POLSKA W EUROPIE

PROJEKT

Przygotowali:

Arkadiusz FirlejGrzegorz Kościow

str. 1

Katarzyna Lach

Spis treści:

1. Wprowadzenie........................................................................................................................3

2. Ocena Polskiej Prezydencji.....................................................................................................5

3. Ocena efektów członkostwa Polski w UE z siedmioletniej perspektywy..............................7

4. Ocena konkurencyjności gospodarczej Polski na tle pozostałych państw UE.......................9

5. Ocena poziomu rozwoju społeczno-ekonom. Polski na tle pozostałych państw UE...........11

5.1. Wskaźniki ekonomiczne................................................................................................11

5.2. Wskaźniki społeczne......................................................................................................12

5.3. Pozostałe wskaźniki rozwoju.........................................................................................15

6. Ocena jakości i satysfakcji z życia w Polsce na tle innych państw UE................................17

7. Zakończenie..........................................................................................................................18

str. 2

1. Wprowadzenie

Informacje podstawowe

Polska to kraj położony w Europie Środkowej. Pod względem swojej powierzchni

zajmuje 70 miejsce na świecie i 6 w UE. Naszymi sąsiadami jest Federacja Rosyjska,

Republika Litewska, Republika Białorusi, Ukraina, Republika Słowacka, Republika Czeska,

Republika Federalna Niemiec. Polskę zamieszkuje 38200037 osób, co plasuje Polskę na 35

miejscu na świecie pod względem ludności i 6 miejsce w Unii Europejskiej. Jednak według

prognoz GUS z 2010 roku, liczba ludności w Polsce w 2030 ma wynieść ok. 36,8 mln.

Najbardziej liczne mniejszości narodowe i etniczne stanowią Ślązacy (173,2 tys.) Niemcy

(152,9 tys.), Białorusini (48,7 tys), Ukraińcy (31,0 tys), Romowie (12,9 tys), Rosjanie (6,1

tys.), Łemkowie (5,9 tys.) i Litwini (5,8 tys.). Stolicą kraju jest Warszawa, która jest również

największym miastem kraju. Do pozostałych dużych miast zaliczamy Kraków, Wrocław,

Poznań, Łódź, Gdańsk, Szczecin.

Podział administracyjny

Obecny podział administracyjny kraju został wprowadzony 1 stycznia 1999 roku.

Według funkcjonującego podziału wyróżniamy:

16 województw

65 miast na prawach powiatu

314 powiatów

2478 gmin

Konstytucja

Konstytucja RP jest najwyższym prawem w kraju i składa się z preambuły i 13

rozdziałów. Została uchwalona 2 kwietnia 1997 roku i przyjęta przez Zgromadzenia

Narodowe większością 451 głosów za, przy 6 wstrzymujących się i 40 przeciw. Referendum,

które zatwierdziło Konstytucję, odbyło się 25 maja 1997 roku. Weszła ona w życie po 3

miesiącach od daty jej ogłoszenia - 17 października 1997 roku. Jedyna dotychczas

nowelizacja Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej została uchwalona przez Sejm 8 września

2006 roku. Zmiany miały związek z wprowadzeniem Europejskiego nakazu aresztowania i

dotyczyły wpisania możliwości wydania obywatela polskiego, który jest ścigany za

popełnienie czynu stanowiącego przestępstwo zarówno w Polsce jak i za granicą.

str. 3

Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej

Ustawa zasadnicza stanowi, że Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym

państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, stojącym na

straży niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewniającym wolności i prawa

człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzegącym dziedzictwa narodowego

oraz zapewniającym ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

Konstytucja zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu,

przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, oraz chroni małżeństwo jako

związek kobiety i mężczyzny, rodzinę, macierzyństwo i rodzicielstwo. Podstawę ustroju

gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej stanowi społeczna gospodarka rynkowa oparta na

wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i

współpracy partnerów społecznych. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i

równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Władzę

ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej

Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.

Organizacje międzynarodowe

III Rzeczpospolita jest szybko rozwijającym się państwem, członkiem wielu

organizacji międzynarodowych. Polska należy do Unii Europejskiej, NATO, ONZ, Światowej

Organizacji Handlu, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Europejskiego

Obszaru Gospodarczego, Międzynarodowej Agencji Energetycznej, Rady Europy,

Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Międzynarodowej Agencji Energii

Atomowej oraz G6. Polska jest jednym z założycieli organizacji takich jak:

Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (opuszczone w 2004 r.), Rada Państw

Morza Bałtyckiego, Grupa Wyszehradzka czy Trójkąt Weimarski. Ponadto Polska należy do

Układu z Schengen oraz stara się o wejście do Strefy Euro i Europejskiej Agencji

Kosmicznej.

Gospodarka

str. 4

Pod względem wielkości PKB, Polska jest szóstą gospodarką Unii Europejskiej i 21

gospodarką świata. Produkt krajowy na głowę mieszkańca po zmierzeniu parytetem siły

nabywczej 18 072 dolarów i wyniósł 63% średniej unijnej. Tempo wzrostu gospodarczego

stawia Polskę wśród najszybciej rozwijających się krajów Europy. Polska uznawana jest

przez ONZ za kraj bardzo wysoko rozwinięty ze względu na wskaźnik rozwoju społecznego

(HDI), który wyniósł w 2010 roku 0,795 plasując Polskę na 41 miejscu na świecie na 169

uwzględnionych państw. Polska zadłużona jest na około 50% PKB, jest to poziom niższy od

średniej UE, która wynosi 73%. Głównym partnerem handlowym Polski są kraje Unii

Europejskiej i Rosja: na Niemcy przypada ponad 35% polskiego eksportu i importu. Polska

ma ujemny bilans w handlu zagranicznym.

