multidisciplinarsnot i timski rad

MEDICINSKI FAKULTET

Banja Luka

Predmet: UVOD U NAUKU

Tema: MULTIDISCIPLINARSTVO I TIMSKI RAD

Student: Banja Luka, Jun 2012. Profesor:

Seminarski rad Tema: Multidisciplinarstvo i timski rad

SADRŽAJ

UVOD.....................................................................................................................................3

1. OSNOVNE POSTAVKE MULTIDISCIPLINARNOSTI NAUČNO-ISTRAŽIVAČKOG RADA....................................................................................................4

1.1 Predmet naučnog istraživanja.............................................................................................6

1.2 Pojam, karakteristike i važnost multidisciplinarnosti tehnologije naučnog istraživanja.. . .7

2. TIMSKI RAD..............................................................................................................9

1.2 Pojam timskog rada............................................................................................................9

1.1.1 Vrste timova...............................................................................................................9

1.1.2 Interni, eksterni i mješoviti timovi.............................................................................10

1.1.3 Stalan i privremeni tim..............................................................................................10

1.1.4 Veličina tima.............................................................................................................11

1.3 Metode timskog rada........................................................................................................11

3. DOBRA I LOŠA ISKUSTVA TIMSKOG RADA....................................................14

2 ZAKLJUČAK............................................................................................................16

LITERATURA......................................................................................................................17

2


UVOD Naučnoistraživački rad obuhvata istraživanje i sistemsko traganje za činjenicama iz kojih se izvode odrečena naučna načela i zakonitosti.

Obilježja nauke su: društveni karakter, jedinstvenost i kreativnost, dinamički karakter, svjestan timski rad naučnika, ubrzani razvoj nauke, nauka - dio kulture, interdisciplinarnost i multidisciplinarnost.[6]

Timski rad naučnika predstavlja svjestan zajednički rad naučnika, za razliku od nekada, kada je pojedinac sam rješavao probleme i donosio zaključke. Danas to čine skupine istraživača različitog stručnog profila zajednicki nastoje riješiti postavljeni cilj. Takav pristup je Pristup je interdisciplinaran ili multidisciplinaran. [4]

Tim se suštinski bitno razlikuje od grupe, prijee svega po tome što se u okvirutimskog rada zahtijeva istovremeno i individualna i zajednička odgovornost članova i štoje naročito važno, posvećenost zajedničkoj svrsi i cilju. Zbog toga je Katzenbach-ova iSmith-ova interpretacija sasvim na mejstu a glasi:

"Tim je organizovana grupa ljudi koji, uz međusobno povjerenje i uvažavanje,predano rade na ostvarenju zajedničkog cilja za koji su uzajamno odgovorni."Osim zajedničkog pristupa i uzajamnog dopunjavanja uloga, komplementarnostiznanja i vještina kao i posvećenost zajedničkoj svrsi djelovanja što timskom radu dajeidentitet, timski rad mora posjedovati zajedničku odgovornost kako osjećaja odgovornostisvakog člana tima prema timu tako i tima prema svakom članu. Može se reći da jetimski rad ključna komponenta produktivnosti, efikasnosti, zadovoljstva poslom irezultatima. [3]

Timska naučna istraživanja u posljednjih 50-ak godina gotovo u potpunosti eliminisala individualna istraživanja.

Multidisciplinarnost - u rješavanju postavljenog cilja učestvjuju naučnici ili timovi različitih naučnih područja.

Multidisciplinarnost pretpostavlja ukrštanje više različitih naučnih disciplina među kojima ne postoji uočljiva veza, odnosno među kojima nema direktne povezanosti, direktne kompatibilnosti i komplementarnosti. Naime, istraživati važnije fenomene jednog sistema nije moguće bez primjene zakona, zakonitosti, teorija i spoznaja interdisciplinarnih i multidisciplinarnih nauka.[6]

Ovaj rad je pokušaj prepoznavanja osnovnih pojmova multidisciplinarnosti i timskog rada u okviru naučnih istraživanja, ali i u okviru privrede i institucija.

3


1. OSNOVNE POSTAVKE MULTIDISCIPLINARNOSTI NAUČNO-ISTRAŽIVAČKOG RADA

Nauka doprinosi materijalnom i duhovnom razvoju čovečanstva (značajni pronalasci: vatra, točak, zemljoradnja, štampanje, barut, mikroskop, telefon, evolucija i td.).

