Shkrim Akademik permbledhje

7/23/2019 Shkrim Akademik permbledhje

1/21

Lnda: Shkrim Akademik

Ligjruese: Anita Zenuni, Phd Cand.

A ka ndonj sekret pr studime t suksesshme?

Prgjigjja e thjesht sht jo: por ka disa aftsi thelbsore,

kshilla dhe teknika q mund tju ndihmojn t

prmirsoni arritjet dhe suksesin tuaj n t gjitha fushat e

studimeve universitare.

Prse ka rndsi t shpreheni mir me shkrim???

Si t zhvilloni atsit !r t shkruar"###

Shkrimi i nj eseje ose det$r kursi sht nj !un sa s%duese

a& edhe !r%tuese. '!rmjet det$rave me shkrim, ju do t

!r%toni njekohsisht shkathtsi n !rdorimin e atsive

gjuhsore dhe atsi !r komunikimin e duhur. Pr m te!r,

atsit e t menduarit kritik & lidhen me t shkruarit do t(ju

vlejn edhe n jetn tuaj !roesionale !as universitetit.

sht gjuha???

Gjuha - sistem tingujsh

)juha sht sistem i ve*ant tingujsh, jalsh, trajtash e rregullash !r ormimine jalve dhe !r lidhjen e t$re n jali.

Gjuha - mjet komunikimi

)juha sht mjeti themelor e m i rndsishm & u shr+en njerzve !r tkrijuar dhe !r t sh!rehur mendimet e t$re dhe !r t(u marr vesh njri me tjetrinn sho&ri.

Gjuha tipar i nj kombi

)juha sht nj sistem & sht krijuar dhe zhvilluar historikisht nga nj !o!ulldhe & !r+n ti!aret themelore t nj kom+i.

Gjuha ligjrim, stil


2/21

)juha sht trsia e jalve dhe e mjeteve gramatikore, & !rdoren n t olurdhe n t shkruar, si!as krkesave dhe ve*orive t nj norme ligjrim stil.

Llojet e gjuhs

gjuha e folur- gjuha & itet n jetn e !rditshme

gjuha e shkruar- gjuha e !rdorur n li+ra, n sht$! etj

gjuha standarde- gjuha e normzuar si!as rregullave t !r/aktuara

gjuha poetike- gjuha me t /iln shkruhet letrsia

gjuha bisedore- gjuha e !rdorur gjat komunikimit joormal

gjuha politike- gjuha e /ila !rdoret n jetn !olitike n nj sho&ri t/aktuar

gjuha shkenore- gjuha me s!e/i%kat e veta nga lmi t ndr$shmeshken/ore

gjuha e fmij!e- gjuha t /iln e !rdorin mijt

gjuha "hargon - gjuh e gru!eve t ndr$shme joormale

sht #hkrimi Akademik?

Shkrimi akademik !ara&et njrn !rej ormave m t !rsosura t shkrimit,!rkatsisht

shkrimin e &art, t ku!tueshm, !a ga+ime drejtshkrimore dhe t shkruar me nj

stil t

ve*ant.

#hkrimi dhe Le$imi

#%&'()(

#hkrimi shenjat gra*ke

Para&itja e ligjrimit t olur me an t shenjave t !osa*me gra%ke, sistemi i kt$reshenjave & !rdoren !r t shkruar nj gjuh t /aktuar 0alfabeti1.

#hkrimi aftsia pr t shkruarShkrimi !ara&et atsin !r t shkruar zotrimin e sh!rehjeve n nj gjuh t/aktuar.

L+()(

Le$imi i thjesht


3/21

Le2imi i thjesht !ara&et ndjekjen e germave t nj shkrimi me z ose n vete, !raduke sh&i!tuar a!o n heshtje, me &llim t t ku!tuarit t asaj & sht shkruar.

Le$imi kritik

Le2imi kritik !ara&et mn$rn e gj$kimit !r at & kemi arritur ta ku!tojm.

)endime te arta

Cdo njeri sht intelektual, origjinal, dhe ka di/ka !r te sh!rehur.

Brenda Ueland

3endimet e sh!rehura me goj lindin n o+orrin e shkolls, ndrsa ato t shkruara

!r!unohen n klas.

A. Silberman

)juha ruhet atje ku shkruhet.

Proverb shqiptare

)endime t arta

'uk ka gj m t vshtir n +ot se mjeshtria e jalve.

Gorki

3os sh!jego m shum nga /(duhet.

Somerset Maugham

4 shkruarit sht e vetmja gj &, kur e ushtroj, mendoj se

nuk duhet t merrem me gj tjetr.

