The Albanian Newspaper in London 5th of August 2013

8/22/2019 The Albanian Newspaper in London 5th of August 2013

1/24

VITI I 10 I BOTIMIT www.thealbanian.co.uk

[email protected] Tel: 02082169527LONDON 5 GUSHT

Drgo para online*moneygram.co.uk

*Prnjlistt plotttarifavet transferimitn internetjulutemvizitonimoneygram.co.uk.MoneyGramInternationalLimitedshteautorizuardheekontrolluarngaAutoritetie ShrbimitFinanciar.MoneyGramdheGlobijanmarkatMoneyGram.Tgjithamarkat etjerajanpronepronarvettyreprkats.2012MoneyGram.T gjithat drejtat erezervuara.

BRITANIA MBSHTETPROJEKTIN E RRITJES SEPUNSIMIT T T RINJVE

N KOSOVfaqe 5

A jan t prfaq-suar shqiptart eBritanis?

DOSSIER

HISTORIA E NJ BUSTIT RI T SKNDERBEUT

N ZONNARBRESHE, MOLISE

REGIONE, ITALI

Nga Mal Berisha

Hamdi Frashri dheprpjekja pr

qndresnantikomuniste

page 16-17

Britanikt , populli m borxhli n bot!Nga Emanuel Bajra

SHQIPRIA N SYT E NJ BRITANIKEJEDHE KURBA E RRUGS PR N BE

I F C F30 Minerva Road,London,

NW10 6HJwww.ifcf.co.uk

[email protected]

Tel:0208 961 8765

MinistriEmigracioni,

ne? dhe psefaqe 9

faqe 2


2/24

Aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 2

DREJTOR: PETRIT KUAnAKryeredaktor: BASHKIM METALIA

REDAKSIAAkil Koci, Daut Dauti,

Arbe MaajEmauel BajraPravera Smith,Blerim Ciroka,

Claire Fletcher,Flori Slatia,

Kastriot Dervishi,Jei Myftari,

Agim Shabai,Aila Hoxha,Shefit Domi,

Web-desig Shefdomi.com

www.thealbaia.co.uk [email protected]

Tel/fax:02082169527

JO n EMRIn TOn

Sa shqiptar t Britanis kanvotuar pr t pasur prfaq-suesit e tyre?

20? Apo 30? Apo m pak?Apo institucioni i vots

nuk ekziston, nuk funksionon, prasht i panevojshm. Ata q jan m-

suar t dgjojn prezantimet pom-poze t kryetarve t prjetshm e aqme tepr t kryetarit t kryetarve,ngjan kaq tragji-komik sa nuk ka gjelmaje plehut q ja kalon. N numrat ekaluar t The Albanian e kemi tra-

jtuar shtjen e mos-votimit npr tashtuquajturat shoqata shqiptare nMB. Nuk sht aspak shqetsueszemrimi i tyre ndrkoh q ne pub-

likojm t ardhurat vjetore q merrenfatkeqsisht n emr t ktyre shqip-tarve, pasi ky sht thjesht nj ndrmisionet e gazets; informimi.Duket pak shqetsuese shifra prejmbi gjysm milioni paundsh q

jepen pr shqiptart e Britanis dhese rezultatet jan pr t dshiruar, porkaq acaruese bhet kjo puna e pr-

faqsimit saq i kalon caqet etragjikes sa her q gjelat gjithnj em tepr shfaqen npr tribuna dukestr-knduar kngn mbi atdheunkombin flamurin...

Po ata mund ti marrinfondet ndonse n emr t shqip-tarvve t britanis, mund ti justi-fikojn me invoice fallco, mund t

bjn takime dhe t zgjidhen dhe tprzgjedhin, mund t japin certi-

fikata nderi ndonj biznesmeni meshpresn se mund t marrin ndonjlek xhepi, mund t fryhen apo tkakarisin tek ata q i dgjojn, porkurrsesi nuk mund t flasin n emrt shqiptarve t Britanis. Atambeten thjesht gjela q paturpsishtedhe n rastet m t vogla, qoftedhe festa familjare nuk prtojn q

t hapin flatrat, t mprehin sqepindhe t vazhdojn kngn e komu-nitetit dhe t tregojn se ata jankryetart e mdhenj.

Jo n emrin ton. Atamund t flasin si prfaqsues t atyrenjerzve q kan zgjedhur q nukshkojn m shum se sa mund t zejnj tavolin. Jo n emrin ton gjela.

The Albaia

Ambasada e Republiks s Shqipris

n Mbretrin e BashkuarEmbassy of the Republic of Albania

33 St. Georges DriveLondon SW1V 4DG

Tel. +44 (0) 20 7828 8897Fax +44 (0) 20 7828 8869

E-mail: [email protected]://www.albanianembassy.co.uk

To contact the Albanian Embassy for emergency cases onlyplease call: 07518662630

(17.00-09:00 and during weekends)

Ambasada e Republiks s Kosovsn Mbretrin e BashkuarEmbassy of the Republic of Kosovo

100 Pall MallLondon SW1Y 5NQ

Tel.: +44(0) 207 659 6140+44 (0) 207 659 6134

Fax.: +44(0) 207 659 6137Email: [email protected]

Transportojm

Mallra dhe automjeteAngli-Shqiperi-Angli

SHERBIM I SHPEJTE DHE KORREKT .(PR SASI TE MEDHA MALLI VIJM

N VENDNDODHJEN TUAJ)

Transportojmemallra dhe automjete

Angli-Shqiperi-Angli

Behar LleshiNa kontaktoni:

UK Mob: 07814 144616; Mob: 07737096299AL: 00355694421459

A jan t prfaqsuar shqiptart e Britanis?

Un jam kryetari i t gjith kryetarvet bashkimit t t gjitha shoqatave t

bashkuara n Britani


3/24

Transportojm makina dhe mallrapr n Shqipri dhe Kosov

mime konkurueseKontaktoni Trashegimin

Tel: 0777610694107727429515

email: [email protected]

London Transport DirectionONLINE S shpejti LIVE

TEL: 07833663234Sponsorizohet nga bizneset shqiptare n Londr

A Class Motors

Na kontaktoniAgim Halili

tel;02084530008mob;07932024665

[email protected]

34c Park Royal RoadPark Royal

London, NW107LNJU MIRPRESIM

Mos harroni!Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta

The Albanian prfitoni; *10% ZBRITJE

Me eksperienc 12vjeare n AngliBjm Servisimin,riparimin e t gjithallojeve dhe modelevet automjeteve

si sherbime tjera-Skanimin e problemeveelekronikesi dhe rregullimin etyre,-Goma-Regjistrimin e gomave-Saldime,-Modifikime,-e shum shrbimet tjera

BEJM GJITHASHTUEDHE KONTROLLIN

TEKNIK (MOT)Garazhi yn sht i liensuar prlshimin e ertifikats s emotisBejme ngjyrosjene makinave


4/24

Speciale www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 4

nGA MAL BERISHA

Me datn 28 nntor 2012, nditn e 100 vjetorit t Sh-

palljes s Pavarsis sShtetit Shqiptar, bashk me bashkatd-hetart tan n Britanin e Madhe,vendosm bustin e Heroit ton Kom-

btar Gjergj Kastrioti Sknderbeu, nnj vend shum t bukur n Beyswa-ter, Londr. Ky bust sht e vetmjashenj vizuale publike e pranis sshqiptarve n Mbretrin e Bashkuare shfaqur n ndonj form qoft artis-tike, apo e ndonj forme tjetr, gjathistoris. Gjrat n kt bot jan kaqt lidhura sa shpesh nj vepr e mir ihap rrugn nj vepre tjetr. Kshtundodhi edhe me kt bust t Sknder-

beut.

* * * * *

Nj dit, ktu n Londr, stacioni imirnjohur BBC organizoi nj debatteleviziv pr krizn financiare n Eu-rope. Isha i ftuar edhe une. Arrita nkohn e duhur. U prezantova, gjetaemrin n list dhe dorzova kartn eidentitetit t puns. Nj prej vajzave q

i priste t ftuarit e mori at, e lexoi, dhem tha n gjuhn shqipe:

Un jam Mavi, Mavi Victo-ria. Un flasi arbrisht. Un jam ital-iane. Si je mir? Un jam mir. Uneflasi arbrisht n shtpi me baba dhemama ime.U habita dhe kmbngula t msojanse ishte arbreshe derisa fliste shqip.Por jo. Mavi mgjith dshirn time qt ishte arbreshe, nuk ishte e till. Ajoishte mbes e dy msuesve t vjetritalian, t cilt qeveria italiane i kishtecaktuar n fshatin Munxhufuni Mon-tecilfone n rajonin Molise t Italis.Mbarova biseden me te dhe u ndameme shijen q t l prher knaqsiakur dgjon nj t huaj q flet gjuhn e

nns tnde.

* * * * *

Disa jav m von mora nj e-mail prejMavit dhe u takuam n zyrn time nAmbasad. U habita fare kur pash qajo m kishte sjell nj revist t bo-tuar nga Bashkia e Molises ku gjndejedhe nj foto e imja t ciln ajo ekishte gjetur n fshatin e saj arbresh.Ishte nj foto e br bashk me Am-

basadorin ton t athershm n Rom,z Llesh Kola kur inaguruam Konsulline Nderit t Shqipris, Dr Savine Can-none, por q pr hir t vrtets nuk ekisha par at foto ndonjher.

N tr at fshat, vetmfamilja e saj ishin italian. Ajo m solliedhe disa DVD, broshura dhe fjalorm fjal t gjuhs shqipe n variantin e

saj arbresh.Un e kisha vizituar Campobasson,madje ai sht vend i pare q kam viz-ituar n Itali me detyr zyrtare, kur in-aguruam Konsullin e Nderit.

Ai sht Drejtor i SpitalitGemeli n Campobasso, dhurat prat zon e Papa Gjon Pavlit t II - t.Papa ua dhuroi atyre banorve at spi-tal pasi doktori q e shroi at pas aten-tatit t kryer nga Mehmet Ali Aca

ishte nga ajo zon. Por asnjher nukm kishte shkuar mendja se nj dit dot shkoja me nj mision tjetr dhe

pikrisht:* * * * *

Mavi Viktoria, vizitoi bustin e Skn-derbeut n Londr dhe pasi mori ca fo-tografi t tij vajti n Molise. Atje ajo e

bisedoi mundsin e vendosjes s njbusti n qendr t fshatit n SheshinSknderbeg me kryetarin arbresh tBashkis z Franko Pallota. Pastaj ukthye n Ambasad n Londr dhe

krkoi ndihm. Ndihm pr t gjeturnj bust si ai i Londrs, ndihm pr tashkrir at n bronx, ndihm pr ta

sponsorizuar at.Kur ekziston vullneti i mir

tr gjrat zgjidhen. Kshtu, bustin eribri, e drgoi n fonderi dhe e postoi

pr n Manxhufuni, skulptori i talen-tuar Kreshnik Xhiku; sponsorizimin esiguruam me biznesmenin e njohurdhe patriot z Shefqet Kastrati dhe t

birin Leonardin; me organizimin mer-ret Mavi Victoria dhe kryetari i Bashk-is z. Franko Pallota bashk me

Ambasadn shqiptare n Londr dheat n Rom.

* * * * *

Kt radh do t shkoj n Molise Re-gione pr t vendosur at bust t Skn-derbeut bashk me vllzrit tanarbresh, autoritete lokale italiane,Kryetarin e Bashkis s Moliss, Am-

basadn tone n Itali, diplomat t am-basads ton n Londr, Konsullinton t Nderit n Campobasso dhenatyrisht Mavi Viktorian dhe familjene saj prfshir gjyshen e saj 90 vjecare.Aty do t takohemi me njerzit egjakut ton Profesor Francesko Alti-

mari, Mikelanxhelo La Luna, e sa e saarbresh t tjer.Dua t falenderoj me kt

rast italianen Mavi Victoria pwr inicia-tivwn e marrw, skulptorin KreshnikXhiku pr punn e shkelqyer q ka

br pr krijimin dhe derdhjen nbronx t veprs dhe padyshim spon-sorin kryesor t saj, zotin Shefqet Kas-trati dhe t birin zotin Leonard Kastratisi dhe Bashkin e Molises. Busti do tvendoset dhe inagurohet me datn 4gusht, ora 4 mbasdite.

Prgatitjet po bhen ndrsaun qysh nesr bashk me familjentime jam n udhtim drejt Molises kudo t kaloj edhe disa dit pushime mevllezrit e motrat tona t nj gjaku. Qandej do t raportoj me gzimin m tmadh pr kt dhurat t bukur brvllezrve tan q e ruajtn identitetine tyre prej mse pes shekujsh.

Un besoj se kjo do tfrymzoj edhe bashkatdhetart tankudo q jan jasht atdheut q t men-dojn pr nj cast se sa e rndsishmesht kjo. Arbresht i kan dhn kul-turs shqiptare por edhe asaj botrorefigura si Francesko Crispi, 2 herKryeministr i Italis, Papa Klementine XI Alban, Nikolla Barbaton, ZefSeremben, Jeronim De Radn, JulVaribobn, Terenc Tocin, AntonioGramshin, Ernesto Sabaton, XhozefDioGuardin dhe t bijn Kara Dio-guardi, Regis Filbinin, Roberto De

Niron e sa t tjer. Ne jemi krenar pr

ta. Por edhe duhet t ndjehemi keq pr-para tyre kur fmijt tan t brezit tpar po e humbasin gjuhn ton tmbl shqipe ndrsa ata e ruajn edhesot, n dhe t huaj m dashuri dhemadje fanatizm.Deri ather, mirupafshim! Do teshkruaj nga Molise - Manxhufuni -Montecilfone.

