The Albanian in London 23rd of December 2013

8/13/2019 The Albanian in London 23rd of December 2013

1/24

VITI I 10 I BOTIMIT www.thealbanian.co.uk

[email protected] Tel: 02082169527LONDON 23 DHJETOR

Drgo para online*moneygram.co.uk

*Prnjlisttplotttarifavettransferimitninternetjulutemvizitonimoneygram.co.uk.MoneyGramInternationalLimitedshteautorizuardheekontrolluarngaAutoritetieShrbimitFinanciar.MoneyGramdheGlobijan markatMoneyGram.T gjithamarkat etjerajan pronepronarvet tyreprkats.2012MoneyGram.Tgjitha tdrejtat erezervuara.

I F C F30 Minerva Road,

London,NW10 6HJ

www.ifcf.co.uk [email protected]

Tel:0208 961 8765

NOTES ON ALBANIANJ SUKSES I MADH I ARTISTVESHQIPTAR N LONDR

KENI PATUR NJE AKSIDENT?Kontaktoni 02088260920

CLEGG,KUNDR

CAMERON

PREMIGRANTT

KONFERENCAE AMBASADORVE

N LONDR

NJOHJA N PARIM ESHTETIT SHQIPTAR

BRITANIA LIGJKUNDR SKLLAVRIS

NGA KASTRIOT DERVISHI

Luftrat BallkanikeRaporte Konsullore Britanike nga Maqedonia

n Vitet e Fundit t Perandoris Osmane

EMIGRANTT FRIKSOJN BRITANINENGLISH

Valbona, Albania:No ski lifts,

but also no crowds

faqe 20


2/24

aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 2

DREJTOR: PETRIT KUAA

Kryeredaktor: BASHKIM METALIA

REDAKSIA

Akil Koci, Daut Dauti,

Arben Manaj, Shefit Domi

Emanuel Bajra,

Majlind Goge

Jeni Myftari,

Pranvera Smith,

Blerim Ciroka,

Flori Slatina,

Kastriot Dervishi,

Anila Hoxha,

Fjoralba Hysa Pano

Web-design Shefdomi.com

www.thealbanian.co.uk [email protected]

Tel/fax:02082169527

Transportojm

Mallra dhe automjeteAngli-Shqiperi-Angli

SHERBIM I SHPEJTE DHE KORREKT .(PR SASI TE MEDHA MALLI VIJM

N VENDNDODHJEN TUAJ)EMAIL: [email protected]

Transportojmemallra dhe automjeteAngli-Shqiperi-Angli

Behar LleshiNa kontaktoni:

UK Mob: 07814 144616; Mob: 07737096299AL: 00355694421459

GA ARBE MAAJ

Qeveria britanike ka paraqitur nj projektligjt titulluar Ligji Kundr Skllavrise Mod-erne, i cili synon t rris dnimin prtrafikantt e qnieve njerzore nga 14 vjet burim ndnim t prjetshm. Ligji i paraqitur ngaministrja e Brendshme britanike, Theresa May shtpjes e nj pakete masash t bra publike. N nj ar-tikull n gazetn Times t Londrs, ministrja Maythekson se:

Realiteti i rnd sht se ka njerz n

Britani q jan detyruar t jetojn n kushte skan-

daloze dhe shpesh kundr vullnetit dhe dshirs

s tyre.

Nga ligji i ri pr itet t preken shfrytzuesite prostitucionit, trafikantt e qnieve njerzore dhe

azilantve, si dhe ata q marrin pjes n konspira-cionin pr trafikimin e grave dhe fmijve.Sipas projket/ligjit t ri, do t marrin dnim

automatik me burgim t prjetshm ata q kan qent dnuar m par pr vepra t tjera t renda t tipitseksual dhe t dhunshme.

Sipas shifrave zyrtare, n Britani ka rreth10 mij viktima t skllavris moderne. Sipas min-istres s Brendshme britanike, n vitet e fundit janshtuar rastet e referimit t grave t trafikuara nmekanzimat e ngritura nga qeveria pr t ndihmuarviktimat e trafikimit. Vitet e fundit ka pasur shumraste ku tutor shqiptar n Britani jan dnuar prtrafikim pr qllime prostitucioni, apo q jan dnuar

pr trafkimin e qnieve njerzore.Sipas Ministris s Brendshme, Home Office, kysht ligji i par i ktij lloji n Evrop dhe pritet thyj n fuqi n vitin 2015

BRITANIA LIGJ KUNDR SKLLAVRIS

Kryqzata anti-emigracion dhe anti-zg-

jerim, e ndrmarr kt jav nga kryemi-nistri britanik, David Cameron, duket sepo kundrshtohet nga zvendsi i tij, Nick Clegg,udhheqsi i partis Liberal-Demokrate, partneree koalicionit q mban n pushtet qeverin aktuale,n Britanin e Madhe.

Sipas numrit 2 t qeveris, n nj inter-vist dhn pr The Sunday Times t s diels,partia e tij nuk do t pranoj m masa t rejakundr emigracionit, ndrkoh q nj deputetkonservator ka paralajmruar se retorika pr em-igracionin, mund t frenoj britanikt me ngjyrt mos votojn partin Konservatore t Cameron-it. Deputeti konservator, Mark Filed, i ka kujtuar

kryeministrit t mos bj gabimet, q bri MittRomney, kandidati republikan pr president nSHBA, n vitin 2012. Sakaq , presidenti bullgarPlevneliev, n nj intervist dhn The Ob-

server, ka paralajmruar kryeministrin britanik

se rrezizon t gjykohet nga historia, si kryemein-istri q izoloi Britanin dhe dmtoi reputacionine saj. Duke komentuar qndrimet e Cameron ntakimin e Brukselit, ku krkoi t vr veton prvendet e reja, si Shqipria dhe Serbia, presidentibullgar t ha se perdet e hekurat duhet t rrzo-hen, pasi ka ardhur koha t bien muret dhe jo tngrihen mure t rinj. Presidenti bullgar tha se, aiishte i shqetsuar pr sigurin fizike t bullgarve,nga tr kjo retorik.

Bie n sy prononcimi i presidentit bull-gar n shtypin britanik, q tashm sht vend an-tar i BE-s me t drejta t plota, dhe mungesa ereagimeve nga Serbia dhe Shqipria, n kt

betej pr mendjet e publikut britanik, prej sensi-biliteteve t t cilit duket se ngrihen poli tika dheqndrime zyrtare, me pasoja pr integrimin evendeve t reja aspirante pr t hyr n BE.

CLEGG, KUNDR CAMERON PR EMIGRANTT


3/24


4/24

Duqani shqiptar i Mishit n Londr Broadway733 Green Lanes Whinchmore Hill London N21 3RX

Tel: 02034418080, Dritani: 07867073540Agimi: 07413681769,

ME RASTIN E FESTAVE T FUNDVITIT BRADWAY BN

OFERT SPECIALE PR T GJITH SHQIPTART N LONDR.KENI MENDUAR PR GJELIN E DETIT? NE DISPONOJM DO PRODUKT MISHI Q IDUHET NJ FAMILJE PR FESTAT E FUNDVITIT.

MIMET JAN TEPR KONKURUESE, NUK MUND T GJENI M LER SESA NE.PRODHIMET TONA JAN T FRESKTA, NGA THERTORJA N DYQAN.

TEK NE DO GJENI KUALITETIN E MISHIT SKOCEZ

OFERT SPECIALE PR T GJITHA RESTORANTETDHE BIZNESET SHQIPTARE

NE BJM EDHE DRGESN N SHTPI

ONLINE S shpejti LIVE

TEL: 7833663234Sponsorizohet nga bizneset shqiptare n Londr

TRANSPORT MALLRASH

ANGLI-SHQIPERI-KOSOVESHERBIM I SHPEJTE DHE I SAKTE

NA KONTAKTONITEL:07737 597 000

07507 444 [email protected]


5/24

Ne kemi ne stafin tone shqiptare tespecializuar qe do tiu ndihmojnene momentin me te pare qe te na

kontakoni

Jemi te specializuar per demtimet personale (Personal Injury)

Nga e hena ne te shtuneTe dielen pushimMob: Xhuma: 07534146929

Mob: Xhem07788822491


6/24


7/24

Nj drgim shum dhurata

Drgoni para tek t dashurit

tuaj me MoneyGrampr vetm 4.90*

0800 026 0535

moneygram.co.uk

Drgo online sot n

moneygram.co.uk*

CS7670

gyemon

20 0080

ku.oc.amrg

5356 02

Dr

goni nga :Dr

g. TmarGyeno3 M10 2

e Bnirterb Mr naullugeri r

marGyenoMmarGyeonM

ole Gh, tmarGyeno. MdLt

d tne acfift Oso. Pevarap

m IarGyenof Ms otnege ara

oa Skna, Bknan BeseffiaR

p, Sarabe, Lkoos CamohT

fsnar te tvafira t ttolp

deno mt timibms i kruk

fsnar te tvafira tevrP*

70

76

SC

.arauvrezet e ratjer da thtij g

.ytirohtut Acudnol Caicnania Fgr naukhsa e B

ortuaioniuctitsnithsdetimiLlaonitanertnIm

mnar jesolu Cog Ynignirm BarGyenod Mne abo

a tkrai ma sraurtsijge r tnao jgoe lcfift Osoe Ph

mibrh sm tirodr pd netimil Lanoitanretnm I

t Bnemtsevnt Isri, FTK, Bainable Alarenee Gteico

ue Bgnahcxt EsevnK I, AprocyenoM,hsay Cdeep

.margyenoi mnotizim vetuu lt jenretn it nimiref

t e stnejge asm oarGyenoa Mgt nesodne vs qhd

nu, mnoiskasnar tjr ne pmhseukilp at timiref

eesgaprauzi

e tratgera tkra m

ecfift Oso Pe tratgera t

t timirefsnar tt ti

Bpd BnH aTM, Dknat B

,snidera Ckna, Bsuaeru

,ecfift Oso. Pku.oc

ttsi ljr n. Pjat e s

jt nehotab zd tn M

Kudo q shik

ek:errini n Shqipri tM

amyGroni simbolin MoneKudo q shik

ek:v tosoerrini n KM


8/24


JU LUTEM MDIHMONIAltin Shyqyri Zekaj, i lindur me 12-05-1982 ne Gorisht te Vlores ka humbur kontaktet me familjen

me daten 4 nentor 1998 nga Pirgosi i Greqise. Nga publikimi ne emisionin Njerez te Humbur

jane marre informacione te shumta se ai jeton ne Angli, ne zona te ndryshme, kryesisht ne

Londer. Mendohet se perdor identitete te tjera, jo emrin e tij te vertete.

Ju lutemi te gjithe bashkeatdhetareve shqiptare ne Angli qe mund te kene dijeni per

ekzistencen e tij te japin informacionin e tyre konkret. Nena dhe vellai i Altinit momentalishtndodhen ne Londer dhe mirepresin te gjithe ata qe kane dijeni se ku mund te jetoje Altini.

Ju mund te kontaktoni personalisht me vellain e Altin Zekes ne kete numer

Tel: 077 87 59 19 56 ose 075 75 45 60 20

Ejani dheshijoni picn e

vrtet italiane.Binduni se nukdo t gjeni

mime m t liradhe shrbimin

m t shklqyerSADRIU JUMIRPRET

La VOSSCafe

Restorant Bar115 Finchley

RoadSwiss CottageLondon Nw3

6hYTel:

0208 127 0598

Ambientet m fantastike qmund t keni par ndonjher

nga m rimantiket deri tekambientet pr t gjitha festat

tuaja familjare deri n 50 veta.Me rastin e festave t fundvitit

ofert speciale pr t gjithshqiptart


9/24


Ambasada e Republiks sShqipris n Londr, nkuadr t veprimtarive t saj prDiplomacin Kulturore dhe promovimine vlerave t vendit ton, organizoi medatn 16 dhjetor 2013, koncertin e titul-luar:

OTES O ALBAIA

Titullimi i ktij koncerti me kt emr

kishte si qllim ti sillte audiencs jovetm notat muzikore t interpretuarame virtuozitet nga artistt shqiptar poredhe ta nxiste at t merrte shnim seShqipria sht nj vend europian dheq ka tr potencialin, bukurin, armindhe aftsin e njerzve t saj pr t qene till. Koncerti u zhvillua, si ishtenjoftuar, n salln Amaryllis FlemingConcert Hall t Kolegjit Mretror tMuziks n Londr. Ai u ndoq nga njaudinec e gjr prej m se 400 spekta-torsh, ku kishte Ambasador, diplo-mat, lord, parlamentar, profesor

universitetesh, muzikolog, antar tshoqats Anglo Shqiptare, biznes-men, dashamirs anglez t muziks,bashkatdhetar me banim n Britanin eMadhe etj.

N qendr t koncertit ishteemri dhe frymzimi i artistes t ashm mefam botrore Ermonela Jaho ndrsaprogrami i saj u plotsua me zrin e so-pranos tjetr shqiptare e ardhur enkas nLondr nga Bukureshti, Arlinda Moravashoqruar n piano nga Maestro Pe-trescu dhe vilonielistja Klara Bregu,me tingujt e violins s Alda Dizdaritdhe melodit e mrekullueshme t luaj-tura nga Alb - Trio e Londrs e drejtuarnga pianistja Mariela Cingo.

Shfaqja u prshkrua nga njritm i lart, plot emocione dhe u ndoq

me interes t jashtzakonshm. Nmnyr t veant u mirpritn arjet e

operave, si ajo e Puinit O mio babbinocaro nga Opera Gianni Schicchi,Manon nga Opera me t njjten titulle Jules Massenet, interpretuar nga Er-monela Jaho, pastaj kngt shqiptare,Moj e bukura Moren, Perndesh ebukuris knduar nga Arlinda Morava.Alb Trioja London luajti Mendelssohnndrsa muzika e bukur e Limos Dizdaritu interpretua nga e bija e tij, violinistjae njohur Alda Dizdari. Koncerti arritikulmin me Sempre Libera nga Travi-ata e Verdit interpretuar nga Divashqiptare dhe u mbyll n mnyr mad-

hshtore me kngn T duam mshum Shqiprin ekzekutuar nga tgjith artistt.

