Dachy Płaskie 1_2010

DACH

Y PŁ

ASKI

E 1/

2010 dachy

PŁASKIE

BIAL-MET ul.Kołychawa 7821-500 Biała Podlaska tel. /83/344 33 49 [email protected]

www.bialmet.pl

Oddziały

Kraków ul. Radzikowskiego 531-305 Kraków

tel. /12/636 55 16fax /12/636 55 31

[email protected]

Katowice ul. Roździeńskiego 190 b40-203 Katowice

tel. //12/636 55 16 fax //12/636 55 31

[email protected]

Kielce ul. 1-go Maja 19125-655 Kielce

tel. //41/366 17 31fax //41/345 39 00

[email protected]

Oddziały

Białystok ul. Marczukowska 2A15-724 Białystok

tel. /85/664 38 06 do 07fax /85/664 38 08

[email protected]

Bielsko Biała ul. Czerwona 18, 43-300 Bielsko-Biała

tel. /33/499 89 88 do 89fax /33/812 44 77

[email protected]

Bydgoszcz ul. Przemysłowa 885-758 Bydgoszcz

tel. /52/348 97 68 do 69fax /52/348 96 19

[email protected] www.wkt.pl

Częstochowa ul. Jagiellońska 85/8742-200 Częstochowa

tel. /34/366 16 60fax /34/363 42 27


Gdańsk ul. Miałki Szlak 2780-717 Gdańsk

tel. /58/305 23 07 do 08fax /58/301 59 22

[email protected]

Gdynia ul. Hutnicza 5381-061 Gdynia

tel. /58/662 40 77 do 79fax /58/662 48 90

[email protected]

Gdynia TI ul. Hutnicza 53 81-061 Gdynia

tel. /58/662 48 96fax /58/662 48 90

[email protected]

Gliwice ul. Okrężna 2244-100 Gliwice

tel. /32/330 60 90 do 91fax /32/330 60 92

[email protected]

Grudziądz ul. Waryńskiego 8486-300 Grudziądz

tel. /56/462 29 97fax /56/461 08 92

[email protected]

Jelenia-Góra ul. Wrocławska 7058-506 Jelenia Góra

tel. /75/752 20 49fax /75/752 17 86

[email protected]

Katowice ul. Roździeńskiego 190B 40-203 Katowice

tel. /32/203 66 25 fax /32/350 06 80

[email protected]

Katowice TI ul. Krakowska 8740-391 Katowice

tel. /32/775 91 20fax /32/353 03 63

[email protected]

Kielce ul. Długa 2825-650 Kielce

tel. /41/345 53 94, /41/345 53 54fax /41/345 53 96

[email protected]

Kraków ul. Obrońców Modlina 930-833 Kraków

tel. /12/650 23 71 do 78fax /12/653 62 80

[email protected]

Legnica ul. Poznańska 29G59-220 Legnica

tel. /76/862 08 35 do 36fax /76/852 38 23

[email protected]

Łódź ul. Elektronowa 494-103 Łódź

tel. /42/683 01 38fax /42/683 01 39

[email protected]

Opole ul. J. Cygana 545-131 Opole

tel. /77/402 13 60 do 67fax /77/453 02 09

[email protected]

Poznań ul. Obornicka 26360-650 Poznań

tel. /61/842 58 27 do 29fax /61/822 19 93

[email protected]

Poznań TI ul. Obornicka 263 60-650 Poznań

tel. /61/667 33 46, /61/667 33 43, /61/667 33 40fax /61/842 58 29

[email protected]

Rybnik ul. Jankowicka 944-201 Rybnik

tel. /32/422 27 20, /32/422 22 72fax /32/422 23 50

[email protected]

Rzeszów ul. Przemysłowa 11, 35-105 Rzeszów

tel. /17/859 07 41 fax /17/864 21 29

[email protected]

Szczecin Warzymice 4572-005 Przecław

tel. /91/810 92 70 do 78fax 91/810 92 75 [email protected]

Toruń ul. Polna 6587-100 Toruń

tel. /56/653 99 50 do 53fax /56/653 99 54

[email protected]

Warszawa ul. Przyokopowa 5/7 01-208 Warszawa

tel. /22/631 17 97fax /22/631 96 79

[email protected]

Warszawa TI ul. Przyokopowa 5/701-208 Warszawa

tel. /22/631 96 97fax /22/631 96 98

[email protected]

Wrocław ul. Krakowska 141-15550-428 Wrocław

tel. /71/341 69 27, /71/341 69 47fax /71/343 24 05

[email protected]

Tu dostaniesz kwartalnik DACHY PŁASKIEPŁASKIE

Firmy współpracujące z kwartalnikiem Dachy Płaskie

Oddziały

Przedsiębiorstwo Handlowe

DEK-POL Sp. z o.o.

ul. Sytkowska 43, 60-413 Poznań

tel. /61/848 96 90 tel. /61/841 72 02fax /61/848 96 91

[email protected]

dachyPŁASKIE

PRENUMERATA 2010

Zamawiam prenumeratę roczną kwartalnika DACHY PŁASKIE w cenie 20 zł (brutto)

Nazwa firmy …………………………………………………………………………………………..………………....……....…….

Imię i Nazwisko zamawiającego …………………………………………………………………..…………………..……....…….

Ulica ……………………………………………………………………………………….……………………………………………

Kod ………………………………….……… Miasto ……………………………………………………………...……...........……

NIP ……………………………………………………………………………………….…………………………….……................

Tel/fax …………………………………..………….. e-mail ………………………………………..…………………….….…...….

Polskie Centrum Budownictwa Difin i Müller sp. z o.o., ul. Starościńska 1B lok 2, 02-516 Warszawa tel/fax /022/ 646 75 23,

e-mail: [email protected] www.dachyplaskie.info.pl

Wyrażam zgodę na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Difin i Müller Sp.z o.o, oraz na ich przetwarzanie zgodnie z treścią Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997 r. (Dz. U. 133, poz.88) wyłącznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

dachyPŁASKIE

dachyPŁASKIE

3

od redakcji

Witamy w Nowym Roku. Za nami pierwszy kalendarzowy rok uka-zywania się naszego kwartalni-

ka. DACHY PŁASKIE z pewnością zostały zauważone: zdobyliśmy krąg stałych czytel-ników, grono solidnych autorów, cenią nas producenci.Cieszy nas to tym bardziej, że czasy są trudne, zwłaszcza w branży wydawniczej – nie wszystkim udaje się utrzymać na rynku,

jedne czasopisma upadają, inne tracą poziom. My zaś regularnie co kwartał proponujemy kilkadziesiąt stron fachowych wiadomości. Nie ograniczamy się jedynie do prezentowanie reklam i artykułów pisanych przez produ-centów, ale staramy się także pokazywać ciekawe inwestycje, jak i publikujemy mate-riały problemowe, pisane przez naukowców i doświadczonych konstruktorów. Sprawia to, że DACHY PŁASKIE zaczynają być coraz

wyżej cenione i krąg prenumeratorów powięk-sza się z miesiąca na miesiąc. Dziękujemy za zaufanie – postaramy się go nie zawieść.

Zapraszam do lektury

Piotr Rożnowicz, redaktor naczelny

Piotr Rożnowicz

Redaktor naczelny

Od redakcji

ADRES REDAKCJI I BIURA REKLAMY 02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1B lok. 2; tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23, [email protected]

REDAKTOR NACZELNYPiotr Roż[email protected]

REDAKCJAArtur Kuźmiuk

PRENUMERATA I KOLPORTAŻAnna [email protected] na prenumeratę przyjmuje redakcja, Kolporter, Poczta Polska, Ruch, Garmond Press. Cena prenumeraty rocznej: 20 zł

ODPOWIEDZIALNA ZA REKLAMĘI PRENUMERATĘ NA TERENIE NIEMIECTanja Petrichtel. (0-049) 221-5497-297, fax (0-049) 221-5497-326Verlagsgesellschaft Rudolf Müller GmbH & Co. KG, Postfach 41 09 49, 50869 Köln

CENNIK OGŁOSZEŃObowiązuje cennik ogłoszeń ważny od 1 września 2008 r.

SZCZEGÓŁOWE INFORMACJEI OBSŁUGA ZLECEŃ REKLAMOWYCHSylwia Rogoziń[email protected]./fax (0-22) 646 75 21 do 23

Termin dostarczania materiałów do redakcji:2 tygodnie przed publikacją.Materiałów nie zamówio-nych redakcja nie zwraca, a w razie opublikowaniazastrzega sobie prawo do ich skracania. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i reklam.

WYDAWCAPolskie Centrum Budownictwa02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1B lok. 2; tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23, e-mail: [email protected]

PREZES ZARZĄDUTadeusz Bąk

PRZYGOTOWANIE DO DRUKUEdit sp. z o.o.

Wydrukowano w Polsce

dachyPŁASKIE

Dachy Płaskie 1/2010

4 Dachy Płaskie 1/2010

Realizacje

6

8

11

Pająk z łupinami

Jeden dach, a wielu specjalistów

Gąszcz wsporników

Technika i technologie

13

17

20

22

26

28

30

34

37

44

Zwody instalacji odgromowej na dachach obiektów budowlanych

Zasady mechanicznego mocowania hydroizolacji dachów płaskich

Systemy dachowe TPO i PVC Mapeplan

Bezpieczeństwo obiektów budowlanych a zmiany w przepisach techniczno-budowlanych

Zgrzewarki na gorące powietrze

Bezpieczeństwo pożarowe przekryć dachowych

Świetliki i klapy na dachy płaskie – zestawienie

Dachy zielone a energooszczędność

Stropodachy płaskie na blachach fałdowych z pokryciem z tworzyw sztucznych

Zgrzewanie gorącym powietrzem

Produkty

48 Uchwyt dachowy

Papy samoprzylepne

Pająk z łupinami

Nadjeżdżających w kierunku ronda w centrum Gorzowa Wielkopolskiego intryguje niecodzienny obiekt. Widok kojarzy się raczej z gigantycznym pająkiem niż budowlą użytkową. Tym futurystycznym obiektem jest wieża widokowa zlokalizowana na rondzie, nad przejściem podziemnym.