(* Ambasador i Jashtzakoshmdhe Fuqiplot t Republiks sShqipris Britai e Madhedhe Irlad e Veriut)

(Foto: nga perurimi i bustit te Sk-

enderbeut ne Londer dhe pamje ngabusti)

HISTORIA E NJ BUSTI T RI TSKNDERBEUT N ZONN

ARBRESHE, MOLISE REGIONE, ITALI


5/24

Britania e Madhe do t prkrah punsimine t rinjve t shkollave profesionale tagrobiznesit n sektorin privat por edhe

punsimin e te rinjve ne prgjithsi, ka deklaruarambasadori i Britanis se Madhe ne Kosov, IanCliff.

N ceremonin e nnshkrimit t kon-trats s bashkpunimit n mes t OdsEkonomike t Kosovs dhe Ambasads s Bri-tanis s Madhe n Kosov kryetari i OEK-utSafet Grxhaliu theksoi se kjo paraqet zhvillimine nj partneritetit t mirfillt i cili ka rendsi sine aspektin intern ashtu edhe n at ekstern. N aspektin ekstern sht e rndsis s veantse po forcohet nj ur e bashkpunimit n mes tBritanis dhe Kosovs dhe sht nj partneritetsubstancial por n t njjtn koh sht edhe

bashkpunimi intern me MBPZHR dhe meMASHT dhe me shoqrin civile q sht poashtu nj garanc e prshpejtimin t proceseve in-tegruese, tha Grxhaliu.

Ai theksoi se Kosova ka nj popullatt re dhe ngritja e kapaciteteve te tyre shtnevoje imediate, pasi qe investimet ne industri trnd jan shum t mdha dhe mbetet t orien-tohemi ne bujqsi dhe ne prpunim t produkteve

bujqsore.N kt drejtim duhet te falnderohet

dhe ministri Stavileci pr angazhimin dhe kon-tributin e dhn pr t promovuar dhe pr t pr-

mirsuar imazhin e bujqsis n Kosov e themkt bazuar n faktin se vrtet hapsira e vetmeku mund t krijohet perspektiva pr t rinjt shtforcimi i ktij sektori me qllim t krijimin tvendeve t reja t puns. Mirpo, n t njjtnkoh sht e rndsishme edhe forcimi i ra-

porteve me Ministrin e Edukimit se kurikulumetdhe t gjitha kto duhet t e jen t harmonizuara,tha Grxhaliu dhe theksoi se nuk beson q mundt zgjidhet papunsia n Kosov duke studiuar

gjith, por duhet vrtet nj orientim n n sektort caktuar dhe se n kt drejtim mbshtetja ngaQeveria Britanike do t jet m se e mirseard-hur.

Grxhaliu tha se Kosova n rrugtimine vet duhet ti forcoj katr E-t ,Evropa,Edukimi,Ekonomia dhe e katrta ambientalizmi dhe

besoj q projekte t tilla do ta prshpejtojn ktproces dhe dua t besoj q ky sht nj hap i par

i nj rruge t gjatq do ta kemi

bashkrisht meQeverin Britanike

por n t njjtnkoh e tra kjo nukmund ta ket efek-tin e vet nse nukforcohet edhe mt e p r

bashkpunimi nemes t institucion-eve vendore prka i falnderoj t

pranishmit .Ambasadori IanCliff tha se Brita-nia e Madhe do te

vazhdoj tprkrah Kosovn

n rrugn drejt integrimit evropian dhe theksoi sene kt drejtim sht shum m rndsi

bashkpunimi i mtutjeshm me OdnEkonomike, Ministrin e Arsimin dhe sidomos meMinistrin e Bujqsis.Arsyeja pse e them kt sht se bujqsia shte rndsis kye pr kt vend e them kt sepseka mundsi t mira bujqsore n Kosov dhe tgjith e dim se shumica e ushqimeve importo-

hen dhe e them kt se ne Evrope sektori i bujq-sis sht nder me te rndsishmit dhe si thaedhe kryetari i Odes Kosova ka shume t rinj pormundsit pr tu punsuar jan te limituara dhe

bujqsia sht nj sektor i cili duhet te sjell njerzt rinj ne vende te puns dhe besoj se mund tathem se ne Kosove ka nj problem q t rinjt nuke shohin bujqsin si nj sektor kull apo intere-sante. Kjo paraqet kontrast me Britanin ku bu-

jqsia sht shum interesante pr t rinjtdshirojn t shohin se si familja mbretrore mer-ret me bujqsi dhe mendojn se sht shum in-teresante shume kul, tha Klif.Ambasadori Ian Cliff tha se sht shum merndsi q t krijohen lidhje te forta ne mes tesektorit te shkollave profesionale si dhe sektorit te

bujqsis q t rinjt t shtojn inte resimin prkt sektor .

Kt projekt Ambasada Britanike do tambshtes me 60 mij euro si dhe OEK ut kon-tribuon pr ta implemetuar kt projekt ne vlere

prej 12 mij euro. Ky projekt do te fokusohet prt par nevojat e ktyre shkollave dhe t rinjve,tha ambasadori Cliff .Blerand Stavileci, ministr i bujqsis,pylltarisdhe zhvillimit rural tha se ky projekt ndoshta ms miri i prek tri pikat m t rndsishme q lid-hen edhe drejtprdrejt me sektorin e bujqsis.

aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 5

BRITANIA MBSHTET PROJEKTIN E RRITJESSE PUNSIMIT T T RINJVE N KOSOV

A

gjencia britanike e spiunimit,GCHQ, mbledh dhe ruan sasit mdha t emailve, pos-

timeve n Facebook, histori t krkimitdhe thirret telefonike, dhe i shkmbenato me agjencin amerikane NSA,thon dokumentet e reja t cilat Ed-ward Snowden ia ka dhn ditores an-gleze Guardian.Prmasat e ambicieve t GCHQ-szbulohen edhe nga emrtimet e dykomponentve kryesore t ktij pro-grami: Zotrimi i internetit dhe Ek-sploatimi global i telekomit. Qllimisht: kontrollimi n nivel sa m tmadh t trafikut n internet dhe tele-foni, pa debat dhe pa njohurin e pub-likut.

Nj nga inovacionit kryesoreparaqet aftsia e GCHQ-s pr t nx-jerr sasi t mdha t t dhnave nga

fibrat tele-optike dhe ti ruajn ato pr30 dit, q t mund ti analizojn. Kyoperacion, emri i koduar i t cilit shtTempora, vazhdon q 18 muaj.

GCHQ ishte n gjendje t hetoj 1500nga 1600 kabllo t kapacitetit t lart

brenda dhe jasht Britanis, n dokoh. Agjencia po t njjtin vit kishtekapacitet t ket qasje n 21.6 petabajtn dit!

Faktikisht, kjo do t thot se NSA dheGCHQ jan n gjendje t ken qasje nkomunikimet jo vetm mes njerzveq hetohen, por edhe t pafajshmve, eti prpunojn dhe studiojn ato.

Kjo prfshin regjistrimin e thirrjevetelefonike, prmbajtjen e emailve,

postimet n Facebook, histori tkrkimit... dhe gjith kjo konsiderohet

si e ligjshme, edhe pse sistemi i sig-uris thot se ato duhet t kufizohentek objektivi i caktuar.

Ekzistimi i ktij programi u b i diturnga dokumentet q turbulluesi i

NSA-s, Edward Snowden, ia dhaGuardianit, n tentimit pr t ek-spozuar "programin m t madh t

kontrollit n historin njerzore" (si eka cilsuar ai).

Ata (GCHQ)jan m kqij sen SHBA,thot Snowden.

Fal ktij pro-grami, GCHQsht nj super-fuqi botrore,dhe ka qasjenm t madhe ninternet se t

gjitha antaret ealeancs prspiunim elek-tronik, t quaj-tur Pes syt:SHBA, Kanada,Australia, Ze-landa e Re dheBritania eMadhe. Prveksaj, GCHQ"prodhon sasi tmdha t meta-datave nga

NSA", merast ato japin

informatat themelore n lidhje me atse kush k e kontaktoi.

Deri n maj t vitit t kaluar, "shoshit-jen" e t dhnave e kan prpunuar 300analist t GCHQ-s dhe 250 t NSA-

s, prderisa qasje n t dhnat eGCHQ-s, si shkruan Guardian,kishin 850 mij t punsuar n NSAdhe kontraktor privat me leje tklasifikuara.

Sipas dokumenteve q ka Guardian, tdhnat q do dit GCHQ i prpunoigjat vitit t kaluar, ishin aq t mdhasa q jepet kjo paralele: do 24 or,192 her t drgohen t gjitha infor-matat q gjendet n t gjitha librat e

Biblioteks Nacionale t Britanis (14milion libra - v.j.). Ndrsa, ky volumrritej do dit e m shum.

Kshtu, emaili nga Gmail ose Yahoonga nj qytetar britanik tek dikushtjetr, ka kaluar npr servert e agjen-cis jasht Britanis s Madhe.

Pr dy miliard prdorues t rrjetitbotror t internetit, Tempora paraqetnj dritare n jetn e tyre t prdit-shme, nga e cila trhiqet do form ko-munikimi nga fibrat optike qrrethojn botn. NSA me Prism kahapur edhe nj dritare tjetr, nga e cilasigurohet qasja n sistemet e kom-

panive globale q ofrojn internetin.

Britania sundon me internetin,Britania sundon me botn!


6/24

TRANSPORT MALLRASHANGLI-SHQIPERI-KOSOVE

SHERBIM I SHPEJTE DHE I SAKTE

NA KONTAKTONITEL:07737 597 00007507 444 654

[email protected]

Kush jan 100 shqiptart e Britanis?

Cili sht aktiviteti i tyre?

far sht Atdheu pr ta?

Cilat jan 100 mesazhet e tyre pr shqiptart e Britanis?

Kt libr mund ta gjeni npr zyrat e shoqatave shqiptare si dhe n lokalet

shqiptare n Londr.

Pr m tepr indo ju lutem kontaktoni The Albanian e-mail:[email protected] | Tel: 0044 208 216 9527 | Web: www.thealbanian.co.uk

NDIHMONI FAMILJEN ZEKAKomuniteti Shqiptar duhet te soldarizohet me familjen ZEKA pas asaj humbjeje

tragjike dhe pas shpalljes s pafajshm tautorit t krimit. Prve mbshtetjes me t holla mbshtetja e shoqris shqiptare

ktu n Mbretrin e Bashkuar ka vlern e pamueshme si mbshtetje morale.Ashtu si gzimet edhe hidhrimet duhet t' prjetojm s bashku, ktu larg

vendlindjes. Andaj sht n mirsin dhe vlerat e do bashkatdhetari t ndihmojfamiljen Zeka. Ndihma mund t derdhet n Mbretrin e bashkuar n llogarin

bankare t dhn m posht.

F. ZEKAJSORT CODI 77-91-10.

AC.NO. 30252863.LLOYDS,

TEL07816861892


7/24

I prshtatshm pr ttransferuar para online

0800 026 0535

g jat g jithkohs...

Hapur

Parat tuaja merren n Shqipridhe Kosov n vetm 10 minuta*

Drgoonline sot nmoneygram.co.uk*


8/24


nGA EMAnUEL BAJRA

Kur filloj kriza e funditekonomike m shum sepes vite m hert, askund

askush nuk kishte br llogari seku qndronte niveli i borxhit i kon-sumatorit Britanik dhe se deri kupo shkonte ? kjo, pa marr parasyshse statistikat zyrtare e kalkuloninborxhin n baz t kuantitetit tshtpi-blerjeve si edhe shpenz-imeve pr familje q t shumtn erasteve nuk konfirmojn edhe as-pekte t sakta t nivelit tprgjithshm t borxhit kombtar.

Borxhi shtpiak, pra ai ikonsumatorit Britanik kap shifrne tridhjet mij strlingash pr per-son , taksapagues a zot shtpie sidoq ta quash. Ky nivel i borxhit nukmerr parasysh shpenzimet qbhen n kredi- kartela, shpen-zimet n ushqim ose ato n veshm-bathje, borxhi kalkulohet n baz

t sasis s kartelave kreditore,"mortgages" ose kredit pronsore,shpenzimet e "overdrafts" osekrediti shtes i xhirollogariverrjedhse, kredive personale pr ri-parime shtpiake, kredit person-ale pr vetura , kredit eakumuluara t studentve pr uni-versitet si edhe kontratat e bizne-seve t vogla, depozitat shtpiakesi edhe kredit ndr-familjare ( qmesatarisht merret t jet nj mijfunta pr konsumator).

ka do t thot kjo pr ekonominfamiljare dhe at t konsumatoritn prgjithsi?sht shum e vshtir t defino-het qasja e efektshme e influencavesi edhe efektit q borxhi i kon-sumatorit do t duhej t kishte nekonomin e prgjithshme, por,megjithat sondazhet e fundit nga

Zyra statistikore si edhe NEF (New Economic Foundation ) tre-gojn se niveli i borxhit i kon-sumatorit prcillet zakonisht menj efekt direkt n ekonomin ehipotekave, rritjen e produktivitetitdhe krkesave n treg, ka teorik-isht sht nj lajm i mir pasi qkjo do t ndihmoj edhe ekonom-in e prgjithshme sepse njekonomi me krkesa t larta do tthot prodhimtari m e madhe siedhe investime m t mdha t biz-neseve t vogla a t mdha n fuqi

puntore dhe infrastruktur.

Por lajmi nuk del t jet i mir po

q se fillojm t analizojm prob-lematikn n mnyr indirekte dhepo q se marrim n veanti efektetn jetrat personale t do kon-sumatori n vend.Pr shembull nse nj familje medy antar t punsuar dhe me njstudent n shtpi , posedon njnivel t t ardhurave stabile tkombinuar prej pesdhjet mijfuntash, shpenzimet buxhetore nushqim dhe t tjera prfshijnprafrsisht dhjet mij funta nvit, shpenzimet n qira ose kredihipotekare dymbdhjet deri nnjzet mij funta n vit, shpenzime

t faturave deri n pes mij funta, shpenzime t transportit dheveshmbathjes deri n pes mijfunta, shpenzimet mujore n kredi-kartela , skema pensionale, shpen-zimet e pushimeve si edhedrgesave n vendlindje - dukemarr parasysh skemn hyrje-daljeku hyrjet natyrisht prfaqsojn tardhurat dhe daljet -shpenzimet,studimet tregojn se t dalurattejkalojn t hyrat pr m shum sepes mi j funta n vit , kjo dukemos marr parasysh kualitetin e

hipoteks ( n shtpit mengarkesa t kredive pronsore ) ,ndrsa shpenzimet q tejkaojn

mesataren q sht fenomen nor-mal te gati tetdhjet prqind efamiljeve n Britani t Madhe.

