nummer 1

april 2008

p r o Z a i S e e n u i T G a V e V a n p r O S e n e C T u T e

3 aankoop Oranjeparkflat 4 Toekomst 6 afscheid G. Holwerda-riesebos 10 Geluksprofessor

mevrouw A. Lammerts van Bueren-Hellemans (80) woont met haar echtgenoot alweer vijf jaar in de Oranjeparkflat, schuin tegenover paleis Soestdijk. al snel werd zij gevraagd toe te treden tot het bestuur van de Vereniging van eigenaars. mevrouw lammerts van Bueren: “We hadden een aantal urgente proble-men aangaande de faciliteiten binnen het gebouw. Daar kwam nog eens bij dat we ons grote zorgen maakten over de leegstand. De overtuiging groeide dat wij, om de toekomst veilig te kunnen stellen, moesten gaan samenwerken met een organisatie die mens-kracht en know-how kon inbrengen. Dat is pro Senec-tute geworden. maar, alle eigenaars moesten bereid

zijn hun individuele eigendom over te dragen. en dat was natuurlijk niet voor iedereen vanzelfsprekend. Wij hebben als bestuur geprobeerd door transparantie, het verstrekken van informatie, veel ledenvergaderingen en persoonlijke gesprekken, de bewoners ervan te overtuigen dat dit de beste oplossing is voor ons allen. Gelukkig is iedereen nu blij dat we met pro Senectute een nieuwe weg kunnen inslaan en dat de service waar dit huis zo trots op is zelfs nog uitgebreid gaat worden.” mevrouw lammerts van Bueren kijkt met veel vol-doening terug op de hectische en vermoeiende periode. “maar nu ga ik eerst met mijn echtgenoot weer eens heerlijk op reis en musea bezoeken.”

2 april 2008

Uitnodiging afscheid Gieneke Holwerda-riesebos Op 22 april a.s. neemt Gieneke Holwerda-riesebos afscheid van pro Senectute. Ter gelegenheid van haar vertrek vindt die dag vanaf 15.00 uur een bijeenkomst plaats in Zonheuvel in Doorn. Samen staan we dan op informele wijze en onder het genot van een hapje en drankje stil bij het afscheid van Gieneke Holwerda-riesebos. Bovendien wordt deze middag opgeluisterd door een bijzondere spreker, dr. r. Veenhoven, ‘professor in geluk’. na een buffet sluiten we de bijeenkomst om 20.00 uur af. Wilt u zich nog aanmelden voor deze bijzondere bijeenkomst? neemt u dan contact op met lucie Kok van pro Senectute via (020) 644 40 78.

Column

Regio Lochem-Doorn. Het klinkt als het halve land. Gelukkig valt de reistijd buiten de spits wel mee. In iets meer dan een uur ben ik van Lochem in Doorn. Er valt veel meer te vertellen over de nieuwe functie van regiodirecteur waar ik vanaf maart 2008 aan mag beginnen. Op dit moment probeer ik mij goed in te werken in Oranjestein. Daarnaast moeten de zaken in Tusselerhof natuurlijk ook anders geregeld worden dan we gewend waren. Voor beide locaties geldt dat de dagelijkse gang van zaken en verschillende taken van de directeur voortaan geregeld worden door de leden van het managementteam. De regiodirec-teur zal veel meer op afstand de locaties aansturen, maar blijft eindverantwoordelijk. Daarnaast wordt van de regiodirecteur verwacht dat er meegewerkt wordt aan strategische beleids-vorming en aan de uitbreiding van het aantal locaties van Pro Senectute. Doel van al deze veranderingen is om ook voor de toekomst het aanbod van wonen, welzijn en zorg te garanderen voor de doelgroep van Pro Senectute. De eerste tijd zal ik mijn aandacht vooral richten op de inrichting van de nieuwe situatie voor Tusselerhof en Oranjestein. Ook voor bewoners en medewerkers wil ik er zijn als het nodig is. Samen met u allen ga ik in deze regio de toekomst met vertrouwen tegemoet.

