NR. 10/8 www.thealbanian.co.uk info@thealbanian.co.uk

Tel: 02082169527 LONDON 1 KORRIK

faqe 8

PERSIADA KURTIMISS ALBANIA BRITANI 2011

Çmimi“The Albanian”2011 u nda për

zotërinjtë John Nash

dhe Kreshnik Qato

7 VJET “THE ALBANIAN”PROGRES DHE SFIDË

LOJËRAT E FATITI MARRIN JETËN

SHQIPTARIT 30-VJEÇAR

“JAM KERENAR QE JAM SHQIPTAR”

REPORTAZH NGA AKTIVITETIPËRMBYLLËS I SEZONIT SHKOLLOR TË SHPRESA

PROGRAMME

faqe 2

faqe 2

AIRPRISHTINAURA QË LIDHLONDRËN MEPRISHTINËN

SHOQATA MITROVICA-UKNE NDIHME FAMILJEVE

SKAMNORE TE MITROVICES

Miss Shoqëruesjae Parë

Donika Ademaj

Miss Shoqeruesja e Dytë

Alba Hasani

Miss ElegancaIlaria Hyka

Miss Fotozhenia Arlinda Ismaili

Miss Miqësia Enxhi Gega

Miss Talenti Rosela Doda

Miss Publiku Persiada Kurti

Aktualitet faqe 2

DREJTOR: PETRIT KUÇANAKryeredaktor: BASHKIM METALIA

REDAKSIAAkil Koci, Daut Dauti,

Pranvera Smith,Brixhilda Ndini, Diana Pepi, Blerim Ciroka, Majlind Goge,

Claire Fletcher, Flori Slatina,

Kastriot Dervishi, Enkeleid Omi, Artan Zeneli,

Jeni Myftari, Agim Shabani,Anila Hoxha, Shefit Domi,

Ilir Thaçi, Web-design Shefdomi.com

www.thealbanian.co.uk

albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

Nuk është shumë erëndësishme se siquhej. Nuk ka

rëndësi se nga vinte. Ai ishteshqiptar. Ishte nga atashqiptarë që si shumë tëtjerë erdhën në Britani përnjë jetë më të mirë.Ai erdhi në ishullin britanikme plot ëndrra. Ai kurrënuk do ta kishte menduar senjë ditë jeta e tij do të për-fundonte ashtu. Kurrë nuke kishte menduar se stabi-lizimi i jetës së tij do tëkalonte fazën e të qenuritrob, skllav i atyre “të mal-lkuarave” lojërave të fatit. Ai ka vendosur t’i japë fundjetës së tij, pasi nuk mundimë të durojë të qënuritskllav i përjetshëm i lo-jërave të fatit. Lajmi u kobshëm u përhapme shpejtësi... dhe...Një nënë që pret djalin e saj. E fejuaraqë nuk mund të pushojë së qari... nëmoshën më të mirë të jetës.Nuk është hera e parë që ndodhinvetëvrasje të tilla. Është vërtet shqetë-sues fenomeni i lojërave të fatit,tashmë i përhapur në masë tek shqip-tarët e Britanisë. E kemi trajtuar këtëtemë herë pas here si dhe pasojat qënisin që nga shkatërrimi i një prej vler-ave më të mrekullueshme, familjes,deri tek rastet e tilla tragjike.Gjithandej nëpër Londër ka grupimeshqiptarësh afër “shop”e-ve të mirë-ndriçuara brenda të cilave shndrisinato që të ndryshojnë jetën, ku nukmungojnë as ofertat për të provuar“fatin” me ndonjë “bonus”.E kushedi si filloi historinë ai i ndjeriapo ata të ndjerit.E kemi trajtuar herë pas here, madjekanë shkruar dhe komentuar pafundë-

sisht. Besojmë që është koha përndërgjegjësim, të të gjithë atyre orga-nizatave shqiptare në Britani që tështojnë si shërbim të tyre edhe traj-timin dhe ndihmën për këto raste.

Është koha për apel;

Në emër tëjetës stopLojëravetë fatit!

NGA PETRIT KUÇANA

Numri shtatë ngjan sinjë numri folklorik ilegjendave shqiptare,

që mbartin kumtin e sakrificëspër të kaptuar shtatë male eshtatë fusha për të arriturdiku; drejt një qëllimi.

Pasi kaluam shtatëvite që nisja e rrugëtimit tonë,kurrsesi nuk mund të mosmendojmë zanafillën e nisjessë këtij udhëtimi, tek atotakimet e para me gazetarëtdhe bashkëpunëtorët kur uvendos se së bashku do të kap-tonim vite e vite për të arriturrealizimin e qëllimit jo vetëmpër pasjen e një medium shqippër shqiptarët e Britanisë.

U desh të vetëdijeso-heshim që në momentet e paraqë duhej shumë sakrificë përtë kaptuar ato malet, fushatdhe më shumë besim, ndonësekishim një mijë e një arsye qëna shtynë drejt kësaj rruge.

Historia e gazetarisë shqiptarenë Britani, nuk mund të ishtenxitëse, pasi ishim gazeta eshtatë dhe kurrsesi nuk dëshi-ronim që të ishim tentative eshtatë.

E morëm këtë rrugëkur ishim ndër komunitetet evetme në Britaninë e Madheqë nuk kishim një tribunë kutë dëgjohej zëri ynë. Ishinkohë të zymta që nisnin që nërrugëtimin e mëngjesit kurnënat kur I përcillnin fëmijëte tyre për në shkollë i porosit-nin që të mos thonin se ishinshqiptarë, sepse kështu naqenkësh më mirë, për t’ufshehur nga imazhi gati krejt izi që ekzistonte për shqiptarët,kur nuk mund të flitej për in-tegrim apo integrim me din-jitet sesa për gjendjeemergjence e mërgimtarëveshqiptarë të Britanisë. Gjith-sesi udhëtimi ynë nëse mundtë guxojmë ta përmbledhim nëpak rreshta mund të për-shkruhet si shtatë vjet përp-jekje, përkushtim,devotshmëri; shtatë vjet sfidëpse jo shtatë vite sukses.

Ekziston njëtrekëndësh në media; in-formim, edukim dhe argëtim,që jemi munduar ta plotëso-jmë në këto 7 vite. Aktualitetiu bë lajm,dhe ishin shoqatatorganizata dhe individët esuksesshëm në Britani që epërbënin lajmin.Të drejtosh një gazetë në emi-gracion është një ndër ekspe-

riencat më fantastiket, kugazeta jo vetëm që shndërro-het në vetvete në shkollë gaze-tarie, por e realizon më së mirimisionin shumëdimensional.Ishim gazeta e vetme dhekishim përgjegjësinë e madhetë përfaqësimit, por ndonëseshqiptarët në MB, janë në njëmasë simbolike krahasuar mekomunitetet e tjera që arrijnëmiliona, jemi krenar që ren-ditemi ndër gazetat pres-tigjioze të komuniteteve në Britani.

Sot gazeta printo-het në 20 mijë kopje dheshpërndahet FALASnëpër të gjithë Britaninëdhe kjo nuk është shifërmarketingu, por çdo lex-ues është dëshmitar senuk ka vend që nukshkon gazeta.

Nëse për vite të tëra dalja egazetës përbënte sukses, sotjanë të tjera sfida, që nga ver-sioni online dhe deri tek lajmii fundit që mund të vijë nga“The Albanian” në telefonintuaj.

Në këtë shtatë vjetorduam të falënderojmë të gjithëata që u bënë pjesë e këtij mi-sioni. Faleminderit të gjithëata që e panë “The Albanian”si partnere në suksesin e biz-nesin e tyre.

FALEMINDERIT! FALEMINDERIT!

7 VJETTHE ALBANIAN

LOJËRAT E FATITI MARRIN JETËN

SHQIPTARIT 30-VJEÇAR

MISS ALBANIA BRITANI faqe 4

JuriaBejtullah Destani

Kryetar JurieGan Michael

Kaltrina SelimiKreshnik Qato

Ledi OmiNuredin Aliaj

Bashkim MetaliaShpresa Vitia

Çmimi “The Albanian” 2011 u nda përzotërinjtë John Nash & Kreshnik Qato

Këtë vit ishte menduar ndryshe fes-timi e përvjetorit të shtatë. Nukkishin pëlqyer as ambientet e par-

lamentit britanik , apo hollin e ndonjëhoteli luksoz .Ishte vendosur që 7 vjetorin e themelimittë gazetës “The Albanian” ta festonin mëndryshe. Në të njëjtën datë kishinparashikuar zhvillimin e spektaklit tëvetëm të konkursit të bukurisë për shqip-tarët në Mbretërinë e Bashkuar; Miss Al-bania Brtiani. Vajza nga të gjitha trojetetnike shqiptare që jetojnë në MB tashmëishin përzgjedhur për natën finale qëpërkon edhe me 7 vjetorin e themelimit tëgazetës. Gërshetimi i magjisë së bukurisëshqiptare me elementët artistik të protag-

onistëve të këtij spektakli i dha ngjyrëdhe shije kësaj nate me të vërtetëmbresëlënëse. Ku ka më mirë që në njëpërvjetor gazete të shpallej edhe më ebukura e shqiptarëve të Britanisë?Ishin vajzat që me sharmin e tyre do tëhapnin tiparin e këtij spektakli. Prej mua-jsh ato ishin përgatitur nën përkujdesjene koreografit të talentuar z.ShkelzenMustafa. Dhe surprizat nuk të mungonin.Ishin vajzat që me talentin e tyre do fi-tonin duartrokitjet e publikut do i jepnindimension tjetër këtij evenimenti. Në këtë aktivitet nderuan me pjesëmar-rjen e tyre , Ambasadori i Republikës sëKosovës në MB Shkëlqesia e tij ZotiMuhamet Hamiti , e Ngarkuara me Punë

e Republikës së Shqipërisë në MB ZonjaTeuta Starova, miq anglez, përfaqësuestë organizatave shqiptare në MB, aktivistëdhe personalitete shqiptare të fushave tëndryshme si dhe një publik i gjerë qëkishin ardhur nga të gjitha cepet e Bri-tanisë për të qenë pjesë e këtij spektakli.E ftuar nga kosova ishte e mrekulluesh-mja Kaltrina Selimi si dhe një ndër zëratmë brilante të shqiptarëve të Britanisë, ajoqë arriti të shijojë edhe skenën e X Factor,Valbona Zhelegu, grupi Ilirus, si dhe e tal-entuar Claire Fletcher.Gjithçka do të niste me përfomancën esfilatës së parë të vajzave.Ndërsa ndiqje këtë sfilatëme kostumet e bukurakombëtare ndërmend tëvinin magjia etrashëgimisë sonë kultur-ore. Kostumet e të gjithakrahinave shqiptare tëmbartura nga bukuroshetshqiptare të Britanisë dhe

përformanca fantastike e vajzave ka rrëm-byer duartrokitjet e fuqishme të publikut.E veçanta e këtij spektakli ishte se çdovajzë konkurrente në këtë spektakëlpërveç bukurisë se saj duhet të dëshmonteedhe talentin duke u bërë kështu konkur-rente për cmmimin Miss Talenti. Përfor-mancat e tyre të gërshetuara me zërin emrekullueshëm të Kaltrina Selimit, Val-bona Zhelegut, Grupit Ilirus, ClaireFlacher, Atdhe Berishës etj i jepnin jetëidesë për realizimin e një spektaklindryshe.Më pas do të vinte përformanca e vajzave

Persiada Kurti zgjidhet Mbretëreshae bukurisë shqiptare në MB

MISS ALBANIA BRITANI faqe 5

FALEMINDERITAir Prishtina

Eurocyp HollidayMoneyGram

Lite scafoldingLTDShefddomi.comAlbatransport

Shoqata Nene TerezaPD Britani e Madhe

Shpresa Programme

Shoqata Iliria MbremjeShqiptare

OdaPartyZemra SecurityElisiana Florist

Gegnia Filmukalbanian.netEli Hairdresser

Foto: Shef Domi

Artan ZeneliBesim Gerguri

me bluzën që mbante stemën e 7-vjetorit të “The Albanian”. Paskësaj përformance ishte koha kur dotë ndaheshin edhe çmimet e “the Al-banian” për këtë vit. John Nash dheKreshnik Qato ishin të zgjedhurit ekëtij viti. Ambasadori i republikës sëKosovës në MB Shkëlqesia e Tij Z.Muhamet Hamiti i ka dorëzuar këtëçmim boksierit që arriti t’i bëjë tëshkëlqejnë ngjyrat kuq e zi nëmetropolin britanik z.KreshnikQato. Ndërsa e ngarkuara me punë e am-basadës së Shqipërisë znj. TeutaStarova ia ka dorëzuar këtë çmiminz. Destani për z. John Nash i cilinuk kishte mundur që të ishte ipranishëm në këtë event. Organizatorët kishin menduar qëpër të pranishmit të siguronin njëbiletë falas për në Shqipëri dhe nëKosovë të ofruara nga kompnitësponsorizuese si dhe shumë dhuratatë ofruara nga MoneyGram.Pas ndarjes së çmimeve ishte radhapër sfilatën e tretë. Vajzat do të fi-tonin duartrokitje të fuqishme ngapubliku pas përformancës së tyreme bikini. Sfilata e katërt ishte e fundit ku juriado të vendoste për përzgjedhjen evajzave fituese. Në këtë sfilatë va-jzat kanë përformuar me fustanet embrëmjes. Në fund u ndanë juria vendosi që

vajzat fituese do të ishin:

Miss Albania Britani2011

Persiada Kurti

Miss Shoqëruesjae Parë

Donika Ademaj

Miss Shoqeruesja e Dytë

Alba Hasani

Miss ElegancaIlaria Hyka

Miss Fotozhenia Arlinda Ismaili

Miss Miqësia Enxhi Gega

Miss Talenti Rosela Doda

Miss Publiku Persiada Kurti

Duke iu uruar vajzave pjesëmarrësesuksese, mbetemi me shpresën seky spektakël do të kthehet në traditëpër shqiptarët e Britanisë.

aktualitet faqe 6

KA QENË THUAJSEMONOPOL I NJË

KOMPANIE AJRORE FLUTURIMI NGA LONDRA PËR NË

VENDLINDJE. PORTASHMË GJËRAT KANË

NDRYSHUAR. AIRPRISHTINA DO TË

JETË KOMPANIAAJRORE QË DO TËOFROJË MË TEPËR

LONDRËN ME PRISHTINËN.

Me 11 të këtij muaji Airprishtina do të fillojë

fluturimin direkt nga London/Stansted në

Prishtinë.

Por kush është Air Prishtina?

Leyla Ibrahimi Salahu CEO AirPr-ishtina AG thotë se; “Air Prishtinaështë ofruesja kryesorë për fluturime tërregullta nga Zvicra, Gjermani, Italidhe Belgjika për në Prishtine dheShkup. Air Prishtina është themeluarnë vitin 1981, atëherë si "Reisebüro Pr-ishtina" nga babi im, i indjeri, Bexhet

Sallahu. 30 vite me radhë, ne vazhdo-jmë të jemi ure lidhëse me familjendhe vendlindjen”.Lidhur me linjën e re Leyla shprehet se

“Air Prishtina është duke zgjeruarrrjetin, dhe Londra është pjesë e zg-jerimit tonë. Ështe hera e parë që ofro-jmë fluturime nga London Stanstad.

Fluturimet realizohen në bashkëpunimme kopaninë "Belle Air Europe" meavionë të tipit A319 ose A320.

Po cilat janë përparësitë e Airpr-ishtina në krahasim me kompanitë etjera?

“Air Prishtina ofron një shërbim mecilësi te lartë. Eksperienca jonë 30vjeçare na dallon krejtësisht nga kom-petitorët tanë. Ne ofrojmë mundësinëe rezervimit online, me një sistem meteknologjinë me moderne. Njëkohë-sisht ofrojmë sherbime përmes Tele-foni (Call Center) gjatë 24 orëve. Kemidapartementin e veçantë për ndihmë tëbashkëpunëtorëve tanë. (Agjensionettë pavarur). Në bashkëpunojmë vetëmme avio-kompani me renome dhe mestandarte të larta evropiane, si psh.Swiss International Airlines, Edelweissapo XL Airway Gjermani. Shërbimi ndaj klientëve vazhdon tëjetë me rëndësinë më të lartë për kom-paninë tonë. Qëllimi është, që klientitë jetë referuesi kryesore për kualitetin,korrektësinë dhe cilësinë tonë”.

AIRPRISHTINA URA QË LIDHLONDRËN ME PRISHTINËN

Komunikimi mbetet një ndërsfidat më të mëdha të kohës.Me gjithë zhvillimin e madh të

teknologjisë përsëri komunikimi zanormbetet prioritet I shumë kompanivetelefonike. Është pikërisht konkurencae madhe që ka bërë të dallohen edhekompanitë më të mira dhe ofertat ngamë fantastiket. Për shqiptarët në Bri-tani duket se shërbimin më të mirë eofron Lykamobile. Por dhe komu-nitetet e tjera duket se kjo kompanimbetet prioritare.

