124 สขภาพคนไทย

5

ในป 2545 องคการอนามยโลก ( H ) ไดมโครงการ atient or atient Safet 1 เพอสงเสรมใหมการเปดเผย

ความผดพลาด และน�าไปเปนบทเรยนเพอพฒนาระบบปองกนความเสยหาย และรกษาชวตผปวยใหปลอดภย ทผานมาระบบรองรบความเสยหายดงกลาวในประเทศไทย ยงไมเขมแขงเพยงพอ ผปวยและญาตจงรวมตวกนในป 2545 กอตงเปนเครอขายผเสยหายทางการแพทย ( hai Medical rror etwork: M ) ซ งนอกจากจะชวยเหลอ

ในการเรยกรองหาความเปนธรรมแลว ยงเรยกรองใหมระบบชดเชยความเสยหาย เพอลดปญหาการฟองรองระหวาง ผปวยและบคลากรทางการแพทย จนน�าไปสการผลกดน ราง พ.ร.บ.คมครองผเสยหายจากการรบบรการสาธารณสข เพอลดปญหาการฟองรองระหวางแพทยกบผปวย

ปญหาการรองเรยนกบแพทยสภา2

เครอขายผเสยหายทางการแพทยไดเสนอขอรองเรยนตอแพทยสภาในประเดนส�าคญ ไดแก

1.) การพจารณาขอรองเรยน ใชเวลาพจารณายาวนาน (ตงแต 3 จนถง 10 ป)

2.) ผลการพจารณา มกมมตวา “คดไมมมล” แทบทกคด ท�าใหผเสยหายไมไดรบการเยยวยา

3.) มกมการตงทมแพทยทจบกฎหมายสคดกบผปวยและญาต โดยมงเอาชนะคดมากกวาแกไขปญหา

4.) มกมการอบรมพยานโดยแพทยผเชยวชาญเพอ ใหเบกความสกบผปวยและญาต ท�าใหผเสยหายซงไมม ความรทางการแพทยเสยเปรยบในกระบวนการพจารณาคด

5.) เครอขายทางการแพทยมกขอความรวมมอ จากองคกรของรฐ เชน ส�านกงานต�ารวจแหงชาต (สตช.)

ราง พ.ร.บ. คมครองผไดรบผลกระทบ จากการบรการสาธารณสข : อกหนง ความพยายามในการป รปสาธารณสขไทย

บรการสา าร สขเปนเรองของค าพชวต เปนหนงในปจจยสทมน ยจะขาดไมได เมอบคลากรทาง การแพทยชวยชวตหรอรก าโรค ยไขเจบใหหายหรอทเลาลง ยอมน�าพาความสขส ปวยและครอบครว แตบางครงกเกดเหตไมพงประสงคขนสง ลใหมการบาดเจบหรอเสยชวตขน การเสยชวตของ ปวยกอใหเกด ความส เสยทางเศร กจอยางมหาศาล ทงงบประมานในการดแลรก าและคาใชจายในการตอสคด

http://www.thairath.co.th/media/ pUs24n 5e1DG st IMsgn7 1au w 4 s. pg

60-03-117 104-151 sukapap new30-3 i_coated.indd 124 3/30/17 9:56 PM

125 ส านการ เดนทา สขภาพ

ใหฟงความเหนของแพทยสภากอนด�าเนนการใดๆ ท�าให ผลการพจารณาขาดความเปนกลาง

ปญหาในการเจรจาไกลเกลย นอกจากเครอขายผเสยหายทางการแพทยจะไมประสบ

ความส�าเรจในการรองเรยนกบแพทยสภาแลว ยงประสบอปสรรคในขนตอนการเจรจาไกลเกลยดวย ดงน

หนวยงานตนสงกดไมมงบประมาณเฉพาะส�าหรบชดเชยความเสยหายทเกดขน

หากจ�าเปนตองเยยวยาผเสยหาย หนวยงานดานสาธารณสขมกผลกภาระใหโรงพยาบาลตนสงกดรบผดชอบคาชดเชยความเสยหายเอง

