51
นาเสนอ นายปราริชาติ เขียวฉอ้อน นักวิชาการสาธารณสุขชานาญการ ผู้อานวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลแม่กึ้ดหลวงศิริกัญไชย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลแม่กึ้ดหลวงศิริกัญไชย สานักงานสาธารณสุขอาเภอแม่สอด Routine to Research (R2R) งานประจาสู่งานวิจัย การพัฒนาระบบบริการแบบมีส่วนร่วมของชุมชน เพื่อดูแลผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ( COPD ) ระยะสุดท้าย ในเขตพื้นที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลแม่กึ้ดหลวง ตาบลแม่กาษา อาเภอแม่สอด จังหวัดตาก

Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

น าเสนอ นายปรารชาต เขยวฉออน นกวชาการสาธารณสขช านาญการ ผอ านวยการโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลแมกดหลวงศรกญไชย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลแมกดหลวงศรกญไชย ส านกงานสาธารณสขอ าเภอแมสอด

Routine to Research (R2R) งานประจ าสงานวจย

การพฒนาระบบบรการแบบมสวนรวมของชมชน เพอดแลผปวยโรคปอดอดกนเรอรง ( COPD ) ระยะสดทาย

ในเขตพนทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลแมกดหลวง ต าบลแมกาษา อ าเภอแมสอด จงหวดตาก

Page 2: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

งานรกษาพยาบาลในการดแลผปวย COPD ระยะสดทาย

ทจ าเปนตองใชออกซเจนทบาน เปนงานทส าคญ

ถงแมวาโรค COPD จะเปนโรคทสามารถปองกนและควบคมได

แตโรคกลมนกยงเปนสาเหตของการเจบปวยและการเสยชวตเปนจ านวนมาก ระยะเวลาในการรกษาพยาบาลโรคนานคาใชจายในการรกษากคอนขางมาก การเจบปวยแตละครงตองใชออกซเจน

ทมาของปญหา

Page 3: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

องคการอนามยโลก (WHO) ไดประมาณการวามผปวยจากโรค COPD ในระดบความรนแรงปานกลางถงสงอยกวา 65 ลานคน

และในป 2550 มจ านวน 210 ลานคน

โดยในป 2548 จะมผเสยชวตจากโรคนมากถง 3 ลานคน

คดเปน รอยละ 5

เปนสาเหตการเสยชวตอนดบท 5 ของโลก และมการคาดการณวาจะขยบขนเปนอนดบท 3 ภายในป 2573

โดยเฉลยแลว ทกๆ 1 ชวโมงจะมผเสยชวตจากโรค COPD ประมาณ 250 คนทวโลก หรอเทากบ 1 คนทกๆ 15 วนาท

ทมาของปญหา

Page 4: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบวาโรค COPD เปนสาเหตการเสยชวตอนดบ 5 เพศชาย(รอยละ 5.9)และอนดบ 6 เพศหญง(รอยละ3.4)

มสถตผปวยโรค COPDทงประเทศ เดอน ม.ค –ม.ค พ.ศ.2550 จ านวน 31,171 ราย มอตราปวย 49.61 ตอประชากรแสนคน และในจ านวนนตองเขารบการรกษาเปนผปวยในรอยละ 53.46 (ส านกงานนโยบายสขภาพระหวางประเทศ, 2550)

ผปวยโรค COPD จะมสมรรถภาพปอดลดลง มอาการเหนอยหอบ หายใจล าบาก ไมสามารถปฏบตกจวตรประจ าวนไดตามปกต เกดความทอแท และมคณภาพชวตลดลง ในระยะนนอกจากการรกษาดวยยารบประทาน ยาพนสดแลว ผปวยจ าเปนตองไดรบออกซเจนทบานอยางนอยวนละ 15 ชวโมง เพอลดภาวะแทรกซอนของโรค

ทมาของปญหา

Page 5: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ปญหาทพบในภาคเหนอ คอ มอตราความชกของโรค COPD สง พบวา ในป 2552 โรคเรอรงระบบหายใจสวนลาง มจ านวน 63,279 ราย คดเปนอตราปวย 535.15 ตอแสนประชากร(ส านกนโยบายและยทธศาสตร,2552,) นบวาเปนอตราทสงกวาทกภมภาค เนองจากภาคเหนอเปนแหลงยาสบ มความนยมในการสบบหรมาก มการเผาท าลายปาและควนไฟ