6

W następnym numerze 50

Jeden dach, a wielu specjalistów

Realizacja zielonego dachu wymaga koordynacji pracy fachowców z różnych branż – dekarza, ogrodnika, specjalisty od nawierzchni drogowych i małej architektury. W trakcie realizacji należy zawsze pamiętać, że jest to dach i najważniejsza jest jego hydroizolacja.Najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie całości prac przez jedną, przygotowaną do tego zadania firmę. Przedstawiamy taką realizację.

8

Przewodnik branżowy 49

spis treści

Bezpieczeństwo pożarowe przekryć dachowych.Przykład niewłaściwej interpretacji przepisów

Wymagania w zakresie bezpieczeństwa pożarowego przekryć dachowych określone zostały w przepisach techniczno- budowlanych. W większości przypadków zapisy tam zawarte w sposób precyzyjny określają wymagania, jakie należy uwzględnić przy projektowaniu i budowie. Zdarzają się jednak i takie, których jednoznaczne zrozumienie sprawia pewne kłopoty.

28

Okładka: Phoenix

dachyPŁASKIE

STOISKO 172

HALA 5

ZAPRASZAMY NA BUDMĘ

dachyP ASKIE

realizacje


G eneralnym wykonawcą inwestycji pod nazwą „Przebudowa odcinka drogi kra-jowej nr 3 w Gorzowie Wlkp.: ul.Grobla-

Most Staromiejski” był Budimex Dromex SA. Projekt przewidywał m.in. postawienie wieży widokowej w pobliżu mostu na Warcie. Na samej konstrukcji nie ma nic do izolowania, za to wyma-gał tego skomplikowany kształt jej podstawy. W dodatku część z niej to dach odwrócony, nad którym znalazły się rośliny.Generalny wykonawca dość długo szukał wykonawcy izolacji. Do naszej firmy trafił z polecenia kierownika budowy drogi A6, gdzie wykonywaliśmy izolacje mostowe.Prace zostały podzielone na dwa etapy: – wykonanie izolacji pod zieleń, czyli dachu

odwróconego i zaizolowanie ścian pionowych,− wykonanie izolacji łupin, czyli ułożenie wełny

mineralnej, papy i obróbek blacharskich.

Łączna powierzchnia do uszczelnienia wyniosła ok. 1500 m2.Do najtrudniejszych miejsc należało poło-żenie izolacji za szerokimi na 2 m kominami wentylacyjnymi, za którymi została szczelina mierząca w najwęższym miejscu tylko 25 cm szerokości.Sposób krycia łupin jest moim „autorskim” pomysłem.

Pająk z łupinami

Nadjeżdżających w kierunku ronda w centrum Gorzowa Wielkopolskiego intryguje niecodzienny obiekt. Widok kojarzy się raczej z gigantycznym pająkiem niż budowlą użytkową. Tym futurystycz-nym obiektem jest wieża widokowa zlokalizowana na rondzie, nad przejściem podziemnym.

W niecce docelowo znaleźć się mają rośliny. Po zakończeniu prac

aura poddała to miejsce próbie wodnej – test wypadł pomyślniePrzygotowanie łupin do krycia. Widać klocki drewna, na

których zostanie ułożona płyta OSB

Pająk na rondzie


realizacje

Na początku na brzegach łupin została wykona-na konstrukcja z drewna i płyty OSB. Następnie na klej mineralny przyklejona została wełna, dopasowana do kształtu łupin. Na wełnie ułożo-no pierwszą warstwę hydroizolacji - papę samo-przylepną Vedatop TM produkcji firmy Vedag, którą na brzegach łupin przymocowano do płyty OSB. Papa nawierzchniowa została pocięta na odcinki po 1,25 m i zgrzana. Pasy papy mijały się w przewidzianych miejscach i były nie tylko szczelne, ale i wyglądały naprawdę estetycznie. Niestety efekt naszej pracy został dosłownie zadeptany przez monterów świetlików, którzy przez półtora roku uszczelniali swoje dzieło.Obróbki blacharskie nie są do końca takie, jakie powinny być, gdyż inwestor z braku środków chciał na nich „zaoszczędzić”.Technologia wykonania robót hydroizolacyj-nych została doprecyzowana z doradcami technicznymi firmy Vedag i była kontrolowana cotygodniową inspekcją.

Prace trwały dwa miesiące. W ciągu 2,5 roku eksploatacji wydarzyły się dwie awarie – prze-cieki wody przez dach: dziura wywiercona przez elektryka oraz nieszczelność spowodo-wana wypadnięciem rury odpływowej podczas zasypywania.

Wieża jest widoczna w Internecie na stronie www.gorzow.pl/kamery/most na warcie.

Jacek Karwowskiwww.dachykarwowski.pl

Betonowe łupiny jeszcze przed zaizolowaniem

Zgrzewanie wierzchniej warstwy hydroizolacji

Gotowa hydroizolacja wyglądała estetycznie, niestety wskutek działań innych

wykonawców – stanu takiego nie udało się zachować

Odcinki papy były układane w przemyślany sposób

realizacje


Wspólnymi siłamiNasz pierwszy zielony dach zrealizowaliśmy w roku 1998 na płycie stropowej garaży budynku mieszkalnego przy ul. Milczańskiej w Poznaniu. Właściwie określenie „zielony dach” jest niewy-starczające dla tego typu realizacji, należy tu raczej mówić o „dachu użytkowym”.Przestrzeń na stropach garaży pełni najczęś-ciej funkcję dziedzińca, gdzie aranżuje się komunikację pieszą i samochodowa, włącznie

z parkingami; jest miejscem rekreacji z placami zabaw dla dzieci, a zieleń stanowi jedynie uzupełnienie całości.W tamtym czasie założyliśmy, że warunkiem udzielenia wiarygodnej gwarancji jest komplek-sowe wykonanie całości prac – od hydroizolacji po zieleń. Do współpracy zaprosiliśmy naszych kolegów ze specjalistycznych firm i utworzyli-śmy zespół. Każda z firm odpowiadała w jego ramach za określony zakres prac:

− wykonanie hydroizolacji – Roman Bartczak i Andrzej Markowski, Termo-Dek,

− nawierzchnie drogowe – Stefan i Wojciech Kierstein, Przedsiębiorstwo Robót Drogowych,

− założenie zieleni – Wojciech Musielak, PW „Ogród”,

− techniczne przygotowanie całości – Jacek Brzeźniak i Wojciech Woliński, Vedag Polska.

Nasze kolejne realizacje w latach 1999–2001 zbudowały wzajemne zaufanie w obrębie naszego zespołu. Wspólne, codzienne roz-wiązywanie problemów technicznych i organi-zacyjnych w praktyce potwierdziły słuszność kompleksowego podejścia do wyzwania, jakim jest perfekcyjne wykonanie zielonego dachu.

Poprawki do projektu

W 2001 roku otrzymaliśmy zlecenie z firmy Budimex Poznań SA na kompleksowe wyko-nanie zielonego dachu o pow. 2.200 m2 na płycie stropowej garaży zespołu budynków mieszkalnych „Bamberski Dwór” w Poznaniu przy ul. Kościelnej.Projekt przewidywał na warstwie spadkowej:− 2 × papa termozgrzewalna elastomerowa,− warstwa odporna na przerost korzeni,− polistyren ekstrudowany gr. 3 cm,− geowłóknina,− żwir 16/32 w warstwie 7 cm,− geowłóknina,− warstwa wegetacyjna gr. 18 cm.

Jeden dach, a wielu specjalistówRealizacja zielonego dachu wymaga koordynacji pracy fachowców z różnych branż - dekarza, ogrod-nika, specjalisty od nawierzchni drogowych i małej architektury. W trakcie realizacji należy zawsze pamiętać, że jest to dach i najważniejsza jest jego hydroizolacja.Najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie całości prac przez jedną, przygotowaną do tego zadania firmę. Przedstawiamy taką realizację.

Obiekt:Obiekt: zespół budynków mieszkalnych „Bamberski Dwór” w PoznaniuDach:Dach: zielony dach na płycie stropowej garaży – realizacja 2001 r.Powierzchnia: Powierzchnia: 2.200 m2 Generalny wykonawca:Generalny wykonawca: Budimex Poznań SAWykonawca dachu:Wykonawca dachu: Termo-Dek, Poznań Zastosowane na dachu materiały:Zastosowane na dachu materiały:– bitumiczny preparat gruntujący Emaillit BV,– papa termozgrzewalna Vedatect PYE PV 200 S5,– papa termozgrzewalna korzenioodporna Vedaflor WS-I

Odbiór hydroizolacji – obróbka dekarska na ścianę kryje

dylatację konstrukcyjną płyty stropowej

Termoizolacja dachu w układzie odwróconym

realizacje

Na pierwszy rzut oka był to układ prawidłowy, ale problemem była anonimowa „warstwa” odporna na przerost korzeni – kto da gwa-rancję za skuteczność i trwałość nieznanego produktu? Niemiecki rynek budowlany po przeanalizowa-niu popełnionych przed laty błędów już obalił mit warstwy odpornej na przerost korzeni.Za szczelność na dachu zawsze odpowia-da dekarz, a nie ogrodnik lub dostawca jakiejś „warstwy”, nawet jeśli jest „specjal-na”. Oczywistym więc dla nas wnioskiem było zastosowanie papy termozgrzewalnej z wewnętrznym zabezpieczeniem. Wybraliśmy papę termozgrzewalną Vedaflor WS-I, z mie-dziowaną wkładką nośną, która stanowi naj-

skuteczniejsze zabezpieczenie przed agre-sywnym rozrostem korzeni.W tak trudnej realizacji dla dekarza znaczenie ma również odpowiedzialność producenta hydroizolacji za trwałość systemu. Tutaj pro-ducentem była firma Vedag, znana i ceniona za wysoką jakość swych wyrobów.Po szczegółowej analizie projektu wprowadzi-liśmy do niego istotne korekty. Dotyczyły one ilości i rozmieszczenia wpustów odwadniających dach, rozwiązania obróbki dekarskiej dylatacji konstrukcyjnej płyty stropowej oraz posado-wienia żelbetowej konstrukcji piaskownicy. Przedstawiliśmy rozwiązania wiarygodne, ale droższe – w 2001 roku decydowała wiarygod-ność techniczna, a nie wyłącznie cena.