Gertrude Stein

rejtshkrimi dhe drejtsh.iptimi

'+/0#%&'()(

rejtshkrimi paraqet sistemin e rregullave pr ti shkruar drejt dhe

njsoj fjalt e nj gjuhe letrare.

'+/0#%1(P0()( Sistem rregullash pr ti shqiptuar drejt dhe njsoj fjalt n gjuhn

letrare.

PA'()+0 0%+)+L2'+ 03 '+/0#%&'()(0

- parimi fonetik : jalia shkruhet ashtu si* sh&i!tohet !.sh.: gur, mal, art,+ukur, dashuri, shkoj, hekur, kaloj, nesr, zemr, rruga etj.


4/21

5 parimi morfologjik4ruajtja e moremave 0ormave1 n t gjitha rastet e!rdorimit t t$re. 6$ !arim z+atohet n shkrimin e ormave oljore met!atheksuar, si !.sh.: luajm, luajn, shl5ejm, shl5ejn, ziejm, ziejn, vuajm,vuajn etj.

- parimi historik-tradiional ose etimologjik: ruajtja tradi/ionale e

shkrimit, !.sh.: +all, djal, +urr, lum, mjalt, kaletj. tek t /ilat zanorja ruhet!r shkak t tradits, sikurse te oljet: e/i, iki, hi!itek t /ilat ruhet i5ja

+mri

7mr &uhet ajo !jes e ligjrats & emrton &enie t gjalla dhe sende dhe kakategorit gramatikore t gjinis, t numrit, t rass dhe t sh&uarsis dhe t!ash&uarsis

'ga !ik!amja ku!timore emrat emrtojn:

fr5mor: njeri, +urr, grua, mij, djal, vajz, dele, kali, utur, &en, !eshketj.

sende konkrete4gur, dru, sht!i, &$tet, shat, mal, ush, amur,

dukuri t realitetit4 ver, dimr, shi, +or,mjegull, urtun

ilsi4+ukuri, dashuri, shkathtsi, do+si, mirsi, trimri, gjatsi, drejtsi

!eprim ose gjendje: e/je, drejtim, !rkrahje, lodhje, tmerr, ve!rim

noione abstrakte4e mira, e ke&ja, e vrteta, gnjeshtra, ideja

Si!as ku!timit leksikor dhe ve*orive morologjike emrat ndahet n:

emrat e !rgjithshm emrat e !rve*m

+mrat e prgjithshm dhe pr!e6m

+)'A0 + P3'G/(0%#%3)

&eniet e gjalla dhe sendet si!as ti!areve t t$re t !r+ashkta: nna, babai, njeriu,ujku, delja, djali, mali, fusha, dera, dritarja, etorja, shkolla, shkalla, fakulteti, torja,

drrasa, muri

+)'A0 + P3'7+3)

jalt & emrtojn veta, r$mor dhe sende t ve*anta

7mrat e !rve*m ndahen n:

emrat personal, pseudonimet:Alban, Kushtrim, Bes, ndres, Petrit!ashi, Betim Berisha, Shpresa "asani, #i$jeni, Asdreni


5/21

emrat e kafsh!e: Baloshi, Kuqoja, #urrkoja, %eksi, Pipi, #imi, &aroja

emrat gjeogra*k8shtete, .5tete, male, dete, li.ene94Shqipria,Kosova, 'vropa, Adriatiku, (uka$jini, !jirokastra, !jermania, A)ia, Afrika,

*josa, Sharri, +ia$ara, #isisipi, Kilimanharo

+mrat e prgjithshm dhe pr!e6m emrat e periudha!e dhe ngjarje!e historike: %ilindja Kombtare, &ufta e

(-t Botrore, Kon$resi i #anastirit, &idhja e Pri)renit

emrat e instituione!e, organi"ata!e4Kuvendi i Kosovs, .akulteti.ilo)ok, /nstituti Albanolo$jik

titujt e !epra!e letrare, t ga"eta!e, t re!ista!e0 1Kronik n $ur2,1&ulet e vers23 1'poka e re2, 14ri2, 1!jurmime albanolo$jike2

emrat e trupave qiellor:Arusha e #adhe, 5upiteri, #arsi, 6rioni, Urani,

7oka, (ielli

+mrat konkret dhe emrat abstrakt

7mrat e kategorizuar n kt mn$r jan emrat t !rgjithshm:

emra konkret: njeriu, ma8ja, lumi, mali, fusha, dreni, lopa, ndrtesa, $uri,druri,

emra abstrakt4jala, ideja, dashuria, lumturia, fmijria, $)imi, frika

+mrat prmbledhs dhe emrat e lnds

+)'A0 P3'):L+%3#

8an emra t !rgjithshm dhe si t till emrtojn nj trsi vetash, kashimsendesh n numrin njjs:

djalria, sh.iptaria, graria, rinia, ple.ria, be.aria, puntoria, fshatarsiaetj;

+)'A0 + L3


6/21

Shkronja e madhe prdoret pr t dalluar emrat e prve!m dheemrtimet e barasvlershme me ta nga emrat e prgjithshm.

