1

2

T SHKRUARIT SI PROCES.

KRITERET PR TEKSTIN E SHKRUAR

3

arsyeja e mosarsyes q i bhet arsyes sime, ma

dobsojn aq shum arsyen, sa me arsye

Pse ndodh kjo?

4

sot hasim shpesh n gabime drejtshkrimore si:

Pavarsisht rrethanave (n vend te pavarsisht nga rrethanat);

Kam shkrojtur n vend t: kam shkruar

Migjeni u lind n n vend Migjeni lindi n etj. pr t mos prmendur fjalt e shumta t huaja t panevojshme.

5

Nevoja q n universitete t ipen modele se si t flasim e t shkruajm

6

sht e njohur n kulturn kombtareLutja e shkrimtarit t prfaqsuesit ton t madh Faik Konica : Ati yn q je n qiell, jepna fuqin ta mbajm gojn

mbyllur kur skemi gj pr t thn. Falna durumin q t thellojm nj pun prpara se t shkruajm mbi t! Frymzona me nj ndjenj t mpreht t drejtsis q t flasim jo vetm me paansi, por edhe t sillemi ashtu! Shptona nga grackat e gramatiks, nga shtrembrimet e gjuhs dhe nga lajthitjet e shtypit! Ashtu qoft!

Detyr: Duke u nisur nga fjalt e Konics, shprehni mendimet e juaja me nj paragraf rreth problemeve q trajton ky fragment)

Duhet t dim t shkruajm

ka i sheh syri ia bn dora (thuhet pr mjeshtrit)

Shprehje me cilsi t tilla: i menur, i ditur ose i dijshm, i shpejt, i zgjuar, i kthjellt etj.

7

8

sht ortografia (ose shqip: drejtshkrimi)

Gjithnj ballafaqohemi me kte problem n momentin kur mendimet tona duhet ti vme n letr. Njeriu q ulet t shkruaj ndodhet para mdyshjes: di far t them, por duhet t di si ta them me shkrim.

Idet, qoft ato q kan t bjn me prditshmrin, qoft ato q lidhen me veprimtari t mdha: me shkencn, artin, kulturn, politikn, biznesin etj.,kan nevoj pr tu shprehur n nj gjuh, kan nevoj pr tu shkruar, se ather do t bhen t kuptueshme nga t tjert

9

Nuk sht e leht t shkruajm. Kt n mnyr poetike na thot edhe Dante Aligeri

se sasht nj pun q i dilet leht mat an tprshkruhet si asht fundi i dynjas,

smjafton nj gjuh q thrret ve bab e nan

10

desha me u fdigun pr sa mujta me dijtun (Buzuku) ose mu desh me qit n drit shum fjal plaka e t harrueme (Budi)

11

Kumtimi me goj, gjithnj ka qen m i leht n krahasim me shkrimin

Prse e themi kt?

(9)

12

Sepse:

Folsi mund ta ndreq menjher gabimin dhe t krkoj t falur dgjuesit

E shkruara prcillet brez pas brezi, nga epokat e mparshme tek e sotmja

Gjithnj mbetet aktuale thnia e mome latine: Verba volant, scripta manent (Fjalt fluturojn, e shkruara mbetet)

13

GjUHA E FOLUR:

Prve fjalve ka edhe mjete t tjera ndihmse si: pasthirrma britma intonacione t zrit dialogun gjeste dhe lvizje t duarve dhe trupore Ata q hyjn n bised zakonisht jan n afrsi me njri-tjetrin folsi nuk mund t fshij e t heq ndonj fjal apo fjali q e ka shqiptuar. Fjala q shkon n vesh t marrsit nuk mund

t kthehet mbapa Ka karakter spontan

14

GJUHA E SHKRUAR:

Nuk ka mjete t tjera prve letrs dhe mjetit t t shkruarit

ju drejtohet shum personave ose mbar nj kombi, ndrsa gjuha e folur nj numri shum t kufizuar t njerzve

Form zotruese ka monologun

Ka saktsi dhe prpikri

Paraqitje m t sakt t t menduarit

Komunikim i dyfisht: me vete dhe me t tjert Cila sht m e lasht?

