โรงเรยนสขภาวะนวตกรรมการจดการศกษายคใหม

Healthy School

จากเปาหมายของสสส.ทตองการให“ทกคนมอายยนยาวขนอยางมสขภาวะ” จงจำาเปนตองวางรากฐานการพฒนาสรางและเสรมใหเดกและเยาวชนของไทยมศกยภาพและคณภาพทเพยงพอเหมาะสมสำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)โดยสำานกสนบสนนสขภาวะเดกเยาวชนและครอบครวรวมกบภาคเครอขายทเกยวของพฒนาโรงเรยนตามกรอบแนวคดเพอพฒนาสขภาวะของผเรยนทง4มตพรอมพฒนายกระดบการทำางานโรงเรยนใหเปนพนทฐานการทำางาน(PlatformPlan)ของการแกปญหาและพฒนาสขภาวะใหสอดคลองกบยทธศาสตรทกลาวมาขางตน โดยตงแตปพ.ศ.2554จนถงปจจบนสสส.ไดรวมพฒนา “โรงเรยนสขภาวะ”ทเปนรปธรรมกวา3,000โรงเรยนผานโครงการและภาคเครอขายตางๆรวมถงยงมการสรางความรวมมอกบครสภามหาวทยาลยราชภฏนำารอง10แหงมลนธสถาบนวจยระบบการศกษา(IRES)ในการปฏรประบบการพฒนาครแนวใหมทสามารถจดการเรยนการสอนใหผเรยนเกดการเรยนรสามารถพฒนาตนเองและแสวงหาความรอยางตอเนองได

คอโรงเรยนทจดการเรยนการสอนโดยมเปาหมายเพอสรางเสรมให“ผเรยนเปนสข” โดยการปรบสภาพเพอลดปจจยเสยงเพมพฤตกรรมสขภาพจดโครงสรางและระบบตางๆใหโรงเรยนสภาพแวดลอมครอบครวและชมชนเปนพนทปลอดภยและสงเสรมสขภาวะของผเรยนทงดานกายใจสงคมและปญญาเพอใหผเรยนมทกษะทจำาเปนตอการรบการเปลยนแปลงสโลกยคเทคโนโลยดจตอล