Së fundi në një konferencëpër mediat komunitare në BritaniLykamobile ka prezantuar një lajm tëmirë. Këngëtaraja e famshme turkeEylem është zgjedhur për të qenë am-basadore e Lyka mobile. Ajo ka nën-shkruar kontratën me përfaqësuesit ekësaj kompanie dhe është shprehur elumtur për këtë zgjedhje.

Në një prononcim për “The Alban-ian” se ishte e kënaqur që ishte zg-jedhur për të qenë ambasadore eLykamobile. “Kudo që shkoj nëpërkoncerte apo shtete të ndryshme tëbotës Lyka më ka shoqëruar

gjithandej u shpreh ajo”Ajo nuk ka qenë në Shqipëri apoKosovë por thotë që do I pëlqenteshumë sepse kishte dëgjuar qëShqipëria është vend shumë Ibukur ndërsa ishte e vetëdijshmese në Turqi jeton një numërshumë i madh shqiptarësh. Ajoshprehet se kishte dëgjuargjithashtu se në Kosovë shumëshqiptarë e flasin shumë mirëturqishten dhe se telenovelatturke ndiqen me shumë interes,ashtu si edhe shumë këngëtarëturq janë shumë të famshëm sinë Kosovë dhe në Shqipëri.

EYLEM AMBASADORE E LYKAMOBILE

aktualitet faqe 7

NGA ABEDIN BAJRAKTARI

Shoqata Mitrovica – UK, vazh-don me takimet e saja mujoredhe me nje detyre dhe barre qe

ka marrur persiper te ngrise fonde perfamiljete e varfera te Mitrovices. Qe nga shkurti i ketij viti u themeluaShoqata Mitrovica-UK dhe eshtetakuar pese here gjere me tani. KjoShoqate mbledh rreth vete te gjithebanoret Mitrovices por edhe te gjitheshqiptaret prej ngado qe jane. Per ketamuajte para pushimeve verore ShoqataMitrovica-UK ka marr iniciative tengrise fonde per familjete e varfera teMitrovices qe do u dorezohen nga njegrup I Shoqates kur te shkojne perpushime ne Mitrovice dhe do selek-cionohen familjet me ne varferi te ska-jshme.

Shoqata Mitrovica-UK dukeu organizuar mire dhe me mbremje ar-getuese bemiresie ka arrijtur qe neLonder te mbledhe shume bashke-qytetare te Mitrovices dhe argetoj qeme vite te tera nuk ishin takuar mesvete. Pervec kesaj qellimi eshte mekryesore te mledhe rreth vete dhe te or-ganizoj e ne vecanti te njihen mes vetefemijet e ketyre prinderve qe ne teardhmen te mbajne lidhjet e shoqero-hen me shume ne menyre qe mos tehumbin identitetin e tyre dhe te asim-ilohen.

Ne takimet e meparme janeorganizuar mbremje argetuese medarke dhe muzike ku jane zhvillu ak-tivitete te ndryshme vetem per te arge-tuar te pranishmit ne menyre qe temblidhen fonde per te ndihmuar famil-jet me te varfera ne Mitrovice e qeduhet falenderuar te gjithe pa perjash-

tim qe kan kontribuar rregullishtdhevazhdojne te kontribojne me shumedeshire.

E vecanta e mbremjes sefundit te organizuar ne restorantinPOEM ne Abbey Road ishte se, pervecte gjithe atyre qe kontribuan si zakon-isht, ishte i pranishem edhe djaloshiArt Badivuku i cili per ti dalur ndihmefamiljeve te varfera te Mitrovices,kishte vendosur te qethe floket e tij tebukura dhe me kete iniciative te ngrise

fonde per ti dorezuarShoqates per qellim bemiresie sikur seu permend me larte. Arti ka mbledhurvete £600 por edhe me familjen e tij qee kan mbeshtetur prej dites se pare.Arti ne kete mbremje i dorezoiShoqates £600 dhe si shenje mirenjo-hese, nga Shoqata iu dhurua nje pik-ture me pamje te vjeter te Mitrovicesqe ta mbaj per kujtim.

Arti, pervec prinderve te tijAdelinen dhe Adnanin, falenderoi te

gjithe ata qe kishin kotribuar dhembeshtetur iniciativen e tij si dheperkrahjen pa rezerve te xhaxhait DrShkelzen Badivukut qe kishte ardhurnga SHBA vetem per kete qellim.Vlene te permendet se edhe zonja Car-oline qe per ne eshte e panjohur, kakontribuar duke dhene £100 nepermjetBekimYmerit qe ky, edhe pse ne orarte punes, ka senzibilizuar nevojen perndihme te familjeve skamnore teMitrovices. Bashkeqytetareve te

Mitrovices, dhe jo vetem atyre, tani meduhet ngritur vetedija dhe ti dalinndihme ketyre familjeve ne nevoje. Sotne kete situate ndodhen ato, nesermund te ndodhemi ne!?

Per te mos perfunduar mekaq, Shoqata se shpejti do organizojnje piknik ku edhe do mblidhen tegjitha familjet me femije qe do argeto-hen duke marr pjese ne lojra tendryshme e qe do te drejtohen ngaKryesia e Shoqates.

SHOQATA MITROVICA-UK NE NDIHMEFAMILJEVE SKAMNORE TE MITROVICES

Grupi Krena

Shoqata Nene Tereza organizonDita e Kultures shqiptare"

Ju ftojme te behenipjese e ketij koncerit i cili

do te zgjase 6 Ore me muzike Live

Pronontoni Bileten tuaj ecila kushton vetem £ 5,

Free Parking

Ky aktivitet organizohet me rastin e perfundimit te vitit shkollor

Ky aktivitet do te zhvillohet 10 korrik 2011 nga ora 12.00pm deri ne 18.00pmAdresa: 167 Church Street, Edmonton, N9 9SJ.

Nene Tereza ne kete koncert pervec nxenesve te shkolles “Nene Tereza “do jene te ftuar te gjithe femijet qe deshirojne te behen pjese ne kete eveniment me talentet e tyre.

Do te kene te ftuar nga Ambasada e Shqiperise dhe e Kosoves , Haringey Council, Enfield Council, Barging e Dagenham etj.Në këtë aktivitet përfshihen:

- Muzikë LIVE me këngetarët me të mirë shqiptare në Londër - Koncert me këngë, valle, interpretime të grupit "Nënë Tereza"

- Prezantimi i arritjeve më të mira të shqiptarëve në ishullin britanik - Ndarja e Certefikatave dhe dhuratave per mesuesit dhe nxenesit me te miresi dhe nje dreke per te gjithe nxensit te cilet do

aktualitet faqe 8

NGA FLUTURA SHEGA

Muaji qershor ka qene muaj Imbushur plot me aktivitetetek Shpresa Programme

duke filluar me “Children’s congress”,i cili u zhvillua me 5 Qershor 2011 neMayfild School ne Ilford. Moren pjeserreth 150 femije dhe prinder , qe Idhane ketij aktiviteti gjallerine dhe ekthyen ne nje feste per te gjithe.

“Jam e sigurte qe herentjeter qe do te takohemi do t’iu sjell“special distinction” per klasat eshqipes tek Shpresa Programme. Jeninder organizatat e para qe do te mernikete medalje”- tha Angela Bell nga Na-tional Resource Centre ne Londer .Ndjehesh shume mire kur degjon seprinderit femijet dhe partneret qe nepunojme, e vlersojne punen qe ben Sh-presa Programme. Ndjehemi krenarper kete brez qe po risim dhe per ketoprinder te mrekullueshme qe I ushqe-jne femijet e tyre ne mes te Londres mendjenjen “JEMI KERENAR QE JEMISHQIPTAR”. Nje prezantim I shkelqyer nga cdoperfaqesues I shkollave do t’ia shtoninemocionin kesaj dite kur cdo I ri apofemije me shume krenari tregonte peraritjet e grupit te tyre dhe cfare atokerkonin te permisonin per vitet nevazhdim.

Ky kongres ishte dhepermbledhja e punes se madhe qe eshtebere neper grupe ne fushaten “DEGJO FJALEN TIME” te orga-nizuar nga bordi drejtues dhe I perf-shire gjithe stafi dhe vullnetaret eshpreses.Kemi krijuar nje model me komu-nitetin shqiptar dhe te tjera komunitetepo perpiqen ta aplikojne .Ne kete eviniment u pasqyruan nje nganje puna e bere ne nente shkollat dhegrupet qe organizohen nga ShpresaProgramme. Per standartin e tyre tegjitha keto shkolla kane marremedaljne e arte pas nje mbykqyrje qeiu eshte bere nga Nacional Center dhete gjitha kane aplikuar per nje madaljete vecante qe deri me sot nuk e kamarre asnje “suplemetary school “neLonder.

Eshte kenaqesi dhe privilegjte punosh ne kete ambjent, ku seciliperpiqet te ndihmoje duke filluar ngaprinderit qe jane partneri yne kryesor,bordi drejtues qe jo vetem mbanpergjegjesine ligjore, por eshte ne cdoaktivitet tonin duke na perkrahur dhena mbeshtetur me idete dhe punen etyre .

Nje falenderim I vecante perdrejtuesen e bordit te Shpreses,Enkeleda Berisha dhe antarin e borditLeonard Dedgjonaj te cilet na nderuanme pjesmarrjen ne kete aktivitet.Rendesine ketij aktiviteti ja dhe pjes-marja nga Ambasada Shqiptare neMbreterine e bashkuarnga zonjat En-tela Gjika dhe Xhoana Papakostandini,te cilat pershendeten ne emer te am-basades dhe njekohesisht ndane certi-fikatat per Jack Petchey winner permuajt Prill,Maj ,Qershor dhe ketofitues per keto tre muaj ishin LediKocuku,Lasvega Gjyla dhe LionaAbazi.

Ne kete aktivitet eshte beretradite qe cdo vit zgjidhet dhe drejtuesiI projectit te te rinjeve dhe femijeveper arritjet e vitit te shkuar do te flistedrejtuesi I vitit 2010-2011 AlbanMarku. Nuk kam pasur kaq emocionekur kam trokitur ne nr10, as kur ne

konferencen e organizuar ngaTELCO diaspora youth ku dote kerkoja me force te naperkrahin punen tone 4 vje-care per regjistrimin e gjuhesshqipe GCSE ,as kur takovaStephen Timms MP dhe Idorezova letren per ministrine arsimit per te na ndihmuarper te regjistruar gjuhenshqipe,por sot ketu mes jushpaskam emocione qe duketvine dhe me pergjegjesine qeune kam per tju treguar cfarekemi bere gjate ketij viti.Eshte kenaqesi dhe privilegjte punosh me keto te rinje ethene ashtu shqiptarshe eshte LUM FAMILJET QE IKANE. Alban Marku ka qene dheeshte nje model I nje te riju qe rritet nemes te Londres dhe fuqishem punondhe ngre zerin per gjuhen Shqipe.Alban ke qene nje drejtues I mrekul-lueshem dhe te urojme suksese ne cdodrejtim te jetes tende.

Dy kandidatet e reja qe janezgjedhur nga dy grupet jane nga grupiI Ilfordit JETA TERNAVA dhe ngagrupi I Barkingut LEONA ABAZI.Jane propozuar nga shoket dhe shoqete grupit duke I zgjedhur per aftesite etyre drejtuese per kontributin qe kanedhene tek grupi per korektesine qe atokane .Qe te dyja keto vajza me shumesukses kane mbaruar kursin ne leader-

ship, mentoring si dhe jane JackPetchey winner . Per mua personalishqe kam kaq vite qe punoj me ketovajza qe te dyja jane fituese dhe meri-tojne me te miren e mundshme. Cdopjesmares kishte te drejten e nje votedhe me nje difference shume te vogelprej 17 votash u zgjodh LEONAABAZI.

Por bukurine ketij votimi dotja jepte Jeta Ternava kur aq bukur doti uronte suksese Leones dhe ta sig-uronte se do te punojme sebashku dukendihmuar njera tjetren dhe gjithe pro-jektin. Suksese Leona dhe le te shpre-sojme qe ajo pune e mrekullueshme qeeshte nisur nga te rinjte e tjere te jeteper ty shtytje per te vazhduar punen e

deritanishme vecanerishtper regjistrimin e gjuhesshqipe as GCSEKy ishte nje nder ak-tivitetet me te mira te or-ganizuar nga Shpresa dote shpreheshte drejtuesjae kesaj organizate zj.Lul-jeta Nuzi dhe ketu e kamfjalen per anen profesion-ale per cilesine e ak-tivitetit per regullat esigurise cdo gje ishte dote thoja Perfekte. Nukeshte se me duket muaperfekte por me te verteteketu tek shpresa seciliperpiqet te jap maksimu-min e vet duke filluar nga

femijet dhe te rinjte vullnetaret dhestaffi.

Ka rreth dy vite qe drejtimi Iorganizates shpresa eshte jo vetem tendihmojme femijet me gjuhen shqipepor dhe prinderit e tyre qe te realizojneendrat dhe deshirat e tyre. Dihet qe en-derrat jane enderra por realiteti eshtepune e devotshme .

Ne kete aktivitet ishte ke-naqesi kur shikoje femijet qe duar-trokisnin dhe brohorisnin per mesuesete klasave te tyre qe kishin mbaruar mesukses kurset per ndihmes mesuesedisa moren NVQ level 3 dhe disamoren Diploma. Jane keto mesues dhemesuese qe me kembguljen e tyre risin

anen profesionale dhe cilesine emesim dhenjes tek projekti sh-persa. Eshte hera e pare qe ngakolegji yne nje klase te kaloje 100% dhe me rezultate te shkelqyera.Nuk pushoj se theni ne kete ar-tikull “JAM KRENARE QE JAMSHQIPTARE”.

Une do te thoja se nje shtepieshte e forte po te kete themele teforta dhe keto themele jane brezi Iri qe keto mesues dhe mesuesepunojne cdo dite duke u perpjekurqe te japin maksimumin e tyre.DUKE JU URUAR SUKSESE JUTHEMI QE JENI ME TE MIRETESHTE KENAQESI QE PUNO-JME SEBASHKU Nje falenderim per BrodinelaMena, Sanije Ismalaj, Artan Ah-meti ,Nusha Tanushi, BukurijePerkola Kimete Nashi, MehillTanushi,Mirdita Dedgjonaj, FloraGjoni,Dilane Degjonaj,LuljetaHykaj, Ermona Morina ,EsmeraldaVucaj, Hyrije Mustafa, AidaMuca,Anduela Gjeci,IbadeteKadriaj, Flora Vorfi, Florije Lam-cja, Sabrije Gaxheri, MirelaGjoni, Amazona Abazi, IlirjanaGaxheri. 6 nga keto mesuese qe punojne tekklasat e shqipes dhe qe me suksesperfunduan kursin jane punesuartek shkollat angleze.

Nje falenderim i vecante permesuese Saime Dushkun , kemirreth 7 vjet qe punojme bashke

,kudo qe punon ajo sjell ate pervojendhe experiencen aq te vlefshme per tegjithe por vecanerisht per mesueset ereja te cilat e duan dhe e respektojneduke e pasur si pike referimi per cdogje jo vetem nga ana profesionale pordhe si shoqe dhe kolege. Sami jemi mefat qe te kemi .Nuk do leme pa permendur dhe vull-netaret e reja dhe tju urojme suksese nedy kursset qe priten te mbarojne negushte Diplloma te teaching assistantdhe NVQ 2 ne child care.

NDIHMESA JUAJ TEK SHPRESAESHTE SHUME E VLERSUAR.

Shpresoj qe gjithesecili kur te lexojekete artikull te jete I frymezuar nga kjopune kolosale qe behet duke ndihmuardhe respektuar njeri- tjetrin ,per arritjetqe arrijne femijet dhe te rinjteshqiptare per ato gra qe jane jo vetemnena te mrekullueshme por punojneper tu integruar sa me mire ne jeten eperditshme . DUKE JU URUAR PUSHIME

TE MBARA JU INFORMOJME

SE TE GJITHA SHKOLLATDO TE RIFILLOJNE

AKTIVITETIN NORMAL NETE GJITHA ZONAT JAVEN ETRETE TE SHTATORIT 2011.

JAM KERENAR QE JAM SHQIPTAR

Aktualitet faqe 9

“A

jo do të jetë padyshim një starndërkombëtar i së ardhmes”,shkruante “Starconnect.org”,

një rrjet i promovimit të artistëve,ndërsa të njëjtin konstatim bëri edheSean Rafferty, drejtuesi i njohur i emi-sionit “In Tune” në BBC, ka transmet-uar Shekulli. Në muajin korrik Alda dotë lançojë turin e saj në Britani në njëholl të sapo prezantuar për muzikënklasike në Londër “The Forge in Cam-den”. Në këtë koncert ajo do të inter-pretojë tre sonata nga Bach dhesonatën solo për violin nga Bartok.“Uroj të shikoj sa më shumë nga ju nëatë koncert”, u thotë miqve të vetshqiptarë dhe të huaj Alda, nga profilinë Facebook.