Hapjen e koncertit e briprezantuesj a Kr istale Rama, nj vajz

amerikane me prindr shqiptar ngaUlqini, ndrsa mirseardhjen artistve

dhe spektatorve ua uroi Ambasadori iShqipris n Londr z. Mal Berisha,cili n fjaln e tij tha:Kam nderin tju uroj me respektmirsardhjen t gjith pjesmarrsveduke filluar nga shklqesit e tyre Am-basador, pjestar t bashksis di plo-matike, lordve, antarve t parlamentit,atasheve ushtarak, miqve britanik tShqipris, qytetarve britanike, shqip-tarve me banim n Britanin e Madhe.

Dua tju uroj nj mirseardhjet ngroht artistve t cilt kan ardhurnga vende t ndryshme pr t interpret-

uar ktu pr nj audienc kaq t nderuar.Kta jan ata artist t cilt i japin venditton ndriim, hijeshi dhe emr t miren bot. Shqipria sapo ka prkujtuar101 vjetorin e pavarsis s saj. Ky kon-

cert mbahet edhe n vijim t ktij prv-jetori.

Kt vit ne vendosm ta fes-tonim kt dat t shnuar duke orga-nizuar kt concert, n kt vend tmrekullueshm, n Kolegjin prestigjiosMbretror t Muziks, nj prej shkollavem t mira n bot. Kjo fest ka edhenj kuptim t veant. N fakt ishteplanifikuar t mbahej pikrisht nvigjilje t nj ngjarje shum t rnd-sishme kur vendoset pr statusin eShqipris kandidate n Bashkimin Eu-ropian. Ne jemi europian dhe merito-

jm t bhemi pjes e kontinentit ton tvjetr edhe politikisht ashtu si i tako-jm fizi kisht dhe hi storikisht . Ky kon-cert sht nj dshmi tjetr e kulturston t prbashkt. Ndrsa kta artistjan vet dshmia e gjall e ksaj.

Un jam krenar dhe mirnjo-hs pr kta artist.Dua t falenderoj maestro ChristianAlexander Petrescu nga Romania dhepianistin Tom Blach nga Londra t ciltiu bashkuan artistve tan sonte.Dua t falenderoj Kolegjin Mbretror tMuziks dhe stafin e tij pr ndihmn q

na kan dhn. Jam shum mirn-johs pr pranin e prfaqsuesve t or-ganizatave shqiptaro b ritanike duke undalur tek kontributi i veant i dhnnga shoqata m e vjetr e ngritur jasht

Shqipris q ende ekziston, ajo Anglo Shqiptare e ngritur n vitin 1912. Nukmund t le pa prmendur dhe falen-deruar diplomatt e ambasads sShqipris n Londr pr prkushtimine treguar q t realizohet ky aktivitet.Dhe tani m lejoni t ftoj n skenkngtaren e operas, Divn e mirnoji-hur n skenn ndrkombtare, ErmonelaJaho. Ermonela do t interpretoj nJanar dhe n Shkurt n Royal OperaHouse operan Manon t Jules Massenet.Ju inkurajoj ta ndiqni at. Ermonelasapo ka ardhur nga Parisi pas nj turneu

shum t famshm dhe tani do t perfor-moj n Londr.Sonte ne do t dgjojm zrin

e saj t veant si dhe melodit e bukurashqiptare t interpretuara nga kngtarjatjetr e famshme Arlinda Morava, tin-gullin magjik t violins s Alda Diz-darit dhe muzikn e embl tMendelsonit interpretuar nga Alb TrioLondon, Cingo, Vejsiu dhe Syla.Ju uroj mbrmje t bukur e t knd-shme! Falemnderit! Ky koncert prbnnj arritje shum t madhe pr prezan-timin e kulturs shqiptare n Mbretrin

e Bashkuar dhe shnon veprimtarin epar n serin e ktyre aktivit eteve qambasada do t organizoj me artisttm t shquar shqiptar n vitet q vijn.

NOTES ON ALBANIA NJ SUKSES I MADHI ARTISTVE SHQIPTAR N LONDR

THE CORNER CAFFE & BAR

AMBIENTET ME FANTASTIKET

QE KENI PAREFREE SMOKING AREASHERBIMI I KULTURUAR

TEK NE MUND TE DALLONIDIFERENCEN

AMBIENTE TE VEUARAPER FESTAT TUAJA FAMILJARE

NA VIZITONI: 661 GREEN LANES HARINGEY N6 0QYTEL:02083412157 MOB:07917165773


10/24


11/24


N nj samit n Bruksel, kryemi-nistri britanik do t nxis ho-mologt e tij, lidert e BE, tnxjerrin msime nga gabimet e bra kurRumania dhe Bullgaria u bashkuan mebllokun 28 antarsh n vitin 2007 .

Iniciativa e tij do t shihet si nj prp-jekje pr t siguruar euroskeptikt kon-servator, t cilt jan t shqetsuar prnj fluks t mundshm t rumunve dhebullgarve, kur ata t fito jn t drejtnpr t punuar n Britanin e Madhe, m1 Janar.

N t ardhmen, Cameron dshiron qshtetet e reja antare t arrijn nj nivelt caktuar t t ardhurave, apo t prod-himit ekonomik pr frym, prpara seshtetasit e tyre t gzojn tStatusiJO-ja gjermane pr statusinStatusi, Fyle telefonon Ramn

Samiti i BE: Shqipria nuk ishte gatidrejtat e plota pr lirin e t lvizuritanemban BE-s, gj q prbn nj ngaparimet themelore t Unionit.

Mbajtja nn kontroll e t drejtave tvendeve t varfra mund t rezultoj kon-troverse, pasi ajo mund t dmtojgjithashtu traditn e BE-s pr soli-daritet, sipas s cils antart m tpasur t klubit ndihmojn ata m t var-frit. Shqipria dhe Serbia jan vendet eradhs q priten ti bashkohen klubit, sidhe antar t tjer potencial, prfshi

Turqin dhe Ukrainn.

Burime nga Britania kmbngulin sepropozimi i Cameron nuk sht vendo-

sur n gur dhe se ai thjesht sa po hidhtebazat e ides pr t nisur nj debat.

M shum se 70 parlamentar konserva-tor kan dshtuar n nj prpjekje prt shtyr datn e 1 Janarit pr rumuntdhe bullgart. Tensionet e tyre mbi ktshtje doln n pah gjat debateve n

Dhomn e Prfaqsuesve, gjat s en-jtes.

Hollobone, nj euroskeptik, tha se

votuesit do ta konsideronin t padrejt,q qeveria dshtoi t prmbush detyrne saj bazike pr t prcaktuar se sa bull-gar dhe rumun kan planifikuar tshkojn drejt Britanis gjat muajit tardhshm. Ai paralajmroi se krimi mesrumunve n Britani ishte me t vrtetmjaft befasues, duke akuzuar se: Ru-

munt kan 7 her m shum gjasa q tarrestohen n Londr, se sa nj shtetasbritanik. Rumunt prbjn m shumse 11% t shkelsve t huaj, pavarsisht

se pr momentin prbjn vetm njpjes t vogl t banorve. Vitin ekaluar, rumunt prbnin thuajse gjys-mn e t gjith arrestimeve t bra prlmosh, si dhe 1/3-tn e t gjitha arres-timeve t hajdutve t xhepave n krye-qytet.

Ndrkoh q samiti nisi t enjten,Cameron pohoi progres n prpjekjen etij pr t siguruar se nj politik e re eMbrojtjes s BE-s do ti lr vendet

antare, m shum se sa n Bruksel, nvendin e drejtimit, si dhe nuk dmtojnNATO-n.

Kryeministri tha: Ka ende kuptim qkombet t bashkpunojn mbi prob-lemet e mbrojtjes, pr ti ruajtur tgjithve ne t sigurt, por nuk sht edrejt pr BE-n q t ket aftsit -ushtri, forca ajrore dhe pjes t tjera tmbrojtjes. Kemi nevoj t marrim shn-ime t sakta prmes bashkpunimit, gjq sht e drejt, dhe aftsit e BE-s,q sht e gabuar. Jam i bindur q do tabjm kt.

Zyrtart e Brukselit akuzuan DowningStreet se ka keqinterpretuar planin e

BE-s pr t autorizuar prdorimin ehapsirave ajrore pr fluturimet edronve, duke ln t kuptohet seaviont e telekomanduar duhej t ishinnn kontrollin e BE-s. Nj zdhns iKomisionit Europian tha: Nuk kemindrmend t zotrojm apo t prokuro-jm dront.Anders Fogh Rassmussen, Sekretari iPrgjithshm i NATO-s, i cili iu adresuat pranishmve n samit, tha: Nuk shtNATO apo BE, q zot ron kto asete.Kto aftsi zotrohen nga kombet nmnyr individuale. Kjo nuk ka t bjme krijimin e nj ushtrie europiane

Emigrantt friksojn Britanin...

ARBE MAAJ

Mosprononcimi i Foreign Of-fice-it, Ministris s Jashtmebritanike, pas krkess pr t

sqaruar paraprakisht, zyrtarisht pozi-cionin britanik pr shtjen e statusitkandidat t Shqipris, m la t nnkup-toj dit m par, at ka pritej t ndodhteme qndrimin e Londrs zyrtare,parandjenj e cila tashm sht konfir-muar, ku qeveria britanike e Kryemi-nistrit Kameron tashm u sht bashkuarkorit t t pavendosurve dhe skeptikve,krahas Holands, Gjermanis dhe

Francs. T jem brutalisht i hapur dhei sinqert, se prisja q Londra nuk do t ishte ende e bindur me Tirann.Kt ma prforconte, ndr arsye t t jera,edhe takimi i paradokohve mes Kryem-inistrit Rama dhe homologut t tijKameron n Londr, duke marr tmirqen at deklarat q doli nga zyrae Rams pas takimit n Downing Street,dhe po citoj: Dy kryeministrat biseduan

edhe pr marrdhniet bilaterale mes dyvendeve, q u cilsuan t shklqyeraKryeministri Kameron e uroi Kryemi-

nistrin Rama pr marrjen e detyrs dhetheksoi se qeveria e tij mbshtet inte-grimin europian t Shqipris. Gjattakimit me homologun britanik, Kryem-inistri Rama u prqendrua tek e ardhmjaeuropiane e Shqipris dhe theksoi re-format e ndrmarra nga qeveriashqiptare n kuadr t lufts kundrkrimit t organizuar dhe korrupsionit.Pikrisht te rreshti i fundit, duket se kangecur moskandidimi i Shqipris prn BE.

Q njoftimet e zyrave tshtypit t qeverive shqiptare historikishtjan produkt personal si formulim lajmii vet kryeministrave, kjo dihet, sidomoskur takohen me t huajt. Por sibumerang ato nxjerrin zbuluar, si n ktrast, enigmn e marrdhnieve reale mesShqipris dhe Britanis s Madhe.

Dilema sht e till: oseKryeministri shqiptar n Londr nuk kaarritur t bind realisht Kryeministrinbritanik , vendi i t cilit nuk e pranonhprh statusin e vendit kandidat prShqiprin, pikrisht pr luftn kundrkrimit t organizuar dhe korrupsionit,

ndr t tjera, ose gnjehet kur thuhet nnjoftimin pr shtyp t qeverisshqiptare, pasi ajo britanike kurr nuk uprononcua pr at takim faktikisht, kurthot se qeveria e tij (Kameron)mbshtet integrimin europian tShqipris.

N parim, pa dyshim embshtet, por konkretisht nen pr nen,duket se i ka vn nj barrier pr tkaprcyer, q j o domosdoshmrish sht

gj e keqe, tek e fundit.N raport bilateral, Tirana faktikis htsht treguar kooperuese me Londrn,

n kuadr edhe t integrimit europiandhe ka firmosur e nnshkruar mar-rveshje bilaterale mjaft domethnse,edhe pse me kosto jo t pakt, pr jetne nj kategorie t shqiptarve informalq jetojn ose kan mbrritur me shumsakrifica n Britani.

Kam parasysh marrveshjenpr riatdhesi min e shqiptarve apobashkpuni min e suksesshm mesTirans dhe Londrs pr verifikimin egjeneraliteteve dhe t dhnave personalepr shum shqiptar q krkojn azil nBritani.

Pa harruar edhe marrveshjenpr rikthimi n e t dnuarve shqiptarnpr burgjet britanike pr t kryer dn-imin e mbetur n burgjet shqiptare, e mtej, bashkpunimin mes prokurorive re-spektive apo edhe vet bashkpuniminmes dy vendeve pr projektin e burgjeveprivate n Shqipri, si pas prvojs bri-tanike.

Por dukshm Londra duket epaknaqur po t lexosh si duhetprononci min e kryediplomatit britanikn Tiran z. Kenon, n Shkodr para do

ditsh, kur tha se gjakmarrja shtshndrruar n nj industri n Shqipri.Pr ata q nuk jan t infor-

muar sa duhet, nnteksti sht i qart,pasi ka nj shtim t madh t numrit t azilkrkuesve shqiptar n Britani prmotive gjakmarrjeje, ka edhe pse ka njkosto jo t pakt pr buxhetin e qeverisbritanike, n fund t fundit, pr hir t svrtets nuk sht se sht produkt idrejtprdrejt i dshtimit t qeverive

shqiptare, aq m pak ksaj aktuales, poredhe t shkuarave, pr vet specifikn ektij fenomeni.

Po aq sa ajo sht nj rezul-tante e vendimmarrjes personale t tyreq e krkojn kt mbrojtje ndrkom-btare, qoft duke shfrytzuar avan-tazhet e marrveshjes s Shengenit, aqedhe nj vendim q sht personal dheindividual e q nuk mund t mbahetprgjegjs asnj qeveri. Ok, parandalimii ktij fenomeni dhe lufta ndaj tij pr tashuar, n nj argumentim teorik, shtshum e thjesht e thn sesa e bshmen praktik.

