Hipotermia pourazowaHipotermia pourazowa

Sylweriusz KosińskiSylweriusz KosińskiSzpital Specjalistyczny Chorób Płuc ZakopaneSzpital Specjalistyczny Chorób Płuc ZakopaneTatrzańskie Ochotnicze Pogotowie RatunkoweTatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe

Bazzet HC The effect of heat on the blood volume and cirulation. JAMA 1938; 111: 1841-1845Chippaux C. Application of artificial hibernation to war surgery in Indochina. Int Rec Med Gen Pract Clin 1954; 167: 328-332Hall A et al. Cold injury in the United States military population: current trends and comparison with past conflicts. J Surg Educ 2010; 67: 61-65Kashuk JL et al. Major abdominal vascular trauma – a unified approach. J Trauma 1982; 22: 672-678Little RA et al. Body temperature after accidental injury. Br J Surg 1981; 68: 221 Jurkovich GJ et al. Hypothermia in trauma victims: an ominous predictal of survival. J Trauma 1987; 20: 1019-1024Luna GK et al. Incidence and effect of hypothermia in seriously injured patients. J Trauma 1987; 27: 1014-1018

● Hipokrates doradzał, aby krwawiącego człowieka układać na śniegu lub lodzie. Uważał też, że „człowiek przeżyje dłużej w zimie niż w lecie, niezależnie od tego, w której okolicy głowy znajduje się rana”

● W latach 30-tych XX wieku, zwrócono uwagę, że podczas WWI ranni żołnierze pozostawieni na śniegu mieli większe szanse przeżycia, niż ci okrywani kocami i pojeni ciepłymi płynami.

● Podczas WWII i wojny o Indochiny lekarze uważali, że chłodzeni ranni przeżywają dłużej

● Podczas wojny w Korei około 10% ofiar w US Army zmarło z powodu wychłodzenia● 1981 – pierwsze raporty łaczące uraz i wychłodzenie ● 1982 – wprowadzono pojęcie „śmiertelnej triady”● 1987 – pierwsze publikacje dowodzące zgubnego wpływu hipotermii pourazowej● 1990 – w kursach ATLS zaczęto zwracać uwagę na zapobieganie hipotermii

historia historia

American College of Surgeons Committee in Trauma. Advanced Trauma Life Support for Doctors, Sudent Course Manual, Eight Edition'2008

definicja i klasyfikacja definicja i klasyfikacja

klasyfikacja hipotermia przypadkowa hipotermia pourazowa

łagodna 35-32°C 36-34 °C

umiarkowana 32-28 °C 34-32°C

ciężka <28 °C <32 °C

hipotermia pourazowa – obniżenie temperatury centralnej poniżej 36 stopni Celsjuszaponiżej 36 stopni Celsjusza w związku z doznanym urazem

37°C 37-36°C 36-32°C 32-28°C 28-25°C <25°C

Kempainen RR, Brunette DD. The evaluation and management of accidental hypothermia. Respir Care 2004;49:192-205

objawy hipotermiiobjawy hipotermii

objawy/klasyfikacja łagodna (35-32°C) umiarkowana (32-28°C) ciężka (<28°C)

neurologiczne- splątanie, amnezja, ataksja, dyzartria- ↓ metabolizmu mózgowego

- halucynacje, zachowanie paradoksalne- pogorszenie przytomności aż do utraty- poszerzenie źrenic

- śpiączka- zanik odruchów- spłaszczenie krzywej EEG (płaska linia przy < 26°C)

metaboliczne

- ↑ wydzielania katecholamin (NA)- ↑ VO2

- wzmożone drżenia mięśniowe- hiperglikemia

- ↓ tempa metabolizmu- ↓ VO2

- zahamowanie drżeń mięśniowych (< 30°C)

- dalszy spadek tempa metabolizmu (do 20% wartości podstawowej)

krążeniowe

- tachykardia, ↑ CTK, ↑ rzutu serca- wydłużone odstępy PR i QT- migotanie przedsionków (<33°C)- krzywa dysocjacji Hgb → L