Eshtë rastësi, produkt i një puneshumëvjeçare, apo rrjedhojë e talentittë lindur? Duhet luftuar e punuar sis-tematikisht apo ndonjëherë i duhet lënëkohës, rrethanave e vendeve tëndryshme të luajnë rolin e tyre? VetëAlda shprehet: “nganjëherë e kuptonqë gjëja më e mirë është të mos duashasgjë, e t’i lesh gjërat të vijnë tek ti…Por kjo gjendje nuk është gjithnjë elehtë për t’u arrirë, sepse qetësia qëkërkohet nuk është e lehtë të fitohet nëkëto vende si Londra, ku stresi sa nuktë merr frymën”.

E lindur në një familje artistësh nëTiranë, Alda është larguar shumë herëtnga Shqipëria, fillimisht në Rumani emë pas në Nju Jork, e Londër. Mbasipërfundoi Masterin, Alda vazhdoi kari-erën e saj jokonvencionale të udhëhe-qur kryesisht nga kërkesat e sajmuzikore. Megjithëse fituese e njëburse në Juilliard School në New Yorkajo vendosi të shkojë në Londër për tëvazhduar studimet pasuniversitare meprofesorin e shquar David Takeno në“Guildhall School of Music andDrama”. Ishte fituese e bursës “Lever-hulme String Fellowship” në Guild-hall, ndërkohë që për një farë periudheinterpretoi me një kuartet në “Darting-ton Music Festival”, “CambridgeMusic Festival”, “Llafyllin Music Fes-tival”, “North Wales Concert Series”,“Fishguard Music Festival”, e përjetoiedhe një dimension tjetër të profesionittë saj: mësimdhënien në rezidencat ekuartetit në universitete si Oxford,Nottingham, Bangor, Middlesex,Durham dhe Norwich. Ajo ka luajturnë Spanjë, Luksemburg, etj.

Vetë Alda shprehet: “nganjëherë e kup-ton që gjëja më e mirë është të mosduash asgjë, e t’i lesh gjërat të vijnë tekti… Por kjo gjendje nuk është gjithnjëe lehtë për t’u arrirë, sepse qetësia qëkërkohet nuk është e lehtë të fitohet nëkëto vende si Londra, ku stresi sa nuktë merr frymën”.

Studimet e para i ka kryer në univer-

sitetin e Bukureshtit, Rumani ku ajostudioi me Danial Podlovsky dhe mëpas vazhdoi studimet në Shtetet eBashkuara të Amerikës. Gjatëstudimeve për Master në Universitetine Illinoisit me Profesor Sherban Lupuajo fitoi konkursin Concerto,konkursin Poul Rolland, cmimin “KateNeal Kinley” si edhe çmimin më pres-tigjoz “ Krannert Center Debut Artistof the Year 2002 Aëard”. Ky sukses u

ndoq më pas me nxjerjen e CD-së sësaj të parë dhe deputimin live në radionga “Deput Recital” në “FoelingerHall”, “Krannert Centre”.

Interpretimi triumfues i saj në Wig-more Hall and Southbank’s PurcellRoom bëri që Alda të konsiderohej sinjë prej artisteve të afirmuara nëLondër. Jo më kot u ftua për këtë arsyenë BBC, në emisionin e Sean Rafferty.

Në vitin 2008, Alda është zgjedhur simuzikante në rezidencën e “The Wap-ping Arts Trust” që është nën patron-azhin e Lartësisë së Saj bashkëshortessë Princit Michael të Kentit. Alda luanme një violin “G.B.Ceruti” të prodhuarnë Kremona më 1791, dhe me një hark“Dominique Peccatte” që vjen ngatrusti “Stradivari”.

ALDA DIZDARI, NJË YLLSHQIPTAR NË LONDËR

GGCCLL

GOODRIDGE CONSULTANCY LTD

CHARTERED ACCOUNTANTA

nese ju nevoitet nje llogaritar

nese deshironi t’i jepni fund

problemeve tuaja me taksat

Kontaktoni: tel: 07985137046

aktualitet faqe 11

NGA ALBIN KURTI

Njëri ndër filozofët më radikalësot, Alain Badiou, thekson seqenia është univoke, ndërsa

ekzistenca është ekuivoke. Ai niset ngaLibri Gamma, i katërti me radhë nga14 soshsa janë te “Metafizika” e Aris-totelit, që thotë se mendimi nëpërgjithësi u nënshtrohet tri principevethemelore. Së pari, kemi principin eidentitetit: formalisht, një fjali ështëekuivalente me vetveten.

Së dyti, kemi principin emoskundërthënies: është e pamundurqë njëkohësisht dhe në të njëjtin kon-tekst ta pohojmë propozicionin P dhejo-P. Dhe, së treti, kemi principin emesit të përjashtuar: te një propozicionP, ose P është e vërtetë, ose P është epavërtetë, pra ose P është e vërtetë osejo-P është e vërtetë dhe nuk mund tëketë mundësi të tretë. Prej këtu rrjedhprincipi i mohimit të dyfishtë: mohimii mohimit është afirmim.

Këto principe, thotë Badiou,e përkufizojnë mohimin klasik qëndodhet në thelb të logjikës klasike,për të vazhduar se mohimi klasik nukështë e vetmja mundësi logjike lidhurme mohimin. Më tutje, mund t’i zhvil-lojmë marrëdhëniet e mundshme tëmohimit me principin e kundërthëniesdhe me atë të mesit të përjashtuar dhekësisoj i fitojmë katër mundësi. Sëpari, mohimi u nënshtrohet të dyprincipeve dhe kemi të bëjmë melogjikën klasike. Mohimi i propozi-cionit P e përjashton jo vetëm këtëpropozicion, por edhe çfarëdo përmba-jtje tjetër të këtij propozicioni. Së dyti,mohimi i nënshtrohet principit tëkundërthënies, por jo edhe atij të mesittë përjashtuar.

Mohimi i propozicionit P epërjashton atë, por jo edhe mundësitë etjera që mund të ndodhen diku midis Pdhe jo-P. Kjo logjikë quhet intuitivepër dallim prej asaj klasike dhe ështëkrijuar nga Luitzen Egbertus JanBrouwer, ndërkaq është formalizuarnga studenti i tij, Arend Heyting. Sëtreti, mohimi i P eliminon hapësirën

midis P dhe jo-P, por jo edhe vetëpropozicionin P. Kështu, P nuk shtypetnga mohimi që i bëhet dhe, sikurse tedialektika e Hegelit, P ndodhet brendamohimit të P. Kjo logjikë quhetparakonsistente dhe është krijuar ngaNewton Da Costa, që vjen prej shkol-lës së Brazilit. Së katërti, mohimi nuki nënshtrohet as principit tëkundërthënies dhe as atij të mesit tëpërjashtuar. Këtu kemi shpërbërje tëplotë të fuqisë së mohimit në emër tëmohimit dhe bëhet fjalë për kornizëlogjike jokonsistente.

Duke shkuar prej mundësisësë parë te e treta fuqia e mohimit bëhetgjithnjë e më e dobët kurse temundësia e katërt (që s’është e tillë përshkak se) fuqia e mohimit zhduketplotësisht (tashmë s’kemi të bëjmë melogjikë). Për Badiou-në qenia i përketlogjikës klasike, pra një gjë ose është,ose nuk është, dhe kurrsesi ndryshe,ndërsa ekzistenca mund t’i përkasëedhe logjikës intuitive ose asajparakonsistente, duke qenë se një ob-jekt në botë mund të ketë shkallë të

ndryshme të dukjes e shfaqjes. Qeniae një gjëje është ajo që është dhe nëmënyrë absolute nuk është ajo që nukështë.

Qenia i përket domenit tëlogjikës klasike me ç’rast mohimi inënshtrohet edhe principit të kon-tradiktës edhe atij të ndërmjetësit tëpërjashtuar. Në anën tjetër, ekzistencae një objekti mund të jetë e ndryshmemeqë ai mund të shfaqet më shumë osemë pak, në nuanca të ndryshme prejdritës së plotë e deri te hija errësuese.Ashtu qysh kemi pafund gradë të in-tensitetit të dukjes, kemi pafund gradëtë ekzistencës. Natyrisht që edhe këtumund të themi që një objekt ekzistonose jo dhe logjika klasike është sërishe vlefshme, mirëpo po ashtu mund tëthemi që njëherë kur diçka ekziston kjomund të jetë pak, shumë, mesatarishtetj., d.m.th. principi i mesit të përjash-tuar nuk është medoemos i vlefshëm.Për dallim nga logjika klasike e qenieskëtu kemi të bëjmë me logjikën intu-itive të ekzistencës.

Në bisedimet që po zhvillo-

hen në Bruksel ndërmjetKosovës dhe Serbisë,dihet që Serbia e pranonqeverinë e Kosovës,porse jo edhe pavarësinëe Kosovës. Pra, Serbia ipranon përfaqësuesit di-alogues të popullit tëKosovës, por jo edhevullnetin e popullit tëKosovës. Qëndrim tënjëjtë mban edhe zyra ebaroneshës Ashton sindërmjetësuese në këtobisedime, meqenëseBE-ja nuk e njehKosovën si shtet tëpavarur, pasi pesë shteteanëtare të saj nuk e njo-

hin pavarësinë e Kosovës. Së kënde-jmi, mund të thuhet që shteti i pavaruri Kosovës dhe vullneti i popullitparaqesin qenien që konsiston telogjika klasike, ndërkaq qeveria eKosovës dhe delegacioni përfaqësueskosovar në bisedime janë sikur ekzis-tenca, e cila përkon me logjikën intu-itive me shkallë të ndryshme tëintensitetit të dukjes. Në dialogun eBrukselit, Serbia e pranon qeverinë eKosovës që është në pushtet si ekzis-tencë dhe na e mohon pavarësinë eshtetit si qenie; ajo thotë që ne ekzis-tojmë, por nuk jemi.

Disi ngjashëm siç patvepruar Izraeli me Organizatën Çlir-imtare Palestineze (OÇP) të udhëhequrnga Arafati në bisedimet e vitit 1993që shpien te marrëveshja e paqes sëOslos nga ai vit: Izraeli e njihte OÇP-në si përfaqësuese të popullitpalestinez, por jo edhe popullin si vull-net të tij dhe as Palestinën si shtet.Edhe Serbia i pranon qeveritarët eKosovës si përfaqësues të popullit, si

ata që shfaqen prej popullit, por joedhe vetë popullin, i cili mohohet dukemos ia pranuar vullnetin dhe shtetin etij. Kjo pikëpamje e Serbisë jo vetëmqë tolerohet edhe lejohet, por ajo edhepo i organizon këto bisedime në Bruk-sel.

Serbisë sigurisht se i pëlqenqë Kosova vetëm të duket dhe të mosjetë, jo pse i pëlqen që Kosova tëduket, por pse i pëlqen që ajo të mosjetë. Dhe, mbase i pëlqen ca edhe siduket Kosova në formën e këtij dele-gacioni të kryesuar ngazëvendëskryeministrja Edita Tahiri qëmburret për konstruktivitet (sic.).Madje, Kosovës po i intensifikohetdukja përmes këtyre bisedimeve meSerbinë, sepse po forcohet qeveria eKosovës si ekzistencë gjithnjë në llog-ari të mohimit të pavarësisë së shtetittë Kosovës dhe vullnetit të popullit tëtij si qenie. Sa herë që i teket Serbisë,qeveria e Kosovës i shkon në bised-ime. Pra, sa herë që i nevojitet Serbisëajo e sjell Kosovën në dukje (si qeveri)duke ia mohuar qenien (si pavarësi).Zaten, para se të jetë problemi te temate dialogut me Serbinë, problemi ështëse dialogu është tema sa herë që doSerbia. Martin Heiddeger thoshte qëZoti është, por nuk ekziston. PërKosovën në këto bisedime mund tëthuhet e kundërta: ajo ekziston, pornuk është.

Edhe aksioni protestueskundër drejtorit politik të MPJ-së sëSerbisë, Borislav Stefanoviq, kur ai evizitoi Kosovën më 12 maj, mund tëlexohet përmes kësaj logjike: aksionikundërshtues yni ishte dëshmi e qeniesmospajtuese kundër dukjes mikpritëse(të qeverisë së Kosovës). Sepse,s’kemi pse vetëm dukemi atëherë kurduhet të jemi, apo jo?

Duket që s’jemi

A Class Motors

Na kontaktoniAgim Halili

tel;02084530008mob;07932024665

www.aclassmotors.co.ukinfo@aclassmotors.co.uk

34c Park Royal RoadPark Royal

London, NW107LNJU MIRËPRESIM

Mos harroni! Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta“The Albanian” përfitoni; *10% ZBRITJE

Me eksperiencë 12vjeçare në AngliBëjmë Servisimin, riparimin e të gjitha llojeve dhe modeleve të automjeteve si sherbime tjera -Skanimin e problemeveelekronike si dhe rregullimin etyre,-Goma-Regjistrimin e gomave-Saldime,-Modifikime,-e shumë shërbime të tjera

BEJMË GJITHASHTUEDHE KONTROLLIN

TEKNIK (MOT)Garazhi ynë është

i liçensuar për lëshimine çertifikatës së emotisë

Transportojmë makinadhe mallra për në

Shqiperi apo KosovëNa kontaktoni:

07585802477

Car wash per shitjeAdresa: The Old Coppermill, Coppermill Lane, SW17 0BN

07891143807

www.flowersonline24.com

Dërgoni lule në të gjithë botën. Mundësia më fantastike për të kujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë

A ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurën

tuaj në Tiranë apo gjetiu? Dërgoni Lule në Shqipëri dhe Kosovë!

TELEFONO: 07788406825

Red Driving SchoolInstruktori Shqiptar

Artan Jakupi ne sherbimin tuaj

Menyra me e lehte per temarre patenten

angleze Ju ndihmojme edhe per

marrjen e testit teteorise

Mesimi i pare£15 ora

Mesimet e tjera £20

Per 10 ore £190Kontaktoni Artanin 07769628835

Forum faqe 14

Florenc Hyka ka një ëndërr. Ështëajo ëndërr që e udhëheq në jetëne përditshme; pikënisja ku

bashkohet idealja me realen. Ishte kjo ëndërr që e ud-

hëhoqi qëkur erdhi në Britani dhe sinjë reper i vërtetë, ku jeta e artistitbashkohet në një pikë me artin emuzikës, edhe reperi Rolex 220 (Flo-renc Hyka) duket se është shumë ipëlqyer nga fansat e tij besnik online,për faktin se di ta bëjë këtë gjë me stil.

Me klasin e artistit profe-sionist dhe që transmeton energji pos-itive, ai është shfaqur me këngët e tijqë dallohen për një fjalor të pastër, tëpërdorur aq bukur në këngët e tij tëcilat prekin aq thellë plagët e rinisë dheshoqërisë shqiptare.

Ai ka ardhur në Angli në2000, si të gjithë shqiptarët, në njëmoshë tw re ku jeta e përballi meshumë dilema dhe vështirësi, të cilatai vendosi t’i shpalosë ato me stil nëtekstet e këngëve që ai i krijon me aqtalent e përsosmëri.

Emri i tij artistik është Rolex220 dhe i përshkruan këngët e tij simesazhe për jetën, dhe mënyrën se sishumë të rinj shqiptarë nuk dinë tavlerësojnë bukurinë e saj.

-Unë, vazhdon Rolex 220,jam duke kompozuar një këngë për at-dheun të cilën ja kushtoj të gjithëshqiptarëve, që më shumë vështirësikanë emigruar në vende të ndryshmete botës.

Kjo këngë e stilit (rnb dhehiphop) flet për jetën time, se si kamemigruar në Angli, vështirësitë që kam

hasur si dhe ruajtjen e dashurisë për at-dheun tim Shqipërinë, të cilën e kamshpalosur në këtë këngë.

Kjo këngë pritet të lançhetonline shumë shpejt me një videoklipsurprisë për fansat e tij të cilët e kanëkërkuar lançimin e tij për një kohë tëgjatë.

Po cilat janë planet eRolex220 për të ardhmen? Pas lançimittë videoklipit ai ka plane të përgatitetpër pjesëmarrjen e tij në Britani si nëgot talent,top festin edhe pjesëmarrjee ardhshme me një këngë të re dukeprezantuar kështu veten për gjithë pub-

likun shqiptarë,edhe atë anglez.Si përfundimmund te themisuksese dhe tëpresim risi tëreja nga Rolexinë të ardhmen.Dhe Rolexinmund ta gjeninë, facebook,twitter, myspace.