Mundet q qndrimi britanikt jet rezultante edhe e koniunkturspolitike, kur Kryeminist ri Kameronsht duke lobuar dhe luftuar tu im-ponohet homologve t tij europian prvendosjen e kuotave t lvizjes s shte-tasve t rinj t BE-s, si rumunve dhebullgarve, kur dihet se ka nj presion tjashtzakonshm n vend edhe ngamedia pr t frenuar fluksin e pritshmt tyre pas 1 janarit 2014.

N t tilla rrethana, qoft edhepr motive t nevojs s politiks sbrendshme, Kameron dhe qeveri a e tijdo t ishin nn presion politik dhe me-

diatik, pr dhnien e statusit t venditkandidat Shqipris, nj vend q prmentalitetin e ktushm m s shumtinnkupton varfri, papunsi, korrupsiondhe burim emigrantsh dhe krimi, duamapo nuk duam ta pranojm.

Thn kjo, skepticizmi i duk-shm britanik ndaj statusit t Shqipris,duket se dshmon se marrdhniet realemes t dyja vendeve nuk jan aq roz san email-et e dala nga zyrat e shtypit t

qeveris shqiptare.Ekzistenca, qoft edhe mini-

male e problemeve n marrdhniet

ndrshtetrore, do t duhet t ket qennj shkak i qndrimit refuzues pr mo-mentin i Londrs zyrtare.

E nse kta gjasht muaj derin vern e ardhshme asgj nuk do tndryshoj thelbsisht n marrdhnietmes Tirans dhe Londrs apo ky shtqndrim m i bashkrenduar mes disanga vendeve m potente t BE-s, siGjermania, Britania dhe Franca, qShqipria t jap rezultate konkrete nluftn kundr krimit t organizuar osekorrupsionit, kjo mbetet t shihet.

Nj gj mbetet e sigurt q sot,se Tirana do t duhet t demonstroj meshembuj konkret, edhe pse kohaparadoksali sht sht e shkurtr pr tbindur, se po ndrmerr reforma dhe poe lufton krimin e organizuar dhe korrup-sionin, shembuj q do t knaqin krye-qytetet m t rndsishmevendimmarrse t Eruops, vendime qpadyshim do t ken edhe bekimin etyre, pr t fituar Shqipria n shkm-bim, bekimin e 28 vendeve t BE-s prstatusin kandidat, q as pr t tretn hernuk doli i vrtet.

Hyrja n Tokn e Shenjtpolitike t Europs, duket se prShqiprin do t kaloj njlloj si nKishn e Nativitetit n Betlehem,prmes Ports s Poshtrimit, mjaft eult pr nga lartsia pr t hyr brenda,por q n kt rast do duhet quajtur, prt qen politikisht korrekt, Porta e Prul-jes.

STATUSI DHE ENIGMA E QNDRIMIT BRITANIK


12/24

I F C F



13/24

I F C F30 Minerva Road,

London,NW10 6HJ



14/24

314-316 High StreetPounders End EN3 4HF

Tel 020 8805 9838DO DITE NGA ORA 12.00-16.00 7.50

TE GJITHA T PRFSHIRA

OFERT SPECIALEMe rastin e festave te fundvitit. Brenda ambien-teve t restorantit kemi ambiente per 30 VETA

per festa te vogla dhe sallen me100VENDE



15/24

q

GA DAUT DAUTI

Nuk m kujtohet saktsisht se kure kisha dgjuar emrin Shkup,por e dija se ky ishte nj qytet imadh dhe se gjendej diku larg. I dgjojanjerzit q e shqiptonin shpesh kt

emr. Nga bisedat e tyre mundohesha tshkpusja fragmentet ku flitej prShkupin dhe me to t krijoja nj pamjen mendjen time. Megjithat, pamjaimagjinuese ishte mjaft e mjegulluar dhenuk arrija ta qartsoja. Sapo kisha filluart shkoj n shkoll dhe m duheshinedhe disa vite pr t mbrritur te lnda edituri-natyrs dhe shoqris, ku mund tmerrja njohuri pr kt qytet. Kisha kri-juar nj dshir t paprshkruar q tashihja Shkupin.

Deri ather kt qytet e kishapar n dy fotografi . N njrn ishtebabai im, q shihej i ndalur n nj tro-tuar s bashku me dy njerz t tjer. Atyshiheshin edhe nja dy ose tri shtpi, tcilat nuk dalloheshin shum nga ato tqytetit ton. Kjo ishte nga koha kur aikishte punuar atje, disa muaj pastrmetit t madh q kishte prjetuar kyqytet. Nj fotografi tjetr kishte pamjem t bukur dhe m t gjer. N te shihejnj ur dhe pas saj disa ndrtesa tbukura me nj shesh t gjer. Kjo ishtenj panoram t ciln e shihja te njfqinj i joni, i cili kt e kishte vendosur

n nj korniz ku kishte edhe disa fo-tografi t tjera dhe e cila qndronte evarur n mur si nj gj me vler q meri-ton t ruhet. Fqinjit ton kt panoramia kishte drguar dikush nga ky qytet.Ajo ishte me ngjyra dhe kjo m trhiqteta shikoja sa her q m vinte rasti.

Nj tj etr gj q m bnte tmendoja pr Shkupin ishte edhe radi-ogramafoni Portoro, t cilin e mbanimmbi nj raft. N ballin e qelqt t tij, atyku shkruheshin emrat e qyteteve, ishteedhe Shkupi. Madje, e dija q n gjuhtjetr i thoshin Skopje, pasi q kshtufiguronte n mesin e emrave t radiosta-cioneve t bots. Por, aty nuk mund tshihja gj. Ekzistonte nj koh e veantkur babai im ose dikush tjetr nga tmdhenjt e familjes son, e gjente ktstacion dhe dgjonim muzik ose lajmen shqip, por edhe n gjuh tjera.

Sikur t kishim televizor, sit-uata me siguri do t ishte ndryshe dheun nuk do tia bja vetes t gjitha ktopyetje. Por, televizor i n shtpin tonerdhi disa muaj pas shkuarjes sime nShkup. Shkupit i vjen era

shehr thoshte gjyshja ime, e cilaedhe pse ishte e lindur dhe e rritur nfshat, un isha i bindur se asaj i plqenteqyteti m shum. Kaq thoshte gjyshjaime pr kt qytet kur prmendej emri itij.

Ka ekzistuar nj koh kurbabai im shkonte shpesh n Shkup. Kurnj dit ai m tha se do t m merrteedhe mua, u gzova pa mas. M nfund do t shkoja n nj qytet t madh,

pr t cilin kisha dgjuar aqshum. Nuk ndodhte q njeriu tshkonte shpesh n Shkup. Madje,nga shokt e mi nuk kishte asnjq kishte qen n kt qytet. Unisha i pari dhe kjo do t thoshteshum pr mua. Kur mora veshse t nesrmen do t niseshimhert n mngjes, gati fluturovanga gzimi. Tr natn mendojase si do t ishte Shkupi. Kushmund t flinte at nat?!

N qytetin ton, parahotel Evrops, parkoheshin dyautobus. Ky ishte stacioni i tyre. Auto-bust gjithmon i shihja t vendosur sh-pin pr shpin, njri me kok i kthyer

nga Ferizaji kurse tjetri nga Bujanoci. Edija q at dit ky i dyti ishte pr ne.Ishte hera e par q po hipja n autobusdhe kjo pr mua ishte ndodhi pr tambajtur mend. Sa her i kisha shikuarkta dy autobus kur kaloja atypari.Sillesha rreth tyre dhe ndalesha pr t'ishikuar sikur t isha ndonj lloj inspek-tori. Q t dy kishin ngjyr t kuqe dheshkall nga pas, n t cilat ngjitej njnjeri me kapel dhe uniform si tpostierit pr ti vendosur valixhet sipr.Ky njeri ishte konduktori, por mua mdukej i rndsishm sikur t ishte antar

ekuipazhi i ndonj anije kozmike.Njerzit shtyheshin gjithmon te deradhe un nuk e kuptoja q e kishin pr tzn vende. Kta udhtar, pr mua,ishin me fat pasi kishin rastin t hipninn autobus dhe me siguri shkonin dikuku kishin dshir. Ku shkonin ktanjerz, e pyesja veten?

At mngjes t fundit t shta-torit un e dija ku shkoja. Un dhe babaiim do t shkonim n Shkup. Q t dykishim veshur rrobat m t mira qkishim. Derisa pritnim para autobusit q

t hapej dera, duke krcyer, mundoheshat shikoja brendsin e tij. Dielli sapokishte lind, por lagshtia e mngjesit tasaj vjeshte q ishte shtresuar n xhamanuk m lejonte t shihja gj. Turma enjerzve rritej dhe, me kt, edhezhurma e bisedave t tyre. Nuk udh-tonin t gjith me ne, si u pa m von.Gjysma e tyre kishin ardhur pr t prc-jell gjysmn tjetr. Disa edhe qanin.Mendoja se ndaheshin prgjithmon dheshkonin diku larg. M larg se n Shkup,me siguri.

Kur shoferi e hapi dern, ne

filluam t hyjm brenda. Zum vend ngamesi n karriget q ishin t drunjta dhet lmuara. Brendin e autobusit ekaploi nj kundrmim i nafts qlshonte motori, i cili kur u ndez, megjmn e tij, e theu qetsin e atij mng-jesi. Ata q mbetn jasht silleshin rrethautobusit pr t par se ku ishin ulurnjerzit e tyre q i prcillnin. Dikur au-tobusi u nis dhe, s bashku me t, edheata q ishin jasht. Vinin n t dyja ante tij dhe me dor vazhdonin prshnde-tjet lamtumirse. Kur autobusi mori sh-pejtsi, rrotat e tij filluan t nxirrnin njzhurm q dilte nga rrotullimi mbi kall-drm. M kaploi nj ndjenj e veant.I shihja ndrtesat q i njihja, por tashti ishikoja nga nj pozit m e lart dheduke lvizur sa isha ulur.

N dalje t qytetit kryhej kall-drmi. Nga aty rruga e shtruar me zha-vorr vazhdonte si nj segment i pafund.Kur autobusi mori shpejtsi m tmadhe, prapa u ngrit nj pluhur i dendur,

q dukej si mur, i cili e blloko i pamjen eqytetit q po e linim pas. Bme gati dyor rrug deri n Bujanoc, ku ndrruam

autobusin, se ky i joni nuk shkonte mlarg. Aty morm nj autobus tjetr qvinte nga diku larg e q shkonte nShkup.

Dy gra, q ishin ulur n kar-riget e para, zbritn dhe ne u ulm nvendet e tyre. M von do ta shihja same fat q isha q zum kto dy vende,nga ku kishin shikim t papenguar tvendeve t panjohura q do tshfaqeshin para meje. Ky ishte nj auto-bus luksoz me karrige t buta dhe xhamat pastr. Pjest e eprme t karrigeve,aty ku vendosej koka, ishin t mbsht-

jella me plhur t bardh. Kur autobusidoli nga qyteti, t cilin e vrejta se ishtem i vogl se i joni, mori nj kthes nt djatht dhe hyri n nj rrug t gjer,t gjat dhe t asfaltuar. Ishte hera e parq shihja asfalt. Autobusi mori drejtiminpr Preshev dhe para nesh papritmasdoli nj fush e gjer, t cils vjeshta poia humbte gjelbrimin, duke i dhnngjyrat e saja t bukura. Dielli q diltembi nj kodr, nga ana e majt, tashti ekishte przn mngjesin dhe i jeptefushs pamje magjepse. Pamja ishte si

nga nj ndrr e bukur e vendit m tdshiruar.Pas pak minutave n horizont

u shfaq treni q vinte nga drejtimi ikundrt n ann ton t djatht. Sa mafr q vinte, zgjatej m shum. Ishtehera e par q shihja tren. O Zot, sa imadh q ishte! Autobusi, i cili mua mdukej i madh, nuk kishte gjasa t matejme t. Treni duhej t ishte edhe i rnd,prandaj e kish te rrugn e vet t hekurtdhe ku nuk mund ta pengonte askush.

Hekurudha vazhdonte paralelme autostradn dhe n kt pjes nuk

ishte m larg se nj kilometr nga ku eshikoja un. E prcolla zhdukjen e trenitme sy duke u kthyer pas karriges. Pastaj,vazhdova t mahnitesha me pamjen efushs t ciln n mes e ndante au-tostrada dhe hekurudha. N kt pjesautobusi shkonte aq shpejt, saq mua mdukej se fluturonte. E shikoja rrugn egjat dhe t drejt, e cila zhdukej dukeprfunduar atje larg n nj pik t cilnnuk e arrinim dot, edhe pse i afroheshimvazhdimisht me nxitim. Duke i shikuarse si vinin n drejtim tonin ato vijat ebardha t ndrprera n mes t asfaltit qnuk soseshin kurr, m zuri gjumi. Nuku zgjova deri kur hym n Kumanov.Aty m zgjoi babai, pasi q e dinte seun kisha dshir ta shihja edhe ktqytet. E dija q tezja e babait tim jetonteaty, por ksaj radhe nuk do ta vizitonimse shkonim n nj vend m t rnd-sishm.

Rruga m dukej se zgjatejshum. Para se t hynim n qytet,

ndodhi nj ngjarje q eshkurtoi kohn e pritjes timet padurueshme. N nj mo-ment autobusi iu afrua njbiiklete, t ciln dukej se engiste nj njeri n mosh. Aishkonte ngadal dhe nuk elironte rrugn. N pjesn eprapme, mbi rrot, biikletakishte nj shport t metaltn forme rrjete, t mbushurme molla. Kur shoferit ihumbi durimi, i ra buris ecila lshoi nj jehon t

fuqishme dhe t thekshme. Kjo e trembiiklistin dhe rrota e par e biiklets ulakua n t djath pastaj n t majt.