2. Ocena Polskiej Prezydencji

Prezydencja Rady Unii Europejskiej to pełnione przez pół roku przewodnictwo w

posiedzeniach Rady Unii Europejskiej, sprawowane przez dane państwo członkowskie, które

także reprezentuje w tym czasie Radę na arenie międzynarodowej. Prezydencja działa w

systemie rotacyjnym, w którym każde państwo członkowskie pełni prezydencję w ustalonej

wcześniej kolejności. Od czasu przyjętego w roku 2009 Traktatu Lizbońskiego prezydencja

ma przede wszystkim znaczenie honorowe.

Początkowo – od roku 1951 – czas trwania prezydencji wynosił 3 miesiące, następnie

- pod koniec lat 50.- wydłużono go do pół roku. Czas ten był jednak wciąż niedostateczny,

żeby w pełni wypełniać założone cele prezydencji. Według nowej koncepcji, założenia i cele

danej prezydencji będą grupowe dla trzech krajów sprawujących po sobie prezydencję. Takie

trio składać się ma z jednego dużego kraju i dwóch mniejszych, które są krajami starej i

nowej Unii.

Polska jest największym krajem wśród tria rozpoczynającego prezydencję w lipcu

2011 roku. To właśnie nasz kraj jako pierwszy przewodził posiedzeniom Rady (od 1 lipca

2011). Po Polsce prezydencję objęła Dania, a zakończy Cypr.

Zakończona 31 grudnia 2011 roku, polska prezydencja, w dużej mierze przyćmiona

została przez kryzys zadłużenia, który szalał w strefie euro. Efekty naszej pracy były

komentowane nie tylko w kraju, ale także w całej Unii i w niewielkim stopniu w Stanach

Zjednoczonych. Amerykanie nie wykazywali jednak wielkiego zainteresowania tą kwestią,

przede wszystkim, dlatego iż prezydencji nie traktuje się u nich poważnie. Pozostałe stolice

str. 5

europejskie wypowiadały się natomiast o polskim przewodnictwie w samych superlatywach.

Chorwaci nazwali nawet Polskę „gwiazdą w Unii Europejskiej”.

Według ankiet przeprowadzonych wśród kluczowych interesariuszy w Brukseli ponad

75% ankietowanych ocenia polską prezydencję pozytywnie. Chwalono dobrą komunikację,

punktualność i rzetelność polskich przedstawicieli. Na zlecenie MSZ wykonano również

analizę wizerunku prezydencji w mediach polskich. Co czwarty materiał w mediach

przedstawiał ją w pozytywnym świetle. Dominował przekaz neutralny mający jedynie

charakter informacyjny. Negatywnych publikacji było zaledwie 7% .

Jeżeli chodzi o opinię polaków w kwestii prezydencji, to ponad 53% respondentów

uważa, że naszemu krajowi nie udało się wiele zdziałać przez te pół roku. Skuteczność

działań dostrzega zaledwie 26% ankietowanych. Największa krytyka i niezadowolenie

wypływa od osób nie bardzo interesujących się polityką. Osoby całkowicie niezainteresowane

przyznały, iż nie posiadają wiedzy w temacie prezydencji. Wizerunek Polski na arenie

międzynarodowej (wg większości ankietowanych) uległ zdecydowanej poprawie. Ponad 75%

twierdzi jednak, że objęcie przewodnictwa nad pracami Rady nie zmienia pozycji Polski w

Unii Europejskiej oraz jej wpływu na politykę Wspólnoty – wciąż najważniejsze znaczenie w

tej kwestii mają największe państwa członkowskie.

Mimo dość krytycznych komentarzy z kraju, poza granicami pochwałom nie było

końca. Jako główne sukcesy wymieniano przede wszystkim przyjęcie tzw. „sześciopaku”

dotyczącego wzmocnienia dyscypliny finansowej w UE. Ponadto istotne było zakończenie

negocjacji akcesyjnych z Chorwacją i podpisanie umowy akcesyjnej umożliwiającej jej

wstąpienie do UE w lipcu 2013 roku. Za sukces i zarazem porażkę można uznać kwestię

Partnerstwa Wschodniego. Niestety mimo licznych prób nie udało się podpisać umowy

stowarzyszeniowej pomiędzy Unią a Ukrainą, ale kwestia ta pozostaje nadal otwarta. Nie

udało się również uzyskać ostatecznej zgody na przyjęcie Bułgarii i Rumunii do strefy

Schengen. Fakt nie posiadania przez Polskę wspólnej waluty był w niektórych kręgach

odczytywany jako swoiste ograniczenie możliwości podejmowania konkretnych działań w

kwestii kryzysu zadłużenia wspólnej waluty. Szczegółowo najważniejsze sukcesy oraz

porażki polskiej prezydencji zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Podsumowując, Polska prezydencja generalnie wypadła pozytywnie. Krytyczne opinie

ankietowanych Polaków należy brać raczej z przymrużeniem oka, jako że marudzenie i

wieczne niezadowolenie to nasza cecha narodowa.

Sukcesy i porażki polskiej prezydencji

str. 6

SUKCESY PORAŻKI

*Przyjęcie pakietu sześciu paktów legislacyjnych wzmacniających dyscyplinę finansową w UE i strefie euro

*Oparcie negocjacji nad nowym budżetem UE 2014-2020 na wyjściowej propozycji KE z czerwca br.

*Utrzymanie idei rozszerzenia

*Zakończenie negocjacji akcesyjnych z Chorwacją

*Wysiłki na rzecz Partnerstwa Wschodniego

*Brak ostatecznej zgody na przyjęcie Rumunii i Bułgarii do strefy Schengen

*Fiasko rozmów w sprawie umowy stowarzyszeniowej UE-Ukraina

*Brak postępu w polityce obronności

*Bycie poza strefą euro ograniczyło pole działania w sprawie kryzysu zadłużenia wspólnej waluty

3. Ocena efektów członkostwa Polski w UE z siedmioletniej perspektywy

Polska, decydując się na wstąpienie do Unii Europejskiej liczyła na to, że

przystąpienie do Wspólnoty przyniesie liczne, korzystne zmiany poziomu życia oraz poprawę

sytuacji społecznej i gospodarczej państwa. Analizując 7 lat członkostwa Polski w UE

możemy dojść do wniosku, że były to lata udane i nasz kraj na członkostwie skorzystał.