Me ëndrrën e muzikës

Forum faqe 16

ar,ur:i-

i im.uraj,sel-

nërie-h-etu-nëo-ka

nië.

kau-h-

sëf-ajtësëtë

ong-o-jomon

pi,së82ër44tëkarëtëbitëtaiaqëtë

r-të

at-j-e.heatet,ër,re

?ALBERT RAMAJ,

ST. GALLEN

GJURMËT E PARA NË TROJETSHQIPTARE

Prej shekullit të shtatë pas Krishtitmund të gjenden gjurmë e he-brenjve në Shqipëri. Këtë e kanë

argumentuar edhe hulumtimi që ishtebërë para dy vitesh në Sarandë. Sipasdy profesorëve hulumtues nga IsraeliEhyd Netzer e Gideon Foerster më2003, në bashkpunim me InstitutinArkeologjik në Tiranë në krye me prof.Muzafer Korkutin, erdhën deri te për-fundimi se bazilika e Sarandës, e ndër-tuar në shekullin VI, më parë ishte njësinagogë. Duhet të theksojmë se nërajon ka gjurmë edhe më të hershme tëpranisë së hebrenjve, sikur që ështësinagoga në Shtip (sot Maqedoni), qëdaton prej shekullit II, si dhe disa mon-umente mbivarrore të shekullit IV tëhebrenjve në Mal të Zi. Këtu kemi tëbëjmë me hebrenj që quhen “roman-iot”, që ishin në këto troje në atë kohë.Në Shkup është ndërtuar sinagogaqysh në vititn 1361, në Durrës kashenja të popullimit të hebrenjve qyshnë vitin 1281 dhe në Kosovë qysh më1442 janë të argumentuara gjurmët,sikur ato në Novobërdë. Kurse nëShqipërinë e Jugut, pikërisht në Janinë,mund të gjinden shenjat e popullatëshebraike qysh në shekullin e XII. Ard-hacakët e parë hebrenj, që i cekëm derimë tani, duhet të kishin ardhur ngabashkësia e vjetër hebraike e Selanikut.Sipas Autorit Jonah von Tudela (vdiqmë 1173), i cili shkruan për hebrënjët eJanisnës se ata nuk janë sukur bësim-tarët nazareas, por bajnë emra hebredhe thonë se janë hebre. Judenjtë se-farik apo spanilitët kishin ardhur nëterritorin e Perandorisë Otomane ngaishilli iberik në vitin 1492 dhe në fil-lim të shekullit të XVI. Përmesqyteteve bregdetare Durrës dhe Vlorë,ata erdhën edhe në Berat dhe Elbasan.Ata kanë lënë edhe gjurmë arke-ologjike dhe historike në këto vende.Sipas autorit Schukalla, është më se isigurt se politika antihebreje e PapësPalit IV (1555-1565) i detyroi ata tëgjenin vendstrehim në Shqipëri.

SABBATAI ZEVI DHEDORËSHKRIME TË THORA-S

“Pseudomesia” mistik i hebrenjve,Sabbatai Zevi, kishte kaluar ditët e fun-dit të jetës së vet në Shqipëri. Ai kishtejetuar në ekzil në Ulqin dhe Elbasan.Ka dy teori për varrin e tij, njëra thotëse është i varrosur në Berat, kurse tje-tra thotë se eshtrat e tij pushojnë nëUlqin. Ai ka vdekur më 1673 në Ulqindhe varri i tij është aty, e jo në Elbasan.Është më rëndësi të theksohet se kishtedisa dorëshkrime jashtëzakonisht tëvlefshme në Vlorë, që ishin ruajtur mëshumë se 500 vite, deri në vitin 1930,kur ato pa kurrfarë gjurme dhe nëmënyrë tinzare u shmangen ngaShqipëria . Këto dorëshkrime ishinpjesë të Thora-s, konkretisht „SefarThora“. Vlora, gjatë viteve 1519-1520,ishte bërë një lloj qendre në rajon.Kështu, në vitet e lartpërmendura, nëVlorë kishte 609 shtëpi të hebrenjve .

Sinagoga ishte deri gjatë Luftës së ParëBotërore, kur edhe u shkatërrua.Më 1910, xhonturqit bënë njëregjistrim të popullatës në vilajetin eJaninës. Në bazë të këtij regjistrimi, nëkëtë vilajet jetonin 5077 hebrenjë, nëManastir 6497, në Kosovë 3171.Bashkësitë më të mëdha hebraike ishinnë Manastir, me 6435 frymë, Janinëme 4373, Shkup me 2327 dhe Prevezëme 431 hebrenj. Të gjitha këto vendeishin jashtë kufijve të shtetit tëShqipërisë së sotme. Në vitit 1930është bërë në Shqipëri regjistrimi ipopullsisë dhe zyrtarisht, këtë vit, ishintë deklaruar vetëm 204 hebrenj.Bashkësitë hebraike janë të njohurazyrtarisht si bashkësi në Shqipëri, më 2prill 1937.

PERSONALITETET HEBRAIKEPËR KULTURËN SHQIPTARE

Kishte disa personalitete hebraike që ikishin shërbyer kulturës, politikës dhejetës publike shqiptare, siç është rasti iAleksandër Moisiu, aktorit të njohurvjenez, që luajti në Burgtheater tëVjenës. Duhet cekur këtu se edhe pres-identi i sotëm i Shqipërisë, Alfred Moi-siu është po ashtu i të njëjtës familjeMoisiu, sikur kushëriri i tij Aleksandri,kështu që, rrjedhimisht, edhe presi-denti Moisiu është me prejardhje he-braike. Aktori i njohur i filmitgjermano-austriak „Kommisar Rex“Gideon Burkhard është stërnipi i Alek-sandër Moisiut, kështu që edhe ai ështëme prejardhje hebre.Pas proklamimit të pavarsisë së shtetitshqitar më 12 nëntor 1912 u mëruanedhe ministrat në postet e tyre. Një prejtyre ishte herbe, pra ministri i Postësdhe telegrafisë (PTT) Lef Nosi ishteme besim ortodoks, kurse me përkatësinacionale ishte hebre. Familarët e tijende jetojnë edhe sot në Tiranë sikurSkënder Kosturi.Kishte hulumtues shumë të njohur, që

kishin prejardhje hebraike dhe qëkishin kontribuar shumë për historinë,kulturën, politikën dhe në përgjithësipër popullin shqiptar. Duhet të cekimsë pari Norbert Jokl nga Vjena. Ai ishteshkencëtar i kalibrit të lartë dhe ishtehebre. Më 1942 gestapot e morën Jokldhe e dërguan në ndonjë kamp tëpërqendrimit, kështu që as sot e kësajdite nuk dihet fati i tij se si kishte për-funduar. Me vete Jokli kishte marrëedhe manuskriptin e fjalorit të pos-apërfunduar etimologjik të gjuhësshqipe, një punë me shumë vlerë që uzhduk përgjithmonë. Por ai kishte lënënjë bibliotekë shumë të pasur dhe iakishte falur shtetit shqiptar, por Austrianuk e lejoi deri më sot këtë transfer dheende austriakët hestin.

Milan Sufflay ishte hebrenga Kroacia. Ai ishte një ndër njohësitmë të mirë i të gjitha kohërave i his-torisë mesjetare shqiptare. Ai kishtepublikuar disa vepra dhe shumë artikuj(edhe një roman) mbi historinë e mes-jetës shqiptare. Ndër veprat kryesore tëtij janë edhe “Acta Albaniae I, II”.Kurse “Acta Albaniae III” dëshironteta kryente, por nuk ia lejonin kushtetfinanciare. Parlamenti shqiptar, dukevlerësuar veprat e Milan Schuflay-t, endihmoi financiarisht atë. Më 1930Parlamenti ia deponoi 75.000 frangaari Schuflay-t në një konto private teBanque Commerciale de Bale a Zürichtë Zvicrës . Vlera e sotme e kësajshume duhet të jetë rreth 3 milion euro.Pas pak kohe, Shufflay vritet nga na-cionalistët serbë në Zagreb, kështu qëkëto para mbetën edhe sot e kësaj ditënë këtë bankë dhe nuk iu kthyenShqipërisë.Nuk duhet lënë anësh as Leo Frendlichme veprën e tij që tërë botës ia bëri tëditur për gjendjen e rëndë të popullitshqiptar më 1912-13, që e botoi nëVjenë me titull “Albaniens Golgotha”(Golgota shqiptare). Ai ishte po ashtuhebre.Këtu duhet të përmendim edhe përk-

thyesin e njohur Robert Shvarc (RobertSchwarz), që jetoi në Shqipëri dhe meveprat e tija të përkthyera në gjuhënshqipe dha një kontribut jashtëzakon-isht të madh për kulturën shqiptare.

HEBRENJËT NË SHQIPËRI DHERRËFIMET E TYRË PËRLUFTËN E II. BOTËRORE NËSHQIPËRI

Disa vende të Europës qysh më 1933kishin ligje antisemite. Shqipëria poashtu e kishte një ligj të tillë, por au-toritetet dhe populli shqiptar nuk e vurinë veprim atë. Ky ligj ishte diçka nëlidhje me udhëtimin e hebrenjve ngavendet tjera në Shqipëri. Shqipëria, siçu dëshmua më vonë, ishte një vend kuhebrenjtë mund të gjenin strehim tësigurt. bot. Asnjë hebre vendor nëShqipëri nuk iu dorëzua autoritetevenaziste, porse kishte shumë prej tyre qëkishin ardhur për t’u strehuar ngavendet e tjera të Europës. Autorë tëndryshëm e kanë hulumtuar këtëfenomen dhe kanë i kanë kërkuarshkaqet dhe arsyet e një fenomeni tëkëtillë. Sipas tyre, kjo gjë ka të bëjë mefjalën e dhënë, pra me Besën apo fjalëne dhënë dhe ka të bë poashtu me tra-ditën e lartë kanunore. Kanunin kishtekodifikuar Atë Shtjefën Gjeçovi dhekishte pulikaur si fejton në revistëfrançeskane, kurse si vepër është bo-tuar më 1933 pas vrasjes së tij, sepseGjeçovin e kishin vra njerëzit e shër-bimit sekret serb më 1929 afër Zymittë Prizrenit. Një hebre që ishte fshehurnë një familje në Tiranë, dëshironte nëpërfundim të luftës ti dpara të zotit tështëpies për shkak se e kishte mbajturnë shtëpi. Por i zoti i shtëpies ia ktheu:„Të kam pranuar si mik, ta kam dhën`besën` mikut ia japim besën,, porbesën nuk e shesim me para” Në as-pektin politik pse nuk u dorëzuan he-brenjtë në ndonjë kamp tëpërqendrimit, janë të ndryshme, por

mbi të gjitha meritën më të madhe e kapolitika e Mbretit të vetëshpallur Zogutnë Shqipërinë e asaj kohe.

Është interesant fakti se am-basada shqiptare në Berlin kishtelëshuar viza deri më 1938 për hebren-jtë që dëshironin të gjenin strehim nëShqipëri. Kjo për vendet europianeishte e pamundur, të ndodhte ende nëkëtë vit diçka e till. Kështu, nëShqipëri kishin ardhur hebrenj ngashumë vende, për t’iu shmangurnazistëve. Kishin ardhur nga Gjerma-nia, Austria, Hungaria, Jugosllavia,Rumania, Kroacia, Bullgaria, Egjipti,Anglia, Polonia, Turqia etj. Sipas J.Neumann dëshmon se në Shqipërinjerëzit kishin ardhur këmbë prej Bu-dapestit për të shpëtuar jetën e vetë,sikur që ishte rasti i z. Jacobson.

Kishte edhe hebrenj promi-nent që kishin ardhur në Shqipëri, sikurprof. Stanislav Zuber, shkrimtari dr.Leo Mathia apo Joli Jakob. Dr. Finer,profesor në Londër, kishte kërkuar tëvinte në Shqipëri, me përcjelljen eJohn Walter, i biri i drejtorit të gazetës“Times”. Qëllimi i ardhjes së tyre ishteqë të merrnin më shumë informata përmundësinë e ardhjes së hebrenjve nëShqipëri. Sipas Shaban Sinanit, në këtëkohë duhet ta kishte vizituarShqipërinë edhe Albert Einstein. Sidëshmi për këto ngjarje në Shqipëri,kohëve të fundit janë shkruar disa libri,siç është libri i Harvey Sarner me tit-ull „Rescue in Albania: One hundredpercent of Jews in Albania rescuedfrom Holocaust“ (California, 1997).Një libër tjetër është i Johanna Neu-mann, me titull „Via Albania“ nëgjuhën angleze, në gjermanisht është enjohur me këtë titull „Umweg über Al-banien“, në të cilin përshkruhet udhë-timi dhe qëndrimi i saj në Shqipëri, ngaHamburgu i Gjermanisë. Poashtu janëshumë të vlefshme publikimet e Sha-ban Sinanit që bëri në mediat shqit-pare. Sipas dokumentëve që gjinden nëarkivin qëndror në Tiranë, asnjë hebrenuk i është dorëzuar naziztëve dhe nukështë dërgur në kampe të perqëndrimit.Pra, strehimi i tyre në Shqipëri ishtevend shumë i sigurt, sidomso deri më1944.

Samuilo Mandil ishte hebrenga Beogradi dhe kishte ikur gjatëluftës së dytë botërore në Shqipëri kuedhe kishte shpëtuar. Është njëri ndërautorët e parë që kishte shkuar përtemën e shpëtimit të hebrenjëve nëShqipëri gjatë luftës së dytë botërore.Ai publikoi artikulin „Izraelitet nëShqipni: para okupacionit, gjatë oku-pacionit dhe mbas çlirimit bga akupa-tori“ në gazetën e atëhershme tëTiranës „Bashkimi“ (më 20. II. 1945)Ai kishte ikur më 1992 nga Beogradinë Berat, ku ishte strehuar. Punimi i tijështë i pari që trajtoi këtë temë nëgjunën shqipe dhe në përgjithësi. Nëhistoriografinë shqiptare është an-shkaluar ky shkrim tërësisht, nuk dipse? Madil përmend një rast shumë in-tesant se më 1942 janë arrestuar 53 he-brenjë në Mitrovicë (Kosovë) dhe janëdorëzuar naziztëve. Sipas tij, këtë punëe bënë disa renegatët shqitparë. Aishkruan kështu: “në atë kohë, nëKosovë, nuk e kishin pushtetin në dorëas Shqiptarët dhe as Serbët vertetë, pordisa renegatë të popullit shqipar, tëdejun dhe të helmosur nga propagandagjermane, kollona e pestë e regjimit fa-sisht. Kështu mund të kuptohet edhefakti që në marsin e vj. 1942, au-toritetet fashiste të Prishtinës dorëzuan53 Izraelitë (burra, gra e fëmijë) au-toriteteve gjermane të Mitrovicës“

SHPËTIMI I HEBRENJËVENË SHQIPËRI DHE KOSOVË

Forum faqe 17

Mandil flet poashtu për hebrenjët tjerëtë Jugosllavisë që kishin kërkuar stre-him në Shqipëri, sidomos në Kavajë,Shijak, Lushnje e Fier. Hebrenjët nëShüqipëri ishin të sigurt deri më 1943,pra deri më ardhjen e gjermanëve nëShqipëri. Prej 1943 nuk ishin më tësigurt, apo më mirë të themi u shpërn-danë nëpër fshatra të ndryshme tëShqipërisë për të kërkuar strehim,sepse në vende apo qytete naziztëtbënin kontrolla të ndryshme kurkërkonin të strehuarit, e jo më që ishinnëpër vende të caktuar refugjatësh kuishin deri më 100 persona me njështëpi, që në atë kohë quheshin „shtëpiemigrantësh“, që ishin azilkërkues.Fshatarët e Shqipërisë ndanë edhe kaf-shatën e fundit të bukës së vet për tëshpëtuar jetën e ndonjë hebreu nganaziztët. Ky akt nuk ndodhi nëpërEvropë, përposë në Shqipëri. Filmishqiptaro-gjerman i rexhisorit GjergjXhuvanit “I dashur armik” (gjerman-isht: „Mein Freund der Feind“) i vitit2003 prezenton poashtu jetën e përdit-shme të hebrenjëve në Shqipëri gjatëluftës së II. botërore ku shqiptarët mezemërgjërsi i pritën hebrenjë nëShqipëri.

Është edhe një gjë shumë it-neresante që S. Mandil në shkrimin etij për hebrenjët në Shqipëri që shkruanse 5 hebre ishin vra në luftë kundërgjermanëve, pra që iu kishinbashkangjitur partizanëve tëShqipërisë. Ata ishin: JakovAvramovic, Jusef Konforti, JusefBivas, Zhak Ruben und David Koen.Mandil nuk cek vendin se ku dhe siishin vra këta 5 hebre. Për këta 5 hebre,poashtu nuk është shkuar në mediatapo shkrimet shqiptare dhe më gjërë,përveç këtij shkrimi të Mandil që ështëlënë në.