Disa her duke i prsritur kto lvizjebiikleta u rrzua s bashku me iklistin.Mollt e kuqe doln nga shporta dhe ushprndan duke u rrokullisur npr as-falt. T gjith ata n autobus q e pankt ngjarje qeshn me z t lart. M sshumti qeshi shoferi, i cili ishte shkak-tari i ksaj shfaqje. iklisti dikur u ngritdhe filloi t vinte n drejtim t autobusitme duar t ngritura n ajr duke brtitur.Zri i tij nuk dgjohej, por me siguri eshante shoferin pr gjestin e pahijshmq e detyroi t rrzohej. N kt rastshoferi i ra buris edhe nj her dhe i

dha shenja q ti mblidhte mollt seprndryshe do tia shkelte. iklisti u de-tyrua ta bnte at q i tha shoferi. Imblidhte mollt dhe drejtohej ngashoferi dhe prsri shante ose mallkonte.Udhtart n autobus qeshnin. Un nuke kuptoja momentin qesharak t ksajngjarje dhe nuk qeshja.

M n fund hym n Shkup.Kur dolm nga autobusi, nj val e motitt nxeht ma sulmoi fytyrn. Edhe nfund t shtatorit dielli shklqente sikurn ditt e vers n qytetin ton. Stacioni

ishte plot autobus t parkuar, q prisninudhtar dhe plot t tjer hynin e dilninnga aty. Asnjher nuk kisha par kaqshum autobus. Nj z i thekshm qdoli nga altoparlanti m trembi. Nuk ekuptoja gjuhn, por ma marrte mendjase duhej t ishte paralajmrimi i orarit tautobusve. Nga bisedat e njerzve tshumt dhe nga lvizjet e tyre, n veshte mi vinte nj zhurm, t ciln nuk ekisha dgjuar m par.

Kishte aq shum njerz aty,saq nga frika se do t humbja, e kapababan pr dore. Nga aty shkuam n nj

stacion tjetr dhe srish morm nj au-tobus q na oi te nj vend ku babai ime takoi nj njeri. Merre me mend,shkonim me autobus te dikush q jetonten t njjtin qytet. E dija un q Shkupiishte i madh, por se duhej udhtuar meautobus nga lagja n lagje, kt nuk ekisha pritur. Kaq i madh, pra, ishteShkupi. Rrugs, nga dritaret e autobusit,pash gj ith at o ndrt esa t mdha. Sashum automjete t llojllojshme qqarkullonin n rrugt e gjra! Trotuaret,prskaj rrugs, ishin plot njerz, q nxi-tonin n punt e tyre.

Po me autobus srish ukthyem n qendr dhe zbritm n njstacion afr urs. Kaluam urn dhehym n pjesn e vjetr t qytetit. N njqebaptore u ulm pr t ngrn buk.Aty kam ngrn qoftet m t shijshme.Her pas her, fytit teposht, oja ngadisa gllnjka t Cocta"-s, nj pije e zeze cila gjithmon m ka plqyer. Hanimjasht, nn hijen e atis s qebaptores,

dhe kjo m mundsonte ti shikoja edhekalimtart e shumt.

Dukej q n Shkup do ditishte dit pazari. Gjith ato dyqane qishin n nj vend. Pasi hym n shumdyqane, n njrin prej tyre babai mibleu nj pal izme, pasi q dimri poafrohej. Ato ishin ngjyr kafe, tpunuara nga lkura dhe brenda kishinnj shtres leshi. Anash, n pjesn e

brendshme t zogut t kmbs,mbylleshin dhe hapeshin me zinxhir.Me gzim t madh i mbaja nn sqetullduke e shtrnguar paketn n t cilat ivendosi shitsi. Asnjher nuk kishapasur dika m t bukur. Duke ecur dheduke vrojtuar do gj, e ndjeja aromn elkurs q lironin izmet, edhe pse ishint mbshtjella dhe t paketuara. Aromat ndryshme, por t kndshme, vinin ngagjithkah. Shkupit, vrtet, i vinte era she-hr.

Nga aty dolm srish n njtreg tjetr, te ai i pemve dhe i perimeve,i cili m dukej se ishte i pafund kur ekrahasoja me at t qytetit ton. Pastajkaluam rrugn e gjer dhe, mbi nj ur,edhe nj rrug tjetr me automjete, qnuk pushonin n t dyja drejtimet dhe qlviznin me nj shpejtsi t madhe.Matan rrugs ku shkonim ne, shtpit,pr udi, dukeshin t vogla dhe t ngji-tura me njra tjetrn. Dukej sikur q nukkishin fare oborre.

E till ishte edhe shtpia ekushririt ton, ku bujtm at nat.Shtpia, edhe pse dykatshe, ishte e

vogl dhe n mes kishte oborr vetm prnj tavolin dhe disa karrige. Sa shumu gzuan njerzit e shtpis kur hymbrenda. T befasuar pr t mir, t gjithna prqafuan. Ne, ather, nuk i parala-jmronim vizitat si bjm sot.

Kushriri im kishte 5 vajza, tmoshs q nuk dallonin shum nga un.N mbrmje, me to, dola n qy tet. Nnj vend afr urs blem akullore. Ishinm t shijshme se ato q i blija tegorani i lagjes time. Kdo q takonim,ato, me mburrje, u tregonin se m kishinkushri. Kushrirat m doln shum

llafazane. Ato, t gzuara, flitnin mekdo q e takonin dhe mua m dukej see tepronin. N realitet, m dukej se tgjith fmijt q shihja, flisnin mshum, ecnin m shum dhe lavdro-heshin m shum se duhej. Megjithat,ishin t veshur m mir se moshatart eqytetit tim.

Kjo ishte pikpamja ime, tcilin e formova shpejt pr fmijt e kti jqyteti, por nuk isha i sigurt nse kisha tdrejt. Mund t isha edhe gabim, pasi qun vija nga nj qytet i vogl krahasuar

me Shkupin. Pr her t par fillova tandjej efektin e provincializmit.N mbrmje, para se t shkoja

t flija, erdha n prfundim se n Shkupishte gjithka m mir se kudo tjetr.Sikur t mos m vinte turp, do t i merrjaizmet dhe do t flija me to, duke iprqafuar.

Babai im thoshte se kushriritij kishte gabuar q kishte shkuar nShkup pr t jetuar. N heshtje un nukpajtohesha me t. Ku ka m mir se nShkup? e pyesja veten, duke i shtrn-guar izmet e reja. N autobus, duke u

kthyer n shtpi, i gzohesha dimrit dheisha n pozit q t lutesha q ai t vijsa m shpejt.

Ky ka qen ekskursioni m idobishm q kam br me baban timndonjher. Nga ather, shum gjra ikisha m t qarta dhe kjo vizit ndikoin vetdijen time dhe m mbeti prhern kujtes.

Shkupit i vjen era shehr



16/24

GA JAI MYFTARI

The BalkanWars, British Consular Re-ports from Macedonia in the Final Yearsof the Ottoman Empire (Luftrat Bal-lkanike, Raporte Konsullore Britanikenga Maqedonia n Vitet e Fundit tPerandoris Osmane) sht libri m i ri

q sjell n duart e lexuesve historianidhe studiuesi shqiptar Bejtullah Destanin bashkpunim t ngusht me al-banologun Robert Elsie.

Pjesrisht histori e pjesrishtdiplomaci The BalkanWars, BritishConsular Reports from Macedonia inthe Final Years of the Ottoman Empiresht libr mjaft interesant, i cili na futn analet e historis dhe t fakteve reale,njqind vjet t shkuara. Libri, i pro-movuar n Tetov me rastin e 101 vje-torit t Pavarsis dhe 100 vjetorit tLuftrave Ballkanike, vjen n duart e lex-

uesit njkohsisht n tri gjuh; anglisht,shqip dhe maqedonisht. Ky fakt ndih-mon n plotsimin e mangsive buri-more n studimin e historis n nj vendmultietnik si sht Maqedonia, duke jundihmuar kshtu t gjitha kombsive qjetojn aty. The Balkan Wars pr nx-jerrjen dhe selekt imin e materialeve tt cilit, autort kan punuar pr shumvite, sjell mbi 50 raporte politike tdiplomatve britanik, drguar Min-istris s Jashtme Britanike, nga Mana-stiri dhe Shkupi n periudhn1912-1914. Varianti original i librit shtn gjuhn Angleze. Ai ka rreth 300 faqedhe sht botuar nga shtpia botueseprestigji oze, tas hm e njohur edhe prpublikun shqiptar I.B.Tauris & Co. LtdLondon-Ne York. Libri i prkthyer ngjuht shqipe dhe maqedonase, shtbotuar nga sh tpia botuese LOGOS-An Shkup.

far e bn m t rnd-sishm kt libr sht fakti se mshum se nj libr analize dhe mendimipersonal, The BalkanWars sht njlibr q prmban raporte sekrete diplo-

matike, pr ngjarjet q kan ndodhurgjat viteve 1912-1914 dhe masakrat,ndaj popullsis, kryesisht myslimane,por edhe ndaj popullsi s s krishtermaqedono-bullgare dhe asaj hebreje,duke u br kshtu nj burim ipadiskutueshm t dhnash pr h istori-ant dhe studiuesit e asaj periudhe t his-toris Ballkanike.Jo pa qllim editort e librit i sjellin lex-uesve dhe studiuesve drgesa duke fil-luar nga viti 1912. sht pikrisht ky vitq shnon fillimin e Lufts s Par Bal-lkanike. Shkaku ishte prznia e Peran-

doris Osmane nga shtetet e Ballkanit.Serbia, Bullgaria, Greqia dhe Mali i Zibn nj aleanc ndrmjet tyre, dukebr sulme t rrufeshme ndaj Peran-doris Osmane, tashm n rnie dhe, ar-ritn ta przn at nga trevat e tyre.Me largimin e Perandoris Osmane u bplani pr ndarjen e Maqedonis dheShqipris.

Lufta e Dyt Ballkanike filloikur Serbia, Greqia dhe Rumania patnmosmarrveshje me Bullgarin pr ndar-jen e rajonit pas pushtimit t prbashkt

t Maqedonis. M 1 Qershor 1913, Ser-bia dhe Greqia bn aleanc kundrBullgaris gj e cila, oi n fillimin elufts n fund t qershorit t vitit 1913,kur mbreti Ferdinand i Bullgaris urd-hroi trupat e tij, t sulmonin forcatgrego-serbe n Maqedoni. Sidoqoftbullgart humbn, dhe mes palveluftuese u nnshkrua nj traktat paqeje(Traktati i Bukureshtit) m 10 Gusht tvitit 1913. Nn kushtet e ktij traktati,

Greqia dhe Serbia e ndan pjesn m tmadhe t Maqedonis mes tyre, duke iln Bullgaris vetm nj pjes t vogl.T gjitha kto ngjarje u shoqruan memasakra t prmasave t paimagjin-ueshme. N emer t lirimit t teritorevenga Perandoria Osmane u kryenmasakra t tmerrshme mbi popullsinvendase. Drgesat e diplomatve t huajtregojn qart se, Luftrat Ballkanikeishin larg t qenit lirimtare.The BalkanWars sjell pikrisht skena

nga kto masakra t bra nga grekt,bullgart dhe n mnyr t konsideru -aeshme nga serbt, t cilt t etur prgjak dhe pasuri nuk mshiruan as pleqt,grat dhe fmijt, n ofensivat e tyrespastruese etnike dhe fetare, veanrishtndaj popullsis myslimane. Popullsiacivile e pambrojtur dhe e paarmatosur ugjend nn stuhin e sulmeve t bar-barve t cilt, pa mshir, vran, prd-hunuan, masakruan dhe dogjn nmnyrat m njrzore kdo q i dilteprpara.Duke qene se i gjith rajoni ishte prf-

shir nga kaosi dhe anarkia q silltemungesa e ligjit, jo vetm t huajt poredhe vet banort e zons, kryesisht atokatolik u prfshin n vrasje, plakitje,djegie dhe prvetsim t pasuris sfqinjve t tyre mysliman.Harri Lamb, Konsull i Prgjithshm, ndrgesn me numr [FO 95/2438] Nr.166, drejtuar Konsullats sPrgjithshme t Madhris s tij Bri-

tanike n Selanik m dat 3 dhjetor1912, ndr t tjera citon:... shfarosja e elementit mysliman nMaqedoni sht sistematike dhe shtpjes e nj politike t qllimshme dhe tmiratuar.

Libri nuk prmban materialeq trajtojn politikn apo ngjarjetushtarake t Luftrave Ballkanike, porparaqet raporte q prqndrohen n ng-jarjet reale, t perceptuara personalishtnga diplomatt e huaj, nga ajo q ata

vet kan par apo kan dgjuar prejdshmitarve okular apo t mbijetuarvet masakrave t ushtruara mbi pop-ullsin e atyre trevave.The BalkanWars paraqet harta, fo-tografi dhe drgesa t mbushura dhe sta-tistika t shumta pr humbjet n njerzdhe t vlerave n natyr, madje shpesht detajuara, duke prshkruar mnyrn emasakrimit dhe duke dhn emrat e vik-timave. Jo vetm kaq por, si citonRobert Elsie, njri prej dy editorve tlibrit, t hartuara n pjesn m t madhenga arls Grej, zv. Konsulli i Britanis

n Manastir, ndonse disa prej drge-save mund t tingllojn si t ftohta dheindiferente... Grej u orvat t vinte ndukje padrejtsit q i bheshin popul-lats myslimane nga fitimtart, forcatdhe grupet e popullats s krishter. Ra-portet e tij vazhdon Elsie- si dhe ato tprfaqsuesve t tjer diplomatik bri-tanik, na vijn mjaft n ndihm pr tkuptuar t vrtetat e zjarreve t luftrave

ballkanike n prag t Lufts s ParBotrore.T bie n sy qndrimi i paanshm q

kan mbajtur hartuesit e ktyre drge-save, kur i kan shkruar ato. Jo vetmkaq, por saktsia me t ciln diplomattbritanik i prshkruajn masakrat, e bnlexuesin t kthehet prapa n koh dhe t andiej se po i prjeton ato masakra bar-bare t bra mbi njerz krejtsish t tpafajshm dhe t pambrojtur.Ja disa shembuj t shkputur nga disaprej disa prej drgesave t paraqitura nlibr;

r. 166.1

Shtojc e Drgess nr. 166 t Konsullitt Prgjithshm Lamb, 3 dhjetor 1912Memorandum

Pr masakra t ndryshme dheakte t tjera dhune q jan raportuar sejan kryer kundr popullats myslimanenga forcat e rregullta dhe jo t rregulltaushtarake bullgare n pjest lindore tvilajetit t Selanikut pas pushtimit t tijnga trupat bullgare.Nj nga zonat nga sht marr informa-cion m i hollsishm n lidhje me bar-barizmat bul lgare sht ajo mu n verit Selanikut, q prfshin kazat e Avret-Hisarit dhe t Dojranit.