Bardzo ważny wpływ na to miał kryzys ekonomiczny, który zaczął trapić kraje europejskie i

nie tylko pod koniec pierwszej dekady XXI wieku. I paradoksalnie to właśnie podczas

kryzysu Polska, jako jeden z nielicznych krajów, umocniła swoją pozycję w Unii

Europejskiej, dzięki dobrym wynikom gospodarczym oraz aktywnej postawie na arenie

europejskiej. Umocnienie pozycji Polski może mieć fundamentalne znaczenie w procesach

kształtowania europejskiej polityki w przyszłości.

Ale wzmocnienie pozycji Polski na arenie politycznej nie uznaje się za jedyny

pozytywny aspekt jej członkostwa w UE. 7 lat członkostwa przyniosło przyczyniło się

również do wzmocnienia stabilności finansowej Polski. Nasz kraj obecnie może skorzystać z

europejskiego mechanizmu pomocy finansowej, w przypadku wystąpienia napięć w bilansie

płatniczym. Dzięki członkostwu zwiększyła się także płynność polskiego systemu

bankowego. Wstąpienie do Unii Europejskiej miało także ogromny wpływ na polską

gospodarkę podczas tych siedmiu lat, która rosła zdecydowanie szybciej od gospodarki całej

Unii Europejskiej. Polska gospodarka była drugą, po Słowacji, najszybciej rosnącą

gospodarką Unii Europejskiej i w latach 2004-2010 urosła o 30%, podczas gdy średnia

str. 7

gospodarka wszystkich 27 państw UE w tym samym okresie wzrosła tylko o 6 %. Wynik taki

jest spowodowany siłą i dobrą konkurencyjnością polskiej gospodarki, nawet pomimo

kryzysu. Jednym z najważniejszych czynników wzrostu gospodarczego Polski były transfery

z budżetu Unii Europejskiej. Podczas pierwszych siedmiu lat członkostwa Polska otrzymała

więcej z unijnego budżetu niż do niego wpłaciła. Dodatnie saldo wyniosło 29,5 mld dolarów.

Polska skorzystała także dzięki unijnym środkom polityki spójności, które przeznaczane są

m.in. na projekty z zakresu infrastruktury transportowej czy ochrony środowiska. Suma

środków otrzymanych przez Polskę w latach 2004-2013 ma wynieść około 81 mld euro.

Polska jest największym beneficjentem netto jeśli chodzi o wykorzystanie unijnych środków

na lata 2007-2013.

Jednym z najbardziej pozytywnych skutków wstąpienia Polski do Unii Europejskiej

jest znaczny wzrost polskiej wymiany handlowej z państwami członkowskimi i nie tylko.

Polski eksport obecnie jest ponad dwa razy większy niż przed wstąpieniem do UE (wzrost z

47,5 mld euro w 2003 roku do 117,4 mld euro w 2010). W 2010 roku odnotowano także

rekordowe dla Polski dodatnie saldo handlowe z państwami UE, wyniosło one 15,2 mld euro.

Polska jest także ważnym partnerem handlowym dla niemal każdego państwa należącego do

UE. Zwiększeniu uległa także wartość Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych w Polsce, i to

właśnie państwa Unii Europejskiej są największymi źródłami napływu BIZ do naszego kraju,

a ich udział w całości napływu Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych do Polski wynosi

80-90%. W 2010 roku skumulowana wartość BIZ w Polsce wyniosła 144,6 mld euro, co jest

lepszym wynikiem w porównaniu z rokiem 2009 w którym wartość ta wyniosła 129,1 mld

euro. Natomiast skumulowana wartość polskich inwestycji zagranicznych w 2010 roku

wyniosła 27,6 mld euro. Ekspansja polskich przedsiębiorstw skierowana jest głownie do

krajów członkowskich UE- ok. 83% całości polskich BIZ, w tym najwięcej do Luksemburga,

Belgii i Niemiec.

Pozytywne zmiany odnotowany także w poziomie bezrobocia w Polsce po wstąpieniu

do Unii Europejskiej. W 2003 roku, rok przed wstąpieniem do UE bezrobocie w Polsce

utrzymywało się na poziomie 20%. Obecnie poziom ten wynosi ok. 13%. Wstąpienie do

Wspólnoty wpłynęło także na poprawę wskaźników dotyczących zatrudnienia. W 2010 roku

pracowało przeciętnie ok. 59% osób w wieku produkcyjnym, co jest dużo lepszym wynikiem

w porównaniu z 2003 rokiem, w którym wartość ta wyniosła ok. 51%. Bardzo pozytywnie

możemy ocenić lata członkostwa Polski w UE pod względem rozwoju edukacji. Coraz więcej

młodych ludzi korzysta z programów wymiany studenckiej, jak np. Erasmus, i decyduje się

str. 8

na studia za granicą. Także odsetek studentów wśród osób w wieku 20-24 lata wzrósł z 63 do

73 procent. Zwiększa się również udział osób powyżej 25 roku życia w programach

dokształcających, fundowanych często przez Europejski Fundusz Społeczny.

Pozytywne efekty członkostwa Polski w Unii Europejskiej przyczyniły się do tego, że

społeczne poparcie dla obecności Polski w strukturach Wspólnoty utrzymuje się na bardzo

wysokim poziomie (ok.80% badanych), pomimo minimalnych spadków spowodowanych

kryzysem.