Studimet e NEF tregojn se pr-brja e borxhit nga shpenzimet di-rekte q familjet i bjn duke marrparasysh se mesatarja e rrogave nLondr sht njzet e pes mijfunta ndrsa jasht kryeqytetitniveli i rrogave kap shifrn prejtetmbdhjet mij funtave , krijonnj problem ri-ciklues t borxhit qn vend se t adresohet duke ushkurtuar ose duke u "de-liquidify"(term financiar qe do t thot larja

e borxhit ) , ai nuk adresohet pasiq familjet dhe konsumatort inku-rajohen nga rrethanat dhe institu-cionet financiare q t jen tkyur n sistemin e kredive dhehipotekave n prgjithsi.

Kohve t fundit kemi dgjuar prargumentet q ishte prfshirKisha e Anglis dhe institucionetmikro-financiare si ajo e Wonga-sato po e mashtronin konsumatorinme nivelin e borxhit t akumuluardhe shprndar n treg. Pr shem-

bull nse dikush sht n nevojpr kredi t vogla deri n njmijfunta Wonga miraton kredin

brenda njzet minutash me trans-ferimin e fondeve n xhiron tuajbankare brenda pak minutash,pikrisht ky sht argumenti qJustin Welby kryepeshkopi iKishs s Anglis i cili kundrsh-tonte inkurajimin e till duke argu-mentuar se po q se ato praagjensit mikro-financiare inkura-jojn konsumatort t futen nborxh ather pse ato nuk ulinnivelin e interesit prej katrmijprqind n nivelin komercial derin njzet prqind ose pak m lart.Tashm qeveria Britanike ka filluart ndrmarri masa n adresimin e

ktij problemi duke filluar me ini-ciativat legjislative kt vjesht.Megjithat fakti mbetet i gjall dheshum friksues pr shoqrin Bri-tanike se nj akumulim i ktijniveli t borxhit nga an e kon-sumatorit Britanik do t krijojpasiguri dhe efekte fryrse nekonomin e ardhshme si edherritje n delinkuenc sociale, pr-ishje t rendit ekonomik e politikdhe kriz ekonomike t pashmangshme llogarit e t cilit tgjith do ti paguajm me koh.

Britanikt , populli q kan m sshumti borxhe personale n bot!


9/24


nGA BEQIR SInA

Revista e njohur britanikeDiplomat, n numrin e sajt radhs i ka kushtuar nj

portret Ambasadorit Mal Berisha tNgarkuarin me Pun t Shqipris nMbretrin e Bashkuar dhe Irlandn eVeriut n shkurt t vitit 2012

Shklqesia e Tij Z. Mal

Berisha ka treguar se sa shpejt ra ndashuri me punn, vendin dhe kulturne saj. Londra sht nj qytet terheqesdhe multikulturor si dhe qendra finan-ciare e bots, ndrsa un jam duke u

prpjekur q t gjallroj jetn kultur-ore dhe artistike sa m shum t mun-dem, n kt vend t komuniteitishqiptar, thekson zoti Berisha, n fil-lim t bisedes.

Diplomat:, revista pres-tigjoze, britanike, n t ciln jan

prezantuar m par, mbretr, presi-dent, kreyministr dhe personalitetet shquara botrore, t fushave tndryshme, shkruan se zoti Berisha ekonsideron veten me fat q u zgjodh siambassador dhe i paraqiti letrat kre-

denciale Lartmadhris s SajMbretresha Elizabeth II, m 27 qer-shor 2013, n nj ngjarje q ai e qaunsi momenti m mbreslns i karrierss tij diplomatike. Ai sht n Britanit Madhe me gruan e tij, Donika. Atakan dy djem: njri sht duke studi-uar pr Master n Universitetin e Har-vardit Massachusetts-SHBA dhe njtjetr q sht duke u marr me drej-timin e nj biznesi n Tiran, Shqipri,

pasi u diplomua n Amerik.Diplomat shkruan se vetm mbasierdhi demokracia rrzimin e regjimitdiktatorial t Hoxhs, edhe Berisha sishum t presekutuar pati fatin t ketrritje n karjern e tij deri, duke u

br nj d iplomat i lart i Shqipris.Zoti Berisha i cili, si shum fmijshqiptar t kohs s komunizmit, sotkujton persekutimin e tij pr shkak t

pikpamjeve t tyre t ndryshme poli-tike nga regjimi komunist, dhe pre-sekutimin e familjes s tij, ndjehet ilumtur me ardhjen e demokracis edhen Shqipri.

Ambasadori MalBerishaDiplomat shkruan se mendryshimin e sistemit, atyrendryshimeve t mdha q ndodhn pasrnies s komuniszimit n Shqipri,

erdhi nj edhe nj mundsi n vitin1992, kur zoti Berisha u punsua n

kontigjentin e Ministris s Punve tJashtme t Shqipris, at n shr-

bimin diplomatik. Q prej ksaj kohe,ai ka pasur knaqsi pr t punuar nzyrn diplomatike n Stamboll, dhesyrn e OKB n Nju Jork, dhe Kosovdhe pr t kthyer n Shqipri, prsrin Ministrin e Punve t Jashtme tShqipris.

Z. Berisha thot se pr tprvoja n Misionin e Kombeve tBashkuara n Kosov (UNMIK) qnga viti 2002 ka qen nj nga pjest m

interesante t karriers s tij dhe e jetss tij. Mbasi ai prjetoi n kt pun

dshmit dramatike t shqiptarve nKosov ndaj asaj q ata kishin vuajturnn regjimin e Millosheviqit.

Revista britanike v n pahn shkrimin e saj se si Ambasadori nMbretrin e Bashkuar, z. Berisha kanj numr detyrash t rndsishme pr-

para, duke u fokusuar n at t Inte-grimit Evropian si qllimin kryesor ttij. Qeveria e mparshme shqiptare,thot ai ka ndrtuar nj strategji qn 2017, Shqipria t marr stausin eBE-s, si nj objektiv pr integrimin e

vendit dhe prkundr zgjedhjeve tfundit n Shqipri,

Ambasadori Berisha, sipasrevists britanike, thot se qeveria e tijdo t vazhdoj t ndjek kt axhend:Vendi sht i vetdijshm pr sfidatq ajo ende prballet me; prkatsishtluftimin e korrupsionit, forcimin esundimin e ligjit dhe prmirsimin estandardit t jetess. T gjith legjisla-cionin e nevojshm ajo e ka kaluar n

parlament, t har tuar n prputhje tplot me krkesat evropiane.Megjithat, shton ai tani sht koha prt vn ato n praktik.

Diplomacia ekonomike,sht gjithashtu nj nga prioritetet e z.Berisha, si ambasador i Shqipris . Aithot se nj vend i zhvilluar n mnyrdemokratike duhet t zhvillohet

ekonomikisht shum. Me kt ai kan mendje, se ai sht i fokusuar n

punn me bizneset britanike t i drej-toj ata drejt Shqipris. MeqShqipria, sht nj nga vendet fitueset projetit gjigand t Gazsjellsit TransAdriatik (TAP), nj projekt ky i suk-sesit t qeveris s mparshme, pr tkaluar edhe npr, kjo sht kon-sideruar si moment i mir pr t inku-rajuar biznesin britanik, q t jen t

prfshira. Ai sqaron se Tubacioni igazit natyror do t filloj n Greqi,aj pr mes Shqipris dhe t daln detin Adriatik, dhe t vijoj Tuba-cionin e saj n bregdetin n jug t Ital-is, duke shprndar gaz t rrjedhidirekt nga rajoni i Kaspikut n tregjet

evropiane.Sipas revists Diplomat,thuhet se ai n kt mnyr e ka tqart, dhe ka treguar kurajon e bind-

jeve t tij, duke deklaruar: Un do tbj fardo qoft pr t forcuar dhezhvilluar marrdhniet shum t mirashqiptaro-britanike, duke filluar me di-alog t lart politik dhe diplomatik,ndaj pranis s bizneseve britanike, prt investuar n ekonomin shqiptare.Pr m tepr, edhe tani kur Shqipriasht e njohur nga shtypi britanik si

qoshja e fundit t fshehur Evrops,( n nj shkrim t Daily Mail, maj2013), ku turizmi sht nj tjetr fushe cila un jam i prirur pr t u prqen-druar vmendjen time mbi, shrbimintim si ambasdor i Shqipris nLondr.

Mirpo, sipas britanikesprestigjoze Diplomat, thuhet se roli iambasadorit Berisha gjithashtu prf-shin edhe kujdesin q ai po tregon prkomunitetin shqiptar n Britani tMadhe. Nj komunitet relativisht i ri,mbasi brezi i par q u vendosn BM

pas Lufts s Dyt Botrore dhe ishte ikufizuar n nj numr t vogl, kraha-suar me nj numr e madh t shqip-tarve, q jetojn tani n Brtianin eMadhe.

Vetm pas rnies s komu-

nizmit n Shqipri dhe ngjarjet nKosov, thot zoti Berisha, shumshqiptar kan vendosur pr t jetuarn Britanin e Madhe, duke punuar e

prparuar n karrier n mjeksi, zyratdhe sistemin bankar, ndrtimtari dhearkitekturs n mesin e shum fushavet tjera. Ai madje citon shembullin ekngtars t famshme shqiptaro-bri-tanike nga Kosova, Rita Ora, duke u

br rreth e prqark n festivalin everor t Britanis s Madhe.

N fund t ktij prshkrimirevista prestigjoze britanike Diplo-mat ngjizet pas asaj se i Ngarkuari mePun i Shqipris n Mbretrin eBashkuar dhe Irlandn e Veriut nshkurt t vitit 2012, Shklqesia e Tij Z.

Mal Berisha, ka disa objektiva t qartadhe prioritetet pr afishimin e tij nBritanin e Madhe, ngase shton kjorevist se ne shpresojm se do t lan-cohen me an t prkushtimit dhedashuris s tij t dukshme kundrejtShqipris dhe Britanis s Madhe,natyrisht duke shfrytzuar mir, edheintelektin dhe kulturn e tij, gjallrindhe energjin e komunitetit shqiptarme t cilin ai sht duke punuar prdo dit.

Ambasadori i Shqipris, Mal Berisha,n faqet e revists Diplomat London

Aprbn lajm kur nj shqiptar i ardhur vetm pak para pak vitesh n Mbretrin e

Bashkuar, si refugjat (me skaf apo maune), pa ditur t thot as mirmngjesi apokam uri, ka arritur n vetm pak vite t kthehet n modelin e njeriut t suksesshm.

N vetm pak vite ka arritur jo vetm t punsohet apo t punsoj bashkatdhetart e tij , port punsoj edhe britanikt...(pa harruar q jan shqiptar). Raste t tilla jan vrtet tshumta dhe ne do t prpihemi q n do edicion t sjellim modele t tilla, duke besuar se dot mund t realizojm nj nga dimensionet e misionit ton . Besojm se publikimi i profilevet tilla, do t jet nj proces sinteze, q do t shndrrohen n nj fanar q ndriojn rrugn edrit-shkurtrve, atyre q u ka humbur rruga n oborr, dhe q nuk mund t shohin jo m largsesa nj der kazinoje apo tavolins s kafeve t strzgjatura, ku bisedat nuk mbarojn as-njher, sidomos ato pr politikn. Jeni t lutur t na sugjeroni shembuj dhe modele t suk-sesshm shqiptarsh n Britani.

THE ALBANIAN [email protected] Tel: 0208 216 9527

U

mim


10/24

qasje www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 10

nGA JULIA LAnGDOn

Shqipria sht vendi i funditn Ballkan q synon t bhetpjes e Bashkimit Europian.

Por pr ta arritur kt, duhet tbind Brukselin se po lufton kor-rupsionin dhe krimin e organizuar.

Pas dekadash t tra me pushimen ishullin e Korfuzit,

Xhulia Langdon (gazetare dhe shkrimtare britanike)zgjodhi Shqiprin pr t par se sika ndryshuar vendi ish- komunist.Prgjat 30 viteve t pushimeve nKorfuz, shikoja kah Shqipria, sh-pesh me drojn se sa pakPerndimi dinte pr kt vend.Vija e zhveshur bregdetare dhemalet e ndaluara prfaqsoninizolimin e vendit: nga regjimi 50-vjear komunist n shtpin emafias, nj soj toke e keqe e Bal-lkanit.

N koht e shkuara,kanali i Korfuzit ndriohej prejprozhektorve shqiptar, t ciltprpiqeshin t kapnin ata q ishinmjaftueshm t dshpruar pr tmarr me not detin apo pr t voz-itur rrezikshm prgjat nats, prtu arratisur nga uria dhe brutal-iteti. Kur komunizmi ra, dgjojagoditjen e leht t motorve gjatnats, n misionet e tyre pirate.Fmijt zakonisht flen prmeskrismave t orve t mngjesit-bja shaka zakonisht, por ishte evrtet.

Mijra shqiptar u prpo-qn t marrin arratin nga vendi i

tyre n fundin e viteve 90 e shpeshshikoja plumba gjurm-lns tndrionin qiellin e Sarands, qytet

i vogl n jug t Shqipris, kukryengritja e fundit e dhunshmendodhi n kohn kur shteti po

shtrngohej t siguronte nj llojdemokracie.

Tani po i afrohemSarands pr her t par. Ndod-hem brenda nj motoskafi,Delfinit Fluturues, e prgatiturpr vapn, varfrin dhe fmij qlypin ca monedha. Gjja e funditq prisja t shihja ishin adrat ediellit n plazh. Epo, mirse vini nRiviern Shqiptare! Gjej nj shti-tore me kafe, bare, ndriim,restorante dhe dyqane suvenireshpr turistt.