ทมาของปญหา

Page 6: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ปญหาทพบอ าเภอแมสอด ร.พ.แมสอด ใน จ.ตาก คอ

มจ านวนผปวยCOPD 1,116 คน คดเปนอตราปวย 894ตอแสนประชากร มจ านวนผปวย Asthma 487 คน มจ านวนผปวย COPD เปนผสงอายท

ตองพงพาออกซเจน จ านวน 74 คน

ปญหาทพบ รพ.สต.แมกดหลวง คอ มจ านวนผปวย COPD 30 คน คดเปนอตราปวย 406.50 ตอ แสนประชากร

ทมาของปญหา

Page 7: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

เพอใหเกดการขบเคลอนของระบบสขภาพเชงรกในชมชน และความยงยนของการดแลผปวยโรคปอดอดกนเรอรง และโรคอน ๆ ในระยะสดทายทจ าเปนตองใชออกซเจนทบาน

ตองอาศยความรวมมอจากหลายฝายทงญาตผปวย/ผดแล ทม/เครอขายสขภาพทงในโรงพยาบาลและในชมชน และองคกรทองถนในชมชน ทม PCT COPD โรงพยาบาลแมสอด และโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลแมกดหลวง

ความส าคญในการพฒนาระบบบรการเชงรกแบบมสวนรวมของชมชนและการประสานความรวมมอกบเครอขายสขภาพในชมชนเพอใหผปวยไดรบการดแลอยางมคณภาพ ลดความทกขทรมานและชวยเพมคณภาพชวตของผปวย

ทมาและความส าคญของปญหา

Page 8: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

สภาพปญหาสขภาพ

ขาดแคลนครภณฑและวสดทางการแพทย

ขาดแคลนก าลงคนในการดแลอยางตอเนองในชมชน

ขาดการเชอมตอขอมลอยางเปนระบบ

Page 9: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

วตถประสงค

เพอพฒนาระบบการดแลผปวย COPD ระยะสดทายทบาน ใหเกดขนในชมชนอยางตอเนอง

เพอการบรหารจดการทรพยากรทมอยในชมชนมาใชให เกดประโยชนสงสดกบชมชนเองและเพอลดคาใชจายทจะตองดแลผปวยของครอบครว

เพอประเมนความพงพอใจของผปวยและญาตผดแล

เพอลดจ านวนวนทตองไปนอนรกษาตวทโรงพยาบาล

Page 10: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

แบบการวจย

เปนการศกษาเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

(Participatory Action Research-PAR)

เพอพฒนางานในการดแลผปวย COPD ระยะสดทาย

วธการศกษา/วจย

Page 11: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ประชากร กลมผใหบรการ สหวชาชพ รพ.แมสอด และรพ.สต. แมกดหลวง

กลมผน าชมชนในพนทรบผดชอบของ รพ.สต.แมกดหลวง

กลมผปวย COPDระยะสดทายในพนทรบผดชอบของรพ.สต.แมกดหลวง

กลมตวอยาง กลมผใหบรการ สหวชาชพ รพ.แมสอดจ านวน 3 คน และ

รพ.สต. แมกดหลวง จ านวน 6 คน รวม 9 คน

กลมผน าชมชนจ านวน 10 คน

กลมผปวย COPD ระยะสดทาย จ านวน 19 คน

คดเลอกโดยแบบเจาะจง (Purposive sampling)

วธการศกษา/วจย

Page 12: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

Intervention ทใชในการวจย คอ การวเคราะหบรบทชมชน (Contex base learning)

กระบวนการเรยนรแบบมสวนรวม การพฒนาศกยภาพบคลากร

การจดเวทแลกเปลยนเรยนรในชมชน

การประเมนการดแลตนเองของผปวย COPD ระยะสดทาย

การประเมน พฒนาศกยภาพผดแล

การสนบสนนใหชมชนและภาคเครอขาย มสวนรวม

การประสานงานกบหนวยงาน/องคกร

การจดตงศนยตอลมหายใจในชมชน (Air)

