วธปฏบตราชการทางปกครอง

สาหรบงานทะเบยน

ธรภทร มอารย

ปลดอาเภอ หวหนากลมบรหารงานปกครอง

ททาการปกครองอาเภอหนองแซง จงหวดสระบร1

วตถประสงค เพอใหผศกษาอบรมสามารถ

๑. เขาใจสาระสาคญของการใชกฎหมายวธปฏบตราชการทางปกครอง

ทเกยวของกบการปฏบตงานทะเบยน

๒. เขาใจแนวทางปฏบตตามกฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและวธการ

โตแยงหรอชแจงขอเทจจรง การอทธรณและการพจารณาอทธรณ

๓. เขาใจหลกสาคญของอานาจทางปกครองของนายทะเบยนหรอ

พนกงานเจาหนาท

๔. เขาใจหลกสาคญของการสอบสวนขอเทจจรงและการวนจฉย

ความเปนผมสวนไดเสย ตามกฎหมายดานการทะเบยน

2

ขอบเขตการศกษา

๑. ศกษาสาระสาคญของกฎหมาย ประกอบดวย

พ.ร.บ.การทะเบยนราษฎร พ.ศ.๒๕๓๔ แกไขเพมเตม

ฉบบท ๒ พ.ศ. ๒๕๕๑ (มาตรา ๑๐ วรรคส)

พ.ร.บ.วธปฏบตราชการทางการปกครอง พ.ศ.๒๕๓๙

กฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและวธการโตแยงหรอชแจง

ขอเทจจรง การอทธรณและการพจารณาอทธรณคาสงของนาย

ทะเบยน พ.ศ.๒๕๕๑

๒. ตวอยางกรณศกษาทสานกทะเบยนหารอแนวทางปฏบตเกยวกบ

การอทธรณคาสงนายทะเบยน 3

สาระสาคญของกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการ

ทางปกครอง

เหตผลในการตรากฎหมาย

สงเสรมประสทธภาพการใชอานาจทางปกครอง

• กาหนดหลกเกณฑและขนตอนการดาเนนงานทางปกครอง

• รอบคอบและไมผดพลาด ทาใหเกดความไววางใจฝายปกครอง

คมครองสทธเสรภาพของประชาชน

• มกระบวนการพจารณาทางปกครองทเปนธรรม

• มโอกาสตอสปองกนสทธของตน4

เจาหนาททางปกครอง ตามมาตรา ๕ พระราชบญญตวธปฏบตราชการทาง

ปกครอง พ.ศ.๒๕๓๙ หมายความวา

“ บคคล คณะบคคล หรอนตบคคล ซงใชอานาจหรอไดรบมอบหมายให

ใชอานาจทางปกครองของรฐในการดาเนนการอยางหนงอยางใดตาม

กฎหมายไมวาจะเปนการจดตงขนในระบบราชการ รฐวสาหกจหรอ

กจการอนของรฐ หรอไมกตาม”

ตองเปนการใชอานาจทางปกครองของรฐ เชน การใชอานาจทาง

ปกครองตามกฎหมายวาดวยการทะเบยนราษฎร อาท การแจงเกด แจง

ตาย หรอการเพมชอในทะเบยนบาน เปนตน แตไมรวมถงอานาจนต

บญญตและอานาจตลาการ

5

คกรณทางการปกครอง หมายความวา

“ผยนคาขอหรอผคดคานคาขอ ผอยในบงคบหรอจะอยในบงคบของคาสงทาง

ปกครอง และผซงไดเขามาในกระบวนการทางปกครอง เนองจากสทธของผนน

จะถกกระทบกระเทอนจากผลของคาสงทางปกครอง”

มาตรา ๒๑ พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ.๒๕๓๙ บญญตวา

บคคลธรรมดา คณะบคคลหรอนตบคคล อาจเปนคกรณในการพจารณาทาง

ปกครองไดตามขอบเขตทสทธของตนถกกระทบกระเทอนหรออาจถก

กระทบกระเทอนโดยมอาจหลกเลยงได

สรป ทกคนทมสทธเกยวของกบเรองทพจารณายอมเปนคกรณไดทงนน ไมวาจะ

ยนเขาเองหรอเจาหนาทเรยกเขามา และไมวาสทธของผ นนจะถก

กระทบกระเทอนมากนอยเพยงใด

6

สทธของ “คกรณ”

๑. สทธไดรบแจงผลกระทบตอสทธ (ม.๓๐)

๒. สทธมทนายความหรอทปรกษา (ม.๒๓)

๓. สทธแตงตงผทาการแทน (ม.๒๔, ๒๕)

๔. สทธไดรบคาแนะนาและไดรบแจงสทธในกระบวนพจารณา

(ม.๒๗)

๕. สทธตรวจดเอกสารของเจาหนาท (ม.๓๑, ๓๒)

๖. สทธไดรบทราบเหตผลของคาสงทางปกครอง (ม.๓๗)

