NIE CIERPIĘ SIĘ UCZYĆ!

KOSZMARNY KAROLEK

I DRAPIEŻNE DINOZAURY

Kraków 2012

Francesca SimonIlustrował Tony Ross

Tłumaczyła Matylda Biernacka

5

S P I S T R EŚC IWiadomości wstępne 9Super skamieliny 15Prehistoryczne megagwiazdy 21Drugoplanowe dinozaury 25Cała reszta od A do Z 31Krwiożerczy krewni 37Megawielkie dinozaury 41Przerażające potwory 46Użyteczne uzbrojenie 53Kości i inne kawałki 59Biegnące bestie 63Zatrważające zębiska 67Brzuchy łakomczuchy 73Nowe nazwy 79Niezłe jaja 85Największe, najmniejsze, najdziksze, najwyższe… 89Dziwne, ale prawdziwe… 97Pogromcy mitów 101Gadzia zagłada 107

Dorwij dinozaura! Cześć, dinofani!!!

Witajcie w mojej fantastycznej nowej książce o wszystkim, co dotyczy dinozaurów! Czy nie byłoby super mieć własnego tyranozaura, welociraptora albo gigantozaura, kiedy wpadają do was niechciani goście tacy jak Wredna Wandzia? Albo kiedy wkurzający młodszy brat wciąż włazi nieproszony do waszego pokoju? Albo kiedy nauczyciele próbują na was krzyczeć?Cóż, jeśli poręczny tyranozaur nie jest akurat w zasięgu ręki, kiedy go potrzebujecie, ta mrożąca krew w żyłach, jeżąca włosy na głowie, przyprawiająca o gęsią skórkę książka może go zastąpić. Poczekajcie tylko, aż dowiecie się, jakiej wielkości była kupka tyranozaura i jak dużo mógł pochłonąć JEDNYM kęsem… (Damianka, Wandzię, Wojtusia, Władzia, panią Kat-Toporską…)

Właśnie taaak!

Karolek

W I A D O M OŚC I W S TĘP N E

10

Mezozoik„”Era gadów”

Trias245-208 milionów lat temuPojawiają się pierwsze dinozaury, jak:plateozaur (po prawej)prokompsognatsaltopus

Jura208-146 milionów lat temuNa świecie rozprzestrzeniają się kolejne gatunki, jak:allozaurapatozaurkompsognatdiplodokstegozaurbrachiozaur (po prawej)o prawejjjjjjj))))))))))))))))

w lat temuze dinozaury, jak:ej)

11

Kreda146-65 milionów lat temu

Pojawia się jeszcze więcej rozmaitych gatunków dinozaurów, jak:tyranozaurtriceratops (poniżej)iguanodonankylozaurdeinonychdromeozaurwelociraptor

A potem wszystkie dinozaury wyginęły.

j)

12

Słowo „dinozaur” oznacza „straszny jaszczur”.

Dinozaur jest rodzajem gada, który utrzymuje ciało w pionowej pozycji, z nogami ulokowanymi pod korpusem. Inne gady, jak krokodyle czy jaszczurki, mają kończyny umieszczone po bokach ciała.

Dinozaury rządziły Ziemią przez 160 milionów lat.

13

Ludzie żyją tu przez jakieś 4-5 milionów lat, mamy więc daleką drogę do pobicia rekordu dinozaurów!

Czas, w którym Ziemię zamieszkiwały dinozaury, zwany jest mezozoikiem lub „erą gadów”. Podzielony jest na trzy krótsze okresy – trias, jurę i kredę.

W tych trzech okresach żyły różne gatunki dinozaurów. Na różnych fi lmach możesz zobaczyć, jak tyranozaur wpada na stegozaura, ale w rzeczywistości nie mogłoby się to nigdy zdarzyć.

S U P E R S K A M I E L I N Y

16

Mnóstwo niesamowitych faktów na temat dinozaurów znamy dzięki skamieniałościom (skamielinom) odnalezionym przez naukowców.

Naukowcy badają skamieniałe szczątki dinozaurów i porównują swoje odkrycia ze zwierzętami żyjącymi obecnie. W ten sposób wiemy, jak wyglądały dinozaury.

Skamieliny to nie zawsze kości – mogą nimi być odciski stóp, jaja, skóra, a nawet odchody.

17

Podobnie jak odkrywane dinozaury, naukowcy, którzy je badają, również mają długą nazwę – paleontolodzy.

Określając wiek skamieniałości, paleontolodzy potrafi ą powiedzieć, kiedy dany dinozaur żył.

Ludzie wykopywali skamieniałe szczątki dinozaurów od tysięcy lat, nie wiedząc, co to jest.

18

…W Chinach, jakieś 2000 lat temu, ludzie sądzili, że odkryli kości smoków, a w 1676 roku w Anglii byli przekonani, że znaleźli kość udową olbrzyma.

W rzeczywistości jednak to wszystko były kości dinozaurów!

19

Pierwszy przypadek, kiedy naukowiec zdał sobie sprawę, że znalazł kości nowego i fascynującego gada, miał miejsce w Anglii w 1822 roku. Naukowiec nazwał odkrycie iguanodonem, co oznacza ”ząb iguany”, ponieważ ząb gada był takiego samego kształtu jak u współczesnej iguany – tylko dużo większy. Nazwa „dinozaur” pojawiła się blisko 20 lat później.

Dinozaury zostały odnalezione wszędzie poza Antarktydą, gdzie jest zbyt dużo śniegu i lodu.

Ameryka i Kanada to najlepsze miejsca na kopanie w poszukiwaniu szczątków dinozaurów, szczególnie pustynie – ponieważ jedyną przeszkodę stanowi tam parę kaktusów.