การประเมนผลกระบวนการมสวนรวม

วธการศกษา/วจย

Page 13: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

เครองมอทใชในการวจย ม 4 ชน คอ แบบบนทกขอมลสวนบคคล กลมผปวย COPD ระยะสดทายทครอบคลมประเดน ไดแก เพศ อาย โรคประจ าตว bronchodilator use O2 sat Cat score ระยะเวลาการเจบปวย อปกรณ

การแพทยทใช ภาวะสขภาพในชองปาก รายการยาทแพทยสง

แบบส ารวจขอมล ทตง สภาพแวดลอม เศรษฐกจของชมชน และเศรษฐานะของ ผปวย ขอมลลกษณะประชากร ขอมลดานการสบบหร สถานะสขภาพผปวย พฤตกรรมเสยง กจกรรม

สขภาพในชมชนทผานมา

แบบส ารวจขอมลดานเครองมอ วสดอปกรณ

แบบประเมนความพงพอใจของบคลากรทดแล ผปวยโรคปอดอดกนเรอรง/อสม./เครอขายชมชน และผดแลผปวย 4 ดาน ดานกระบวนการ ดานทมสขภาพ ดานสงอ านวยความสะดวก ดานคณภาพการบรการ

แบบประเมนการลดวนนอนในโรงพยาบาล (จ านวนวนทผปวยและญาตแสดงเจตจ านงทจะขอนอนพกรกษาทบาน โดยมอปกรณทจ าเปนจากศนยตอลมหายใจแมกดหลวงใชและมทม FCT เปนพเลยงคอยชวยเหลอดและใหก าลงใจ

วธการศกษา/วจย

Page 14: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

การทดสอบคณภาพของเครองมอ ตรวจสอบความตรงตามโครงสรางและเนอหาจากผเชยวชาญ มการฝกอบรมและท าความเขาใจ ในการใชเครองมอ

การเกบขอมลการวจย ด าเนนการ ดงน คณะผวจยเปนผเกบขอมลวจยทงหมด (ทมสขภาพ รพ.สต.แมกดหลวง)แบงออกเปน 3 ขนตอนไดแก

ขนตอนท 1 ขนเตรยมการ (การพฒนาศกยภาพ) เตรยมนกพฒนา (เตรยมผน าชมชน)และเตรยมคนในชมชน

ขนตอนท 2 ขนด าเนนการ ประกอบดวย 4 ขนตอน ขนวางแผน

ขนปฏบตการ ขนสงเกตการณ ขนสะทอนปญหา รวมปฏบตการแกไข

ขนตอนท 3 ประเมนผลการพฒนารวมกบชมชน

วธการศกษา/วจย

Page 15: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ น าขอมลทไดมาตรวจสอบความ

ถกตองและความครบถวน แลวน าไปวเคราะหดวยคอมพวเตอร ใชโปรแกรมส าเรจรป

การวเคราะหขอมลทวไป สถตทใช สถตเชงพรรณนา หาความถ จ านวน คารอยละ คาเฉลย

การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ จากการสงเกตและสมภาษณน ามาพรรณนาตามกรอบประเดน

วธการศกษา/วจย

Page 16: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ผลการวเคราะหการด าเนนงานการดแลผปวย COPD

ของ รพ.แมสอดและ รพ.สต.แมกดหลวง การดแลผปวย COPD ใน รพ.แมสอดมการจดระบบสขภาพและองคกรบรการสขภาพในผปวย COPD โดยการจดตงคลนก COPD และมทมสหวชาชพโดยแยกใหบรการเฉพาะโรคมบคลากรผมประสบการณ ประกอบดวย แพทย พยาบาล นกกายภาพบ าบด นกโภชานาการและเภสชกร

การดแลผปวย COPD ใน รพ.สต.แมกดหลวงไดรบการสงตอจากรพ.แมสอดเพอดแลตอเนองและรบยา มการจดระบบบรการในผปวย COPD โดยจดใหมบรการออกซเจนแกผปวยมารบบรการมนอย

เนองจากการประชาสมพนธไมทวถง มการจดบรการฟนฟสมรรถภาพปอดและการตดตามเยยมบานกรณผปวยทสงตอจากรพ.แมสอดแตไมมความเชอมโยงระหวาง รพ.แมสอด รพ.สต.แมกดหลวงและชมชน

