UVOD

HISTORIJSKI RAZVOJ ELJEZNIKOG SAOBRAAJA U SVIJETU

UVOD

Potreba za raznim vidovima saobraaja meu ljudima nastala je jo u periodu stvaranja prvobitnih zajednica, tj. odravanje meusobnih odnosa i sporazumijevanja koji nuno proistiu iz drutvenog karaktera ljudske zajednice, kao neophodnog uslova njegovog postanka u nepotednoj borbi koju ljudi vode sa prirodom i njenim silama.Saobraajni sistem je jedan od najvanijih faktora u razvitku drutva, a u sutini predstavlja tehnoloko-tehniki pojam kao skup sredstava i organizacije njihovog koritenja koji slui za savladavanje prostorne razdvojenosti, znai saobraajni sistem u uem smislu podrazumijeva prenos (transport) materijalnih dobara, ljudi i vijesti sa jednog mjesta na drugo u cilju razvijanja i usavravanja proizvodnih snaga drutva, kao neophodnog uslova njegovog progresivnog razvoja. Tako je transport neophodni uesnik u svim procesima drutvene proizvodnje i kao takav se javlja kao osnovna karika u cjelokupnom sistemu drutvene podjele rada, a istovremeno i kao najvaniji faktor u ogranizovanju same proizvodnje, odnosno povezuje proizvodnju i potronju. Saobraajna infrastruktura je dualnog karaktera; putevi, eljeznike pruge, vodene saobraajnice kao osnovna sredstva saobraajnih grana koje ih koriste su istovremeno i bitni elementi strukture saobraajnog sistema i kao takve jedne od optih uslova privrednog i drutvenog razvoja. Prema tome, saobraajni sistem je sloeni dinamiki sistema, to proizilazi iz karaktera procesa proizvodnje saobraajnih usluga, organizacione strukture i uloge pojedinih saobraajnih grana u tome. Neprekidnim i naglim razvojem proizvodnje postavljen je pred tehniku zadatak da pronae takav vid transporta koji e biti u stanju ne samo da savlada neprekidno rastue potrebe u prevozu ve i biti u stanju da se razvija uporedo sa porastom drutvenih proizvodnih snaga.Upravo takav vid transporta su bile eljeznice, koje su nastale 1825. godine kada je engleski ininjer Dord Stivenson konstruisao prvu parnu lokomotivu, mada prva upotreba eljeznikog saobraaja poinje sa razvojem rudarstva, sa rudarskim kolicima koje su se po nekim izvorima javile jo oko 1550. godine. Razvojem eljeznikog saobraaja omogueno je brzo prodiranje kapitala u sve dijelove svijeta obezbjeujui mu veliki obrt i profit, a istovremeno i vlast nad ljudima i prirodnim bogatstvima.

Ali se je eljeznica u javnom saobraaju javila 30-tih godina XIX stoljea, ali je ve u kratkom vremenskom periodu narasla u vodeu granu transporta.

HISTORIJSKI RAZVOJ

Upotreba eljeznikog saobraaja poinje sa razvojem rudarstva sa ruda

rskim kolicima koje su se po nekim izvorima javile oko 1550. godine, koja su po drvenim inama vukli ljudi i ivotinje. Kako drvene ine nisu bile dovoljno dobre, 1763. godine pojavljuju se ine od livenog gvoa poznate pod nazivom Rayno-ldsove (Rejnoldsove) ine.

I pored svih postignutih rezultata do tada, eljezniki saobraaj nije mnogo pokazivao svoje prave mogunosti sve dotle dok se zasnivao na konjskoj vui. Zbog toga se pristupilo promjeni pogonske snage upotrebom parne vue, do tada malo poznate u svijetu. Parna vua je predstavljala prve korake eljeznikog saobraaja u dananjem smislu shvatanja tog saobraaja. 1814. godine Dord Stivenson je konstruisao prvu parnu lokomotivu, da bi tek 1825. godine putanjem prve pruge na relaciji StocktonDarlington u duini od 41 km ova lokomotiva prevukla kopoziciju od 12 teretnih i 22 putnika vagona sa 90 tona robe i 450 prtnika prosjenom brzinom od 15 km/h i maksimalnom od 19 km/h.