Značajna industrijska (predindustrijsko, industrijsko i postindustrijsko doba) i naučno-tehnička revolucija (mašine rade mnoge poslove koje su u sferi intelektualnog kod čoveka (rade izvršne funkcije kao i upravljačke):

- eksplozija – količina znanja- brzina širenja naučnih saznanja- specijalizacija nastala kao rezultat naglog uvećanja ljudskog znanja- multidisciplinarnost i podjela rada- demokratizacija nauke (izlazi iz grupe posvećenih ljudi, internacionalizacija

nauke)- strah od naučnih otkrića (humanost ili zloupotreba)- potreba za saradnjom

Značaj nauke ogleda se kroz povećanje obima proizvodnje, stvaranje novih proizvoda, saznanja i ideja, bolje organizacije rada, racionalnost i efikasnost, racionalnost opremanja i bolje korišćenje postojeće opreme, racionalno planiranje, stvaranje uslova za bolji lični i opšti standard.

Cilj nauke jeste da stvori uslove kako bi se sa što manje, sredstava i vremena postigli što veći rezultati.

Podela nauke

Prema UNESCO postoje 3 vrste istraživačkog rada:[3]

- fundamentalna istraživanja – brojne nauke koje ne moraju imati neposrednih praktičnih, odmah primjenljivih rezultata

- primjenljivo istraživanje – uvećava znanja koja mogu brzo i lako biti praktično primijenjena

- razvojno istraživanje – uporedo se bavi i stvaranjem i praktičnom primenom''Teorija bez prakse je sterilna, a praksa bez teorije je skupo lutanje''

Metod nauke se odlikuje primjenom istraživačkih postupaka, koji osiguravaju objektivnu istinitost dobijenih rezultata.

Naučni rad je intelektualni rad zasnovan na primjeni istraživačkih postupaka i logički pravilnog mišljenja, kome je cilj da utvrdi činjenice i zakonitosti zbivanja u prirodi i društvu, na osnovu kojih se mogu unaprediti proizvodnja i društveni odnosi, kao i sama nauka.

4


Planiranje naučnih istraživanja

Ranije je pojedinac talentom i intuicijom birao probleme za istraživanje. Postoje 2. teorije:

- planirana naučna istraživanja na zahtjev industrije, poljoprivrede ili državnih organa, odnosno imenovani određuju predmet istraživanja,

- teorija da se naučna istraživanja ne mogu planirati Nauka treba da se razvija u svom vremenu u okviru društvenih potreba, ali ne treba da padne pod tutorstvo. Danas se naukom rijetko bave pojedinci. Zbog širine i potrebe većih znanja to su timovi koje treba organizovati i koji trebaju da planiraju svoje naučno istraživanje. Planira se objekat istraživanja, pravac istraživanja, a ne planira se: postavke hipoteze, interpretacije rezultata, stvaranje teorije. Uvek treba dati prednost originalnim idejama i mislima.[5]

Koordinacija naučnih istraživanja

Brojnost naučnih radnika i institucija angažovanih na istraživanjima zahtijevaju ne samo planiranje već i koordiniranje naučnih djelatnosti. Koordinacijom se postiže da se:

- problem rješava kompleksnije i potpunije- poboljša kvalitet rezultata istraživanja- izbegne nepotrebna duplikacija radova čime se drugi naučni radnici oslobađaju

za druge zadatke- veća sigurnost u radu- uspješnije rješavaju naučni problem[5]

Timski naučni rad

U savremenoj nauci timski rad je postao nužnost jer naučnici postaju sve uži specijalisti, a problemi i pojave su složeni pa je za njihovo potpuno sagledavanje i rješavanje potreban veći broj specijalista.Tipovi timskog rada su:

- čitav tim je angažovan na istraživanju jednog projekta gde svaki član ima svoj konkretan zadatak

- radi se kolektivno na jednom naučnom projektu pod rukovodstvom glavnog istraživača

Prednosti timskog rada

- radi se zajedno, sposobnosti i sklonosti se dopunjuju, diskutuje se o tokuistraživanja, kritikuju se rezultati, što povlači nove misli i ideje => vrijedniji rezultati => pouzdaniji zaključci.

5


Nedostaci timskog rada

- neraščišćeni odnosi u podjeli naučnih zadataka => loši međuljudski odnosi (nema žešćeg neprijatelja od čoveka kome je oduzet ili nepravedno iskorišćen njegov intelektualni rad).[5]

Naučna škola

Uspešan timski rad dovodi do stvaranja naučne škole. Naučnu školu predstavlja naučni kolektiv na čelu sa upravljačkim timom.