3e shkronj t madhe shkruhen:

emrat dhe mbiemrat e persona!e, epitetet ose o*.et 8nofkat9 .

jan pjes prbrse e t5re, si dhe pseudonimet: !jer$j Kastrioti, +aim .rashri, /smail Kadare, (ritro A$olli, %ehep

osja, Adem (ema9i, Adem 5ashari, (rita, Shpresa, .atlumi

!avril (ara Plaku, !avril (ara i %iu, %ikard 4emrluani, Aleksandr

(uma Biri, &eka i #adh, /vani i 7merrshm

Asdreni, :ajupi, #i$jeni

n$jet dhe !jest e emrave t huaj shkruhen me shkronj t vogl kur jan+ashk me emrin dhe m+iemrin, ndrsa me shkronj t madhe kur janvetm me m+iemr:

&eonardo da *in9i ; (a *in9i3 &ope de *e$a ; (e *e$a3 *insent van

!o$ ; *an !o$

ndrka& te emrat kinez, korean dhe ja!onez shkruhen me germ tmadhe: Sun 8at Sen, o Shi 3in, ;an 6i 3un, Lu Sin

P3'2'()( ( #%&'2


7/21

festat kombtare e ndrkombtare: >? +ntori, ? #arsi, (ita e #suesit,*iti i %i, (ita +drkombtare e !ruas

titujt e ga"eta!e dhe re!ista!e: 1'poka e re2, 1Koha2, 1Shekulli2, 14ri21!jurmime albanolo$jike2

shkurtesat: S"BA, %7K, P(K, AAK, &(K, +A76, 6KB

P3'2'()( ( #%&'2


8/21

Shenja t tjera !r t treguar se disa sh!rehje nuk jan t autorit, !or t dikujt tjetrn tekst, !r shem+ull, duke i vn ato sh!rehje n thonjza 0. . .1, ose me njviz !r!ara 051, kur del nevoja !r t treguar se jalt u !rkasin olsve tndr$shm gjat nj dialogu, ndrsa !r rnien e nj tingullli vihet a!ostro 0


9/21

'uk vihet !ika te shkurtesat si: S;A, B6;, BS;7, 'A4B etj

Pikp5etja ?

ihet !ik!$etje n und t nj jalie !$etse a!o t nj !eriudhe me jali!$etse.

6ush m kerkoi"

Pik6uditja >

4regon undin e nj jalie thirrmore, n2itse, kushtore a!o dshirore.


10/21

6lla!at

a1. 6lla!at katrore vihen !r t shnuar jalt tuaja +renda /itimi.

+1. 6lla!at e rrum+ullakta !r t utur jal e jali t ve*uara nga rrjedha, msh!esh !r !oltsime, reerime, s&arime.

/1. ' klla!a vihen shira, data, shkurtesa, z+rthime t shkurtesave, sim+ole,shem+uj, nntituj, jal t huaja ose !rkthime t t$re, saktsime, reerime, emraautorsh t lidhur me at & sa!o sht thn.

7i"a e drejtshkrimit

iza e drejtshkrimit - kjo sht kurdoher viz e shkurtr.

Shnon +ashkimin e jlave t ndr$shme, kur nuk !r+jn nj jal t vetme: hotel5restorant, anglo5amerikan, +uj&sor5industrial, sh&i!5italisht, jug5juglindje, /o!5/o!, km+a5km+s, G - H or, I5 t, I? - vjetori,

=jalia=jalia prbn lidhjen e gjuhs me mendimin;

@jalia ka d$ an kr$esore:

ana kuptimore

sh!rehje e nj mendimi, ku sh!rehet nj gj$kim, nj !$etje, nj dshir,nj ndjenj

ana strukturore,

lidhja e jalve si!as ligjeve t gjuhs sh&i!e

0(PA0 + =/AL(7+

9allojm tre ti!a jalish:

; =jalia dftore

@; =jalia n$itse ose dshirore

; =jalia p5etse ose fjalit e p5etjes

#hembuj

#hembuj 4

(isa krisma armsh u d$juan njra pas tjetrs=

/shte nj dit e bukur=

Sapo doli n$a shtpia, Albani u takua me Albann=


11/21

#hembuj @4

/ $)uar qofsh, o Alban !ashi=

#os shkoni andej, se rru$a sht e mb-llur=

+atn e mir, shihemi nesr=

#hembuj 4

Prej n$a jeni@

Ku po shkoni n kt koh@

A e njihni Alban !ashin@

4i!at e jalive dallohen zakonisht n +az t intona/ionit. ' ligjrim ato munddallohen kr$esisht n +az t intona/ionit dhe theksit emo/ional, ndrka& n t

shkruar ato i +jn t dallueshme shenjat e !iksimit.

0ipat e fjalis sipas raportit t thnies me realitetin

' +az t ra!ortit t asaj & thuhet dhe realitetit dallojm d$ ti!a jalish:

; =jalia pohore

5 sh!reh !ohimin, miratimin, m+shtetjen e nj thnie

@; =jalia mohore

5 sh!reh mohimin e &enies s nj akti, dshirn !r t(u mos u +r di*ka, !r t!arandaluar nj ve!rim

#hembuj 4

'rdhi dimri, nat-ra u b e bardh=

Si$urisht ajo e kuptonte se shpirti i Albanit ishte i shqetsuar=

'rdha, e dashur, pr pes minuta do t jem n vendin e 8aktuar=

#hembuj @4

7 kalova prskaj dhe nuk m vure re=

#os bni )hurm=

+uk sht e vrtet=

Bdh"ime praktike pr piksim t .art

&ontrolloni se a keni n rregull piksimin; Le2ojeni shkrimin tuaj me z!a u ngutur dhe mendojeni veten sikur jeni !r!ara mikroonit ose kamers


12/21

s televizionit si olsi & le2on lajmet.gjat le2imit, veshi i juaj do ta ka! senuk e keni +r !ushimin e nevojshm ose se keni +r ka!r/ime t!a!ritura dhe kjo ju sht$en t ndr$shoni !iksimin.

:jeni kontrollin n Cetn e sht5pur; shtmjat e do+ishme & tan2irrni n nj a&e t !rintuar shkrimin tuaj dhe !astaj ta le2oni me

vmendje, duke +r ndre&jet me shenjat e njohura si n tekst, ashtu edheant e +ardha t a&es. 6jo do t(ju ndihmoj t & !astaj t +ni rregullimet!rundimtare n a&en e kom!juterit si!as shnimeve & keni n2jerr. 6jomn$r me ndre&je t d$%sht, n letr dhe n ekran, ju siguron & nuk ju kam+etur ndonj ga+im !a e ndre&ur.

Prdorimi i lista!e, renditje!e dhe nntituj!e; ' disa lnd sht ekshillueshme & t !rdoren nntituj dhe renditje n !ika ose lista. 6jo jundihmon & t shmangni disa nga ngatrresat e !iksimit, !or mos harroni,& kjo nuk sht e !ranueshme !r t gjitha llojet e shkrimeve universitare.9isa !rdorin nntitujt !r t(i ndihmuar & t !r&endrohen te *shtjet me

rradh. Pas !run%mit t shkrimit, kta nntituj mund t hi&en, duke izvendsuar me nj jali !rm+ledhse t *shtjes s rradhs.

#i shkruhet nj punim seminarik???

Anita Zenuni, Ph9 /and.

Punimi i seminarit

Punimi i seminarit duhet t !ara&et !unn individuale & ka +r studenti nkuadr t studimeve t lnds.

4ema duhet t jet origjinale dhe studenti m+an !rgjegjsi !r tekstin e

shkruar. Plagjiatura n !unim sht e dnuar dhe rregullat !r !lagjiatur dhe !r

mn$rn e reerimit nga tekstet tjera sh!jegohen nga !roesori i lnds.

Studenti duhet t(i /itoj +urimet e !rmendura dhe nuk duhet !unn estudiuesve tjer ta shkruan si t vetn.

4ema duhet t ndahet n ka!ituj dhe t +azohet n literaturn e /ila shtdhn me s$lla+usin e lnds.

'regullat drejtshkrimore

Esht e rndsishme & t res!ektohen rregullat drejtshkrimore n !unim sidhe as!ekti tekniko5estetik !rgjat !unimit. Se/ili ga+im teknik dshmonmos seriozitetin e studentit karshi !unimit. )a+imet e mundshme teknike0onti, , margjinat e shtrem+ruara, emri lnds ga+im etj1 do t ndikojnn vlersimin %nal t !unimit.