Është interesant fakti seShqipëria, pas përfundimit të Luftës sëDytë Botërore kishte më shumë he-brenj, sesa në fillimin e saj. Hebrenjtëqë kishin kërkuar strehim në Shqipëriiu drejtuan edhe Papës Piut XII për,saqë në atë kohë, sipas mundësivekishte ndikuar pozitivisht më shumë senë shumë vende të ndryshme tëEvropës.Sipas disa autorëve që thojnë së nëgrup prej 400 hebrenjësh ngaDubrovniku i Kroacisë ishin dërguarnë kampin famëkeq të Auschwitz, pornë fakt këta 400 hebre ishin strehuar nëShqipëri kështu që kishin shpëtuarjetën e vet.

NË KOSOVË GJENDJA ISHTEPAK MË NDRYSHE SË NË

SHQIPËRI

Në trojet e Kosovës së sotme hebrenjëtishin qysh më 1442 në Novobrdë afërPrishtinës; gjashtë vite më vonë janë tëcekuar 6 familje hebrenje, më 1737ishin në Gjakovë 600 hebre, në Pr-ishtinë rreth 350 hebre kishin jetuar kuedhe përmendet një bashkësi hebrenje.Duhet cekur faktin se bashkësitë he-braike në Kosovë ishin më shumë tëlidhur me popullatën serbe sesashqiptare dhe këto bashkësi, jo vetëmnë Prishtinë por edhe në Prizren apogjetiu në Kosovë.

Mes viteve 1909 dhe 1912dëshironin hebrenjët e Kosovës të sh-përnguleshin në Serbi për shkak tëluftrave sepse e ndien vetën të pasigurtnë këto troje. Kryerabini nga BeogradiIsaj Alkalaj udhëtoi për në Kosovë përtë biseduar me hebrenjët e atyshëm dhepër ti bindur që të mos të shpërngulenduke i bindur se perandoria osmane në

Ballkan është duke „perënduar“.Sikur në shumë vende europiane vitevetë 30, poashtu edhe në jugoslavi ishteaprovuar i ashtuquajtur „ligji rasor“ qënë fakt kishte të bëjë me hebrenjët dheme romët në këtë teritor. KryerabiniAlkalaj duhet që të lëshonte parala-mentin në Beograd më 1938. lufta IIbotërore shpërtheu gati në të gjithavendet evropiane, poashtu edhe nëKosovë. Kosova u nda në tri pjesë tëokupuara. Italianët kishin Prishtinën,Prizrenin, Pejën, Gjakovën dhe disavende të tjera. Mitrovica, Trepça e Po-dujeva ishte nën okupimin gjerman,kurse Gjilani, Vitia dhe Kaçanikuishin nën okupimn bullgar. Pas kapit-ullimit të Italisë më 8. 9. 1943 këtovende u okupuan nga gjermanët. Ështënjë fakt shumë i vërtetë se popullishqiptar në Kosovë priti okupatoringjerman sikur „çlirimatar“

Hebrenjët që më parë kishinjetuar në Kosovë ishin shpërnguluar nëShqipëri duke parë rrezikun e vet.Kurse kishte hebre që kishin ardhurnga vendet e ndryshme duke kërkuarstrehim në territorin e Kosovës. Ata qëkishin mundësi të merrnin dokumentefalso për të ikur në Shqipëri, kishin sig-uruar jetën e vet, kurse ata që nukkishin siguruar dokumente falso mundtë dorzoheshin në duar të gjermanëve.Hebrenjët që kishin ardhur në Kosovëishin nga shumë vende të ndryshmë tëvendeve fqinje, por sidomos nga Ser-bia, Bosna e Kroacia por sidomos ngaBeogradi. Drejtorja e arkivit historik tëBeogradit dhe historianja nga BeogradiDr. Branka Prpa potencon se paraluftës së dytë botërore në Beogradkishin jetuar 12500 hebre, kurse pasluftës ishin vetëm 1500. Shumica prejtyre kanë pesuar në ndonjë kamp tëperqëndrimit apoedhe kishte prejtyre që kishinkërkuar strehim nëShqipëri, përmesKosovës kurseështë i njohur edhekampi i perqën-drimit në Saimistedhe ne Bajnica nëSerbi që ishin vrarëdiku rreth 100000persona, pra hebre,romë, sinti etj.

Një rolshumë të rëndë-sishëm për anti-semitizëm nëterritorin e Serbisëdhe të Kosovës lu-ante edhe organi-zata „Zbor“ që ishtekrijuar nga Dimitrije Lubotic më 1925Veçmas nën gjeneralin Milan Nedicpopullata hebreje gjatë luftës së IIbotërore kishte vështirësi të mëdha.Poashtu edhe nga regjimi ustash-kroatëpopullata hebrenje nuk njohej nëKroaci e sigurit dhe ëshë i njohurkampi i perqëndrimit Jasenovac, dheqë njifet sikur „Auschwitz i Balkanit“– ku janë të vrarë shumë hebre. Nëkëtë kohë vetëm Shqipëria ishte e sig-urt për henjë. Për këtë arsye shumëhebre tentuan që të depërtojnë nga Ser-bia, Bosna e Kroacia në territorin eShqipërisë dhe nëpërmjet Kosovës. Përfat të këq, në Kosovë nuk u pritën edheaq mirë hebrënjët.

Duhet cekur se një rrol tërëndësishëm luante SS Waffen Di-vizion Hanxhar që ishte krijuar nëBosnje më 1943 edhe për situatën e he-brenjëve në Kosovë. Në këtë divisionkishte edhe sjimë pjesëmarrës shqip-tarë nga Kosova, Maqedonia, Mali i Zi

dhe Serbia jugore. Për krijimin e di-vizionit “Hanxhar” kishte ndikuar jopak myftiu i Jerusalemit Haxhi Mo-hammed Amin al-Husseini, që dëshi-ronte të krijonte linjen,Shqipëri-Kosovë-Bosnje. Ai kishtevizituar më 1941 edhe Shqpërinë, kuprej aty kishte bërë edhe një takim meAdolf Hitler më 24 nëntor 1941. Pasi që Kryemyftiu i Jeruzalemitkishte kontakte të mira me disa shqip-tarë nga Kosova, Maqedonia dheShqipëria, ishte i mendimit se duhetkrijuar një divizion i vetëm shqiptar nëKosovë. Adolf Hitler kishte dhënë lejeHeinrich Himmler (me udhëzimet ekryemyftiut të Jerusalemit) për kri-jimin e një divizioni nazizt shqiptar në

Kosovë në shkurt të vitit 1944. Nëmars të vitit 1944 kishte vendosurHeinrich Himmler në bashkpunim mekryemyftiut e Jerusalemit Haxhi Mo-hammed Amin al-Husseini që të kri-jonte devizion “shqiptar”. Ky divizionkrijohet më 17 prill, konkretisht më 1maj në rajonin e Kosovës dhe Maqe-donisë. Ky divizion kishte marrë emrine heroit kombëtar Skënderbeu dhe zyr-tarisht quhej „Waffen Division SSSkanderbeg".

Divizioni „Skëndërbue“ishte përbër vetëm prej shqiptarëve ngaterritori i Kosvoës dhe i Maqedonisëqë ishte themeluar më 1944. Duhetcekur se shumica e personave që kishinvepruar në këtë division, më parë ishinnë devizionin Waffen SS Hanxhar tëBosnjës dhe të Kroacisë, kurse më1944 ishte kriajuar divisioni vetëm meshqiptarë. Njëri nga protagonistët ekëtij divizioni ishin Debri Peja(ni) dhe

Xhafer Deva. Bedri Pejani dhe XhaferDeva ishin antisemitë të njohur të asajkohe. Divisioni „Skënderbeu” kishtetubuar rreth vete 6491 vullnetarëshqiptar dhë që kishte për detyrë tëluftonin në krah me gjermanët e kjodmth edhe të dorzonin hebre gjer-manëve. Vetëm një një kohë shumë tëshkurtër divisioni „Skënderbeu” kishtetunbuar në Prishtinë und Gjakovë 400hebre prej nga u dërguan në kampin epërqendrimit në Gjermani, në Bergen-Belsen afër Hannover-it.ku edhevdiqën. Sa i përket numrit të personaveka disa mendice. Sipas DzeletovicIvanov ka të bëjë me 400 hebre kursesipas Noel Malcolm ka të bëjë me 281hebre që janë dorëzuar në duart e naz-

iztëve gjerman ngaana e SS Waffendivisionit Skënder-beu. Nga ky di-vizion ne Shkupështë krijaur njëkamp ku hebrenjëtmbaheshin përko-hesisht para se tëdërgoheshin nëMauthausen tëAustrisë së sotme.Ky divizionushtroi dhunë edhekundër romëve esintëve. Autorëtkosovarë në kohëne sotme nuk prano-jnë assesi se kishtehebre që janëdorëzuar në duart egjermanëve nga

ana e shqiptarëve.Është absurde dhe pa nevojë kjo qëndodh në mediat kosovare, por faktettregojnë ndryshe. Në shkrimet e tyrepretendojnë edhe sot pa nevojë të„fshehin“ dorëzimin e hebrenjëve nëduart e gjermanëve nga ana shqiptaredhe përherë „hedhin gurin“ serbëve përkëtë punë se „ata e bënë“ e jo shqip-tarët. Nuk duhet harruar edhe publikime Samuilo Mandil që dëshmon se nëMitrovicë shqiptarët dorëzuan 53hebre autoriteteve germane. Dorëzimine bënë shqiptarët sipas tij.

Nuk duhet harruar edhe njëse autorittetet lokale shqiptare në Pr-ishtinë siguruan dokumente falso përhebrenjët që kishin ardhur në Kosovëpër të ikur në Shqipëri dhe duhetveçuar rastin e sekretarit të bashkisësë Prishtinës Prenk Uli që hebrenjëve usiguronte pasaporta apo dokumenteudhëtimi falso vetëm e vetëm tëkalonin në Shqipëri për të siguruar

jetën e vet. Isuf Qolja që tashmë është95 vjeçar tregon se si kishte fshehur tëikurit prej Kosove familjen e JakovAsherit në Berat. Po të ishin ndier he-brenjët er Kosovës të sigurt, sikurishtnuk do të iknin apo tentonin të ikninnga Kosova në Shqipëri. Kishte edheraste kur ishin strehuar në Kosovë,sikur rasti i familjes në rajon tëDeçanit që shkruajnë autorët kosovarë.Kryeministri i atëhershëm shqitarMustafa Merlika Kruja që ishtë nëshërbim të italianvë, në raport me he-brenjët kishte luajtur një rrol shumëpozitiv, në përjashtim të politikës së tijdiskutabile. Për shtëpimin e hebren-jëve nga Kosova ishte poashtu krah idjathtë edhe segretari i Mustafa KrujësEngëll Engjëll Çoba e në PrishtinëPrenk Uli. Kështu që me organizmin etyre arritën që me autobusa të firmësnga Tirana me emrin S.A.T.A ti sh-përngulin hebrenjët e Kosovës nëShqipërti për tu siguruar jetën, pasi qëkryeministri Kruja kishte parë rrezikune persekutimit të hebrenjëve. Disa prejtyre kanë mundur të shkonin nëShqipëri, sikur më 1942 rreth 100 per-sona shkuan në Berat e 80 të tjerë nëPrezë. Në korrik të të njëjtit vit poashturreth 100 persona që ishin në “burgun”e Prishtinës arritën të shkonin Shqipëri.Francesco Jacomoni di San Savino nwlibrin e tij “la Politiea dell'Italia in Al-bania” shkaruan kwshtu:“Një demostrim nga ana e MustafaKrujes i asaj qe ishte – burrnia e tij –dmth, aftësia për t`i përballuar situatësme guxim si edhe zemërgjërsi e patapak kohë mbasi ai kishte marrë për-sipër Kryesinë e Këshillit Ministror.Ishte paraqitur tek ai konsull i përgjit-shëm i Gjermanisë dhe i kishte paraqi-tur një notë verbale me të cilën qeverianaziszte kërkonte dorëzimin e mbi tre-qind hebrenjëve që, refugjatë nga Ju-goslavia, kishin gjëtur strehim nëShqipëri. Komanda ushtarake gjer-mane e Beogradit kishte dhënë njof-time të sakta lidhur me emrat si edhevendet se ku iishin strehuar ata nëKosovën Shqiptare. Mustafa Krujaerdhe të më merrte lejen t`i linim të pa-trozuar në Shqipëri. Në Shqipëri nëfakt nuk kishte asnjë këmbë ushtarigjermane që të mund t`i identifikonin.Megjithatë ramë n`ujdi që refugjatëthebrej të transferoheshin menjëherë nëzonën e Gjirokastrës e cila kufizohejme zonën greke, të okupuar nga trupatitaliane. Ata do të pajiseshin me pas-aporta shqitpare me emër falso dhe potë paraqitej nevoja, do të ndihmo-heshin edhe materialisht. Këto masa do

forum faqe 18

t`i lejonin Musta Krujës t`i përgjigjejmbas disa ditëve konzullit tëpërgjithshëm të Gjermanisë se ti tëgjitha hetimet e kryera në Kosovë lid-hur me listat emërore kishin rezultuarnegative. Roma nuk u njoftua zyrtar-isht lidhur me këto zhvillime, por pri-vatisht u informua drrejtori ipërgjithshëm i çështjeve rezervate,ministri fuqiplotë Vidau. Ai ishte njerime zemër të gjërë dhe nëpërmejt tijmundësum nëpërmjet përfaqësive tonajashtë shtetit, t`i pajisim bebrenjtë gjer-manë, bohemë, polakë, ungarezë dherumunë me pasaporta shqitpare. Atyreu krijohej mundësia t`u shmangeshinpersekutimeve raciale duke i u drejtuarShqipëris“

PAS LUFTËS SË DYTËBOTËRORE

Pas përfundimit të luftës së dytëbotërore ishin kthyer hebrenjët që ishinstrehuar në Shqipëri në ato vende prejnga kishin ardhur. Por shumica e tyreprap muarrën rrugën e pakthimt për nëAmerikë. Pas përfundimit të luftës,edhe disa hebre që ishin me shekuj nëShqipëri, lëshuan Shqipërinë. AutorjaIrene Grunbaum ka shkruar një libërmë titull „Escape through the Balkans“(“Arratisje përmes Ballkanit”), qëgëzoi mbrojtjen shqiptare gjatë luftës,shkruan: “Lamtumirë Shqipëri. Ti mëdhe kaq shumë mikpritje, mbrojtje,miq dhe aventurë. LamtumirëShqipëri. Një ditë do t’i tregoj botës satë guximshëm, të pa frikë, të fortë ebesnikë janë bijtë e tu; se si vdekja edjalli nuk mund t’i frikësojë ata. Po tëjetë e nevojshme unë do të tregoj se simbrojtën ata një refugjate e nuk lejuanqë ajo të dëmtohej, edhe në se një gjëe tillë do të thoshte humbje e jetës sëtyre. Dyert e vendit tënd të vogëlmbetën të hapura, Shqipëri. Autoritetete tua mbyllën sytë, kur qe e domos-doshme për t’i dhënë njerëzve të varfëre të persekutuar edhe një mundësi përt’i mbijetuar më të tmerrshmes së tëgjitha luftërave. Shqipëri, ne ja dolëmtë mbijetojmë ndaj rrethimit për hir tëhumanizmit tënd. Të falënderojmë ty.” Ngjashëm shprehet edhe Johanna Neu-mann në “The Washington JewishWeek” (7-8/1999):“Shqiptarët, qoftë muslimanë qoftëkristianë, janë njerëzit më mikëpritës,bujarë dhe të ëmbël. Duhet të thuhetme zë se shpëtimi i hebrenjëve ngashqiptarët nuk ishte një akt vetëm imikëpritjes së tyre tradicionale, por aiishte një akt puro i guximit personal.Shqiptarë, thjeshtë, panë të nevojshmet’u ndihmonin atyre që qenë në nevojëdhe vendosën këtë ndihmë përmbi sig-urinë individuale dhe të familjeve tëtyre. Njeriu nuk nevojit shumë pos tëshkojë në memorialin Yad Vashem nëJerusalem dhe të shohë listen e emravetë shqiptarëve, të cilët janë nderuar memirënjohjen Të Drejtit në Mesin eKombeve. Duke konsideruar faktin sepopullsia e Shqipërisë në vitet e Luftëssë Dytë Botërore nuk ishte më shumëse një million, numri i emrave në lis-ten e të nderuarve në Yad Vashem ështëi lartë në menyrë disproporcionale.”