ผลการการศกษา/วจย

Page 17: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

การศกษาวเคราะหบรบทปญหา และจดท าฐานขอมลผปวย COPD

ลกษณะ จ านวน (n=19) รอยละ เพศ

ชาย 5 26.32 หญง 14 73.68

Page 18: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ลกษณะ จ านวน ( n =19 คน) รอยละ

อาย 60 ปขนไป 15 78.95

นอยกวา 60 ป 4 21.05

การศกษาวเคราะหบรบทปญหา และจดท าฐานขอมลผปวย COPD

Page 19: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ลกษณะ จ านวน (n=19) รอยละ โรคประจ าตว เปน COPD โรคเดยว 10 52.63 มโรครวม ( Dm, HT, DLP,BPH) 9 47.37 บหร 5.1สบ 8 42.10 5.2เคยสบแตเลกแลว 11 57.89 5.2.1ระยะเวลาทสบ (ป)

1-20 4 21.05 21-40 2 10.52

มากกวา 40 5 26.31

การศกษาวเคราะหบรบทปญหา และจดท าฐานขอมลผปวย COPD

Page 20: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ลกษณะ จ านวน (n=19) รอยละ bronchodilator use

( ครง / วน) 1-2 8 42.01 3-5 4 21.05

มากกวา 5 2 10.52 ไมใชเลย 5 26.32

การศกษาวเคราะหบรบทปญหา และจดท าฐานขอมลผปวย COPD

Page 21: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ลกษณะ จ านวน (n=19) รอยละ O2 sat

นอยกวา 80 % 1 5.26 80-90 1 5.26 91-94 4 21.05

95 ขนไป 13 68.42

การศกษาวเคราะหบรบทปญหา และจดท าฐานขอมลผปวย COPD

Page 22: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ลกษณะ จ านวน (n=19) รอยละ Cat score

0-5 11 57.90 6-10 2 10.53 11-15 5 26.32

16 ขนไป 1 5.26

การศกษาวเคราะหบรบทปญหา และจดท าฐานขอมลผปวย COPD

Page 23: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ลกษณะ จ านวน (n=19) รอยละ

ระยะเวลาการเจบปวย (ป) 1-5 9 47.37 6-10 2 10.52

มากกวา 10 8 42.10

การศกษาวเคราะหบรบทปญหา และจดท าฐานขอมลผปวย COPD

Page 24: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ลกษณะ จ านวน (n=19) รอยละ

อปกรณการแพทยทใช เครองพนยาไฟฟา/O2 tank

ใช 4 21.05 ไมใช 15 78.95

การศกษาวเคราะหบรบทปญหา และจดท าฐานขอมลผปวย COPD

Page 25: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ลกษณะ จ านวน (n=19) รอยละ

ภาวะสขภาพในชองปาก การเคยว ปกต 5 26.32

การเคยว ผดปกต 14 73.68

การศกษาวเคราะหบรบทปญหา และจดท าฐานขอมลผปวย COPD

Page 26: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ลกษณะ จ านวน (n=19) รอยละ

รายการยาทแพทยสง ยาขยายหลอดลมและยาพน 6 31.58 ยาขยายหลอดลมไมมยาพน 8 42.11

ไมมยากน 1 5.26 ใชยาพนไมมยากน 4 21.05

การศกษาวเคราะหบรบทปญหา และจดท าฐานขอมลผปวย COPD

Page 27: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ผลการศกษาชมชน ผน าชมชนมความเขมแขง โดยการสงเกตจากการใหความส าคญ

และความรวมมอในกจกรรมทเกยวของกบสขภาพ สามารถประสานงานความรวมมอในชมชน

พบวา เปนผน าชมชนตามต าแหนงและผน าตามธรรมชาต ใหความรวมมอในกจกรรมทเกยวของกบสขภาพ

เจาหนาทของ รพ.สต.ต าบลแมกดหลวง ใหความรวมมอ ผอ.รพ.สต.แมกดหลวง ใหความส าคญกบปญหา COPD