Gjej palma dhe vende tprshtatshme pr t marr rrezedielli. Shezlong. Dhe nj parkujor pr fmij, t cilt prfitojnt kridhen n t. Si dhe shumpushues, edhe pse pak nga ata

duket se jan t huaj.Ka gjithashtu makina. T

shtrenjta boll. Dhe n mes ktij

qyteti t vogl, ndrtesa t knd-shme dhe hotele t mira. Era, njshqiptare mjaft e bukur me flok tzinj, punon si udhrrfyese dheshoqruese pr turistt e huaj, tcilt duan t msojn m shumpr Shqiprin e re.

Nj her e nj koh, gjuhae saj e dyt ishte rusishtja, por tanisht anglishtja dhe ajo e flet mjaftmir. Shqipria zhvilloi zgjedhjetparlamentare m 23 qershor dheEra sht mjaft e kanaqur merezultatin.

Shqipria po bn njprogres t jashtzakonshm nrrugn drejt konsolidimit tdemokracis, thot ajo pr BBC-n. Shum gjra po ndryshojnpr mir ktu.

Ajo sht 40 vjee dhe imban mend mir ditt e sshkuars s errt. Kur ajo ishte nj

vajz e vogl, t rinjt e Shqiprisishin t detyruar t punonin nprtoka bujqsore t dielave. Atambillnin bim dhe pem frutorenga m t ndryshmet.

Gjithsesi, agrikultura dhepeshkimi jan ende mjaft t rnd-sishme pr ekonomin eShqipris, por rroga mesatare enj shqiptari sht ende e vogl,200 paund n muaj, 32,800 lek.Pensionistt marrin m pak segjysmn e saj.

Njerzit ndihmohenshum nga fmijt e tyre, thotEra, dhe sidomos nga t ardhurat et afrmeve t tyre emigrant.Gjithsesi, ka edhe probleme t tjerame ekonomin shqiptare, e cilasht n tranzicion.

Ka ndrtimegjithandej, infrastruk-tura mbetet ende largt qenit e knaqshme.Ka shum automjete,por jo vende tmjaftueshme parkimi.Ka mallra t limituarakonsumi, por cilsiambetet mjaft e mir, siedhe ka vetm njaeroport, i cili mbanemrin e Nn Terezs

dhe n rastin m tmir sht 6 or largSarands. Pavarsisht

ktyre mangsive, asgj nuk mundta venit optimizmin e Ers.

Ne shpresojm shum

q politikant e rinj do t bjngjra m t mira pr t ardhmen.Era beson se qeveria e re, e cila dot kryesohet nga Edi Rama, do tbj t mundur antarsimin eShqipris n Bashkimin Eu-ropian.

A MUnDET BLAIR TnDIHMOJ SRISH

SHQIPTART?

Sipas shum njerzve, ky sht njprioritet i qeveris. S bashku menepotizmin, korrupsionin dhekrimin e organizuar, ka dhe nj

arsye tjetr se pse Shqipria kadshtuar n antarsimin n BE.Por gjrat po lvizin.

Dhe pr m shum, liderii ri, Edi Rama ka nj arm sekrete.Ekzistojn 13-vjear q vrapojnrreth ktij vendi, t quajtur Tonib-lir, n nder t ish-kryeministritbritanik dhe mbshtetjes s tij prpopullsin shqiptare n Kosov nvitin 1999.Tony Blair sht shum i njohurktu dhe sht ofruar t ndihmojvendin pr antarsimin nBashkimin Europian.

Por, gjithsesi, ende

dyshoj se do t duhet shum koh,para se optimizmi t kaloj n ko-rridoret e Brukselit.

Shqipria n syt e nj britanikejedhe kurba e rrugs pr n BE


11/24


12/24

I F C F

www.ifcf.co.uk [email protected]


13/24

I F C F30 Minerva Road,

London,NW10 6HJ

www.ifcf.co.uk [email protected]


14/24

opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 14

nGA ALBIn KURTI

Kosova ka nevoj pr siguriekonomike pr t gjith e jo

pr siguri policore kundrejt tvarfrve q po ia prishin imazhinKosovs. Nga qeveritart kosovar,emigrimi i shqiptarve pr n kampe e

burgje t shteteve t BE-s u trajtua sidmtim i imazhit t shtetit dhe jo si sh-

prfaqje e mjerimit ku jan katandisurnjerzit. Ather kur prballeshin merealitetin e shumics s popullsis q

po shiste pasuri e rrezikonte jetn prtu arratisur nga Kosova, kta qeveri-tar filluan ta deformojn kt imazhintjetr t Kosovs. Ata than q kta

njerz po ikin nga Kosova pr luksin eEurops perndimore! Me fjal ttjera, sipas Qeveris, kta njerz nukqenkan patriot dhe qenkan lakmitar!

N fakt, kjo vlen pikrisht pr qeveri-tart t cilt me mungesn e patrio-tizmit t tyre dhe me lakmin e teprt

po e shndrrojn Kosovn n nj vendt pajetueshm e n nj shtet t dsh-tuar.

Kosova jo vetm q duhet tket imazh demokratik, por edhe duhetta demokratizoj imazhin. N tvrtet, imazhi edhe ashtu podemokratizohet vetvetiu. Prkundr in-vestimit dhe zellit t jashtzakonshmqeveritar q imazhin e Kosovs tambaj tek fytyrat e buzqeshura t trinjve nga fushata Kosovo YoungEuropeans, t shtypurit e t shfry-tzuarit po hakmerren. Ata po pasqy-

rojn nj tjetr imazh i cilishum m tepr i korre-spondon statistikave socio-ekonomike t Kosovs.Kshtu, imazhi i Kosovsnuk sht m i kufizuarvetm te nj shtres e pop-ullsis q duket bukur,shndetshm dhe me per-spektiv, por i demokra-tizuar ai prfshin edhe

shtresat e shtypura q kthe-hen n publik. Pr mtepr, aq e rnd ka qenndrydhja e ksaj shtresesaq rikthimi i saj nimazhin e Kosovs ngjan

pikrisht te instanca kundrejt s cilsprojektohet imazhi zyrtar i Kosovs n BE.

Posarisht prej se u shpallpavarsia, Qeveria e Kosovs aqshum, dhe ndoshta m s shumti, kafolur pr imazhin e Kosovs. Mbasenuk ka se pr far tjetr t flas dhenuk mund t jet ndryshe: nga Kosova

po na mbetet vetm imazhi i saj. Dukeu prqendruar kaq shum tek imazhi i

shtetit, krejt far mbetet prej shtetitsht vese imazhi i tij. Mirpo, edheky imazh i kontrolluar sigurisht se nukqndron dot. Ai herdokur rivalizohet

nga ky imazhi tjetr, nga ky imazhindryshe, i cili e stabilizon pasqyrimin egjs n prputhje me realitetin e saj.Sepse, shtrohet pyetja, cili shtimazhi i ktij imazhi? Gjithsesi njkonstrukt ideologjik: (vet)kolonizimmental prshtypje jona pr prshtyp-

jen e tjetrit pr neve (sipas prshtypjesson pr prshtypjen e tjetrit).

Shteti i Kosovs po e hum-bet imazh in e vet sepse Kosova po ehumbet shtetin e vet. N njrn an,

kur PDK-ja e mori pushtetin, ShIK-u emori shtetin. Kosova q prej se u sh-

pall e pavarur njkohsisht u shndr-rua n shtet t kapur, gjithnj e m t

kapur. Agjencit dheadministrata shtetrore,institucionet politikedhe ndrmarrjet pub-like u vrshuan prejmilitantve t PDK-sdhe agjentve t ShIK-ut. N ann tjetr, pri-vatizimi u zgjerua dheu prshpejtua dukekapluar madje edhe in-

teresat strategjikeekonomike. Gjithkaq ekzistonte mund t

bhej e shitshme,gjithka q shitej paskaekzistuar. Nuk diskuto-

hej pse, si, sa e ka duhej privatizuarpor eventualisht se kur saktsisht duhejbr privatizimi i filan ndrmarrjejeduke pasur parasysh q sa m shpejt aqm mir.

Shpallja e pavarsis s Kosovsshnoi edhe fillimin e privatizimit tndrmarrjeve publike prvese atyreshoqrore, dhe prgjysmimin e tatimitn fitim pr korporatat. Pra, shpallja ekoordinuar e pavarsis s Kosovs i

dha hov doktrins neoliberale. Politikatpara shpalljes s pavarsis s Kosovsishin prgjithsisht t djathta, porse meshpalljen e pavarsis u b srish edhe

nj hap tjetr i madh djathtas n ek-stremin neoliberal. N njfar mnyre,duket q hapi shtes formal m larg

prej Serbis u lejua vetm duke qenhap shtes m afr ekstremit neolib-eral. Tatimi n t ardhurat e korpo-ratave nga fillimi i vitit 2009 ka rn

prej 20% n 10%. Disi kjo shnonedhe fundin e besimit n Ndrmarrjet eVogla dhe t Mesme (t cilat doktrinaneoliberale i ka aq shum pr qejf) dhefillimin e thirrjes dshpruese vetm

pr investime t huaja t korporatave.Mirpo, krejt ka fituam jan Bech-tel&Enka dhe Limak&alik n fakt,ishin kto q fituan shum, teprshum, me aspak investime.

Nj ndr arsyet kryesore pse ka rnrespektimi i ligjit n Kosov sht senjerzit nuk po besojn n kt Re-

publikn e Dyt t Kosovs. Askush qpo ikn nuk thot m Mirupafshim nKosovn e lir (apo dika ngjashm)dhe numri i atyre q po heqin dor ngannshtetsia e Kosovs po rritet. Ska

besim n trsin q t ket respekt prpjesn. Shteti i Kosovs me ktpushtet nuk sht as kundr Serbis eas pr shoqrin e kombin ton. Iktill, ai gjithnj e m pak i hyn pop-ullit n pun dhe gjithnj e m shumi prish pun atij.

Nga republika-pr-rezistenc (Repub-lika e Par e Kosovs, 2 korrik 1990),kemi kaluar te republika-pr-shitje

(Republika e Dyt e Kosovs, 17shkurt 2008).

Mbretresha pritej ti bntethirrje popullit t Britaniss Madhe pr tu lutur pr-

para nj lufte kimike-brthamore, zbu-lojn dokumentet e qeveris s1983-shit.

Dorshkrimi, i cili ishte gatipr nj transmetim hipotetik, kishte nt edhe prshkrimin e monarkes bri-tanike ndaj krcnimit, q i kanosejvendit t guximshm, si m imadhi nga cilido tjetr n histori.

Aty prmendej gjithashtuedhe djali i Mbretreshs, Princi An-dre, ish-pjestar i Marins Mbretroren at koh.E hartuar nga zyrtart e Whitehall-it(qeveris britanike), n nj nga periud-hat m t tensionuara t Lufts s Fto-ht, ai nuk u regjistrua kurr.

Dokumenti, i lshuar nga qeveria nnmbretrimin 30-vjear, ishte hartuar si

pjes e nj ushtrimi pr lojrat e luftss pranvers s 1983-shit, duke punuarmbi skenaret m potenciale.

Edhe pse ishte vetm nj simulim, tek-sti me firmn e Mbretreshs, i shkruarsikur t ishte transmetuar n mesditn

e s premtes s 4 marsit 1983, synontet prgatiste vendin pr provn e rndt Lufts s III Botrore.

N dorshkrim lexohej: Tashm, kjomenduria e luftrave sht prhapursrish anemban bots dhe vendi yn iguximshm duhet t prgatitet srishme forcat e veta, pr ti mbijetuarkundr vshtirsive t mdha. Nuk ikam harruar kurr dhembjen dhe kre-narin q kam ndjer, teksa motra imedhe un u mblodhm kruspull rrethvalve t erdhes (kopshtit) pr tdgjuar fjalt inspiruese t babait tim

(George VI), n ditn fatale t 1939-s(fillimi i Lufts s Dyt Botrore). Asedhe pr nj ast t vetm, nuk e kishaimagjinuar se kjo detyr solemne dhe etmerrshme do t m takonte mua njdit. Por, fardo terrori t jet n pritje

pr ne, kualitetet, q na kan ndihmuart ruajm t palkundur pavarsinton, n dy raste t tjera gjat ktijshekulli t trisht, do t jen srishforca jon.

M pas vazhdohej me nj shnim per-sonal: Burri im dhe un kemi ndarme familjet anemban vendit frikn qkemi ndjer pr djemt e vajzat tona,

burrat dhe vllezrit, t cilt kan lnshtpit e tyre pr ti shrbyer vendit.Djali im i dashur, Andre, pr mo-mentin ndodhet n aksion me njsin etij dhe ne lutemi vazhdimisht pr sig-urin e tij, si dhe pr sigurin e t gjith

shrbyesve dhe grave t tyre n shtpi,por edhe prtej detit. Pikrisht kjo lid-hje e ngusht e jets familjare, duhet t

jet mbrojtja jon m e madhe ndaj tpanjohurs. Nse familjet mbeten tbashkuara dhe t palkundura, duke idhn strehim atyre q jetojn vetmdhe t pambrojtur, vendi yn do tmbijetoj dhe nuk do t thyhet kurr.

N ushtrimet e lojrave t lufts, forcat

e bllokut Portokalli, q prfaqsoninBashkimin Sovietik dhe aleatt e Pak-tit t Varshavs, kishin nisur nj sulmme arm kimike ndaj Britanis. Ndrsaforcat Blu, q prfaqsonin NATO-n,ishin kundrprgjigjur me nj sulm tkufizuar me arm brthamore, dukedetyruar Portokallinjt t krkonin

bisedime pr paqe.

Ky ushtrim erdhi po at vit, kur presi-denti i SHBA-ve, Ronald Reagan, tr-

boi dhe alarmoi Moskn medenoncimin e Bashkimit Sovietik si njperandori djalli, me planet e tij pr

lshimin e nj mburoje Star Wars nhapsir kundr raketave balistike dhedislokimin e raketave brthamoredetare nga SHBA drejt Europs, prf-shi RAF Greenham Common.