Ostatecznie generalnemu wykonawcy zapro-ponowaliśmy następujący układ dachu na warstwie spadkowej:− bitumiczny preparat gruntujący Emaillit BV,− hydroizolacja I – papa termozgrzewalna

Vedatect PYE PV 200 S5T,− hydroizolacja II – papa termozgrzewalna

korzenioodporna Vedaflor WS-I,− warstwa poślizgowa – folia PE,− termoizolacja – polistyren Glascofoam gr. 3 cm,− warstwa filtracyjna – geowłóknina Typar,− drenaż – żwir płukany 8/16 mm w warstwie

gr. 6 cm,− warstwa filtracyjna – geowłóknina Typar,− warstwa wegetacyjna gr. 18 cm – trawnik

z rolki,

Nawierzchnie drogowe wykonywane były etapami

realizacje


− nawierzchnia – betonowa kostka brukowa. Nasze propozycje zostały oczywiście uzasad-nione i generalny wykonawca je zaakceptował. Cały zakres prac, od hydroizolacji po małą architekturę, zrealizowaliśmy etapami od paź-dziernika do grudnia 2001 roku. Nasze roboty odebrano bez zastrzeżeń, Termo-Dek udzielił na nie 10 lat gwarancji jakości.

Gorzkie doświadczenia

Nasze dotychczasowe doświadczenia i obser-wacje z żywiołowo rozwijającego się rynku zielonych dachów pozwalają nam na wysnucie kilku ogólnych wniosków.Problemy w założeniach projektowo-tech-nicznych, które spotykamy w realizowanych projektach dachów zielonych na stropach garaży można nazwać typowymi. Pojawiają się one bowiem na większości inwestycji. Problemy te to:− stały deficyt wysokości na konieczne spadki

pod hydroizolacją i poszczególne warstwy nadbudowy dachu, tj. termoizolację, drenaż i warstwę wegetacyjną dla zieleni,

− tendencja do posadowienia elementów „małej architektury” bezpośrednio na płycie

stropowej, co jest niepotrzebnym utrudnie-niem dla wykonawcy hydroizolacji i generuje dodatkowe koszty niezbędnych obróbek dekarskich,

− nieuwzględnianie w projektach odwodnienia realiów eksploatacji dachów użytkowych,

− powszechne przekonanie, że priorytetem jest wykończenie cokołu budynku, przyjęte przez architekta technologie okładzin elewacji (klin-kier, kamień) często uniemożliwiają wykonanie prawidłowej obróbki dekarskiej hydroizolacji na ścianę budynku,

− częste projektowanie zieleni w założeniu najtańszej, czyli trawnika; trawnik jest jednak kosztowny w utrzymaniu – wymaga stałe-go nawadniania, strzyżenia, nawożenia i... w efekcie dach przestaje być zielony.

Wykonawcy dachów użytkowych muszą liczyć się z tym, że na dużych płytach stropowych garaży w praktyce mało realne jest wejście z robotami hydroizolacyjnymi na całą płytę – należy się raczej spodziewać, że front robót będzie udostępniany częściowo. Chcemy czy nie chcemy, jest to plac budowy, na którym działają równolegle inne firmy wykonujące np. fasady, ocieplenia i na którym w dodatku często odbywa się komunikacja.

Powyższą sytuację należy uwzględnić przy wyborze systemu hydroizolacji zielonego dachu. Lekkie jednowarstwowe hydroizolacje w tych warunkach są dużym nieporozumieniem. Jednak największym błędem popełnianym aktu-alnie przez deweloperów jest brak koordynacji firm podwykonawczych. Inwestorzy bezrefleksyj-nie zlecają im poszczególne zakresy wykonaw-stwa zielonego dachu, czyli hydroizolację, zieleń, nawierzchnie drogowe i małą architekturę.Firmy te często nic o sobie nie wiedzą, nie wiedzą również nic o całości zadania i najzwy-czajniej nie rozumieją tego, co robią. Sytuacją zarządza przypadek. Klasycznym przykładem problemu są wykonawcy nawierzchni na dachach użytkowych, którzy na co dzień budują drogi. Przenoszą oni swoje przyzwyczajenia na dachy i szukając miejsca dla swoich solidnych betonowych krawężników, ingerują w warstwy drenażowe, skutecznie zakłócając działanie całego układu dachu.Podsumowując: zielony dach to nie jest po prostu trawnik rosnący na substracie, uszczel-niony od spodu folią „antykorzeniową”. Jego prawidłowe wykonanie wymaga doświadczenia i umiejętności większych niż tylko układanie hydroizolacji. Konsekwencją żywiołowego rozwoju „rynku” zielonych dachów w ostatnich 3–4 latach jest „rynek wtórny” – nowe dachy do remontu.

Roman Bartczak, Andrzej MarkowskiTermo-Dek

Współpraca: Wojciech Woliński Vedag PolskaCałość prac zakończono w grudniu

Żelbetowa konstrukcja piaskownicy pojawiła się powyżej

warstwy drenażowej

Jedynym elementem „małej architektury” posadowionym

bezpośrednio na stropie były podstawy pod latarnie


realizacje

W arstwę nośną dla warstw izo-lacyjnych dachu stanowi blacha trapezowa rozłożona na płatwiach

kratowych. Płatwie oparte są na dźwigarach stalowych, które spoczywają na słupach żelbetowych.Powierzchnia dachu to ok. 22000 m2. Jest to dach płaski ze spadkiem 3%. Projekt pierwotnie przewidywał zastosowanie ocieplenia z wełny mineralnej i pokrycia dachu dwoma warstwami papy termozgrzewalnej. W związku z tym, że finały rozmów związane z wykonaniem dachu przypadły na okres kryzysu w dostępności wełny mineralnej, zdecydowano o optymalizacji warstw dacho-wych. Modyfikacje polegały na zastosowaniu ocieplenia ze styropianu oraz pianki PIR Ecotherm i pokryciu dachu membraną PCV Protan SE. Jako ocieplenie dachu galerii rozrywkowo-handlowej zastosowano płyty styropianowe Styrodach NRO, wchodzące w skład systemu Econfireproof, natomiast nad hipermarketem ułożono ocieplenie w postaci płyt z pianki PIR Ecotherm. Ze względu na wymagania ppoż. na dachu zainstalowano również welon szklany o gramaturze 120 g/m2. Jako paroizolację zastosowano folię PE stabilizowaną o gru-bości 0,2 mm.

Wszystkie warstwy dachu zostały zamoco-wane mechanicznie do podłoża z blachy trapezowej przy użyciu łączników dachowych Koelner. W liniach koryt dachowych znalazły się kształtki rozprowadzające wodę do wpu-stów dachowych i przelewów attykowych.

Gąszcz wsporników

Artykuł dotyczy dachu na nowowznoszonym budyn-ku Centrum Handlowo-Rozrywkowego Gemini Park w Bielsku-Białej. Spośród innych dachów wyróżnia go ogromna ilość urządzeń znajdujących się na dachu – ich podstawy należało dokładnie uszczelnić.

Obiekt:Obiekt: Centrum Handlowo--Rozrywkowe Gemini Park, Bielsko-Biała

Powierzchnia dachu:Powierzchnia dachu: 22 000 m2

Materiały:Materiały: – membrana Protan SE – płyty z pianki PUR

Ecotherm – płyty styropianowe

Styrodach NRO – łączniki dachowe Koelner

realizacje


Ze względu na bardzo dużą ilość urządzeń dach należy do bardzo skomplikowanych. Wykonanie niezwykle licznych przebić przez warstwy dachu wymagało wielu uzgodnień, aby dało się później wykonać szczelne obróbki dekarskie pionowych wsporników. Obróbki te pochłonęły najwięcej czasu. Ponadto dachy nad galerią i nad hipermarketem leżą na różnych wysokościach. Dachu galerii jest odwadniany za pomocą wpustów dachowych podciśnieniowych, nato-miast odwodnienie dachu nad kinami i hiper-marketem odbywa się za pomocą przelewów attykowych z koszami zbiorczymi i rurami spustowymi z blachy stalowej.

Generalnym wykonawcą w zakresie konstruk-cji, obudowy ścian i dachu była firma Zeman HDF Sp. z o.o. Wykonawca dachu pracował na jej zlecenie.Firma Pold-Plast Systemy Dachowe udzieliła 5 lat + 30 dni gwarancji na szczelność, liczącod daty odbioru końcowego. Natomiast produ-cent udzielił na materiał 10 lat gwarancji.

Pold-Plast Systemy Dachowe Sp. z o.o.

TYNKI to kwartalnik stworzony z myślą o inwestorach i wykonawcach budowlanych, poświęcony branży wykończeniowej ze szczególnym naciskiem na tynki wewnętrzne i zewnętrzne. Opisuje sposoby, materiały i narzędzia służące do poprawnego wykonawstwa.

Więcej informacji na stronie www.tynki.info.pl


projektowanie

U rządzenia piorunochronne LPS (ang. Lightning Protection System) na obiektach budowlanych powinny być

wykonane zgodnie z zaleceniami Polskich Norm. Takie wymagania zawarto w rozporzą-dzeniach ministra infrastruktury [1, 2], w których stwierdzono, że:

Budynek należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych.

Obowiązek ten odnosi się do budynków wyszczególnionych w Polskich Normach dotyczących ochrony odgromowej obiektów budowlanych (§ 53, pkt. 2).

Instalacja piorunochronna, o której mowa w § 53, pkt. 2 powinna być wykonana zgodnie z wymaganiami Polskich Norm dotyczącymi ochrony odgromowej obiektów budowlanych (§ 184).