๗. สทธไดรบแจง สทธอทธรณหรอโตแยงคาสงฯ (ม.๔๐)7

การใหสทธโตแยง (หลกฟงความสองฝาย)กรณทคาสงฯ อาจกระทบสทธของคกรณตองใหคกรณมโอกาสทจะไดทราบขอเทจจรงอยางเพยงพอ และมโอกาสโตแยงและแสดงพยานหลกฐานของตน

ขอยกเวนของหลกฟงความสองฝาย

o จาเปนรบดวนเนนชาจะเสยหายรายแรง กระทบประโยชนสาธารณะ

o จะมผลทาใหระยะเวลาทกฎหมาย/ กฎกาหนดไวในการทาคาสงฯ ตองลาชา

o เปนขอเทจจรงทคกรณใหไว

o โดยสภาพเหนไดชดวาการใหโอกาสไมอาจกระทาได

o เมอเปนมาตรการบงคบทางปกครอง

หามใหโอกาสขางตน ถาจะกอใหเกดผลเสยหายรายแรงตอประโยชนสาธารณะ8

หลกกฎหมายวาดวยกระบวนการพจารณาทางปกครอง

๑. การเขาสกระบวน

พจารณาทางปกครอง

คกรณ เจาหนาท

๒ การพจารณาทาง

ปกครอง

หลการพจารณาตองม

ประสทธภาพ

หลกการพจารณา

โดยเปดเผย

๑ ๒ ๓ ๔ ๕

๓. การออกคาสง

ทางปกครอง

หลกวาดวยแบบ

ของคาสงทาง

ปกครอง

หลกวาดวยการ

แจงหรอการ

ประกาศคาสงทาง

ปกครอง

๔. การทบทวนคาสง

ทางปกครอง

การแกไขขอผดพลาด

เลกนอย (ม. ๔๓)

การอทรธคาสง

(ม.๔๔)

การเพกถอดคาสงฯ

(ม. ๔๙ - ๕๓)

การขอใหพจารณา

ใหม (ม.๕๔)

๕. การบงคบตาม

คาสงทางปกครอง

สงใหชาระเงน

สงใหกระทาหรอละ

เวนกระทา

9

การพจารณาทางปกครอง หมายความวา การเตรยมการและ

การดาเนนการของเจาหนาทเพอจดใหมคาสงทางปกครอง

• หลกการไมยดแบบพธ

• หลกความรวดเรวและอานวยความสะดวกแกประชาชน

• หลกการใชภาษาไทย

• หลกการพสจนความจรงและการควบคมดแลการ

พจารณาโดยเจาหนาท

10

11

๑. หนวยงานของรฐตองจดทาคมอประชาชน

ประกอบดวย หลกเกณฑ วธการ และเงอนไข

(ถาม) ในการยนคาขอ ขนตอนและระยะเวลา

ในการพจารณาอนญาต

(มาตรา ๗ พรบ.อานวยความสะดวก พ.ศ. ๒๕๕๘)

12

๒. เจาหนาทผรบคาขอตองตรวจสอบความถกตอง

ของคาขอและครบถวนของเอกสาร หากเอกสาร

ไมครบถวนใหแจงผยนคาขอทราบทนท หรอ

ภายใน ๗ วน นบแตวนทไดรบคาขอ

ถากรณเจาหนาทแจงผยนคาขอไมสงเอกสาร

เพมเตมใหเจาหนาทภายในทกาหนด หรอทอนญาต

ใหคาขอนนตกไป

13

ใหถอวาผยนคาขอไมประสงคทจะดาเนนการตาม

คาขอใหเจาหนาทสงเอกสารคนใหผยนคาขอ

พรอมแจงสทธในการอทธรณใหผยนคาขอและ

บนทกการดาเนนการดงกลาวไว หรอจะยนคาขอ

ใหมกได แตในกรณทกฎหมายกาหนดไวใหตองยน

คาขอใหมภายในระยะเวลาทกาหนด ผยนคาขอ

จะตองยนคาขอใหมภายในระยะเวลาดงกลาว ..

(มาตรา ๒๗ พรบ.วปกครองฯ และ มาตรา ๘

มาตรา ๙ พรบ.อานวยความสะดวก พ.ศ. ๒๕๕๘)