Ans Willemsen, Regiodirecteur Lochem-Doorn

Op 3 januari 2008 werd aan Tusselerhof voor de tweede keer het Zilveren Keurmerk in de zorg uitgereikt en het verdient daarmee opnieuw een plaats in het lande-lijke keurmerkregister. Het keur-merk werd tijdens de nieuwjaars-receptie overhandigd door

Zorgcentrum Tusselerhof ontvangt opnieuw het Zilveren Keurmerk

wethouder Bussink van de gemeente lochem. Het rapport van Stichting perspekt over Tusselerhof was bijzonder lovend: “Tusselerhof is erin geslaagd een aangename en veilige woon- en leefomgeving voor cliënten te creëren: zowel bewoners als gasten voelen zich welkom. Het is ook duidelijk zichtbaar dat Tusselerhof inspanningen verricht om, in termen van wonen, zorg en welzijn, voor cliënten een plek te creëren waar zij hun eigen speci-fieke leefstijl zo veel mogelijk kunnen voortzetten, met respect voor die van anderen. Cliënten worden correct en met respect bejegend. Tusselerhof heeft als locatie een bijzonder karakter, de appartementen zijn ruim en het activiteitenprogramma is goed op de doelgroep afgestemd”.

3april 2008

met de overname van Oranjepark breidt pro Senectute haar woon-aanbod uit voor ouderen die in eenheid royaal en comfortabel willen wonen, waarbij de mogelijk-heid tot zorg aanwezig is. De aankoop is mede tot stand gekomen door waardevolle adviezen en medewerking binnen de gelederen van pro Senectute. in goed overleg zijn de 62 woningen van de bewo-ners gekocht. Zij zullen nu gaan huren van pro Senectute; een aantal woningen is na renovatie over

Op 22 januari is in Oranjestein offi- cieel een nieuwe balie in gebruik genomen. De moderne balie biedt bewoners een vriendelijk, open zicht op medewerkers. Het verlaagde deel is bovendien prettiger voor rolstoel-gebruikers. Doordat de balie is verplaatst naar de overkant, hebben medewerkers nu beter zicht op de buitendeur. Ook is hun werkruimte lichter en een stuk groter. Op de voormalige receptieplek staat de vernieuwde winkel. Stijlvolle vitrines van donker fineer bieden zicht op het assortiment, dat is uitgebreid met onder meer kleine cadeaus en handgemaakte artikelen. aan de houten tafel in de winkel ontmoeten bewoners elkaar regelmatig voor een gezellig samenzijn.

in januari is de keuken van Wildhoef verbouwd. in deze keuken worden dagelijks 105 warme maaltijden bereid, voor bewoners en gasten, voor extramurale cliënten, en zelfs voor de brandweer van Haarlem. De verbouwing was nodig omdat sommige kooktoe-stellen niet goed meer functioneerden. Ook voldeed de keuken niet meer aan de nieuwste eisen die hieraan uit oogpunt van voedselveiligheid en arbeidsomstandigheden worden gesteld. De verbouwing heeft in totaal 18 dagen geduurd. Tijdens de verbouwing werden warme maaltijden door een cateraar bezorgd.

ongeveer 6 maanden beschikbaar voor verhuur. De uitkomsten van een woonwensenonderzoek onder de bewoners worden gebruikt bij de nieuwe opzet van een zorg- en serviceorganisatie. nieuw is dat bewoners voortaan alleen betalen voor diensten die ze afnemen. Dit leidt tot meer keuze en aanmerke-lijk lagere servicekosten.

Nieuwbouw en renovatiepro Senectute zal de woningen renoveren en uitbreiden, zodat er

een modern wooncomplex ont-staat dat aan de eisen van deze tijd voldoet. Zo worden op de begane grond gevels uitgebouwd. Ook de zijvleugel, waarin tevens de gemeenschappelijke ruimten zijn gepland, wordt opnieuw opgetrok-ken. Daarnaast worden garages verplaatst; de parkeergarage onder het complex wordt uitgebreid. na renovatie en verbouwing ontstaan 72 ruime 2- en 3 kamer-huurappartementen, die in opper-vlakte zullen variëren van 80 tot 135 m2. Huurprijzen zullen uiteen-lopen van rond de 850 tot 2000 euro. Belangstellenden kunnen contact opnemen met het Centraal Bureau: (020) 644 40 78. <

pro Senectute koopt OranjeparkPro Senectute heeft serviceflat Oranjepark in Soest overgenomen. Na renovatie en verbouwing ontstaan hier ruime huurapparte-menten die garant staan voor comfortabel en royaal wonen op een unieke locatie: tegenover Paleis Soestdijk.