Tensionet u rritn kur sovi-etikt mbylln nj kompani ajrore ko-reano-jugore, hyn n hapsirn ajroret tyre dhe vran t 269 antart n

bord.Megjithat, Bashkimi Sovietik dheSHBA-t negociuan m von pr njreduktim t sasin e armve

brthamore, teksa Lufta e Ftoht shkoidrejt fundit.

BRITANI 83, TEKSTI I FJALIMITT MBRETRESHS

Imazhi ndryshe


15/24

nGA RAFAEL FLOQI

Diaspora e Ameriks si nkohn e Nolit e Konics edhesot instiktivisht ka zbatuar in-

stiktivisht domethnien e fjals s J.F.Kenedit nuk ka rndsi ka bn Atd-heu pr ty, por far bn ti pr Atd-heun. Ajo si gjithnj do ta vazhdoj ta

kryej kt rol. Por ka ardhur koha tthemi, diaspora jo vetm ndihmon, jovetm mbush buxhetin me remitancat,

por ka nevoj edhe pr ndihm. E cilasht prgjigja e politiks shqiptare.

Ministri Emigracioni? neUprgjigj kryeminist ri i ardhshm, EdiRama gjat paraqitjes s kabinetitqeveritar, ku binte n sy mungesa e njministrie t till. Madje ai tha se nuk eka premtuar asnjher krijimin e njministrie t till dhe me stilin T falaSandrit u prgjigj dy dit pasi qekthyer nga Selaniku se Nuk e di tkem br ndonj premtim elektoral prministrin e Emigracionit. Mos engatrroni me partin e amve!..

Edhe pse nuk ishte shum e gjeturprqasja q kryeministri i ardhshm ibri shtjes s emigrantve me part-in e amve, e sigurt sht se qindra-mijra shqiptar t cilt jetojn jashtvendit, kan mijra probleme q presinzgjidhje. Mashtrimi elektoral i Ramsktu u shfaq ashiqare, kur nga njkrkim i thjesht, Gazeta Shqiptarekonstatoi se n nj intervist pr PlusGazeta Athina m dat 15. 2. 2013,Edi Rama pat thn: Kemi premtuarngritjen e nj ministrie t veant premigracionin, ministri n t ciln do t

punsohen element t spikatur prejemigracionit si dhe nj prfshirje tdrejtprdrejt t emigrantve n struk-

turat diplomatike t shtetit shqiptar, pran ambasada dhe konsullata. Gazetan fjal botohet n Athin pr shqip-tart e Greqis, por Rama ndoshta sedi se gjendej edhe n Tiran.

Kur u interesojn autobust e emigra-cionit pr t marr votat, politikant i

bjn qefin atij me deklarata boshe, sit drejt votimi apo ministri, po kurvjen puna pr qeverisje e harrojn njt tretn e kombit shqiptar. Diasporashqiptare edhe pr faktin se sht endar si pasoj e ardhjes nga pjes tndryshme t trungut shqiptar dhe nkoh t ndryshme, ka br m shum

pun pr shtjen kombtare sesagjitha qeverit, apo firmat e PR qkushtojn miliona. Ato i kan gjetur

lidhjet me Tony Blair, para Rams dhee kan nderuar figurn e tij para Rams(kujtojm mirnjohjen e KKSHAduart e Shpress vitin e kaluar).

Si duket shteti shqiptar, si ai idemokratve dhe ai i socialistve, tanidhe nesr do t mbeten larg diaspors,

pasi nuk i duhet ajo pr t siguruarpushtetin, edhe pse ajo sht lobues im i mir i interesave kombtare. Kjoshpjegon at pse Berisha kujtohet nzgrip t jets s tij si kryeministr tmiratoj ligjin e Shtetsis shqiptare.Megjithat, ai bri nj ligj si kofini past vjeli edhe pse u kritikua, Shqipriaishte e fundit nga vendet e rajonit q e

bnte kt, dhe pse sht e rrethuar

vetm me troje shqiptare.

Po t ndalemi tek qeveria. Nevoja ebashkpunimit me diasporn sht im-

perative. Pr far duhet nj ministr ibashkpunimit me Parlamentin, kur

bashkpunimi sigurohej nga ministratdeputet, dhe n vend t nj ministri pa

portofol t kishte nj ministri Emigra-cioni me portofol. Fondet mund tigrumbullonte vet diaspora si kon-tribut antarsimi.

Zyra e diaspors pran MPJ, n gjend-jen aktuale ka vetm pes npuns qregjistrojn aktivitetet q bn diaspora,kryesisht t vjela nga komunikimet meambasadat, q i rrfehen ministrit tJashtm ato sa pr protokoll dhe i fusinletrat n dosje dhe kaq.(?!) . Kjo shtnj pun krejtsisht e kot, pasi me njkrkim n Google mund t shohsh tgjith shtypin dhe median e diasporssi n SHBA, Greqi , Itali, Angli, Zvicr

apo Itali. Nga ana tjetr, a mund ta bjnj ambasador apo nj personel am-

basade i limi tuar, me fonde t limitu-ara, lidhjen e qensishme mediasporn, q t mbaj lidhje t drejt-

prdrejt me kt mas t madheshqiptarsh? Besoj se jo. Nj her, nkonfidenc, nj ambasador i yni n njvend t madh mik, m thoshte se kaptetelefonin dhe fliste me nj z femre,duke imituar nj sekretare q se kishtesa her kishte telefonata, pasi nuk shtnormale n diplomaci q ambasadorit prgjigjej drejtprdrejt n telefon.Sot sipas shifrave jo fort t sakta,

jasht Shqipris ka mbi 1million e300 mij shqiptar nga Shqipria, porduke llogaritur edhe diasporn e vjetr

dhe at t trojeve shqiptare bhen mbi3 milion shqiptar.

Disa dit m par Artur Vrekaj, kryetar

i Shoqats Atdhetare KulturoreKombi n Worcester, Massachusetts,

i drejtohej me nj letr t hapur kryem-inistrit t ardhshm, z. Rama, duke i

parashtruar domosdoshmrin e njministrie diaspore dhe koordinimin esaj me Ministrin e Diaspors nKosov, duke shtruar pyetjen: Prse iduhet Shqipris dhe shqiptarve q je-tojn n diaspor, Ministria e Dias-

pors? dhe duke u prgjigjur povet me t drejt: Mbi t gjitha prhartimin dhe vnien n funksion t njStrategjie Kombtare pr vmendjenq duhet ti kushtojm diaspors si

pjes vitale dhe integrale e kombitshqiptar. Ministria e Diaspors do t nandihmoj edhe pr bashkrendim dheudhheqje t puns atdhetare e kultur-ore. Kshtu e kupton diaspora kt

domosdoshmri.

Por ja q politikanve shqiptar iu in-tereson m shum pushteti i vet dhenuk e mendojn diasporn si pjes vi-tale dhe integrale e kombit shqiptar.Kt po e ilustroj me dy fakte nga dykraht e politiks shqiptare.Paradokohe, drejtuesi i Lvizjes Atd-heu na Bashkon, Gjon Lulgjuraj, gjatnj pritjeje me kryeministrin Berisha,ku ai n emr t Lvizjes po i

parashtronte atij gjendjen e malsorvet Malsis s Madhe n Tuz, Berishashihte vazhdimisht orn. E kuptova,thot Lulgjuraj, se atij nuk i interesonteshum ajo ka ne po i paraqisnim dheishte koha pr tu ngritur. Nj rast tjetr

q flet pr prkushtimin e liderit topozits ndaj diaspors, sht edhefakti se Rama ka ardhur t takoj disaher t vllain e vet, q sht emigrant

n Michigan, por nuk ka gjetur aspakkoh pr t takuar diasporn e k-

tushme q sht m shum se 120 000vet. I pyetur pr kt ngaALBTVUSA, Rama u prgjigj se ktoishin thjesht vizita private.

Pr t qen m konkret se si duhetvepruar me diasporn, po prmendmasat e marra nga shteti kroat mbi di-asporn e vet, e cila prbhet nga mbi4 milion vet. Kto ishin disa prejmasave q u miratuan, nga t cilatmund t merret shembull:

S pari, Ligji i shtetsis. N vitin1991 u miratua nj ligj q u jepteshtetsi kroate t gjith kroatve dhe

pasardhsve t tyre, pavarsisht se kuata jetonin. Nprmjet neneve 11 dhe

16 t ligjit, kushdo q mund tprovonte origjinn kroate i jepejdyshtetsia dhe nj pasaport. Edhe

pse nuk ka statistika zyrtare, sipas disavlersimeve thuhet se deri n 1,15 mil-ion njerz (n nj popullsi prej rreth4,4 milion qytetarsh) e fituanshtetsin kroate n kt mnyr.

S dyti, E drejta e vots. Qytetarvekroat jasht vendit iu dha e drejta prt votuar (duke prfshir edhe nn-shtetasit e rinj t prmendur m lart),duke i caktuar nj zon t dedikuar zg-

jedhore (njsin 11). Fil limisht, rreth10% e ulseve n Sabor n (Dhomn eDeputetve) ishin t rezervuar pr ktzon zgjedhore. Pas debateve t nxe-

hta n mes t HDZ-s dhe partiveopozitare, prqindja fikse u ndryshuan nj prqindje t ndryshueshme llog-aritur mbi bazn e votuesve.

Dhe s treti, nj Ministri eveant n qeveri. N fil-lim, n vitin 1991, u krijuanj Ministri jetshkurtr

pr Emigrimin (Min-istarstvo za iseljenitvo),

pastaj n vitin 1997 meMinistrin pr Kthim dheEmigracion (Ministarstvo

povratka i useljenila).Kshtu deri n vitin 1999),kroatve jasht vendit iudha status special

burokratik dhe simbolik.Duke pasur parasysh mar-rdhnien e gjat mes Ju-gosllavis dhe m von

(Kroacis), dhe diasporn esaj, kto ndryshimeshnuan nj evolucion pro-gresiv, duke siguruar sta-tusin politik pr diasporn.

Shembulli kroat, pra, ofronnj prshkrim empirik nlidhje me mnyrat n tcilat formacionet transna-cionale t identitetit kom-

btar jan gjithnj e duke uriformatuar ose janduke riformatuarvetveten si diaspora.Roli i shtetit am n inte-grimin dhe mosintegrimine tyre sht mjaft

domethns n kushtet e kozmopoli-

tizmit t sotm. Por duhet br e qartdhe ndryshimi mes emigracionit dhediaspors. Diaspora si institucion so-cial kolektiv do dhe ruan identitetin esaj kombtar, pr t mos u br gjak ishprishur dhe emigracioni sht m i

prirur drejt integrimit n vendin kundodhen dhe drejt asimilimit. Tani q

po shkohet m shum nga kombi eshteti monolit n shoqrit multikul-turore, gjuha e diaspors evokon lid-hjet transnacionale, prish identitetekulturore diskrete, dhe i fuqizon ose ivartson grupet e quajtura si diasporame shtetet, n t cilat ata jetojn. Lid-hja kulturore dhe gjuhsore sht ele-menti baz q lidh diasporn mevendlindjen, ashtu si Salman Rushdie,

n Imaginary Homelands (Atdhetimagjinar, Ese dhe kritika, 1981-1991) shkruante: Ndonjher ne nd-

jehemi se i ngrthejm t dyja kulturatashtu, sikur ulemi njkohsisht n dystola; por shpesh ndodh q shkasim nmes dhe rrzohemi.Sot diaspora shqiptare n Shtetet eBashkuara sht n limbo n mes s

pars dhe s dyts, integrimit dhe rua-jtjes s identitetit . Ndaj aspekti kul-turor i ndihms nga kombi am,sidomos pr diasporn e re sht njkusht sine qua non, dhe sht detyr e

politikanve shqiptar, me ministri apopa ministri diaspore qoft, ta japin ktndihm. T mos na harrojn, q t mosi harrojm.

*Autori sht kryeredaktor i TV tshqiptarve t Ameriks me qedr Michiga.

opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 15

Ministri Emigracioni,ne? dhe pse


16/24

dossier www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 16


17/24

dossier www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 17


18/24

histori www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 18

nGA EUGEn SHEHU

Rritur errash e stuhish, prkun-dur gjmimesh e krismash, liriae shqiptarit ka ardhur s pari

duke gjetur rrugn e zemrs. Mandejatdheun e kan matur me largsin prejvatrs atrore, n shnjestr t

pushks. Mandej fisheku i pushks kambajtur turravarapin n brigjet e prg-

jakur t Shqipris etnike. Ky rit ilasht nuk ka qen askurr legjend.Prkundrazi nj realitet sa i dhimb-shm aq madhshtor, sa i prekshm aqedhe fluid, ai do t ekzistonte kurdo-her si kundrprgjigje e mendimit dheveprimit vrastar t fqiut t lindjes e

perndimit, t veriut dhe jugut.Kufijt tan etnik t rrud-

hur n decenie, nuk mund t na akuzo-jn ne shqiptart pr sjellje burrecsh.Prkundrazi, ne i kemi ndrruar t

pashkelshm ata kufij edhe n astet elume t flijimit. Ata kufij akuzojntjetrknd q prej kohsh kan dashurt na shtijn n humbellat e historis.Por ne nuk jemi pajtuar me kt fat tmbrapsht, ne kemi ngarendur kurdo-her n emr t legjends s liris. Nvargun e madh t burrave t

Shqipris, n plejadn e ndritur tpararendsve, mban vendin e vet tmerituar, trimi, lufttari, vllai, prindi idhembshur, komandanti- vettim,Tahir Sinani.