14

๓. ผอนญาตตองดาเนนการใหแลวเสรจภายใน

กาหนดเวลาทระบไวในคมอสาหรบประชาชน

และแจงใหผยนคาขอทราบภายใน ๗ วน นบแต

วนทพจารณาเสรจ และหากยงพจารณาไมเสรจ

ใหแจงเปนหนงสอในผยนคาขอทราบถงเหตแหง

ความลาชาทก ๗ วน จนกวาจะพจารณาแลวเสรจ

15

พรอมทงสงสาเนาการแจงดงกลาวให

คณะกรรมการพฒนาระบบราชการทราบทกครง

และกรณทไมแจง ใหถอวาผอนญาตกระทาการหรอ

ละเวนกระทาการ เพอใหเกดความเสยหายแกผอน

เวนแตจะเปนเฉพาะเหตสดวสย

มาตรา ๑๐ พรบ.อานวยความสะดวก พ.ศ. ๒๕๕๘

16

๔. กรณมกฎหมาย ระเบยบ หรอขอบงคบใด ออกใช

บงคบและมผลตอเปลยนแปลงหลกเกณฑ วธการ

เงอนไข ทปรากฏในคมอประชาชน มใหใชบงคบกบ

การยนคาขอไวกอนทจะมการออกกฎหมาย กฎ

ระเบยบ มใหใชบงคบกบการยนคาขอไวกอนทจะม

การออกกฎหมาย กฎ ระเบยบ หรอขอบงคบดงกลาว

เวนแตบญญตไวเปนอยางอนไดกแตเฉพาะกรณท

เปนคณตอผยนคาขอเทานน

(มาตรา ๑๑ พรบ.อานวยความสะดวก พ.ศ. ๒๕๕๘)

17

๕. คาสงทางปกครอง หากมไดมกฎหมายหรอกฎกาหนด

ระยะเวลาในการออกคาสงทางปกครองในเรองนนไวเปน

ประการอน ใหเจาหนาทออกคาสงทางปกครองนนให

แลวเสรจภายใน ๓๐ วน นบแตวนทเจาหนาทไดรบคาขอ

และเอกสารถกตองครบถวน

ใหเปนหนาทของผบงคบบญชาเหนอขนไปของ

เจาหนาทนนจะกากบดแลใหเจาหนาทดาเนนการให

เปนไปตามทกฎหมายกาหนด

(มาตรา ๓๙/๑ พรบ. วปกครองฯ พ.ศ. ๒๕๓๙ แกไข

ฉบบท ๒ พ.ศ. ๒๕๕๗)

คาสงทางปกครอง

๑. ลกษณะทวไป

๑. การใชอานาจตามกฎหมายของ

เจาหนาท เชน การสงการ การ

อนญาต การอนมต การวนจฉย

อทธรณ

๒. มผลสรางนตสมพนธระหวาง

บคคล/ กระทบสถานภาพของ

สทธหรอหนาทของบคคล

๓. มผลเฉพาะกรณ และ

๔. เปนการกระทาทมผลไปส

ภายนอกโดยตรง

๒. กฎกระทรวงฉบบท 12

๑. การดาเนนการเกยวกบการจดหาหรอใหสทธ

ประโยชนในกรณดงน

การสงรบหรอไมรบคาเสนอขายรบจาง

แลกเปลยน ใหเชา ซอ เชา หรอใหสทธ

ประโยชน

การอนมตสงซอ จาง แลกเปลยน เชา ขาย ให

เชา หรอใหสทธประโยชน

การสงยกเลกกระบวนการพจารณาคาเสนอ

หรอการดาเนนการอนใดในลกษณะเดยวกน

การสงใหเปนผทงงาน

๒. การใหหรอไมใหทนการศกษา18

การอทธรณคาสงทางปกครอง

“ กรณทมกฎหมายเฉพาะบญญตใหคาสงทางปกครองใดม

ขนตอนและระยะเวลาอทธรณหรอโตแยงไวแลวเชนใด

คกรณกตองปฏบตตามขนตอนและระยะเวลาทกฎหมาย

เฉพาะนนบญญตไว มาตรา ๓ วรรคสอง พระราชบญญต

วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ.๒๕๓๙ ”

19

การยนอทธรณและกาหนดระยะเวลาอทธรณ

คาสงทางปกครอง

• ผมสทธยนอทธรณ (มาตรา ๔๔)

• ผทจะรบอทธรณคาสง (มาตรา ๔๔ วรรคหนง)

• กาหนดระยะเวลาอทธรณคาสงทางปกครอง

(มาตรา ๔๔ วรรคหนง)

20

รปแบบของคาอทธรณ

คาอทธรณตองทาเปนหนงสอโดยระบขอโตแยงและขอเทจจรงหรอขอกฎหมายท

อางองประกอบดวย (มาตรา ๔๔ วรรคสอง)

การพจารณาอทธรณ

ใหเจาหนาทพจารณาคาอทธรณและแจงผอทธรณโดยไมชกชา แตตองไมเกน

สามสบวนนบแตวนทไดรบอทธรณ ในกรณทเหนดวยกบคาอทธรณไมวา

ทงหมดหรอบางสวนกใหดาเนนการเปลยนแปลงคาสงทางปกครองตาม

ความเหนของตนภายในกาหนดเวลาดงกลาวดวย (มาตรา ๔๕ วรรคหนง)

ถาไมเหนดวยกบคาอทธรณไมวาทงหมดหรอบางสวนกใหรายงานถงผมอานาจ

พจารณาอทธรณภายในกาหนดเวลาตามวรรคหนง และตองพจารณาภายใน

สามสบวนนบแตวนทไดรบรายงาน ถามเหตจาเปนใหขยายไดอกไมเกนสามสบ

วนนบแตวนทครบกาหนดดงกลาว (มาตรา ๔๕ วรรคสอง)21

ระยะเวลาและอายความ• การพจารณาออกคาสงทางปกครองและการบงคบตามคาสงทางปกครอง

จาเปนตองมระยะเวลาเขามาเกยวของ การนบระยะเวลาหากกาหนดเปนวน

สปดาห เดอน หรอป มใหนบวนแรกแหงระยะเวลารวมเขาไปดวย เวนแตจะได

เรมการในวนนนหรอมกาหนดเปนอยางอนโดยเจาหนาท (มาตรา ๖๔ วรรคหนง)