- bradykardia, ↓ rzutu serca- ↑ ryzyka nadkomorowych i komorowych zaburzeń rytmu- fala J Osbourna w EKG

- ciężka bradykardia, hipotensja- komorowe zaburzenia rytmu serca (VF ~ 28°C- asystole przy < 20°C

oddechowe- tachypnoe, ↑VE

- alkaloza oddechowa- wzmożone wydzielanie śluzu

- bradypnoe, ↓ VE

- utrata odruchów obronnych- bezdech przy < 24°C- obrzęk płuc

nerkowe - poliuria („zimna diureza”) - poliuria („zimna diureza”) - oliguria

hematologiczne- stopniowy ↑ HCT (2% na każdy °C <34°C)- koagulopatia – stopniowe upośledzenie czynności płytek (TxB

2), trombocytopenia (depresja szpiku, sekwestracja

śledzionowa), ↓ aktywności czynników krzepnięcia, ↑ aktywności fibrynolitycznej (?)

żołądkowo-jelitowe - niedrożność jelit, zapalenie trzustki, uszkodzenie śluzówki żołądka, upośledzenie funkcji wątroby

rozpoznanie - hipotermia przypadkowarozpoznanie - hipotermia przypadkowa

1 ciepłe pomieszczenie, suche ubranie, ciepłe osłodzone płyny doustnie 2 pakiety/koce grzewcze (chemiczne, elektryczne itp.), systemy ogrzewania ciepłym powietrzem, infuzje dożylne ogrzanych płynów 3 ECMO (Extra Corporeal Membrane Oxygenation), CPB (Cardio Pulmonary Bypass) 4 płukanie jam ciała (otrzewnej, opłucnej)

stopień objawy kliniczne Tc postępowanie

HT 1 pełna przytomność, obecne drżenia mięśniowe 35-32°C ogrzewanie pasywne 1, dopuszczalne aktywność fizyczna

HT 2 upośledzona przytomności, zanik drżeń <32-28°C

monitorowanie krążenia, unieruchomienie w pozycji leżącej, termoizolacja, ogrzewanie aktywne - minimalnie inwazyjne 2

HT 3 utrata przytomności, zachowane objawy życiowe <28-24°C

jak HT2 + utrzymanie drożności dróg oddechowych, ogrzewanie inwazyjne – pozaustrojowe (ECR) 3 u ofiar z niestabilnym krążeniem

HT 4 brak objawów życiowych <24°Cjak HT2 i HT3 + zabiegi resuscytacyjne (zgodnie z aktualnymi zaleceniami ERC), alternatywne metody ogrzewania aktywnego wewnętrznego 4

Brown DJ, Brugger H, Boyd J. Accidental hypothermia. N Engl J Med 2012; 367: 1930-1938Durrer B, Brugger H, Syme D. The medical on-site treatment of hypothermia ICAR-MEDCOM recommendation. High Alt Med Biol 2003; 4: 99–10

rozpoznanie – hipotermia pourazowarozpoznanie – hipotermia pourazowa

● objawy kliniczne hipotermii są dyskretnedyskretne i trudne do uchwycenia (np. drżenia mięśniowe nie występują lub są znacznie osłabione)

● dominują objawy kliniczne urazu i wstrząsuurazu i wstrząsu● pomiar temperatury w okresie przedszpitalnym jest trudno

osiągalny

hipotermię pourazową należy podejrzewać u każdej ofiary, hipotermię pourazową należy podejrzewać u każdej ofiary, która doznała urazu, a okoliczności i warunki zewnętrzne która doznała urazu, a okoliczności i warunki zewnętrzne wskazują na możliwość utraty ciepławskazują na możliwość utraty ciepła

przyczynyprzyczyny

● załamanie mechanizmów termoregulacjizałamanie mechanizmów termoregulacji- zwolnienie procesów metabolicznych, ↓produkcji ciepła- zaburzona regulacja centralna- anastomozy skórne zamykają się z dużym opóźnieniem- drżenia mięśniowe nie występują lub są osłabione