U lind m 6 maj 1964, nfshatin Gri t Tropojs, n shtetin amshqiptar. Fshati Gri, mban n gurt dhedrurt e tij, nj histori luftrash t prg-

jakshme, n mnyr t veant mefqinjt tan verior, serbt. Aty n kul-ln e madhe t Sinanajve n vitet 30 tshekullit q lam pas, Mal Halili, i jatii Tahirit, do t luftonte kundr inter-vencioneve ushtarake serbe, pr turenditur m pas n rreshtat e luft-tarve shqiptar kundr okupatorit.Mal Halili ishte prej s jms, nip i

Mic Sokolit, ktij burri q u shndrruan legjend, n vitet e lavdishme tLidhjes Shqiptare t Prizrenit. Mevrullin luftarak, menurin n bisedadhe fjaln e rnd si guri, Mal Halili dot respektohej n vitet e Lufts s DytBotrore jo vetm n fshatin Gri poredhe m gjer.

N kt mjedis pothuajseepik, ku natyra e bukur shqiptare patderdhur gjith mrekullin e saj, TahirSinani do t kalonte fmijrin e vet,ashtu sikundr gjith fmijt e tjer nshtetin am. Por, n vetdijen edjaloshit truphedhur, pak nga pak do tzinte vend ligshtimi. Prkrah babsMal, ndrsa shkonte vers npr kul-lota alpine, do t shihte ushtart e ar-matosur deri n dhmb q ruaninkufirin. far ironie paska mbajtur nthellsi kohrash fati i shqiptarve.Vllezr t ndar m dysh, me muregjaku lartsuar me tela gjembash,sprov e flliqsive evropiane qysh nfillime t shekullit t njzet. Qyshather n shpirtin e madh t TahirSinanit lindej e rritej ideja e rrafshimitt kufijve midis shqiptarve, ajo qrndom quhet bashkimi i kombit nkufijt e vet etnik.

Msimet e para Tahiri i merrn shkolln e fshatit, ndrsa t mesmetn gjimnazin e qytetit Bajram Curri.Tashm ai ka nj ndrr, t studiojartin e lufts dhe n bashkbisedim met jatin, Malin ja shpreh hapur atijdshirn. Vet Mal Halili mbushet me

krenari sepse njeri nga nnt fmijt, igjashti, Tahiri sypatrembur dhe plotgjallri do t studionte artin e lufts.Pr plakun trim, kjo do t thoshte q ai

do t ecte padyshim n gjurm tgjyshit t vet, trimit Mic Sokoli. Bur-rria e njohur e atyre anve prcillej nkt mnyr nga gjenerata n gjener-at duke marr kuptime dhe dimen-sione t reja.

Artin ushtarak, Tahir Sinanido ta msonte n bankat e shkolls siedhe poligonet taktike t Zall-Herrit,kshtu quhej qendra strvitore, pakkilometra n veri t Tirans. Shtatlartdhe shum i gjall Tahiri do t fillonteqysh n fillim respektin e shokve dhet komands eprore. N mbarim t vititt par msimor, n shkresn q pr-cillte studentt pr n vitin pasardhs,

prbri emrit t Tahir Sinanit, pos ttjerave shkruhej: Studion dhe thel-lohet n mnyr t veant n ligjet eArtit ton Ushtarak Popullor. Ka mar-rdhnie shum t mira me eprort dheshokt e vet. Prpiqet n do rast tndihmoj ndonj student t dobt.(Arkivi i Ministris s Mbrojtjes-Tiran. Fondi Shkolla Zall-Herr viti1983)

Bashknxnsit e Tahirit, ataqindra djem t shkuar n Zall-Herr prt studiuar artin e lufts, nuk mund tharrojn kurrsesi djaloshin ngaTropoja, me at theksin e bukur verior,i cili ishte br mjeshtr i prdorimit tt gjitha llojeve t armve. N ktmnyr Tahir Sinani me kureshtjen qe ndiqte pas, u b n dy vitet e shkollsn Zall-Herr jo vetm njohs n per-feksion i ktyre armve, por edhezotrues i tyre. Emri dhe fotoja edjaloshit t Tropojs do t rrinte kur-doher n krye t studentve t tjer,ndrsa me mbarimin e shkolls, ko-manda ushtarake aty do t vendoste:Titullimin oficer t Tahir Mal Sinanit

pr rezultate t larta n t gjitha nivelet

e prgatitjes ushtarake. (Arkivi i Min-istris s Mbrojtjes-Tiran. FondiShkolla Zall-Herr Reparti... viti1984)

prej ktij viti dhe deri nmars t vitit 1998, Tahir Sinani kakryer disa detyra n efektivat e ushtrisshqiptare. Pavarsisht prej qllimeve

politike q udhhiqnin ushtr in e k-tyre viteve, pavarsisht prej ideologjisq kishte kapluar klasn politike nshtetin am, djaloshi tropojan kreu me

prkushtim dhe aftsi t rralla t gjithadetyrat e ngarkuara, n t gjitha fron-tet. Nse vzhgon me kujdes dheimtsi do lvizje dhe prirje t tij,vren se Tahir Sinani sht indiferentndaj propagandave boshe n radht eushtris shqiptare. Ai si pakkush, usht larguar detyrave q mund talidhnin me politikn dhe ka pranuar

prher vshtirsit, qofshin kto edhet mdha, vetm e vetm t jet pranshokve t vet, apo pran vartsve qderi n fund i konsideroi si vllezritm t vegjl.

N fillim t vitit 1998, nmnyr t veant pr shqiptart prankufijve me ish-Jugosllavin, u dukqart se makina e dhuns serbe pondizte motort pr t filluar kas-aphann. Dhjetra djem t Kosovs, tshkuar n pranvern e vitit 1998 nshtetin am, dshmuan pr maltretimete shkallzuara me nj ftohtsi matem-atike t Beogradit. Tahir Sinani i v-mendshm ndaj ktyre ngjarjeve,

ndjen s brendshmi se ka ardhur ora eapelit t madh. Fshehtas ai bisedon menjrin prej vllezrve t tij dhe i kum-ton se s shpejti do t jet prkrah

djemve t Kosovs, n mbijetesn etyre ndaj dhuns gjenocidale tBeogradit.

Dhe bijt e Kosovs martire,ata q u rreshtuan n radht e UK-s,do ta njihnin Tahir Sinanin q n ak-sionin e par, n Qafn e Pagarushs,ku brenda 1 or e gjysm luftimi, falintuits dhe zgjuarsis s Tahirit, do t

asgjsohej nj band prej 19 vetsh eparaushtarakve serb, t cilt patnterrorizuar pr dy jav rresht banort easaj treve. N ditt dhe javt q rrod-hn m pas, komanda e lart e UK-s do t shihte n personalitetin espikatur t Tahir Sinanit jo vetmushtarakun e talentuar dhe guximtar,

por edhe vllan m t madh t bijvet Kosovs, t cilt linin familjet, kul-lat, shkollat dhe qytetet evropian dherreshtoheshin nn komandn e burrit tTropojs, pr lirin e amshuar t tro-

jeve shqiptar.Dihet tanim se n marsin e

vitit 1998, Adem Jashari s bashku mepjesn drmuese t familjes s tij, ushndrrua n legjend jo vetm t

Prekazit e Drenics, por t krejtKosovs martire. Situata pas ksaj pr-leshje mund t prkeqsohej nga astin ast. N kto momente, Tahir Sinanikthehet n qytetin e Kuksit dhendrhyn pran komands ushtarake tdivizionit aty, q t njoftohen sa m

par ushtart zbulues rezervist dhe tdrgohen ata n buz t kufirit. N

bashkpunim po me kt komand,Tahir Sinani merr masa t menjher-shme pr forcimin e vrojtimit dhe tzbulimit, n mnyr t veant n fsha-trat kosovar q ndodheshin n kufi meshtetin am. Kur n 16 prill t po ktijviti, nj repart i ushtris serbe hapizjarr n afrsi t Qafs s Morins,kundr kufitarve shqiptar pr t parreagimin e tirans, n vendin e quajturPobreg kufitart shqiptar u kundr-

prgjigjen, ndrsa n brendsi tKosovs, u kryen edhe dy-tre veprime

ilegale, me rast ran n kurth dy-treushtar serb. Aty ishte dora dhemendja e Tahir Sinanit.

Mjeshtr i manovrs taktikepor edhe i zbulimit, kalkulues i udit-shm i pritave, parashikues iveprimeve t armikut, Tahir Sinani

brenda pak javve do t udhhiqte njefektiv prej 120 lufttarsh, n detyra

luftarake t nj rndsie t veant.Emri i tij do t prcillej me respekt jovetm n Tropoj e Kuks ku njihejqysh m par, por sidomos n shtabine UK-s. duke par pikrisht ktokarakteristika si dhe duke njohurdashurin e madhe t Tahirit pr viset Kosovs dhe krejt Shqipris etnike,komanda e lart e UK, e emron atkomandant t repartit Arbri duke idhn detyra speciale n prapavija tushtris srbe. Efektivat e njsitit spe-cial Arbri po kryejn detyra trrezikshme n prapavija t armikut saduke i ardhur n ndihm popullsiscivile t paarmatosur, aq edhe duke or-ganizuar dhe kryer aksione t befa-sishme, t shpejta, vdekjeprurse pr

formacione serbe q veprojn tshkputur. (Sipas informacionit nMinistrin e Mbrojtjes-Tiran, dt.19qershor 1998)

N janarin e vitit 1999,Evropa nuk mund t fshihte m mi-zorit e kasapit t Ballkanit. Diploma-cia amerikane nprmjet kanaleve tshumt pati nxjerr n drit t diellitmasakrn e Reakut, duke i treguar

bots se rreziku q u kanosej shqip-tarve dhe gjith myslimanve t Bal-lkanit ishte eminent. Grupi i Kontaktit

pati vendosur pr bisedime n Ram-buje, ndrsa Miloshevii bnte hesapet tjer. Rreth 70 mij forca serbe pr-gatisnin n dimrin e vitit 1999, njmsymje t fsheht dhe frontale t tru-

pave t Beogradit, n mnyr tveant n pjesn qendrore dhe lindoret Kosovs. Kjo msymje do t shr-

bente pr dy qllime. S pari, t

goditeshin formacionet e UK-s nkto treva dhe pas ksaj t fillontespastrimi etnik i popullsis s pambro-

jtur civile. Pas ksaj, cilatdo q t ishinvendimet e marra n Rambuje,Beogradi nuk do ti lshonte askurrkto troje, duke iu rikthyer ndrrs svjetr shovene pr Stara Serbin.Prball ksaj gjendjeje tejet t rnd,trupat e UK-s duhej t kryenin sfidat tjera. N mnyr t veant nmarsin e vitit 1999, serbt po pas-tronin etnikisht n Kosov, duke pr-shkallzuar operacionet e tyre. Kufijtshqiptar me Kosovn, si ata t shtetitam dhe ata me Maqedonin apoMalin e Zi, u populluan me banorkosovar t pambrojtur q largoheshinfrikshm nga vendlindja vetm evetm pr ti shptuar terrorit t Millo-sheviit. Tahir Sinani n kto momenteshum t vshtira pr UK-n, jovetm q do t ndrmerrte operacionet guximshm t qndress por do tmbante lart moralin e vartsve, dukeudhhequr me gjakftohtsin dhe

trimrin karakteristike t tij. Ai do tmerrte n disa raste n mbrojtje vargune gjat t njerzve q i drejtoheshinKuksit, duke bashkrenduar detyratedhe me kuadro t tjer t ushtrisshqiptare n kt rajon. N frontin elufts, i cili shtrihej prej Kalas sDods e deri n Doberdol emri i TahirSinanit do t prcillej me respekt ngaqindra lufttar t UK-s t ardhurnga t gjitha ant e bots.

Por n mnyr t veant,talenti ushtarak i Tahir Sinanit do t

potencohej n luftn e Pashtrikut, e cilaishte padyshim nj prej fragmentevem heroik t operacionit t planifikuarnga Shtabi i Prgjithshm i UK-sdhe q mbante emrin e koduar Shig-

jeta. N baz t planizimit t ktij op-eracioni parashikohej q lufta guerilee deriathershme t shndrrohej n njluft frontale prgjat kufirit Kosov-Shqipri. Faza e par e ktij operacioniishte sulmi pr hapjen e korridorit tKoshares, i cili u kurorzua me sukses,ndrsa faza e dyt parashihte luftn erregullt n frontin e Pashtrikut. Nsembrojtja e fuqishme serbe n Pashtrikdo t ahej, ather sipas planit n fjalmsymja do t vazhdonte m tej ndrejtim t Rahovecit ku do t mund trimerrej qyteti i Prizrenit. M pas, for-cat operative t Pashtrikut, t Koman-duara nga Tahir Sinani do t

bashkvepronin edhe me njsit e tjeraluftarake t Rrafshit t Dukagjinit dheDrenics dhe t ndihmuar nga forcatajrore t NATO-s do t mund t ndal-nin prfundimisht dhunn e makinsushtarake serbe.