Keuken Wildhoef verbouwd

nieuwe balie en winkel Oranjestein

4 april 2008

In de zorg gebeurt veel. Doordat de overheid

indicaties voor opname heeft verzwaard, hebben steeds meer bewoners van zorginstel-lingen intensieve zorg nodig. magielse: “aan hen willen we natuurlijk de best mogelijke zorg en dienstverle-ning bieden. Gelukkig krijgen we elk jaar een bijdrage van de Vereni-ging pro Senectute. maar dat geld willen we nóg beter inzetbaar maken voor bewoners, door zaken anders te organiseren.” Beperking van de overheadkosten is daarbij noodzakelijk.

Nieuwe woonoplossingen “Tegelijkertijd moeten we ook met nieuwe woonoplossingen komen voor ouderen die nog niet zorg-behoevend zijn. De doelgroep die nog zelfstandig kan wonen, vraagt om meer aandacht”, zo vervolgt magielse. “Daarom willen we nieuwe locaties verwerven; ons streven is om het aantal in vijf jaar tijd te verdubbelen. Ook om mee te kunnen blijven doen op de ‘markt’ van wonen, welzijn en zorg

hebben we die nodig; wij zijn nu een vrij kleine ‘speler’.”

in elk pro Senectutehuis hebben de desbetreffende directeur en magielse de ambitieuze plannen vorig jaar gepresenteerd aan medewerkers en Cliëntenraden. Sinds die tijd is er een hoop gebeurd.

Oranjepark “We hebben per 1 maart Oranje-park overgenomen, een serviceflat op een schitterende locatie, tegen-over paleis Soestdijk. men was op zoek naar een overnamepartner, die met het juiste gevoel voor kwaliteit het gebouw kan onder-houden en dienstverlening kan bieden aan huidige en toekomstige bewoners. De aankoop is in goed overleg met de eigenaren tot stand gekomen. We gaan hier ook de mogelijkheid tot zorg bieden.”

Daarnaast ligt er een plan om vanuit regio’s te gaan werken om de voordelen van interne samen-werking beter te benutten; dit met

Overname Oranjepark eerste uitbreiding pro Senectute

“Samenwerking en groei

door regiodirecteuren”Vorig jaar zijn binnen Pro Senectute ambitieuze plannen ontwikkeld. De uitvoering ervan

verloopt positief en in goed overleg met alle betrokkenen. Voorzitter van de Raad van Bestuur

Bart Magielse vertelt over de voortgang.

5april 2008

op elkaar afstemmen. in goed overleg hebben we voorgenomen om ans Willemsen-masselink, directeur Tusselerhof, per 1 maart te benoemen tot regiodirecteur lochem/Doorn.”

HuisvestingszakenVoor de regio Haarlem/Bloemen-daal wordt extern een regiodirec-teur geworven. Jan Hogervorst, directeur Wildhoef, heeft om persoonlijke redenen besloten af te zien van benoeming tot regiodirec-teur en blijft voorlopig zijn huidige functie vervullen. Berty peterzen, directeur Spaar en Hout, had aangegeven andere ambities te hebben. Zij zal huisvestingszaken binnen pro Senectute op zich gaan nemen. magielse: “uitbreiding van locaties vraagt om gedegen voor-bereiding en ondersteuning. ik ben blij dat de persoonlijke ambities van Berty peterzen en haar erva-ring met bouwzaken nu mooi samenkomen.”

Ook in de regio amsterdam/het Gooi wordt extern geworven.

marianne Drewes, directeur emmahof, had namelijk aangege-ven dat zij andere ambities heeft. “uit gesprekken is naar ons aller tevredenheid gekomen dat zij zich als manager Wonen, Zorg en Welzijn met Oranjepark zal bezig-houden, in combinatie met de dagelijkse leiding van emmahof. Haar functie binnen Oranjepark zal zij uitvoeren met Karin Davids, facilitair manager Oranjestein”, besluit magielse. <

behoud van de ‘couleur locale’. Hiervoor is in oktober advies ingewonnen bij Or en Cliënten-raden. “Het voorstel is om per regio een directeur te benoemen. Deze stuurt meerdere huizen aan en werkt ook actief mee aan de uitbreidingsambities in de regio. Op de locatie zelf zorgen we dat er een functie komt voor iemand die over de dagelijkse gang van zaken gaat en die als aanspreekpunt voor bewoners fungeert.”