เจาหนาทมประสบการณในการดแลผปวย COPD

ชมชนมแหลงประโยชนและทรพยากรในชมชนเพยงพอ

มเครอขายเขามามสวนรวม

ผลการการศกษา/วจย

Page 28: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ผลการการศกษา/วจย

บรบทของชมชน ชมชนในเขตรบผดชอบของ รพ.สต.แมกดหลวง ทตง หมท 1,3,9,10,12,15 ต.แมกาษา อ.แมสอด จ.ตาก ตงอยหางจาก

อ.แมสอด ระยะทาง 9 ก.ม. หางจากจงหวดตาก ระยะทาง 94 ก.ม. สภาพแวดลอม เปนพนทราบลม มภเขาลอมรอบ มล าหวยแมกดหลวง ล าหวยขนน

เปนพนทเกษตรกรรม เกษตรกรมการใชสารเคม ยาฆาแมลง มการเผาไหมทเกดจาการท าไรออย เศรษฐกจของชมชน ประชาชนสวนใหญ ประกอบอาชพเกษตรกรรม เชน ขาวขาวโพด ถว ออย เศรษฐานะของผปวย สวนใหญมฐานะปานกลาง ขอมลลกษณะของประชากร

จ านวนประชากรในเขต 6,081 คน ชาย 3,011 คน คดเปนรอยละ 49.51 หญง 3,070 คน คดเปนรอยละ 50.49 กลมประชากรทมมากทสดคอ กลมผสงอาย 968 คน คดเปนรอยละ 15.92

สถานะสขภาพ ประชาชนเสยชวตดวยโรคทส าคญ เชน เจบปวยทางเดนหายใจ รอยละ 70 พฤตกรรมเสยง การดมเครองแอลกฮอลและสบบหร กจจกรมสขภาพในชมชนทผานมา

นวตกรรมสขภาพชมชน โครงการสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคมะเรงปอด 12 จงหวดภาคเหนอตอนบน หมบานตนแบบสรางสขภาพวถไท บานแมกดหลวง หมบานปรบเปลยนพฤตกรรม ลดโรคมะเรง โรคความดนโลหตสง โรคหวใจและหลอดเลอด โครงการรวมสรางชมชนและทองถนใหนาอยบานไทยสามคคและบานแมกดหลวง

ขอมลพนฐานของชมชนในเขตรบผดชอบของ รพ.สต.แมกดหลวง

Page 29: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ผลการการศกษา/วจย ผลการพฒนาศกยภาพการมสวนรวม

ในการดแลผปวยเพอดแลผปวย COPD ระยะสดทาย

ผลการวเคราะหปญหาทเกยวของกบภาวะสขภาพ ในการด ารงชวต ในชมชนและตองการความชวยเหลอจากชมชน ทมวจยเรมกระบวนการทบทวนปญหาทไดและกลมผน าชมชน เสนอแนวทางแกปญหา โดยเรยงล าดบความส าคญ พฒนารปแบบ Expanded Chronic Care Model ทเหมาะสมกบชมชนพรอมวางแผนกจกรรมในชมชน

Page 30: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ผลการการศกษา/วจย การด าเนนกจกรรมเพอชวยเหลอผปวย COPD ระยะสดทาย

กลมเปาหมาย กจกรรม รพ.สต./รพ. 1. จดบรการใหมยาส ารองอยางเพยงพอในการรกษาโรค

2. การตดตามเยยมบานรวมกน ทมรพ.สต./รพ. ผน าชมชน 3. การพฒนาศกยภาพคนในชมชนใหสามารถชวยเหลอผปวย 4. จดหาวสดอปกรณทจ าเปน 5. จดใหมชดพนยาละอองฝอยและชดพนออกซเจน

อบต. 1. การใชรถฉกเฉนของ อบต. ผปวย 1. การท ากจกรรมกลมรวมกน ผสงอาย 1. การเยยมใหก าลงใจกนและใหความชวยเหลอ ของชมรม ชมชน 1. จดอาสาสมครไปชวยดแล ท าความสะอาดดานสภาพแวดลอม

และลดการเผาขยะ 2. จดหาเครองและอปกรณทจ าเปนในการดแลผปวย COPD

Page 31: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ผลการการศกษา/วจย ขอมลดานเครองมอ วสดอปกรณและราคาทมอยในศนยตอลมหายใจ