4. Ocena konkurencyjności gospodarczej Polski na tle pozostałych państw UE

W rozdziale czwartym, piątym i szóstym postaramy się porównać najważniejsze

wskaźniki konkurencyjności, społeczno-ekonomiczne a także, jakości życia Polski z innymi

krajami UE oraz ze średnią dla krajów UE 27. Lecz zanim przejdziemy do interpretowania

poszczególnych wartości warto zaznaczyć, do jakich grup państw powinniśmy szukać

odniesienia. Wiele ludzi uważa, iż powinniśmy porównywać się do lepszych a przede

wszystkim do Niemiec. Jednak należy pamiętać, iż Polska zaczęła swój rozwój de facto w

1990 roku, a więc po upadu komunizmu w naszym kraju. Tak, więc 22 lata demokratycznego

państwa ma się nijak do czasu, w którym rozwijały się Niemcy czy też inne kraje Europy

Zachodniej. Uważamy, iż powinniśmy porównywać Polskę przede wszystkim z krajami

postsocjalistycznymi oraz z państwami, które dołączyły do Unii Europejskiej razem z Polską.

Niemniej jednak nie oznacza to, że nie powinniśmy starać się doganiać państw Europy

Zachodniej. Po prostu wydając osądy pamiętajmy, aby zachować obiektywizm.

Polska z powierzchnią 322 tys. km2 zajmuję szóstą pozycję wśród państw Unii

Europejskiej. Pod względem liczby ludności nasz kraj znajduje się również na szóstym

miejscu wśród państw Unii Europejskiej z populacją 38 milionów. Aby przeanalizować

konkurencyjność gospodarczą Polski na tle pozostałych państw Unii Europejskiej musimy

wziąć pod uwagę kilka czynników.

Jednym z nich jest Produkt Krajowy Brutto. Całkowite PKB Polski w 2010 roku

wyniosło 468,5 mld dolarów. Podczas gdy całkowite PKB największych państw Unii

Europejskiej jak Niemcy, czy Francja było kilkakrotnie wyższe. Lepszą podstawą do analizy

jest jednak PKB per capita. Polskie PKB per capita w 2010 roku wyniosło 40 634 dolarów, i

stanowiło 63% średniego PKB per capita wszystkich 27 państw Unii Europejskiej.

str. 9

Najlepszym rezultatem może poszczycić się Luksemburg, którego PKB per capita stanowi

271% średniego unijnego PKB per capita. Do czołówki należą także: Holandia (133%),

Irlandia (128%) i Dania (127%). Realne tempo wzrostu PKB Polski w 2011 roku wyniosło

4,3%, co jest jednym z najlepszych wyników pośród państw Unii Europejskiej. Wyższymi

rezultatami mogą pochwalić się tylko: Estonia(7,6%), Litwa (5,9%) i Łotwa (5,8%).

Biorąc pod uwagę ochronę praw własności, Polska została oceniona na 3.7 w skali od

1-7. Wyniki uzyskany przez Polskę jest dokładnie taki sam jak średnia wyników wszystkich

państw uczestniczących w badaniu. Najwyższy wynik osiągnęła Finlandia (6.2), drugie

miejsce wśród państw należących do UE zajmuje Szwecja (6.0), a trzecie Luksemburg (5.9).

Pośród krajów członkowskich od Polski słabsze są tylko: Łotwa (3.6), Litwa (3.5) oraz

Bułgaria (2.9). Analizując problem dodatkowych płatności i łapówek, możemy zauważyć, że

Polska znajduje się powyżej średniej światowej z wynikiem 4.9 (średnia dla świata to 4.2).

Skala wynosi 1-7 (1-łapówki bardzo powszechne, 7-rzadkie). Najlepszymi wynikami wśród

państw członkowskich mogą pochwalić się Dania(6.7), Szwecja (6.6) oraz Finlandia (6.5).

Najgorsze kraje Unii Europejskiej pod tym względem to: Grecja (3.5), Bułgaria (3.6) oraz

Słowacja (3.7). Warto przeanalizować także stopień faworyzowania przez urzędników

państwowych niektórych firm i podmiotów indywidualnych. W skali, gdzie 1 duży stopień

faworyzowania, a 7-brak faworyzowania, Polska znajduje się nieco powyżej średniej, która

wynosi 3.2, i uzyskała wynik 3.3. Najlepszy wynik uzyskała Szwecja (5.8), kolejnym krajem

członkowskim była Dania z wynikiem 5.4. Wśród krajów UE najgorzej wypadły Słowacja

(2.1) oraz Czechy (2.4). Jeśli chodzi o marnowanie publicznych pieniędzy to Polska znajduje

się poniżej średniej światowej z wynikiem 3.0 (1-bardzo rozrzutnie, 7-niezwykle wydajne w

dostarczaniu niezbędnych towarów i usług). Najlepiej wśród państw UE wypadła Szwecja z

wynikiem 5.0, tuż przed Finlandią (4.8). Najgorzej natomiast Portugalia (1.9) oraz Grecja

(2.1). Biorąc pod uwagę uciążliwość przestrzegania rządowych wymogów administracyjnych,

Polska znajduje się zdecydowanie poniżej średniej, z wynikiem 2.6 ( 1-bardzo uciążliwe, 7-

nie uciążliwe). Gorzej od Polski zaprezentowało się tylko 5 państw należących do UE:

Włochy, Węgry, Grecja, Portugalia i Belgia.