● zwiększona utrata ciepłazwiększona utrata ciepła- ekspozycja (czynniki zewnętrzne, unieruchomienie, badanie)- krwawienie zewnętrzne - wlewy dożylne- leki wpływające na termoregulację (np. opioidy, anestetyki)

Chociaż wpływ czynników zewnętrznych jest z pewnością istotny obecnie Chociaż wpływ czynników zewnętrznych jest z pewnością istotny obecnie dominuje pogląd, że hipotermia ma charakter wtórny do samego urazu. dominuje pogląd, że hipotermia ma charakter wtórny do samego urazu. Występowanie i nasilenie hipotermii wynika więc zasadniczo z ciężkości urazu.Występowanie i nasilenie hipotermii wynika więc zasadniczo z ciężkości urazu.

Treitzsch H i in. Hypothermia for prediction of death in severely injured blunt trauma patients. Shock 2012; 37: 131-139Waibel BH. Hypothermia in trauma patients: predicting the big chill. Crit Care 2012; 16: 155Alam HB. Translational barriers and opportunities for emergency preservation and resuscitation in severe injuries. Br J Surg 2012; 99(suppl 1): 29-39Søreide K. Clinical and translational aspects of hypothermia in major trauma patients: from pathophysiology to prevention, prognosis and potential preservation. Injury 2013

pomiar temperaturypomiar temperatury

● celem potwierdzenia rozpoznania hipotermii zalecany jest pomiar temperatury centralnejtemperatury centralnej

● zalecany pomiar w dolnej 1/3 przełykudolnej 1/3 przełyku

● alternatywnie pomiar epitympanicznyepitympaniczny (z zastrzeżeniami)

● termometry IRED nie nadają sięnie nadają się do pomiaru Tc

Soar J, Perkins GD, Abbas G et al. European Resuscitation Council Guidelines for Resuscitation 2010 Section 8. Cardiac arrest in special circumstances: Electrolyte abnormalities, poisoning, drowning, accidental hypothermia, hyperthermia, asthma, anaphylaxis, cardiac surgery, trauma, pregnancy, electrocution. Resuscitation 2010; 81: 1400–1433

częstość występowaniaczęstość występowania

Martn RS et al. Injury associated hypothermia: an analysis of the 2004 National Trauma Data Bank. Shock 2005; 24: 114-118Ireland S et al. The incidence and significance of accidental hypothermia in major trauma – a prospective observational study. Resuscitation 2011; 82: 300-306Trentzsch H et al. Hypothermia for prediction of death in severely injured blunt trauma patients. Shock 2012; 37: 131-139Lapostolle F et al. Risk factors for onset of hypothermia in trauma victims: the HypoTraum study. Crit Care 2012; 16: R142Arthurs Z et al. The impact of hypothermia on trauma care at the 31st combat support hospital. Am J Surg 2006; 191: 610-614

● analiza NTDB (USA 2004)analiza NTDB (USA 2004)1.1 mln chorych, u ok. 700 tys dokonano pomiaru temperatury (?) przy przyjęciu, u ok. 11 tys (1,6%) Tc < 35°C, u ok. 800 (0,1%) Tc < 32°C

● analiza danych chorych z ciężkimi urazami z pojedynczego ośrodka analiza danych chorych z ciężkimi urazami z pojedynczego ośrodka (Australia 2011)(Australia 2011)732 chorych, u wszystkich pomiar temperatury w przełyku, u 97 (13,25%) Tc < 35°C

● analiza danych DGU (Niemcy 2012)analiza danych DGU (Niemcy 2012)16,5 tys chorych, u ok. 5 tys dokonano pomiaru temperatury (?), u 911 (17,5%) Tc < 35°C

● badanie HypoTraum - przedszpitalne (Francja 2012)badanie HypoTraum - przedszpitalne (Francja 2012)461 chorych, pomiar epitympaniczny, u 64 (14%) Tc < 35°C