• ถากาหนดเวลาทสนกวาวน ใหใชตามกฎหมายแพงและพาณชย คอนบระยะเวลา

โดยละเอยดเปนชวโมง นาท ตามความเปนจรง

• ในกรณทวนสดทายของกาหนดเวลาเปนวนหยดและเปนเรองทเจาหนาทตองม

หนาทตองกระทาการนน ใหนบวนหยดรวมเขากบระยะเวลาดวยเพอมใหยดเวลา

การปฏบตใหแกเจาหนาท (มาตรา ๖๔ วรรคสอง) 22

• ระยะเวลาทกาหนดไวในคาสงของเจาหนาท อาจพจารณาขยาย

ได โดยกาหนดใหมผลยอนหลง ถาการสนสดตามระยะเวลาจะ

กอใหเกดความไมเปนธรรม (มาตรา ๖๕)

• ผทตองกระทาการใดภายในเวลาทกาหนดไมสามารถกระทาการ

ภายในเวลาดงกลาวไดโดยมใชความผดของตน เจาหนาทอาจ

ขยายระยะเวลาดาเนนการสวนหนงสวนใดทกลาวมาแลวเสย

ใหมได ทงน ตองยนขอภายในสบหาวนนบแตพฤตการณนนได

สนสดลง (มาตรา ๖๖)

23

อายความ

โดยปกตอายความฟองคดยอมนบเดนไปตลอดเวลา แตหาก

ผไดรบคาสงทางปกครองหรอผถกบงคบทางปกครองไมพอใจ

คาสงหรอคาบงคบดงกลาวไดยนอทธรณตามกฎหมายนหรอยน

คาขอตอคณะกรรมการการวนจฉยขอพพาทหรอคณะกรรมการ

วนจฉยรองทกขตามกฎหมายวาดวยคณะกรรมการกฤษฏกา

อายความยอมสะดดหยดลง คอ ไมนบเดนระหวางนนจนกวาจะ

มการพจารณาถงทสด (ไมกระทบถงอายความในการฟองคดตอ

ศาลปกครอง) มาตรา ๖๗

24

การแจง

การแจงอาจกระทาดวยวาจา

การแจงกระทาเปนหนงสอ

การแจงเปนหนงสอจะมผลตงแตสงหนงสอใหถงผรบ ไมวาจะสง

ตอหนาผรบนนหรอสงไปยงภมลาเนา ซงรวมไปถงทอยทไดใหไวตอ

เจาหนาทดวย ในกรณทผรบไมยอมรบ หรอไมพบผรบและไดมการวาง

หรอปดหนงสอนนไวตอหนาเจาพนกงาน กถอวาไดรบแจงแลว

25

กฎกระทรวง ฉบบท ๑๑ (พ.ศ.๒๕๔๒) ออกตามความใน

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ.๒๕๓๙ กาหนดเจา

พนกงานทจะเปนพยานในการวางหนงสอหรอปดหนงสอเพอแจงคาสง

ทางปกครอง การนดพจารณา หรอการอนทจะตองแจงใหผทเกยวของ

ทราบ ในกรณทผ รบไมยอมรบหรอไมมผ รบ) ประกอบดวย เจา

พนกงานตารวจ ขาราชการสวนกลาง เจาพนกงานผมหนาทรบผดชอบ

ในเขตพนท อาท กานน แพทยประจาตาบล สารวตรกานน ผใหญบาน

ผชวยผใหญบาน ขาราชการสวนทองถนหรอพนกงานสวนทองถน

ขาราชการประจาอาเภอหรอจงหวด

26

การสงทางไปรษณยตอบรบ และในกรณจาเปน การสงทางโทรสาร

กเปนวธการทกฎหมายรบรองดวย

(มาตรา ๗๑ และ มาตรา ๗๔)

ไดรบแจงเมอครบกาหนด ๗ วนนบแตวนสงสาหรบกรณ

ภายในประเทศ

ไดรบแจงเมอครบกาหนด ๑๕ วนนบแตวนสงสาหรบกรณสงไปยง

ตางประเทศ

เวนแตจะมการพสจนไดวาไมมการไดรบหรอไดรบกอนหรอ

หลงจากวนนน

27

การปดประกาศไว ณ ททาการของเจาหนาทและทวาการอาเภอทผรบม

ภมลาเนากสามารถกระทาได หากเปนกรณทมผรบเกน ๕๐ คน สาหรบการ

ประกาศหนงสอพมพซงแพรหลายในทองถนกสามารถกระทาไดในกรณทไม

รตวผรบหรอภมลาเนาหรอในกรณทมผรบเกน ๑๐๐ คน

(มาตรา ๗๒ และมาตรา ๗๓)