Badania dotyczące etycznego zachowania firm i korporacji pokazały, że Polska

oceniana jest nieco poniżej średniej z wynikiem 4.1, gdzie 1 oznacza bardzo złe zachowanie,

a 7 bardzo dobre. Wśród państw UE najlepiej wypadła Dania z wynikiem 6.7, tuż przed

Szwecją (6.6). Najgorzej tymczasem Grecja (3.1) oraz Czechy (3.3). Biorąc pod uwagę jakość

dostępnej infrastruktury, wśród najlepszych państw UE pod tym względem możemy

str. 10

wymienić Francję z wynikiem 6.5, Danię i Finlandię (po 6.4). Polska uzyskała rezultat 3.8 i

znajduje się poniżej średniej światowej. Do państw UE sklasyfikowanych gorzej od Polski

możemy zaliczyć tylko Rumunię i Bułgarię. Wynik ten jest zatem dla nas bardzo

niekorzystny. Również tylko Rumunia i Bułgaria z państw UE wyprzedzają nas w rankingu

jakości dróg. Polska znajduje się zdecydowanie poniżej średniej. Najlepsze drogi w Europie

posiadają: Francja, Portugalia i Dania.

Jak widzimy poprzez analizę kilku czynników, Polska należy do europejskich

średniaków, nie wyróżniając się zbytnio w żadnej z kategorii, za to znajdując się pod koniec

stawki w kilku z nich. Za najbardziej problematyczne czynniki w prowadzeniu biznesu w

Polsce, polscy respondenci uznają: przepisy podatkowe (20,7%), biurokrację rządową

(13,6%), restrykcyjne przepisy pracy (13,4%), stawki podatkowe (13%) oraz brak

infrastruktury (10,4%). I to właśnie w tych dziedzinach powinno się najbardziej dążyć do

poprawy sytuacji.

5. Ocena poziomu rozwoju społeczno-ekonom. Polski na tle pozostałych państw UE

Rozwój społeczno-ekonomiczny jest bardzo istotną rzeczą w obecnych czasach, gdy

kraje walczą z szalejącym kryzysem gospodarczym. Pamiętamy ostatnie lata, gdy Polską

była jedyną "zieloną wyspą" na mapie Europy. Dzięki analizie wskaźników zawartych w

Tabeli nr 1 przekonamy się czy tendencja ta utrzymała się a także jak wypada Polska w

innych wymiarach.

5.1. Wskaźniki ekonomiczne

Do oceny poziomu rozwoju ekonomicznego Polski posłużą nam wskaźniki takie jak:

PKB per capita mierzony według parytetu siły nabywczej, struktura wytwarzania PKB, saldo

budżetu państwa, stopa wzrostu gospodarczego, wysokość długu publicznego a także

wysokość stopy inflacji. Dane pochodzą z lat 2010-2011.

Pierwszym wskaźnikiem jest PKB per capita mierzony według parytetu siły

nabywczej (dane na rok 2010). Średnia krajów UE 27 to oczywiście 100%. Wskaźnik ten dla

Polski wynosi 63% co plasuje nasz kraj na dalekim 22 miejscu wśród krajów UE. Gorszy

poziom wskaźnika zanotowano jedynie w Bułgarii, Rumunii, Litwie i Łotwie. Wśród krajów

postsocjalistycznych bądź tych, które dołączyły do UE w 2004 roku, najwyższą wartość

wskaźnik ten osiąga na Cyprze (99%) oraz w Słowenii (85%).

str. 11

Struktura wytwarzania PKB w Polsce w 2010 roku prezentuje się następująco: sektor

rolnictwa wytwarzał 3,5% PKB, sektor przemysłu 31,6% a sektor usług 64,6%. Są to wartości

odbiegające od średniej dla krajów UE 27 gdzie przemysł generuje ok. 7% mniej PKB a

usługi ok. 9% więcej.

Saldo budżetu państwa w Polsce w 2011 roku wyniosło -18,9 mld € co stanowiło 3,3%

salda budżetu krajów UE 27, które wyniosło -565,1 mld €. Lecz aby znaleźć odniesienie podamy saldo

budżetu państwa jako procent PKB. Dla Polski daje to -5,1% PKB, średnia dla krajów UE 27 wynosi -

4,5%. W UE 27 jest 17 państw posiadających korzystniejsze saldo budżetu państwa gdyż

przynajmniej teoretycznie korzystniejsza jest przewaga eksportu nad importem.

Stopa wzrostu gospodarczego w Polsce w 2011 roku wyniosła 4,3% po raz kolejny plasując

nasz kraj w czołówce krajów EU 27. Szybszy rozwój gospodarczy zanotowały jedynie Estonia, Litwa

i Łotwa. Średni wzrost gospodarczy wśród krajów UE 27 wyniósł 1,5%.

Dług publiczny w Polsce 2011 roku wyniósł 192,6 mld € co stanowiło 56,3% PKB

naszego kraju i 1,8% całego długu publicznego UE 27. Wśród krajów Unii Europejskiej

jedynie 12 państw posiada mniejszy udział długu publicznego w PKB a aż 8 z nich to kraje

postsocjalistyczne. Średnia dla krajów UE 27 wyniosła 82,5%.

Ostatnim omawianym wskaźnikiem ekonomicznym jest stopa inflacji. W Polsce w

2011 roku wyniosła ona 3,9%, podczas gdy średnia dla UE 27 wyniosła 3,1%. Aż 19 krajów

członkowskich UE zanotowało niższą inflację w 2011 roku. Gorszy wynik od Polski

odnotowano jedynie w Rumuni, Wielkiej Brytanii, Łotwie, Litwie i Słowacji.