● analiza danych w 1 szpitalu polowym US Army (Irak ? 2006)analiza danych w 1 szpitalu polowym US Army (Irak ? 2006)3387 chorych, u 2848 dokonano pomiaru temperatury przy przyjęciu (84%), u 455 (16%) Tc < 36°C, u 57 (2%) Tc < 34°C, a u 5 (0,2%) Tc < 32°C

czas występowaniaczas występowaniaokres przedszpitalnyokres przedszpitalny

Trentzsch H et al. Hypothermia for prediction of death in severely injured blunt trauma patients. Shock 2012; 37: 131-139Lapostolle F et al. Risk factors for onset of hypothermia in trauma victims: the HypoTraum study. Crit Care 2012; 16: R142Arthurs Z et al. The impact of hypothermia on trauma care at the 31st combat support hospital. Am J Surg 2006; 191: 610-614Jurkovich GJ et al. Hypothermia in trauma victims: an ominous predictal of survival. J Trauma 1987; 20: 1019-1024Hirshberg A et al. Computer simulation of hypothermia during „damage control” laparotomy. World J Surg 1999; 23: 960-965

● analiza danych DGU (Niemcy 2012)analiza danych DGU (Niemcy 2012)czas od wypadku do przyjęcia ok. 85 minut, 17,6% chorych Tc < 35°C

● badanie HypoTraum - przedszpitalne (Francja 2012)badanie HypoTraum - przedszpitalne (Francja 2012)czas od wypadku do przyjęcia ok. 95 minut (od wypadku do przybycia ambulansu ok. 30 minut), 14% chorych Tc < 35°C

● analiza danych w 1 szpitalu polowym US Army (Irak ? 2006)analiza danych w 1 szpitalu polowym US Army (Irak ? 2006)czas od zdarzenia do przyjęcia ok. 200 minut, 18% chorych Tc < 36°C

czyliczyli→ → czas od zdarzenia do dotarcia do SOR ma raczej pośredni związek z czas od zdarzenia do dotarcia do SOR ma raczej pośredni związek z występowaniem hipotermi pourazowejwystępowaniem hipotermi pourazowej→ → hipotermia pourazowa powstaje w okresie przedszpitalnym u około hipotermia pourazowa powstaje w okresie przedszpitalnym u około 15% ofiar urazów15% ofiar urazów

czas występowaniaczas występowaniaoddział ratunkowyoddział ratunkowy

Gregory JS et al. incidence and timing of hypothermia in trauma patients undergoing operations. J Trauma 1991; 31: 785-800

● analiza danych 74 chorych z ciężkimi urazami (Level 1 TC, Ohio, USA):analiza danych 74 chorych z ciężkimi urazami (Level 1 TC, Ohio, USA):

- czas od wypadku do przyjęcia 76 minut, przy przyjęciu do SOR 12% chorych Tc < 36°C- po średnio 75 minutach spędzonych w SOR u 92% chorych doszło do obniżenia temperatury (!), a 46% chorych zostało przewiezionych na BO w hipotermii (Tc średnio 34,8°C)- chorzy, którzy opuszczali SOR wychłodzeni częściej docierali do SOR wychłodzeni, otrzymywali więcej płynów infuzyjnych i byli ciężej ranni- średni spadek Tc w SOR wynosił 0,7°C ± 0,8°C- Autorzy uważają, że do wychłodzenia w SOR dochodziło przede wszystkim w następstwie procesu diagnostyczno-leczniczego (badanie kliniczne, transport, badania obrazowe itd.)

czas występowaniaczas występowaniablok operacyjnyblok operacyjny

Gregory JS et al. incidence and timing of hypothermia in trauma patients undergoing operations. J Trauma 1991; 31: 785-800Inaba K et al. Mortality impact of hypothermia after cavitary explorations in trauma. World J Surg 2009; 33: 864-869

● analiza danych 74 chorych z ciężkimi urazami (Level 1 TC, Ohio, USA):analiza danych 74 chorych z ciężkimi urazami (Level 1 TC, Ohio, USA):- spośród chorych w normotermi, którzy trafiali na BO u 20% doszło wychłodzenia- u 43% chorych temperatura sie podniosła (średnio 0,6°C)