โรงเรยนสขภาวะคออะไร

บทบาทของ สสส. ตอการพฒนาโรงเรยนสขภาวะ

โรงเรยนสขภาวะคออะไร

2

5 องคประกอบหลกสโรงเรยนสขภาวะ1. ผเรยนเปนสข ไดแก

ผเรยนมสขภาพด

ผเรยนมทกษะการปฏเสธใหตนเองพนจากอนตราย

ผเรยนอยรวมกนอยางมความสข

ผเรยนมวนยรหนาทมความรบผดชอบ

ผเรยนมจตสาธารณะอนรกษทรพยากรและสงแวดลอม

ผเรยนกระตอรอรนใหความสนใจในการเรยน

กายจตสงคมปญญา

เปาหมายรวม เปาหมายเฉพาะ

ผเรยนเปนสข

• ทกษะการเรยนร• ทกษะชวต• ทกษะสขภาพ

• มความเปนพลเมอง• มจตสำานกอนรกษ• มคณธรรมจรยธรรม

3

2. โรงเรยนเปนสข ไดแก

3. สภาพแวดลอมเปนสข ไดแก

มการบรหารจดการทเออตอการสรางเสรมสขภาวะ

มการบรณาการกระบวนการเรยนรเพอเสรมสรางสขภาวะโดยสอดคลองกบบรบทภายในโรงเรยนและทองถน

ม ก ระบวนการแลกเป ลยน เรยน รตดตามประเมนผลภายในโรงเรยนและเครอขายอยางตอเนอง

มแหลงเรยนรทเออตอการเสรมสรางสขภาวะ

เปนเขตปลอดเหลา-บหรการพนนและสงเสพตด

มการคดเลอกวตถดบเครองดมและอาหารวางทเปนประโยชนตอสขภาวะ

บรรยากาศในโรงเรยนและหองเรยนเออตอการจดกระบวนการเรยนร

มระบบปองกนภยและมการตรวจสอบอยางสมำาเสมอ

มการจดสภาพแวดลอมใหรมรนและสงเสรมการเรยนร

ผบรหาร

จดการเรยนร

บรหารจดการ

คร/อาจารย

พอ แม/ผปกครอง

รวมมอ

ผเรยน

โรงเรยน

ปลอดภย

เออตอสขภาวะ

ครอบครว ชมชน

ปลอดอบายมขผเรยน

4

4. ครอบครวเปนสข ไดแก

5. ชมชนเปนสข ไดแก

มสมพนธภาพภายในครอบครวทด

ครอบครวและโรงเรยนมการแลกเปลยนขอมลเพอผเรยน

ครอบครวมสวนรวมในการเรยนรของผเรยน

ครอบครวมสวนรวมในกระบวนการเสรมสรางสขภาวะของโรงเรยน

ชมชนมสถานทสงเสรมการจดการเรยนรและใชประโยชนเพอสรางเสรมสขภาวะของผเรยน

เปดโอกาสใหบคคลในชมชนไดแลกเปล ยนความร เ ก ย วก บข อม ล เช งสขภาวะของผเรยน

ชมชนมสวนรวมในการจดกระบวนการเรยนรเพอสรางเสรมสขภาวะของผเรยน

ชมชนและโรงเรยนมความสมพนธทดตอกน

ผเรยน

ปลอดภย

เปนแบบอยาง

ครอบครว โรงเรยน

สงเสรมพฒนา

สมพนธภาพทด

พงพาตนเอง ลดปจจยเสยง

ผเรยน

ผเรยน

5

การพฒนาโรงเรยนสขภาวะเรมตนพฒนาจากผเกยวของกบโรงเรยนคอ ผปกครองชมชนคณะกรรมการสถานศกษาผบรหารสถานศกษาและครซงตองถอวาเปน“เจาของโรงเรยนรวมกน”และมเปาหมายอยทตวนกเรยนโดยเนนการจดกระบวนการทำางานใหเกดการเรยนรทมปฏสมพนธระหวางกน(InteractiveLearning)ทกฝายเพอรวมกนพฒนาใน3ประเดนหลกคอ

1.รวมสรางแผนพฒนาโรงเรยน(SchoolImprovementPlan:SIP)2.รวมออกแบบกระบวนการทำางานในโรงเรยนใหเกดความยงยน3.รวมเรยนรการทำางานเปนทมโดยใชชมชนการเรยนรทางวชาชพ(ProfessionalLearningCommunity:PLC)

ซ งจากกระบวนการขางตน โรงเรยนและผ เ กยวของทกหนวย รวมกนพฒนาและบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐานปรบเปลยนวธคด จากการรอรบนโยบายและการสงการ เปนรบผดชอบในการบรหารจดการดวยตวเองมากขน ตงแตกำาหนดเปาหมาย วางนโยบายจดสรรงบประมาณดำาเนนการและประเมนผลภายใตการตดสนใจของผ เกยวของในโรงเรยน และมงเนนการปรบปรงพฒนาโรงเรยนตามสภาพจรง(Authentic School Improvement) โดยมเปาหมายการเปลยนแปลง3 สวนคอ

วธสรางโรงเรยนสขภาวะ

6

• เสรมสรางพลงอำานาจผมสวนไดเสย ใหชมชนผปกครองกรรมการสถานศกษาผบรหารและครสามารถรวมกนพฒนาและบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School-BasedDevelopmentandManagement:SBM)โดยใชรปแบบการบรหารโรงเรยนดวยคณะกรรมการเปนกลไกสำาคญและปรบเปลยนบทบาทจากการเปนคณะทปรกษา(AdvisoryBoard)ใหมลกษณะการทำางานเปนคณะผรวมรบผดชอบมากขน

• ปรบปรงระบบการทำางานและเงอนไขการทำางานในโรงเรยน

โดยเนนการสรางกระบวนการพฒนาโรงเรยนโดย มผอำานวยการโรงเรยนเปนผนำาการเปลยนแปลง

• พฒนาครเชงวชาชพ ให เ กดชมชนทางวชาชพ (Profess ional

Learning Community : PLC) ใหสามารถปรบเปลยนวธการสอนและการจดกระบวนการ

เรยนร โดยเนนวธการเรยนรทหลากหลายทงการเรยนรจากปญหา (Problem-BasedLearning)และการบรณาการวชาและทกษะตางๆเพอการแกปญหาและคนหาทางออกในสถานการณชวตจรงรวมทงสรางวฒนธรรมการทำางานใหมทเนนการเรยนรรวมกน(CollectiveLearning)ใหเกดขนกบคร