ชนดอปกรณ ราคา (บาท) จ านวน รวมเปนเงน (บาท) ถงออกซเจน 7,500 10 75,000 เกยออกซเจน 3,000 3 9,000 ไมค ายน 450 93 41,850 Walker 1,500 19 28,500 เกาอนงถาย 2,500 3 7,500 รถเขนนง 19,000 6 114,000 รถเขนนอนพง 25,000 1 25,000 เตยงปรบระดบและทนอน 50,000 4 200,000 ทนอน 5,000 1 5,000 ทนอนลม 22,000 3 66,000 เสาน าเกลอ 5,000 1 5,000 เครองพนยาขยายหลอดลม 3,500 4 14,000 หมอใหอาหารทางสายยาง 8,000 1 8,000

รวม 146 975,500

Page 32: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

การมสวนรวมของภาคเครอขาย และชมชน

คดเลอกและแตงตงคณะกรรมการชมชน นายพนม นามผาญ ผญบ.แมกดหลวง ประธาน นายล าโทน ขนพลกาวาท ประธาน อสม. รองประธาน นายยวง ปญญา ประธาน อสม. รองประธาน นายบญเทยม สละเตม ประธาน อสม./อบต. เลขานการ นายแกว ปองวน ประธาน อสม. กรรมการ นายฝน ปนสค า ประธาน ผส. กรรมการ นายโพง แซหน ผสงอาย กรรมการ นางสพรรณ ปนสค า แมบาน กรรมการ นายชม นามผาญ ผสงอาย กรรมการ นางอญชนา กลฤทธชย อบต. เหรญญก นายถนอม สอนไว ประธานพฒนา รพ.สต. ทปรกษา นายกวน หรญรตน นายก อบต.แมกาษา ทปรกษา เจาอาวาสวดไทยสามคค วดมาตานสรณ วดมงคลนมต ทปรกษา

ผลการการศกษา/วจย

Page 33: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

การมสวนรวมของภาคเครอขาย และชมชน

จดตงศนยตอลมหายใจในชมชน (Air)

ผลการการศกษา/วจย

Page 34: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

อปกรณทอยในศนยตอลมหายใจ ชนดของอปกรณ จ านวนทงหมด จ านวนทเหลอ จ านวนทยม จ านวนทขาด

ถงออกซเจนพรอมเกย 10 0 10 5

ไมค ายน 93 79 14 0

WALKER 19 15 4 0

เกาอนงถาย 3 2 1 0

รถเขนนง 6 4 2 0

รถเขนนอนพง 1 1 0 0

เตยงปรบระดบ 4 2 2 0

ทนอน 1 0 1 0

ทนอนลม 3 2 1 0

เสาน าเกลอ 1 0 1 0

เครองพนยา 4 4 0 0

หมอใหอาหารทางสายยาง 1 1 0 0

รวม 146 110 36 5

Page 35: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

การมสวนรวมของภาคเครอขาย และชมชน

ขอรบบรจาคถงออกซเจน flow meter และอปกรณใหออกซเจน เครองพนยาขยายหลอดลม

ถงออกซเจนของชมชน ขนาดใหญ จ านวน 9 ถง / ป 59 เพม 3 ถง ขนาดเลก จ านวน 1 ถง / ป 59 เพม 2 ถง ถงออกซเจนของ รพ.สต. ขนาดใหญ จ านวน 1 ถง ขนาดเลก จ านวน 1 ถง

ผลการการศกษา/วจย

Page 36: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

การมสวนรวมของภาคเครอขาย และชมชน

ขอรบวสดและอปกรณอนๆ

เตยงไฟเบอร ราคา 36,000 บาท จ านวน 2 เตยง

เตยงเหลก ราคา 20,000 บาท จ านวน 1 เตยง

ผลการการศกษา/วจย

นายถนอม สอนไว บรจาค 1 เตยง นางร าไพ ดษฐค าเหมาะ บรจาค 1 เตยง

นางขนทอง หวงสวาห บรจาค 1 เตยง

Page 37: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

การมสวนรวมของภาคเครอขาย และชมชน

ผลการการศกษา/วจย

คณกฤษณา เกดมล บรจาค การจดซอ เครองผลตออกซเจน

(ราคา 20,000 บาท )