Redovnim saobraajem od 1830. godine na relaciji LiverpoolManchester poinje organizovan eljezniki saobraaj. Tako da je ve 1843. godine Engleska imala 3141 km eljeznike pruge. eljeznica, kao novo saobraajno sredstvo, brzo se proitila i na druge zemlje, tako da poslije izgradnje prve pruge u Engleskoj poinje izgradnja i u drugim zemljama, i to:

1831. godine puta se u javni saobraaj i prva pruga u SAD-u (BoltimorMils),

1832. godine u Austriji (LincBudojevice)

1832. g0dine u Francuskoj

1835. godine u Njemakoj (NimbergFirt)

1836. godine u Belgiji (BriselAnvers)

1838. godine u Rusiji (Petrovgrad Carsko selo)

1839. godine u Holandiji (Amsterdam Starben)

1839. godine u Italiji (Napulj Portii)

1845. godine poinje izgradnja eljeznica u Aziji (Caylon)

1848. godine izgraena je i prva pruga u Junoj Americi (Gvajana)

1857. godine i Australija je dobila svoju prvu prugu

1856.godine prva pruga stie i u Afriku (Egipat)

Prva tramvajska pruga izgraena je New Yorku 1832. godine.

eljeznice se mogu definirati kao prometno sredstvo u kojem su metalni kotai prisilno voeni po metalnom putu. Takve eljeznice smatraju se konvencionalnim (klasinim) eljeznicama.1. Uvod u saobraaj dr. Milan Adamovi ,Univerzitet u Beogradu,Saobraajni fakultet,1999.godine

1.

eljezniki saobraaj se ubrzano razvijao, pri emu je uslovljen i brz razvitak putnike mree, to se bolje moe vidjeti u slijedeoj tabeli:

GODINADUINA MREE U

HILJADAMA KM

18250,04

118300,15

18350,67

18408,6

184515,9

185038,9

1860107,9

1870207,9

1880367,0

1900790,5

19201200,7

19331314

19441338

19551195

19651346

Ovakav razvoj eljeznikog saobraaja omoguio je brzo prodiranje kapitala u sve dijelove svijeta osiguravajui mu veliki obrt i profit, a istovremeno i vlast nad ljudima i prirodnim bogatstvima. eljeznice, po izvrenoj revoluciji, postaju osnovni vid transporta, zbog svoje masovnosti, brzine prevoza, redovnosti i niskih transpor-tnih trokova.

Do pojave eljeznice u unutranjem prevozu robe u SAD-u, SSSR-u, Engleskoj, Francuskoj i drugim zemljama monopolski poloaj zauzimao je rijeni transport. Meutim, poetkom XX stoljea u SAD-u i Francuskoj udio rijenog transporta iznosio je samo 1,5% - 2%, a u Engleskoj je njegovo koritenje u robnom prevozu svedeno na minimum. U carskoj Rusiji je uslijed opte ekonomske zaostalosti,razvoj eljeznikog saobraaja bio znatno sporiji nego u SAD-u i Zapadnoj Evropi.

Meutim, prve tri decenije XX stoljea karakterie postepeno usporavanje dinamike izgradnje pruga, tako da se 1960. godine ukupna duina svjetske eljeznike mree zadrala na oko 1,3 miliona km, koliko je imala i samim krajem XX stoljea. Razlog tome je bila pojava i razvoj drumskog, cjevovodnog i zranog transporta. Tako naprimjer u periodu od 1916. 1963. godine duina eljeznikih pruga u SAD-u je smanjena za 60.000 km, a u Francuskoj za posljednjih 40 godina za preko 30%. Meutim, i pored toga, u unutranjem prevozu tih zemalja eljezniki prevozi imaju posebno uee.

2.

Tako su 1960. godine u ukupnom unutranjem prevozu robe eljeznice u SAD uestvovale sa 35%, u Francuskoj 59%, u Zapadnoj Njemakoj 47% i Englesko 34%. Nasuprot ovome, u SSSR-u je u istom periodu eljeznika mrea uveana za oko 60.000 km, tako da je 1963. godine njena ukupna duina iznosila 130.000 km. 80-tih godina SSSR je imao mreu pruga od 142.000 km.