7

กระบวนการนเนนการเรยนรโดยใหผเรยนใชปญหาเปนฐาน(Problem–BasedLearning)โดยนำาปญหาหรอสถานการณมาเปนจดเรมตนของการแสวงหาความรและใหนกเรยนไดพฒนาทกษะการคดแกปญหาโดยเนนการแบงเปนกลมยอยใหผเรยนกำากบตนเอง(Self–DirectedLearning)และทำางานรวมกนเปนทม

1. การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน Problem – Based Learning (PBL)

เครองมอสำาคญสการเปนโรงเรยนสขภาวะ

ชวยใหการเรยนรเปนไปอยางมลำาดบและขนตอนประกอบดวย

ขนตอนท 1•มอบปญหาโจทยจากสถานการณทเกดขนจรงในวชาชพ•สรางตารางFILAเพอหาคำาตอบและแกปญหา

F : FactProblem Identification

(การระบปญหา)• วเคราะหหาขอเทจจรงปญหาท ปรากฏในโจทย• รจกแยกแยะขอมลระหวางขอเทจ จรงกบขอคดเหน• จบประเดนออกเปนประเดนยอยๆ

L : Learning Issues (ประเดนการเรยนร)

• กำาหนดประเดนทตองเรยนรเพอ นำาไปสการสรปความถกตองของ สมมตฐานทตงไว• เขยนหวขอการเรยนรเปนคำาถาม โดยเรยงลำาดบความสำาคญ• ประเดนเรยนรตองไดรบความเหน ชอบผานครผสอน เพอใหบรรล วตถประสงคของหลกสตร

A : Action Plan(วางแผนการเรยนร)

• วางแผนแบงงานและความรบผดชอบ กำาหนดเวลาตดตามงาน• หาขอมลความรแบบไหนอะไร จากใครแหลงไหนอยางไร• วธการหาความรอาจแตกตางกน เชนการสบคนขอมลการทดลอง การสอบถามผเชยวชาญ

I : IdeasIdea Generations (การแสดงขอคดเหน)

• วเคราะหวาแตละปญหานนม ตนเหตอยางไรควรแกไขอยางไร• ระดมขอคดเหนนำาไปสการ ตงสมมตฐานเพอไขคำาตอบ• พสจนสมมตฐานเพอแกปญหา

ตาราง FILA

8

การเรยนโดยการกำากบตนเองศกษาหาขอมลจากวทยากรภายนอกเชนหองสมดตำาราวารสารอนเทอรเนตสอการสอน(ครจดสรรให)คอมพวเตอรชวยสอนผเชยวชาญดานตางๆ

การสงเคราะหและประยกต• นำาขอมลทหาไดมาสงเคราะหเพอประเมนแหลงขอมลความถกตองนาเชอถอ•ประยกตและเลอกนำาความรทเกยวของมาเชอมโยงวาตรงประเดนเพยงพอในการแกไขปญหา• หาประเดนความรเพมเตมในกรณทจำาเปน• สรปเตรยมสอเลอกวธการนำาเสนอผลงาน

การสะทอนความคด ใหขอมลยอนกลบนำาเสนอผลงานกลมดวยสอหลากหลายทสะทอนความคดทำาการอภปรายแลกเปลยนความคดเหนระหวางกลม เกยวกบกระบวนการเรยนรแกปญหาการสรางองคความรใหมการเชอมโยงและสรปภาพรวมเปนความรทวไป(Generalization)

ขนตอนท 2

9

การสอนแบบPBLอาจเกดขนไดหลายรปแบบทงครเปนผจดกระบวนการเรยนรครและนกเรยนเรยนรไปดวยกนครและครเรยนรไปดวยกนหรออาจจะใชทกขอนรวมกนทงหมดเพอใหการสอนแบบPBLสมฤทธผลเกดประโยชนสงสดแตกอนอนครผสอนเองตองมการเตรยมความพรอมกอนเขาสนวตกรรมการสอนรปแบบนตามลำาดบขน

การเตรยมความพรอมใหครผสอนสำาหรบแนวการสอนแบบ PBL

จดประชมหารอในสถานศกษาผบรหารและครเพอหาทศทางการสอนแบบPBLรวมกน

ระดมความคดใหครเปนผตงโจทยปญหาจากสถานการณทเกดขนจรงมความเชอมโยงและใกลตวผเรยนเชนประเดนปญหาในชมชน