เพดานการเยยวยาไมสงพอทจะบรรเทาความ เสยหายในระยะยาวได

ผปวยและญาตรสกวาการเจรจาไกลเกลยมกเปน การเกลยกลอมและบบบงคบใหมการยอมความ

โรงพยาบาลคกรณมกผดสญญาทจะใหอปกรณทางการแพทยเพอเยยวยาผเสยหายและผพการ

ปญหาในการ องคดตอศาลเมอไมสามารถตกลงยอมความกนได และมการน�า

คดขนสศาล ผเสยหายสวนใหญกมกประสบปญหาในการด�าเนนคดดวยเชนกน เนองจากเหตผล ดงน

ผปวยและญาตมกแพคดเปนสวนใหญ เนองจากเปนการตอสทไมเทาเทยมกน ระหวางชาวบานธรรมดากบเครอขายองคกรทมความรและทรพยากรจ�านวนมาก

การพจารณาคดใชเวลานาน อาจกนเวลาถง 10 20 ป

ผเสยหายมกหาพยานแพทยไดยาก ขณะทภาระการพสจนวาแพทยผดหรอไมยงเปนของ ายผปวยและญาต ท�าใหการสคดเปนไปอยางยากล�าบาก

เวชระเบยนเปนหลกฐานเดยวในทเกดเหต แตอยในมอสถานพยาบาล ผเสยหายจงมกไมไดรบความรวมมอ ในการขอเอกสารดงกลาว หรอมความเสยงทเอกสารอาจ ถกแกไขตกแตง

การตอส คดม กม ค าใช จ ายสง ท งค าทนาย คาธรรมเนยมศาล ฯลฯ

เมอมการน�าคดขนสศาล ความขดแยงระหวางแพทยกบคนไขกยงทวความรนแรง และท�าใหความเปนมตรระหวางกนหายไป

บทเรยนจากคดตวอยาง เหตการณความขดแยงระหวางผใหและผรบบรการ

ทางการแพทยทสรางแรงกระเพอมใหกบสงคมเหตการณหนง คอคดผาไสตงเมอป 2545 นางสมควร แกวคงจนทร3 เขารบการผาตดไสตงท รพ.รอนพบลย จ.นครศรธรรมราช แพทยฉดยาชาเขาไขสนหลง แตเกดเหตไมพงประสงค จนนางสมควรเสยชวตในเวลาตอมา บตรสาวนางสมควรไดฟองแพทยผรกษาจนเปนคดอาญา เมอวนท 6 ธนวาคม 2550 ศาลจงหวดทงสง ไดพพากษาจ�าคกแพทยเปนเวลา 3 ปโดยไมรอลงอาญา คดนกอใหเกดความขดแยงระหวางเครอขายทางการแพทยกบเครอขายผเสยหาย โดยม การปลกระดม รพ.ชมชนทวประเทศใหปดหองผาตด จนเปนขาวโดงดงขน

นอกจากคดอาญาแลว เหตการณดงกลาวยงน�าไปสคดแพงดวย โดยบตรสาวนางสมควรไดฟองเรยกคาเสยหายจากส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข คดไดด�าเนนมาเปนเวลานานหลายป จนกระทงเมอวนท 11 พ ษภาคม 2559 ศาลฎกาไดพพากษาใหกระทรวงสาธารณสขซงหนวยงาน ตนสงกดของ รพ.รอนพบลย ชดใชคาเสยหายจ�านวน 1.2 ลานบาท และดอกเบยรอยละ 7.5 ตอป (คดนศาล ชนตนพพากษาใหบตรสาวผตายชนะคด แตตอมาศาลอทธรณพพากษากลบยกฟอง โดยพจารณาวาคดหมดอายความ แตศาลฎกาไดพพากษากลบ)4

ปญหาการขอรบเงนชวยเหลอเบองตน ตามมาตรา 41 ของ พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต

แม พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 จะใหการคมครองผรบบรการทางการแพทย โดยก�าหนดใหมเงนชวยเหลอเบองตน ตามมาตรา 41 แตในทางปฏบต ยงมปญหาการขอรบเงนชวยเหลอเบองตน ตามมาตรา 41 ของ พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 ดงน

60-03-117 104-151 sukapap new30-3 i_coated.indd 125 3/30/17 9:56 PM

126 สขภาพคนไทย

เงนชวยเหลอดงกลาวครอบคลมเฉพาะผปวย บตรทอง ไมครอบคลมผปวยสทธอน

เพดานความชวยเหลอสงสดไมเกน 4 แสนบาทเทานน และใชวาทกรายจะไดรบเตมเพดาน

เงนชวยเหลอเบองตน เปนการบรรรเทาปญหาเบองตนเทานน ไมสามารถจดการกบความเสยหายในระยะยาวได

มาตรฐานของคณะกรรมการในแตละจงหวด ไมเทากน ท�าใหมความลกลนในการปฏบต

กรณทไมไดรบการอนมตหรออนมตไมเตมเพดาน ยงมการอทธรณและฟองศาลปกครอง ซงขดกบเจตนารมณของ ม.41 ทมวตถประสงคทจะชวยเหลอโดยไมพสจนถกผด

ราง พ.ร.บ.คมครองผเสยหาย จากการรบบรการสาธารณสข ทางออกใหมเพอแกปญหาความขดแยง

ในชวงป 2545 2549 ไดเกดวก ตความสมพนธระหวางบคลากรทางการแพทยกบผปวยและญาตขนอยางรนแรง5 คดฟองรองไดเพมจ�านวนขน เกดเหตผปวยถกยง เสยชวต 2 คด แพทยตดคก 2 คด และมญาตผปวยตดคกเพราะขโมยเวชระเบยนตวจรงออกจากโรงพยาบาล ปลายป 2549 รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขในขณะนน นพ.มงคล ณ สงขลา จงมค�าสงใหยกราง พ.ร.บ. คมครอง ผเสยหายจากการรบบรการสาธารณสขขนโดยมตวแทน จากทกภาคสวนรวมยกราง พ.ร.บ. ดงกลาว มตนแบบมาจากประเทศสวเดน

เจตนารมณของราง พ.ร.บ.คมครองผเสยหายฯ เพอลดปญหาการฟองรองระหวางแพทยกบผปวย หลกการส�าคญคอมกองทนชดเชยความเสยหาย มคณะกรรมการกลางท�าหนาทพจารณาการชดเชยทรวดเรวเปนธรรมใชเวลาไมเกน 1 ป ขอดคอจะชวยลดจ�านวนคดทเขาสศาล ผปวยและญาตไมตองเสยเวลา เสยเงนทอง เสยความรสกไปกบการฟองรอง ทส�าคญจะท�าใหความสมพนธทดระหวางบคลากรทางการแพทยกบผปวยกลบคนมา โดยใหน�าเงนกองทนมาจากเงนชวยเหลอเบองตน (มาตรา 41) ของ พ.ร.บ.หลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2551 สมทบจากกองทนประกนสงคม, กองทนสวสดการขาราชการ และสถานพยาบาลเอกชน

ววาทะระหวางแพทยกบเครอขายผเสยหายทางการแพทย

ในชวงปลายป 2553 ราง พ.ร.บ. คมครองผเสยหายฯ ไดผานการพจาณาจากคณะกรรมการก ษฎกาหลงจากใชเวลานานถง 11 เดอน และไดรบการบรรจเปนวาระในสภาผเทนราษฎร แตภาคธรกจโดยโรงพยาบาลเอกชนรวมกบกรรมการแพทยสภาบางสวน ไมตองการจายสบทบเขากองทนทจะจดตงขน จงปลกระดมแพทยทวประเทศใหแตงชดด�าประทวง ในทสดรฐบาลจงตดสนใจชะลอการพจารณา ราง พ.ร.บ. ออกไป