W Prawie budowlanym zestawiono wykaz norm, do których są w nim powołania. Należy również zauważyć, że obiekt budowlany wraz ze zwią-zanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy projektować i budować w sposób określony w przepisach oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej.Obecnie normy serii PN-IEC 61024 oraz PN-IEC 61312 zostały zastąpione przez następujące normy: − PN-EN 62305-1, Ochrona odgromowa –

Część 1: Wymagania ogólne;− PN-EN 62305-2, Ochrona odgromowa –

Część 2: Zarządzanie ryzykiem; − PN-EN 62305-3, Ochrona odgromowa – Część

3: Uszkodzenia fizyczne obiektów budowla-nych i zagrożenie życia;

− PN-EN 62305-4, Ochrona odgromowa – Część 4: Urządzenia elektryczne i elektro-niczne w obiektach budowlanych;

Zwody instalacji odgromowej na dachach obiektów budowlanych Polskie przepisy budowlane stanowią, że budynki określone w Polskich Normach powinny posiadać instalacje chroniące od wyładowań piorunowych. Zdrowy rozsądek (a może intuicja) nakazuje ochronę obiektów mieszkalnych kryjących w sobie urządze-nia i instalacje o znacznej wartości, budynków uży-teczności publicznej oraz obiektów o dużej wartości historycznej lub kulturalnej.

Tabela 1. Materiał, kształt i minimalna powierzchnia przekroju materiałów urządzenia piorunochronnego (wg PN-EN 62305-3)

Materiał na zwody

Materiał KształtMinimalna powierzchnia przekroju

w mm2 Uwagi

miedź,miedź ocynowana

taśmadrut linkapręt (tylko miedź)

5050502001), 2)

min. grubość 2 mm średnica 8 mmmin. średnica każdego drutu 1,7 mmśrednica 16 mm

aluminiumtaśmadrutlinka

70 50 50

min. grubość 3 mmśrednica 8 mmmin. średnica każdego drutu 1,7 mm

stop aluminium,stal ocynowana ogniowo

taśmadrut linkapręt

5050502001), 2)

min. grubość 2,5 mm średnica 8 mmmin. średnica każdego drutu 1,7 mmśrednica 16 mm

stal nierdzewna

taśmadrut linkapręt

5050702001), 2)

min. grubość 2 mm średnica 8 mmmin. średnica każdego drutu 1,7 mmśrednica 16 mm

1) odpowiednie tylko na zwody pionowe. W miejscach, gdzie naprężenia mechaniczne (np. powodowane wiatrem) nie są krytyczne, można stosować zwody pionowe o długości do 1 m z pręta o średnicy 10 mm i dodatkowym mocowaniu

2) odpowiednie na pręty wprowadzane do ziemi (nie dotyczy stopu aluminium). Dokładne informacje dotyczące grubości i materiałów powłok oraz uwagi szczegółowe o możliwościach stosowania poszczególnych materiałów w normie PN-EN 62305-3.

projektowanie


Poniżej przedstawiono wymagania w zakresie ochrony odgromowej obiektów z dachami płaskimi wprowadzane przez normy serii PN-EN 62305.

Zwody poziome niskie na dachach płaskich

Podstawowym zadaniem urządzenia pioruno-chronnego jest przejęcie i odprowadzenie do ziemi prądu wyładowania piorunowego bez szkody dla chronionego obiektu i urządzeń w nim zainstalowanych oraz w sposób bez-pieczny dla przebywających wewnątrz ludzi. Materiały wykorzystywane do budowy urządze-nia piorunochronnego powinny bez uszkodzeń wytrzymać skutki elektromagnetyczne i mecha-niczne wywoływane przez rozpływający się prąd piorunowy oraz skutki występujących w natural-nych warunkach naprężeń mechanicznych lub korozji. Do przechwycenia i rozproszenia prądu piorunowego należy wykorzystywać naturalne elementy przewodzące (np. metalowe pokrycia dachu, balustrady, metalowe fasady, pręty zbro-jeniowe) występujące w chronionym obiekcie. Należy jednak zapewnić galwaniczną ciągłość połączeń pomiędzy wybranymi elementami.W obiektach, w których nie ma możliwości wykorzystania naturalnych elementów konstruk-cyjnych lub ich wykorzystanie jest niecelowe, należy stoso wać elementy instalowane tylko do celów ochrony odgromowej. Elementami takimi są zwody, układane na dachach obiektów budowlanych. Ich zadaniem jest niedopuszczenie do bezpośredniego wyładowania piorunowego w powierzchnię dachu. Minimalne powierzchnie przekrojów oraz kształty materiałów stosowa-nych na zwody zestawiono w tabeli 1. Można także wykorzystać inne materiały o rów-noważnych właściwościach elektrycznych oraz mechanicznych i chemicznych. W większości obiektów budowlanych posia-dających dachy płaskie do przechwytywania prądu piorunowego wykorzystywane są zwody poziome niskie. Wymiary oka siatki zwodów w zależności od wymaganego poziomu ochrony przestawiono w tabeli 2. Zwody powinny być mocowane w sposób trwały na powierzchni dachu wykonanego z materiału niepalnego lub trudnozapalnego. Do tworzenia siatki zwodów wykorzystywane są:

różnorodne wsporniki mocowane do dachu obiektu lub ustawiane na nim,

złączki do łączenia zwodów, elastyczne elementy łączące przewody pomiędzy sobą lub z przewodzącymi ele-mentami konstrukcji dachu.

Odstępy pomiędzy wspornikami powinny wyno-sić ok. 1,0 m (jeśli podpierają one przewody okrągłe lite) lub 0,5 m (jeśli mamy do czynienia

z taśmami i linkami poziomymi na powierzch-niach poziomych i pionowych).Sposób mocowania zależy od materiału pokry-cia dachowego. W typowych obiektach można zastosować wsporniki układane lub przyklejane do powierzchni dachu (rys. 1).W przypadku dachu pokrytego membraną hydroizolacyjną lub innym podobnym mate-riałem, można zastosować lekkie wsporniki, które mocuje się do powierzchni dachu (rys. 2) w następujący sposób:

wsporniki należy ustawić na dachu w odpo-wiednich miejscach i jeśli jest to niezbędne, połączyć przewodami tworząc wymaganą siatkę zwodów,

wyciąć z materiału z materiału, którym pokry-ty jest dach, „paski” o długości i szerokości odpowied niej dla danego wspornika,

wykorzystując technikę łączenia odpo-wiednią dla danego tworzywa (zgrzewanie, klejenie) przymocować podstawę wspornika do powierzchni dachu a następnie założyć główną część wspornika.

Do połączenia przewodów w tworzonych ukła-dach zwodów stosowane są różnorodne złącza typu krzyżowego lub typu T (fot. 3). W przypadku rozległych dachów należy uwzględnić zmiany długości drutu tworzącego siatkę zwodów powstałe na skutek zmian temperatury. Ogólna zależność określająca przyrost dłu-gości drutu ΔL przy wzroście temperatury ΔT wynosi:

ΔL = α • ΔL • ΔT

gdzie:L – długość drutu,α – temperaturowy współczynnik rozszerzal-ności liniowej

Tabela 2. Maksymalne wartości promienia r, wymiarów oka sieci w zależności od klasy urządzenia piorunochronnego oraz poziomu ochrony

Poziom ochrony odgromowej Oko sieci zwodu [m]

I 5 × 5

II 10 × 10

III 15 × 15

IV 20 × 20

Rys. 1. Wsporniki do mocowania

zwodów poziomych na dachu płaskim

Rys. 2. Przykłady mocowania wsporników

na dachu pokrytym folią [3]

Fot. 3. Przykłady złączek krzyżowych

stosowanych do tworzenia siatki zwodów

na dachach obiektów budowlanych [3]

projektowanie

Wartości temperaturowych współczynników rozszerzalności liniowej dla różnych materiałów oraz przyrosty długości przy zmianach tempe-ratury zestawiono w tabeli 3.W celu uniknięcia niebezpiecznych naprężeń wywołanych przez zmiany temperatury, nale-ży zastosować elastyczne elementy łączące przewody pomiędzy sobą lub z przewodzącymi elementami konstrukcji dachu (rys. 4).

Tworząc siatkę zwodów należy uwzględnić rodzaj materiału pokrycia dachu oraz ewentualne jego inne wykorzystania (np. tarasy, ogrody itp.). Podstawowe zasady montażu zwodów na powierzchniach dachów wykonanych z różnych materiałów zestawiono w tabeli 4.

Dachy pokryte blachą

Metalowe pokrycia dachowe obiektów budowla-nych należy wykorzystywać do ochrony odgro-mowej obiektu budowlanego. Należy zapewnić jedynie trwałą ciągłość połączeń pomiędzy

poszczególnymi częściami pokrycia, stosując lutowanie twarde lub spawanie, skręcanie oraz łączenia śrubowe i zagniatanie lub łączenie na zakładkę. Prąd piorunowy powinien być odpro-wadzony do ziemi przy pomocy przewodów odprowadzających połączonych z blachą.

Tabela 3. Zmiany długości drutu wykonanego z różnych materiałów

Materiał Współczynniki α Przyrost długości drutu ΔL przy wzroście temperatury ΔT = 100°C [mm/m]

aluminium 23,5 × 10-6 ΔL = 3,35

miedź 17,0 × 10-6 ΔL = 1,7

stal nierdzewna 16,0 × 10-6 ΔL = 1,6

stal 11,5 × 10-6 ΔL = 1,15

Fot. 4. Elementy wykorzystywane do kompensacja zmian długości zwodów pod wpływem zmian temperatury

projektowanie


Metalowe elementy pokrycia dachu wykorzy-stywane do ochrony odgromowej nie powinny być pokryte materiałem izolacyjnym. Nie są uważane za pokrycie izolacyjne warstwy farby ochronnej oraz asfaltu – do grubości 1 mm lub folii PCV o grubości 0,5 mm. Warstwa metalu pokrycia dachowego powinna mieć grubość nie mniejszą od wartości poda-nych w tabeli 5. Wykorzystując do przejmowania prądu pioru-nowego blachę o grubości przedstawionej w tabeli 2 należy zdawać sobie sprawę

z możliwo ści wystąpienia punktowych uszko-dzeń pokry cia dachu podczas bezpośredniego wyładowa nia piorunowego w obiekt.W przypadku konieczności ochrony metalo-wego pokrycia dachowego przed takimi uszko-dzeniami należy wyeliminować możliwość bez-pośredniego uderzenia piorunu w pokrycie. Taką ochronę zapewniają układy zwodów poziomych lub pionowych. Zwody rozmiesz-czone na dachu obiektu powinny two rzyć przestrzeń chronioną nad metalowym pokry-ciem i przejmować prądy bezpośrednich wyładowań piorunowych. Stosowanie zwodów pionowych o wysokości ponad 1 m wymaga ustawiania na powierzchni dachu dodatkowych wsporników, co może być kłopotliwe lub niemożliwe do wykonania. Znacznie korzystniejszym rozwiązaniem jest zasto-sowanie stosunkowo niskich zwodów pionowych (najczęściej od kilkudziesięciu centymetrów do 1 m), mocowanych do zwodów pozio mych oraz do powierzchni metalowego pokry cia (fot. 5). W przed stawiony systemie ochrony odgro-mowej bar dzo ważną sprawą jest połączenia zwodów z blachą pokrycia dachowego.

