33

ฐานท 3

กจกรรมคายบรณาการกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชนมธยมศกษาปท 3

เรอง ปฏกรยาเคม เวลา 45 นาท …………………………………………………………………………………………

1. สาระส าคญ/ความคดรวบยอด ปฏกรยาเคมเปนกระบวนการทสารตงตนเกดการเปลยนแปลงทางเคม สงผลใหเกดเปนสารชนดใหมหรอผลตภณฑ ซงมสมบตทแตกตางไปจากเดม

2. มาตรฐาน/ตวชวด/จดประสงคการเรยนร มาตรฐาน ว ๓.๒ เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกด

สารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร สอสาร

สงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

2.1 ตวชวด ว 3.2 ม.2/1 ทดลองและอธบายการเปลยนแปลงสมบต มวล และพลงงาน เมอสาร เกดปฏกรยาเคม รวมทงอธบายปจจยทมผลตอการเกดปฏกรยาเคม ม.2/2 ทดลอง อธบาย และเขยนสมการเคมของปฏกรยาเคมของสารตางๆ และน าความรไปใชประโยชน ว 8.1 ม.1-3/1 - ม.1-3/9 2.2 จดประสงคการเรยนร 1) ทดลอง ปฏกรยาเคมของสารตางๆ ได 2) อธบายและสรปผลการทดลองไดถกตอง 3) น ารทไดรบไปใชประโยชนในชวตประจ าวนได

3 สาระการเรยนร 3.1 สาระการเรยนรแกนกลาง ปฏกรยาเคม 3.2 สาระการเรยนรทองถน -

34

4 สมรรถนะส าคญของผเรยน 4.1 ความสามารถในการคด 1) ทกษะการคดวเคราะห - ทกษะการสรปลงความเหน 2) ทกษะการคดสรางสรรค

4.2 ความสามารถในการใชทกษะชวต 1) กระบวนการท างานกลม 2) กระบวนการทดลอง

5 คณลกษณะอนพงประสงค 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. มงมนในการท างาน 4. มจตสาธารณะ

6 กจกรรมการเรยนร

1. ขนสรางความสนใจ - ครทบทวนความรเรอง ปฏกรยาเคม และน าภาพทเกดปฏกรยาในชวตประจ าวนเชนภาพการเกดสนม การเผาไหม

2. ขนสรางความสนใจ - ใหนกเรยนแบงกลม แตละกลมเลอกหวหนาและรองหวหนา เพอท าหนาทประสานงานกลม จากนนใหแตละกลมท าการทดลองตามใบงานท 1 เรอง ปฏกรยาเคม - ใหนกเรยนใชเวลา 10 นาท ในการปฏบตกจกรรมเมอนกเรยนแตละกลมปฏบตการทดลองและตอบค าถามหลงการทดลอง 3. ขนอภปรายและลงขอสรป - ใหตวแทนแตละกลมน าเสนอผลการทดลอง

35

4 . ขนขยายความร

- . ครอธบายความรเพมเตมเกยวกบการเกด ปฏกรยาเคม 5. ขนประเมน - ใหนกเรยนท าขอสอบ เรองปฏกยาเคม จ านวน 4 ขอ

7. การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ

ตรวจใบงานท1 ใบงานท 1 รอยละ 60 ผานเกณฑ

สงเกตพฤตกรรมการท างานกลม แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม ระดบคณภาพ 2 ผานเกณฑ

ตรวจแบบทดสอบหลงเรยน แบบทดสอบหลงเรยน รอยละ 60 ผานเกณฑ

8.1 สอการเรยนร 1) อปกรณทใชในการปฏบตการทดลอง หลอดทดลองขนาดกลาง

คมจบหลอดทดลอง ตะเกยงแอลกอฮอล ตะแกรงวางหลอดทดลอง โพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต (KMnO4) กระดาษ น า น ามนพช กระดาษ ไมขดไป จานหลม ยาเมดฟ รปภาพการเกดสนม รปภาพการเผาไหม