1.1 Predmet naučnog istraživanjaNaučni problem je motiv istraživanja.

Iz problema istraživanja se definiše predmet naučnog istraživanja, a iz problema i predmeta naučnog istraživanja se formuliše hipoteza koju treba dokazati ili opovrgnuti.

To znači da primjerenost hipoteze direktno zavisi o naučnoj utemeljenosti problema istraživanja, a o naučnoj utemeljenosti postavljene hipoteze i problema istraživanja najdirektnije zavisi primjerenost predmeta istraživanja.Prirodan tok naučnog istraživanja obuhvata:

- odrediti problem istraživanja, - iz problema definisati predmet naučnog istraživanja- na osnovu najbitnijih elemenata naučnog problema i predmeta postaviti

primjerenu hipotezu

Dokazivanjem ili opovrgavanje postavljene hipoteze rješava se naučni problem i predmet istraživanja.

Više naučnih disciplina koje su više ili manje, direktnije ili nedirektnije, povezane, horizontalno i/ili vertikalno i koje su kompatibilne i/ili komplementarne, predstavljaju multidisciplinarne nauke. A istraživanja koja se odnose na multidisciplinarne nauke nazivaju se multidisciplinarna istraživanja. Važnost multidisciplinarnih istraživanja se ogleda u činjenici da nema niti jednoga naučnog programa i projekta koji se ne zasniva na rezultatima takvih istraživanja.

Prema nomenklaturi multidisciplinarnosti, koju je donio UNESCO multidisciplinarne nauke jesu:[3]

— Interdisciplinarne nauke- Interdisciplinarnost nauke pretpostavlja interakcijsko povezivanje dviju ili više naučnih disciplina (ogranaka, grana, polja) u naučni sistem višeg ranga, pri čemu se sinteza ne čini samo na nivou načela i aksioma.

— Multidisciplinarne nauke- Multidisciplinarnost pretpostavlja suočavanje više različitih naučnih disciplina među kojima ne postoji uočljiva veza, odnosno među kojima nema direktne povezanosti, direktne kompatibilnosti i komplementarnosti.

6


Naime, istraživati važnije fenomene jednog sistema nije moguće bez primjene zakona, zakonitosti, teorija i spoznaja interdisciplinarnih i multidisciplinarnih nauka.

— Transdisciplinarne nauke- Transdisciplinarnost nauke pretpostavlja interakcijsko povezivanje dviju ili više naučnih disciplina (ogranaka, grana, polja nauke) u naučni sistem višega ranga nego što je to u sistemu interdisciplinarnih nauke, pri čemu se stvara novi aksiomatski sistem koji predstavlja dragocjeno oružje u teoriji i praksi već afirmiranih interdisciplina.

— Pluridisciplinarne nauke- Pluridisciplinarne nauke pretpostavljaju sučeljavnaje više različitih disciplina koje su više i/ili manje, direktno i/ili nedirektno međusobno povezane, odnosno kompatibilne i komplementarne.

U skaldu sa navedenim činjenicama i konstatacijama može se tvrditi da savremena klasifikacija nauke predstavlja naučnu paradigmu za mega, globalna, makro, mezo, i mikro disciplinarna i multidisciplinarna istraživanja.

1.2 Pojam, karakteristike i važnost multidisciplinarnosti tehnologije naučnog istraživanja

Tehnologija naučnog istraživanja je interdisciplinarna i multidisciplinarna nauka koja izučava i primjenjuje zakonitosti metodoloških postupaka i intelektualnih aktivnosti (mjera, akcija, misaonih postupaka, poslova, zadataka i radnji) pri transformaciji ideje u pisano djelo, odnosno pri proizvodnji naučnih proizvoda. Da bi se uspješno transformisala ideja u djelo, treba imati na umu mnogo faktora, od kojih su tri najvažnija: [5]

— Svaka ideja nije prava ideja- Kako je vrlo teško doći do prave ideje, svjedoči izreka: od hiljadu ideja jedna je dobra, a od hiljadu dobrih ideja samo je jedna ostvariva. Prema tome, pretvaranje ideje u djelo tj u određen naučni proizvod pretpostavlja prosječan ili natprosječan kvocijent racionalne inteligencije (QI) i emocionalne inteligencije (QE), mnogo znanja, mnogo rada, mnogo vremena još mnogo toga, zavisno o kakvom se djelu, odnosno naučnom proizvodu radi.