Prestanak poveavanja duine svjetske eljeznike mree, naravno ne znai da se u proteklih 70-ak godina nita nije promijenilo. Naprotiv, i dalje se grade nove eljeznike pruge u podrujima koja su kasnila u svom razvoju, ali se istovremeno u cilju to boljeg modernizovanja demontiraju pruge koje po svom kvalitetu ne zadovoljavaju savremenim zahtjevima.

Naporedo sa uvoenjem i razvojem eljeznikog saobraaja unapreuju se i prevozna sredstva, odnosno njihova sposobnost rada, znai poveavala se snaga i brzina parnih lokomotiva. Tako da se 50-th godina XX stoljea konstruiu lokomotive snage preko 3000 KS (2200 kW)koje su vukle putnike vozove redovitim brzinama od 100 km/h. Takoer lokomotive sa parnom turbinom u SAD-u dostizale su snagu od 9000 KS (6624 kW), dok se sa istim lokomotivama u Evropi samo eksperimentisalo.

Meutim, kako je postojala potreba za promjenom ovakvih sredstava, pristupilo se novom usavtravanju. Tako da je Rudolf Diesel 1912. godine ugradio motor u lokomotivu, ime je ostvarena pretpostavka za razvoj dizelske vue. Najvea primjena dizelskih lokomotiva je u industriji. Primjenjuje se kao zamjena za elektrine lokomotive. Elektrinu lokomotivi sa motorom jednosmjerne struje i radnom pobudom snage od 2,2 kW konstruisao je Warner von Siemens. Ovu lokomotivu Siemens je predstavio 31. maja 1879. u Berlinu i time dao novi znaaj u razvoju eljeznikih pruga, ali je istovremeno postavio i jedan zadatak. Taj zadatak je bio elektrifikacija eljeznikih pruga.

Prva elektrifikacija pruge izvrena je 1897. godine u vicarskoj i to na duini od 40 km, na kojoj se razvijala brzina od 50 km/h, iako su na eksperimentalnim dionicama lokomotive dostizale brzinu i od 210 km/h. ira primjena elektrine vue u vicarskoj poinje od 1913. godine, u SAD-u 1916. godine, a u Italiji tek 1920. godine i istim tempom se nastavlja i u drugim zemljama. Savremene elektrine lokomotive iz 1980. godien dostiu snagu 4000 8000 kW i redovne brzine preko 200 km/h. Elektrifikacijom pruga i uvoenjem elektrine vue omoguuje se poveavanje brzine prevoza i smanjenje potronje energije u emu se najvie istiu eljeznice Japana i Francuske.

Velike brzine postale su jedna od glavnih zadaa razvoja eljeznikog transporta. U poetku pruge su bile pojedinano graene, ali sadanja mrea pruga postala je zadaom dana. Evropa e na prelasku stoljea ponuditi mereu brzih pruga dugu 30.000 km u kombinaciji postojeih pruga, onih u rekonstrukciji i novih linija kojima e se voziti 300 km/h, a moda i bre, danju i nou na udaljenosti 2000 km.

U vedskoj se nastavlja ekspanzija eljeznice nagibne tehnike.

2. Uvod u saobraaj dr. Milan Adamovi ,Univerzitet u Beogradu,Saobraajni fakultet,1999.godine

3.

Voz X 2000 sa naginjanjemvagonskog sanduka prelazi razdaljinu od Stockholma do Malmoa za manje od 5 sati, a rekonstrukcija pruge StockholmGeteborg u 2003. godini poveala je brzinu na 250 km/h, koja je najvea doputena brzina u vedskoj i na taj nain dovela do bitnih reduciranja vremena putovanja.