ครผสอนออกแบบกจกรรมการเรยนรทเนนการทำางานรวมกนเปนกลมใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง•การใชวสดธรรมชาตในชมชนหรอโรงเรยน•ใหผเรยนไดออกไปศกษาเรยนรในชมชนเพอเกดประสบการณ จรงพรอมทงเกดทกษะชวตทสามารถนำาไปปรบประยกตใชได

ครผสอนเนนกระบวนการเรยนรแบบActiveLearning:AL•เนนผเรยนเปนสำาคญ•เนนทกษะการคด•ครจะไมบอกคำาตอบผเรยนแตใชคำาถามในการกระตน ใหผเรยนไดคด

ครผสอนตองมการทดสอบและประเมนผเรยนเปนระยะ• ประเมนกอนเรมใชPBL• ประเมนระหวางการใชPBL• ประเมนหลงการใชPBL

1.

2.

3.

4.

5.

10

ตวอยาง โรงเรยนทใชนวตกรรม PBL อยางเหนผลโรงเรยนบานสวา จงหวดนาน

ปญหาการปลกขาวไมพอกน ชาวบานมสภาพยากจนโรงเรยนนำาปญหานมาตงเปนโจทยใหเดกและชมชนเรยนรการปลกขาว2วธเพอแกไขปญหา• การปลกขาวแบบบานปา หรอแบบชาวลวะ• การปลกขาวแบบชาวมงเทคนคนทำาใหเดกไดเรยนรวามวธการ ปลกขาวอกหลายวธทจะทำาใหผลผลตเจรญงอกงาม

ปญหานกเรยนบางสวนทจบชน ม.3 ไปแลวทำางานจรงไมไดจากโจทยนจงทำาใหเกดการเสรมความรขนมาเพมเตมจากวชาการทวไป• เนนการฝกทกษะทางอาชพใหเดกเชนงานปกระเบอง งานเหลกในเดกนกเรยนชายและสอนเรองการทำาอาหาร และงานบรการแกเดกนกเรยนหญง

ปญหาการปลกผกหนหมทชาวบานเลยงแบบปลอยจากโจทยนจะเหนวาพชผกทปลกแบบธรรมดาของชาวบานเสยหายเพราะหมกนผกเนองจากการเลยงแบบปลอยใหวงไปมาไมมคอกกน• ใชวธยกแปลงผกใหสงขนเพอหนหมดวยเทคนคตางๆ เทคนคนชวยแกไขปญหาพรอมกระตนใหนกเรยนเกดความคดใหม

ปญหาชมชนขาดรายไดทเพยงพอจากโจทยนจงทำาใหเกดกระบวนการเรยนรสงใหมรวมกนในชมชน• สงเสรมใหเดกและชมชนเรยนรการปลกกาแฟซงในกระบวนการผลตใชระยะเวลา3–4ปถงจะมผลผลตใหเกบเกยว• เรยนรการทำาวจยปลกผกฤดฝนรวมกบชมชนเพอใหไดผลผลตทดขนพรอมทงนำามาขายเปนวตถดบทำาอาหารภายในโรงเรยนวธนจะชวยเพมรายไดใหชมชนไดอกทางดวย

การศกษาเรยนรผานปญหาทเกดขนจรง ไดแก

11

ตวอยางกจกรรมจตศกษา• โยคะเพอใหผเรยนไดอยกบลมหายใจ• การนวดตนเองหรอนวดเพอนเพอสงตอความรสกดตอกน• การเดนรอยเทาการเดนตอเทาตามเสนตรงเพอใหเกดสตเทาทนอารมณ• การสงเทยนการพบกระดาษ

จตศกษานเกดจากความเชอวา“เพราะความสมพนธเชงบวกเปนหวใจของการเรยนร”เพราะหากครและเดกมความสมพนธทดแลวยอมทำาใหเดกรสกวาโรงเรยนเปนสถานททมความอบอนและสงเสรมใหเดกเกดพฒนาการทดดานอารมณสงคมและการเรยนไดโดยกจกรรมสวนมากมกเปนกจกรรมททำาใหเกดสมาธหรอสตมงสรางพลงความสงบจากภายในอกทงยงชวยใหผเรยนรสกผอนคลายในเชงลกรวมไปถงกจกรรมทมงสรางพลงความรกความเมตตาดวย