Dotyczy to szczególnie połączeń w sąsiedz-twie zwodów pionowych. Przykładowe roz-wiązanie, w którym do połączeń zwodów wy korzystano klasyczne wsporniki, odcinek gięt kiego przewodu oraz plecionki aluminiowej przedstawiono na fot. 6. Zastosowanie przedstawionych układów zwo-dów pozwala uniknąć uszkodzeń metalo wych pokryć dachowych. Jeśli takie uszko dzenia są dopuszczalne, to metalowe pokrycie dachowe powinno być wykorzystane do ochrony odgromowej obiektu bez dodatko wych zwodów.

Podsumowanie

Poprawne zaprojektowanie i wykonanie urzą-dzenia piorunochronnego wymaga przyjęcia odpowiedniej dla chronionego obiektu koncepcji ochrony i ścisłej jej realizacji. Analizując zagro-żenie występujące podczas bezpośredniego wyładowania piorunowego w obiekt budowlany należy zwrócić szczególną uwagę na możliwość bezpośredniego oddziaływania prądów pioru-nowych na wszelkiego rodzaju nadbudówki, urządzenia i instalacje na dachu tego obiektu. Zasady ochrony odgromowej dachów płaskich z nadbudówkami, urządzeniami i instalacjami zostaną przedstawione w kolejnej publikacji.

Literatura1. Rozporządzenie ministra infrastruktury z 12 kwiet-

nia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz.U. nr 75, poz. 690

2. Rozporządzenie ministra infrastruktury z 12 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowia-dać budynki i ich usytuowanie

3. Materiały informacyjne firmy Dehn

dr Andrzej SowaPolitechnika Białostocka

Tabela 5. Minimalne grubości blach stosowanych do odprowadzenia prądu piorunowego (wg PN-EN 62305-3)

Materiał Grubość t1 mm Grubość t

2 mm

ołów 2,0 –

stal (nierdzewna, ocynkowana) 0,5 4

tytan-cynk 0,5 4

miedź 0,5 5

aluminium 0,65 7

cynk 0,7 –

Grubość t1 – istnieje możliwość wytopienia otworu w blasze w punkcie wpłynięcia prądu piorunowego,

Grubość t2 – w miejscu wpłynięcia prądu piorunowego wystąpi jedynie wzrost temperatury blachy

Fot. 5. Zwody pionowe chroniące

blachę przed bezpośrednim

wyładowaniem pio runowym

Fot. 6. Przykład połączenia zwodów

piono wych, poziomych oraz blachy

pokrycia da chowego [3]

Tabela 4. Zasady montażu zwodów na dachach płaskich

Materiał dachu Wymagania montażowe

Dach z materiału niepalnego

Siatka zwodów umieszczona na całej powierzchni dachu, na krawędziach oraz częściach wystających. Jeśli możliwe jest gromadzenie wody na dachu (dotyczy to szczególnie dachów płaskich), to zwody należy instalować nad przewidywanym poziomem wody. Jako przewód otokowy może być wykorzystana obróbka metalowa attyki.

Dach z materiału łatwopalnego

Zwody umieszczone na wysokości nie mniejszej niż 10 cm nad dachem. Jeśli nie można zapewnić wymaganego odstępu, między przewód a materiał palny należy wstawić warstwę żaroodporną lub zastosować przewód o przekroju nie mniejszym od 100 mm2. Łatwopalne elementy nie powinny pozostawać w bezpośredniej styczności z elementami stosowanymi na zwody.

Dachy żelbetowe Do ochrony odgromowej można wykorzystać stalowe pręty w betonie, jeśli możliwe jest sporadyczne uszkodzenie warstwy wodoszczelnej. Jeśli uszkodzenia są niedopuszczalne, należy stosować układy zwodów ułożone na dachu. Wskazane jest połączenie zwodów ze stalą zbrojenia.

Obiekty zawierające warstwę ziemi na dachu.

Sieć zwodów ułożona na ziemi o wymiarach oka wynikających z poziomu ochrony obiektu ( ludzie nie przebywają regularnie na dachu).Sieć zwodów o wymiarach 5 m x 5 m oraz układy zwodów pionowych chroniące ludzi przed bezpośrednim wyładowaniem (regularne przebywanie ludzi na dachu).


mocowania

U kład podstawowych warstw dla dachu płaskiego to:

podłoże: może nim być na przykład blacha fałdowa lub płyta betonowa,

warstwa paroizolacji – w postaci cienkiej foli lub papy bitumicznej,

warstwa termoizolacji – płyty izolacyjne wykonane z wełny mineralnej, styropianu czy też PIR-u, warstwa rozdzielająca – w formie geo-włókniny gdy jest ona niezbędna z uwagi na zastosowane materiały tremo- i hydro-izolacyjne,

warstwa hydroizolacyjna – jako wierzchnie pokrycie z elastycznych membran wodo-chronnych z PCV, TPO czy też bitumu.

W przypadku dachów płaskich mocowanych mechanicznie elementy składowe, wstępnie luźno układane kolejno na podłożu konstruk-cyjnym są – przy wykorzystaniu odpowiednich łączników dachowych – w procesie montażu skutecznie mocowane do niego.Wierzchnie warstwy hydroizolacji łączone są pomiędzy sobą w zależności od rodzaju hydroizolacji: na zakład poprzez klejenie lub zgrzewanie. Klejenie lub zgrzewanie może odbywać się na całej lub części szerokości zakładu. Przykłady mechanicznego moco-wania pokryć dachowych wg wytycznych do europejskich aprobat technicznych ETAG nr 006:2000: „Systemy pokryć dachowych z elastycznych wyrobów wodochronnych mocowanych mechanicznie” pokazano na poniższym rysunku. Nie wyczerpują one wszystkich możliwości.

System pokryć dachowych z elastycznych wyrobów wodochronnych (jedno – lub kilku-warstwowych) mocowany jest mechanicznie do konstrukcji nośnej dachu – podłoża za pomocą

łączników dachowych dwu lub trójelemento-wych, w skład których wchodzą:1. stalowy element kotwiący odpowiedni do

danego podłoża, który może być również połączony z tworzywowym elementem roz-prężnym (dla wersji łącznika dachowego trójelementowego),

2. element dociskowy, którym w zależności od rodzaju mocowanych materiałów może być stalowa podkładka dociskowa lub tuleja tworzywowa z kołnierzem (w przypadku mocowania z efektem teleskopowym)

Zasady mechanicznego mocowania hydroizolacji dachów płaskichZ jakich elementów składa się łącznik dachowy? Kiedy stosować podkładki dociskowe, a kiedy tule-je? Jak prawidłowo osadzić łącznik i trwale zamo-cować warstwę hydroizolacyjną? Być może wątpli-wości te częściowo rozwieje niniejszy artykuł.

Przykłady mechanicznego mocowania pokryć dachowych wg wytycznych

do europejskich aprobat technicznych ETAG 006

mocowania


Tuleje

Elementy dociskowe w postaci tulei tworzy-wowych produkowane są z materiałów, które umożliwiają uzyskanie wysokich nośności z zachowaniem dużej odporności na starzenie wywołane przede wszystkim zmianami tem-peratury i wilgotności. Najpopularniejszymi materiałami, z jakich wykonuje się tuleje są tworzywa sztuczne: polipropylen lub poliamid. Zastosowanie tulei w łączniku dachowym pozwala na uzyskanie tzw. efektu połączenia teleskopowego. Zestaw pracuje teleskopowo przy nacisku na odkształcalną izolację, co

uniemożliwia przebicie powłoki hydroizola-cyjnej przez łącznik.

Podkładki dociskowe

Kolejną odmianą elementów dociskowych są podkładki dociskowe, wykonane z blachy stalowej lub tworzywa sztucznego. Stosuje się je przy montażu izolacji o dużej gęstości, a co za tym idzie – małej strzałce ugięcia. Kształt przekroju podkładki dociskowej (prze-profilowanie) powinien zapewniać położenie współpracującego z nią łba łącznika poniżej górnej jej płaszczyzny.

Kształt tulei w części dociskającej membranę hydroizolacyjną (kołnierz tulei) lub kształt pod-kładki dociskowej może być różny u każdego z producentów łączników. W każdym jednak przypadku kształt powinien umożliwić montaż łącznika dachowego w strefie zakładu, bez zakłócania procesu późniejszego zgrzewania hydroizolacji.

Odporność korozyjna

Łączniki ze stali węglowej używane do moco-wania mechanicznego muszą być odpowied-nio zabezpieczone przed korozją. Odporność korozyjną ustala się najczęściej wg testu Kesternicha – łączniki muszą zapewnić odpor-ność korozyjną na poziomie min. 15 cykli Kesternicha. Alternatywą dla łączników ze stali węglowej mogą być łączniki wykonane ze stali nierdzewnej gatunku potocznie zwanego A2 lub A4, stosowane w określonych wymaganiami sytuacjach.