Posljednjih decenija u veini zemalja prisutna je intenzivna modernizacija eljeznica, koja se realizuje istovremeno u vie pravaca:

Ukidanje pruga sa slabim obimom prevoza

Dogradnja i kompletiranje eljeznike mree

Koncentracija robnog rada, izgradnja i modernizacija terminala integralnog transporta, robnih i raniranih stanica

Modernizacija tehnike baze i tehnologije na osnovnim pravcima, primjenom automatizacije i savremenih sistema upravljanja

Tokom 1981./ '82. godine UIC, kao i 10 eljeznikih uprava EZ istraivale su i razmatrale mogunosti za dalje unapreenje saobraajnih sistema TEE-vozova (Trans-Europa-Express) i IC-vozova (Inter city-zuge), i na osnovu ovih razmatranja usvojile model za eksploataciju ove vrste vozova, koji predvia osnivanje jednog organa za stimulisanje i koordinaciju razvoja meunarodnih vozova.

Na meunarodnom kongresu eljeznica (AICCF) 1982. godine u Malagi u paniji najvei dio zasijedanja bio je posveen razmatranju mogunosti za primjenu elektronike na podruju eljeznikog saobraaja. U radu kongresa uestvovalo je 470 delegata iz 48 zemalja svijeta, iz Japana, Australije, SAD-a, SSSR-a, kao i iz svih evropskih zemalja. Pored eljeznica ovi delegati su takoer zastupali i vlade pojedinih zemalja, strukovne organizacije, univerzitete i industriju.

Iscrpno je razmatrana primjena informatike i automatizacije u oblasti sistema proizvodnje i prodaje eljeznikih usluga. Detaljno su razmatrana pitanja oekivanog tehnikog progresa na podruju eljeznikih vozila i postrojenja. U vezi s tim, naroita panja je posveena daljem unaprijeenju tehnologije:

Automatske izrade redova vonje

Eksploatacija vozova uz minimalnu potronju elektrine energije

Automatskog upravljanja saobraajem vozova

Planova za obrt lokomotiva i putnikih kola, podjela teretnih kola, kao i pitanja pojedinih sistemaza centralno upravljanje teretnim saobraajem

Razvoja integralnih sistema transporta

Istraivanja izvrena u pogledu primjene energije, ukazala su na ogromne prednosti i koristi drutvene zajednice od intenzivne izgradnje i eksploatacje eljeznikog saobraaja i njene kooperacije sa ostalim vidovima transporta.

4.

Meunarodna eljeznika unija je 60-tih godina utvrdila da budui razvoj eljeznica zavisi u prvom redu od elektrifikacije vue, automatizacije i kibernetizacije procesa. Kao dokaz ovome se navode etiri simpozijuma u primjeni kibernetike u eljeznikom saobraaju:

1963. godine u Parizu

1967. godine u Montrealu

1970. godine u Tokiju

1973. godine u Vaingtonu (osnivanje komisije za informatiku 1972.)

sprovoenje mnogog broja kolokvijuma o primjeni elektonskih raunara na podruju eljeznikog saobraaja, kao i izgradnju meunarodne mree za prijenos podataka HERMES.

Najvei broj eljeznikih uprava lanica Meunarodne eljeznike unije meu kojima i J (SFRJ) je u meu vremenu nabavio opremu za elektronsku obradu podataka (EOP). Zahvaljujui primjeni EOP-a, posebno na podruju upravljanja procesorom, znatno je poveana produktivnost rada na eljeznici.

Naroito posljednja faza na ovom podruju rada, tj. tzv. faza razvoja ipova (integralno kolo ili ip je sloeno elektronsko kolo, ili vie kola, sposobno da vri isti posao kao klasina elektronska jedinica. Izgraeno je na minijaturnoj silicijumskoj ploici zatienoj plastinim kuitem sa posebnim vezama za ukljuenje kola u sloeniji sistem) i mini procesora, stvorila neophodne uslove za pojavu modernog vida eljeznikog saobraaja.