Page 38: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

การมสวนรวมของภาคเครอขาย และชมชน

จดตงกองทนตอลมหายใจแมกดหลวง

9,800 บาท ป 2559 ประชาชน สมทบทน 81,875 บาท

ผลการการศกษา/วจย

Page 39: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ระบบบรการเชงรกในการดแลผปวย COPD ระยะสดทายทจ าเปนตองใชออกซเจนทบาน

ศนย

ตอลมหายใจ

ชมชน

กระบวนการจดตงศนย

จดตงคณะกรรมการ จดตงกองทน

รบบรจาค จดซอ

การมสวนรวม

ของชมชน

1.การพฒนา

ศกยภาพของชมชน

2.การบรจาค

ครภณฑ

3.การลดปจจยเสยง

4.การปรบเปลยน

พฤตกรรม ระบบบรการเชงรกชมชน

การใหบรการ

การเยยมบาน การประเมนผล

ผปวย

รพ.สต. รปญหา/วเคราะห

แกไข อบรมและเสรมทกษะ

ครอบครว/ญาต ยอมรบ เหนความส าคญ

ดแล/ชวยเหลอรวมกน

อาสาสมคร/ญาตผปวย ความร

ประเมนความเสยง

ชมชน/อบต

มองเหนปญหา รวมแกไข

คดเลอกอาสาสมคร สนบสนน

ปญหา

Pt COPD 30 ราย และ Pt ระยะสดทาย

เวทชมชนแมกดหลวง กองทน

สขภาพ

Page 40: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ผลการด าเนนงานในชมชน การมสวนรวมของภาคเครอขาย และชมชน

ประเภทของผปวยทยมอปกรณ ป 2558

ผปวย ถง

ออกซเจนพรอมเกย

เครองพนยา

ไมค ายน

WALKER เตยง ท

นอนลม

ทนอน

หมอใหอาหารทางสายยาง

รถเขนนง

ทนงถาย

เสาน าเกลอ

CVA 4 2 1 1 1

COPD 4 3 1 CA 2 2 1

อบตเหต 14 1 2 1 ชรา

รวม 10 3 14 4 2 1 1 1 2 1 1

Page 41: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ผลการด าเนนงานในชมชน การมสวนรวมของภาคเครอขาย และชมชน ผลการใหบรการของศนยตอลมหายใจ

ชนดของอปกรณ จ านวนทยม

2555 จ านวนทยม

2556 จ านวนทยม

2557 จ านวนทยม

2558 ถงออกซเจนพรอมเกย 7 5 4 10

ไมค ายน 6 8 4 14 WALKER 3 4 2 4 รถเขนนง 4 3 3 2 เกาอนงถาย 3 1 0 1 เตยงนอน 1 2 2 2 ทนอน 1 1 1 1

ทนอนลม 0 1 1 1 เสาน าเกลอ 1 1 1 1

หมอใหอาหารทางสายยาง 1 1 1 1 เครองพนยา 3 3 3 3

รวม 30 28 22 40

Page 42: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

รายการ

ป 2555

ป 2556

ป 2557

ป 2558

รวม

จ านวนเงนทชวยประหยดคาใชจายในการซออปกรณ

(บาท)

221,700 257,100 292,300 350,300 1,121,400

จ านวนวนทลดการไปนอน

รพ.แมสอด (วน)

390 930 1,110 1,296 3,726

จ านวนเงนทชวยผปวยประหยดคาใชจายในการจดซออปกรณและ จ านวนวนทลดการไปนอนโรงพยาบาลของผปวยในชมชน

ป 2555 – ป 2558

•ความพงพอใจของผปวยและญาตผดแล รอยละ 92

Page 43: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

สรปผลการศกษา 1. มการจดตงระบบบรการดแลผปวย COPD ระยะสดทายทตองใชออกซเจน เกดขนไดในชมชนและยงยน ตงแตป 2555 – 2558 (มการด าเนนของทมสขภาพทเขมแขงชมชนสามารถดแลชวยเหลอกนเองได ภายใตศกยภาพทพอเพยงของชมชนเอง)

2. มการจดตงศนยตอลมหายใจเปนการจดตงของชมชน (โดยไมพงพางบประมาณใดๆจากภาครฐ เปนรปแบบทชมชนพงตนเองอยางแทจรง)