HEBRENJËT E SHQIPËRISË PASKOHËS SË KOMUNIZMIT DHEGJENDJA TASH

Më 1950 në Shqipëru duhet të kishinjetuar edhe 200 hebre. Pas rënjës sësistemit diktatorial komunist në

SHqipëri, qeveria eIzraelit ndihmoi që he-brënjët nga Shqipëria timerr në Izrael. Disashkuan në Izrael dhedisa shkuan nëAmerikë. Pra më 1990dhe 1991 shkuan 350hebre nga Shqipëria nëIzrael, kurse 37 shkaunnë Amerikë dhe sipasdisa informatavejozyrtare, duket se 32kishin mbetur nëShqipëri, njëri prej tyreeshte edhe përkthyesiRobert Shvarc. Sipasdisa informatavejozyrtare, ka disa hebre(numri mund të jetë mëshumë se 100) të cilëtpas viteve 2005 që sëpaku një herë në vitprap vizitojnëShqipërinë dhe e trajtojnë atë si atëdhetë vetin. Në Vlorë është ngritur edhenjë pllakë përkujtimore dhe ështëpagëzuar „rruga e hebrenjëve“.

Bibliografia

(Bibliografia është e paplotësuar dhenuk janë të shënuar shkrimet e encik-lopedive dhe leksikoneve apofjalorëve)

Aida Cama: In Albanien kennt mannicht einmal das Wort Antisemitismus,Radio Deutsche Welle 30.7.2004, auchim: http://www.dw-world.de/dw/arti-cle/0,,1281304,00.htmlAida Cama: Shpëtim në Shqipëri - Jo-hanna Jutta Neumann mbijetoiHolokaustin, intervistë (e pabotuar,2004, 5 faqe).Albert Ramaj: Die Rettung der Judenin Albanien, in: G2W – Zürich (Öku-menisches Forum für Religion undGesellschaft in Ost und West) 2/2007,35, fq. 17-19.Albert Ramaj: Dienst an der Men-schlichkeit: Die Rettung der Juden inAlbanien und Kosovo, in:http://www.hagalil.com/archiv/2006/06/ramaj.htmAlbert Ramaj: Hebrenjtë në Kosovë,një histori pak më ndryshe, in: KohaDitore, 27. 5. 2006, fq. 22 dhe www.al-banisches-institut.chAlbert Ramaj: Juden im Kosovo in den40er Jahren: in: G2W – Zürich 2/200735, fq. 20-21.Albert Ramaj: Jüdischer Albanologe.Norbert Jokl, in: , G2W – Zürich2/2007 35. fq. 24-25.Albert Ramaj: Vdiq prof. dr. GeorgRenatus Solta, balkanolog e albanologi shquar nga Vjena (18.03. 1915-02.05.2005) in: www.albanisches-in-stitut.chAnna Kohen: Remembering Albania’sProtection of the Jews during the Holo-caust. May 2, 1997. Frosina Informa-tion Network: An Albanian Immigrant& Cultural Resource. Boston, MA.Apostel Kotani, Hebrenjtë në Shqipërigjatë shekujve, Tiranë 1996.Artan Puto: Disa plane për emigrimine çifutëve në Shqipëri, in: Përpjekja nr.03 /1995, Fq. 102-107.Arthur Liolin, Of Albanians and Jewsin: lllyria, New York, Februar 1995.Asher Hananel - Ely Eshkenazi, Evre-jski izvori za obshçestveno-ikonomiçeskoto razvitie na Balkanitezemi prez XVII vek, Tom II, Sofje,

1960.Bejtullah Destani:Ethnic minorities inthe Balkan States 1860-1971 (Volume6). London 2003.Bernd Fischer: The Jews of Albaniaduring the Zogist and Second WorldWar Period. In. www.albanisches-in-stitut.chBogumil Hrabak: Jevreji u Albaniji odkraja XVII do kraja XVII Veka. in:Jevrejski Zbornik. Beograd, 1/1971.Carl Savich: Kosovo and the Holo-caust: Falsifying History: in www.ser-bianna.com/columns/savich/060.shtmlCarlo Tagliavini: Nachruf auf NorbertJokl; in: Indogermanisches Jahrbuch,28/1949.Christine von Kohl, Albanien,München 2003.David P Gushes: Why They Helpedthe Jews, in: Christianity Today, 24,10. 1944, fq. 33-35.Ernest Koliqi: Ernest: Tue besedue meProf. Joklin. In: Shêjzat (Le Pleiadi) 1-4, 1972. Farrel Patrick: Hebrejtë në Shqiperi,in: Jeta shqiptare (Albanian Life) 1990. Ferit Duka: Hebrenjtë në shqipëri.bashkësitë e Vlorës dhe të Beratit(shek. XVI-XVIII), in Studime his-torike, nr. 3-4 2002 fq. 7-28.Francesco Jacomoni di San Savino: LaPolitiea dell'Italia in Albania. Bologna1965.Gerd Simon: Tödlicher Bücherwahn.Der letzte Wiener Universitätsrektorim 3. Reich und der Tod seines Kolle-gen Norbert Jokl, in: www.albanis-ches-institut.chGerd Stricker: Warum erst jetztLobeshymnen?, in: G2W – Zürich2/2007 35. fq. 22-23.Grunbaum, Irene. Escape Through TheBalkans. (The Autobiography of IreneGrunbaum) Lincoln: University ofNebraska Press, 1996.Harriet Freidenreich Pass: The Jews ofYugoslavia: A Quest for Community.Philadelphia: The Jewish PublicationSociety of America, 1979.Harvey Samer: The Jews of Albania,Brunswick Press 1992. Harvey Sarner: The Jews of Albania.Cathedral City, CA: Brunswick Press,1992, shqip: Shpëtimi në Shqipëri. Njëqint përqint e hebrejve në Shqipëri tëshpëtuar nga holokausti. (Përktheu ngaanglishtja Mal Berisha). Tirane 1998.Harvey Sarner: Rescue in Albania:OneHundred Percent of Jews in AlbaniaRescued From Holocaust. CathedralCity/CA: Brunswick, 1997. Ivanov Dzeletovic: Jevreji Kosova iMetohije. Beograd 1988.Izer Maksuti: Norbert Jokl - Figurë eshquar e albanologjisë, in:

www.lobi.com.mk.Jack Goldfarb: “Albanian Album:Courage and Compassion in the Holo-caust.” New Jersey Jewish News 8 April 1999.Johanna J Neumann. “Righteous Alba-nians.” The Washington Jewish Week.July/August 1999.Johanna Jutta Neumann: Umweg uberAlbanien, Bochum 2003Jorg Bremer, Die Heimkehr der alban-ischen Juden nach Israel. in: FAZ,8.51991,106, f. 5.Karl-Josef Sschukalla: Nationale Min-derheiten in Albanien. In: Albanien.Gottingen 1993. fq. 514-516.Klaus-Michael Mallmann, MartinCüppers: Halbmond und Hakenkreuz.Das Dritte Reich, die Araber undPalästina, Darmstadt 2006.Kurt-Gert Klietmann: Die Waffen –SS. Eine Dokumentation. Osnabrück1965.Lasgush Poradeci: Qeveria eshqipërisë të shpëtojë Jokl-in nga anti-semitizmi nazist in: www.albanisches-institut.ch.Laurent Latrouve & Gordana Kostic:La division Skanderbeg. Histoire desWaffen-SS albanais des originesidéologiques aux débuts de la guerrefroide. Paris 2004Leo Freundlcih: Albaniens Golgatha.Anklageakten gegen die Vernichter desAlbanervolkes. Verlag der Buch- undKunstdrukerei Josef Roller & Co,Vjenë 1913.Max Brym: Die Juden in Kosova undAlbanien, in: www.kosova-aktuell.de/geschichte/geschichte_pay/as_kosovoalbanien.htmMax Brym: Die jüdischen Gemeindenin Vlora und Delvine: Rettung in Al-banien, in: www.juden-in-europa.de/balkan/albanien.htmMichael Schmidt-Neke: “ Albanien-ein sicherer Zufluchtsort?” in: Solidar-itat und Hilfe für Juden wahrend derNS-Zeit. (Reihe Solidarität und Hilfe;Bd.3). Ed. Wolfgang Benz and JulianeWetzek: Berlin, Metropol, 1999. 247-70.Michael Schmidt-Neke: Klio alsFlakhelferin – Die albanische SS alsletzter Trumpf im serbischen Propa-gandakrieg. in: Albanischen Hefte2/2006 Bochum undh t t p : / / w w w . k o s o v a -aktuell.de/cms/index.php?option=com_content&task=view&id=295&Itemid=38Murteza Studenica: "Shqiptaret dheHebrenjt", Prishtinw 2000New York Times, Joyful Jews from"Another Planet" called Albania, 11pril 1991.

Noel Malcolm: Kosovo – a short his-tory. London 1998. Shqip: Kosova.Një histori e shkurtër, 2001 Tiranë-Pr-ishtinë 2001.N.N. Albanians of all faiths stand in insolidarity with persecuted Jewish mi-nority, Albanian Catholic Bulletin,vol. X. 1998, fq. 108-109.Paul Tedeschini: Myftiu që krijoi Di-vizionin “SS” shqiptar “Skenderbeu”!,in: www.shkoder.net/fjala/2007/tedes-chini.htmPetrit Kotrri: Norbert Jokl und seineStudien zur albanischen Sprache,Innsbruck 1996Rae Dalven: Jews of Ioaninna, Cad-mus Press, PA. 1990. Robert Elsie: Handbuch zur albanis-chen Volkskultur, Wiesbaden 2002.S .J. Shaw: The Jews of the OttomanEmpire and the Turkish Republic,New York University Press, NewYork, 1991.Samuilo Mandil: „Izraelitët nëShqipni in: Bashkimi më 20. II. 1945.Shaban Sinani: „Die Diplomatie desköniglichen Albaniens und die Rettungder Juden“ in: www.albanisches-insti-tut.chShaban Sinani: Si u strehuan hebrenjtënë Shqipëri gjatë Holokaustit, in:Gazeta Shqiptare, 26 & 27 janar 2004.dhe www.albanisches-institut.chStanford J Shaw: The Jews of the Ot-toman Empire and the Turkish Repub-lic, NYU Press, NY. 1991. Stephen Schwartz Sarajevo Rose: ABalkan Jewish Notebook. London2005.Stephen Schwartz: Some Notes AboutAlbanian Jews, in: Albanian CatholicBulletin vol. XII 1991, fq, 111-114. Stephen Schwartz: “Jews in the Alban-ian Lands.” Illyria (1171). 21-23 June1999. Stephen Schwartz: A Note on 17thCentury Albanian Jewry, in: AlbanianCatholic Bulletin (Boletini katolikschqitpar), (1994) vol. XV, fq. 154-156. The Stockholm International Forum onthe Holocaust. The Albanian Delega-tion. Statement, Stockholm, 26-28 Jan-uary, 2000.Tôviyyā Friedman (ed): ham- Mākônle-Dôqûmentasyā be-Yiśrā'ēl le-Hēqerhap-Peʿûllôt hap-Pôšeʿîm han-Nāsîm<Hêfā> - SS-Oberführer Fitzhum,Polizei-Präsident in Wien 1938 - 1940,der das Vermögen der Juden Österre-ichs an seine illegalen SS-Leuteverteilte in Albanien war er 1942 - 44Beauftragter des SS-Reichsführers alsSS-Gruppenführer ; eine dokumen-tarische Sammlung von SS-Doku-menten Institute of Documentation inIsrael, Haifa, 1995.Uk Lushi: Shpëtimi i 100 për qind tëhebrenjëve në Shqipëri gjatëholokaustit (poashtu edhe në gjuhënangleze) Rescue of 100% of the Jewsin Albania During the Holocaust(shkrim i pabotuar ka 9 faqe), pjeser-isht i botuar te Koha më 2-4 nëntor2003.Valentina Saraçini:Albanian and He-brews: the darker the night, the soonercomes the dawn!, in: AlbanianCatholic Bulletin, vol XII, 19992 fq.107 -110. Yvon Mechthild: Das Schicksal desAlbanologen Norbert Jokl und seinerBibliothek, Wien 2004. (auch inwww.albanisches-institut.ch).Zylyftar Plaku, "Hebrejtë nga Kosova2 vjet në shtëpinë time, Isuf Qolja", in:Gazeta Shqiptare, 12.III. 2004.

NGA AKIL KOCI

LETËR E HAPUR

Dikur, në kohë shumë më tëvështira, kemi kremtuar nëmënyrë dinjitoze përvjetorët e

krijuesve tanë, ndërsa tani, që kemi dyshtete shqiptare, sikur harrohen krijue-sit tanë të shquar. Mos vallëfilozofia e heshtjes e pushtetarëve tanë,që interesohen për kulturën atëherë kuriu intereson, duhet të pranohet si ligj ipashkruar? Nëse e pranojmë këtë,“kalohen” (me dashje a pa dashje) nëharesë kremtimet e krijuesve tanë, qof-shin ata të letërsisë, muzikës, shkencësdhe lë-mive të tjera. Pse harrohen kri-juesit e shquar?

Unë, me këtë rast, nuk do ta ek-sploroj në thellësi këtë problem, mbasiedhe ndoshta nuk jam kompetent, pordo të ceki vetëm një shembull konkret.Vjet kremtuam 100 vjetorin e Bardittonë muzikor kosovar, krijuesit të in-stitucioneve muzikore, edukatorit tëkuadrove muzikore dhe kompozitoritonë të shquar Lorenc Antoni. Më vjenkeq ta them, por e vërteta është se përkëtë eveniment nuk u kujtua asnjë in-stitucion që të mundësonte organiz-imin në Prishtinë të një kremtim

dinjitoz, përveç një takimi para njëgrupi studentësh, ku ligjëroi ProfesorEngjëll Berisha dhe Filarmoniaekzekutoi dy vepra të L. Antonit tëmadh. Ku ishte Ministria e Kulturës eKosovës?

Ku ishte Qeveria e pse nukju propozuar Kryetarit të Kosovës përta dekoruar këtë figurë madhore tëmuzikës sonë, makar post mortum? Pokremtohen përvjetorë të shumtë të per-sonave me më pak merita; po kujtohenperms simpoziumeve personalitete qëas për së afërmi nuk janë të nivelit tëLorenc Antonit…

Po dekorohen shumë figuraminore e Lorenc Antoni nuk e pati atëfat as post mortum! Ai do ta meritontekëtë nder edhe sikur të kishte vetëmnjërën prej meritave të shumta që ka:si themeluesi I pare i shkollës parë tëultë muzikore (1948) dhe atë tëmesme(1953).

Mos të harrojmë se shkollae muzikës mban emrin e tij! Kemishumë institucione në Kosovën shtetqë pak interesohen për këto “kujdesetë vogla”. Ata edhe “nuk kushtojnëshumë”, por i bëjnë nder kombit. Jarrisin lavdinë dhe edukojnë breza të rij

me shembuj të ndritur. Por për këtë duhet kulturë,

por ndoshta më shumë dashuri. Nësenuk do të kishim Lorenc Antonin, me

siguri do të kishin kaluar shumë vitederisa dikush të ishte kujtuar për ta

marrë iniciativën për të themeluarshkollën e parë muzikore.

Tani që Kosova është shtet ipavarur, si duket, fatkeqësisht, ka ende

individë qëkanë nëdorë tëvendos inpër këto,por qëmjerisht, siduket, përta këtoveprimtarijanë cikër-rima… Aështë emundur qëata endenuk janë tëv e t ë d i -jshëm përrëndësinëe tyre?Mirë ata,por pseh e s h tShoqata e

kompozitorëve ku Antoni ishte ndërthemeluesit e parë?

Të vjen e natyrshme pyetjadhe njëkohësisht çudia për Ministrinëe Kulturës dhe vetë Qeverinë pse nuk evlerësojnë si duhet këte problem. Nenuk jemi një komb aq i madh që tëkemi luksin të lëmë “në hije” figurattona më përfaqësuese! Sivjet kemi trejubile të tre kompozitorëve: të të nd-jerit Esat Rizvanollit, Fahri Beqirit dhe(kërkoj falje për “mungesën” emodestisë), të autorit të këtyre rresh-tave që kremton 75 vjetorin e lindjesdhe 50 vjetorin e krijimtarisë.

Deri më tani askush nuk kamarrë iniciativë për t’i kremtuar këtopërvjetorë(!)

Mos të presim vetëm nga lart, sepse“të mëdhenjtë” nganjëherë kanë edhepunë vërtetë të mëdha. Shkolla emuzikës, Fakulteti I Arteve, Filarmo-nia duhet ta thonë fjalën e tyre, qoftëedhe dukenxitur “ata më lart”. Heshtjaështë pranim për këtë padrejtësi, qënuk na nderon si komb, si shtet i ri…Kjo gjë veç lë shije të keqe ndër per-sona që i janë dedikuar me përkushtimkombit në fushën e vet, duke e për-faqësuar denjësisht edhe jashtë vendit.

Unë, në këto pak rreshta, e shprehamendimin tim dhe dëshiroj qëbashkëkombësit e miqtë e kolegët e mita mirëkuptojnë këtë “shfrim” të sin-qertë. Kontrapunkti që unë drejtoj dotë jetë i hapur për çdo mendim, për se-cilin. Fola, sepse do të më brentendërgjegjja nëse nuk do t’i kishathënë këto që shtrova më sipër.