● analiza danych 1252 chorych przyjmowanych do ICU po nagłych analiza danych 1252 chorych przyjmowanych do ICU po nagłych operacjach z powodu urazów (Level 1 TC, California, USA)operacjach z powodu urazów (Level 1 TC, California, USA)- u 15% chorych Tc < 35°C- śmiertelnośc w tej grupie wynosiła 35% (niecałe 8% u chorych w normotermii)

● model matematycznymodel matematycznypodczas DCL temperatura obniża się z 36 do 32°C w ciągu 66 minut, z 35 do 32°C w ciągu 54 minut, a z 34 do 32°C w 36 minut

konsekwencjekonsekwencje

Martn RS et al. Injury associated hypothermia: an analysis of the 2004 National Trauma Data Bank. Shock 2005; 24: 114-118Ireland S et al. The incidence and significance of accidental hypothermia in major trauma – a prospective observational study. Resuscitation 2011; 82: 300-306Trentzsch H et al. Hypothermia for prediction of death in severely injured blunt trauma patients. Shock 2012; 37: 131-139Arthurs Z et al. The impact of hypothermia on trauma care at the 31st combat support hospital. Am J Surg 2006; 191: 610-614

● zwiększona śmiertelność pourazowa * (nawet 3 razy !)● większa utrata krwi● większa ilość przetoczonych płynów i preparatów krwi● dłuższy czas operacji● dłuższy czas pobytu na OIT● dłuższy czas hospitalizacji● zwiększone ryzyko niewydolności narządowej● wydłużony czas sztucznej wentylacji● zwiększone ryzyko zakażenia (sepsy)

* izolowana hipotermia może nie być niezależnym czynnikiem ryzyka

czynniki ryzykaczynniki ryzyka

Arthurs Z et al. The impact of hypothermia on trauma care at the 31st combat support hospital. Am J Surg 2006; 191: 610-614Lapostolle F et al. Risk factors for onset of hypothermia in trauma victims: the HypoTraum study. Crit Care 2012; 16: R142Martn RS et al. Injury associated hypothermia: an analysis of the 2004 National Trauma Data Bank. Shock 2005; 24: 114-118Ireland S et al. The incidence and significance of accidental hypothermia in major trauma – a prospective observational study. Resuscitation 2011; 82: 300-306Trentzsch H et al. Hypothermia for prediction of death in severely injured blunt trauma patients. Shock 2012; 37: 131-139

● charakter i ciężkość urazu (urazy penetrujące ?)● objętość przetaczanych płynów● temperatura przetaczanych płynów● temperatura wewnątrz środka transportu● wiek > 65 lat● upośledzenie stanu neurologicznego (GCS < 8 ?)● unieruchomienie np. we wraku pojazdu● uraz głowy● upojenie alkoholowe● wydłużony czas od urazu do dotarcia do szpitala (?)● intubacja dotchawicza● warunki klimatyczne *

* badania nie są zgodne co do wpływu tego czynnika

hipotermia a układ krzepnięciahipotermia a układ krzepnięcia

Danzl DF, Pozos SR. Accidental hypothermia. N Engl J Med 1994;331:1756-1760Rohrer MJ, Natale AM. Effect of hypothermia on the coagulation cascade. Crit Care Med 1992; 20: 1402–5Valeri CR, Feingold H, Cassidy G i in. Hypothermia-induced reversible platelet dysfunction. Ann Surg 1987; 205: 175-181

● odwodnienie, zagęszczenie i zwiększenia lepkości krwi → HCT rośnie o około 2% z każdym °C spadku temperatury

● ↓ syntezy prostacykliny (PGI2) w śródbłonku i ↓ jej wpływu antyagregacyjnego na płytki krwi

● ↓ aktywności czynników XI i XI (w temperaturze 35°C ok. 65% normy)● ↓ aktywności praktycznie wszystkich czynników osoczowych (klinicznie