6$ ormat i ndihmon studentit n as!ektin teknik dhe nuk do t ndikon nvlersimin e !unimit t tij.


13/21

Shnim0 formati 7imes +e %omanC, hapsira D=E madhsia e fontit D>, kto

rre$ulla do t )batohen pr punim seminari=

#i duhet t jet struktura e punimit

4ema e !unimit duhet t ket >?5>I a&e.

4eksti duhet t shkruhet vetm n njrn an t a&es.

4ema e !unimi ka !jesn h$rse 0+allina, h$rja, metodologjia, ta+ela!rm+ajtjesore1, !jesa kr$esore 0trajtimi i tems, gjetjet, konkluzionet1 dhe!jesa !rundimtare 0literatura1.

4ema duhet t jet e ndar dhe e organizuar n ka!ituj dhe nnka!ituj.

'j a&e duhet t jet e m+ushur me tekst nga %llimi deri n und.

#truktura e punimit

Struktura e punimit mund t jet si vijon:

;allina

$rja 0!rku%zimi i tems, metodave dhe o+jektit t studimit1

)jetjet 0ka!itujt1

6onkluzionet

=eeren/at dheJose ;i+liogra%.

=onti dhe margjinat

Prdorimi dhe res!ektimi i ontit dhe margjinave sht shum i rndsishm!r *do !unim seminari.

Punimi duhet t jet i sht$!ur n ormatin AK, onti i shkronjave 04imes 'e=oman1, madhsia e ontit >G dhe ha!sira mes rreshtave >.I.

4itujt e ka!itujve duhet t shkruhen me madhsin >K.

3adhsia e reeren/ave duhet t jet >?.

Shnim, i tr teksti duhet t res!ektoj ket rregulla. 9imensionet e margjinave t/ilat jan t vendosura lart dhe ann e majt t ekranit duhet t jet H.I, ndrsa

ana e djath, !osht dhe lart duhet t jet G.I.

=igurat dhe tabelat

Prdorimi i %gurave dhe ta+elave n !unim seminari nuk !rdoren !r &llimiestetike, !randaj !rdorimi duhet t justi%kohet dhe t shnohet !o ashtu.do ta+el, *do %gur, emrohet dhe s&arohet. P=sh= 7abela D= +umri i fjalvebarbari)ma t prdorura n $a)eta =


14/21

Se/ila a&e duhet t numrohet dhe t vazhdon numrimi rrjedhshm. @a&ete !ara 0+allina, h$rja1 nuk duhet t ken numrat e a&eve. 'umrat ara+!rdoren dhe studenti mund t(i vendos n %llim ose n und t a&es.

:allina

Ballina duhet t ket kto pjes0

Logo e Mniversitetit

7mri i Mniversitetit dhe 9e!artamentit !rkats

Lnda

4ema:

7mri dhe m+iemri i !roesorit t lnds:

7mri dhe m+iemri i studentit

9ata: vendoset n und t +allins

Shnim0 Shih formatin n faqen e mposhtme

%5rja

0!rku%zimi i tems, metodave dhe o+jektit t studimit1

' h$rje !rku%zohet tema dhe o+jekti i tems. 9uhet t shkruhet &artse!se duhet t zgjoj interesimin !r ta le2uar. Studenti !rmes h$rjes duhet

t arrij t komunikoj hi!otezn ose &ndrimin e tems si dhe &asjen teoriket !unimit. $rja sht zakonisht gj$sm a&e !r nga gjatsia, ndonsemund t zgjas varsisht !rej tems dhe inormatave shtes.

%ipote"a

i!oteza sht vrtetimi ose !ohimi i nj teme & +esojm se ekziston.;renda !unimit hi!oteza s&aron iden e !unimit drejt !rundimit. 'jhi!otez e mir sht rezultat i hulumtimit dhe !r!unimit t ideve. Prandajduhet t jet si ndihmes !r iden, e &art dhe e vrtetueshme.

P=sh=

+ lndn Kritik #ediale vijojn kursin FD femra dhe G meshkuj=

i!oteza:

.emrat n Kosov studiojn m tepr $a)etarin se sa meshkujt =

Prgjigju:

Fdenti%ko !ro+lemin"


15/21

Pse mendon & sht k$ !ro+lem"

Po ashtu mund t s&arohet /ils !$etje hulumtuese studenti s$non t(i !rgjigjet n!unim. !.sh. Cili sht de+ati i sh&i!tarve n rrjetet so/iale n vitin G?>K"

)etodologjia

' kuadr t !unimit sht e rndsishme t s&arohet metoda me an t s/ils studiuesi ka arritur t vrtetoj hi!otezn e tij. Prandaj, ktu sh!jegohetme /ilat metoda dhe si sht +r vrojtimi.