กรณปดประกาศ หรอประกาศในหนงสอพมพ ใหถอวาไดรบแจงเมอลวง

พนระยะเวลา ๑๕ วนนบแตวนทไดแจงโดยวธดงกลาว

28

การบงคบทางปกครอง

สาระสาคญในภาพรวม กฎหมายปกครองทใหอานาจเจาหนาทของรฐม

อานาจออกคาสง ออกใบอนญาตหรอใชมาตรการฝายปกครองใด ๆ กเพอให

วตถประสงคของการตรากฎหมายนน ๆ บรรลวตถประสงค โดยทวไปแลวการท

เจาหนาทฝายปกครองจะใชมาตรการใด ๆ กบประชาชนในลกษณะการบงคบการ

ตาง ๆ นนเจาหนาทฝายปกครองจะตองออกนตกรรมทางปกครองใหประชาชนผ

ปฏบตตามกฎหมายไดทราบลวงหนากอน หากผรบนตกรรมทางปกครองไมเหน

ดวยหรอมขอโตแยงคดคาน กชอบทจะโตแยงคดคานตามขนตอนทกฎหมาย

กาหนดไวได แตถาไมใชสทธดงกลาวภายในกาหนดเวลา เจาหนาทฝายปกครองก

ชอบทจะใชมาตรการตาง ๆ ทกฎหมายกาหนดไวใหบงคบการใหบรรล

วตถประสงค หรอเจตนารมณแหงกฎหมายนน ๆ ตอไป

29

จบสาระสาคญภาค วปกครองทจะเปนพนฐานการศกษากฎกระทรวง กาหนด

หลกเกณฑและวธการเกยวกบการโตแยงหรอชแจงขอเทจจรง การอทธรณ

และการพจารณาอทธรณคาสงของนายทะเบยน

พ.ศ.๒๕๕๑

30

กฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและวธการโตแยงหรอชแจง

ขอเทจจรง การอทธรณและการพจารณาอทธรณคาสงของ

นายทะเบยน พ.ศ.๒๕๕๑

ขอบเขตสาระสาคญ

• หนง หลกเกณฑและวธการเกยวกบการโตแยงหรอชแจง

ขอเทจจรง

• สอง การอทธรณ

• สาม การพจารณาอทธรณคาสงของนายทะเบยน

31

ทมาของกฎกระทรวง

• กฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและวธการเกยวกบการโตแยงหรอ

ชแจงขอเทจจรง การอทธรณและการพจารณาอทธรณคาสงนาย

ทะเบยน พ.ศ.๒๕๕๑

• มาตรา ๗ และ มาตรา ๑๐ วรรคส พระราชบญญตการทะเบยน

ราษฎร พ.ศ.๒๕๓๔ แกไขเพมเตม ฉบบท ๒ พ.ศ.๒๕๕๑

• มาตรา ๓ พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางการปกครอง พ.ศ.

๒๕๓๙32

หลกเกณฑและวธการเกยวกบการโตแยง

หรอชแจงขอเทจจรง

กรณท ๑ นายทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยนทองถนสงระงบการ

เคลอนไหวรายการทะเบยนราษฎรไวกอน โดยมเหตอนควรสงสยวา

การดาเนนการแจง การรบแจง การบนทก หรอการลงรายการเพอจดทา

หลกฐานทะเบยนราษฎรใดดาเนนการไปโดยมชอบดวยกฎหมาย

ระเบยบหรออาพรางขอเทจจรง หรอมรายการขอความผดไปจากความ

เปนจรง (ตองเปนเหตอนควรสงสยทอยบนพนฐานของความสจรตมใช

เปนการกลนแกลง)

(กฎกระทรวงฯ ขอ ๑)

33

วธการแจงคาสงของนายทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยนทองถน

หนง มหนงสอแจงภายใน ๓ วน นบแตวนทมคาสง

สอง คกรณมโอกาสโตแยงหรอชแจงขอเทจจรงภายใน ๓๐ วน นบแต

วนทไดรบแจงคาสง

(การนบวน การสง นาวปกครองมาตรา ๖๙ มาตรา ๗๐ มาตรา ๗๑ มาใช)

(กฎกระทรวงฯ ขอ ๒ วรรคหนง)

34

การแจงใหทาเปนหนงสอ โดยอยางนอยตองประกอบดวย

๑. ขอเทจจรงหรอเหตผลททาใหเชอวามการกระทาโดยมชอบ

๒. ขอกฎหมายหรอระเบยบทเกยวของ

๓. ขอพจารณาและขอสนบสนนในการใชดลพนจ

๔. สทธในการแตงตงบคคลอนใหดาเนนการโตแยงหรอชแจงขอเทจจรงแทน (เชน ตง

ทนายความ หรอผทตนไววางใจโดยตองมหนงสอมอบหมายหรอมอบอานาจให

ดาเนนการแทน)