Regiodirecteuren“Door de regiodirecteuren kunnen we ook kijken hoe we binnen pro Senectute beter kunnen samen-werken. Zo ontwikkelen we nu een kwaliteitsbeleid voor alle huizen. in het najaar willen we bovendien pro Senectute als gehele organi-satie iSO HKZ laten certificeren.Op onze voornemens is positief gereageerd”, zegt magielse. “Daarop zijn in januari gesprekken gestart met de huidige directeuren. Welke ambities hebben zij? en welke mogelijkheden zijn er? We wilden dat zorgvuldig bekijken en Bart Magielse

6 april 2008

Gieneke Holwerda-Riesebos

met pensioenPer 1 juli maakt Gieneke Holwerda-Riesebos (59) officieel

gebruik van de mogelijkheid tot vervroegde pensionering.

Augustus 1992 begon ze bij Pro Senectute als directeur van

Oranjestein. Sinds 1 januari 2007 is zij ook lid van de Raad

van Bestuur. Op 22 april neemt ze afscheid tijdens een bij-

eenkomst in Doorn.

Bart magielse, directeur pro Senectute, over het vertrek van Gieneke: “naast directeur is Gieneke de laatste anderhalf jaar ook bestuurder geweest. in die rol heeft ze zich met ontzettend veel enthousiasme verdiept in de gehele organisatie en een belangrijke bijdrage geleverd aan veel veranderingen. De samenwerking met Gieneke heeft mij in de gelegenheid gesteld een stukje van het ‘geweten’ van pro Senectute eigen te maken. De met haar ingezette koers voor de toekomst kent in belangrijke mate verbon-denheid met het verleden van pro Senectute. mij viel haar enorme betrokkenheid op, zowel bij pro Senectute als Oranjestein. Toch denk ik dat haar hart meer bij Oranjestein ligt; ze is heel erg verbonden met dit huis. Direct en zichtbaar samenwerken met mensen is haar kracht en passie. Zij zal dit nu ongetwijfeld op een nieuwe manier invulling gaan geven. Het lijkt mij leuk om van medewerkers te horen hoe zij werken met Gieneke hebben ervaren.”

7april 2008

Kent Gieneke sinds:“mijn aanstelling bij Oranjestein, 8 april 2007.”

Samenwerken met Gieneke:“is een hele ervaring: dynamisch, chaotisch, kritisch, bruisend en vooral teamwerk.”

Typisch Gieneke?“Haar betrokkenheid bij en interesse in iedereen.”

Goede herinneringen:“bewaar ik aan de sinterklaasviering afgelopen jaar met de kinderen van de medewerkers en alle bewoners. een heel gezellige middag waar ik Gieneke anders heb leren kennen dan Gieneke de directrice van Oranjestein.”

Gieneke en Oranjestein:“is als een warme deken.”

Nu Gieneke vertrekt:“vind ik dat erg jammer. ik had graag wat langer met haar samen-gewerkt om haar beter te leren kennen. Daarnaast ken ik Oranjes-tein niet zonder Gieneke, dus dat zal ook wel wat veranderingen met zich mee gaan brengen.”

Gieneke, ik wens jou:“het allerbeste! ik heb er alle vertrouwen in dat je met je (klein)kinderen, vrienden en hobby’s een passende invulling aan je vrije tijd gaat geven.”

Joyce van der Kooij-van der Geer, receptioniste/administratief medewerkster Oranjestein.

Kent Gieneke sinds:“haar komst in Oranjestein. Wij zijn bijna tegelijk gekomen. ik werkte toen tijdelijk in Oranjes-tein, maar na de komst van Gie-neke ben ik gebleven.”

Samenwerken met Gieneke:“was een feestje! ik kreeg veel vrijheid en vertrouwen. in de loop van de jaren hadden we aan een half woord genoeg om te weten wat we wilden en wat er gedaan moest worden.”

Typisch Gieneke?“eerlijk, recht door zee, iemand met visie op zorg, wat chaotisch, goedlachs en in bezit van humor.”

Goede herinneringen:“bewaar ik aan de vanzelfspre-kende samenwerking en de gesprekken die we gehad hebben. en natuurlijk aan de manier waarop we samen konden genieten van de dagelijkse, humorvolle zaken die we voorbij zagen komen.”

Gieneke en Oranjestein:“is als brood mét boter en beleg.”