2. จตศกษากบการพฒนาปญญาภายใน

บทสรป กระบวนการทงหมดนของโรงเรยนบานสวาไดผลลพธมากมายเกนคาดหมายเดกครผปกครองและชมชนเกดความผกพนใกลชดมสมพนธภาพเชงบวกระหวางชมชนและโรงเรยนอยางแนบแนนแกไขปญหาและวกฤตทเกดขนไดจรงในชมชนซงเทากบเปนการยกระดบคณภาพชวตของผคนในชมชนใหดและมความสขยงขน

12

1. สรางโรงเรยนใหเปนชมชนทเออตอความงอกงามดานจตใจในทนหมายถงการมสภาพแวดลอมทดปลอดภยรมรนคร นกเรยนและผปกครองมสมพนธภาพทดตอกน รวมถงการมวถวฒนธรรมทมเหตผลไมจำาเปนตองบบบงคบกนทกคนและทกหนวยงานมความเขาใจซงกนและกนและพรอมใหความรวมมอ

2. การใชจตวทยาเชงบวกเนนการเรยนรทมความเชอวาทกคนควรไดรบคณคาความเปนมนษยเทาเทยมกนไมมบทลงโทษทรนแรงเอออำานวยใหเดกทำางานสำาเรจทกชนชวยใหเดกรสกมคณคารจกทจะใหเกยรตเชอใจและชนชมตอกน

3. การพฒนากจกรรมททำาใหผเรยนเกดสต รตวไว มสมาธกจกรรมรปแบบเชนนจะชวยใหผเรยนสามารถเชอมโยงตวเองกบคนอนรวมถงสงตางๆรอบตวโดยเกดความผอนคลายภายในจตใจ

การเปนโรงเรยนจตศกษาไดนนมองคประกอบสำาคญ3ประการ

วธสรางจตศกษาในโรงเรยน

13

ตวอยางการแบงชวงเวลาสำาหรบกระบวนการจตศกษาในแตละวนของโรงเรยนลำาปลายมาศพฒนา

กอนเขากระบวนการจตศกษา7.00 น. ครรบประทานอาหารเชารวมกน พรอมพดคยวาวนนจะทำาอะไรบาง

7.30 น. ครเลนกบเดก คยกบผปกครองเดก (การสรางปฏสมพนธ)

8.00 น. ครและเดกพรอมกนหนาเสาธง (เพอการเรมตนวนทดและม ความหมายรวมกนเปนเวลา 15 นาท ในการรองเพลงชาต สวดมนต แผเมตตา อธษฐานจต และขอบคณกน)

เดกทกคนจะไดรบการเวยนออกไปเชญธงชาตเพราะตองการใหทกคนรสกมคณคาเทยบเทากนกบผอน

โรงเรยนแหงนเปนโรงเรยนเอกชนการกศล เดกทเขามาเรยนจะคดเลอกดวยวธการจบฉลากโดยไมมการสอบแขงขนเพอเขาเรยนและไมเสยคาใชจายในการเรยน เพราะเปาหมายแรกของโรงเรยนคอการเปนโรงเรยนพฒนาตวอยางทสรางแรงบนดาลใจใหครทวประเทศสวนเปาหมายทสองคอการพฒนาปญญาภายในภายใตแนวคดทเชอวาหากเดกไดรบการพฒนาปญญาภายในอยางสมำาเสมอกจะทำาใหเดกเขาถงแกนแทตางๆ ไดงายยนดพอใจงาย เหนคณคาสงตางๆและคดอยางมความสข

ตวอยางโรงเรยนทใชจตศกษาพฒนาปญญาผเรยนโรงเรยนลำาปลายมาศพฒนาจงหวดศรสะเกษ

การพฒนาปญญาภายนอก : ใชนวตกรรมPBLออกแบบกจกรรมการเรยนรทเปนActiveLearningและบรณาการความรจากหลายความรทกษะและประสบการณ

การพฒนาปญญาภายใน : การใชกระบวนการจตศกษาเพอทำาใหเดกเขาใจตนเองและสงตางๆรอบตวมากขน

14

กลบสฐานใจอกครงดวยAARทบทวนการเรยนรแตละวนวาพบเจอปญหาอะไรบางและวางแผนสำาหรบการเรยนในวนตอไปมชวโมงHomeRoomเพอแนะแนวเมอนกเรยนกลบบานครจะมาทำาAARกนตอวาตลอดทงวนทผานมาเดกไดเรยนรอะไรไปบางกระบวนการเปนอยางไรเกดปญหาใดใหแกไขหรอไม