Pse askush nuk interesohetpër Jubiletë e krijuesve tanë?

kulture faqe 19

NGA HAJRI MANDRI

Naim Berisha, shkrimtar me njëpërvojë të gjatë krijuese delpara lexuesit me romanin e ri

“Bjeshkët e Dashurisë”. Audiencapritëse në prozën e gjatë është ende epapërmbushur në paraqitjen e bukuriveestetike që po përjeton shoqëria nëtranzicion dhe transformim të shpejtë.Hapja drejt vlerave të reja që njeriu Isotëm konsumon natyrshëm ka zgjed-hur konturet ekstreme të ndjenjave dhepërjetimeve njerëzore. Kënaqësia es-tetike, stresi I xhelozisë, trishtimi përshkak të urrejtjes përbëjnë harkun vir-tual psikomental të romanit ku lëviznjë ngjarje e thjeshtë tërheqëse nëbjeshkët e dashurisë.

Autori me mjeshtëri fokusonnjë imazh interesant tipik ku karak-teret, plazmohen me natyrën memikroambientin socialestetik me struk-turën e marrëdhënieve njerëzore qëpërshfaqet ndonjëherë spontane dhekrejt e natyrshme dhe ndonjëherë ebeftë dhe e papritur duke krijuarshance për emocione të reja.

Romani është shkruar menjë stil modern ku merita kryesoreështë se ka shmangur letrarizmat dheestetizmat e tepruara dhe pa vlerë.Është meritë e autiorit që e gërryen nëkuntesencën të pak personazheve dheduke I skalitur me mjeshtëri të dukensikur ke jetuar me to ose sikur I ketakuar në jetë cka përbën një test tëfortë për realizimin artistic të njëshkrimtari.

Në roman transmetohetmesazhe të rëndësishme për brezin e riI cili duke jetuar një shoqëri njerëzishttë lirë të aftësohet se cili për t’u vetor-ganizuar në një jetë plot kuptim qëmbështetet në vlera dhe në skrupujmoral. Ngjarjet në roman ndjekin

rrjedhën dhe kompozicioni nuk është Indërlikuar kështu që estetikisht romanitë sjell kënaqësi për një lirshmëri nar-rative si një ligjërim I ëmbël që rrëfennjë mjeshtër I cili kumton me pasionndodhinë.

Problemet që shtron dhezgjidh autori janë probleme aktuale siGresa, Genci, Dyshka apo Nardindeshen shpesh dhe reflektojnë nëmorinë e konflikteve që brejnë sotshoqërinë tonë shqiptare dhe më gjerëpasi ka të bëjë me pranimin e tjetrit nëpërputhje të plotë e harmonike tëkaraktereve që duhen të bashkohen nërastin kur nuk I imponohen njëri tjetritnë bashkëjetesën bashkëshortore. Nëpërballjen dhe sfidat që po kalojmëharmonia sociale përbën një nga prob-lemet më komplekse. Kjo ka të bëjëme mospërputhje të shijeve estetike tëafekteve të brendshme të rezonancësshpirtërore dhe kulturore që duhet parësi një realitet I përballueshëm.

Kjo dukuri zbërthehet nëroman me mjaft finesë. Këtë autori etrajton përmes simbolikës së Gencitdhe Dyshkës. Ata mbartin mesazhin senuk duhet të pritet si tragjik por si njërealitet që ekziston dhe duhet përbal-luar. Drama të tilla njerëzore përshkaqe xhelozie ka ende në shoqërinëtonë pasi vjen nga temepramenti niveliI ulët kulturor estetik dhe filozofikduke shkuar deri në vrasje apo aktedhune e humbje të lirisë së partneritnën dikatin e tjetrit.

Në mjaft simpati për-shkruhen në roman marrëdhënietGenci Gresa që janë normale dhe ud-hërrëfejnë drejt modelit të lumturisë qëkrijojnë marrëdhëniet dashurore në një

cift. Format korruptive pavarësisht sepërshkruhen përciptazi në roman japinmesazhin se cpërfundim ka njeriu pot ëfutet në ato rrugë të paligjshme dhe tëpamoralshme.

Mjaft situata ligjërimore mehumorin servilizmin hipokrizinë krijo-jnë terrenin ku lulëzojnë më së mirikarakteret. Romani mbyllet memesazhin se gjatë kohës mbijetojnëdashuritë që bazohen në virtyte të lartaqë njerëzimi I ka pranuar si vlera tëgjithkohshme.

Estetikisht romani të sjellkënaqësi në konfigurimin e plotë artis-tic si një shëmbëlltyre që na kënaq merrëfimin lirik. Nisur nga përvoja e gjatëkrijuese njohja e thellë e jetës prova etij në disa profesione në fusha tëndryshme të artit dhe mësuesisë I kanëdhënë autorit një surplus pozitiv nëpasqyrimin dhe kofidencialitetin me

materialin artistik saqë të duket sikurai jeton aty I fotografon situatat I ndjenI interpreton I nxit I josh, I frenon praështë vetë autori një pjesëmarrës aktivnë tërë veprën duke e bërë atë kofi-dente dhe të dashur për lexuesin.

Në zhvillimin me poezi tëNaim Berishës “Ç’mi ra vargu gjethittë verës”, I cili është vëllimi poetik Ishtatë I tij vjen me një larmi motiveshku skicon poetikisht çaste si dhe faktemjaft interesante. Bota shqiptare e po-etit shpërfaqet tërësisht në libër nëshumë poezi dhe deklarata të tij nëmënyrë poetike.

Të bie në sy brenga e poetitmbi vargun që bie në mugullimin verortë kredos së tij, kredo e lidhur ngushtëme imazhin e vendlindjes. Shpeshherënë unin e tij poetik autorin e shqetëso-jnë problem filozofike, ku vendos ra-portin midis tij dhe sfondit shoqëror.Një estetizëm interesant alturizmi dhekeqardhje për dashurinë që shpërndandhe asaj që merr :

As në jetë As në ëndërr

Asnjëherë s’iu hyra në hakGjithmonë unë ju desha shumë

Gjithmonë ju më deshët pakThotë poeti në poezinë “njeri panjerëz”. Autori njeh mirë mjeshtërinëe përdorimit të figurshëm me mjetet eshprehjes poetike.

Në mënyrë të veçantë gje-jmë metafora të goditura tek poezitëpër nënën tek varri I nënës puthzanafillën time apo për vitin ’97 sikohë e të këqinjëve apo në pusullën epanisur ku autori lë pezull dashurinë në

largësinë gjeografike. Nga jeta në emigracion drejt

vendeve të indistrualizuara poeti bëhetmë racional e njerëzor në vlerësimin ejetës e cila fillon nga gjërat e vogla siesenca e lumturisë individuale.Kërkime estetike interesante gjejmëedhe kur poeti I kërkon vdekjes që tëmos prekë vjershat e tij, ose amanetetqë I lë atdheut prej ngrice kur I kthenshpinën për në emigrim.

Në disa poezi pavarësisht sevijnë si përshkruese përmbajnë Brendanjë frymë romantizante dhe të ngrohtëveçanërisht kur shkruan për vendlind-jen dhe për njerëzit e tij të afërt përshokët miqtë fisi e dashura, nëna, babaiku me ta krenohet se shfryn jeta si njëbbaladë në rrymë një set poezish autoriI ka konceptuar si nëj realiztet virtualestetik që e mban si lajtmotiv malli“mos më nxirr mendsh, joshje, dallgaetj. Poeti bëhet I pabesueshëm e njerë-zor kur përshkruan realitetin estetik qëpërvetëson vetë ai. Përshkrimi mbi nd-jenjat dhe shpërthimet e tij rinore e bënlibrin një shprehje të lirë. Në poezinënga ndonjëherë autori përshkruan po-etikisht se ç’reaksion ndodh në shpirtine tij.

Poezia e vërtet ka filluargjithmonë atje tek realiteti I munguarpor nga ana tjetër I dëshiruar dhe I per-ceptuar.

Në mjaft poezi autori mbetetnostalgjik I së kaluarës. Tek ai kanëlënë gjurmë të forta ngjarje dhe gjendjenga përjetimet e rinisë ndaj orvatet tëripërtypet në kohë të shkuar. Konceptete tij modern dalin më në pah në poemaku poeti deklamon më fuqishëm tal-entin e tij poetic me mesazhet e gjeradhe të thella për dashurinë njerëzoreduke dhënë të kuptojë se dashuriavërtet nuk është një mesazh për njëqëllim I njeriut që jeton në këtë botë.Autori ka moshën përvojën dhe tal-entin e duhur për të na dhënë vepra tëtjera dinjitoze.

Veçori estetike në krijimtarinë e Naim Berishës

reportazh faqe 20

NGA SETH KUGEL

Vetëm pasi kisha kaluar fshatine vogël të Ilias, në autostradënme dy korsi, një sinjal, në një

rrugë të ngushtë tregonte një manastirrreth dy kilometra larg."Përse jo?", mendova, ndërsa ndezamakinën time (të marrë me qira). Nukkisha asnjë program tjetër përveç se tëkërkoja aventurën përgjatë 80 miljevetë plazheve e fshatrave midis qytetevetë Vlorës dhe të Sarandës, e njohur siRiviera shqiptare. Gjatë rrugës, për-fundova në një shtëpi të vjetër, ku njëgrua e moshuar, e veshur me të zezamë vështronte pakëz si me kureshtje."Manastiri?", pyeta në gjuhën shqipe,por me theksin e gjuhës sime. Ajo zg-jati gishtin tregues drejt rrugës që kishambrapa, duke më bërë të ditur se kishangatërruar rrugën. Falënderova zonjëndhe ktheva sërish makinën mbrapsht,rrëmbeva aparatin fotografik, syzet ediellit dhe nisa rrugëtimin. Imagjinatadhe fantazia e aventurës filloi të mëngacmonte. A do të më ftonin murgjitmua për darkë? A do të më siguroninnjë strehëz për disa ditë?

Jo, ata nuk do të mundnin,sepse në fund të rrugës që përshkovanuk kishte asnjë manastir, por njëplazh ideal me guralecë, ku një kanioni paarritshëm shtrihej deri në detin ethellë blu, Jon. Nuk kishte këmbënjeriu përreth gjithë asaj zone. Afërplazhit, përgjatë bregut dukeshin edhebunkerët e vendosur nga Enver Hoxha,diktatori izolues, i cili ngriti këto kër-pudha betoni në të gjithë Shqipërinë nëpritje të armikut që nuk erdhi kurrë. Aivdiq në vitin 1985.

Aty kishte disa copa gazeteqë mbanin datën e disa ditëve më parë,pak më tutje shumë shishe birre e pi-jesh të tjera që bënin të kuptohej seplazhi ishte përdorur shumë kohët efundit për qëllime të tjera sesa përmbrojtje.

Por këtë herë mendova se ishte igjithi i imi!

Lashë rroba banjot në makinë dhe uzhyta i zhveshur në ujërat e kristaltablu, duke e regjistruar të gjithë skenënnë arkivën e udhëtimeve të mia mëkulmore. Sapo dola nga uji vërejta dyturistë austriakë, që po bënin plazh tëfshehur nën një shkëmb, duke lexuar,apo duke medituar sesi të talleshin memua. (U nisa për të biseduar me ta,duke pretenduar se asgjë nuk ishtejashtë rregullave). Në rregull, austri-akët mund të thuhet se kishin njollosurpaksa pasditen time në plazhin eGjipesë (siç kuptova më vonë se quhejai bregdet). Por fundja në terma bux-heti, Shqipëria ishte me siguri pushimimë i mirë i 6 javëve të aventurës sëkursyer të Mesdheut. Për herë të parë,500 euro në javë i paguaja thjesht përgjithçka kërkoja. Gjithashtu mora meqira një makinë për 4 ditë dhe dhomaprivate familjare çdo natë. Hëngraushqime të shijshme në restorante tëklasës së parë me rreth 8 euro dhe kon-sumova kafe apo lëngjet verore në bareme pamje të magjishme.

E megjithatë, as që u tron-dita shumë në buxhetin tim, ndonësedo të kishte qenë pak më ashpër në ko-rrik apo gusht, kur dhomat kushtojnëmë shumë. Për shumë udhëtues, pika

e nisjes së Rivierës shqiptare ështëVlora, një qytet disi ngjitës me shumëkafene në natyrë, që kanë jastëkë, poredhe shumë muzikë klubesh; ndërsabregdeti do të ishte mediokër dheaspak tërheqës nëse s'do të ishinplazhet e zbukuruara nga pronarë qëkanë investuar aty.

Gjithashtu, brenda në Vlorëka edhe një kaos të madh: Krejt pa sin-jale që të tregojnë emrat e rrugëve, meshoferë interesantë dhe shëmti të pro-jekteve të ngecura të ndërtimit. NëseShqipëria vazhdon të ndihet e izoluarapo e frikësuar, ajo të jep përshtypjense është ende duke gjetur rrugën e saj.

Ndërkaq ka dy pika kyçe nëVlorë: Një park përgjatë rrugës krye-sore, Bulevardi Vlorë-Skelë, ku pleqtëtymosin si oxhaqe rreth lojëravevazhdimisht të shahut dhe domino,teksa përshëndesin ngrohtësisht njëvizitor me aparat fotografik. Pastajështë edhe Muzeumi i Pavarësisë, njështëpi historike ku Ismail Qemali ve-proi si Kryeministër pasi vendi fitoiPavarësinë nga Perandoria Osmane nëvitin 1912.

Si vizitori i vetëm në atëpasdite, unë u udhëhoqa personalishtnga drejtori Ilia Cano, i cili bëri njëpërpjekje të çmueshme për të shp-jeguar historinë në një anglishte të var-fër të përzierë me frëngjisht. Aigjithashtu më la të ulem në kolltukun eIsmail Qemalit, si dhe të firmosja disadokumente me penën e tij. Qëndrovanë Vlorë nga nata e parë deri në atë tëfundit të javës, por shijimi i vërtetë iudhëtimit erdhi në vargun e qyteteve tëtjera të vogla që filluan sapo kaluamrrugët e pjerrëta e pyjore të ParkutKombëtar të Llogorasë. Pasi pyeta

rreth e përqark për çmimet e hoteleveapo ndonjë dhomë private në disaqytete, zgjodha Himarën si vendqën-drimin tim bazë. Një burrë i ri, meemrin Simo, familja e të cilit kishte një"Internet Kafe", më ofroi një aparta-ment që ishte ngjitur me shtëpinë e tij,e cila ndodhej në qendër të qytetit, përvetëm 20 euro nata. Himara nuk kandoshta plazhet më të mira, por më im-presionojnë kafenetë e qytetit, si dhepikat e shitjeve të sufllaqeve me shu-micë. Dhe ka fituar zemrën timepërgjithmonë. Diku më tej, sheh njënjeri të hipur mbi gomar që ecën nëmes të qytezës. Kjo ndërthurje është emahnitshme.

Vendi im më i preferuar nëkëtë qytezë ishte taverna familjare"Viron". Atje darkova tre herë, ku mer-resha vesh mirë me Amalinë 15-vjeçare, vajza e pronarëve tërestorantit. Amalia ishte shumë eëmbël, por nuk më ndihmonte aspak seçfarë të zgjidhja për të ngrënë ngamenuja. "Çdo gjë është shumë e shi-jshme", thoshte ajo.

Ajo kishte të drejtë: Bërxolladerri me xaxiq dhe patate, karkalecame salcë domate apo peshk i pjekur nëskarë, ishin me të vërtetë, të gjitha,mjaft të shijshme. Unë darkova vetëm,por bisedova shpesh me një grup in-teresant të rinjsh shqiptaro-amerikanënga Pelham Parkway në Bronks. Ataishin kushërinjtë e Amalisë dhe mëftuan për të pirë një gotë raki, një llojpije e bërë nga rrushi.

Megjithëse, Shqipëria ështëe njohur për thesaret e saj historike dhearkeologjike, siç është qyteti antik iButrintit, kjo shtrirje e veçantë e

bregdetit nuk kishte shumë objekte apondërtesa të lashtësisë. Gjithsesi, unë udashurova me Kalanë e Himarës, njëvend mesjetar, në zonën veriore tëqytetit, në buzë të një kodre. Nukkishte një njeri, i cili mund të të tre-gonte diçka rreth historikut të kësajkalaje, që tashmë i kanë mbetur rrëno-jat por, ama, mund të luajë rolin e njëarkeologu amator, duke ngritur meveten disa pyetje, si për shembull: "Kjoduhet të ketë qenë një furrë, ose këtumund të ketë qenë një dhomë gjumipër fëmijët".

Udhëtimi i parë në plazhin eGjipesë ishte një kënaqësi, por shpejte lashë atë dhe u drejtova drejt plazhittë Jalës, rreth 3 kilometra nga au-tostrada kryesore.Plazhi, i mbushur me çadra që merrenme qira, ishte shumë familjar dhemiqësor.