Dihet tanim se ditt e para,operacioni i Pashtrikut nuk mund t re-alizohej sipas planizimit luftarak.Armiqt tan, duke parandjerrrezikun, u prpoqn t mbanin me dokusht Pashtrikun, duke vn n dis-

pozicion t mbrojtjes tanke dhe auto-blinda. Tahir Sinani, n bashkpunimt ngusht edhe me prijs t tjer tUK-s, duke par se mund t derdhejgjak i panevojshm, vijuan luftimet meartileri, duke e kombinuar kt megrupe snaiperash, t cilt patn depr-tuar dika n territoret e Pashtrikut dhekryenin ende luftime t tipit guerril. N

ditt q vijuan m pas, forcat operativet Pashtrikut realizuan me sukses edheluftn frontale. Provat e vshtira si in-struktor i strvitjes s trupave dhe i

TAHIR SINANI DSHMOR I ATDHEUT


19/24

english faqe 23histori www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 19kuadrove, si komandant i njsitit spe-cial si komandant i Brigads, ishin tmjaftueshme pr Shtabin ePrgjithshm t UK-s, pr taemruar Tahir Sinanin, komandant tzons s Pashtrikut... Luftimet dhe

betejat n malet e Shkozs, n majn eKiks, n luginn e Smonics, betejat eMollopovcs, Homocit, Rahovecit,Mileshs, sidomos prgatitja e zhvil-limi i operacionit Shigjeta lartsuanm tej aftsit dhe figurn e koman-dantit Tahir Sinani dhe shtabit t drej-

tuar prej tij. (Revista PavdeksiaTiran shtator 2002)

Ofensiva trimrore e luft-tarve t UK-s n prill-majin e vitit1999 do t bnte q forcat serbe t lininme shpejtsi teritoret e pushtuara nKosov. Me intuitn dhe zgjuarsin etij, Tahir Sinani do t ndikonte edhe tek

prijs t tjer t UK-s q ofensiva tmos kishte luhatje, ajo t ishte kurdo-her n rritje sepse vetm kshtu mundt shndrrohej ortek t fuqishm pr tshkuar deri n kufijt e amshuar tliris. Lidhur me luftimet heroike tktyre ditve, kapiteni serb VukashinGaji, i kapur rob nga lufttart eUK-s, midis t tjerave do t shkru-ante tekstualisht n fletoren e shn-

imeve: Mjaft nga ushtart tan duant braktisin frontin por policiaushtarake dhe forcat speciale na rretho-

jn garnizonet ushtarake dhe tentativam e vogl pr dezertim shprblehetme pushkatim. (A.Imaj Feniksi iliris Tiran 2001, faqe 157)

Dihet tanim se n mesin eqershorit 1999, forcat serbe po largo-heshin plotsisht nga Kosova. T partkosovar u dukn n kufijt me shtetinam duke dashur ti jepnin fund sa mshpejt eksodit biblik t tyre. Kur serbtfirmosn Marrveshjen e Kumanovs(e cila n t vrtet ishte akti i turp-shm i kapitullimit t tyre) gzimi i mi-

jra ushtarve t UK-s ishte ipandalshm. uditrisht ky gzim nukravijzohej n ata syt e mpreht tTahir Sinanit. Burri dhe ushtaraku i tal-entuar, i thrrisnin njhersh arsyes prt gzuar por edhe trishtimit pr pjest tjera t truallit arbror, t mbetura

jasht kufijve etnik dhe q shtypjasllave vepronte me po at egrsi sa nKosovn e dikurshme.

Tahir Sinani kthehet nvendlindje pr pak koh. Ai mallet me

prindrit, vllezrit, gruan, fmijt.Trimi i Preshevs dhe Pashtrrikut, iPrizrenit dhe Rahovecit, mund ti g-zohej tani liris, duke u prehur pranvendlindjes dhe duke treguar bmate lufts npr baret e Tropojs apofaqet e gazetave. Kjo mund t ishtetejet e leht. Por Tahir Sinani, n tetort vitit 1999, iu drejtua srish forma-

cioneve t UK-s i bindur se djemtq do mbeteshin aty (shum u larguandrejt Perndimit nga patn ardhur) dot ndjenin mungesn e profesional-izmit, kurajos dhe pr m tepr t atd-hetarizmit t tij. Kshtu, n krye t njrparti special, Tahir Sinani drejtohet ndrejtim t Bujanovc-Preshev-Med-vegj, t cilat ende mbaheshin nnvzhgimin dhe kontrollin a armatosurt forcave serbe.

Natyrisht fitorja epokale eUK-s, e ndihmuar fuqimisht ngasulmet ajrore t NATO-s, kishte rriturs teprmi moralin e lufttarve. Por nrastin e krijimit t asaj force, e cila m

pas u quajt Ushtria e Preshevs, Bu-janovcit dhe Medvegjs, do t ndihej

s brendshmi pjekuria e komandantitTahir Sinani. Ai do t ndiqte me seri-ozitetin e duhur t gjitha hapat e poli-tik dhe diplomatik t liderve t

Kosovs lidhur me kt trev, duke

dashur t shmang sa m shum luftne armatosur. Pikrisht n zemr tksaj treve, me fshehtsin e duhur aingriti repartin special dhe filloi nga

prgatitja e ofensivs, e cila fillonte menjohjen e terrenit pllmb pr pl-lmb, pr t vijuar m pas me orga-nizimin e luftimeve. Edhe n luftimet empasme n Preshev, Bujanovc,Medvegj do t spikatnin guximikarakteristik dhe pjekuria e TahirSinanit.

Ndrkaq, n pranvern e viti2000, sizmika parandjeu lvizje nnndheun e prgjumur t trojeve tMaqedonis shqiptare. T parfillur nvite, t denatyruar, t goditur pikrishtn gjuhn dhe simbolet e tyre komb-

tar, shqiptart etnik e pan vehten trrethuar keqazi nga politika. Madje jovetm nga politika sllavomaqedonase

por edhe ajo shqiptare. Nj loj poli-tike q thellonte krizn e mardhnievendretnike, jo vetm q nuk mund tvlente, jo vetm q nuk mund t duar-trokitej, por prkundrazi duhej ti para-

prihej me t vetmen bashkudhtare tshtrenjt t shqiptarve, pushkn.Pikrisht n kto momente, kalon meurdhr t Shtabit t Prgjithshm t Ar-mats Kombtare, n Luginn e Var-darit. Ktu, shqiptart etnik t ngriturn mbrojtje t interesave t tyre jet-sore, krcnoheshin nga prania e tru-

pave ushtarak maqedonas, kto veglat verbra t krimit q ideohej n zyrate Beogradit dhe Shkupit. Njsitiluftarak i udhhequr nga Tahir Sinanikryen strvitje n kushte t fshehtsisdhe t terrenit t panjohur prej maqe-

donasve, duke patur si piksynim pr-

ballimin e situatave m t vshtira.Sigurisht q organizimi i till i ArmatsKombtare Shqiptare, nuk do t mundt kalonte n heshtje prej segmentevet caktuara t politiks s Shkupit.Kshtu, n deklaratn e vet t 7 qer-shorit 2000, Antonia Milloshovski,zdhnse e qeveris sllavomaqe-donase, midis t tjerave do t shprehej

pr formacionet dhe prijsit e ArmatsKombtare Shqiptare se: kta jankundr bashkjetess s popullit maqe-donas dhe shqiptarve...ndrsa qllimi

prfundimtar i tyre sht ndryshimi medhun i kufijve dhe rikompozimi i ra-

jonit sipas ideve etnike. (FlakaShkup, 8 qershor 2000)

Ather kur ndihej nevoja e

nj riorganizimi tjetr, Tahir Sinaniemrohet komandant i Brigads 116,veprimi luftarak i t cils parashihtezgjidhjen e emergjencave n zonnTetov-Gostivar-Radik. Pothuajsedo dit, nga agu deri n mbrmjen evon, komandant Tahiri, me thjeshts-in q e karakterizonte do t punonte

pa u kursyer q ushtari m i fundit ibrigads s tij, t dinte prse luftonte,t njihte historin e trojeve ku ve-

pronte, t njihte dhe t prdorte nprefeksion armt q dispononte.Brenda pak muajve me jetn dheveprn e tij, me vnien e vehtes nrrezik duke qen n radht e para tluftimeve me paramilitart maqedonas,emri i Tahir Sinanit u prcuall me re-spekt n krejt vise t Vardarit. Pr mtej, n fillim t vitit 2001, komandantii Brigads 116 thirrej Tahir Tetova. Kyishte shprblimi m modest q burrat e

Maqedonis shqiptare i bnin mikut,

vllait, komandantit t tyre, burrit tTropojs q i donte aq shum kufijttan etnik.

N pranvern e vitit 2001,nnqielli ballkanik n vise t Maqe-donis shqiptare ishte tejet i trazuar.Shqiptart etnik ktu ndodheshin tshtypur nga zgjedha shovene sllavo-maqedonase, m fort se askurr. Kjozgjedh pos t tjerave, pos plagve dhetragjedis morale, ishte e institucional-izuar nprmjet kushtetuts. Sipasksaj kushtetute ishte vendosur shtetinacional, anipse shoqria q prbnteshtetin n fjal ishte multinacionale.Shteti maqedonas, i reflektuar deriather si pron e grupit nacional tsllavomaqedonasve, jo vetm q nuk

respektonte t drejtat e gjysms tjetrq jan shqiptart, por edhe pati ndr-marr aksione t dhunshme ndaj re-volts s natyrshme t shqiptarve.Prball ksaj gjendjeje, Tahir Sinanis bashku me veprimtar t tjer tshquar t Armats Kombtare, krahasorganizimit brenda radhve t tyre,marrin pjes edhe n disa aksioneluftarake duke u prballur trimrishtme paramilitart dhe forcat ushtaraket shtetit demokratik maqedonas.Miti i lansuar grigorovjan, pr kinseMaqedonin si oaz i paqes tanimkishte prfunduar.Ka qen sigurisht diplomaciaamerikane ajo q ndrhyri energjikishttek udhheqja shovene e IR JM-s lid-hur me nj lloj amnistie pr lufttart eUK-s. ndrkaq, prpara opinionit tshqiptarve etnik aty shtrohej pyetja:A thua edhe shqiptart duhet ti japin

dikujt amnisti pr vrasjen e qindrashqiptarve t pafajshm n Maqedoni,fjala sht pr civilt. Kush sht fajtor

pr plagosjen e qindra shqiptarve tpafajshm, pr djegien e shtpive,plakitjen e prons s fituar me shumdjers e mund npr minierat ePerndimit? (Gazeta Flaka, 21 qer-shor 2001) bashklufttart e TahirSinanit mbajn mend mir se si n ktomomente ka jehuar aty n shkrepa tSharrit zri i burrit t Tropojs:Vllezr ne skemi br krime q t

na gzoj amnistia e Lubo Gje-orgjevskit. Nj shekull kena duru vekrimet e tyre n shpin. T mos mbyl-lim syt prpara ksaj paqeje trreme! fjalt e tij u vrtetuan vetmdy dit m pas, athere kur forca t Ar-mats s Republiks s Maqedonis,filluan sulmet n shpatet prgjatrrugs Tetov-Kodra e Diellit. Ndaj k-tyre sulmeve, Tahir Sinani reagoi men-

jher vetm me nj pjes t efektivitt Brigads s vet, ndrsa pjesn tjetre mbajti n gatishmri, 4-5 kilometram larg. Rreth ors 7 t mngjesit for-cat sllavomaqedonase e lan rajonin esulmuar. Ndrsa natn ata bombar-donin dhe digjnin fshatra, ditn ekranetteleviziv shfaqnin fytyrat e qeta t

Gjorgji Eftemovit apo Stojan Andovit,t cilt i servirnin kombit t tyre, zbu-limet e fundit t akademis shkencore,si ishte ndarja e re territoriale apoKonventa q krkonin reciprocitet

pr pakicat maqedonase n Shqipridhe pakicat shqiptare n Maqedoni

N fund qershorin e vitit 2001, forcatushtarake maqedonase, t prforcuaran mnyr t fsheht edhe me rrogtarsllav t ardhur nga Uralet e largt,granatuan qindra shtpi n zonn eLikov-Kumanovs, me pretekstin sen kto zona ka provokator kundrqeveris. Vendi u ndez nga gjmimet eartileris dhe predhat e avionve dukeshkaktuar nj katastrof t vrtet hu-manitare. Komiteti Ndrkombtar iKryqit t Kuq, ndonse pati marrlejen prkatse, nuk u lejua nga forcate ARM pr t deprtuar n zonn eLikovs, pasi gjndja aty sa vinte e ke-qsohej, edhe me kt rast, nukmunguan prkushtimi dhe guximi iTahir Sinanit. I shpejt, trimroi, nkrye t dhjetra djemve t tij; TahirTetova do t ngarendte n Likov dhesht futur n fshehtsi n zonn eluftimeve. Ai ka mundur t jap ndih-mn e duhur pr dhjetra familje dukeshmangur katastrofn humanitare,ndrsa lufttart e tjer jan rreshtuarn istikame t prballen me sulme ttjera t tankeve dhe artileris sShkupit.

Kshtu pr t ardhur deri n29 korrikun e vitit 2001. Komandant

Tahir Tetova, s bashku me lufttartNaser Ademi, Hyr Emini, BrahimAdemi dhe Hisa Pashin, bien n fushne nderit duke njomur tokn e shenjt tMaqedonis shqiptare me gjakun e tyret kulluar. Djemt e tjer t UK-snuk vajtojn. Ata jan n luft, i presindetyra t tjera, i presin sulme t tjera.

N heshtje ata prcjellin heronjt prn banesn e fundit dhe breshrit e au-tomatikve n shenj respekti, kumto-

jn nj tjetr sulm t saponisur ndajarmats sllavomaqedonase.Tahir Sinani, kjo legjend e Liris, pre-het tanim n vendlindjen e vet, nshtetin am. Me dekret t shtatorit2001, Shtabi i Prgjithshm i UK-se gradoi at gjeneral brigade,Tropoja e

cila e lindi dhe e riti e shpalli tanimDshmor i Atdheut ndrsa kombiyn e radhiti natyrshm n panteonin evet t lavdishm.

Tahir Siai, kjo legjed e Liris, prehet taim vedlidje e vet, shteti am. Me dekret tshtatorit 2001, Shtabi i Prgjithshm i UK-s egradoi at gjeeral brigade,Tropoja e cila e lididhe e riti e shpalli taim Dshmor i Atdheut

drsa kombi y e radhiti atyrshm pateoi e vet t lavdishm.


20/24

faqet e lehta www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 20

faqe te leh ta

Nse jeni n t njzetat apo ttridhjetat, sht koha e duhur

pr t parandaluar shenjat eplakjes. Por nse jeni m e moshuar,akoma ka shpres!Dy gjrat kryesore q ju mund t bni

pr t mirn e lkurs tuaj jan t mospini duhan dhe t mos i ekspozohenirrezeve t teprta t diellit. Por mosllogarisni q ndalimi i pirjes sduhanit dhe i vesit tjetr do t mbrojlkurn tuaj nga ajo e cila tashm kandodhur. Fatkeqsisht, femra te reja

po vazhdojn t pijn duhanin thotdermatologia Doris Day. sht njndr gjrat m t kqija, pas rrezeve tdiellit, q ju mund ti bni lkurstuaj.Shenjat e plakjes mund t jen endedelikate n t tridhjetat, thot DorisDay. Por kjo sht nj koh e mir

pr t filluar pr ti trajtuar ato.