ทำาBodyScan15นาทแลวจงเขาสการเรยนภาคบายซงเปนการบรณาการแบบสหวชาใชกระบวนการเรยนรแบบPBLเนนActiveLearningเรยนรผานการปฏบตจรงใหครเปนผกระตนและอำานวยการใหเดกเกดการเรยนรรวมกน

เปนการเตรยมสมองเดกกอนเรยน20นาทชวยใหเดกมสมาธมสตรตวและผอนคลายไมเครยดใชฐานใจใหคนเปดใจกอนเขาสฐานหวดวยการเรยนวชาหลก

ชวงเชา

ชวงบาย

กอนกลบบาน

กระบวนการจตศกษาของโรงเรยนลำาปลายมาศพฒนาแบงเปน 3 ชวง

15

ชมชนการเรยนรทางวชาชพหรอPLCเปนเครองมอสำาคญสำาหรบสรางการสอนของครนกปฏบตใหเกดเปนชมชนเพอสรางสรรคการเรยนแบบใหมอยางมประสทธภาพเนนการปฏบตและการแสดงความคดเหนไมใชรปแบบการนงฟงสมมนาหรอบรรยายเพยงอยางเดยวแตเปนกระบวนการตอเนองทครและนกการศกษาทำางานรวมกนในวงจรของการรวมกนตงคำาถามและทำาการวจยเชงปฏบตการเพอบรรลผลการเรยนรทดขนของนกเรยนตามแนวความเชอวาหวใจของการพฒนาการเรยนรของนกเรยนใหดขนอยทการเรยนรทฝงอยในการทำางานของครและนกการศกษา

3. ชมชนการเรยนรวชาชพ Professional Learning Community (PLC)

ดำ า เ น น ก า รแบบท มเรยนร ซงอาจเปนทมในโรงเรยนเดยวกนหรอตางโรงเรยนกนกไดหรอแมแตโรงเรยนทอยหางไกลกนโดยแลกเปลยนเรยนรกนผานICT

มคร เปนผนำารวมกนและผ บ ร ห า ร เป น ผดแลสนบสนนเพอรวมแลกเปลยนเรยนรและพฒนาวชาชพ

คำานงถงความสำาคญในเรองความสขของการทำางานรวมกนของสมาชกในชมชน

รปแบบการทำางาน

16

เพราะทกคนนงอยในระนาบเดยวกนทงผบรหารโรงเรยนและครจดใหนงเปนวงกลมมเบาะรองนงใครอยากจะกนอะไรกนำามากนไดไมใหเปนทางการไมตองมหวโตะพอแคใหมผนำาวง

หนงในความคดของผนำาในวง PLC

ผอ. สมศกด ประสาร โรงเรยนบานประทาย อ. กนทรลกษ จ. ศรสะเกษ

ในบางครงการแกไขปญหาของครทานเดยวอาจไมสามารถพฒนาเดกไดเตมทครสามารถนำาปญหาการพฒนาเดกมาพดคยในวงPLCแลกเปลยนประสบการณกบครในระดบชนตางๆนำาแนวคดของครมาเรยนรกนเมอครทกคนเปดใจรวมกนพฒนาเดกมเปาหมายคยกนในวงผลทตามมากจะแสวงหาแนวทางการพฒนาเดกไดดกวาเดม

ทำาไมถงเรยกวา “วง” PLC

ทำาไม วง PLC จงไดผลด

17

เทคนคการสรางชมชนการเรยนรของครแบบมออาชพ Professional Learning Community (PLC)

1. สรางความเปนชมชนในโรงเรยนทำาใหโรงเรยนเปนพนทปลอดภยของครและเดก เปนพนทการแลกเปลยนความรมการใครครวญวธการทำางานของตนเองรวมกนและมวถทมเหตผลคงเสนคงวาเปนนำาหนงใจเดยวกน

2. สรางกจกรรมใหชมชนไดมการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนไดแกการสรางเวทการแลกเปลยนเรยนร เพอใหครไดนำาปญหาทเกดขนระหวางการจดฐานกจกรรมในหองเรยนมาแลกเปลยนเรยนรรวมกนสปดาหละ1ครงโดยองคประกอบของการทำาวงแลกเปลยนความร (วงPLC)จะตองมการฟงอยางลกซงฟงอยางเคารพกนและมการสะทอนกนอยางมเหตผลทสำาคญกจกรรมนตองทำาอยางตอเนองทำาใหเกดเปนวถปฏบตทกสปดาหจงจะเกดเปนชมชนการเรยนรรวมกน