Thuhet me siguri, pr shem-bull, se n nahijen e Rajanovs nuk kambetur gjall pothuaj as edhe nj mys-liman i vetm. Vet fshati Rajanov pr-bhej nga rreth 80 shtpi turke. Shumprej tyre, si dhe kazermat e xhandar-mris, jan djegur, ndrsa t gjithbanort meshkuj jan vrar dhe kufomate tyre jan hedhur npr puse. Nga egjith popullata e ktij fshati tani thuhetse kan mbetur gjall vetm 60 gra dhefmij q gjenden n fshatin fqinj,Dolni-Todorak. N fshatin fqinj tPlaninics rreth 30 mysliman u

masakruan n nj shtpi ngjitur mexhamin. N t dy kto raste, Popi i kr-ishter (prifti i fshatit) thuhet se kamarr pjes aktive n kto akte, por rolinkryesor e ka luajtur nj maqedono-bull-gar i ri, rreth 27 apo 30 vje, q deri parapak kohsh thuhet se studionte belleslettres n Paris. - N Krkut, ose Ko-rkidov, nj fshat i madh rreth 10 kilo-metra n lindje t Avret-Hisarit, thuhetse t gjith meshkujt, s bashku me njnumr t konsiderueshm grash e va-jzash, i kan grumbulluar n xhami dhe

n disa stalla aty afr. N fillim mbi ta uhodhn tri bomba, por meq ato nuk sh-prthyen, ndrtesave iu vu zjarri dhe tgjith sa ishin brenda u dogjn t gjall.Thuhet se t vetmit persona q kanmbetur gjall nga ky fshat jan njagjashtdhjet vajza, nga t cilat dhjetjan rreth 15 vjee, kurse pjesa tjetrjan fmij t vegjl 18 muajsh e lart, qjan mbledhur n Mutlov, nj fshatfqinj i krishter, banort e t cilit kanmarr pr vete pjesn m t madhe tsendeve t vjedhura prej viktimave ttyre... Pak m n lindje t ksaj zone,

fshatar bullgar nga Vurlani ose Vir-landja sulmuan fqinjt e tyre myslimann mhalln Vakf dhe ua morn tgjitha bagtit e ua plakitn depot edrithit... M n afrsi t Selanikut, njfshat mysliman me 50 shtpi u plakittrsisht nga ushtart bullgar t ndih-muar prej fshatarve greko-bullgar ngaKapuxhillari, Kire-Koj dhe Hortiaku,q rrmbyen t gjitha bagtit e fshatit,

230 kok gjedh, 5000 dhi dhe 3000dele.

Ndrsa raporti i dats 5 shkurt 1914 [FO294/53] i drguar nga Nn-Konsullata eMadhris s Tij Britanike n Manastir,ndrmjet t tjerave citon:... Autoritetet serbe nuk u kan shprn-dar asnj arm myslimanve, n asnjkoh dhe n asnj pjes t ksaj prefek-

ture. Kjo sht m se e sigurt dhe msht konfirmuar plotsisht nga inspek-tori i prgjithshm i prefekturs, t cilitpak dit m par arrita ti nxjerr njdeklarat pr kt shtje, pa i treguar secili ishte qllimi im. Po t kishin qenme t vrtet t armatosur, myslimantnuk do t kishin prfunduar t therur et vrar aq leht. Fakti q, me sa kemidijeni, asnj zyrtar i vetm serb, asnjvojvod e asnj komitaxhi serb, nuksht lnduar gjat ktyre masakrave pabuj, tregon shum.

... Po bashkngjis ktu tre shnime...... Banda q sulmoi fshatin Sop prbhejnga t krishter t armatosur nga fshatratfqinje, me n krye nj vojvod serb ngaKrusheva me emrin Gjorgje, si dhe ngazyrtart e komuns s Cerskos, Belics,dhe Cerit. Gjithashtu mori pjes dhe lu-ajti rol t rndsishm edhe nj ish priftbullgar i Cerit me emrin Jovan. Ata fil-luan duke rrahur me kamxhik tet burrat fshatit, dhe pasi iu zhvatn atyre atopak para q kishin si mim pr ti pr-jashtuar nga ndshkime t mtejshme, ivendosn n nj qerre, sepse ishin tejet

t gjymtuar dhe nuk ecnin dot, dhe i dr-guan n xhami, ku i lidhn dhe i kynbrenda. Pastaj ata arrestuan t gjith bur-rat e fshatit q ishin t pranishm, rreth50 n numr, t cilt gjithashtu i lidhndhe i kyn brenda n xhami. Pas ksaj,njzet fmij i mbylln n nj dhom tvogl n pjesn e siprme t xhamis.Pas ksaj ata filluan t shtinin mebreshri armsh prmes dritareve tndrtess, duke vrar dhe plagosurshum nga t burgosurit. Pastaj xhamine mbushn me lnd djegse nga tgjitha ant, kryesisht me dru, dhe i vunzjarrin. Disa burra q u prpoqn t sh-ptonin duke dal nga dera, i vran osei thern me bajoneta. Shum u dogjn tgjall, prfshir edhe t gjith fmijt tcilt, ngaq ishin n katin e siprm, nuki kishin kapur plumbat e breshrive tarmve q vran dhe plagosn viktimatposht. Britmat e tyre vazhduan tdgjoheshin pr gjysm ore.

Ndrkoh q po ndodhte kjo,gjetk npr fshat u vran shtat gra.

Mua m futn n xhami sbashku me burrat e tjer, por m shptoi

prifti Jovan, me t cilin kisha pasur mar-rdhnie t mira.

Kur ikn t krishtert, unthirra t mblidheshin ata pak vet qkishin mbetur gjall n fshat, dhe kemishkuar bashk me ta drejt Krovs.Gjat rrugs hasm n nj vojvod tjetrserb me emrin Bogoja, nga Kurshina,me nj band me 60 komitaxhinj. Ata nai morn edhe ato pak gjra q kishimdhe ma vran djalin, Adem Osmanin,pr qejf, duke ia prer kokn.(2) Ds hm ia e Zel ij e Demi si tishte q n xhami humbn jetn kta

antar t familjes s saj. Burri Hasani.Vllai Aliu.Axha Rifati, Ibrahimi, Mefaili.Axhat e burrit Zeqiri, Sejfedini, Hebiu,Xhabiri, Rashidi.Tezja e burrit Fatime.Kushrinjt e burrit Mehmeti (18vje), Halimi (19 vje), Ismaili (15 vje), Vehibi (10 vje), dhe Hazmiu (10

Luftrat BallkanikeRaporte Konsullore Britanike nga Maqedonia

n Vitet e Fundit t Perandoris Osmane



17/24

vje).(3) Dshmi a e Esma Dam iri t, ecila ka shenjat e nj plage plumbi q i kaprshkruar kraharorin , shkaktuar gjatksaj masakre, ishte se djali i saj Xhelili,12 vje, humbi jetn n xhami.(4) Dshmi a e Bedri je Hasan itishte se djali i saj Ademi humbi jetn nxhami.(5) Dshmi a e Shefi ke Hasan it

ishte se n xhami humbn jetn antarte mposhtm t familjes s saj. Burri Hasani.Djali Xhelili (10 vje).Vllezrit Emini dhe Halidi.Djali i vllait t burrit Rexheb.Djali i ktij t fundit Mustafai (17vje).

Nj antare e fami ljes s sajme ermin Hatixhe u vra brenda nshtpin e saj.(5) Dshmia e ShahsimeZehmanit ishte se djali i saj, Zyhdiu (16vje), humbi jetn n xhami.(6) Dshmi a e Is met Ras hi di tishte se antart e mposhtm t famil-jes s saj humbn jetn n xhami. Burri Rashidi.Djali Hazmiu (8 vje), t cilin e futi nxhami vet prift Jovani.Vllezrit e burrit Zeqiri dhe Nebiu.Nipat e burri t Mehmeti (17 vje) dheVehibi (13 vje), t cilin e futi n xhamisekretari i komuns s Belics, nj serb.Nna e burrit, Aishj a, dhe gruaja e vl-lait t saj, Fatimja, u vran brenda nshtpit e tyre.

Kto dshmi t dhna m lartprmbajn vetm nj pjes shum tvogl t personave t vrar, por ato kanrndsi kryesisht sepse tregojn q

masakra sht kryer nga banort e kr-ishter t zons dhe nga komitaxhinjt eudhhequr nga zyrtart dhe vojvodtserb; q kjo masakr u krye n njmnyr tejet barbare; dhe se grat efmijt ishin ndr viktimat e zgjedhuraenkas.

Shnimi 2Masakra n Pllashnic

(Krov)

Rreth dy jav pas ngjarjeve t

Sopit, q ndodhn nga 17 deri 20 shta-tor, fshati mysliman i Pllashnics n tnjjtn zon u vizitua nga nj band prej40 fshatart t armatosur t krishter,nn udhheqjen e nj vojvode serb tquajtur Arso, nga fshati Llokvic, (ko-muna e Brodit). Ata arrestuan nja pesd-hjet burra e djem t fshatit dhe u thanse kishin urdhr nga nn-prefekti iBrodit pr ti uar atje. Pr nj far kohnuk u mor vesh asgj pr ta, por mvon, rreth dy muaj pas zhdukjes s tyre,shokt e tyre i gjetn trupat e brshosh nga plag t shkaktuara me ba-joneta, tyre n nj bregore t vogl afrnj vendi t quajtur Ledov, midisPllashnics dhe Brodit.

Emrat e viktimave jan sivijon.

Ahmed Ismaili me dy djemte tij, Ali Hasani me djal, RahmanMustafa me djalin (13 vje), BahtiarYmeri (80 vje), Dalip Mahmudi, ZejnelDajri, Hamid Hasani, Jusufi, SaidAhmet, Rexheb Hajrullahu, AbedinRahmani, Mexhid Tahiri, Rasim Mohar-remi, Abdullah Jusufi (19 vje), Ferad

Hajredini (62 vje), Maliq Feradi, Ab-dullah Osmani (90 vje), Iljaz Abdul-lahi, Rakib Miftahu, Ali Hasani me dydjemt e tij, Rushid Mustafa me djalin e

tij Qamilin (15 vje), Fetah Ymeri medjalin e tij Rakibin (14 vje), Bajram Se-feri, Mifail Ristemi, Zejnel Taifi, Salihu,Mustafa Ramadani me djalin Nuredinin,Belul Hajrullahu, Mehmed Rahmani,Hasan Rahmani, Esad Ramadani,Rasim, Zulfiqar Nasufi, Abaz Beqiri,Miftahu (72 vje), Bejeb Iljazi (60 vje),Abaz Sadiku, Salih Dalipi, MehmetAhmedi, Xhafer Halimi, Shefki Dauti

(18 vje).Pas ksaj, edhe shum mysli-

man t tjer nga e njjta komun uthirrn n Brod dhe u zhdukn nmnyr t mistershme.

Shnimi i msiprm ka interesm tepr sepse tregon pr kasaphann pakriter q u b kundr myslimanve pastrazirave n kufirin shqiptar, n nj kohkur, sipas autoriteteve serbe, n Maqe-donin serbe nuk ka pasur rebelim dhenuk ekzistonte asnj fije mundsie qmyslimant e Maqedonis tbashkpunonin me shqiptart. Ai tregonse masakrat u kryen nga fshatar t ar-matosur t udhhequr nga vojvodserb, dhe se ndr viktimat ishin edhepleq t moshuar e t pafuqishm dhefmij. Shnimi 3. Hetimi serb prmasakrat e kryera nga vojvodt dhe ban-dat serbe

Nga fundi i dhjetorit, qeveriaserbe duket se e kuptoi q t eprimet e vo-jvodve dhe t bandave t tyre, t cilatderi n at koh ishin nxitur n heshtje,nuk mund t fshiheshin m dhe po ushkaktonin kritika t dmshme nga t

gjitha ant, ndaj edhe nisi nj far hetimipr keqbrjet e tyre. Ky hetim, sipas njpohimi q m bri zoti Alimpiq, inspek-tori i prefekturs, oi n heqjen nga puna

t nn-prefektit t Krovs, pushiminnga punsimi zyrtar i nn-prefektit tKrushevs, dhe dbimin nga Maqedoniaserbe t vojvodve t prfshir n to.Heqja i nn-prefektve sht konfirmuarnga informacione t marra nga burimet tjera, dhe disa nga vojvodt thuhet senuk shihen m n ato vende q ifrekuentonin zakonisht m par.

Nga dshmitart okular mys-

liman kam msuar se gjat kryerjes shetimeve t bra nga nj oficer ushtarak,u zhvarrosn kufomat e 26 mysli-manve, t cilt i kishte marr nj bandserbe nga Llezhani n komunn ePrilepit dhe i kishte vrar me bajonetaafr Turskos. Aty u zbulua se atyre uakishin prer kokat pas vdekjes, sigurishtpr t penguar identifi kimin n rast sedo t bheshin hetime. T gjitha kufo-mat ishin t lidhura.