Nu Gieneke vertrekt:“zal ik haar bijzonder missen, maar ik weet dat ze veel zin heeft in haar leven na Oranjestein en er ook zeker iets moois van gaat maken.”

Gieneke, ik wens jou:“veel gezondheid, humor en een invulling van je leven die jou gelukkig maakt.”

Monique Polman-Steijger, coördinator verpleeghuiszorg Oranjestein

Kent Gieneke sinds: “zij in Oranjestein werkt. als ik me niet vergis, is dat zestien jaar.”

Samenwerken met Gieneke: “vind ik prettig, leerzaam en uitdagend.”

Typisch Gieneke? “Doortastend met gevoel voor humor.”

Goede herinneringen:“bewaar ik aan de samenwerking binnen het mT van Oranjestein en de prettige gesprekken met Gieneke, over werk en soms ook privé.”

Gieneke en Oranjestein:“is als ‘goud’ en ‘oud’ (of andersom?).”

Nu Gieneke vertrekt:“vind ik dat jammer, maar ook begrijpelijk; ze heeft er de leeftijd voor. Wat mij betreft gaat Oran-jestein met frisse moed de toe-komst tegemoet.”

Gieneke, ik wens jou:“alle goeds en nog veel fijne jaren in goede gezondheid.”

Karin Davids, facilitair manager Oranjestein

8 april 2008

Kent Gieneke sinds:“februari 2000.”

Samenwerken met Gieneke:“vind ik prettig, soms ook moeilijk. in het begin moest ik goed doorvragen wat ze bedoelde, vooral als ze veel aan haar hoofd heeft. nu begrijpen we elkaar met een blik; dan weten wij al wat er moet gebeu-ren.”

Typisch Gieneke?“Gieneke laat vooral personen in hun waarde; ieder mens is interessant. Ze geeft je nooit het gevoel dat je dom bent, maar probeert altijd het goede uit de persoon te halen. Door haar antwoorden probeert ze men-sen te laten nadenken over hun functie: ‘Heb je alles eruit gehaald wat je wilde?’”

Goede herinneringen:“bewaar ik aan de manier waarop zij personen benadert:

altijd zo open mogelijk, nooit met een dubbele agenda. Haar eerlijkheid komt soms hard over, maar het geeft weer stof tot nadenken.”

Gieneke en Oranjestein:“is als een warme, hartelijke ontvangst.”

Nu Gieneke vertrekt:“vind ik dat niet leuk, maar ik begrijp heel goed dat ze aan haar leven een andere vorm wil gaan geven. ik denk niet dat ze gaat stilzitten, maar dat ze een leuke tijd gaat krijgen met veel nieuwe uitdagingen. ik wens haar daarbij heel veel geluk en succes. De toekomst zie ik als een uitdaging; ik heb het volste vertrouwen in de samenwer-king met de nieuwe regiodirec-teur.”

Gieneke, ik wens jou:“al het goeds en heel veel geluk en gezondheid met jouw gezin.”

Dinie van de Wetering-Fousert, directiesecretaresse Oranjestein

Foto

: Sjo

ukj

e V

erbe

ek

Jhr. P.F. de Ranitz

Portefeuille: voorzitter. De heer De ranitz woont vergaderingen bij van Bestuur en rvC van de Vereniging pro Senectute. Tevens is hij lid van de financiële commissie, de bezoldigingscom-missie en de selectie- en benoe-mingscommissie van de rvT.

Betrokken bij Pro Senectute: sinds januari 1994. allereerst als penningmeester van de Stichting Foreschate (voormalig pro Senectutehuis) en lid van het algemeen Bestuur van de Stichting; later als penningmees-ter van de Stichting. Vervolgens als voorzitter, tot de statuten-wijziging van eind 2006.

Mevrouw F.J. Schuit-Blanchet

Portefeuille: hotelzaken. mevrouw Schuit-Blanchet is haar hele leven werkzaam geweest als hotelière. Zo was zij de laatste veertien jaar Quality Consultant bij Center parcs. Vanuit haar achtergrond heeft zij expertise over de manier waarop inrichting, slapen, eten en drinken voor een zo comfortabel mogelijke woon-omgeving kan zorgen, waarin welzijn voorop staat.

Betrokken bij Pro Senectute: sinds 23 april 2007. Op deze datum is zij benoemd tot lid van de rvT.