Rozmieszczenie łączników

Łączniki dachowe przy mechanicznym moco-waniu hydroizolacji mogą być rozmieszczone punktowo lub liniowo. Mocowanie punktowe to najczęściej łącznik stalowy stosowany w zestawie z podkładką lub tuleją. Obciążenia przenoszone są wów-czas poprzez docisk podkładki lub kołnierza tulei tworzywowej do pokrycia hydroizolacji. Mocowanie punktowe polega na rozmiesz-czeniu łączników dachowych w warstwie hydroizolacji, równolegle do kierunku układa-nia poszycia z uwzględnieniem odległości od krawędzi poszycia oraz minimalnej, wynikają-cej z projektu odległości pomiędzy kolejnymi łącznikami.Mocowanie liniowe membrany hydroizolacyjnej odbywa się za pomocą elementu pośredniego, oferowanego przez producenta hydroizolacji. Zwykle jest to ciągły pasek, listwa metalowa lub z innego materiału, przez którą przechodzi łącznik dachowy, powodując docisk materiału pokrycia na całej linii montażu łączników.Prócz mocowań wzdłużnych, systemy moco-wania hydroizolacji przewidują również system mocowania poprzecznego (także punktowe lub liniowe) – tzn. prostopadłego do kierunku mon-tażu poszycia – np. na końcach rolek materiału hydroizolacyjnego lub przy attyce.Ponieważ montaż łącznika polega na prze-biciu warstwy hydroizolacji i warstwy termo-izolacji (jeżeli takowa występuje na dachu) i osadzeniu łącznika stalowego w podłożu, zapewniając jego prawidłowe zakotwienie, w przypadku mocowania w blachach łącznik

Powyżej podano wizualizację elementów składowych przykładowych odmian

łączników dachowych:

a) podkładka dociskowa wraz ze stalowym łącznikiem samowiercącym

b) tuleja tworzywowa wraz ze stalowym łącznikiem samowiercącym

c) tuleja tworzywowa wraz ze stalowym łącznikiem samogwintującym

współpracującym z elementem rozporowym (łącznik dachowy trójelementowy)

a) b) c)

Ilustracja graficzna efektu teleskopowego mocowania

Zasada prawidłowego osadzenia łącznika dachowego w celu skutecznego uzyskania

efektu teleskopowego


mocowania

stalowy powinien wychodzić poniżej podłoża na określoną przez producenta długość.

Kryteria doboru łączników

Łączniki dachowe mają za zadanie zabezpie-czyć pokrycie przed oddziaływaniem wiatru, a także mocować warstwy pośrednie takie jak: termoizolacja i paroizolacja, dlatego ważne jest ich prawidłowe zaprojektowanie pod względem doboru i rozmieszczenia. Należy stosować je zgodnie z projektem tech-nicznym, opracowanym dla danego obiektu budowlanego, z uwzględnieniem obowiązują-cych norm i przepisów, aprobat technicznych producenta łączników oraz instrukcji stosowania opracowanej przez producenta materiału hydro-izolacyjnego i termoizolacyjnego. Przy doborze szczególną uwagę należy zwró-cić na rodzaj i wytrzymałość konstrukcji oraz nośność łącznika mechanicznego. Ze względu na siły ssania wiatru oraz pracę poszycia pod wpływem zmiennych warunków atmosferycz-nych istotne jest zastosowanie odpowiedniej liczby łączników dachowych w poszczególnych strefach wydzielonych na dachu płaskim. Strefy oddziaływania wiatru na dachu płaskim określone są w normie PN-EN 1991-1-4:2008 „Eurokod 1 – Oddziaływanie na konstrukcje. Część 1–4: Oddziaływanie ogólne. Oddziaływanie wiatru”. Norma ta podaje również wytyczne obli-czeń sił działających w poszczególnych strefach, na podstawie których należy dobrać odpowiednie ilości łączników dachowych.Poniżej zamieszczono typowy układ roz-mieszczenia stref oddziaływania wiatru na dachu (wg PN-EN 1991-1-4: 2008): obiekt w kształcie prostokątnym o wymiarach w rzu-cie: szerokość 80 m i długość 200 m przy wysokości 10 m.

Zastosowanie odpowiedniej odmiany łącznika powinno być zależne także od środowiska, w jakim zostanie on użyty, wg PN-EN ISO 12944-2:2001, PN-EN 10152:2005. Grubość warstwy zabezpieczającej (cynkowej oraz dodatkowych powłok antykorozyjnych) łączni-ków określają aprobaty techniczne producenta łączników oraz jego materiały techniczne.Ważne jest, aby po montażu łącznik dachowy skutecznie utrzymywał odpowiedni docisk hydroizolacji; jego element dociskowy w postaci podkładki lub kołnierza tulei nie powinien pozwalać na obrót wokół pionowej osi łącznika stalowego.Przy doborze prawidłowej długości tulei two-rzywowej dla danej grubości termoizolacji należy kierować się indywidualnymi wytycznymi danego producenta łączników. Długość tulei powinna być jednak zawsze krótsza o ok. 10% od nominalnej grubości termoizolacji – nigdy nie mniej niż o 15 mm.Montaż łączników dachowych powinien odby-wać się zawsze przy wykorzystaniu osprzętu (akcesoriów montażowych) zalecanych przez

producenta tych łączników, z zachowaniem parametrów podanych w jego materiałach technicznych.Stosowanie się ekip montażowych kryjących dachy płaskie do wskazanych powyżej pod-stawowych zasad i wytycznych z zakresu mechanicznego mocowania pokryć dacho-wych przyczyni się do poprawy jakości pro-wadzonych prac oraz długotrwałości zabez-pieczenia dachu.

mgr inż. Mariusz PawlakSFS intec Sp. z o.o., PoznańStowarzyszenie DAFA, Opole

Artykuł powstał na podstawie opracowania Stowarzyszenia DAFA pt. „Wytyczne doboru łącz-ników do montażu na dachach płaskich”

Schemat rozmieszczenia stref oddziaływania wiatru na dachu (wg PN-EN 1991-1-4: 2008); strefa narożna – kolor czerwony, strefa brzegowa zewnętrzna – kolor żółty, strefa brzegowa wewnętrzna – kolor zielony, strefa wewnętrzna – kolor biały

Łączniki umieszczane są w strefie zakładu membrany hydroizolacyjnej przy układzie jednowarstwowym w bezpośrednim sąsiedz-twie jej krawędzi. Należy zachować zasadę minimum 10 mm odstępu między krawędzią membrany a najbliższym punktem (brzegiem) elementu dociskowego łącznika dachowego.Przy zastosowaniu tulei z owalnym kołnierzem lub owalnej podkładki, należy tak je ułożyć, aby ich dłuższy wymiar był równoległy do krawędzi mocowanej hydroizolacji.W układzie hydroizolacji wykonanej w systemie dwuwarstwowym – są to przede wszystkim systemy bitumiczne – łącznikiem dachowym mocuje się warstwę membrany podkładowej, a następnie do niej zgrzewana jest wierzchnia warstwa bitumiczna.

materiały


W e wrześniu 2008 roku Grupa Mapei przejęła Polyglass, jednego z wio-dących producentów hydroizolacji

bitumicznych SBS i APP w Europie i USA. W 2009 roku powstała nowa dywizja Mapei – hydroizolacji syntetycznych oraz uruchomiona została produkcja jednowarstwowych membran dachowych Mapeplan z TPO i PVC.

Mapei na dachach płaskich

Membrany TPO z modyfikowanego termopla-stycznego poliolefinu są nowoczesnym i ekolo-gicznym rozwiązaniem do hydroizolacji dachów płaskich. Zastosowano w nich specjalny kolor Smart white® – unikatowy odcień bieli, który maksymalizuje odbijanie światła słonecznego. Powłoka z Mapeplan Smart white® pozwala obniżyć temperaturę pokrycia dachu o 50% (w porównaniu do pokryć czarnych i w innych ciemnych barwach), co pomaga skutecznie

zredukować stopień nagrzewania się budynku oraz ułatwia utrzymanie odpowiednio niskich temperatur wewnątrz budynku. Wiadomo też, że im niższa temperatura pokrycia dachu, tym dłuższa jego trwałość. Tradycyjne folie z uplastycznionego PVC są już szeroko znane także w Polsce. Mapei chce oferować je w najwyższym standardzie technicznym, jakościowym oraz w szerokim asortymencie.Mapeplan TPO i PVC są produkowane w trzech rodzajach:

w wersji zbrojonej siatką poliestrową – do mocowania mechanicznego,

w wersji wzmacnianej tkaniną szklaną – na dachy zielone i balastowe,

w wersji laminowanej geowłókniną – do systemów klejonych.

Dla wszystkich wersji dostępne są kompletne systemy akcesoriów, takich jak:

membrany antypoślizgowe Mapeplan Walkway,

folie obróbkowe Mapeplan D, prefabrykowane narożniki Mapeplan Corner, wpusty dachowe Mapeplan Outlet, przelewy bezpieczeństwa Mapeplan Wall Outlet,

prefabrykowane obróbki przejść dachowych Mapeplan Collar.

Ponadto Mapei posiada w ofercie blachy laminowane Mapeplan Metal TPO lub Metal PVC, będące ważnym elementem obróbek blacharskich dachów z membran syntetycznych. Uzupełnieniem systemu są kleje Mapeplan ADS: kontaktowe do obróbek oraz poliuretanowe po powierzchni poziomych. Mapei oferuje również własne elastyczne uszczelniacze z modyfiko-wanego poliuretanu Mapeflex PU 45.

Mapei stawia na ekologię

Membrany Mapeplan znajdują w grupie ponad 150 produktów Mapei opatrzonych symbolem Green Innovation. Ich zastosowanie pomaga projektantom i wykonawcom innowacyjnych projektów zdobyć punkty niezbędne do uzy-skania certyfikatu LEED (The Leadership in Energy and Environmental Design), wydawa-nego przez U.S. GREEN Building Council. Membrany Mapeplan są produkowane zgodnie z certyfikatami ISO. Wszystkie membrany posiadają znak CE oraz liczne atesty odporności ogniowej: Broof t1, REI 15, REI 30, REI 45 oraz REI 60 dla różnych typów i układów warstw termoizolacji.Mapei jako jedyny producent w Polsce i Europie oferuje szeroki wachlarz własnych kompletnych systemów dachów płaskich z ekologicznych membran TPO, tradycyjnych folii PVC lub pokryć bitumicznych SBS oraz APP. W ofercie firmy znajdują się również membrany solarne.