<34°C) ● ↓ aktywności płytkowego tromboksanu B2 (klinicznie <35°C)● ↑ aktywności fibrynolitycznej (?)● po urazie dodatkowo wpływ rozcieńczenia, zużycia i kwasicy ● ryzyko DIC (podczas ogrzewania)

analizatory dokonują pomiarów w temperaturze 37°C analizatory dokonują pomiarów w temperaturze 37°C →→ oznaczone oznaczone parametry czynników osoczowych i funkcji płytek mogą wydawać się parametry czynników osoczowych i funkcji płytek mogą wydawać się normalne, podczas gdy w rzeczywistości krzepnięcie jest upośledzonenormalne, podczas gdy w rzeczywistości krzepnięcie jest upośledzone

postępowanie przedszpitalnepostępowanie przedszpitalnezasady ogólnezasady ogólne

● profilaktyka wychłodzenia u każdegokażdego chorego po urazie● raczej „load ang go“ niż „stay and play” - jak najkrótszy okres

ekspozycji, zwłaszcza w niekorzystnych warunkach atmosferycznych● ochrona przed utratą ciepła – izolacja termiczna● ogrzewanie aktywne chorych bez drżeń mięśniowych i przy długich

transportach● kontrola krwotoków zewnętrznych● ogrzewanie płynów infuzyjnych● izolacja zestawów do przetoczeń● pomiar temperatury !

postępowanie przedszpitalnepostępowanie przedszpitalneizolacja termicznaizolacja termiczna

● optymalnie po badaniu urazowym, ale przed unieruchomieniem osiowym

(na desce, noszach)● 2-3 warstwy, ostatnia wodo- i wiatroszczelna● okrycie musi być suche i szczelne i obejmować jak największą

powierzchnię ciała (z głową włącznie)● pomiędzy warstwami należy zachować lekki luz ● okrycie powinno umożliwiać dostęp do chorego (badanie urazowe,

zabiegi)● mokre ubranie zdejmuje się tylko w bezpiecznym, ciepłym miejscu (np.

wnętrzne ambulansu)

Thomassen O et al. Comparison of three different prehospital wrapping methods for preventing hypothermia – a crossover study in humans. Scand J Trauma Resusc Emerg Med 2011; 19: 41Lundgren P et al. The effect of active warming in prehospital trauma care during road and air ambulance transportation – a clinical randomized trial. Scand J Trauma Resusc Emerg Med 2011; 19: 59Henriksson O et al. Protection agains cold in prehospital care – thermal insulation properties of blankets and rescue bags in different wind conditions. Prehosp Disastster Med 2009; 24: 408-415

postępowanie przedszpitalnepostępowanie przedszpitalneizolacja termiczna cdizolacja termiczna cd

● przekonanie o wyjątkowej skuteczności folii metalizowanych jest

nieuzasadnione – w rzeczywistości ich właściwości są podobne do każdego innego materiału o podobnej grubości.

● folia metalizowana jest lekka i poręczna, ale sama – nawet szczelnie nałożona – nie jest w stanie zastąpić wielowarstwowego okrycia !!

● ta sama uwaga dotyczy pojedynczej warstwy folii bąbelkowej● najskuteczniejsze są profesjonalne, stosowane przez wojsko i górskie

służby ratunkowe okrycia przypominające śpiwory● źródła ciepła (o ile konieczne) powinny być układane na tułowiu i nigdy

bezpośrednio na skórę

Lundgren P et al. The effect of active warming in prehospital trauma care during road and air ambulance transportation – a clinical randomized trial. Scand J Trauma Resusc Emerg Med 2011; 19: 59Henriksson O et al. Protection agains cold in prehospital care – thermal insulation properties of blankets and rescue bags in different wind conditions. Prehosp Disastster Med 2009; 24: 408-415Lundgren P et al. Field torso-warming modalities: a comparative study using a human model. Prehosp Emerg Care 2009; 13: 371-378

sposoby ogrzewaniasposoby ogrzewania metoda ogrzewanie

(°C/godz)wskazania uwagi

Pasywne i aktywne - minimalnie inwazyjne

Ogrzewanie pasywne:ciepłe pomieszczenie, suche ubranie, ciepłe i osłodzone płyny doustnie, aktywność ruchowa

ok. 2 HT1 szybkość ogrzewania zależna od ciepła metabolicznego (podstawowa przemiana materii, drżenia mięśniowe)

ogrzewanie aktywne: pakiety/okrycia chemiczne/elektryczne), systemy konwekcyjne (ciepłe powietrze), ogrzane infuzje dożylne