9april 2008

leden van de Raad van ToezichtBij de statutenwijziging in 2006 is bij Pro Senectute een Raad van Toezicht (RvT) ingesteld. Deze RvT benoemt de Raad van Bestuur (RvB) en houdt toezicht op haar beleid. De RvT dient onder meer jaarstukken en beleidsplannen goed te keuren en is betrokken bij belangrijke investeringen. Wij stellen de leden aan u voor.

Portefeuille: financiële aspec-ten van het reilen en zeilen van de Stichting hebben vanuit de financiële achtergrond van de heer Feilzer zijn bijzondere aandacht.

Betrokken bij Pro Senectute: sinds januari 2007, als lid van de rvT.

Portefeuille: bewoners.

Betrokken bij Pro Senectute: sinds 15,5 jaar, op bestuurlijk niveau. mevrouw Buurke-Kruseman nam deel aan tal van commissies. Daarnaast was zij achtereenvolgens: bestuurslid Stichting pro Senectute van verzorgingshuis Foreschate; tevens lid kennismakingscom-missie van dit huis. Bestuurslid Vereniging pro Senectute, bestuurslid Stichting pro

Portefeuille: juridische zaken. mr. Koster-Vaags is haar hele leven werk-zaam geweest in de rechterlijke macht. inmiddels is zij met prepensioen, maar zij werkt

Senectute, voorzitter Dames-vergadering en later vice- voorzitter van de Stichting pro Senectute.

Bijzonderheden: mevrouw Buurke-Kruseman zal per juli a.s. aftreden als lid van de rvT.

nog als raadsheer-plaatsvervanger.

Betrokken bij Pro Senectute: sinds 1999 als lid van het Bestuur van de Vereniging.

mevrouw Koster heeft veel juridische zaken

Mevrouw H.J. Buurke-Kruseman

Mevrouw Mr. J. Ch. Koster-Vaags

Portefeuille: zorgaspecten. Dr. Van Kersen is tot zijn pensionering in 1998 als internist werkzaam geweest in de gezondheidszorg. Hij

heeft zitting in de Commissie Zorg en neemt deel aan visitaties van de pro Senectutehuizen.

Betrokken bij Pro Senectute: sinds 1999. in het Bestuur van de Stichting pro Senectute nam de heer Van Kersen de positie van medicus in, daarnaast was hij enkele jaren secretaris van dit bestuur. naast lid van de rvT is hij nog lid van de pr-commissie en de redactiecommissie van proZa.

Dr. F. van Kersen

De heer B.J.H.S. Feilzer

Portefeuille: bouwkundige zaken, zowel technisch, func-tioneel als esthetisch.

Betrokken bij Pro Senectute: sinds 1999, als lid van het Bestuur van de Vereniging.

De heerP.A.M. Dirks

meegemaakt: van de projecten in Baarn en Haarlem tot de nieuwe wetgeving op het gebied van de zorginstellingen en de daardoor noodzakelijke aanpas-singen aan de bestuursstructuur van pro Senectute. mevrouw Koster is thans ook voorzitter van de bezoldigingscommissie.

april 200810

‘Geluksprofessor’ Veenhoven:

“Rond de zeventig ben je zo gelukkig

als een zestienjarige”

Gelukkig zijn, dat willen we

allemaal wel. Maar wanneer

zijn we dat? Prof. dr. Ruut

Veenhoven (65) doet al bijna

40 jaar onderzoek naar geluk.

De emeritus hoogleraar is

spreker op het afscheid van

Gieneke Holwerda-Riesebos.

“In een leven vol uitdagingen

voelen we ons lekkerder.”

verstand. in een leven met uitda-gingen voelen we ons lekkerder.”

Hoe belangrijk is je leefomgeving voor je geluk?“erg belangrijk. Dat mensen in een land als Zimbabwe zo onge-lukkig zijn, komt omdat veel behoeften daar niet bevredigd kunnen worden. in een land als nederland kom je makkelijker aan je trekken. Bovendien valt er in ons land meer te kiezen. neder-

land is een meerkeuzemaatschap-pij: je kunt een partner kiezen die bij je past, een beroep kiezen waarin je je prettig voelt. Dat is van positieve invloed op geluk. Keerzijde is wel dat je ook moet kunnen kiezen.” Maar veel ouderen hebben de vruchten van de meerkeuzemaat-schappij niet kunnen plukken. “enerzijds is dat waar, anderzijds hebben velen waarschijnlijk wel