8.2 แหลงการเรยนร - หองปฏบตการทดลอง

36

แบบสงเกตพฤตกรรมการท ากจกรรม

พฤตกรรม ชอ-สกล

การทดลอง การอภปราย

การตอบค าถาม

ความสนใจ ความรบผดชอบ

รวม

2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 10 เกณฑการประเมน คะแนน 0-4 = ปรบปรง คะแนน 5-7 = พอใช คะแนน 8-10 = ด

37

ใบงานท 1 เรอง ปฏกรยาเคม

ค าชแจง ใหนกเรยนท าการทดลอง เรอง ปฏกรยาเคม โดยศกษาจากวธการทดลองทก าหนดให

อปกรณ วธการทดลอง

หลอดทดลองขนาดกลาง คมจบหลอดทดลอง ตะเกยงแอลกอฮอล ตะแกรงวางหลอดทดลอง โพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต (KMnO4) กระดาษ น า น ามนพช กระดาษ ไมขดไป จานหลม ยาเมดฟ

1. ใสโพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต จ านวน 1 ชอนตกสารเบอร 2

ลงในหลอดทดลองและน าไปเผา สงเกตและบนทกผลการทดลอง

2. ฉกกระดาษเปนชนเลกใสในจานหลม จดไฟเผากระดาษ สงเกตการเปลยนแปลง

3 เทน าปรมาณ 20 cm3 และเทน ามนพชจ านวน 60 cm3 ลงในหลอดทดลอง น ายาเมดฟ จ านวน 1 เมดใสลงไปในหลอดทดลอง สงเกตการเปลยนแปลง

4. บนทกผลการทดลองลงในตาราง

38

ตารางบนทกผลการทดลอง

หลอดทดลอง ผลการสงเกต

โพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต (KMnO4)

……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………….

กระดาษ ……………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………….

สรปผลการทดลอง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………

39

ค าถามหลงการทดลอง

1. มอะไรเกดขนบางในระหวางการเกดปฏกรยาเคม 2. ใหนกเรยนเขยนตวอยางของปฏกรยาเคมทเกดขนในบานของนกเรยนมา 3 ตวอยาง 3. จากการทดลอง ใหนกเรยนเขยนรายงานการทดลอง และอธบายวานกเรยนทราบไดอยางไรวา มปฏกรยาเคมเกดขน

40

เฉลย ใบงานท 1 เรอง ปฏกรยาเคม

ตารางบนทกผลการทดลอง

หลอดทดลอง ผลการสงเกต

โพแทสเซยมเปอรแมงกาเนต (KMnO4)

มไอน า มกลนฉน

กระดาษ เปนขเถา

ยาเมดฟ เกดฟองกาซ

ค าถามหลงการทดลอง

1. มอะไรเกดขนบางในระหวางการเกดปฏกรยาเคม เกดฟองกาซ มไอน า มกลน เปนเถา

2. ใหนกเรยนเขยนตวอยางของปฏกรยาเคมทเกดขนในบานของนกเรยนมา 3 ตวอยาง เชน การเผาไหม การยอยอาหาร การเกดสนม การท าอาหาร การถนอมอาหาร ฯลฯ 3. จากการทดลอง ใหนกเรยนเขยนรายงานการทดลอง และอธบายวานกเรยนทราบไดอยางไรวา มปฏกรยาเคมเกดขน

เกดฟองกาซ มไอน า มกลน เปนเถา

41

แบบทดสอบเรองปฏกรยาเคม

1. ขอใด เกดปฏกรยาเคม 1) ผาฟน 2) กนยาลดกรดในกระเพาะอาหาร 3) ปนดนน ามน 4) บดเนอ

2. การกระท าใดไมมผลตอการเกดปฏกรยาเคม

1) การเคยวยาลดกรด 2) การน าน านมแชในชองแชแขง 3) การหนเนอใหเปนชนเลกกอนเคยว 4) การใชเกลอใสในน าปนขาวพรอมหายใจรด