Tomasz KozłowskiProduct Manager Linii Hydroizolacji

Syntetycznych Mapei Polska

Tel: +48 515 105 [email protected]

Systemy dachowe TPO i PVC MapeplanMarkę Mapei zna w Polsce każdy wykonawca. Większość kojarzy firmę z profesjonalną chemią do montażu płytek ceramicznych i kamienia naturalne-go oraz produktami do montażu wykładzin i posa-dzek drewnianych. Tymczasem już od 2008 roku Mapei obsługuje polskie inwestycje również na poziomie specjalistycznych rozwiązań budowlanych do wznoszenia i napraw konstrukcji betonowych, zaś całkiem niedawno oferta firmy poszerzyła się o systemy hydroizolacji dachów płaskich.

Grupa Mapei powstała w 1937 roku w Mediolanie (Włochy) i obecnie składa się z 63 oddziałów i 56 zakładów produkcyjnych w 25 krajach na pięciu kontynentach. Obroty Grupy Mapei za rok 2008 wyniosły 1,7 mld EUR. Co roku 5% obrotów inwestowanych w rozwój innowacyjnych produktów chemii budowlanej w dziesięciu laboratoriach badawczo-rozwojowych firmy. 70% tej kwoty skierowane jest na poszukiwanie i doskonalenie rozwiązań ekologicznych. Produkty Mapei znalazły zastosowanie przy realizacji najważniejszych obiektów budowlanych na świecie, takich jak: most nad cieśniną Oresund łączący Danię ze Szwecją, Tama Trzech Przełomów w Chinach, centrum technologiczne Tag McLaren (Wielka Brytania), Kaplica Sykstyńska (Watykan), opera La Scala (Włochy), Chiński Stadion Narodowy (popularnie zwanym „ptasim gniazdem”) powstały na potrzeby Igrzysk Olimpijskich Pekin 2008.Skala i wszechstronność prowadzonej działalności oraz doświadczona kadra w branży hydroizolacyjnej gwarantują wysoką jakość produktów i serwis techniczny na najwyższym poziomie.

ekologiczne membrany TPO i PVC - DACHY P ASKIE.ai 1 09-12-07 11:36

monitoring konstrukcji


Awarie i katastrofy obiektów budow-lanych towarzyszą człowiekowi od zawsze. Jak wykazują raporty

publikowane przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, ich liczba z roku na rok wzra-sta. Nie jest to jednak tylko polska domena. Katastrofy i awarie są dowodem naszej ograni-czonej wiedzy, błędów popełnianych na etapie projektowania i wznoszenia obiektów, a także podczas ich wieloletniej eksploatacji. Nie bez znaczenia jest występowanie coraz częstszych anomalii atmosferycznych i pogarszającego się stanu technicznego obiektów. Z faktu, że nie jesteśmy w stanie projektować i wykonywać obiektów całkowicie niezawodnych zdaje sobie sprawę każdy inżynier budowlany – nie pozwala na to obecny stan wiedzy i rozwoju techniki (i zapewne tak będzie zawsze). Z jednej strony, sytuacja ta spowodowana jest bardzo dużą liczbą trudnych do jednoznacznego określenia parametrów koniecznych do uwzględnienia podczas całego procesu budowlanego; nie do

pominięcia jest tutaj również niedoskonałość człowieka. Z drugiej strony, biorąc pod uwagę współczesną ekonomię budowy, dla większości obiektów nieracjonalne byłoby przyjmowanie np. obciążeń, których wartości nie mogłyby być przekroczone w całym okresie ich użytkowania. Problematyka ta wykładana jest na uczelniach technicznych, między innymi podczas definio-wania metody stanów granicznych. Zgadzamy się więc na podejmowanie ryzyka, zdając sobie sprawę, że nie możliwe jest jego całkowite wyeliminowanie. Dążymy jednak do ideału, czyli do projektowania i wznoszenia takich konstrukcji, których zawodność byłaby ograniczona do minimum.

Zmiany w przepisach techniczno-budowlanych

W wyniku awarii i katastrof budowlanych do przepisów techniczno-budowlanych zostały wprowadzone nowe uregulowania prawne,

mające na celu minimalizację występowania tego typu zjawisk. Pierwsze zmiany w zakresie kontroli obiektów wielkopowierzchniowych wnio-sła nowelizacja ustawy Prawo budowlane z 10 maja 2007 r. (Dz.U. nr 99 z 2007 r., poz. 665). Na temat trafności części zapisów polemizowano jeszcze przed wejściem w życie wspomnianych zapisów prawa. Szeroki komentarz sporządzony z punktu widzenia prawnika znaleźć można w [2]. Autor niniejszego artykułu chciałby nato-miast zwrócić uwagę na wymogi, jaki zapisy znowelizowanej ustawy stawiają w stosunku do właściciela lub zarządcy, tym razem patrząc z punktu widzenia osoby odpowiedzialnej za utrzymanie obiektu w należytym stanie technicz-nym. Prawo wymaga, by w przypadku budyn-ków o powierzchni zabudowy przekraczającej 2 000 m2 oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni dachu przekraczającej 1 000 m2 przeglądy okresowe wykonywać „co najmniej dwa razy do roku, w terminach do 31 maja oraz do 30 listopada” (art. 62, ust. 1, pk 3), natomiast przeglądy bezpieczeństwa użytkowania – „każ-dorazowo w razie wystąpienia niekorzystnych zjawisk oddziałujących na ten obiekt” (art. 62, ust. 1, pkt 4). Co do jednoznaczności zapisu punktu 3 art. 62, ust. 1 nie można mieć wąt-pliwości, o tyle „niekorzystne zjawiska” są stwierdzeniem enigmatycznym i bez podania kryterium oceny nigdy nie będziemy w stanie bez wątpliwości stwierdzić, czy zaistniała konieczność wykonywania przeglądu, czy nie. Zwłaszcza, że obowiązkiem wykonywania kontroli stanu technicznego Prawo budowlane obciąża właściciela lub zarządcę i to on musi dokonać oceny sytuacji, a przecież nie musi dysponować wymaganą wiedzą techniczną. Dopiero po podjęciu decyzji o konieczności wykonania kontroli przez właściciela lub zarząd-cę, właściwa ocena wykonywana jest przez eks-perta posiadającego niezbędną wiedzę. Należy zwrócić uwagę, że „niekorzystne zjawiska” będą najczęściej związane z obciążeniami klimatycz-nymi typu śnieg, wiatr itp. i w związku z tym mogą charakteryzować się gwałtownością, co

Bezpieczeństwo obiektów budowlanych a zmiany w przepisach techniczno-budowlanych

Katastrofy i awarie, które miały miejsce w zimie 2006 r. w Polsce [1], a także poza granicami naszego kraju spowodowały, że o bezpieczeństwie obiektów budowlanych zaczęto mówić i pisać w mediach. Pojawiły się również artykuły w prasie technicznej, w których poruszano wpływ procesu projektowania, realizacji i użytkowania budowli na prawdopodobieństwo wystąpienia ich awarii lub katastrofy. Prowadzone są aktualnie dyskusje na temat konieczności sprawdzania projektów budowlanych przez niezależne biura (eksperckie?), rozmawia się również o podniesieniu kultury wyko-nawstwa, a także o odpowiedzialności właścicieli (zarządców) za prawidłową eksploatację obiektów budowlanych. Wszystkie te rozważania można spro-wadzić do jednej, przewodniej myśli: co zrobić, by zminimalizować ryzyko występowania katastrof.



narzuca konieczność podejmowania szybkich decyzji opartych o jasne kryteria.Kolejna zmiana wprowadzona została rozpo-rządzeniem ministra infrastruktury z 12 marca 2009 r., zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpo-wiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. nr 56 z 2009 r., poz. 461). W dziale V „Bezpieczeństwo konstrukcji” § 204, ust. 7 ww. rozporządzenia ustawodawca narzucił tym razem konieczność kontrolowania odpowiedzi konstrukcji na przy-kładane do niej obciążenia:Budynki użyteczności publicznej z pomiesz-czeniami przeznaczonymi do przebywania ZNACZNEJ liczby osób, takie jak: hale wido-wiskowe, sportowe, wystawowe, targowe, handlowe, dworcowe powinny być wyposa-żone, w zależności od potrzeb, w urządzenia do STAŁEJ kontroli parametrów istotnych dla bezpieczeństwa konstrukcji, takich jak: przemieszczenia, odkształcenia i naprężenia w konstrukcji.Obowiązek instalowania urządzeń do stałej kontroli wielkości fizycznych związanych z pracą konstrukcji dotyczy obiektów użyteczności publicznej, w których może przebywać znacz-na liczba osób. Przykłady takich obiektów zostały wprost podane w rozporządzeniu, czym ustawodawca chciał wyeliminować część dyskusji na temat rodzajów budynków użytecz-ności publicznej podlegających uregulowaniom. Wyjaśnienia natomiast wymaga sformułowanie „urządzenia do stałej kontroli”. Pod poję-ciem urządzenie w słowniku języka polskiego znajdujemy definicję: mechanizm lub zespół mechanizmów, służący do wykonania okre-ślonych czynności, w tym wypadku – kontroli zmian wielkości fizycznych wykonywanej stale (w sposób ciągły), czyli w ściśle określonych odstępach czasowych. Biorąc pod uwagę możliwą, znaczną dynamikę zmian parametrów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo konstruk-cji, należy przyjąć, że pomiary te powinny być wykonywane przynajmniej kilka razy na dobę. Współczesna technika umożliwia prowadzenie tego typu kontroli w odstępach czasowych rzędu kilku sekund, a w przypadku pomiarów wielkości dynamicznych (np. drgania elementów konstrukcji) – kilkuset herców.

Kilka uwag o obciążeniu śniegiem

Śnieg jest oddziaływaniem, które stanowi główne obciążenie dla większości hal o kon-strukcji stalowej (większość budynków wielko-powierzchniowych). Wydaje się wobec tego, że dla tego typu obiektów właśnie śnieg będzie najczęstszą przyczyną występowania mak-symalnego wytężenia elementów konstrukcji.