Waneer zijn mensen gelukkig?“Geluk is de waardering van het leven als geheel. als onze mense-lijke behoeften redelijk bevredigd zijn, dan voelen we ons gelukkig. We hebben behoefte aan eten, drinken, seks en – omdat we ‘groepsdieren’ zijn – ook aan gezel-schap en status. Daarnaast willen we graag bezig zijn; net als dieren hebben we de drang om onze vermogens te blijven gebruiken. Bij ons mensen is dat vooral het

april 2008 11

het begin ervan meegemaakt. Sommigen konden misschien immers al kiezen om eerder te stoppen met werken. De laatste tien jaar zijn op het gebied van onderwijs en reizen voor ouderen ook meer keuzes.”

U heeft een onderzoek gedaan naar ouderen en geluk. Wat hield dat in?“ik wilde onderzoeken of je licht dementerende mensen ook vragen kunt stellen over geluk. Het ant-woord is: ja. Geluk kun je namelijk meten door regelmatig te vragen: hoe prettig of onprettig voelt u zich nu? Je neemt in feite een steekproef uit het gevoelsleven en berekent achteraf het gemiddelde van de antwoorden. Vervolgens kun je kijken of dat gemiddelde overeenkomt met de schatting van verzorgers en familie. Dat bleek meestal het geval.”

‘Rond de zeventig ben je net zo gelukkig als een zestienjarige’, heeft u wel eens gezegd. Hoe zit dat?“als je geluk uitzet tegen leeftijd krijg je een u-vormig verband.

Doordat zorgindicaties worden aangescherpt, is de zorgbehoefte van nieuwe bewoners zwaar. Wat kan dat betekenen voor het geluk van andere bewoners die nog niet zoveel zorg nodig hebben?“Je kunt daarover speculeren, maar dat moet je onderzoeken. Onder-zoek naar geluk in de residentiële zorg is sowieso gewenst. De kwali-teit van de zorg wordt nu vooral afgemeten aan wat men denkt dat goed is voor bewoners, maar er wordt niet gemeten hoe gelukkig bewoners werkelijk zijn. Toch is dat wel het hoofddoel van de ouderenzorg. als zichtbaar wordt gemaakt in wat voor instellingen bewoners het gelukkigst leven, zal er concurrentie op geluk ontstaan. Dat lijkt me een goede ontwikke-ling.”

‘Ouderen en geluk’ lijkt dus een braakliggend onderzoeksterrein?“er valt er inderdaad nog veel te onderzoeken. Door systematisch onderzoek naar gezondheid hebben we al eerder de levensduur weten te verlengen. Door het oppakken van onderzoek naar geluk, kunnen we het leven ook nog een beetje leuker maken.” <

Jongeren zijn gemiddeld behoor-lijk gelukkig; tussen de dertig en de vijftig jaar wordt het wat minder en vanaf zestig jaar loopt het gemiddelde geluk weer op. Dat heeft ook met keuzevrijheid te maken. Op het moment dat kinderen het huis uit zijn en de hypotheek is betaald, kun je weer andere keuzes maken.”

Toch komt ouderdom met gebre-ken. Hoe beïnvloedt dat geluk?“als je gezondheid achteruitgaat, is dat niet goed voor je geluk. Toch gaat je geluk dan minder achteruit dan je zou verwachten. Dat komt waarschijnlijk, omdat mensen meestal wel andere manieren vinden om aan hun trekken te komen. Op de oude dag komt het ook meer aan op levensvaardig-heid: ben je bijvoorbeeld van nature een aangenaam mens, weet je nog te genieten van een goed ontbijt, heb je mooie poëzie leren te waarderen? Je voelt je daarnaast prettig wanneer je je vermogens scherp houdt. Dat betekent bij-voorbeeld, dat je als oudere de dingen die je nog zelf kunt doen, ook zelf doet.”

Bij Pro Senectute wonen ouderen met een brede maatschappelijke en culturele belangstelling samen. Kan wonen tussen gelijkgestemden bijdragen aan geluk?“Dat lijkt me wel. mensen leggen dan toch makkelijker contact. Juist die contacten zijn – in combinatie met bezig blijven – voor ouderen van invloed op de mate waarin men zich gelukkig voelt. Dat blijkt onder meer uit onderzoek naar ‘leeftijds-concentratie’ in buurten. Ouderen bleken daarbij gelukkiger in vergrijsde buurten.”

