SEJARAH PERKEMBANGAN EJAAN RUMI BAHASA MELAYU

8/7/2019 SEJARAH PERKEMBANGAN EJAAN RUMI BAHASA MELAYU

1/21

SEJARAH PERKEMBANGAN

EJAAN RUMI BAHASA MELAYU


2/21

PROSES PERUBAHAN EJAAN RUMI BAHASA

MELAYU SECARA RINGKAS

Perkembangan dalam sistem ejaan adalahsebahagian daripada perkembangan dalam bahasaMelayu di Tanah Melayu dan di Kepulauan Timur

Belanda.

Keperluan kepada sistem ejaan Rumi menjadipenting pada awal abad ke- 20 kerana ejaan Jawi

tidak dapat menggambarkan sistem bunyi bahasaMelayu yang sebenar bagi mereka yang tidak dapatmemahaminya.


3/21

Ianya menjadi lebih penting apabila bahasa Melayu

dijadikan sebagai bahasa pengantar dalam sistemsekolah rendah atau sekolah dasar.

Oleh itu, penyusunan satu sistem ejaan Rumi yang

seragam dan lebih mudah diperlukan untukmenggantikan tulisan Jawi pada masa itu.


4/21

Bagaimanapun, pengkajian tentang sistem bunyi

bahasa Melayu sering dikelirukan dengan pengkajian

tentang sistem tulisan dan sistem ejaan.

Grafem- grafem atau huruf- huruf yang berbagai-

bagai yang digunakan sebagai lambang bagi bunyi-bunyi dalam bahasa Melayu, termasuk bunyi- bunyi

serapan atau pinjaman daripada bahasa Sanskerta,

Arab dan Parsi yang digunakan dalam tulisan- tulisan

oleh orang- orang Inggeris dalam abad ke- 19membuktikan wujudnya ketidakseragaman dalam

ejaan.


5/21

Pada tahun 1902, perancangan ejaan yang pertama

di Tanah Melayu dimulakan apabila kerajaan Negeri-negeri Melayu Bersekutu mengambil inisiatif

menubuhkan sebuah jawatankuasa ejaan yang

diketuai oleh R.J. Wilkinson, Nazir Sekolah- sekolah

pada masa itu.

Sistem ejaan yang dikenal sebagai "Ejaan Wilkinson"

itu dirumuskan dengan nama Romanised Malay

Spelling dan diterbitkan pada bulan Oktober 1904

dalam bentuk sebuah laporan. Ejaan Wilkinson

digunakan di semua sekolah umum.


6/21

Pakatan Belajar- Mengajar Bahasa yang ditubuhkan

pada tahun 1888 di Johor telah memainkan perananuntuk menggalakkan penggunaan bahasa Melayu di

sekolah dan dalam masyarakat.

Usaha ini telah diteruskan dengan penubuhanMaktab Guru Perempuan di Melaka pada tahun

1900.Institusi- institusi inilah yang menjadi pengasas

perancangan penggunaan bahasa Melayu baku yang

kemudiannya diperkembang oleh Maktab Perguruan

Sultan Idris (SITC) di Tanjung Malim sejak tahun

1922.


7/21

SISTEM EJAAN RUMI

Perkembangan dan pemantapan sistem ejaan Rumiberlaku seiring dengan perkembangan bahasaMelayu dalam pendidikan dalam zaman penjajahan

itu.

Beberapa buah buku bahasa dalam tulisan Rumi dantentang tulisan Rumi yang memperluas penggunaan

sistem Ejaan Sekolah yang berasaskan EjaanWilkinson telah disusun dan diterbitkan olehbeberapa orang tokoh bahasa dan pendidik di SITC.


8/21

Di antaranya ialah :

(i) Kitab Loghat Melayu susunan R.O. Winstedt danIbrahim Dato Muda Linggi (1921),

(ii) Kitab Pelita Mengarang (Rumi) susunan O.T.

Dussek dan Mohd. Hashim (1923),

(iii) Kitab Kumpulan Nama Melayu susunan Ibrahim

Dato Muda Linggi (1924).


9/21

Sistem ejaan Rumi yang terkenal sebelumpenggunaan sistem ejaan baru tahun 1972 ialah

"Sistem Ejaan Rumi Zaba" yang juga dihasilkandaripada SITC.

Sistem Ejaan Rumi Zaba disusun dan diperkemas

dan terdapat dalam beberapa buah buku pedomanbahasa terbitan Pejabat Karang Mengarang SITCseperti : (i) Ilmu Bahasa Melayu Penggal 1 (1926), (ii)Pelita Bahasa Melayu Penggal 1 (1941), dan (iii)

Daftar Ejan Melayu (Jawi- Rumi) (1949), denganjudul "Petua- petua Ejaan Rumi", yang dikarang olehZaba.


10/21

Selain daripada sistem ejaan Zaba, dalam zaman

pendudukan Jepun tahun 1942- 1945, terdapatpenggunaan "Ejaan Fajar Asia".