๕. สทธในการขอดเอกสารทจาเปนสาหรบการโตแยงหรอชแจงขอเทจจรงเพอปองกนสทธ

ของตน (เชนขอดเอกสารทอยในความครอบครองของราชการทตองเกยวของกบเรองท

กระทบสทธของตนและเปนเอกสารทจาเปนเพราะตนไมอาจจะทราบไดจากแหลงขอมล

อน ๆ ) (กฎกระทรวงฯ ขอ ๒ วรรคสอง)

35

การโตแยงหรอชแจงของคกรณ

เมอคกรณไดรบหนงสอแลวตองดาเนนการดงน

๑. จะชแจงเปนหนงสอลงลายมอชอไวเปนหลกฐาน

๒. หรอจะโตแยงหรอชแจงดวยวาจากไดโดยนายทะเบยนอาเภอ

หรอนายทะเบยนทองถนบนทกคาชแจงไวและใหคกรณลง

ลายมอชอไวเปนหลกฐาน

(กฎกระทรวงฯ ขอ ๓)

36

การพจารณาขอโตแยงหรอชแจงขอเทจจรงของนายทะเบยนอาเภอ

หรอนายทะเบยนทองถน (ใหพจารณาภายใน ๓๐ วน) ม ๒ กรณคอ

๑. นายทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยนทองถนพจารณาแลวหากขอโตแยงหรอขอ

ชแจงของคกรณรบฟงไดวามไดดาเนนการโดยไมชอบดวยกฎหมายกใหสงยกเลก

การระงบและดาเนนการตามกฎหมายวาดวยการทะเบยนราษฎรในเรองนน ๆ

๒. แตถาคกรณไมโตแยงหรอชแจงขอเทจจรงภายในกาหนด โดยไมมเหตอนสมควร

หรอโตแยงหรอชแจงขอเทจจรงแลวโดยไมมเหตผล แตไมชแจงเหตผลหรอแสดง

พยานหลกฐาน หรอชแจงเหตผลหรอพยานหลกฐานแลวรบฟงไมได ใหนาย

ทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยนทองถนสงไมรบแจง จาหนายรายการทะเบยน หรอ

สงเพกถอนหลกฐานทะเบยนกรณดงกลาว

(กฎกระทรวงฯ ขอ ๔)37

หากนายทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยนทองถนดาเนนการตาม

กฎกระทรวงฯ ขอ ๔ แลวถอวาเปนคาสงทางปกครองทนาย

ทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยนทองถนจะตองดาเนนการดงน

๑. แจงคาสงใหคกรณทราบเปนหนงสอภายใน ๗ วนนบแตวนทมคาสง

๒. ระบเหตผลอยางนอยประกอบดวย

- ขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญ

- ขอกฎหมายทอางองและขอพจารณาขอสนบสนนในการใชดลพนจ

- สทธในการอทธรณ การยนอทธรณ และระยะเวลาการอทธรณ

(กฎกระทรวงฯ ขอ ๕ วรรคสอง)

38

สรปขนตอนการสงระงบการเคลอนไหวรายการ

ทะเบยนราษฎร

(หนงสอสานกทะเบยนกลาง ดวนทสด ท มท ๐๓๐๙.๑/ว. ๖๑

ลว. ๑๔ ตลาคม ๒๕๕๒)

๑. นายทะเบยนไดรบแจงหรอไดรบการรองเรยนจากบคคล

หนวยงาน หรอสอมวลชน หรอนายทะเบยนตรวจสอบวา

การจดทาหลกฐานทะเบยนราษฎร ดาเนนการไปโดยมชอบ

ดวยกฎหมาย ระเบยบ หรอโดย อาพรางขอเทจจรง หรอ

มขอความผดไปจากความเปนจรง

39

40

๒. นายทะเบยนรวบรวมพยานหลกฐานทเกยวของ

พรอมจดทาความเหนเสนอนายอาเภอเพอพจารณา

๓. นายอาเภอพจารณาวา เหนควรสงระงบการเคลอนไหว

ทางทะเบยนหรอไม

๔. นายอาเภอหรอนายทะเบยนทองถน สงระงบการ

เคลอนไหวทางทะเบยนราษฎรนนไวกอน

๕. นายทะเบยนแจงคาสงใหคกรณทราบภายใน ๓ วน

นบแตวนทมคาสงระงบการเคลอนไหวทางทะเบยน

41

๖. คกรณโตแยง/แสดงพยานหลกฐานภายใน ๓๐ วน

นบแตวนทไดรบคาสงระงบการเคลอนไหวทาง

ทะเบยน

๗. นายทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยนทองถน แลวแต

กรณ สงจาหนายรายการทะเบยน หรอเพกถอน

หลกฐานทะเบยนราษฎรนน และดาเนนการตาม

กฎหมาย (เปนคาสงทางปกครอง)