Nuk kam ndonj informacionq t jen ekzaminuar kufomat e shumtaq jan varrosur ose hedhur nprbunar n fshatrat e tjera.Por barbarit serbe nuk mnuan t bininedhe mbi maqedono-bullgart. Qllimiishte q ti imponohej ksaj popullsie tnjihte kryepeshkopatin e Beogradit dhet braktisin kishat e tyre t vjetra.Nj drges e dats 9 shtator 1913 ndrt tjera citon:... Ilino (N jug-perndim t Demir His-arit)

Ky fshat u vizitua nga bandae Bogojas m 15 gusht. Dymbdhjetvajza u prdhunuan. Personat e m-

poshtm u lnduan: Jovan Gjorgjev, (urrah pothuaj pr vdekje), nj grua meemrin Mitrisca (u rrah dhe plagos mebajonet), Jovan Iliev (u rrah pothuaj pr

vdekje). Prve ksaj, 30 burra u morndhe u uan n Krushev, dhe q prej asajkohe nuk dihet asgj m pr ta. Banda,kur u largua, i paralajmroi fshatart sedo tua shkatrronte shtpit nse do tankoheshin tek autoritetet pr ka kishtendodhur.

Mramorec (N jug-perndim tKrovs)

Rreth dats 12 gusht, grat e mposhtme

jan dhunuar nga nj band serbe e ko-manduar nga nj me emrin Mirkoviq.Cveta Cvetanova, Krista Spasova (udhunua nga shtat ushtar ose komitaxhin pranin e t shoqit, t cilin e kishinlidhur), Grosda Petrova, ParashqevaTrenkova, Veljana Gavrilova, HristicaGavrilova (q u lndua rnd).Belica (n jugperndim t Krovs)

Nj prift me emrin Bori s dhenj fshatar me emrin Jovane u rrahnpr vdekje nga komitaxh injt serb.Grat u prdhunuan.... Gorno Divjak (n perndim t Kru-shevs)

Gjergj Shaqiri u rrah dhe ulndua rnd sepse i biri kishte dezertuarnga xhandarmria serbe.Sloeshtica (N jugperndim t Pribilcit)

Ish vojvodt bullgar, Baledhe Daniel u vran nga nj band serbe.Siljan Ivanov u plagos n kok, duar dhekmb me bajonet. Shtat fshatar urrahn egrsisht.Zhvan (n perndim t Priblicit)

Kryeplakun e fshatit e tortu-ruan dhe e trhoqn zvarr n rrug me

nj litar t lidhur rreth qafs.Breshani (Jugperndim t Demir His-ari t) Burra dhe gra t rrahur. Gra tprdhunuara... .

Pastieria e par shqiptare ne Londr,OFERT SPECIALE me rastin e festave t fundvitit

T gjitha llojet e mblsirave q ju krkoni prditlindje, dasma, dhe pr t gjitha festat tuaja

Ejani dhebinduni se nuk do

t gjenimime m t lira

dhe shrbiminm t mirMONDI JUMIRPRET

PastieriAroma

34 Green LanesPalmers GreenLondon N13 6HJ

Tel:02088894324


18/24

170-172 HIGHT STEREETPONDERS ENDENFIELD EN3 4EU

TEL: 020 8805 3777

GAZAN RESTAURANT

VENDI KU JU MUND TEGJENI REHATINE E DUHURPER DARKAT FAMILJARE-KUZHINA E MREKULLUESHME

-MIMET ME KONKURUESEEJANI DHE BINDUNI

NUK DO TE MBETENI TEZHGENJYER

FESTAT TUAJA FAMILJAREFREE PARKINGTAKE WAY SERVICE

opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 19

i Sh i i Sh i i k lik


19/24

Ambasada e Republiks s Kosovsn Mbretrin e Bashkuar

Embassy of the Republic of Kosovo

100 Pall Mall

London SW1Y 5NQ

Tel.: +44(0) 207 659 6140

+44 (0) 207 659 6134

Fax.: +44(0) 207 659 6137

Email: [email protected]

Ambasada e Republiks s Shqiprisn Mbretrin e Bashkuar

Embassy of the Republic of Albania

33 St. Georges Drive

London SW1V 4DG

Tel. +44 (0) 20 7828 8897Fax +44 (0) 20 7828 8869

E-mail: [email protected]

http://www.albanianembassy.co.uk

To contact the Albanian Embassy for emergency cases only

please call: 07518662630

(17.00-09:00 and during weekends)

BLEDI FEVZIU

Shqipris i sht refuzuar pr tdisatn her statusi i vendit kan-didat pr n Bashkimin Europian!Skepticizmit t Holands dhe Dani-marks, kt her i sht bashkuarFranca, Gjermania dhe Britania eMadhe!

N fakt, m shum se lajmi i rnd nvetvete (i paralajmruar nga votimi iParlamentit holandez), ajo q t bn pr-shtypje sht paaftsia e shoqris dhepolitiks shqiptare pr t br nj analizt thell dhe realiste t asaj q ka ndod-hur.

sht paaftsia jon pr t kuptuar secilat jan prgjegjsit q kemi ne, far

duhet t korrigjojm dhe ku duhet tangrem zrin dhe ti krkojm Europss Bashkuar q t zbatoj t njjtat stan-darde me t cilat po klasifikon fqinjttan.

Dyzet e tet or nga marrja e vendimit,ende askush nuk u ka dhn prgjigjedisa pyetjeve fundamentale: Si shpjego-het q Gjermania, deri tani neutrale, urreshtua bindshm kundr statusit?Prse Britania e Madhe, mbshtetsekryesore e zgjerimit t BE, doli kundr?Prse aprovimi i tri ligjeve q konsidero-

heshin kusht deri tani nuk vlejti dhe kandodhur nga maji, kur ato u aprovuan, ederi tani?

A po ndryshon dika n prqasjen eBashkimit Europian ndaj Shqipris dheshqiptarve, prderisa tri vendet m trndsishme t tij, Gjermania, Francadhe Britania, tani kan dal publikishtkundr?

A ka nj pendes ndaj izolimit 25-vjeart Serbis dhe a po luhet korrigjimi i

ksaj politike n kurriz t Shqipris? Aka nj bindje n Bashkimin Europian seshqiptart kan marr m shum se sameritojn kta 23 vjet, duke nisur ngaPavarsia e Kosovs e deri tek an-tarsimi n NATO? Dhe e fundit e mkryesorja, a ka luajtur rol n veton eu-ropiane ftohja me SHBA pas vendimitpr mosmarrjen e arm ve k imike siri-ane?

Jo vetm q asnj pyetje nga kto skamarr prgjigje, por debati thelbsor dhem i rndsishm i ktij vendi ka de-graduar pr 48 or n recitime banale kupalt akuzojn njratjet rn pr prob-leme t politiks s brendshme dheaskush nuk tenton t sqaroj, ose mini-mumi t analizoj dika m thellsisht.

Duke mos iu dhn dot prgjigje pyet-jeve t msiprme, po tentoj t jap njversion personal t ksaj gjendjeje. Njversion i cili ndahet n dy kolona krye-sore: prgjegjsia jon dhe prgjegjsiaeuropiane.

Prgjegjsia jon sht evidente dhe eprsritur. Si ata fmijt q nuk ndrro-jn kurr sjell jen dhe stil in e tyre, poli-tika shqiptare shfaqet dhe rishfaqet epaaft t ndrtoj nj dialog t b rend-shm; hakmarrse n thelb; abuzivisteme deklaratat dhe akuzat ndaj njritjetrit, me nj gjuh urrejtjeje q nuk egjen n asnj nga vendet e tjera fqinje.

Maxhoranca dhe opozita kan qen t

paafta pr t ndrtuar nj dialog normal,s paku n problemet jetike q ky vend

ka.

Kan qen m t paafta se qeveria e Ser-bis dhe e Kosovs, q kan ndrtuar njdialog mbi nj urrejtje etnike 100-vjeare dhe mbi mijra viktimat e luftsatje.

Edhe konsensusi i fundit, ai pr ligjin eadministrats, u hodh posht nga vetata q e kishin votuar.

Akuzat ndaj njri-tjetrit dhe pastajtejkalimi i tyre kan luajtur nj rol poashtu primar.

Burime diplomatike n Bruksel kandeklaruar se akuzat e PS ndaj gjyqitMeta jan shqyrtuar me shum seri-ozitet nga Danimarka, por se ata nukdin nse PS iu qndron ende ktyreakuzave tani q sht n nj koalicionme LSI e Mets? Po ashtu, burime ttjera deklarojn se kjo gj ka ndikuaredhe n Holand. Ky kaprcim 180grad, natyrisht q sht normal nShqipri, por smund t jet normal n

asnj vend t Bashkimit Europian.

Korrupsioni galopant dhe paaftsia eDrejtsis pr t gjetur edhe njprgjegjs t vetm t nivelit t lart prt, po ashtu ka luajtur rol deciziv n ktvendim. Si edhe problemet e krimit torganizuar dhe lidhjet e tij t forta mepolitikn!

Ka nj seri tjetr arsyesh, q ne duhet ti

shohim n sy dhe ti prballim. N tkundrt, nga viti n vit do vijojm t

recitojm akuzat ndaj njritjetrit, dukee hedhur topin nga nj kamp politik ntjetrin, por duke mbetur aty ku jemi!

Prgjegjsia e Europs, pa dyshim, kther, sipas meje, sht m evidente sekurr. Un besoj se akuzat e ish-kryem-inistrit Berisha pr albanofobi dhe atot Kryeministrit aktual pr ekstremistbrenda BE, edhe pse t rnda pr t uthn nga dy politikan t nivelit t lart,qndrojn. Duke mos pasur prgjegjs-in politike pr ti thn gjrat mennkuptim, ende i qndroj ides q kamelaboruar n vitin 2011, se qndrimi idisa vendeve t BE ndaj Shqiprissht jo thjesht paragjykues, por racist!

Krahasimi i Shqipris, pa dyshim,duhet br me fqinjt. Serbia e nisi pro-cesin e MSA m 8 nntor 2007, moristatusin e vendit kandidat m 28 shkurt2012, vetm 4 muaj pasi ishte rekoman-duar nga KE, dhe iu hapn negociatatm 2013-n.

Maqedonia e ka marr statusin e vendit

kandidat m 17 dhjetor 2005, por pro-cesi i saj i mtejshm u bllokua pr njproblem q lidhet me emrin dhe konflik-tin q ka n kt drejtim me Greqin.

Mali i Zi aplikoi pr status m 15 dhjetor2008, e mori at m 17 dhjetor 2010 dhefilloi negociatat m 2012-n.

Asnj nga kto vende nuk ka standardetdemokratike dhe ato t ligjshmris m

mir se Shqipria. Shqipria ka aplikuarpr statusin n prill 2009 dhe ende katrvjet e gjysm m pas mbetet pa njprgjigje. Nj koh q se ka kaluarasnj vend tjetr. Deri m sot ishte brprgjegjse sjellja e ashpr e opozits.

Sot, opozita shqiptare sht trsisht nfavor t procesit integrues dhe e kadokumentuar kt me nj rezolut n

Parlament. Por edhe nj opozit e ashprn konceptin politik, sht m e mir sesa nj vend ku opozita rrihet n Parla-ment, si n Maqedoni; ku nivelidemokratik sht dukshm m inferiorse sa ai i Shqipris apo se opozita nMal t Zi, q thuajse nuk ekziston.

Nj vend me katr rotacione politike qnga viti 1992 si Shqipria, garantonstandarde demokratike m t mira se saMali i Zi, q n 23 vjet ska br asnjrotacion t vetm.

Korrupsioni dhe drejtsia n Serbi dhen Mal t Zi jan dukshm m prob-lematike se sa n Shqipri, dhe kjoshnohet n disa dokumente t institu-cioneve t specializuara pr kt gj!

E fundit, Shqipria ka luajtur nj roltejet moderues n rajon, dhe pr kt gjmeritonte m shum. Ajo e kishte rrugne saj integruese me vendet e ish-Lindj eskomuniste, me Rumanin dhe Bullgar-in, dhe jo me vendet e ish-Jugosllavis,q u prfshin n nj konflikt t

tmerrshm etnik n fillim t viteve 90!

Nuk e di prse Europa beson se nj vendq e preferon BE-n n 90% t popull-sis s tij duhet t penalizohet pr prob-leme gjeopolitike apo pr paragjykimeracore apo fetare! Nj prgjigje bindsekrkon edhe kjo, gjithsesi!

Fajtor Ne dhe Ata



20/24

GA KASTRIOT DERVISHI

Duke filluar nga 8 tetori 1912 ederi n fillim t dhjetorit 1912aleanca ballkanike serbo greko malazeze bullgare e nxiturprej Rusis, kish te pusht uar gati gjithterritoret europiane t Perandoris Os-mane. Me prjashtim t pjess s Egjeutsi dhe t Maqedonis Perndimore, i

gjith territori tjetr i pushtuar nuk ishtegj tjetr vese territor shqiptar i banuarn pjesn drrmuese t tij nga shqiptart.Lakmia grabitqare e fqinjve tan pr tzhdukur do gj shqiptare e bazuar nplatforma antishqip tare t prpunuaravit pas viti, kishin br q ndaj shqip-tarve t viheshin n zbatim masakra tpashembull ta t spastrimi t etnik. Njpopull i pambrojtur u gjend kshtu ivetm prball nj aleance grabitqarshq nuk luftonin pr kurrfar parimi veplakitjes dhe hajdutris.

Fuqit e mdha t kohs, e

kishin shqetsim prej kohsh gjendjenn Ballkan. Me prjashtim t Rusis atae shihnin q gjendja e re e krijuar nuk ishrbente stabilitetit n rajon nga njraan si dhe rriste orekset e ekspansionitrus jo vetm mbi Ballkanin por edhe mepjesn tjetr t Europs. M 3 dhjetor1912 Perandoria Osmane e paaft t pr-ballonte sulmin q iu b pranoi d isku-timin e territorit t saj n nj konferencmidis fuqive. Austro Hungaria dheItalia, t interesuara ishin m afr intere-save t Shqipris. shtja e Adriatikut,aq e brisht ato aste, e bnte t domos-doshme krijimin e nj shteti shqiptar nkundrshtim me do pretendim gra-bitqar t Rusis me aleatet e saj n Bal-lkan. Kundrshtare e rrept e krijimit tnj shteti normal shqiptar ishte Rusia.Roma dhe Vjena prkrahn shpalljen epavarsis s Shqipris si dhe njohnqeverin e par shqiptare.

