การตรวจสอบคาดชนความสอดคลองของเนอหาของผ เชยวชาญทง 3 ทานจากแบบสมภาษณ และแบบสอบถาม ผานเกณฑทกขอค าถามทงฉบบ อาจมบางขอทผ เชยวชาญบางทานไดเสนอแนะเพมเตมเกยวกบการใชค าหรอการรวมขอค าถามบางขอเขาดวยกน และอนๆ ซงผวจยไดท าการปรบและแกไขตามความเหมาะสม

194

คาความเชอมนของแบบสอบถาม

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน คาความเชอมน ดานการบรหารจดการ • ดานอาคารสถานท 1. ศนยการเรยนร ICT ชมชนเขาถงไดงาย สะดวกในการเดนทางมารบบรการ

0.88

2. ศนยการเรยนร ICT ชมชนอยใกลชมชน การคมนาคมสะดวก 0.88

3. สถานทตงของศนยการเรยนร ICT ชมชนเออตอการจดกจกรรมของชมชน 0.88

4. ลกษณะอาคารของศนยการเรยนร ICT ชมชน มความมนคงแขงแรง ปลอดภย ไดมาตรฐาน

0.88

5. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมแสงสวางเพยงพอ 0.88

6. ขนาดของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเหมาะสม 0.88 7. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมความโปรงโลง และมการระบายอากาศทด 0.87 8. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมอณหภมพอเหมาะ 0.88 9. ศนยการเรยนร ICT ชมชนมความสะอาด สวยงาม เปนระเบยบเรยบรอย 0.87 10. ศนยการเรยนร ICT ชมชนไมมเสยงรบกวนจากภายนอก 0.88 11. บรเวณศนยการเรยนร ICT ชมชนมปายนเทศ/ปายประชาสมพนธเกยวกบศนยการเรยนร ICT ชมชน

0.88

12. บรเวณศนยการเรยนร ICT ชมชน มการตกแตงดวยตนไม และดอกไมเพอความสวยงามรมรน

0.87

• ดานกจกรรมและการใหบรการ

13. ความเหมาะสมของเวลาในการเปดใหบรการ 13.1 วนจนทร-ศกร เวลา 08.00 - 19.00 น.

0.88 13.2 วนเสาร-อาทตย เวลา 08.00 - 17.00 น. 0.88

14. การบรการดานการฝกอบรม เชน การใชอนเทอรเนตเบองตน การใชโปรแกรม Microsoft Office เบองตน การใชโปรแกรม Photoshop มความเหมาะสม

0.88

15. การบรการสอการเรยนร เชน สอสงพมพ สออเลกทรอนกส สอบคคล มความเหมาะสม

0.88

16. การจดนทรรศการ/ปายนเทศเพอเผยแพรขาวสารขอมล มความเหมาะสม 0.88

195

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน คาความเชอมน • ดานกจกรรมและการใหบรการ 17. การเผยแพร ประชาสมพนธขาวสาร และกจกรรมตาง ๆ ของศนย การเรยนร ICT ชมชน มความเหมาะสม 17.1 แผนพบ ใบปลว

0.87 17.2 ปายประกาศตามสถานทตาง ๆ 0.87 17.3 เสยงตามสาย 0.88 17.4 หนงสอ เชน จลสาร วารสาร นตยสาร ฯลฯ 0.87 18. การจดกจกรรมสงเสรมการเรยนรส าหรบชมชนอยางตอเนอง 0.88 19. การใหค าแนะน า และใหค าปรกษาแกผใชบรการ 0.87 20. ใหบรการอยางเสมอภาค เทาเทยมกน 0.88 ดานบคลากร 21. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความรบผดชอบตอหนาท 0.87

22. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชน สภาพ อธยาศยด มารยาทด 0.87

23. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมความเอาใจใส เตมใจ ยนด และกระตอรอรนในการใหบรการ

0.87

24. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนใหค าแนะน าและค าปรกษาใน เรองตาง ๆ แกผใชบรการ

0.88

25. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนอ านวยความสะดวกในการให บรการแกผมาใชบรการ

0.87

26. บคลากรของศนยการเรยนร ICT ชมชนมการประสานงานกบคร ผปกครอง นกเรยน และคนในชมชนในการจดกจกรรมพเศษภายในศนยการเรยนร ICT ชมชน

0.87

27. จ านวนเจาหนาททดแลศนยการเรยนร ICT ชมชนมจ านวน 2 คน 0.88 ดานวสดอปกรณ 28. วสดอปกรณเครองใชตาง ๆ มสภาพสมบรณพรอมใชงาน 0.87

29. วสดอปกรณมคณภาพ และมความทนสมย 0.87

30. วสดอปกรณมจ านวนเพยงพอตอผ ใชบรการ 0.87

31. สภาพของอปกรณพวงตอคอมพวเตอรของศนยการเรยนร ICT ชมชน มความเหมาะสม เชน เมาส คยบอรด หรอ เครองพมพ

0.87

196

สภาพการด าเนนงานของศนยการเรยนร ICT ชมชน คาความเชอมน ดานวสดอปกรณ 32. เครองคอมพวเตอรมความเรวในการประมวลผลสง 0.87 33. ซอฟตแวร/โปรแกรมครอบคลมการใชงานตาง ๆ 0.87 34. สญญาณความเรวสงในการใชอนเทอรเนต มความเหมาะสม 0.87 ดานงบประมาณ 35. คาบรการศนยการเรยนร ICT ชมชน ชวโมงละ 10 บาท มความเหมาะสม 0.88

คาความเชอมนรวมทงฉบบ 0.88

197

ภาคผนวก จ ภาพประกอบการวจย

ศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน อ.กบนทรบร จ.ปราจนบร

198

ปายศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน

สภาพภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน

199

ผใชบรการภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน

พนทวางภายในศนยการเรยนร ICT ชมชนบานโคกกระทอน

200

ประวตยอผท าสารนพนธ

201

ประวตยอผท าสารนพนธ

ชอ ชอสกล นางสาวมณฑรา กตตวราภรณ วนเดอนปเกด 10 กนยายน 2528 สถานทเกด อ าเภอปอมปราบศตรพาย จงหวดกรงเทพมหานคร สถานทอยปจจบน 45 ซ.สมเดจพระปนเกลา8 ถ.จรญสนทวงศ แขวงบางยขน

เขตบางพลด จงหวดกรงเทพฯ สถานทท างานปจจบน รานไอท เซนเตอร 1038 ม.8 ต.เมองเกา อ.กบนทรบร

จ.ปราจนบร ประวตการศกษา พ.ศ. 2543 ชนมธยมศกษาปท 3 จากโรงเรยนมารวทยากบนทรบร จงหวดปราจนบร พ.ศ. 2546 ชนมธยมศกษาปท 6 จากโรงเรยนสตรวทยา จงหวดกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2550 การศกษาบณฑต (กศ.บ.) สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

พ.ศ. 2554 การศกษามหาบณฑต (กศ.ม.) สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