Tako da se u najnovije vrijeme uvodi elektronika koja poveava sigurnost i bezbijednost eljeznikog saobraaja, te omoguava automatsko i daljinsko upravljanje saobraajnim procesima. Meutim, ovakva elektrifikacija, odnosno modernizacija uslovljava postizanje velikih brzina i veih nosivosti, a za koje nisu dovoljno odgovarajue lokomotive, a ni eljeznike pruge. Naprimjer, na klasinoj graenoj pruzi sa elinim inama sa dozvoljenim osovinskim pritiskom od 1820 tona moe se postii brzina od 90120 km, a da bi se postigle vee brzine moraju se konstruisati posebene pruge.Naravno, i ovaj problem je prevazien izgradnjom pruga ije su ine mnogo tee i pragovi mnogo gui. Na ovako pripremljenim prugama postiu se mnogo vee brzine, tako da na pruzi TokioOsaka dugoj 515 km putenoj u saobraaj 1964. godine postie maksimalnu brzinu od 250 km/h, dok se na pruzi ParizLion dugoj 388 km postigla maksimalna brzina 260300 km/h. Na francuskim prugama postignuta je i brzina od 380 km/h.

Da bi se gore navedene brzine mogle ostvariti moralo se pristupiti izgradnji novih i savremenijih vozova. Narano, u tome se i uspjelo zahvaljujui prije svega tzv. Velikim Silama u eljeznikom saobraaju, tj. Francuskoj i Japanu, kao i Njemakoj i Italiji. Tako da dana imamo najsavremenije vozove na kojima se jo i dalje radi, na njiohovom usavravanju.

3. http://www.zeljeznica.hr/ 5.

Jedan od njih je voz X 2000, vedski voz sa naginjanjem vagonskog sanduka. Nagibnu tehniku pomou koje se vagonski sanduk u zavoju moe nagnuti do 8 stepeni od okomice uz jamstvo maksimalne udobnosti putnika, to omoguava poveanje brzine voza kroz zavoj u usporedbi sa konvencionalnim vozovima za oko 30% prvi je proizveo italijanski FIAT. Ova tehnika ulazi u XXI stoljre.

Jedan od najsavremenijih vozova u Evropi koji je obiljeio ulazak u novi milenijum, ne samo sa svojom zapanjujuom brzinom, nego i boljim i modernijim servisom, kao i ugoajem putovanja jeste IC-3. Konstruisan je u Njemakoj i njegov konstruktor je Alexander Neumeister (Nojmaister). Ovo je trea, ujedno i najsavremenija generacija ovih vozova. Ovaj voz je konstruisan za putovanje kroz cijelu kontinentalnu Evropu, dok su njegovi prethodnici samo u upotrebi u zemlji njihovog porijekla. IC-3 ima 8 vagona i 16 ojaanih osovina koji radi na principu dvostruke vue. Vua 8 monih vagona slijedi prncip koji se koristi u Japanu, tako to; prvu, treu, estu i osmu osovinu pojedinano okreu 4 motora od 500 kW. Svaki vagon je snadbijeven sa vodorashladnim inverterom (GTO) za svaka 4 vuna motora. Na ovom modelu se jo uvijek radi, prije svegana cilindrinom pokrovu pantagrafa, radi samanjnja buke zranog otpora. Njegove tehnike karakteristike su slijedee:

ukupna duina 200 metara

ukupna irina 2.95 metara

zkupna visina 3.89 metara

broj sjedita 404

ukupna mo 8000 kW

maksimalna brzina 333 km/h

cijena mu je 40 milona maraka

Dok veina zemalja zapadne Evrope usavrava klasine koncepcije rljeznikog saobraaja, neke zemlje ve rade na elektromagnetskim lebdeim vozovima (Japan, SAD i Njemaka). U Njemakoj su jo 1987. godine poele provjere Tran-srapida elektromagnetskog voza iji je tehnoloki razvoj danas zavren. Njegove prednosti su:

maksimalna brzina od 500 km/h

velika udobnost

ekoloki prihvatljiv

energetski tegljiv

siguran

Vozovi sa magnetskim lebdenjem zapravo lebde u zraku iznad ina, a to je postignuto koritenjem jednostavnog principa odbijanja magnetskih polova. I ina i kovina na dnu voza imaju isti polaritet, koji se postie putanjem elektrine energije kroz njih. Voz se zapravo die iznad ine i leti zrakom.

6.