0,1 – 3,4 HT2/3 w HT3 pod warunkiem stabilnego stanu krążenia

Aktywne - inwazyjne

płukanie jam ciała (otrzewna, opłucna) 1-3 HT4 metody alternatywne przy braku dostępu do ECR (ECMO, CPB), dyskusyjny bilans korzyści/ryzyko

techniki nerkozastępcze ciągłe (CVVH) 2-3 ? szybkość ogrzewania uzależniona od wydajności wymiennika ciepła/pompy

ECMO (V-V) 4 ?

ECMO (A-V) 6 HT3/4 chorzy z niestabilnym krążeniem (SBP<90, komorowe zaburzenia rytmu) i/lub inne metody nieskuteczne

CPB 9 HT3/4 chorzy z niestabilnym krążeniem (SBP<90, komorowe zaburzenia rytmu) i/lub inne metody nieskuteczne

Brown DJ, Brugger H, Boyd J. Accidental hypothermia. N Engl J Med 2012; 367: 1930-1938Mulcahy A, Watts MR. Accidental hypothermia: an evidence-based approach. Emerg Med Practice 2009; 11: 1-23Alfonzo A, Lomas A, Drummond I i in. Survival after 5-h resuscitation attempt for hypothermic cardiac arrest using CVVH for extracorporeal rewarming. Nephrol Dial Transplant 2009;24:1054-6

hipotermia a urazhipotermia a uraz

hipotermia a uraz - perspektywyhipotermia a uraz - perspektywy

● w ostatnich latach opublikowano kilka badań, których wyniki wskazują, że hipotermia może mieć wpływ na powikłania pourazowe, ale nie na śmiertelność

● w licznych badaniach na zwierzętach wykazano, że w zaawansowanych stadiach wstrząsu pourazowego szybkie ochłodzenie komórek może wywierać efekt ochronny, zapobiegać uszkodzeniom narządowym i poprawiać przeżywalność

● Emergency Preservation and Resuscitation (EPR) ????

Treitzsch H et al. Hypothermia for prediction of death in severely injured blunt trauma patients. Shock 2012; 37: 131-139Beilman GJ et al. Early hypothermia in severely injured trauma patients is a significant risk factor for multiple organ dysfunction syndrome but not mortality. Ann Surg 2009;249:845–50.Alam HB. Translational barriers and opportunities for emergency preservation and resuscitation in severe injuries. Br J Surg 2012; 99(suppl1): 29-39Søreide K. Clinical and translational aspects of hypothermia in major trauma patients: from pathophysiology to prevention, prognosis and potential preservation. Injury 2013

hipotermia a uraz - perspektywyhipotermia a uraz - perspektywy

podsumowaniepodsumowanie● hipotermię pourazową rozpoznajemy gdy Tc < 36Tc < 36°°CC● ciężki uraz z towarzysząca ciężką hipotermią (Tc < 32°C) przeżywają tylko

nieliczni● hipotermia zwiększa ryzyko zgonuzwiększa ryzyko zgonu z powodu urazu nawet 3-krotnie● hipotermia występuje w okresie przedszpitalnym u około 15%około 15% ofiar ciężkich

urazów● hipotermia obok innych parametrów klinicznych jest wskaźnikiem ciężkości wskaźnikiem ciężkości

urazuurazu● zapobieganiezapobieganie hipotermii jest o wiele łatwiejsze, niż jej leczenie● zapobieganie obowiązuje na każdym etapie postępowania (w terenie, w

SOR i OR) ● podstawowe sposoby zapobiegania to: grube, 2-3 warstwowe okrycie,

opcjonalnie stosowanie zewnętrznych źródeł ciepła i ogrzewanie płynów infuzyjnych

● trwają badania nad wykorzystaniem hipotermii po ciężkich urazach w celach terapeutycznychterapeutycznych