— Između tehnologije naučnog istraživanja i metodologije naučnog istraživanja postoji čvrsta interakcijska sprega- bez poznavanja i djelotvorne primjene naučnoistraživačkoga instrumentarija nije moguće efikasno primijeniti tehnologiju naučnog istraživanja. Samo oni naučnici i istraživači koji posjeduju primjeren kvantum opštih i specijalističkih znanja o naučnom problemu istraživanja, o objektu istraživanja, o predmetu istraživanja i koji su više godina uspješno spajali teoriju (znanje) i praksu (iskustvo, vještinu) o metodologiji i tehnologiji naučnog istraživanja, odnosno o metodologiji i tehnologiji izrade naučnog i stručnoga djela, mogu u „šumi ideja“ pronaći pravu, kvalitetnu i aktuelnu ideju i transformisati je u određeno kvalitetno djelo, odnosno kvalitetan naučni proizvod.[1]

— Važan je redoslijed relizacije bitnih faza u procesu naučnog istraživanja- tehnologija naučnog istraživanja pred naučnika, istraživača postavlja tačno određen logičan redoslijed faza koje treba, znalački, savjesno i odgovorno, izvršavati. [5]

7


Budući da je opšta i posebne tehnologije, pa, prema tome, i tehnologija naučnog istraživanja, interdisciplinarna i multidisciplinarna nauka sa svim obilježjima savremene nauke, nije upitna isprepletenost nauke i tehnologije, njihova kompatibilnost, komplementarnost, međuuticajnost. Moglo bi se čak ustvrditi da su i metodologija i tehnologija specifični oblici nauke o nauci.[6]

Određivanje okvira ''interdisciplinarnoga naučnoga područja'', kako je to u najnovijoj klasifikaciji nauke učinjeno, onemogućuje određivanje okvira za ''multidisciplinarne nauke'', ''supradisciplinarnenauke'' i ''pluridisciplinarne nauke'' jer bi takav okvir bio identičan za sve modalitete višedisciplinarnih nauke.

Na osnovi etimoloških i semantičkih odrednica pojma ''interdisciplinarne nauke'' čini se da bi primjeren okvir ''interdisciplinarnoga naučnogapodručja'' bio: saradnja naučnika i naučnih organizacija više naučnih polja, naučnih grana i ogranaka nauke unutar jednoga naučnoga područja, npr.: saradnja naučnika iz naučnih polja ekonomije, prava, politologije i informacijskih nauke (…) unutar područja društvenih nauke (…).

U teoriji i praksi sve se više afirmiraju multidisciplinarne nauke, posebno u mega, globalnim i makronaučnim istraživanjima.

Multidisciplinarnost nauke pretpostavlja suočavanje više različitih naučnih grana i polja nauke među kojima ne postoji uočljiva veza, odnosno među kojima nema direktne povezanosti, direktne kompatibilnosti i komplementarnosti. Uspostavljanje efikasne saradnje između specijalizovanih naučnika iz svih sedam naučnih područja (ili najmanje dva takva područja) u rješavanju složenih naučnih problema, odnosno u dokazivanju vrlo zahtijevnih naučnih hipoteza, zasigurno ‘’iskače’’ iz okvira ‘’interdisciplinarnoga naučnoga područja’’. U skladu s tim, primjereno je u savremenoj klasifikaciji nauke uvesti i multidisciplinarno naučno područje.[4]

8


2. TIMSKI RADSavremena nauka nezamisliva je bez timskog rada. Podjela rada ostvaruje se kroz ekipni rad - timski rad, kada je od bitne važnosti zadržavanje cjelovitog pristupa uz komplementarno povezivanje različitih elemenata zadataka. Saradnja stručnjaka različitih profesija može se razlikovati u svojoj kvaliteti i kvantiteti te se timski rad može predstaviti trima modelima: multidisciplinarnim, interdisciplinarnim i transdisciplinarnim (Farewell, 1983. , Woodruff, McGonigel,1988.). [4]

1.2 Pojam timskog rada

Timski rad je zajedničko rješavanje nekog složenog problema, a u timu sudjeluje već i broj stručnjaka iste ili različite specijalnosti. Zašto se formira tim? Zato što je timski rad efikasniji od pojedinačnih radova, a efekti timskog rađa veći su od zbira pojedinačnih radova. Dakle, timski rad rješava probleme. Ali sve, što treba rješavati nije problem. Rutinska pitanja nisu problem.