Za kompijutorizovani voz koji lebdi iznad tla na magnetskom polju, koji ga podie i pokree, nisu potrebne ine, ni ice za napajanje strujom, niti strojovoe. Budui da francuski TGV vlakovi (Train a Grande Vitesse - high speed train) postiu ve gotovo identine brzine (500 km/h) i udobnost prijevoza kao i lebdei vozovi postavlja se pitanje opravdanosti njihove gradnje.

OSOBINE ELJEZNIKOG SAOBRAAJA

(prednosti nedostaci i kooperacija)

Saobraaj u sjelini mora imati vie obzira prema ovjekovoj okolini. U narednim godinam moe se oekivati da e briga za kvalitetom voenja proimati nain miljenja ljuskog bia. ovjek e biti sve manje spreman da trpi buku, zagaivanje okoline svake druge vrste i opasnosti koje sa sobom donose vidovi saobraaja.

eljeznica znatno manje optereuje ovjeka pri istom obimu prevoza drumsko voziloproizvodi dvostruko vie buke od eljeznice. Osim toga nauna istraivanja su dokazala; buku koju proizvode drumska vozila, nije samo da je vea, nego je i neprijatna

eljeznice manje zagauju okolinu naroito od kad su parne lokomotive prele na dizel i elektrinu vuu. Putnika i teretna vozila svojim isputenim gasovima, kao i otpacima od guma i konica optereuju okolinu i do 33 puta vie raznim tetnim materijalima

eljeznica zahtijeva mnogo manje prostora to je oigledo saobraajno sredstvo koje najvie tedi prostor. Poreenja radi, za isti obim saobraajnih usluga potrebna povrina i u ulinom saobraaju na duim odstojanjima je tri puta vea, a u gradskim centrima i do 13 puta vea nego kod eljeznica. Pored toga, pri prijevozu eljeznicom ne postoji problem parkiranja vozila u gradskim centrima.

eljeznica troi manje energije od svih svojih konkurenata npr.za prijevoz jednog putnika na rastojanju od 1 km, drumsko vozilo 2 5 puta, a avion 4 8 puta potroi vie energije.44. Dr.Sadik Beirevi, Organizacija eljeznikog saobraaja,

7.

Iz ranije navedenog moemo zakljuiti da eljezniki saobraaj ima vodeu ulogu u dutvenom sistemu zbog svoje velike predanosti u odnosu na druge vidove saobraaja pa je razumljivo to je eljeznica postala osvonvni vid saobraaja.

Glavne odlike eljeznikog saobraaja koje ga esto ine pogodnijim od ostalih vidova saobraaja su slijedee:

a. MASOVNOST jedna dobro opremljena pruga, prema vrsti tereta u stanju je da savlada bez naroitih tekoa desetine miliona robe godinje ili veliki prevoz putnika na duim ili kraim relacijama

b. BRZINA realizovane komercijalne brzine putnikih vozova kreu se i preko 100 km/h dok kod brzih vozova prelaze ak i 300km/h

c. TANOST I NEZAVISNOST OD VREMENSKIH USLOVA ovo je jedini vid saobraaja koji radi praktino neprekidno kroz cijelu godinu i u stanju je da uspjeno avlada razne elementarne nepogode

d. NISKI TROKOVI PREVOZA eljezniki saobraaj znatno je jeftiniji od ostalih vidova saobraaja (izuzev vodenog)

e. SIGURNOST I UDOBNOST sigurnos eljeznikog saobraaja je vea nego kod ostalih vidova saobraaja, naroito vazdunog i drumskog. Isto tako eljeznice raspolau mogunostima da obezbijede udobno putovanje putnika.

Pored ovoga savremene eljeznice imaju posebnu ulogu u povezivanju trita raznih privrednih i industrijskih rejona. Poznate su transkontinentalne pruge:

Sjeverna transkontinentalna pruga

Juna transkontinentalna pruga

Sjeverna pacifika pruga

Centralna pacifika pruga

Juna pacifika pruga

Australijska transkontinentalna pruga

Transsibirska eljeznica

Isto tako savremena eljeznica odgovara na sve zahtjeve koje pred saobraaj postavlja savremeni privredni razvoj, posebno u pogledu masovnog i breg prevoza u optem smislu.