Konferenca

Fuqit e kohs, Austro Hungaria,Rusia, Franca, Italia dhe Gjermania

pranuan iden t mblidheshin n shtetinm t fuqishm t kohs n Britanin eMadhe pr t diskutuar vendosjen epaqes n rajonin e Ballkanit. Kto shtetevendosn prfaqsimin me ambasador(prkatsisht Mendorf, Benkendorf,Cambon, Imperiali, Lichnowski), ndrsavendi mikprits Britania e Madhe meministrin e Jashtm Edward Grey.Palt e prfshira n konflikt kishin tdrejt vetm t paraqisnin mtimet etyre dhe jo t merrnin pjes n konfer-enc, e cila pasi Perandoria Osmane

kishte krkuar paqe, u hap m 17 dhjetor1912 duke pasur si objekte themelore tsaj, t ardhmen politike t Shqiprisdhe caktimin e kufijve t rinj n Ballkan.M t interesuara pr shtjen shqiptareu shfaqn Austro Hungaria, Italia,Franca dhe Rusia. Dy t parat kishin siqllim kryesor pengimin e shtrirjes smtejshme t sllavizmit n Ballkan,ndrsa dy t tjerat si prkrahse tshteteve ballkanike mtuese ndaj

Shqipris, mbshtesnin interesat e tyre.N ditn e par t konfer-

encs, u pranua krijimi i nj shteti au-tonom shqiptar i varur nga PerandoriaOsmane. N kt mbledhje prfaqsuesii Vjens, konti Mensodorf tha se qeveriae tij ishte e mendimit q asnj territorshqiptar t mos shkputej nga Shqipriae ardhme. N lidhje me kt pik pr-faqsuesi rus ishte shprehur kundr.

Krkesa e Vjens

M 20 dhjetor 1912, Austro Hungariaparaqiti projekti n fillestar mbiShqiprin ku riprsritej srish krkesae dats 17 dhjetor. Austro Hungariakrkoi pr Shqiprin 48 mij km2. Kjokrkes, por t realizohej do t ishte njgj shum pozitive pr t ardhmen eshtetit shqiptar.

Krkesa shqiptare

M 2 janar 1913, paraqiti krkesat e sajedhe Qeveria e Vlors, e prfaqsuarnga Rasih Dino, Mehmet Konica dheFilip Noga. Qeveria e Vlors krkoi njkufi q t fillonte nga kufiri ekzistuesme Malin e Zi e duke vazhduar me zonate Pejs, Mitrovics, Prishtins, Shkupit,Manastirit, Meovs e Prevezs. M 25janar 1913 ktij memorandumi iubashkngji t edhe nj shtojc me tdhna statistikore mbi karakterin etnikt trojeve shqiptare. N thelb Qeveria eVlors krkoi 57 mij km2.

Krkesa greke

Nj dit m von, Qeveria Grekeparaqiti memorandumin e saj, n t ciline quante luft lirimtare pushtimin eviseve shqiptare. Grekt i mbshtetnarsyetimet e tyre n kolonatstrategjike, ekonomike, et-

nologjike dhe qytetruese. Ata mtonintrojet shqiptare q prfshiheshin brendavijs Himar Pogradec. Si argu-mente kryesore t tyre, grekt paraqis-nin ato historike dhe fetare, t cilatishin thellsisht t gnjeshtrta dhe nukbazoheshin n asgj t vrtet.

Krkesa serbe

Po n janar 1913, paraqiti memorandu-min e saj edhe Qeveria Serbe. Argu-mentet e saj bazoheshin n t drejtnserbe pr Serbin e vjetr (si e quaninato Kosovn) gjat mesjets. Serbt m-tonin trojet n t djatht t rrjedhs sDrinit.

Krkesat e tjera

M 6 shkurt 1913, prfaqsuesi i Gjer-manis paraqiti projektin e tij pr kufirinverior dhe lindor t Shqipris, sipas s

cilit Plava e Gucia mbeteshin jashtShqipris, ndrsa brenda saj, Gjakovae Dibra. M 13 shkurt 1913 prfaqsuesii Rusis paraqiti projektin e shtetit t tijn formn e kundrpropozimeve kuparashikoheshin lshime t ndjeshme sfavor t Serbis dhe t Malit t Zi. Sikufi verior dhe lindor i Shqipris,propozohej lumi Drin.

M 19 mars 1913, Austro Hungaria dhe Italia paraqitn projektine prbashkt pr kufirin jugor tShqipris me piknisje nga Shn Naumi duke vazhduar n liqenet e Pre-

sps, afr Kosturit e Grebenes (duke iln kto jasht Shqipris), nj pjes tamris dhe duke prfunduar n portine Spiancs. Kjo krkes e till bhej pasrnies s Janins n duar t forcavegreke. Nse ky qytet do t ishte mbajtur,me siguri q krkesat do t ishin m tmdha. Dy dit m von, kt dy shtetekrkuan q t prfundohej sa m shpejtkufiri i Shqipris dhe t largoheshin

trupat e huaja nga trualli i shtetit tardhshm shqiptar, qoft ky i pavarurapo autonom. N kto kushte, kurkrkohej prfundimi i shtjes s kufi-jve, Konti Berthold hoqi dor edheGjakova, por kmbnguli q Shkodra tiprkiste patjetr dhe me do kushtShqipris. Njoftimi i prbashkt iRoms dhe i Vjens krkonte pushimine menjhershm t luftimeve dhe

largimin e shpejt t forcave ushtaraket shteteve pushtuese.M 22 mars 1913, konferenca

e Ambasadorve mori vendimin e parn lidhje me kufirin verior dhe verilin-dor t Shqipris q sht n vija tprgjithshme (delimita cion) kufiri isotm. Ndrkoh Greqia luajti politik-isht me elemente t tjera sikur gjoja pop-ullsia n Shqipri krkonte bashkim meGreqin. Kshtu disa banor t Korsi drejtonin Konferencs s Am-basadorve dhe Edwaryt Grey-t, n prill1913 nj letr ku krkonin bashkim me

Greqin, falnderonin ushtrin elavdishme greke, kritikonin disa tashtuquajtur bashkatdhetar t cilt uzhvendosn nga Egjipti e Rumania qsipas tyre nuk paraqisnin asgj nmendimin e Kors. N thirrje thuhej segjoja e gjith popullsia, burra gra efmij, t mbledhur n nj asambleplenare, kishin pranuar t nnshkruaninbashkimin me Greqin.Caktimi prfundimtar delimitacion i ku-fijve t siprprmendur, zgjoi edhenjher interesin n lidhje me statusin eardhshm t Shqipris n kushtet kurPerandoria Osmane kishte nj shkputjetoksore nga shteti autonom shqiptar.Pr nj gj t till, diplomacia e Vjensdhe Roms filluan t prpunojn projek-tin e nj shteti t pavarur shqiptar.

M 21 maj 1913, ata bnpropozimet e tyre n lidhje me kufirinjugor t Shqipris, duke marr parasyshat q kishte ndodhur n terren dhekundrshtit n lidhje me propozimin e

par. Edhe ky propozimfillonte nga Shn Naumi, ilinte Shqipris krahinat eKors dhe Gjirokastrsdhe prfundonte n kepin eStillos. M 11 qershor am-

basadort e Roms dheVjens deklaruan se ekishin t pamundur tndryshonin propozimin etyre.

Ndryshime t tjerapriteshin t ndodhni n pasim 30 maj 1913 nLondr, u nnshkrua trak-tat i paqes midis Serbis,Bullgaris, Greqis, Malitt Zi dhe Perandoris Os-mane. Si pasoj edheshtja shqiptare do tmerrte zgjidhje pr pakkoh.

M 15 korrik 1913,Austro Hungaria dhe Italia paraqitnnj projekt t prbashkt n lidhje mestatusin e ri t Shqipris, sipas s cilitkjo e fundit duhej t formohej si prin-cipat autonome dhe e trashgueshmesipas radhs s paralindjes, nn garanc-in e 6 fuqive t mdha, t shkputejdo lidhje me Perandorin Osmane, tishte neutrale dhe nn garancit e fuqivet mdha; kontrolli i administrats civile

dhe ushtarake ti besohej nj komisionindrkombtar t prbr nga 6 fuqit;mbreti i ardhshm t caktohej brenda 6muajsh, etj. M 29 korrik 1913, n bazt ktij propozimi fuqit e mdha dhanvendimin prfundimtar n lidhje me Sta-tusin e Shqipris t prbr nga 11nene.

N kt vendim, ruheshinpikat e siprprmendura t propozimit tVjens dhe t Roms si dhe i caktohejKomisionit Ndrkombtar t Kontrollit,nj mandat fillestar 10-vjear, i ngarkuarky edhe me hartimin e statutit t shtetit.

Ndrkaq qetsia dhe siguria e brend-shme, iu ngarkuan xhandarmris, prorganizimin e s cils u caktua Suedia.Pasi kjo hoqi dor, u ngarkua Holanda.

Pas mbarimit t ksaj sht-jeje, prfaqsuesit e fuqive diskutuan m5 gusht pr kufirin jugor t Shqiprismbi baz t propozimeve t Vjens dhet Roms.

M 11 gusht 1913, u dha edhevendimi prfundimtar n lidhje me ku-firin jugor t Shqipris dhe prcaktimin vend iu la nj komisioni ndrkomb-

tar i cili duhej t fillonte pun m 1 shta-tor e t prfundonte m 30 nntor 1913.Ky kufi sht prafrsisht ky e sotmi.

Vendimi i 11 gushtit prbhejnga 11 pika kryesore. Sipas tij Greqiaduhej t zbrazte truallin shqiptar brendanj muaji pas prfundimit t puns skomisionit. Duke prfituar nga nj pike till, grekt vazhdimisht i nxornpengesa komisionit t kufirit.

1912 / KONFERENCA E AMBASADORVE N LONDRNJOHJA N PARIM E SHTETIT SHQIPTAR

M 17 dhjetor 1912 pr her t par

u njoh n parim krijimi i nj shteti shqiptar



21/24

GA ARSIM CAOLLI

N opinionin e sotshm publiksht krijuar nj botkuptim seshqiptart nuk kan pasur tra-dit t liris n politik, respektivisht

tradit t bazuar te nj rend politik ku kafrymuar liria politike, ekonomike, kul-turore e kshtu me radh. Ky argumentka shrbyer edhe si premis pr tngritur argumente dhe konceptime treja, madje edhe teori (si sht ajo e tpafilozofuars e dr. Hysamedin Fer-ajt), t cilat aludojn n ndryshime rev-olucionare n rregullimin e jets politikedhe kulturore shqiptare.

Kto teori n parim jan pre-tencioze. Ato tentojn t japin projek-sione teoriko-filozofike pr kahet dhepremisat e mendimit dhe veprimit shqip-

tar, gjithnj si revolucione t cilat nisennga argumenti i mungess, repudiacionitdhe harmonis.Argumenti i mungess synon q n paht nxjerr faktin e mungess s traditsdhe kulturs s mendimit t liris n civ-ilizimin shqiptar gjat historis s tij.Pra, ky argument dhe prkrahsit e tijaludojn n faktin se shumica e zhvil-limeve n traditn dhe kulturnshqiptare jan zmadhime t faktevereale duke e paketuar varfrin dheresurset e pakta si tradit. Argumentetprforcohen duke theksuar se shqiptartduke qen popull i Kanunit dhe i njtkurrjeje malore kan mbetur prapazhvillimeve t caktuara dhe n fakt janngrysur n cektsin e tyre kulturore.Eksperienca kulturore e tyre sht e var-fr andaj, duhet br mos q ajo trritet. Dhe zakonisht me mosnnkuptohet nj lloj revolucioni.

Argumenti i repudiacionitsht nj argument i cili zakonisht ar-tikulohet si mllef i dal nga dhimbja eksaj mungese n fushn e mendimitdhe veprimit shqiptar. Ktu thuhet se

shqiptart jan popull i paprvoj naferat politike. Gjithka q ata kanzhvilluar ka qen e fragmentuar dhe in-dividualiste. N t njjtn an po ashtutheksohet se kjo sht tradit q duhetmohuar ngase nuk ka pasur harmoni. Kyargument zhvillohet duke marr shem-buj sporadik pr t br v lersime tprgjithshme mbi kulturn shqiptare.Argumentet e tilla nnkuptojn se e vet-mja udh e zhvillimit shqiptar shtmodelimi dhe shartimi rrnjsor mendonj form t shpejt progresiviste.Sipas ktij argumenti, gjithka q del

nga kozmologjia tradicionale sht edestinuar pr dshtim.

Argumenti i harmonis ndr-lidh argumentet e para duke dashur taprojektoj t ardhmen si harmoni t re tndrtuar si prgjigje ndaj mungess dherepudiacionit. Pra, pasi q paskamunges dhe pasi q tradita shqiptarepaska vetm impulse t kqija, athergjithka duhet t filloj nga e para. Ar-gumenti krkon q t revolucionarizohetshtegu i mendimit dhe veprimit pr tkrijuar nj vetdije t pastr dhe t pas-

truar, t bazuar n projeksionin har-monik-utopik, n mnyr q njher eprgjithmon gjrat t nisin qysh ikrkon ajo utopi.

Kto tri argumente jan brpremisa t mendimit t ri ideologjik npolitikn shqiptare. Ky mendim ide-ologjik i pruar edhe nga disaphilosophes avangardist ofron zgjidhjegjithnj duke kundrshtuar at q shtbr paraprakisht , e cilsdo natyr,

frym a udh t ket qen ajo, si njlegaci e regjimit t vjetr, si njnaivitet politik i nj populli jofilo-

zofik, si nj tradit e varfr e mendimi tdhe veprimit politik apo si nj politikideologjike.

Asgjmangu, kto argumentejan t njofshme pr opinionin shqi ptarsi argumente t cilat prkojn me argu-mentet bazike t ideologjis marksiste.Marksistt kishin projektuar mungesn,kishin urrejtuar traditn e bazuar n kul-tur tradicionale dhe imagjinim t vazh-dueshm, sado e vogl dhe nistore tket qen ajo, dhe kishin projektuar njutopi harmonike t re.