((; Gjetjet dhe ndrtimi i kapituj!e

6jo sht !jesa kr$esore e !unimit. 6tu !rezantohen gjetjet e studentit,analiza e tij, a!o hulumtimi , a!o *ardo rezultati i autorit gjat !unimit.arsisht nga tema studenti duhet t(i identi%koj ka!itujt 0temat1 dhennka!itujt 0nn temat1. 'j ka!itull sht nj kon/e!t a!o nj !ro+lematik,nj nnka!itull sht nn5!ro+lemi i asaj teme.

'umro ka!ituj si vijon m !osht.

>. 6a!itulli i !ar:

>.>. 'nka!itulli 0!astaj me radh1

Sigurohu & titulli i !unimit sht n nj linj me tekstin, !rjashto !rsritjet!rgjat ka!itujve

&onklu"ioni

((; &onklu"ioni

Strukturo konuzionin dhe kushtoj rndsi, 0mos u dorzo n und1.Prm+ledh t gjeturat e !unimit, !rezanto konkluzionet kr$esore dhe s&aro*ka ka kontri+uar k$ !unim.

!.sh. ' kuadr t ktij !unim seminari je!en rekomandime !r televizionetkom+tare, kuvendin e 6osovs dhe sho&rin /ivile.

'eferenat

=eeren/at duhet t !rshijn kto inorma/ione: Autorin, titullin, Sht!in;otuese, vitin dhe si t(i &asemi ktij +urimi.

>.Pr Li+ra:

D=D +j autor0

7mri dhe 3+iemri, ve!ra, sht!ia +otuese,vendi, viti, a&ja

Bajram Kosumi, Si t prdorim referen8at, Sht!ia ;otuese e )azetaris, Pristhin,G?>H, &5GG

D=> (- apo m tepr autor0


16/21

;ajram 6osumi dhe 8eta A+azi, &ibiri i d-t pr referen8a, sht!ia +otuese, viti, a&ja

D=G %edaktor, prkth-ese, ose autor t tjer

;ajram 6osumi,!rkth$er, 7ipolo$ji dhe 4hanr, Prishtin, Mniversiteti i Prishtins,G?>H, &: G?5K?

'eferenat

D=H +j kapitull libri0

;ajram 6osumi +uk qenka i vshtir prdorimi i fusnotave, n li+rin Si tIi prdorimfusnotat, shkruar nga 8eta A+azi, a&e I?5N?, Prishitn, Mniversiteti F Prishitns, G?>H

G. Artikujt online:

7mrat e autorve, emri i artikullit, emri i rrjetit, &asur m >H maj G?>H, online: linku

G.> Pr gazet:

;ajram 6osumi, Artikull n gazet, gazeta 6oha 9itore, maj, G?>H, a&e >I 7 rndsishme n !rdorimin e usnotave sht &e t jen t njjta n t

gjitha a&et, nse njher e !rdor kshtu, !.sh. 7mri, ve!ra, sht!ia +otuese,vendi, viti, a&ja, kujdesu & se/ilna&e ke !rdorur njjt.J n biblio$ra shkruhet mbiemri i autorit pastaj emriL

4ema: 7seja, llojet dhe mn$ra e shkrimit t saj

Anita Zenuni, Ph9 /and.

7seja

Shkrim i shkurtr !rozaik, n t /ilin je!en !rsht$!jet dhe !ik!amjet!ersonale !r ndonj *shtje nga jeta, morali, shken/a a!o letrsia.

Shkrim jo i gjat, i /ili trajton n mn$r t !rgjithshme e t lir, jo tgjithanshme e shteruese nj *shtje t ve*ant sho&rore, shken/ore, letrare,historike, kulturore, %lozo%ke etj.

'o/ioni tjetr !r esen sht s!rova.

Si!as rregullit eseistt nuk !rdorin metodat shken/ore dhe aktet logjike, !or+azohen kr$esisht n !rsiatje !ersonale, duke ia oruar le2uesit !ik!amjet

e veta. 7seja sillet ndrmjet tri ushave t ndr$shme: letrsis, $a)etaris dhe

shken8s='drka&, ndonjher i arohet reporta)hit, ndonjher ski8s,madje edhepoe)isdhepro)s, e nganjher edhe artikullitose trajtessshken8ore.


17/21

7se5ja

7seja sht vshtir t !rku%zohet, madje as t saktsohet se /ils ush i !rket.