Ianya berbeza sedikit daripada ejaan Zaba di Tanah

Melayu dan ejaan van Ophuijsen di Indonesia.

Angkatan Sasterawan 50 kemudiannya menjadikan

Ejaan Fajar Asia ini sebagai ejaan rasmi mereka.


11/21

Selain daripada itu, terdapat juga "Ejaan Bebas" yang

berupa ejaan Rumi tanpa sistem apa-apa, atau

sistem yang menyatukan ciri-ciri ejaan daripada

sistem- sistem yang ada, termasuk daripada sistem

ejaan di Indonesia.

Ejaan Bebas digunakan dengan agak meluas dalam

urusan bukan rasmi dan dalam beberapa penerbitan

akhbar, majalah dan buku.


12/21

Penggunaan pelbagai sistem atau aturan ejaan Rumi

di Tanah Melayu dan Singapura menunjukkan adanya

kekurangan dalam sistem ejaan Zaba dan

ketidakpuasan pengguna terhadap sistem itu.

Pada tahun 1956, hasil daripada rumusan KongresBahasa dan Persuratan Melayu Ketiga yang diadakan

di Singapura, wujud pula "Sistem Ejaan Kongres".


13/21

Perubahan- perubahan seperti ini juga berlaku di

Indonesia.Dengan ini dapat dikatakan bahawa

kedua- dua buah negara mengalami perubahan

sistem ejaan dari semasa ke semasa.

Perbezaan ejaan yang wujud di Indonesia adalahmenurut sistem ejaan cara Belanda sementara di

Tanah Melayu, lebih kepada cara Inggeris.


14/21

Kelainan- kelainan yang wujud ini telah mendapat

perhatian ahli- ahli bahasa di kedua-dua buah negarauntuk menyamakan dan menyatukan sistem ejaan.

Beberapa pembaharuan yang agak radikal telah

diusahakan oleh ahli- ahli bahasa berdasarkanrumusan- rumusan Kongres Bahasa dan Persuratan

Melayu Ketiga.


15/21

Usaha- usaha ini mendapat perhatian kerajaan dan

pada tahun 1957, sebuah Jawatankuasa Ejaan telah

dibentuk untuk menimbangkan ketetapan- ketetapan

yang telah diambil dalam Kongres tersebut

berkenaan dengan ejaan Rumi dan penyatuannya

dengan ejaan bahasa Indonesia.


16/21

SISITEM EJAAN YANG PERNAHDIGUNAKAN SEBELUM TAHUN 1957


17/21

Ejaan Wilkinson

Sistem Ejaan Rumi Wilkinson yang digunakan secara

rasmi di semua sekolah-sekolah umum adalah sama

dan seragam dengan yang digunakan dalam semua

kamus dan penerbitan karya Wilkinson sendiri yangdihasilkan dari tahun 1901 hingga akhir 1940-an.

Pedoman ejaan Rumi Wilkinson adalah berdasarkan

kamus Jawi-Melayu-Inggeris yang disusun oleh beliau

pada tahun 1903.


18/21

Wilkinson mengambil pendekatan transliterasi

daripada Jawi kepada Rumi sebagai kaedah perumian

bunyi-bunyi melayu.

Wilkinson menyebut bahawa ada dua sistem yang

logis bagi perumian bahasa Melayu. Sistem yangpertama ialah perumian secara harafiah menurut

ejaan manakala sistem yang kedua pula ialah

perumian secara fonetik menurut sebutan sesuatu

kata


19/21

Yang dimaksudkan secara harafiah ialah pengambilan

huruf-huruf Jawi yang membentuk sesuatu kata dan

memadankannya dengan huruf-huruf Rumi tertentu

yang diterima.

Kebaikan kaedah harafiah adalah kerana ia dapatmenjurus kepada keseragaman dengan maksud

mengurangkan kaedah tersendiri seseorang penulis

manakala kelemahannya adalah kerana sistem vokal

bahasa Arab tidak cukup untuk disepadankan denganbunyi-bunyi vokal Melayu.


20/21

Ejaan Zaba

Sistem Ejaan Rumi Zaba muncul apabila Pendita

Zaba telah membuat perubahan kepada sistem

Ejaan Wilkinson.

Sistem ini juga dikenali sebagai Ejaan sekolah. Sistem

ini digunakan di sekolah-sekolah di Tanah Melayu.


21/21

Sistem ejaan Rumi Zaba daripada satu segi

memperlihatkan kaedah penggunaan lambang huruf

yang beraneka ragam yang mengakibatkan

ketidakseragaman pengejaan kata dalam amalan

penulisan sehari-hari dalam semua urusan yang

menggunakan tulisan Rumi.

Penggunaan Sistem Ejaan Rumi Zaba menjadi

bertambah sukar kerana adanya pengejaan kata yang

masih menurut Sistem Ejaan Rumi Wilkinson (1903)dan beberapa sistem ejaan Rumi yang lain.

Documents

SEJARAH PERKEMBANGAN EJAAN RUMI BAHASA MELAYU