18

ปกตโรงเรยนบานนาขนวนจะมการทำาPLCเปนประจำาสปดาหละ1ครงซงกำาหนดไวเปนวนพธหรอพฤหสบดตามความเหมาะสมในแตละสปดาหในชวงเวลา15.00–15.30น.และมการทำาPLCกอนเปดและหลงปดภาคเรยนดงน

ตวอยาง รปแบบการทำา PLC ทไดผลสมฤทธโรงเรยนบานนาขนวน อ. กนทรลกษ จ. ศรสะเกษ

วง PLC กอนเปดภาคเรยนเพอแสวงหาความคดใหมสรางความเขาใจระดมความคดเหนการพฒนากจกรรมออกแบบหนวยการเรยนรPBLวาจะออกแบบอยางไรสรางแรงบนดาลใจอยางไรมกจกรรมอะไรบางคยกนเพอหาชองทางการทำางานทดกวาเดมสรางการรบรรวมกนถงสงทจะทำารวมกนตลอดภาคเรยน(BAR:BeforeActionReview)

วง PLC หลงปดภาคเรยนเปนกระบวนการถอดบทเรยนเนนการเรยนรรวมกนการแบงปนความสำาเรจหรอไมสำาเรจซงการAAR(AfterActionReview)หลงปดภาคเรยนนจะทำาทงกบเดกผปกครองและครใหทบทวนตนเองพรอมตงคำาถามสำาคญคอทำาอะไรไดดคณคาของสงททำาคออะไรอะไรทยงไมดพอจะปรบเปลยนแกไขอยางไรเพอใหเดกไดรบคณคาเกดการเรยนรทงอกงามมากขน

วง PLC ประจำาสปดาหเปนการพดคยใน2เรองหลกคอ1. กจกรรมแผนการเรยนรในสปดาหถดไปอาทจะทำาอะไรวธการจดกระบวนการเรยนรอยางไรประเมนผลแบบใด2. กจกรรมจดการเรยนรในสปดาหทผานมาหลงจากทใชแผนการสอนไปแลววาเดกเกดการเรยนรอะไรบางประสบความสำาเรจหรอไมอยางไรเพอใหเพอนครไดมาแลกเปลยนความคดเหนกน

กลาวไดวาการใชPLCในโรงเรยนเปนการพฒนาครควบคไปกบการพฒนาองคกรรวมถงตวผเรยนดวยหวใจของการทำาPLCอยางไดผล

19

วธการประเมนผลโรงเรยนสขภาวะหลกการสำาคญทใชในการประเมนคอการประเมนตนเอง(Self-Assessment)ของโรงเรยนเพอทบทวนกระบวนการบรหารจดการและการจดการเรยนรตามกรอบแนวคดโรงเรยนสขภาวะทง5องคประกอบ

วธการประเมน

การประเมนแบงเปน 2 สวน คอ

โรงเรยนจะจดประชมคณะครเพอระดมสมองหาฉนทามตของทประชมเพอใหไดขอสรปแตละองคประกอบวาโรงเรยนอยในระดบใดมภาพรวมอยในระดบใด