10 KSHILLAT

KUNDR PLAKJESMbajeni lkurn tuaj t re do dekadme kto kshilla nga top-derma-tologt.

1. PRDORNI KREMDIELLIDO DIT

N mot me shi apo diell, pr do sezont vitit, prdorimi i kremave apolocioneve t tilla duhet t jet nmnyr automatike pjes e rutins tuajditore.Aplikoni kremin kundr diellit ashtusi ceket n etiket. Shumica enjerzve nuk e vn at n sasi tmjaftueshme, prandaj bhuni liberale

kur ju aplikoni at, dhe riaplokojeniat do nj deri n tre or, varsishtnga sasia e djersitjes, notit apo ek-

spozimit direkt t lkurs tuaj nrrezet e diellit.

Asgj nuk kryen pun, nse nuk kenivn sasin e mjaftueshme tkrems/locionit dhe nse nuk e pr-dorni shpesh at thot dermatologiaHeidi Waldorf. Mos harroni qafn,duart dhe kraht, porosit ajo.

2. SHMANGNI RREZITJEN, SIBRENDA ASHTU EDHEJASHT

Rrezitja sht nj ndr gabimet m tmdha pr lkuren q femrat e bjn,thot Waldorf. Dmtimi i lkures merrezatime ultraviolete e bn at tduket edhe m keq. Gjithashtu edherrezitja e tepruar n diell mund tshkaktoj njolla t lkurs dhe dmtimt elastinit dhe kolagjenit.

Nse dshironi t dukeni e rrezitur,dermatologia Doris Day ju rekoman-don produkte pr rrezitje pa diell. Atomund t jen n form t sprejit, xhe-lit, apo kremave. Por mos harroni qato nuk ju mbrojn nga djegiet. Ju

prap duhet t prdorni do ditkrema/locione kundr djegjes.

3. PRDORNI SYZE DIELLI

Ato do t mbrojn syt tuaj ngadielli e gjithashtu edhe pjesn de-likate t lkures prreth syve.

Madje, ju nuk do te krijoni m shumrrudha nga lvizja e syve gjat gjith

kohs.

4

. PRDORNI KAPEL APOTESHA MBROJTSE NGA

DIELLIPrdori kto s bashku mekremdiellin. Kapelat me mbrojtse

prpara jan zgjedhje shum e mir.Nsu duhet t qndroni jasht gjatgjith dits, ather ju ndoshta duhett bleni tesha q ju mbrojn nga dielli.Ato duken njjt sikur teshat e zakon-shme, thot Doris Day. Jan shumt rehatshme pr shndetin tuaj, egjithashtu prdorimi i tyre sht njlvizje e qlluar kundr plakjes vazh-don ajo.

5. MOS PINI DUHAN

Pirja e duhanit sht lajm i keq prseciln pjes t trupit. N lkurntuaj, pirja e duhanit shkakton avari

t kolagjenit dhe ngushton ent egjakut q bartin oksigjen dhe lndushqyese n lkurn tuaj. Pirja eduhanit n shumicn e rasteve shkak-ton rrudha t hershme t lkurs tuaj.Me kalimin e kohs thonjt dhe gish-tat me t cilt pini duhan marrinngjyr t verdh.Dermatologia Day, e cila dikur edhevet ishte duhanpirse, fuqimisht jusygjeron ndalimin e pirjes s duhanit.

Ndoshta juve ju duhet t provoni disaher derisa prfundimisht t hiqni dornga duhani, por sht dika q ia vlent provohet derisa t arrini qllimin.

6. SHMANGNI PRDORIMIN

E TEPRUAR T ALKOOLIT

Nj pije me shok apo nj got ver

gjat darks sht n rregull. Por pr-dorimi i tepruar i alkoolit dehidraton

lkurn tuaj dhe zgjeron ent e gjakut.Nse konsumoni shum alkool, mundt vij deri te thyerja e enve t gjakutapo Rosacea- rregullim i lkurs qmanifestohet me skuqje dhe purra tvogla.

7. SHMANGNI YO-YO DI-ETAT DHE KRKONI

NDIHM PR RREGUL-LIMET N USHQIM

rregullimet n ushqim, si shtanoreksia apo bulimia, i japin stresdhe e dmtojn t gjith trupin, prf-shir ktu lkurn, flokt dhe thonjttuaj. Kto jan rregullime seriozemadje krcnuese pr jetn tuaj, pran-daj krkoni menjher ndihm profe-sionale.Shum gra n t njzetat dhe t trid-hjetat kalojn npr periudha t yo-yo dietave, pa patur rregullim t tushqyerit. (sqarim: YO-YO Dietat

jan dieta q manifestohen me hum-bje-fitim t peshs).Sipas dermatologes Day, fitimi dhehumbja e peshs n mnyr t

prsritur mund t shkaktoj nj varmet lkures.N nj pik t caktuar, lkura juajnuk do ti prgjigjet ndryshimit t

peshs n trupin tuaj thot ajo.Kjo sht edhe nj arsye m shum

pr t arritur dhe mbajtur nj pesh tshndetshme t trupit.

8. PRDORNI RETINOID APO

RETINOL

Retinoidet jan ilaqe t fytyres t pr-

shkruara me recet nga mjeku, sisht Retin-A, Renova apo Tazorac,q e ndihmojn lkuren q t duket sam e re. Retinolet jan nj form m eleht e ilaqeve q ipen edhe pa recetnga mjeku.

Nse jeni shtatzn ose planifikoni t

mbeteni shtatzn, pyesni mjekun tuajnse prdorimi i ktyre ilaeve ngaana juaj sht i sigurt.Grat t cilat nuk planifikojnshtatzanin mund t prdorin retinoideedhe nse jan n fillim t viteve tnjzeta.

9. KONSIDERONI PR-DORIMIN E ANTIOKSIDAN-TVE DHE PEPTIDEVE

Pr grat n t njzetat, gjjathemelore pr kujdesin e lkurs s styre sht larja me nj pastrues t but,duke prdorur misturizer gjat nats,t shoqruar me nj retinoid nse shte nevojshme. Gjithashtu preferohet

prdorimi i serumeve q prmbajnpeptide dhe antioksidante, si jan

Resveratroli, aji i Gjelbrt, dhe Vita-mina A, C dhe E.Nse prdorni produkte t lkurs qprmbajn antioksidante, dermatolo-gia Waldorf rekomandon aplikimin etyre n mngjes, para se t prdornikremdiellin.

10. KONSIDERONI TRET-MANIN PR LKURNE RE T DMTUAR

Nse ju keni dmtime t lkurs ngadielli apo jan shfaqur purrat n fy-tyren tuaj, microdermambrisioni,zhveshja e lkurs dhe trajtimi melaser mund t ju ndihmoj.Gjithashtu nse keni purra, mos itrhiqni ato. Shenjat q mbesin ngaheqja e tyre do t duken si rrudha ttmerrshme.

10 mnyrat kundr plakjes


21/24

faqet e lehta www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 21

VEZT

Pr t ulur tensionin, n qoft se junuk keni probleme me kolesterolin, jumund t provoni t integroni vezt ndietn tuaj. Kjo sht kshilla q delnga rezultatet e nj studimi t kryernga nj grup i studiuesve n Univer-sitetin Clemson n bashkpunim me

Universitetin Jilin. Rezultatet e hu-lumtimit u prezantuan n NationalMeeting & Exposition of the Ameri-can Chemical Society (New Orleans maj 2013). Studimi u botua edhe nRevistn e Bujqsia dhe Kimia eUshqimit.

Pas kshills s prdorimitt uthulls n rast t sheqerit t lartn gjak tani vjen nj sugjerim i ri mbisi t kontrollohen vlera t caktuara tshndetit me an t ushqimeve. Albu-mina e vezve (pjesa e bardh) ka nj

peptid t veant, t quajtur RVPSL, icili ndihmon pr t ulur presionin egjakut. Vezt pra, mund t jen njndihm e vlefshme pr ata njerz qvuajn nga hipertensioni. Dr Zhipeng

Yu, koordinator i studimit, shpjegon sekonsumi i vezve ka pak a shum tnjjtin efekt si Captopril, nj droge t

prdorur n trajtimin e hipertensionitt but ose t moderuar.

Fal testimeve t bra mbiminj laboratorik, hulumtuesit ishinn gjendje t zbulonin se 50mg tRVPSL jan po aq efektive sa 10 mgCaptopril. Nga analizat u zbulua se

peptidet RVPSL ndikojn, pa efekte tdukshme toksike q mund t jap pr-dorimi i ilaeve, mbi nj enzim tveant: enzima e cila konverton an-giotenzinn e njohur edhe si ACE(akronimi n anglisht). Enzima e kon-vertimit t angiotenzins ndikon nsistemin kardiovaskular dukendryshuar nivelet e presionit.

Bazuar n kto t dhna treja, e verdha e vezs ka efekte t ng-

jashme me ilaet ACE-frenues, nj

familje e barnave t prdorura n traj-timin e hipertensionit, t post-infark-tit t miokardit dhe tmosmjaftueshmris kronike t zem-rs. Zhipeng Yu shpjegon se tani atado t vazhdoj t hetoj benefitet emundshme pr shndetin e njeriut qvijn nga konsumi i vezve.

N t kaluarn, njerzve q vuaninnga hiperkolesterolemi (kolesteroli ilart), u sht sugjeruar q t mos hanvez, kjo kshill sot sht rishikuar,t paktn pjesrisht. Prve rasteve tveanta, edhe njerzit t cilt kan njnivel t lart t kolesterolit n gjakmund t konsumojn 2-3 vez n jav.

N raste t tjera, ju mund t hani vezedhe 4 her n jav. Indikacionet ereja jan gjithashtu nj pasoj evezve n treg sot, t cilat n fakt

prmbaj m pak kolesterol sesa n tkaluarn. Nj prmirsim i arritur

pr shkak t vmendjes m t madhen ushqimin e pulave.

Lgu i limoit

Nj mnyr mjaft e suk-sesshme pr uljen e tensionit t lartt gjakut, sht lngu i limonit. Mjekt

popullor rekomandojn pirjen elngut t prftuar nga shtrydhja e t

paktn 4 kokrrave n dit. Lngumund t pihet ashtu si sht ose i m-

blsuar. Kura me limon kshillohet tzgjas pr 2 muaj. N t gjitha s-mundjet e shkaktuara nga hiperten-sioni, lngu i limonit jep rezultateshum t mira, pr kt arsye mjekt

popullor kshillojn q kjo agrume tkonsumohet sa m shpesh pr paran-dalimin e tyre. Megjithat, limoni nukrekomandohet vetm nse dhimbjet ekoks jan si pasoj e tensionit t lart,

por edhe nga faktor t tjer. Prlehtsimin apo ndaljen e dhimbjeve,

mjekt kshillojn lngun e limonit, tcilin mund ta shtoni me uj, n rast senuk e pini dot si sht. Edhe n s-mundjet me temperatur t lart dheq shoqrohen me etje dhe paksim turins, lngu i limonit ka dhn efek-tin e dshiruar. Pirja e menjhershme elngut ul hipertensionin, normalizondhe qetson t smurin.

Pr kt qllim, mund tprdoren edhe lkurat e thata tlimonit, t cilat, pasi hidhen n nj sasit vogl alkooli, lihen pr 8 dit dhenga masa e prftuar merren 20 pika qtretn n uj. Mjekimi me lkurat elimonit ka dhn efekte t menjher-shme n uljen e temperaturs dhelehtsimin e dhimbjeve t koks. Nform gargare, lngu i prftuar ngashtrydhja e limonit dhe shtimi me uj,rekomandohet edhe pr infeksionet egojs. N acarimet e mishrave tdhmbve, si dhe pr t ndalur gjakr-rjedhjen, specialistt kshillojn t

bhet gargar me lngun e limonit,disa her n dit. Limoni sht i pasurme vitamin C, vitamin q paran-

dalon infeksionet dhe ndal hemor-ragjin. Gjithashtu, gargara me limonshrben n qetsimin e fytit t skuqurdhe pakson dhimbjet e shkaktuara

prej tyre.

Gjethet e rrushit t zi

Gjethet e rrushit t zi kan dhn njndihmese t prsosur pr problemet eqarkullimit t gjakut. Si pr shembull,kmbt e rnda e t fryra, varicet, he-morroidet, qarkullim jo i rregullt igjakut, etj. Kto gjethe prmbajn njsubstanc q quhet anthocyanosides ecila i jep gjetheve edhe ngjyrn e kuqegjat stins s vjeshts. Kjo substancka pr karakteristik aktivitetin vita-minoz t substancs P, e cila rrit nd-

jeshm rezistencn dhe tonikun evenave e t arterieve. Pr kt reko-mandohet q gjethet e thara t rrushit

t zi t lihen n uj t valuar prgjat5 deri n 10 minuta.

Vera e kuqe

Nj mnyr tjetr pr t ulur rrezikune smundjeve t zemrs sht pirja evers s kuqe. Ndrkoh, shkenctart

britanik kan zbuluar arsyen prse

vera e kuqe parandalon rrezikun e s-mundjeve t zemrs. Ata thon se kjorealizohet pikrisht nga nj lndkimike natyrore q ndodhet n verne kuqe dhe q pakson rrezikun e

bllokimit t enve t gjakut. Kjo sub-stanc quhet Polifenols dhe ajo gjen-det n lkurn e rrushit t zi dhe tkuq.

PASTA ME VAJ ULLIRI DHEHUDHR PR T ULUR TEn-

SIOnIn HUDHRA PR TULUR TEnSIOnIn

Shndeti fillon n

Documents

The Albanian Newspaper in London 5th of August 2013