Më ka mbetur në kujtesë, njëfëmijë i vogël që vraponte përgjatëplazhit drejt gjyshit që e pristekrahëhapur. Isha tamam një turist që ipërshtatesha totalisht Jalës, jo përplazhin më shumë se sa për miqtë qënjoha aty, tek taverna "Peshkatari", njërestorant në të cilin servireshin vetëmprodhime të freskëta deti.

Zakonisht, përpara se të ule-sha në një restorant, kërkoja menunëpër të parë se çfarë gatimesh kishte.Çunat tek taverna "Peshkatari", me tëcilët më pas edhe u miqësova, më sol-lën nga kuzhina një kovë me peshq dhemë thanë se pronari i kishte kapur atapo atë mëngjes. I kisha dëgjuar këtopretendime gjatë gjithë kohës, ndaj dheu hodha çunave një sy disi të dyshimtë.

"Nesër, hajde të peshkoshme ne dhe do të shohësh", tha një

djalosh me sytë blu dhe me njëanglishte të kuptueshme. Të jesh këtunë orën 06:00". Ky ishte një tjetër mo-ment i bukur. Një udhëtim falas meanije dhe një mënyrë për t'u miqësuar."Kur isha duke peshkuar nëShqipëri....", histori që do të tregojakur të kthehesha në shtëpi.

Të nesërmen në mëngjes undodha aty në orën 05:55 dhe gjetaJorgo Andonin, i cili ishte dhe pronarii tavernës "Peshkatari", ndërsa tredjemtë e tjerë që një ditë më parë mëftuan për peshkim, ishin ulur duke pirënjë kafe ekspres dhe raki. Më ftuan qëtë bashkohesha me ta. Ej, ta filloshditën, që në orën 06:00 të mëngjesit mepije, me raki? Përse jo, në fund të fun-dit unë jam me pushime!

Pasi isha në ujë bashkë meJorgon dhe dy ndihmësit e tij tëpeshkimit, tërhoqëm rrjetat që kishinhedhur pasditen e kaluar në një pjesëtë brigjeve shkëmbore dhe pashë seçfarë kishte zënë rrjeta: Merluc, sepje,karkaleca, madje edhe një peshk "flu-turues". Më pas, u zhyta duke notuarnë ujë mbi një liman shkëmbor, që mëlejoni të them ishte i mrekullueshëm.Mora një tjetër moment të bukur, tëngulitur në memorien time për këtë ud-hëtim fantastik. Ishte udhëtimi më imirë që kisha bërë ndonjëherë! Dhekësaj here, nuk kishte plazhistë austri-akë që të ma prishnin këtë moment.

Nëse ju shkoni

Ju mund të fluturoni për në Shqipëringa shumë qytete të Evropës, por unëdo t'iu sugjeroja, një kombinim për ud-hëtimin nga Greqia, Italia apo nga njëvend tjetër i Ballkanit. Nga Athina, kaautobusë të përditshëm, itinerari i tyreështë për në Vlorë ose në Himarë,kushton vetëm 30 euro dhe udhëtimizgjat 11 orë. Ka një traget që niset ngaBrindisi për në Vlorë, është gjashtëditë në javë dhe shtatë për muajingusht, udhëtimi është 45 euro. Pastajka autobusë nga Kroacia dhe Mali i Zipër vetëm 43 euro nga Dubrovniku nëVlorë. Megjithatë çmimet variojnë. NëVlorë, mora një makinë me qira, për 33euro dita.

Shënimet e mia

Unë hëngra peshk të freskët, oktapod,mish qengji, sallatë greke dhe byrekshqiptar (shumë i shijshëm), aq samund të pëlcisja së ngrëni dhe ky vaktmë kushtonte vetëm 8 euro.

Kam fjetur në dhoma privatepër 20 euro nata, por mund të kisha sh-penzuar edhe më pak nëse do të kishame vete një çadër. Mora me qira njëmakinë. Bëra më shumë gjëra nga sado të kisha menduar dhe dashur të bëjadhe fatura totale e gjithë kësaj aventureishte vetëm 459.87 euro, kjo më ndih-moi për të mbuluar edhe borxhet e mianga dy javë që kalova në Francë.

( NYT)

"NË RIVIERËN SHQIPTARE,NJË PARAJSË E LIRË"

english faqe 21

BY SETH KUGEL

Just past the tiny village of Ilias, onthe two-lane highway that weavesthrough the Ceraunian Mountains,

a sign pointing down a narrow road in-dicated a monastery about two kilome-ters on.

“Why not?” I thought, put-ting on the turn signal of my rental car.I had no agenda other than to seek outadventure along the very affordable80-mile stretch of beaches and villagesbetween the cities of Vlore andSarande, an area known as the Alban-ian Riviera.But the road ended at a hilltop housewhere an old woman dressed in blackstared at me quizzically.“Monastiri?” I said in a hapless at-tempt at an Albanian accent in what Ilater discovered was a largely Greek-speaking region.She pointed in the direction of the wayI had come and seemed to signal that Ihad missed a turn. Back toward themain road, I found a severely ruttedturnoff, grabbed a camera and sun-glasses from the car, and started hik-ing. Travel fantasy mode kicked in.Would the monks invite me to dinner?Let me stay on a cot for the next fewdays if I did chores? Ask my opinionabout their latest batch of ale?

They would not, because there was nomonastery at the end of that road ei-ther. Instead, there was an idyllic peb-bly beach where an otherwiseinaccessible canyon opened up to thedeep blue Ionian sea. There was not asoul in sight.

Near the beach were a num-ber of mushroom-shaped bunkers thatthe isolationist dictator Enver Hoxha,who died in 1985, installed across thecountry to defend it against a foreignattack that never came. There weremore recent artifacts too: a newspaperhoroscope page dated a few days ear-lier and plenty of soda and beer bottlesthat indicated the beach had been usedmuch more recently for purposes otherthan defense.

But today, I thought to my-self, it’s all mine. With my bathing suitback in the car, I stripped naked anddived into crystal blue waters, regis-tering the scene in my internal archiveof top travel moments. It was only as I

came out of the water that I spottedtwo sunburned Austrian tourists hiddenunder a rock outcropping reading pa-perbacks, or pretending to as theylaughed at me. (I went over to chatwith them, pretending nothing was outof the ordinary.)

O.K., the Austrians hadslightly sullied my afternoon at GjipeBeach, as I later found out it wascalled. But at least in budget terms, Al-bania was surely the best stretch of thesix-week-old Frugal Mediterranean ad-venture. For the first time, 500 euros aweek easily paid for everything Iwanted, starting with a confusing butnot torturous seven-leg bus ride fromDubrovnik, Croatia, just 300 milesaway. (Short of hiring taxis, I can’t fig-ure out a more efficient way to do it,and despite language barriers driverswere thoughtful in making sure I got tothe next bus.) I also rented a car forfour days and private rooms from localfamilies every night. I ate huge restau-

rant meals topping out at around 8euros, and guzzled espressos andspring waters at beachfront cafes withglorious views. Still, I didn’t evencome close to hitting my budget.(Though it would have been a bittougher in July or August, when manyrooms cost more.)

For most travelers the start-ing point of the Albanian Riviera isVlore, a somewhat tacky city with lotsof outdoor cafes that have fancy cush-ions but too much mindless clubmusic; the cluttered, unattractive coast-line has mediocre if bustling hard-sandbeaches. There’s a certain amount ofchaos in Vlore – virtually no signs giv-ing street names, nutty drivers, uglyand seemingly stalled concrete con-struction projects. But that’s not reallysurprising in a country that’s still oneof the poorest in Europe and only aquarter century removed from theCommunist dictatorship of Hoxha. IfAlbania no longer feels isolated or

scary, it still seems to be finding itsway.There were two highlights in Vlore: apark along the main drag, BulevardiVlore-Skele, where old men smokedlike chimneys around intensely con-tested games of chess and dominoesand warmly welcomed a visitor with acamera.

And then there was the Mu-seum of Independence, in the two-story house where Ismail Qemali ruledas the first prime minister after thecountry gained independence from theOttoman Empire in 1912. As the lonevisitor that afternoon I was rewardedwith a personal tour by the director, IliaCano, who made a valiant attempt toexplain the history in poor Englishmixed with French. (He also let me sitat Qemali’s desk and pretend to signdocuments with his quill pen.)

I stayed in Vlore on the firstand last nights of the week, but thetrip’s real payoff came in the string of

ON THE ALBANIAN RIVIERA,A FRUGAL PARADISE

Shesim nje Car Wash

qe ndodhetne zonen eHackney

ka nje siperfaqeshume te

madhe dheeshte

i mbuluar

Çmimi shumei favorshem

Mundesifantastike per biznes Tel: 07930232976

Ersans ka një përvojë të pasurpër të provuar specialist tëndihmojë dhe këshillojë përkërkesë lëndime personale(Personal Injury Claims)

Ne ofrojmë vlerësimfalas dhe nje pakete“ nese nukfition nuk paguan” (no win nofee) për të siguruar se nuk kazbritje të bërë nga ndonjë kompensim për të cilat ju mundtë drejtë

Ne ju sigurojmë që ju do tëmerrni 100% të kompensimittuaj dhe shërbimi ynë nuk dot’u kushtojë asnjë qindarkë

english faqe 23

small towns that start once youdrive up and over the perilouslysteep and forest-lined roads ofLlogara National Park. After ask-ing around about prices of hotelsand private rooms in a few towns,I chose Himare as my base. Ayoung man named Simos whosefamily runs the Internet cafe of-fered me a large apartment at-tached to his house, practically inthe center of town, for 20 euros anight. (The Albanian currency isactually the lek, at 142 leke pereuro or 96 per dollar, but lodgingand car rental are often quoted ineuros.) Himare didn’t have thebest beaches, but it impressed mewith cafes overlooking the waterand souvlaki stands galore. And itwon my heart forever when Ispotted a man leading a donkeythrough town, trying to unloadtwo baaing baby goats slung overits back to the highest bidder.My favorite place in town was thefamily-run Greek restaurant Tav-erna Viron. I had three dinnersthere, attended by Amalia, theEnglish-speaking 15-year-olddaughter of the owners, who wasvery sweet but not so helpful inhelping pick the from the menu.Everything, she said, was “so de-licious.”

Then again, she wasright: pork chops with tzatziki andpotatoes, shrimp saganaki (tinyshrimp in a tomato-based, feta-heavyand Tabasco-spiked sauce), and wholegrilled fish were all, indeed, quite deli-cious.

I ate alone but often chattedwith interesting groups, from an Al-banian-American family from PelhamParkway in the Bronx to Amalia’smale cousins who invited me over todrink rakia, a liquor distilled fromgrape pomace.

Though Albania is knownfor its historic and archaeologicaltreasures like the ancient city ofButrint, this particular stretch of coasthas few. But I loved Himare Castle, amedieval site on the northern edge of

town across the street and up the hillfrom the Alpet gas station. Don’t eventhink of looking for signs, either di-recting you to the ruins or telling youwhat they are. But in lieu of actual in-formation, you can play amateur ar-chaeologist, as in: “This must havebeen an oven. Or a child’s bedroom.”

Though that first trip toGjipe Beach was fun, I soon switchedloyalties to Jali Beach, three milesdownhill from the main highway. Thebeach, lined with umbrellas for rent, isvery family-friendly; I’d estimate arunning toddler is swept up in a grand-parent’s arms approximately once aminute. And the shallow water is ashade of electric blue that designers of

mint gum packaging only wish theycould emulate.

I was hooked on Jali not forthe beach, though, but for the instantfriends I made at Taverna Peshkatari,one of several informal beachsiderestaurants specializing in seafood.(Peshkatari means fisherman in Alban-ian.) I usually ask for the menu beforesitting down, to scout out prices andsize up the friendliness of the staff. Theguys at Taverna Peshkatari werefriendly: they immediately brought abucket of fish from the kitchen, notingthat the owner had caught them all thismorning.

I hear these claims all thetime, so I shot them a dubious look.

“Tomorrow, come fishing and you’llsee,” said a young blue-eyed man inpassable English. “Be here at 6 a.m.”This is what we in the frugal travelbusiness call a ka-ching moment. Freeboat trip! Local friends for the making!“When I was fishing in Albania” sto-ries for back home! The next morningI arrived at 5:55 a.m. to find that I hadbeat the young man, Jorgo Andoni,who turned out to be the owner of Tav-erna Peshkatari. But three older guyswho recognized me from the day be-fore were there drinking espresso andrakia. They invited me to join them.Hey, a 6 a.m. shot of liquor to start theday? Why not, I’m on vacation.Soon after I was out on the water with

Jorgo and histwo fishing as-sistants – GeniPirra and EljonLikmeter —reeling in thenets they hadlaid the previ-ous afternoonjust off therocky coast andwatching themuntangle theircatch: merluza,c u t t l e f i s h ,shrimp, even aflying fish.Round aboutNet 4, Eljon andI abandonedwork and divedinto the water,swimming overto a tiny sand-lined covecarved into therocks. I took an-other mentalsnapshot to fileunder TravelMemories –Best Ever. And,

this time, no sunburned Austrians toruin the moment.

IF YOU GOYou can fly to Albania from many Eu-ropean cities, but I’d suggest combin-ing it with a trip to Greece, Italy oranother Balkan nation. From Athens,there are daily buses via Ruci Tours toVlore or Himare (30 euros, about 11hours) and there’s a ferry from Brin-disi, Italy to Vlore (six days a week;seven days in August, 45 euros). Thenthere are buses from Croatia and Mon-tenegro: it took me seven legs and justunder 43 euros from Dubrovnik toVlore. Your results may vary. In Vlore,I rented a car for 33 euros a day (pricegoes down with longer rentals) fromTirana Car Rental. Few hotels andfewer private rooms have Web sites,though those intent on booking onlinewill have some luck on www.albania-hotel.com. In Himare, you can e-mailSimos at hokyspokys@hotmail.comabout his family’s rooms; Amalia andher family rent nice rooms above theGreek restaurant as well; call (355-69)221-8728 or (355-69) 425-5755. JorgoAndoni rents rooms; try him at Tav-erna Peskatari, (355-68) 200-0343. Butunless you’re going in August, it’sprobably best just to show up.

MY BOOKSI ate fresh fish and octopus and lamband Greek salads and Albanian byreks(savory pies) until I burst and stillcouldn’t break 8 euros a meal. I sleptin private rooms for 20 euros a nightand could have spent less if I had bar-gained. I rented a car.

I did pretty much whatever Iwanted, and the total bill was 459.87euros, 40 and change below budgetand finally covering my debt fromWeek 2 in France.

BLAVO & CO SOLICITORS:19 John Street

LondonWC1N 2DL

Tel: +44(0)207 025 2020Fax: +44(0)207 404 1650

DX 273 CHANCERY LANE

Blavo & Co SolicitorsCentral House1 Ballards Lane

Barnet London N3 1LQ

Tel: 02083498020Fax: 02083498630

We hold a Legal Aid franchise in:

CRIMINALArrested? Free 24hr Police Station Representation

• Murder

• Assaults

• Serious Offences

• Fraud

• Motoring Offences

DEBTAdvice & Assistance on Debt Problems

• Negotiating Settlements

FAMILYDivorce & Separation

• Financial Settlement

• Cohabitation

• Children (Private/Public Law) • Domestic Violence

HOUSINGDisrepair • Possession • Homelessness • Landlord • Tenant

IMMIGRATIONAsylum

• Advice on Residency

• Nationality

• Work Permits • Appeals

WELFARE BENEFITAll Benefit Problems • Assistance with Appeal Reviews & Tribunals

CONVEYANCINGBuying or Selling Flat/House • Right to Buy • Remortgages

• Buying Business Lease of Freehold

EMPLOYMENTUnfair Dismissals • Claims in the Tribunal • Contracts

COMPANY AND COMMERCIAL LAWTakeovers and Mergers

•Group Reconstruction and Share Buybacks

•Sales andPurchases of Business Assets and Shares

•Managements Buy-outs and Buy-ins

• Equity Investments in Company by Individuals

and Joint Venture Investors

• Share Option Agreements • Joint Venture Agreements

•Shareholders Agreements

• Minority Shareholders’ Rights

BANKING AND FINANCEGeneral Banking Refinancing • Acquisition Finance

• Property Based Lending

•Intercreditor/Priority Arrangements

COMMERCIAL LAWAgency • Distributorship • Franchise

• Supply and General Commercial Agreements

• Partnership Agreements

• Limited Liability Partnership Agreements

* Data Protection Issues

• Basic Intellectual Property Issues

CIVIL LITIGATION

• SPORTS LAW

MENTAL HEALTH LAW

AVOKATI SHQIPTARNAIM HASANI NË SHËRBIM

TË SHQIPTARËVE NË MBRETËRINË

E BASHKUARnaim.hasani@legalblavo.co.uk

Kompania jonë ofronndihmë ligjore LEGAL AID për të

gjithë ata që i plotësojnë kushtet

(PËRBALLË STACIONIT TËTRENIT FINCHLEY CENTRAL)