Grupni radje rad stručnjaka koji obavljaju zadate poslove i zadatke. Pravila ponašanja članova grupe propisana su i oni ih moraju poštivati.

Timski rad započinje kad se treba riješiti neki složen problem i koji ima multidisciplinarni karakter, a kad tim riješi takav problem on se raspušta. Danas je, u našim poduzećima, dominantan grupni rad. A kad se i formira tim to se radi više iz pomodarstva ili kad je već donesena odluka (najčešće od strane nekompetentnog rukovodstva) a tim ima zadatak da takvu odluku samo potvrdi. Savremeni menadžer neće iz prednjeg razloga formirati tim. Samo ako je problem, zaista složen, formiratće tim. U protivnom, formiranje tima bilo bi štetno za preduzeće i za sam menadžment.

Na sličan način se definiše i timski radu na naučnom polju.

1.1.1 Vrste timovaPostoje različite vrste timova, a njihov broj i vrsta zavise od kriterija po kojima se formiraju. Najčešći način formiranja timova je po kriteriju zadatka. Po tom kriteriju tim može biti:

- jednorodan, i- raznorodan.[6]

Jednorodan tim formira se za rješavanje jednorodnog problema. Jednorodni problem je onaj problem čijem rješavanju učestvuju stručnjaci iste specijalnosti

Jednorodni tim je kompetentniji od druge vrste timova jer ima veću stručnu moć za određenu oblast problema.

Raznorodni tim obuhvata stručnjake različite specijalnosti. Oni rješavaju različite probleme u okviru složenog problema.Ova vrsta timova češće se formira zbog toga jer svaki problem ima više različitih problema.

Raznorodni će uspješnije riješiti problem ukoliko se interes dijelova podredi interesu cjeline.

9


Ako se u tome uspije tada raznorodni tim ima veću stvaralačku moć od svih drugih timova.

Međutim, u raznorodnom timu često se javljaju otpori prema potrebi kompromisa po nekom pitanju.

Poznato je, da u principu, naučnici odbacuju kompromis, tvrdeći da su njihovi stavovi egzaktni i jedino ispravni.

Ovo je nedostatak raznorodnog tima.U svijetu su razrađene tehnike i metode timskog rada pa se može govoriti o nauci o timskom radu.

1.1.2 Interni, eksterni i mješoviti timoviS obzirom na porijeklo članova tima, timovi mogu biti:

- interni,- eksterni, i- mješoviti.[6]

Interni timovi sastavljeni su od stručnjaka iz preduzeća. Nedostatak ovog tima je u tome što se članovi tima "dobro poznaju" pa može biti upitna objektivnost u rješavanju i u međusobnim odnosima. Prednost ovog tima je u odličnom poznavanju problema.

Eksterni timovi sastavljeni su od članova tima izvan preduzeća. Nedostatak ovog tima je u nedovoljnom poznavanju specifičnosti preduzeća pa tako i problema. Prednost ovog tima je u tome što će objektivnije prići problemu kojeg treba riješiti.

Mješoviti timovi sastavljeni su od članova iz preduzeća i članova izvana. Veći su rezultati kad je veći broj članova izvan preduzeća. Stvaralački potencijal ovih timova moženadmašiti sve ostale timove.

1.1.3 Stalan i privremeni timSa stajališta vremena za koje se formira tim, on može biti:

- stalan, i- privremen.[6]

Stalan tim formira se dok traje neki problem odnosno dok se zadatak ne riješi. A kako se problem stalno javljaju uvijek ima razloga za postojanje tima.

Privremeni tim se angažuje s vremena na vrijeme (povremeno) i to najčešće kad u rješavanju nekog zadatka iznenada iskrsne neki (specifičan) problem.

10


1.1.4 Veličina timaKad se donosi odluka o formiranju tima značajno je pitanje veličine tima. Veličina tima, najčešće, zavisi od složenosti problema i vremena u kojem se treba taj problem riješiti. Veličina tima zavisi i od kvaliteta članova tima. Važno je da menadžer zna da tim uvijek mora imati optimalan broj članova - ni manje ni više od potrebnog broja. A veličina tima određuje se metodom "tačke zasićenosti", a ona govori daće svaki novi član tima remetiti optimalni broj tako daće kod drugih članova tima opadati stvaralačka sposobnost.