3. ผปวยโรคนมคาใชจายทจ าเปนในการดแลและเปนภาระครอบครวคอนขางสง การจดระบบชวยเหลอดแลกนเองในชมชนสามารถลดคาใชจายสวนนใหกบ ครอบครวผปวยไดอยางชดเจน

4. ความพรอมของอปกรณและทมผดแลชวยเหลอสรางความเชอมนและ ความพงพอใจใหกบผปวย (ญาตและผดแลจะดแลกนเองทบานไดมากทสด)

5. การดแลกนเองทบานของผปวยโรคนภายใตความพรอมของชมชนสามารถ ลดจ านวนวนและคาใชจายในการนอนโรงพยาบาลได

Page 44: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

การน าสงทไดจากการศกษาครงน ไปใชประโยชน

ส าหรบพนทศกษาและหนวยงานทเกยวของควรมการประยกตรปแบบการพฒนาระบบบรการแบบมสวนรวมของชมชนในการดแลผปวย COPD ระยะสดทายเพอใชใหเกดความเหมาะสมกบบรบทพนทและเกดประโยชนสงสดในการดแลผปวยในชมชนและสามารถน าไปพฒนาหรอประยกตใชกบการดแลผปวย โรคอนๆ เชนโรคมะเรงระยะสดทาย

ส าหรบการท าศกษาตอไป ควรจะเปนการศกษาส าหรบการท าวจยตอไป ควรจะเปนการศกษาการวจยเชงปฏบต(Action research) หรอการวจยเพอหาแนวทางปฏบต(Operational research) เปนการวจยทมงเสาะแสวงหาความร และประยกตใชความรหรอวทยาการตาง ๆ ใหเปนประโยชนในทางปฏบตหรอเปนการวจยทน าผลทไดไปแกปญหาโดยตรง

Page 45: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

นางอนเรอน ทปญญา รบยา รพ.2 ครง ไมเคย Admit 2 เดอนทผานมา

อาการดขน เหนอยหอบ นอยลง เดนไดไกล ไมหอบเหนอย

Page 46: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

นางทองสก อดทาสา ชวยเหลอตวเองไดด ADL =20 F/U รพ. ทก 3 เดอน ปลกผกสวนครวบรเวณบาน ทเลาอาการเหนอยหอบลง

Page 47: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

นางบง สละเตม ผปวยชวยเหลอตวเองไดด สหนาสดชน อาการเหนอยหอบทเลาลง น าหนกเพมขน 3 กก. ออกไปเดนเทยวนอกบานไดแตระยะไมไกลมาก โดยไมมอาการเหนอยหอบ Admit รพ. แมสอด 1 ครง (สงเกตอาการ 1 คน)เมอเปรยบเทยบในชวงระยะเวลา 6 เดอนทผานมา

Page 48: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ทกวนนมแมหลวงนอนในหองมผดแล 2 คน พอหลวงเปนผปวยและเปน

ผสงอายทตดบาน นอนอยนอกหองแมหลวง และทกๆวนพอหลวงจะสวดมนต

และแผเมตตาอทศบญใหแมหลวง และจะเดนไปเยยมแมหลวง หรอบางครงผ

ทดแลจะเขนรถเขนพาแมหลวงออกมา หาพอหลวงทนอกหอง ทง 2 จะจบมอ

กนยมอยางมความสขมาก

Page 49: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

ทมสขภาพและชมชนคนแมกดหลวง กบการใหบรการโดยหวใจความมนษยดวยกน

Page 50: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร

นายแพทยสาธารณสขจงหวดตาก

ผอ านวยการโรงพยาบาลแมสอด

อาจารยนายแพทยวทยา สวสดวฒพงษ

อ.สมเกยรต ศรประสทธ คณบดฝายบรการวชาการ

ม.นเรศวร

ครอบครวของผมและทมสขภาพและชมชนแมกดหลวง

ขอขอบคณเปนอยางสง

Page 51: Routine to Research R2R...ประเทศไทย พ.ศ. 2547 พบว าโรค COPD เป นสาเหต การเส ยช ว ต อ นด บ 5 เพศชาย(ร