15

Studentt nn trysnin e lodhjes duhet t shkruajm

Shkrimtart nn trysnin e mundimit pr t gjetur fjalt dhe shprehjet e duhura

T dy palt kan t drejt, sepse t shkruash sht si t flassh me vete sipas rregullave dhe stilit

T shkruash d.m.th. t lsh gjurmt e ideve, mendimeve dhe kulturs sate

Rruga e t shkruarit sht e mundimshme dhe e gjat

16

ka ekzistuar gjithnj

s pari prmes shenjave: hieroglife, ideograme, alfabete t ndryshme

shkrimet nprmjet internetit, po konkurojn letrn por prsri mbshteten n t njejtin mjet pr t cilin po flasim: mbi t shkruarin si proces

Mjeshtria e t shkruarit nuk sht vetm pr shkrimtar

17

18

Kriteret q

duhet pasur

parasysh kur

hartojm nj

tekst t shkruar

Faza paraprake

ose

prgatitore

Faza

projektuese

Faza e hartimit

n

dor t par

ose

E parashtrimit

Faza e rishikimit

pas hartimit n

dor

t par

Faza e rishikimit

t dyt

19

- Shpesh dgjojme: ai di t shkruaj, kurse pr t tjer thuhet e kundrta.

- njohuri nga shkolla me lndt msimore.

- normat gramatikore.

- njohje e dobsive ose mangsive t formimit gjuhsor personal (Sokrati thoshte: Fitorja m e madhe sht ta njohsh dhe ta mposhtsh vetveten).

- zgjerimi termave dhe fjalve sipas fushave t veprimtaris prkatse.

- Kultur t t lexuarit.

20

Shqip flasim e nuk mirremi vesh, thot nj fjal e urt popullore

Secili fols ose shkrues ka nevoj pr dy elemente t rndsishme:

T trheq vmendjen e bashkfolesit ose lexuesit

T kuptohet nga bashkfolsi ose lexuesi

21

Pr t br vlersimin e t shkruarit t nj letre, libri a raporti etj. duhet t mbshtetemi n tregues t dy niveleve kryesore:

niveli gjuhsor i mirfillt (drejtshkrimi, zotsia pr ti przgjedhur fjalt e termat, rrjedhshmria, kujdesi ndaj

eufonis/bukurtingllimi/ dhe simetris )

niveli i argumentimit ( qartsia e paraqitjes, prputhja e tems me titullin, plotria/ trajtimi shterues/, lidhja e mir e tekstit)

22

Teksti mund t prbhet nga, nj togfjalsh, nj fjali, nj trsi fjalish.

Ku nuk ka tekst nuk ka as objekt studimi (sipas Bachtin-it)

Etimologjia e tekstit- nga latinishtja i endur, i thurur( prej nga vjen edhe njrrnjshmria me tekstil, tekstilist shqip endje, ends), mbshtetet n nj metafor ku fjalt shihen si fijet e perit.

Teksti i plot duhet t ket: fillim; zhvillim dhe prfundim

Si mund ta komentojm kt mendim:

Ajo q krijon tekstin nuk sht gjatsia (q mund t jet e ndryshme), por natyra

thellsisht kontekstuale e interpretimit t tij.

23

24

25

Titulli sht kartvizita e do teksti dhe pjes prbrse e tij

Ndrtimi i tekstit nis q nga titulli

Nj profesionist i komunikimit duhet t ket patjetr sensin e titullit

Egzistojne dy drejtime

kryesore pr zgjedhjen e titullit:

Prshkrues (funksion informativ)

Vlersues (interpretimin e prmbajtjes s tekstit dhe shpreh opinionin e atij q shkruan)

26

Kujdes prshtatjen e duhur gramatikore n t shkruar dhe komunikim:

Po iu drejtuam dikujt me TI, kjo parakupton se ai sht nj njeri i njohur mir, madje edhe i afrt (edhe foljet n kt rast do t jen n veten e dyt njejs) Ti mik i dashur, ke ber mir q ke ardhur sot

Po t jet nj i panjohur, e sidomos ndonj person zyrtar, nse e fillojm tekstin me JU, Ju, zoti avokat, jeni i ri, por duhet ta dini se para Jush ktu