ผลของการสงระงบการเคลอนไหวทางทะเบยน

จะเกยวของเฉพาะในสวนของงานทะเบยน

ราษฎร โดยเฉพาะการแจงยายทอย และมผล

ผกพนตอเจาของรายการทะเบยนราษฎรทถก

คาสงระงบการเคลอนไหวเทานน

42

กรณทสอง นายทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยนทองถนตรวจสอบ

ขอเทจจรงตามกฎกระทรวงฯ ขอ ๑ แลวปรากฎพยานหลกฐานชดวาม

การกระทาความผดตามกฎหมาย หรอปรากฎหลกฐานทางทะเบยนเชอ

ไดวาการมชอและรายการในเอกสารทะเบยนราษฏรของผใดเปนการ

แอบอางใชชอหรอรายการบคคลผอน ใหนายทะเบยนอาเภอหรอนาย

ทะเบยนทองถนสงไมรบแจง จาหนายรายการทะเบยน หรอเพกถอน

หลกฐานทะเบยนดงกลาวโดยเรว และดาเนนการแกไขขอความหรอ

ปรบปรงรายการทะเบยนใหถกตอง แลวดาเนนการตามกฎกระทรวงฯ

ขอ ๕ วรรคสอง

(กฎกระทรวงฯ ขอ ๕ วรรคหนง)43

การอทธรณ

การอทธรณของคกรณ ใหอทธรณคาสงของนายทะเบยนอาเภอ

หรอนายทะเบยนทองถนโดยทาเปนหนงสอ ใหระบขอโตแยงและ

ขอเทจจรงหรอขอกฎหมายทอางองประกอบดวย

(กฎกระทรวงฯ ขอ ๕ วรรคสาม)

ขอสงเกต หนงสอแจงตองระบระยะเวลาอทธรณใหคกรณตองอทธรณ

ภายใน ๑๕ วนนบแตวนทตนไดรบแจงคาสงดงกลาว

44

หากการแจงคาสงของนายทะเบยนมไดระบระยะเวลา

อทธรณใหคกรณทราบจะสงผลอยางไร

๑. กรณทคาสงทางปกครองมไดระบระยะเวลาสาหรบการอทธรณ

ระยะเวลาการอทธรณนนจะเรมนบใหมตงแตวนทไดรบแจง

๒. ถาไมมการแจงใหมและระยะเวลาทอาจอทธรณไดมระยะเวลา

สนกวา ๑ ปใหขยายเปน ๑ ป นบแตวนทไดรบคาสงทางปกครอง

45

การพจารณาอทธรณคาสงของนายทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยน

ทองถนตองพจาราณาโดยไมชกชา แตตองไมเกน ๓๐ วนนบแต

วนทไดรบอทธรณ แยกเปน

๑. กรณเหนดวย เปลยนแปลง แกไขทงหมดหรอบางสวน

๒. กรณไมเหนดวย รายงานความเหนพรอมเหตผลไปยงนายทะเบยน

จงหวดหรอนายทะเบยนกรงเทพมหานคร ภายใน ๓ วนนบแตวนทพจารณา

อทธรณเปนทยต

๓. นายทะเบยนจงหวดหรอนายทะเบยนกรงเทพมหานคร พจารณาอทธรณ

ภายใน ๓๐ วนนบแตวนทไดรบรายงานฯ แตถามเหตจาเปนใหขยายเวลาการ

พจารณาออกไปอกไดไมเกน ๓๐ วนนบแตวนทครบกาหนดเวลา

(ทงนกอนครบกาหนดเวลาพจารณาอทธรณตองมหนงสอแจงใหผอทธรณ

ทราบกอนครบกาหนดเวลาดงกลาว) (กฎกระทรวงฯ ขอ ๖) 46

การพจารณาอทธรณของนายทะเบยนจงหวดหรอ

นายทะเบยนกรงเทพมหานคร

กรณเหนดวยกบคาอทธรณ (อทธรณฟงขน) ใหแจงนาย

ทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยนทองถนทราบภายใน ๓ วนนบ

แตวนทการพจารณายต เพอแกไข เปลยนแปลงตามความเหน

ของนายทะเบยนจงหวดหรอนายทะเบยนทองถน

(กฎกระทรวงฯ ขอ ๗ วรรคหนง)

47

การพจารณาอทธรณของนายทะเบยนจงหวด

หรอนายทะเบยนกรงเทพมหานคร

กรณไมเหนดวยกบคาอทธรณไมวาทงหมดหรอบางสวน

(อทธรณฟงไมขน) แจงนายทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยนทองถน

เพอแจงใหผอทธรณทราบภายใน ๓ วนนบแตวนทไดรบแจงจากนาย

ทะเบยนจงหวดหรอนายทะเบยนกรงเทพมหานคร

(กฎกระทรวงฯ ขอ ๗ วรรคสอง)

(ระยะเวลาทนายทะเบยนจงหวดหรอนายทะเบยนกรงเทพมหานคร

แจงถงนายทะเบยนอาเภอหรอนายทะเบยนทองถน กฎหมายไมระบ

ระยะเวลา กควรตองแจงโดยเรว) 48

การแจงคาสงไมเหนดวยกบอทธรณของนายทะเบยนจงหวด

หรอนายทะเบยนกรงเทพมหานคร ตองระบเหตผลอยางนอย

ประกอบดวย

๑. ขอเทจจรงอนเปนสาระสาคญ

๒. ขอกฎหมายทอางอง

๓. ขอพจารณาและขอสนบสนนในการใชดลพนจ

๔. สทธในการยนคาฟองและระยะเวลาการยนคาฟองตอศาลปกครอง

ไวในหนงสอแจงดวย (ดกฎหมายวปกครองประกอบ)