6arakteristikat kr$esore t eses: rrjedhshmria, qartsia, aspekti letrar.

@jaln ese, i !ari e ka !rdorur 3ishel 3ontenji, i /ili ka i shkruar d$ li+ra me

titullin 7se n vitet >IO? dhe >IOO, e t /ilat kishin t +nin kr$esisht me

!rsht$!jet e tij m+i li+rat e le2uara.

Paragra% dhe llojet e tij

Paragra% !r+het nga disa jali, t /ilat trajtojn t njejtn tem. 6shtu, !r tarritur te !aragra%, njohurit kalojn nga jalia. Cdo jali e ndrtuar mir i !rket nj!aragra%.

Paragra% n vetvete sht nj orm e rndsishme e

organizimit t jalive !r t komunikuar ide a!o ndjenja t

!r&endruara n nj /shtje t ve/ant, sht +aza e ndrtimit

t eseve.

Pjest !r+rse t !aragra%t

@jalia kr$esore

Pjesa e mesme 0trungu1

@jalia m+$llse

Paragra% i ngjan nj treni. @jalia kr$esore sht lokomotiva.

Ajo sht jalia & drejton !aragra%n. @jalit e !jess s

mesme t !aragra%t jan vagonat. Ato m+ajn ngarkesn, t

gjitha aktet dhe detajet & lidhen me temn. @jalia m+$llse

sht undi i udhtimit. Ajo m+$ll !aragra%n.

Shem+ull ilustrues

9ita e d+ores#

9je ra shum d+or, !randaj dhe msimi m+aroi m hrt.

0jalia kr$esore1. 9+ora %lloi t +inte !ara mesdits. ' %llim,

ishin vetm disa ok t mdhenj d+ore, !or nuk zgjati shum


18/21

dhe ajo zuri t +inte gjithnj e m te!r. 9+ora m+uloi

o+orrin. ' orn >G:H? drejtori i shkolls lajmroi se msimi

at dit do t m+aronte n orn >:??. 04rungu1

@al d+ors, at m+asadite +m !ushim. 0Prundimi1

4i!aret e ve/anta t !aragra%t

Paragra* duhet t ket unitet. 06jo do t thot & ai t !rendrohet m+inj ide, mendim, &llim. 'se gjat shkrimit idet tuaja do t ndr$shojn,ather edhe !aragrat duhet t ndr$shojn1.

Paragra* duhet t jet i kuptueshm. 06jo nnku!ton & !aragra% t jeti &art dhe i renditur n mn$r logjike, !ra arrin t ku!tohet dhe me le2imine !ar1.

Paragra* ka struktur. 0=reshti i !ar i !aragra%t sht m i zhvendosur

!ra!a n krahasim me ato & vijn m !as n !aragra1. Llojet e !aragrave

4regues

Prshkrues

Sh!jegues

;inds

Paragra% tregues

4regon nj histori a!o ngjarje nga jeta e shkruesit.

9uke gatuar me gj$shen#

)j$shja dhe un kna&eshim shum kur gatuanim n ko!shtin

!ra!a sht!is. 0jalia kr$esore1. ' %llim, m+ushnim kutit +osh

t kosit me shko!inj t vegjl dhe me t gjitha llojet e gjetheve.

6to ishin disa nga !erimet tona. ' vend t lakrs !rdornim

+ar. Pastaj ush&imin e !rzienim me shko! dhe e linim n diell &

t ziente.)jat gjith kohs shikonim nse ush&imi ishte gati.

6ishte raste kur n vend t kri!s dhe !i!erit, gjith/ka e

s!rkatnim me rr. 09etaje interesante1

9he n und, +nim nj gosti t madhe#0@jalia m+$llse1

Paragra% !rshkrues


19/21

Prshkruan nj o+jekt, !erson, vend ose ngjarje. Pr shkrimin e nj !aragra%!rshkrues !rdoren jal & e ndihmojn le2uesin ta shikoj, dgjoj,nuhas, ndjej dhe shijoj o+jektin e !rshkrimit.

Pranver

' !ranver, akulli e d+ora %llojn t shkrijn e tm+ushin lumenjt e li&enet. 'atn, kur &ielli sht i !astr,

mund t shihen $jet, miliona $je, krahas vezullimit t drits

s hns. 9he ndonjher mund t shikoni edhe $je &

+ien dhe zhduken !ara se t arrijn vijn e horizontit.

Paragra% sh!jegues

Sh!jegon nj send, ngjarje, etj. ose je! inorma/ion. ' t !rshihen aktet& i nevojiten le2uesit !r ta ku!tuar su+jektin.