เครอขายผเสยหายทางการแพทยไดรณรงคใหประชาชนสงจดหมายถงนายกรฐมนตร ใหรฐบาลยนยนราง พ.ร.บ. คมครองผเสยหายฯ ไมใหตกไป รวมทงยนจดหมายถงประธานสภาผแทนราษฎร เมอรฐบาลนงเฉย เครอขายฯ จงประกาศอดขาว ตอมา ครม. ไดมมตยนยนราง พ.ร.บ. คมครองผเสยหายฯ แตแพทยสภายงคงคดคาน พรอมเสนอใหขยายเงนชวยเหลอเบองตนตาม มาตรา 41 แทน การม พ.ร.บ.คมครองผเสยหายฯ เมอมการประกาศยบสภา ราง พ.ร.บ. ฉบบนจงกลายเปนวาระคางพจารณาในสภาฯ ในทสด

ปด นราง พ.ร.บ.คมครองผเสยหายฯ ยคร บาล คสช.

ในยครฐบาลคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ได ม ความพยายามแกป ญหาความเสยหายทเกดจาก การรบบรการทางการแพทยอกครงหนง โดยคณะกรรมการปฏรปกฎหมาย (คปก.) ได ยกร าง พ.ร.บ. ข นใหม ใหครอบคลมเฉพาะคนไขเพยง 3 กองทนคอบตรทอง ประกนสงคมและสวสดการขาราชการ สวนสถานพยาบาลเอกชนนน ใหเขารวมโดยสมครใจ ขณะเดยวกนเครอขายฯ ไดท�าแคมเปญรณรงคผาน hange.org ให คสช. ผลกดนราง พ.ร.บ. คมครองผเสยหายฯ โดยมประชาชนรวมลงชอมากกวา 2.2 หมนชอ ตอมาคณะกรรมาธการการคมครอง ผบรโภค สภาปฏรปแหงชาต ไดยกราง พ.ร.บ. ขนใหมใชชอวา ราง พ.ร.บ. ค มครองผไดรบผลกระทบจากบรการสาธารณสข พ.ศ. ... และสภาปฏรปแหงชาตไดมมตผานราง

60-03-117 104-151 sukapap new30-3 i_coated.indd 126 3/30/17 9:56 PM

127 ส านการ เดนทา สขภาพ

พ.ร.บ. ดงกลาวดวยคะแนนเสยง 148 เสยง/13 เสยง งดออกเสยง 18 เสยง และไดน�าเสนอ ราง พ.ร.บ. ตอคณะรฐมนตรเมอ 29 กรกฎาคม 2558

สวนกระทรวงสาธารณสขกไดยกราง พ.ร.บ. ขน ใชชอวา ราง พ.ร.บ. คมครองผไดรบผลกระทบจากบรการสาธารณสข พ.ศ. ... ครอบคลมผปวยเพยงสามกองทน และจะคมครองบคลากรทางการแพทยทไดรบผลกระทบดวย ศ.คลนกเกยรตคณ นพ.ปยะสกล สกลสตยาทร รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข ไดน�าราง พ.ร.บ. เสนอตอ คณะรฐมนตรในเดอนมถนายน 2559 แต ครม. ใหไปแกไขปรบปรงใหม

ตอมา พล.อ.ชศกด สนตวรวฒ ประธานอนกรรมาธการ ดานการคมครองผบรโภค คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานสงคม สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) ไดเขาชแจงในคณะกรรมาธการวสามญกจการสภา จนไดรบความเหนชอบใหบรรจเร องการคมครองผไดรบ ผลกระทบจากบรการสาธารณสขเปนวาระในการประชมสภาในวนท 16 มกราคม 2560 ผลการลงคะแนน จ�านวน ผเขาประชม 151 คน เหนดวย 48 เสยง ไมเหนดวย 26 เสยง งดออกเสยง 77 เสยง แตเนองจากการลงคะแนนงดออกเสยงมมากกวาเสยงทเหนดวย จงไดถอนเรองออก และขอเวลา 1 เดอนในการปรบปรงราง เพอน�ากลบเขาสการพจารณา อกครง8