3. การเปลยนแปลงของสารในขอใดทมสารใหมเกดขน

1) น าแขงละลายเปนน า 2) น าระเหยกลายเปนไอน า 3) น าตาลละลายน าเปนน าหวาน 4) น าตาลถกเผากลายเปนน าตาลไหม

4. ขอใดแสดงวาสารมการเปลยนแปลงทางเคม

1) น าก าลงเดอดกลายเปนไอ 2) รวเหลกกรอนเปนสนม 3) น าตาลทรายละลายในน ารอน 4) ลวดทองแดงมไอน าเกาะเมอแชในน าเดอด

เฉลย

ขอ 1 (2) ขอ 2 (2) ขอ 3 (4) ขอ 4 (2)

42

แบบทดสอบเรองปฏกรยาเคม

ค าชแจง ใหเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. ขอใด เกดปฏกรยาเคม 1) ผาฟน 2) กนยาลดกรดในกระเพาะอาหาร 3) ปนดนน ามน 4) บดเนอ

2. การกระท าใดไมมผลตอการเกดปฏกรยาเคม

1) การเคยวยาลดกรด 2) การน าน านมแชในชองแชแขง 3) การหนเนอใหเปนชนเลกกอนเคยว 4) การใชเกลอใสในน าปนขาวพรอมหายใจรด

3. การเปลยนแปลงของสารในขอใดทมสารใหมเกดขน

1) น าแขงละลายเปนน า 2) น าระเหยกลายเปนไอน า 3) น าตาลละลายน าเปนน าหวาน 4) น าตาลถกเผากลายเปนน าตาลไหม

4. ขอใดแสดงวาสารมการเปลยนแปลงทางเคม

1) น าก าลงเดอดกลายเปนไอ 2) รวเหลกกรอนเปนสนม 3) น าตาลทรายละลายในน ารอน 4) ลวดทองแดงมไอน าเกาะเมอแชในน าเดอด

43

ใบความรเรองปฏกรยาเคม

1. ปฏกรยาเคม คออะไร ปฏกรยาเคม คอ กระบวนการทสารตงตนเกดการเปลยนแปลงทางเคม แลวสงผลใหเกด สารชนดใหม . 2. ปจจยทมผลตอการเกดปฏกรยาเคม ไดแกอะไรบาง 1) สมบตของสารตงตน สารแตละชนดมความวองไวตอการเกดปฏกรยาเคมตางกน 2) อณหภมทสงขน จะท าใหเกดปฏกรยาเคมไดเรวยงขน 3) พนทผวของสารทท าปฏกรยา การเพมพนทผวในการสมผส จะชวยท าใหเกดปฏกรยาเคม เรวขน เพราะพนทผวทเพมขนจะท าใหสารมพนทส าหรบการเขาท าปฏกรยามากขน 4) ความเขมขนของสารตงตน โดยสวนใหญสารตงตนทมความเขมขนมาก จะเกดปฏกรยา ไดเรวกวาสารตงตนทมความเขมขนนอย 5) ตวเรงปฏกรยา คอ สารทเตมลงไปในปฏกรยาแลวท าใหปฏกรยาเกดเรวขน โดยสารท เตมลงไปนนยงคงมปรมาณและสมบตทางเคมเหมอนเดมหลงปฏกรยาสนสดลง 6) ตวหนวงปฏกรยา คอ สารทเตมลงไปในปฏกรยาเคม แลวท าใหปฏกรยาเคมเกดไดยากขน หรอมผลในการยบย งปฏกรยาเคมโดยสารทเตมลงไปนนยงคงปรมาณและสมบตทางเคม เหมอนเดมหลงปฏกรยาเคมสนสดลงเรยกวา ผลตภณฑ

44

ภาพประกอบการศกษา