5.2. Wskaźniki społeczne

Do oceny poziomu rozwoju społecznego Polski posłużą nam wskaźniki takie jak:

liczba ludności, gęstość zaludnienia, przyrost naturalny, oczekiwana długość życia,

zagrożenie ubóstwem, stopa zatrudnienia, stopa bezrobocia, wydatki socjalne, zróżnicowanie

dochodowe, liczba lekarzy, liczba łóżek w szpitalach a także liczba zabitych w wypadkach

samochodowych. Dane pochodzą z lat 2009, 2010 oraz 2011.

str. 12

ROZWÓJ SPOŁECZNO - EKONOMICZNYPOLSKA UE 27 UDZIAŁ POLSKI W UE 27 DANE NA ROK

WSKAŹNIKI EKONOMICZNEPKB per capita (PPS) 63% 100% - 2010Udział rolnictwa w pkb 3,5% 1,7% - 2010Udział przemysłu w pkb 31,6% 24,7% - 2010Udział usług w pkb 64,6% 73,5% - 2010Saldo budżetu państwa -18,9 mld € -565,1 mld € 3,3% 2011Stopa wzrostu gospodarczego 4,3% 1,5% - 2011Dług publiczny 192,6 mld € 10,421 bilionów € 1,8% 2011Stopa inflacji 3,9% 3,1% - 2011WSKAŹNIKI SPOŁECZNELiczba ludności 38,2 mln 502,5 mln 7,6% 2011Gęstość zaludnienia 122,1 os/km2 116,6 os/km2 - 2010Przyrost naturalny 0,9‰ 1‰ - 2010Oczekiwana dł. życia kobiet 80,1 82,6 - 2009Oczekiwana dł. życia mężczyzn 71,5 76,7 - 2009Zagrożenie ubóstwem przed wypłatą transferów 24,4% 25,9% - 2010Zagrożenie ubóstwem po wypłacie transferów 17,6% 16,4% - 2010Stopa zatrudnienia 59,7% 64,3% - 2011Stopa zatrudnienia wśród osób starszych 36,9% 47,4% - 2011Wydatki socjalne per capita 2810 6934 - 2009Zróżnicowanie dochodowe 5,0 5,0 - 2010Stopa bezrobocia 9,7% 9,7% - 2011Stopa bezrobocia długookresowego 3,6% 4,1% - 2011Liczba lekarzy (na 100tyś osób) 217 Brak danych - 2009Liczba łóżek w szpitalu (na 100tyś osób) 665 550,9 - 2009Liczba zabitych w wypadkach samochodowych 4572 34500 13,3% 2009ROZWÓJWydatki na B+R (% PKB) 0,74% 2% - 2010Liczba aplikacji patentowych EPO (na mln mieszkańców) 6,82 115,8 6% 2009Eksport High-Tech (% eksportu) 3,11% 16,65% - 2006Liczba naukowców 98165 2318518 4,2% 2009Liczba uczniów i studentów 8mln 93mln 8,6% 2009Dostęp gospodarstw domowych do internetu 67% 73% - 2011Liczba telefonów komórkowych (na 100 osób) 118 125 - 2009Wydatki na ochronę środowiska naturalnego (% PKB) 0,48% 0,69% - 2009

str. 13

Polskę zamieszkuje ok. 38,2 mln mieszkańców co stanowi 7,6% wszystkich

mieszkańców UE 27. Nasz kraj jest na 6 miejscu jeśli chodzi o liczbę zamieszkujących go

ludzi. Liczniejszymi krajami są tylko Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy oraz

Hiszpania. Gęstość zaludnienia naszego kraju wynosi 122,1 os/km2 co jest wielkością bardzo

zbliżoną do średniej unijnej. Przyrost naturalny w 2010 roku wyniósł 0,9‰, średnia dla

krajów UE 27 to 1‰.

Średnia oczekiwana długość życia w Polsce w 2009 roku wyniosła 75,3 lata, co jest

wartością mniejszą o prawie 4 lata w porównaniu do średniej dla krajów UE 27, która wynosi

79 lat. Polska wypada blado na tle konkurencji gdyż średnia długość życia jest wyższa aż w

19 krajach. Statystycznie krócej niż Polacy żyją jedynie mieszkańcy Litwy, Łotwy, Rumunii,

Bułgarii, Węgier, Estonii i Słowacji.

Osoby zagrożone ubóstwem to według unijnych przepisów takie, których przychód

nie przekracza 750 zł na osobę w gospodarstwie domowym. W Polsce w 2010 roku 27,8%

społeczeństwa było zagrożone ubóstwem. Średnia unijna jest niewiele niższa i wynosi 23,5%.

Co ciekawe najniższy wskaźnik zanotowano w Czechach. Na drugim biegunie znalazły się

Bułgaria i Rumunia.

Wskaźnik zatrudnienia w Polsce w 2011 wyniósł 59,7% podczas gdy średnia dla

krajów UE 27 to 64,3%. Wartość ta pozwoliła uplasować się Polsce na 18 miejscu w UE. Z

krajów, które dołączyły do Unii w 2004 wyższą wartość odnotowano w Estonii, Słowenii,

Litwie, Łotwie i na Cyprze. Gorszy wynik osiąga Polska jeśli chodzi o wskaźnik zatrudnienia

wśród osób starszych. W 2011 roku wyniósł on w naszym kraju jedynie 36,9% podczas gdy

średnia unijna to 47,4%. Gorszy wynik odnotowały jedynie Węgry, Malta i Słowenia.

Polska wypada również słabo w wydatkach socjalnych w przeliczeniu na osobę. W

2009 roku wskaźnik ten dla Polski wyniósł 2810 €, natomiast średnia unijna to 6935 €. Niższe

wydatki socjalne występują jedynie w Rumunii, Bułgarii, Litwie i Łotwie.

Jeśli chodzi o zróżnicowanie dochodowe to w 2010 roku osiągnęło w Polsce tę samą

wartość co dla średniej unijnej a więc 5,0. Plasuje to Polskę na 16 miejscu. Mniejsze

zróżnicowanie dochodowe mamy chociażby w Czechach, Słowenii, Węgrzech czy też na

Słowacji.

str. 14

Stopa bezrobocia zmierzona w 2011 roku, która wynosi 9,7% a więc dokładnie tyle

samo co średnia unijna pozwoliła uplasować się naszemu krajowi na 16 lokacie. Z wyższą

stopą bezrobocia borykają się kraje takie jak Hiszpania, Grecja, Litwa, Łotwa, Irlandia,

Słowacja, Portugalia, Estonia, Bułgaria czy też Węgry. Natomiast wskaźnik bezrobocia

długookresowego jest minimalnie niższy od średniej unijnej i wynosi 3,6% wobec 4,1% w UE

27.