1. การประเมนผลลพธทตวผเรยน2. การประเมนกระบวนการพฒนาสขภาวะของโรงเรยน

1. มทกษะการเรยนร 2. มทกษะชวต

เอาใจใสการเรยน ไมยงเกยวกบยาเสพตดอบายมข

กลาคดกลาถามกลานำาเสนอ

รจกแยกเเยะถกผดรจกทจะปฏเสธ

อานเขยนคลองไมมพฤตกรรมเสยงดานตางๆ

มผลการเรยนทดขน

1. การประเมนผลลพธทตวผเรยนแบงออกเปน 6 ดาน จาก 20 ตวชวดไดแก

20

3. มทกษะสขภาพ 4. มความเปนพลเมองรกษาความสะอาดของรางกาย

แตงกายถกระเบยบ

ทานผกผลไมลดนำาอดลมขนมขบเคยว

มสมมาคารวะ

รางกายแขงแรงชอบเลนกฬา

ไมทะเลาะววาท

เสยสละเพอสวนรวม

5. มสำานกอนรกษทรพยากรและสงแวดลอม

6. มคณธรรม จรยธรรม

ไมลกขโมย

รจกเสยสละและแบงปนใชนำาไฟฟาและสงของอยางประหยด

ขยนอดออมไมฟมเฟอย

ชวยเหลอนองหรอผออนแอกวา

รกษาความสะอาดของโรงเรยน

ระดบเพมขน ระดบเทาเดม ระดบลดลงหมายถงจำานวนนกเรยน

ทมพฤตกรรมนนเปลยนแปลงไป

ในทางทดขนหลงการพฒนาโรงเรยนสขภาวะ

หมายถงจำานวนนกเรยนทมพฤตกรรมนนยงไมมการเปลยนแปลงหลง

การพฒนาโรงเรยนสขภาวะ

หมายถงจำานวนนกเรยนทมพฤตกรรมนนมการเปลยนแปลงไปในทางทแยลงหลงการพฒนา

โรงเรยนสขภาวะ

โดยจะแบงการประเมนออกเปน 3 ระดบ ดงน

21

1. กำาหนดโจทยหรอหวเรอง

2. ออกแบบวางแผนการเรยนร

3. ทำากจกรรมการเรยนรทเนนการปฏบต

สงเกตและกระตนใหเดกคดผานการสรางแรงบนดาลใจดวยวธตางๆเชนจดกจกรรมตวอยางดคลปจนผเรยนเกดคำาถามวาสงเหลานนเชอมโยงกบตนอยางไรอะไรคอสงทรและยงไมรใหผเรยนเขยนสงทอยากรออกมาเปนประเดนคำาถามจากการคดเดยวเปนการจบคจากการจบคสการคดเปนกลมเพอชวยกนจบประเดนหวเรองรวมกน

ครจะตองพจารณาดวาสงใดทเดกควรรและตองรมตวชวดตวไหนทสมพนธเชอมโยงกบหวเรองทเดกเลอกและตวชวดใดทเดกไมไดเลอก

การเรยนในหองเรยนไดความรการเรยนนอกหองเรยนไดความจรงเมอเดกเรมลงมอปฏบตตองมการทดสอบเปนระยะถงความรความเขาใจในสงททำาผลสมฤทธทเกดขนของกจกรรมความเปลยนแปลงรอบดานของเดกทงเรองของความคดความรสกพฤตกรรมทแสดงออกมารวมถงความพงพอใจทไดรวมกจกรรมนนๆสรปองคความรทเดกเรยนรวาไดอะไรนำาไปปรบใชไดอยางไรและมชวตความเปนอยดขนหรอไม

เทคนคการสงเกตการเปลยนแปลงของผเรยนจากกระบวนการ Learning by doing

22

เปนการประเมนตามองคประกอบทง5ไดแกผเรยนเปนสข/โรงเรยนเปนสข/สภาพแวดลอมเปนสข/ครอบครวเปนสข/ชมชนเปนสขโดยประเมนระดบการพฒนาเปน4ระดบคอ

4. การจดแสดงผลงานนกเรยนเมอการเรยนและกจกรรมจบควอเตอรกจกรรมแสดงผลงานเปนอกตวแปรทจะชวยสรปองคความรโดยทางโรงเรยนจะเชญผปกครองทกคนมาทโรงเรยนเพอชมผลงานและกจกรรมของเดกทไดเรยนรบรณาการในชวงระยะเวลานนแลวใหผปกครองรวมประเมนผลงานและพฒนาการของเดกภายหลงทไดปรบการเรยนการสอนรวมถงเชญกรรมการสถานศกษาและภาคตางๆในชมชนเขารวมชมผลงานของนกเรยนดวย

5. การจดประชมกรรมการสถานศกษาและประชมครผปกครองถงผลสมฤทธทเกดขนเพอสรปทศทางการเรยนการสอนทปรบสโรงเรยนสขภาวะคนหาแนวทางการพฒนาตอเนองรวมทงแกไขปญหาทเกดขนเพมเตม

ระดบ 1เรมตนBeginning

ระดบ 2กาวหนาProgressing

ระดบ 3 ปรากฏผลAccomplished

ระดบ 4ระดบเปนตนแบบExemplary

2. การประเมนกระบวนการพฒนาสขภาวะของโรงเรยน

23

การพฒนาโรงเรยนสขภาวะจะเกดขนไดดวยความรวมมอจากผปกครอง ชมชน คณะกรรมการสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาและคร ซงตองถอวาเปน “เจาของโรงเรยนรวมกน” และมเปาหมายอยทตวนกเรยน เนนการจดกระบวนการทำางานใหเกดการเรยนร

ทมปฏสมพนธระหวางกนทกฝาย