1.3 Metode timskog rada

Postoje tri metode timskog rada i to:

- rad po metodi zatvorene grupe,- rad po metodi štafete, i- kombinovana metoda rada.[4]

Rad po metodi zatvorene grupe

Kod ove metode članovi grupe, u toku rješavanja problema, imaju stalan međusobni kontakt. Ova metoda je praktičan kad je potrebno, najprije, dijagnosticirati problem. Ova metoda je efikasna jer se informacije u timu lako prenose, svaki član tima ima uvid u rezultaterada drugog člana tima pa se lako i mijenja smjer istraživanja cijelog tima ako bilo koji član utvrdio bjektivnu potrebu za tom promjenom. Rad po ovoj metodi ima veliku stvarala čku sposobnost.

Negativna strana ove metode jeste u tome što je to skupa metoda- jer zahtijeva stalnu prisutnost cijelog tima i na jednom mjestu.

Rad po metodi štafete

Po ovoj metodi svaki član tima izvršava samo dio cjelokupnog zadatka. Kada svaki pojedini član tima završi svoj dio zadatka tada rješenje predaje rukovoditelju tima, a on na temelju tako prikupljenih rješenja sam donosi odluku. Ova je metoda praktična, npr. u medicini, a manje u ekonomiji. Ipak, Japanci često koriste ovu metodu i to zato što su Japanci po prirodi individualci pa to uspješno koriste i u nauci. Ova metoda ima i prednosti. Tako članovi tima ne moraju biti na jednom mjestu, ne moraju se sastajati pa čak ni poznavati. To je jeftinija metoda od prethodne. Logično je da će tim biti uspješniji ako se pruži prilika za zajedničku razmjenu mišljenja i ako se članovi tima povremeno sastaju. Savremena informatička tehnologija daje sjajne perspektive ovoj metodi timskog rada.

Kombinovana metoda timskog rada

Sam naziv ove metode govori da se radi o kombinaciji ranije opisanih metoda. Zašto se organizuje ova metoda? Zato što se njome neutrališu nedostaci prve i druge metode, a afirmiraju pozitivne strane ovih metoda.

11


Monodisciplinarni timski rad

Kada se radi o zadatku čiji elementi pripadaju istoj disciplini i ako se moraju provoditi simultano, a svaki pojedini iziskuje razvijanje osobite vještine za njegovo uspješno izvođenje, tada zadatak izvodi ekipa ljudi koji pripadaju isto jstručnoj disciplini. Ukoliko treba osigurati cjelovitost pristupu, timski rad, koji se tada javlja kao uslov bez kojeg se ne može, mora imati multidisciplinarni karakter.

Potrebe za timskim radom proizlaze jer:

- postoje različiti aspekti istog problema- -pokrivanje pojedinog aspekta traži posebno, «specijalno» znanje.

Iako monodisciplinarni timski rad osigurava nužne uslove zadržavanjem cjelovitosti pristupa uz pokrivanje svih bitnih aspekata problema on ne garantuje uvijek optimalan rezultat, tek interdisciplinarni pristup garantuje optimalno rješenje.

Multidisciplinarni timski rad

Multidisciplinarnost (kooperacija među disciplinama) odnosi se na paralelno, ali nezavisno djelovanje u vezi s nekim problemom s različitih aspekata. Nezavisne radnje se pri tome nadopunjuju, ali bez uzajamnog djelovanja, tj. bez interaktivne prerade koja dovodi do kvantitativno novih rezultata. Multidisciplinarni timski rad najjednostavniji je model, koji se zasniva na uporednom ili zasebnom i nezavisnom djelovanju stručnjaka u područjima i procjene i izrade plana terapije. Osnovna važnost ovakvog timskog djelovanja je samostalnost u djelovanju stručnjaka u okviru vlastite stručne spreme.