W 2009 roku w Polsce na 100 tyś osób przypadało 217 lekarzy. Trudno jednak

odnieść te dane do reszty krajów UE gdyż nie wszystkie z nich publikują takie dane. Jednak

dysponując danymi z 17 krajów możemy zaobserwować, iż w Polsce stosunek lekarzy

przypadających na 100 tyś osób jest najniższy. Korzystniej dla Polski wypada wskaźnik łóżek

szpitalnych przypadających na 100 tyś osób. Wskaźnik ten dla Polski wynosi 665, podczas

gdy średnia unijna to 550,9. Tak, więc Polska zajmuje wysokie, 6 miejsce dając wyprzedzić

się jedynie Niemcom, Austrii, Węgrom, Czechom i Litwie.

Ostatnim wskaźnikiem społecznym, który omówimy jest liczba osób zabitych w

wypadkach drogowych. W 2009 roku na Polskich drogach zginęło 4572 osoby. Jest to

największa ilość spośród wszystkich państw członkowskich UE. W całej UE w 2009 roku w

wypadkach drogowych zginęło 34500 osób. Tak więc aż 13,3% pochodziło z Polski.

5.3. Pozostałe wskaźniki rozwoju

Do oceny pozostałych wskaźników rozwoju Polski posłużą nam wskaźniki takie jak:

wydatki na badania i rozwój mierzone, jako procent PKB, liczba aplikacji patentowych,

udział eksportu high-tech w ogóle eksportu, liczba naukowców, liczba uczniów i studentów,

odsetek gospodarstw domowych mających dostęp do internetu, liczba telefonów

komórkowych przypadających na 100 osób a także wydatki na ochronę środowiska

naturalnego mierzone, jako procent PKB. Dane pochodzą z lat 2006, 2009, 2010 oraz 2011.

Pierwszym z omawianych wskaźników są wydatki na badanie i rozwój przedstawione

jako procent PKB. Polska wydając jedynie 0,74% PKB na badania i rozwój zajmuje dopiero

21 miejsce. Stosunkowo mniej wydaje jedynie Malta, Słowacja, Bułgaria, Łotwa, Cypr i

Rumunia. Średnia dla krajów UE 27 wynosi 2% PKB.

Również wartość wskaźnika dla liczby aplikacji patentowych liczonych na milion

mieszańców plasuje Polskę daleko w tyle. Z wartością 6,82 Polska zajmuje 24 miejsce wśród

str. 15

krajów UE 27. Mniej aplikacji patentowych składa się jedynie w Bułgarii, Rumunii i na

Litwie. Średnia dla krajów UE 27 wynosi 115,8.

Kolejnym wskaźnikiem jest udział eksportu high-tech w ogóle eksportu. Dla Polski

wskaźnik ten wynosi 3,11% co znacząco odbiega od średniej unijnej, która wynosi 16,65%.

Co więcej Polska notując ten wynik jest krajem, który zamyka stawkę pośród krajów UE 27.

Dane pochodzą niestety z 2006 roku.

Wskaźniki liczby naukowców oraz liczby uczniów i studentów nie są do końca

miarodajne gdyż brakuje przeliczenia przykładowo na tysiąc czy też milion mieszkańców.

Podamy natomiast udział Polski w ogóle wskaźników w UE 27 w 2009 roku. Polskich

naukowców jest 98165 i stanowią oni 4,2% naukowców z całej UE. Natomiast liczba polskich

uczniów i studentów wynosi 8mln co stanowi 8,6% w całej UE.

Odsetek gospodarstw domowych posiadających dostęp do internetu rośnie szybko z

roku na rok. W 2011 roku 67% polskich gospodarstw posiadało dostęp do internetu. Jest to

wartość zbliżona do średniej unijnej, która wyniosła 73%. Polska pod tym względem plasuje

się na 16 pozycji ex aequo z Czechami. Z krajów, które dołączyły do Unii w 2004 roku

wyższy odsetek zanotowano jedynie w Słowenii, Estonii, Słowacji i na Malcie.

W 2009 roku na 100 osób w Polsce przypadało 118 telefonów komórkowych. Średni

dla krajów UE 27 to 125. Różnice pomiędzy poszczególnymi krajami nie są znaczne.

Ostatnim omawianym przez nas wskaźnikiem są wydatki na ochronę środowiska

naturalnego mierzone jako procent PKB. Polska przeznacza na ochronę środowiska 0,48%

PKB podczas gdy średnia unijna wynosi 0,69%. Polska na tle konkurentów zajmuje 20

miejsce. Mniejszy odsetek PKB na ochronę środowiska przeznaczany jest w krajach takich

jak Luksemburg, Hiszpania, Słowacja, Szwecja, Cypr, Łotwa i Węgry.

Podsumowując ciężko jednoznacznie ocenić Polskę pod względem rozwoju

społeczno-ekonomicznego na tle pozostałych państw Unii Europejskiej, ponieważ nie

możemy nadać takiej samej wagi wszystkim wskaźnikom. Przykładowo nie możemy

porównywać poziomu rozwoju gospodarczego do liczby ludzi ginących w wypadkach

samochodowych. Jednak, jeśli uwzględnimy jedynie "cyferki" to Polska zajęła średnio 17

miejsce, często znajdując się w czołówce wśród krajów nowych w UE. Nasz kraj najlepiej

zaprezentował się we wskaźnikach takich jak: poziom rozwoju gospodarczego, stopa inflacji,

str. 16

dług publiczny a także liczba łóżek w szpitalach. Z drugiej strony niedosyt pozostawiły

wskaźniki takie jak: PKB per capita (PPS), stopa zatrudnienia wśród osób starszych, wydatki

socjalne, liczba aplikacji patentowych czy przede wszystkim liczba zabitych w wypadkach

samochodowych oraz udział eksportu high-tech w ogóle eksportu, w których to Polska zajęła

ostatnie miejsce w całej UE.