12 april 2008

Uit de kunst

“als kind wilde ik altijd kleien. maar op school mochten alleen de jongens dat. Voor de meisjes was het breien: pennen nummer twee, katoen nummer twaalf. ik moest dan een kousenband maken. ‘ach, het is nog een goed schortje voor de pop’, vergoelijkte de juf het resultaat.”

“ik ben mijn hele leven creatief bezig geweest. maar met boetseren ben ik pas begonnen toen ik hier kwam wonen, negen jaar geleden. Toen was het alsof er een dijk doorbrak. als je je hele leven iets hebt gewild en je begint ermee, dan blijf je maar doorgaan. Door te proberen, door te doen, kom je steeds verder. Je leest erover, wordt lid van een kunstkring. eigenlijk boetseer je ook aan jezelf.”

Inspiratie“Boetseren is iets vormgeven met je vingers. ik gebruik klei en - voor

kleinere beelden - boetseerwas. Van

de nodige beel-den heb ik bronzen afgiet-

sels laten maken. Hoewel ik er nu niet meer zoveel mee bezig ben,

heb ik in die eerste jaren echt veel beelden gemaakt. een paar staan beneden in Wildhoef. mijn inspi-ratie? Dingen die mij raken, die ik wil uitbeelden. Voor mij zijn dat dingen die in mijn omgeving gebeuren.”

“Zo was jaren geleden mijn kleinzoontje op bezoek. ik was even de kamer uit, kwam terug en zag petertje, met een pot verf en in zijn hand mijn dure penseel van sabelmarter, tot op het hout toe kaal geschraapt. ‘peter, wat doe je?’, riep ik uit. maar hij keek niet op of om; hij vergat alles om zich heen. Het boeide me zo, dat ik toen het beeld van een jongetje heb gemaakt, dat nu bij de ingang van Wildhoef staat: ‘aandacht’.”

Stamgasten“in de recreatieruimte hangen ‘De stamgasten’ aan een pilaar. De inspiratie hiervoor haalde ik uit de wandelingen die ik vroeger maakte in de natuur. Soms blafte mijn hond heel hard naar een boom. ineens schoten er dan een paar eekhoorns uit. nu hangen er dus een paar eekhoorns aan de pilaar.”“Bij de receptie staat het beeld van een ree. Jaren geleden was er consternatie alom: een ree in de

tuin van Wildhoef! ik zag ’m zitten door de zonnestraal die in zijn bruine oog scheen. ik heb daarna dat beeld gemaakt en aan de recep-tie gegeven. ‘Jullie doen altijd zo je best en zijn de enigen die niet zijn wezen kijken naar de ree’, zei ik.”

“Bij de lift staat het beeld ‘pas de deux’. De ene dame is ‘leading’, de andere volgt haar. met alle eerbied voor de ouderdom wilde ik hiermee uitbeelden wat wij ouderen in onze positie nog voor elkaar kunnen betekenen. Je vangt zelf mensen op en wordt op jouw beurt ook door anderen opgevangen.”

Karel Appel“misschien zou een ‘echte’ artiest het anders doen dan ik. Om met Karel appel te spreken: je rotzooit maar wat aan. Voor mij is boetse-ren liefhebberij. ik hoef niet te produceren, niet te verkopen. Het enige criterium is: vind ik het leuk? Heerlijk voelt dat.” <

mevrouw Hulsman-Toepoel, bewoner van Wildhoef:

“Eigenlijk boetseer je ook aan jezelf”

Bewoners van de huizen van Pro Senectute zijn vaak liefhebbers van de schone kunsten. Om van te genieten, maar ook om zelf te beoefenen. In deze rubriek vertelt een bewoner over zijn of haar kunst.

ColofonProZa is het huisblad van Stichting pro Senectute. Redactiecommissie pro Senectute: Gieneke Holwerda, Theo Bijvanck, Jan Hogervorst en Frits van Kersen. Teksten VoorWoord: nathalie van Dam. Concept en vormgeving 071 Visuele Communicatie, leiden. Fotografie edwin Weers (cover), laurens arenas en maarten van Wamel. Drukwerk npn Drukkers, Breda. Redactieadres redactie proZa, p.a. a. J. ernststraat 175, 1083 GV amsterdam, T: 020-644 40 78, e-mail: n.kerssemakers@pro-senectute.nl