Natyrisht se marksizmi shfry-tzon shkencn, politikn, luftn dhegjith avenut e shtegut t mendimit eveprimit njerzor pr t farkuarshkencn e ligjeve t pandryshueshmet jets egalitariane t bazuar n utopi.Kjo filozofi marksiste u provua edhe nhistorin shqiptare pr nj gjysmshekulli. Si thot Kenneth Minogue, kaqen fati i shqiptarve n koht e funditq jo vetm t joshen nga besimet ide-ologjike, por (edhe m keq) t jetojnnn sundim ideologjik. Ata nuk befaso-hen nga kontradikta themelore mes

teoris dhe praktiks sepse shtypjetkinse t zbuluara nga marksistt nshoqrit e lira, nuk jan asgj n kra-hasim me shtypjen e njerzve nn njshtet ideologjik, si ishte Shqipria en-veriste.

Por, pas sa viteve pas rnies skomunizmit dhe pas lufts n Kosov,shqiptart ende po joshen nga besimetideologjike dhe nga utopit e sprovuaravetm n fantazin spekulative t ide-ologve t rinj. Dhe nj taktik e zakon-shme e ideologjis s remajtiste-liberaliste sht pikrisht kri-tika dhe kundrshtimi i komunizmit.Duke qen se shqiptart e kan prjetuarat ideologji, shpeshher kundrshtimine till ndaj komunizmit e shohin sifrym t re politike. Kshtu, shpeshhern emr t ndryshimit kultivohet edhejoshja e re.

Diskursi politik

dhe diskursi ideologjik

N shikim t par argumenti prndryshime transformative e bn kt

joshje t duket mjaft impresive. Sido-qoft pyetja shtrohet se far efekteshansore vijn me transformimet revolu-cionare? Legata e mendimit ideologjikna tregon se zakonisht ato jan premisapr transformi m t tr sistemit, pr-bashknish t edhe t shoqris. Dhe nlexim t par ky diskurs transformativimponohet si fryt i mendimit politik.Sidoqoft, ky sht kryekput nj diskursideologjik. Natyrn dhe frymn ediskursit ideologjik dhe atij politik e kashtjelluar thukt filozofi britanezMichael Oakeshott.

Oakeshott nis argumentin e tijme nj shembull antik. Ai cek se si njndr kuvendimet dhe propozimet m tspikatura politike njihet fjalimi i Perik-liut (sipas Tuqididit) m 432 p.e.r paraKuvendit t Athins. Perikliu kishtedhn arsyet e planifikimit t rezistencsathinase ndaj Sparts duke i paraqiturpropozimi n e tij m bi si tuatn e krij uarpolitike. N parim, propozimi i Perikliut

paraqiste gjendjen e situats, rekoman-donte veprime gjithnj duke dhn kon-sekuencat e mundshme, krahasonte

thukt propozimin me propozimet tjeradhe jipte nj vshtrim holistik t gjend-jes s prgjiths hme. Ky fjalim merretshembull i kuvendimit politik dhe ipropozimeve politike t cilat kan ven-dosur parimet themelore t politiks ndemokracit perndimore. Pra, kjo shtpremisa e diskursit politik.Sidoqoft, ekziston nj dallim i qartmes propozimit politik dhe diskursit ttij n nj an dhe projektit ideologjikdhe diskursit t tij n ann tjetr. I parisht propozim q bazohet mbi mak-

sima dhe nis nga hetimet, supozimet,krahasimet dhe prgjithsimet kontek-stuale q praktikisht prrethojn propoz-imin politik. Pa mdyshje se kypropozim i parashtrohet nj prove reale:ftess kuvendare pr kuvendim tpropozimeve n kontekst t argu-menteve t bazuara n natyrn e gjrave,gjithnj drejt prmirsimit. Ndrsa, idyti, bazohet mbi utopi imagjinare, mbivrtetsin e provuar vetm n utopinabstrakte t sajuar nga propozimet tcilat nuk parashtrohen si propozime prtu kuvenduar por si propozime t ndr-

tuara mbi ide, t vrtetuara vetm ngavrtetsia e shkencs s ideve, tsprovuara vetm n shtegun utopik tideologjis, e t mbrojtura mekryenesin e formsuar nga mendimiideologjik. Pika fundore e argumentit tOakeshott-it, n fakt, del te mendimi i tijmbi diskursin e projektit ideologjik tKarl Marx-it. Oakeshott e bn kt dukeargumentuar se projekti ideologjik i KarlMarx-it ishte i bazuar mbi diskursindemonstrativ t bazuar mbi korrekts-in e vrtetueshme t propozimit t tiji cili bazohet mbi hulumtim t ligjeveq rregullojn jetn dhe shoqrin,gjegjsisht mbi ndryshimet shoqrore,duke mos ln hapsir pr zgjedhje tpropozimeve t bra mbi baza t de-liberimit politik t bazuar n propozimepraktike.Pra, ktu vrehen qart premisat dal-luese mes politiks dhe ideologjis: poli-tika sht propozim i informuar mir, ipeshuar karshi propozimeve tjer a e nfrymn e prmirsimit duke dryshuarpr t ruajtur, ndrsa ideologj ia shtprojekti m utopik vese i provuar n

seminarin imagjinar q krijon dialek-tikn e vet, e sprovon vet dhe e vrte-ton vet.Sidoqoft, pr nj tradit politikeperndimore, ku politika ka traditzhvillimi si veprim i dinjitetshm injeriut t lir, pikpamje kjo q ka vnbazat e civ ilizimit demokratik perndi-mor, fryma e ruajtjes apo e ndryshimitpr t ruajtur sht frym e naty rshme,e tradits s liris, s drejts dhe ligjit,dhe nuk zbehet leht as kur marrin tim-onin filialat e reja ideologjike t mark-sizmit.

Edhe n raste zbehjedemokracit perndimore gjithmonkan reflektuar n traditn e tyre t lirisdhe kan kthyer timon n drejtimet embara. N rastin e Britanis, kthimin mt fort drejt liris pas Lufts s DytBotrore e kishte br MargaretThatcher e cila kishte prmirsuarpetkun e mbyllur, t ftoht , t ndrojturdhe t vetknaqur t konservativizmit

tradicional t viteve 70 drejt nj hapjejeenergjike, t sinqert dhe t vendosur tpolitiks s fryms konservativiste. Ajo

shuajti strategjit socialiste q po gulfat-nin ekonomin britaneze dhe u hapiudh impulseve t reja kapitaliste pr trivitalizuar jetn n Britani. Duke ukthyer te parimet e liris, prons,pavarsis dhe zhvillimit ajo rimkmbitraditn e politiks dhe demokracisperndimore. Kjo tradit ka inspiruaredhe shtete e kombe t mdha si SHBAe Reganit por edhe shtetet e vogla tdala nga ankthet e projekteve ide-ologjike marksiste si Estonia.

Tradita politikerugoviane

Megjithat, n opinionin publik ekzisto-jn pyetje relevante rreth politiks, tra-dits dhe ideologjis shqiptare. Pse most kemi ndryshime? Si mund t ruajmapo t ndryshojm duke ruajtur dika,kur nuk kemi tradit politike? Si pyetjekonstruktive kan pesh, por kur bhennga ideologt dalin si fryt i ekzaltimitideologjik. Pyetjet bhet duke aluduar se

tradita e vetme ka qen ajo komuniste,duke anashkaluar traditn para dheprapa saj. Nse bhen analiza pa zjarr nkok, vrehet qart se shqiptart kannj tradit e mendimit t lir. Po tndalemi vetm tek tradita politike e Lid-hjes Demokratike t Kosovs, respek-tivisht e presidentit historik IbrahimRugova, e cila njihet si tradita politikerugoviane, vrejm pikrisht traditnpolitike dhe diskursin pol itik.

Tani lexuesit ton mund tilindin shum pyetje sepse tashm shtbr e zakonshme t thuhet si n letra sigojarisht se ekziston ideologjia e Ru-govs..., orientimet ideologjike tLDK-s kan qen gjithmon..., Ru-gova ka qen ideolog i madh..., Ru-gova ska qen politikan aspak...,Rugova ska br politik por ka thnvetm dy-tri fjal, etj. Nj etiketim itill nuk bazohet n argumentim tthukt dhe t sinqert mbi aspektet epolitiks s Rugovs.

N fakt sht i bazuar n mitdhe lexim siprfaqsor t gjithmendimit dhe politiks q ka br

Ibrahim Rugova. Dihet se para vitit1989, Kosova ka qen njsi federative eJugosllavis, dhe si e till ka pasur statuspothuajse t barabart legal, njsoj sinjsit tjera n at federat. Kosova kapasur Kuvendin e saj dhe armatn e sajterritoriale si dhe bankn e saj qendrore.Pra, Kosova si entitet kushtetues kapasur pesh si njsit tjera dhe ky fakt ,pos pranis dhe vazhdimsis s her-shme historike dhe vullnetit t popullitshqiptar si shumic, ka qen ndrpremisat kryesore legaliste pr krkesnmbi pavarsin e Kosovs pas rnies s

ktij sistemi, nn ideologjin e s cilitmbetn edhe shqiptart.

Kshtu, Rugova pat nisurveprimin e tij duke u bazuar n parimete liris, pavarsis dhe demokracis.Kto parime jan ndjekur edhe kur shtpropozuar, fillimisht, q Kosova, n rastt zhvillimeve t mundshme brenda atijsistemi, t jet republik brenda feder-ats, ose n raste t tjera ti bashkohet

Shqipris, edhe kur, prfundimisht,sht propozuar, krkuar dhe punuar qKosova t jet republik e pavarur me

nj protektorat ndrkombtar, e hapurndaj Shqipris dhe Serbis. Vet faktise Rugova ka refuzuar t pajtohet si meideologji komuniste ashtu edhe me ide-ologji ultranacionaliste, ka promovuarpluralizm in po litik si li ri nga sist emi imhershm ku qen kurthuar shqiptarte Kosovs, vet fakti se ka br zgjedhjet lira, ka mbajtur kuvende, ka dhnpropozimi n m t peshuar politik prKosovn e pavarur, ka marr parasyshzhvillimet n rajon dhe n bot, tregonqart se Rugova ka qen ideator dhe

politikan por jo ideolog. Tradita politikee Ibrahim Rugovs konsiston pikrishtn propozimin e tij pr liri, pavarsi dhedemokraci, t garantuara nga shteti ipavarur i Kosovs. Si thot edhe NoelMalcolm, duke kritikuar Komisionin eBadinterit, ajo republik sikurse ekrkuar nga Rugova dhe populli iKosovs, po vinte duke u br realitetpolitik. Ajo po bhej duke u ngritur mbikrkesa e propozime legjitime, t bazuarn thelbin e zhvillimeve demokratikeperndimore: liri, pavarsi dhedemokraci.

Pas lufts s Kosovs, i njjtidiskurs dhe veprim politik i Rugovsfitoi zgjedhjet deri n vdekje dheparimet e liris s synuara nga Rugovaqen parime nistore t cilat fisnikruanpolitikn shqi ptare s i n Kosov ashtuedhe n Shqipri. Andaj, argumentet senuk duhet ecur ngadal duke prmir-suar por duhet ndryshuar pr t trans-formuar trsisht nuk ojn uj nmulli t zhvillimit t kulturs s lirisdemokratike n Kosov. Ato vetm sa eshtojn masn e instrumentalizimit tliris, pavarsis dhe demokracis. Dhejan argumente i deologjike t mbsht -jellura me gjuh politike.

Tendencat ideologjike q nemr t zgjimit dhe lulimit tBukuroshes s Fjetur t DemokracisDirekte jan provuar historikisht se kurnisen me vrull edhe mund prfundojnn Monstrum t Frankenshtajnit tTiranis Direkte, si qe rasti me regjiminkomunist. N kohn ton kur ofertat rev-olucionare ideologjike propozojn nskenn kuvendare politike n emr tbarazis, transformimit dhe revolu-

cionit sht m se e nevojshme t re-flektohet mbi kahet dhe premisat epolitiks s propozuar dhe ndjekur ngaRugova, si nj filozofi nistore e njkoservativizmi parimor, q prputhet mefilozofin e Edmund Burkes ndryshopr t ruajtur, e jo t manifestit t KarlMarksit - shkatrro pr t transfor-muar.

Logjikisht dhe historikisht,por thn m s miri n fjalt e MiltonFriedman-it, shoqrit q synojn trans-formimin rrnjsor vetm n emr tbarazis, nuk arrijn as lirin, as

pavarsin, as barazin e synuar, dhenuk e bjn kt as n shoqri as n poli-tik as n institucione, ndrsa atoshoqri q synojn lirin dhe pavarsin,nuk mund t prfundojn me barazi tplot, por do ta zhvil lojn modelin mt mir demokratik pr tiu afruar njbarazie, t ciln e mundson vetm liriadhe pavarsia e garantuar nga e drejtadhe e mbrojtur nga ligji.

DISKURSI POLITIK DHE IDEOLOGJIK


22/24

mbremje

shqiptare.c

om

memtmirtem

t

mirve

english www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 23

When the mountains finally some without the added income fromValbona Albania No ski lifts


23/24

18th December is peak day in

global money transfer market

650 million to be transferred

in December

2.5 million individuals ex-

pected to send money to family

and friends by the end of the

monthRomanians are most generous

workforce

London, UK, xx December 2013 Onthe 20th December, Britains globalworkforce are expected to transfer arecord 31.5 million almost equal toJohn Lewis record day for sales in 2012 to friends and family wor ldwide, ac-cording to statistics released by moneytransfer company, MoneyGram. Ex-pected to be the busiest day of t he year,the festive sends are anticipated to showgrowth of more than 20 per cent year onyear.Family Friday, which falls on the lastFriday before Christmas, is the moneytransfer peak in a month in which 650million is set to be sent abroad by thoseanxious to share

Documents

The Albanian in London 23rd of December 2013