Interdisciplinarni timski rad

Interdisciplinarna kooperacija sastoji se u povezanom, usklađenom i interaktivnom djelovanju, pri čemu dolazi do uzajamnog uticaja i obogaćivanja udjela pojedine stavke u zajedničkom poslu. Interdisciplanirni timski rad složen je model timskog rada, gdje stručnjaci različitih disciplina, doduše, još uvijek samostalno djeluju, ali na periodičnim timskim sastancima razmjenjuju informacije i dogovaraju opšti plan aktivnosti. Tamo gdje je suma različitih znanja o pojedinim stranama nekog problema nedovoljna, već je potrebna njihova kombinacija uslovljena njihovim interakcijama, mogu se očekivati sinergični efekti. Kada se radi o više aspekata nekog problema ne mora uvijek biti potreban timski pristup, iako se traži interdisciplinarnost u rješavanju. Interdisciplinarni pristup u rješavanju može biti osiguran na taj način da problem tretira jedan stručnjak koji posjeduje znanja iz relevantnih disciplina. Pri provodjenju interdisciplinarnog timskog pristupa javljaju se znatni problemi koji mogu biti:

1. tradicionalni stavovi o disciplinarnoj podjeli

2. prisvajanje od strane pojedine discipline suverenosti za rješavanje pojedinih problema.

3. predominacija «originalnog» aspekta djelovanja nad ostalim

4. zapadanje u suboptimalne solucije zavisno o tome, što je u pristupu prevladalo

12


5. vrsta disciplinarnih gledanja koja prevladavaju nad sistematskim.

6. prikrivanje i problemi razgraničavanja djelokruga.[4]

Problemi u interdisciplinarnom djelokrugu mogu se pojaviti i zbog toga što interdisciplinarnost ponekad traži redukcije u više disciplina na takav općeniti zajednički nazivnik, da je to zajedništvo za pojedinu disciplinu, kao i rezultatnjihove saradnje, manje značajno od specifičnog doprinosa svake od njih.

Transdisciplinarni timski rad

Transdisciplinarno djelovanje je problemsko, orjentisano na problem u čijem se rješavanju angažuje svo raspoloživo relevantno znanje, a spoznaje koje predstavljaju rezultate ne pripadaju ni jednoj disciplini posebno, makar je moguć njihov transfer u one koje dotični problem ili pojavu istražuju.

Transdisciplinarni timski rad je najsloženiji model timskog djelovanja. On nadilazi granice jedne discipline i temelji se na zajedničkoj opsežnoj procjeni bolesnika, izradi jedinstvenog plana terapije za koju su odgovorni svi članovi tima. Informacije se razmjenjuju na redovitim timskim sastancima.

13


3. DOBRA I LOŠA ISKUSTVA TIMSKOG RADA

Novim zahtjevima i izazovima na tržištu nerijetko više ne mogu udovoljiti ni ponajbolji pojedinci već samo i jedino timovi. Zato je timski način rada prihvaćen kao rješenje za većinu pitanja što se postavljaju pred preduzeća na današnjem, bitno promijenjenom tržištu. Jedno od najboljih objašnjenja značenja same riječi tim (engl. team) dala je atletičarka i dobitnica zlatne medalje na Olimpijskim igrama 1984. godine - MaryLou Retton. Njeno tumačenje da je tim grupa koja članovima omogućuje da zajedno svaki postigne više (izvorno «Together Everyone Achieves More»)ukazuje na pravi značaj i svrhu tima.[2]

Timski značaj rada pruža nenadmašnu prednost da se zajedničkim naporima postižu zbirni rezultati koji nadmašuju zbir onih pojedinačnih. Pri tome i svaki pojedinac postiže više nego u klasičnim uslovima izvan tima. Timovi nasuprot pojedincima i grupama pojedinaca imaju, naime, mogućnost zajednički iznjedriti vještine, iskustva i disciplinu koju nameće današnje vrijeme promjena. To se postiže zahvaljujući timskom potencijalu i sinergiji.

Timovi koji rade efikasno postižu bolje rezultate od pojedinaca, prilagodljiviji su situaciji -tržištu, kupcu, preuzimaju više rizika i više istražuju, proizvode više ideja nego pojedinci, pomažu pojedincima - svojim članovima u razvoju vještina, povjerenja, motivaciji. Posjedovanje određenih osobina ne garantuje automatski i uspješnost, ali odsutnost nekih osobina vrlo vjerojatno dovodi do neuspjeha. Stoga se ipak kao tri neophodne osobine ističu:

1. samosvijest, svijest o vlastitoj ličnosti, mogućnostima i načinu uticaja2. samopouzdanje, sposobnost vođenja, rješavanja problema i preuzimanja rizika3. sposobnost komuniciranja, sposobnost prenošenja vlastitih ideja i efikasnog kontaktiranja

s drugima. [2]

Neke od karakteristika koje čine idealne preduslove za uspješno timsko djelovanje su sljedeće:

Dobro obaviještena osoba: razumije bit znanja i vještina iz odgovarajućih područja, primjenjuje znanja i koncepte, prikuplja, klasificira, organizuje i zadržava informacije, prenosi stečeno znanje na nove zadatke, preuzima odgovornost za vlastito učenje.