ราง พ.ร.บ. คมครองผไดรบผลกระทบ จากการบรการสาธารณสข

สาระส�าคญของรางพระราชบญญตคมครองผไดรบผลกระทบจากการบรการสาธารณสข พ.ศ. .... คอการจดตงกองทนคมครองผทไดรบผลกระทบจากผทไดรบความเสยหาย ท งผ ท ใช บรการและผ ให บรการ เพอลดคดฟ องร อง ในศาลยตธรรม โดย พล.อ. ชศกด สนตวรวฒ กลาววาราง พ.ร.บ. ดงกลาวมกระบวนการไกลเกลยอยางมเหตผล เปนธรรม มการตงกองทนเยยวยาโดยไมตองพสจนความผด มการท�าสญญาประนประนอมเพอไมใหเปนคดความ แมจะมกระบวนการไกลเกลย แตผเสยหายกยงสามารถใชสทธฟองตอศาลได กองทนเยยวยาชดเชยดงกลาว จะน�าเงนมาจาก

การหกไมเกน 1 จากกองทนสขภาพ 3 กองทนหลก ซงมอยแลวตามมาตรา 41 ของ พ.ร.บ. หลกประกนสขภาพ

แมสมาชก สปท. จะสนบสนนหลกการในการคมครองผไดรบผลกระทบทงผรบบรการและผใหบรการ แตมขอสงเกต ในบางประเดน อาท รศ. (พเศษ) ภก.กตต พทกษนตนนท เหนวาควรก�าหนดสทธใหครอบคลมผเขารบบรการทกคนและสถานบรการทกแหงทงภาครฐและภาคเอกชน และควรลงรายละเอยดของขอยกเวนผลกระทบทไมเขาขายไดรบ การเยยวยาใหชดเจนมากขน สวนนายกษต ภรมย ขอความชดเจนจากคณะกรรมาธการฯ วากฎหมายดงกลาวจะยกความรบผดหรอตอบสนองผลประโยชนใหกบผทท�างาน ผดพลาด ทงโรงพยาบาล (รวมถงโรงพยาบาลเอกชน แพทย พยาบาล) และบรษทขายยา แลวผลกภาระความรบผดชอบไปใหผเสยภาษจากการจดตงกองทนและน�าเงนภาษของประชาชนมาชดเชยหรอไม9

การเปลยนผานและอนาคตราง พ.ร.บ. คมครองผเสยหายจากการรบบรการ

สาธารณสข ทลาสดไดรบการปรบปรงเปน ราง พ.ร.บ. ค มครองผไดรบผลกระทบจากการบรการสาธารณสข เปนมหากาพยการตอสระหวางเครอขายผไดรบความเสยหาย จากการรบบรการสาธารณสขและเครอขายผ ใหบรการทางการแพทยทยาวนานหลายรฐบาล หากจะนบเวลาตงแตกลมคนไขเรมเรยกรอง จนมการยกราง พ.ร.บ. จากนน ไดมการเปลยนชอ ผานการแชแขง ผานการถกตอตาน อยางหนก กลายเปนวาระคางในสภาถง 2 รฐบาล รวมแลว 15 ป ท�าใหปญหาความขดแยงระหวางหมอกบคนไขไมไดรบการแกไข มาบดนความพยายามของคณะอนกรรมาธการดานการคมครองผบรโภค คณะกรรมาธการขบเคลอนการปฏรปประเทศดานสงคม สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศ (สปท.) ไดจดประกายความหวงใหมใหกบประชาชนผรบบรการทางการแพทยวาจดเปลยนครงส�าคญก�าลงจะเกดขน และความขดแยงระหวางผใหและผรบบรการทางการแพทยก�าลงจะคลคลายลงในทสด

60-03-117 104-151 sukapap new30-3 i_coated.indd 127 3/30/17 9:56 PM