6. Ocena jakości i satysfakcji z życia w Polsce na tle innych państw UE

Human Development Index (HDI) to sumaryczny wskaźnik rozwoju społecznego

państw. Służy do oceny średnich osiągnięć danego kraju na trzech podstawowych

płaszczyznach składających się na jakość życia: długości życia i ochrony zdrowia; edukacji i

zamożności. Oprócz PKB per capita uwzględnia się w nim oczekiwaną długość życia oraz

współczynnik skolaryzacji. Wskaźnik HDI dla Polski wyniósł w roku 2011 wartość 0,813.

Plasuje to Polskę na 39 miejscu w światowym rankingu. W porównaniu do roku poprzedniego

jest to pozycja o 2 miejsca lepsza. Na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej Polska

znajduje się niżej niż ich większość. Konkretny ranking krajów Unii pod względem wartości

wskaźnika HDI przedstawia poniższa tabela.

Kraj HDI Kraj HDI

Holandia 0,910 Wielka Brytania 0,863

Irlandia 0,908 Grecja 0,861

Niemcy 0,905 Cypr 0,840

Szwecja 0,904 Estonia 0,835

Dania 0,895 Słowacja 0,834

Belgia 0,886 Malta 0,832

Austria 0,885 Węgry 0,816

Francja 0,884 Polska 0,813

Słowenia 0,884 Litwa 0,810

Finlandia 0,882 Portugalia 0,809

Hiszpania 0,878 Łotwa 0,805

Włochy 0,874 Rumunia 0,781

Luksemburg 0,867 Bułgaria 0,771

Czechy 0,865

str. 17

Składowe HDI dla Polski prezentowały się następująco:

Średnia długość życia w chwili urodzenia: 76,1 lat

Średni czas nauki: 10 lat

Oczekiwany czas nauki: 15,3 lata

Dochód Narodowy Brutto na mieszkańca: 17 451 $

Pozycja DNB na mieszkańca minus pozycja HDI: 7

Non-income HDI: 0,853

Według Better Life Index w Polsce przeciętna osoba zarabia 14 508 dolarów rocznie,

czyli mniej niż średnia OECD 22 387 dolarów rocznie. Ponadto istnieje znaczna różnica

między najbogatszymi i najuboższymi - top 20% populacji zarabia ponad cztery razy więcej

niż 20% populacji zarabiającej najmniej. Jeśli chodzi o zatrudnienie, 59% osób w wieku od

15 do 64 lat w Polsce ma stałą, płatną pracę (Średnia OECD w tej kwestii wynosi 66%).

Około 66% mężczyzn, a 53% kobiet posiada płatną pracę. Polacy pracują średnio 1939

godzin rocznie i jest to więcej niż większość ludzi w krajach OECD (1749 godzin).

Posiadanie dobrego wykształcenia jest istotnym warunkiem znalezienia pracy. W

Polsce 88% dorosłych w wieku 25-64 lata uzyskało wykształcenie średnie.

Jeśli chodzi o zdrowie, długość życia w chwili narodzin w Polsce wynosi 76 lat (cztery

lata mniej niż średnia dla OECD). Średnia długość życia kobiet wynosi 81 lat, a mężczyzn 72.

Ogólnie rzecz biorąc, Polacy są mniej zadowoleni z życia niż średnia OECD. 68% Polaków

twierdzi, że w ciągu przeciętnego dnia doświadcza więcej pozytywnych doznań (duma,

radość z osiągnięć itp.) niż negatywnych (ból, zmartwienie, smutek, nuda, itd.). Liczba ta jest

niższa od średniej OECD wynoszącej 72%.

7. Zakończenie

Podsumowując analiza poszczególnych wskaźników przeprowadzona przez nas

wykazała, że Polska jest krajem ciągle rozwijającym się. Widzimy znaczącą poprawę i wzrost

wielu wskaźników. Istotnym czynnikiem wpływającym na ten progres było z pewnością

wejście Polski do struktur Unii Europejskiej w 2004 roku. Jak już wspomnieliśmy wcześniej

spośród wszystkich krajów UE27 jedynie Słowacja zanotowała wyższy wskaźnik wzrostu

str. 18

gospodarczego niż Polska. Dla naszego kraju wyniósł on 30% w stosunku do 34% w

Słowacji. Warty odnotowania jest fakt, iż średni wskaźnik rozwoju dla krajów UE27 wyniósł

jedynie 6%. Dane obejmują okres 2004-2010. Także pozytywnie oceniona Polska

prezydencja wpłynęła na wzrost polskiej wiarygodności a także znaczenia na arenie

międzynarodowej. Oceniając poziom rozwoju społeczno-ekonomicznego oraz jakości życia

należy podkreślić, iż w większości wskaźników znajdujemy się na czele wśród krajów

postsocjalistycznych, co wskazuje na pomyślnie przeprowadzony proces transformacji

gospodarki naszego kraju. Na koniec chcielibyśmy dodać, iż w porównaniu do

rzeczywistości, w której żyli nasi rodzice, Polska uczyniła gigantyczny krok do przodu.

Miejmy nadzieję, że nasz kraj będzie nadal dynamicznie się rozwijał i kiedyś to samo będą

mogły powiedzieć nasze dzieci.

str. 19