Socijalno odgovorna osoba: pomaže drugima, prepoznaje i pokazuje poštivanje osobnih, kulturalnih, rasnih razlika, pokazuje integritet i odgovornost u vlastitom djelovanju, pokazuje pozitivne odluke za tjelesno i emocionalno zdravlje,pokazuje brigu za globalna pitanja.

Proizvođač kvalitete: proizvodi postignuća koja postižu svoju svrhu, razvij apostignuća koja očituju vještinu, kreativnost, teorijska postignuća,

14


pokazujevještine koristeći različite izvore i tehnologiju, predana je postavljanju ipostignuću ciljeva, nadzire napredak, ali kroz samo-evaluaciju.

Uspješan komunikator: osoba sposobna komunicirati pisanjem, čitanjem,slušanjem, govorenjem, numeričkim vještinama i estetskim formama, prepoznaje, analizira i procjenjuje različite forme komunikacije, razvija vještine komunikacije.

Radnik spreman za saradnju: tretira sebe i druge s poštovanjem, djeluje unutar raznih skupina kako bi postigao ciljeve, procjenjuje vlastito djelovanje kao član skupine.

Razmišlja kritički: koristi vještine opservacije kako bi stekao korisno znanje iinformacije, razvija znanje o različitim pristupima rješavanju problema, integrira iprimjenjuje vještine rješavanja problema, samostalno procjenjuje i unaprjeđuje strategije rješavanja problema.[6]

15


2 ZAKLJUČAK

Ako znamo da multidisciplinarnost pretpostavlja ukrštanje više različitih naučnih disciplina, a sa ciljem postizanja novog znanja , novog kvaliteta, utvrdjivanja novih istina koje će služiti rješavanju nekog problema onda je jasno da važnije fenomene jednog sistema nije moguće riješiti bez primjene zakona, zakonitosti, teorija i spoznaja interdisciplinarnih i multidisciplinarnih nauka.

Ne treba, svakako generalizovati multidisciplinarnost kao jednu i jedinu tehniku u naučnom radu, ali je svakao treba uvažiti i primijeniti na svim poljima gdje će ta primjena biti sinergija različitih znanja i stvaranje novog kvaliteta.

Na sličan način se može definisati potreba i prioritet timskog rada.

Naime, na svim poljima gdje je problem/ zadatak kompeksan i zahtjeva „ozbiljno“ bavljenje njegovim rješavanjem dobro je okupiti tim. U zavisnosti od zadatka/problema tim može biti jednorodan ili raznorodan, stalan ili privremen.

Tim treba izbjegavati samo ako se radi o rutinskim, svakodnevnim poslovima koji se mogu dodijeliti zaposlenim u okviru redovnih aktivnosti.

Multidisciplinarni tim, pored optimalnog rješenja problema, omogućava i lično usavršavanje što će u nekom novom timu dati i novi kvalitet.

3

16


LITERATURA

[1] Veseli, I.: „Modeli timskog pristupa u fizioterapiji i rehabilitaciji“ (u Fizioterapija, Hrvatska udruga fizioterapeuta , 1997.; dodatak 1: 133-136.

[2]Marušic, M. i sur.: Uvod u naučni rad u medicini, Medicinska naklada, Zagreb,2000.

[3] Belak, S., "Istraživanje mogućnosti primjene valjnih ležaja u integralnoj izvedbi planetarnih prijenosnika", FSB, Zagreb, 1990.; Doktorska disertacija

[4]Zelenika, R. Metodologija i tehnologija izrade naučnog i stručnog djela, Ekonomski fakultet u Rijeci, Rijeka 1998.

[5] Banđur, V., Potkonjak, N. (1999). Metodologija pedagoških istraživanja, Beograd: Savez pedagoških društava Jugoslavije, str. 103-112; 167-170; 287-296.

[6] Bujanović-Pastuović, R.: Interdisciplinarni i timski rad (u Socijalni rad Vol. 2 (28), 2, Republički zavod za socijalni rad, Zagreb, 1988., 1-4

17

Documents

multidisciplinarsnot i timski rad