(กฎกระทรวงฯขอ ๗ วรรคสอง)

49

กรณศกษา

๑. คดแมอาย : คดปกครองประวตศาสตร คาสงศาลปกครองสงสดท ๗๐๑/

๒๕๔๗ (ลงวนท ๔ พฤศจกายน ๒๕๔๗)

๒. คดยายหมบานมงแมตะละไมชอบ คาพพากษาศาลปกครองจงหวด

เชยงใหม เมอวนท ๒๒ สงหาคม ๒๕๕๕

๓. กรณสานกทะเบยนกลาง หารอคณะกรรมการวธปฏบตราชการทางการ

ปกครอง ตามมาตรา ๓๐ พ.ร.บ.วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ.๒๕๓๙

เรองการเพกถอนรายการทะเบยนหรอหลกฐานทางทะเบยนราษฎร50

โจทกกรณศกษา

คาถามขอ ๑ สานกทะเบยนเทศบาลตาบลโพนงาม อาเภอเดชอดม จงหวดอบลราชธาน ไดรบแจงยายราษฎรเขามาในทะเบยนบานเลขท ๙๙ หมท ๑ ต.โพนงาม อ.เดชอดม จงหวดอบลราชธาน ซงมนายสมหมาย ชอบทาด เปนเจาบาน ตอมาสานกทะเบยนเทศบาลฯ ตรวจสอบบานเลขทขางตนพบวามราษฎรยายเขามาในทะเบยนบานเปนจานวนมาก จนเปนเหตอนควรสงสยวาจะยายเขามาเพอหวงผลในการเลอกตงสมาชกสภาเทศบาลทจะมขนในชวงตนปหนา จงทาใหนายทะเบยนเทศบาลตาบลโพนงามไดมการสงระงบการเคลอนไหวทางทะเบยนดงกลาว เมอวนท ๒๗ พฤศจกายน ๒๕๕๕ ดงนน ในฐานะทานเปนนายทะเบยนเทศบาลตาบลโพนงาม จะตองดาเนนการตามกฎหมายตอไปอยางไรบาง ใหอธบายขนตอนอยางละเอยดและหากขอเทจจรงในกรณนปรากฏวานายสมหมายฯ ไดมหนงสอโตแยงเพอชแจงขอเทจจรงใหนายทะเบยนเทศบาลตาบลโพนงามในวนสดทายของกาหนดระยะเวลา แตเปนวนเสารซงเปนวนหยดทาการงานสาหรบเจาหนาท นายสมหมายฯ จงมายนหนงสอฯ ในวนจนทรแตนายทะเบยนฯ เหนวาเปนการยนคาโตแยงฯ เกนระยะเวลาทกฎหมายกาหนดแลว จงไมรบหนงสอโตแยงฯ นนถกตองหรอไม อกทงถาในระหวางการสงระงบการเคลอนไหวทางทะเบยน หากนายสมหมายฯ ตองการขอมบตรประจาตวประชาชน หรอขอดาเนนการใด ๆ ทไมใชการทะเบยนราษฎรของนายสมหมายฯเอง จะสามารถดาเนนการไดหรอไม ใหอธบายพรอมยกเหตผลประกอบ 51

คาถามขอ ๒ กรณตามคาถามขอ ๑ ถาหากสานกทะเบยนเทศบาลตาบลโพนงาม

ยงมไดรบการแจงยายเขามาในทะเบยนบานเลขท ๙๙ หมท ๑ ต.โพนงาม

อ.เดชอดม จ.อบลราชธาน ทมนายสมหมาย ชอบทาด เปนเจาบานเพราะได

ตรวจสอบขอเทจจรงแลวปรากฏพยานหลกฐานชดวาการแจงยายเขามาดงกลาว

เปนการกระทาความผดตามกฎหมายวาดวยสาธารณสข ประกอบกบนาเชอวา

เปนการแจงยายราษฎรเขามาเปนจานวนมาก จนเปนเหตอนควรสงสยวาจะ

ยายเขามาเพอหวงผลในการเลอกตงอกดวย นายทะเบยนเทศบาล ต.โพนงาม

จงมคาสงไมรบแจงการยายเขาดงกลาว ดงนน ในฐานะททานเปนนายทะเบยน

เทศบาล ต.โพนงาม จะตองดาเนนการตามกฎหมายอยางไรบาง ใหอธบาย

ขนตอนอยางละเอยด

52

ขอคดสาหรบการทางาน

ยดหลกกฎหมายมากอนความถกใจ

เปนผรกษาความยตธรรมมใชรกษาตวบทกฎหมาย

ซอสตยสจรตดารงชวตแบบพอดและพอเพยง

ขอบคณและโชคดทกทานครบ

ธรภทร มอารย

๐๖๓๒๐๘๗๗๒๙53