8eta me nje vlla m t vogl

4 jetosh me vllan tim t vogl sht shum e vshtir. 0@jalia

kr$esore1. S !ari, ai mundohet t m ko!joj n /do gj. 'se un !i

nj got t d$t me &umsht, kshtu do t +j edhe ai. S d$ti, ai

gjithmon do t luaj me shokt e mi. nse ne luajm +asket+oll, ai do

t luaj me ne. Por ai sht shum i vogl.

S treti, ai krkon t &ndroj zgjuar m von se un. 0Shem+uj &

sh!jegojn su+jektin1. )jithmon i thot mamit: Pse ai do t

&ndroj zgjuar m von se un" 3amaja m thot se ai dshiron t

m ngjaj dhe !r kt duhet t jem krenar. Pr!i&em t jem, !or jo

gjithmon sht e leht. 0ideja m+$llse1.

Paragra% +inds

Shr+en !r t sh!rehur nj o!inon n lidhje me nj send, ngjarje, etj. Aigjithashtu !r!i&et ta +j le2uesin t jet dakord me mendimin tuaj lidhur

me kt /shtje.Pa rrug#

' lagjen ton nevojiten trotuar. 6alimi n rrug sht i rrezikshm dhe i vshtir!a to. 'e nuk mund t ngasim +i/ikletat, !asi !rindrit nuk na len t(i ngasim nrrug. Po kshtu nuk mund t !rdorim as !atinat. ' dimr, sht vshtir tshkosh dhe n sht!it e shokve, se!se d+ora grum+ullohet n ant e rrugs.

6shtu jemi t det$ruar t luajm n o+orret e sht!ive.


20/21

Lagjet e tjera kan trotuara, !o ne !rse nuk duhet t kemi"

9hjet ha!a +az !r t shkruar nj ese

>. &uptoni mir udh"imet e det5rs s aktuar dhe !r&endroni !unn tuajn ato tema & jan t !ranueshme dhe deri n /(ku% mund t trajtohet nj tem e

zgjedhur.G. iskutoni idetdhe shem+ujt !r temn dhe !rzgjidhni nn/shtjet.

H. %artoni nj te" *llestare, domethn nj jali & !rm+an iden kr$esore.

K. #htoni dhe prjashtoni ide dhe shem+uj t ve/ant n +az t lidhjes s t$reme tezn a!o temn.

9hjet ha!a +az !r t shkruar nj ese

I. 2rgani"onindarjen e !aragrave dhe nn/shtjeve.

N. :ni nj prmbledhje t ide!e t prgjithshme;

. #hkruani t paktn nj kopje t par;

O. 'ishikoni dhe redaktonikt ko!je t !ar.

Q. &orrigjoni;

>?. :ni nj kopje t pastr, prfundimtare;

Llojet e eseve

4reguese - rren nj histori ose !rdor nj histori !r t komunikuar.

Prshkruese - i !ara&et le2uesit nj o+jekt, nj vend, nj !erson, ose nj

ngjarje.

Sh!jeguese - i sh!jegon le2uesit !ik!amjet e autorit.

;indse - e +n le2uesin t !ranoj idet e autorit.

Pjest e ve/anta t eses

$rja 0%llimi1

Pjesa kr$esore 0mesi1

Prundimi 0undi1

$rja

Esht nj !rshendetje ormale, nj lajmrim a!o njo%m !r di/ka t re.

$rja sht thel+sore !r esen. Ajo mund t !r+het !rej nj ose d$jalish, !rej nj ose d$ !aragrash, ose edhe !rej nj ose d$ a&esh.

$rja sht d$ llojesh: e drejt!rdrejt dhe jo e dejt!rdrejt.


21/21

$rja

$rja e drejt!rdrejt - Ajo h$n drejt e n tem, sht shum inormuese dhezakonisht mjat e shkurtr, si !.sh:

Rllimi i eses sime sht t sh!jegoj !rse ndjekja e universitetit jasht shtetit

sht e kushtueshme. $rje jo e drejt!rdrejt - !r!i&et t n2is interesin e le2uesit, !r!i&et t

vonoj !ara&itjen e zhvilluar t tezs. Si !.sh:

=ro+a&e!sia sht nj nga !asionet e mia si dhe nj nevoj %nan/iare !r mua.Plani im m i undit ishte t &e!ja nj !elerin t gjat !r vajzn & ta vishte gjatsha&jeve me korin e shkolls. 9o t doja t(ju tregoja si u krijua kjo !elerin.

Documents

Shkrim Akademik permbledhje