8.

UNIVERZITET U SARAJEVU

FAKULTET ZA SAOBRAAJ I KOMUNIKACIJE-SARAJEVO

ODSIJEK: KOMUNIKACIJSKE TEHNOLOGIJEREFERAT IZ PREDMETA:

OSNOVI TRANSPORTNIH SISTEMA

PREDMETNI NASTAVNIK:

Doc.dr.Abidin Deljanin

STUDANT:

Isanovi Eldin

SARAJEVO,2006.

LITERATURA

1. Dr.Sadik Beirevi,Organizacija eljeznikog saobraaja

2. Podaci prikupljeni sa interneta:

http:/www.zeljeznica.hr/

3. Uvod u saobraaj dr. Milan Adamovi ,Univerzitet u Beogradu,

Saobraajni fakultet,1999.godine

11.

SADRAJ

HISTORIJSKI RAZVOJ ELJEZNIKOG SAOBRAAJA U SVIJETU

1. Uvod

2.Historijski razvoj....................................................................................................1-7

3.Osobine eljeznikog saobraaja...........................................................................7-8

4. Razvoj eljeznikog saobraaja u budonosti u svijetu .....................................9

5.Moja vizija razvoja eljeznikog saobraaja ..10

ZAKLJUAK....10

LITERATURA . 11

SADRAJ..................................................................................................................12

12.

MOJA VIZIJA RAZVOJA ELJEZNIOG SAOBARAAJA

Iako je eljezniki saobraaj zapostavljen u odnosu na cestovni i zrani saobraaj,u budunosti nadam se da e doivjeti veliku ekspanziju.Projekt

Pan-europskog koridora ima za cilj obnovu eljeznice u cijeloj Evropi.Koridorom VC bit e obuhvaena i Bosna i Hercegovina,tako da emo pored brzih autoputeva imati i savremeniju eljeznicu.

Od samog poetka pa do danas mozemo rei da je eljezniki saobraaj ostvario veliki napredak kako u pogledu razvoja tako i u pogledu tehnologije koju primjenjuju na izgradnju savremenijih vozova i kolosijeka.U cilju poveanja brzine prevoza i udobnosti radi se na usavravanju lebdeih vozova,koji se ve primjenjuju u tehnoloki razvijenim zemljama.

Nadam se da e brzi razvoj tehnologije dovesti do toga da emo i u naoj zemlji uskoro imati ovakve tipove vozova,koji e povezati svaki udaljeni dio nae zemlje sa svijetom.

Zakljuak

Prema tome eljezniki saobraaj iz ranije reenog je imao lijepu prolost, dok danas igra vrlo vanu i znaajnu ulogu u ukupnom zadovoljavanju svih postavljenih zadataka odnosno potreba.Izvjesnost daljeg porasta raznih potreba savremenog ivljenja eljeznikog saobraaja, u svijetu obezbjeuje izvjesnu sigurnost.S time da moramo napomenuti da ovaj vid saobraaja danas pored toga to ima velikog uticaja na saobraaj u opem smislu,vodi veliku bitku za odravanje primata sa ostalim granama saobraaja jer razvojem nauke, tehnike i drugih dostignua sve vie se razvijaju, usavravaju i drugi vidovi saobraaja time dajui znanja da nisu ni oni "ti"koji se mogu zaboraviti.

10.

RAZVOJ ELJEZNIKOG SAOBRAAJA U BUDUNOSTI U SVIJETU

Velike brzine postale su jedan od glavnih zadaa eljeznikog razvoja.Evropa e na prelasku stoljea ponuditi mreu brzih pruga dugu 30 000 km,u kombinaciji postojeih pruga,onih u rekonstrukciji i novih linija kojima e se voziti 300km/h,a moda i bre.Dok veina zemalja Evrope usavrava klasine koncepcije eljeznica,

neke zemlje su ve usavrile upotrebom tehnologije primjenu elektromagnetnih lebdeih vozova.

9.