Warto więc jeszcze raz zwrócić uwagę na specyfikę tego oddziaływania. Obiekty budowlane projektowane są na pewien, z góry określony, okres użytkowania, który zazwyczaj wynosi od 10 do kilkuset lat. Dłuższe okresy użytkowania wymuszają oczywiście przyjmowanie wyższych wartości współczynni-ków bezpieczeństwa, co generuje wyższe koszty jednostkowe realizacji inwestycji. Stąd najczęś-ciej przyjmowanym okresem prawdopodobnej, bezpiecznej pracy konstrukcji budynku jest 50 lat. Trwałość obiektu budowlanego związana jest m.in. z nie przekraczaniem w okresie jego użytkowania obciążeń przyjętych w projekcie. Należy zwrócić uwagę, że okres powrotu, czyli upraszczając, czas, w którym oddziaływanie nie powinno zostać przekroczone, dla obciążenia śniegiem zdefiniowanego w normie PN-80/B-02010 Obciążenia w obliczeniach statycznych – Obciążenie śniegiem, (w normie, zgodnie z którą projektowane były obiekty budowlane w Polsce do połowy 2006 r.), został przyjęty na poziomie jedynie 5 lat [3]. Oznacza to, że statystycznie raz na pięć lat, obciążenie śniegiem przyjęte jako założenie do zaprojektowania kon-strukcji obiektu może zostać przekroczone, czyli konieczne będzie odśnieżanie dachu. Dopiero zmiana normy wprowadzona w drugiej

połowie 2006 roku wydłużyła okres powrotu obciążenia śniegiem do 50 lat (podobnie przyję-to w normie PN-EN 1991-1-3:2005 „Eurokod 1: Oddziaływania na konstrukcje. Część 1–3: Oddziaływania ogólne – Obciążenie śniegiem”), co w większości spowodowało zwiększenie wartości zalecanych obciążeń. Dodatkowo należy podkreślić, że obciążenia przyjmowane dla danego obszaru Polski są wyznaczane na podstawie pomiarów wykonywanych w wybra-nych stacjach meteorologicznych, a więc jest to tylko pewna próba statystyczna. Dodatkowo przyjmowana grubość pokrywy śnieżnej odpo-wiada pokrywie na gruncie, gdzie w znacznym stopniu zależy ona od temperatury podłoża i może być dużo mniejsza niż na dobrze izolo-wanym termicznie dachu (woda z topiącego się śniegu może wsiąkać do gruntu) [3]. Wreszcie, podawana w normie wartość obciążenia nie jest bynajmniej wartością maksymalną przyjętą w założonym okresie powrotu, tylko wartością wyznaczoną zgodnie z tzw. funkcją największej wiarygodności (dyskusja na ten temat miała miejsce w [3] i [4]). Podsumowując powyższe spostrzeżenia należy stwierdzić, że nie możemy zagwarantować, iż w okresie powrotu przyjęte zgodnie z normą obciążenie nie zostanie przekro-

Hala sportowa

Uniwersytetu

Ekonomicznego

w Krakowie

– konstrukcja

przekrycia

dachowego stalowa

Hala sportowa

Uniwersytetu

Jagiellońskiego

w Krakowie

– konstrukcja

przekrycia

dachowego

żelbetowa, sprężona



czone. Oczywiście nie jesteśmy również w żaden sposób przewidzieć, kiedy i czy w ogóle nastąpi przekroczenie tego obcią-żenia i dojdzie do zagrożenia bezpieczeństwa konstrukcji obiektu. Odrębnym problemem jest określenie tego niebezpiecznego „schematu obciążenia” śniegiem na konkretnym dachu budynku, biorąc pod uwagę zmieniający się w czasie ciężar objętościowy śniegu oraz funkcję opisującą kształt pokrywy śnieżnej na dachu, dodatkowo skomplikowaną wpły-wem wiatru. Powyższe wyjaśnienia pozwalają spojrzeć na zmiany w przepisach technicz-no-budowlanych z innego punktu widzenia. Zaprojektowany i wykonany obiekt nie jest niezniszczalny. Tak jak wszystkie inne urzą-dzenia techniczne (np. samochody) ulega on zużyciu, tylko czas trwania tego zjawiska jest stosunkowo długi. Przyjęte w projekcie możliwe obciążenia mogą zostać przekroczone, czego najlepszym przykładem jest śnieg.

Kontrole stanu technicznego

Podczas użytkowania obiektów budowlanych, na skutek różnych procesów w skali makro i mikro, dochodzi do ciągłej degradacji ich stanu technicznego, przy czym spadek sprawności konstrukcji opisywany jest w przybliżeniu funk-cją wykładniczą. Oznacza to, że wraz z upły-wem czasu, uszkodzenia konstrukcji budowli postępują szybciej i gwałtowniej. Na obniżanie stanu technicznego konstrukcji ma wpływ wiele czynników, a między innymi:

właściwości fizyczne i chemiczne materiałów, a w szczególności ich związek z czasem,

ujawnianie się w czasie błędów projektowych i wykonawczych,

nieprzestrzeganie zasad właściwej eksplo-atacji,

zaniedbywanie realizacji remontów i napraw, przeciążenia konstrukcji i wiele innych.

Ocena sprawności technicznej konstrukcji obiektów budowlanych jest zadaniem trudnym. Złożoność schematów statycznych, nieprze-widywalność obciążeń, a przede wszystkim postępująca degradacja materiałów nastręcza dużo problemów i powoduje, że opinie formu-łowane przez oceniających stan techniczny obiektu ekspertów oparte są na niepewnych założeniach. Większość obiektów wielkopowierzchniowych została wybudowana w ostatnich latach (ich wiek nie przekracza 10 lat). Z wielu względów obiekty te wznoszono najczęś-ciej z zastosowaniem konstrukcji stalowej, część z nich wyposażona jest w żelbetowe słupy. Przegląd takiej konstrukcji polega na ogół na wzrokowym (zazwyczaj przy użyciu lornetki z poziomu posadzki) poszukiwaniu elementów oraz węzłów, których zachowanie informowałoby o obniżaniu się ich sprawności. Tak więc kontrolą objęte jest przede wszyst-kim występowanie korozji, wybaczanie się i wichrzenie elementów, czy zniszczenie śrub bądź spawów. Ze względu na stosunkowo krótki okres eksploatacji tych konstrukcji nie spodziewamy się występowania degradacji samego materiału. Taki sposób kontroli stanu technicznego niestety posiada przynajmniej kilka wad:

przeglądy wykonywane są w dość dużych odstępach czasowych. Łatwo wykazać, że istnieje znaczne prawdopodobieństwo, że awaria wystąpi pomiędzy przeglądami,

przeglądy nie są w stanie wyeliminować prze-ciążenia konstrukcji, gdyż następują dopiero

po wystąpieniu oddziaływania o zwiększonej, w stosunku do założonej, wartości,

przeglądy wykonywane są przez ludzi, co powoduje, że mogą być obarczone błędami. Oko ludzkie nie jest w stanie wszystkiego zauważyć, szczególnie biorąc pod uwagę trudne warunki prowadzenia przeglądów.

Pisząc o trudnych warunkach prowadzenia prze-glądów autor miał na myśli przede wszystkim wykonywanie kontroli w obiektach wielkopo-wierzchniowych (np. w galeriach handlowych). W obiektach tych bardzo często stosowane są sufity podwieszane, całkowicie przesłaniające konstrukcję przekrycia dachowego. Z doświad-czeń autora wynika, że stosowane w sufitach z płyt gipsowo-kartonowych otwory rewizyjne są bardzo małe i rozmieszczone w zbyt dużych odległościach, by możliwe było przy ich wyko-rzystaniu wykonanie rzetelnego przeglądu konstrukcji. W wielu boksach sklepowych w ogóle brak jest otworów umożliwiających dostęp do konstrukcji. Należy zwrócić jeszcze uwagę na fakt, że konstrukcja dachu często znajduje się na wysokości powyżej 10 m nad posadzką, podczas gdy sufity zawieszone są na wysokości rzędu 4 m. Jeżeli otwory rewizyjne nie są przystosowane do przejścia przez nie dorosłej osoby, w przestrzeni między dachem a sufitem brak jest chodników technologicznych i nie ma tam oświetlenia, to bardzo trudno mówić o jakichkolwiek warunkach do prze-prowadzenia przeglądu stanu technicznego konstrukcji, będącego przecież podstawą do wydania opinii stanowiącej o bezpieczeństwie całego obiektu. Powyższe spostrzeżenia miały na celu zwróce-nie uwagi osób wykonujących przeglądy stanu technicznego, a także pracowników nadzoru budowlanego na małą skuteczność, zdaniem autora, omawianej nowelizacji Prawa budow-lanego, mającej przecież zwiększyć bezpie-czeństwo obiektów wielkopowierzchniowych. Wg autora przepis ten w zasadzie niewiele zmienia, gdyż przeglądy wykonywane są dalej w taki sam sposób, chociaż częściej. Autor miał możliwość zaznajomienia się z wynikami opinii, których autorzy podawali, że doko-nali przeglądu konstrukcji nośnej przekrycia dachowego, nie stwierdzając oczywiście żad-nych niepokojących objawów, a oczywistym było, że nie mieli fizycznego dostępu do tej konstrukcji. Bardzo istotnym wydaje się więc poszukiwanie innych metod kontroli stanu technicznego konstrukcji obiektów budowla-nych nie posiadających wyżej wymienionych wad. Wydaje się, że niedociągnięcia zmian w Prawie budowlanym ma naprawić nowe-lizacja rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Hala widowiskowo-sportowa Kraków-Czyżyny – konstrukcja dachów cięgnowa i

stalowa (wizualizacja Perbo Kraków – publikacja za zgodą)



Monitorowanie konstrukcji budowlanych

Niestety, nie jest możliwe wznoszenie obiektów budowlanych, które nie posiadałyby wad, niedo-skonałości oraz innych właściwości nieznanych na etapie tworzenia dokumentacji projektowej. Nie mamy także wpływu na działanie żywiołów (nadmierne opady śniegu, gwałtowne i pory-wiste wiatry), które stanowią częstą przyczynę uszkodzenia budowli. Dogłębna analiza przy-czyn powstałych już katastrof prowadzi do wniosku, że jeżeli nie jesteśmy w stanie ich całkowicie wyeliminować, należy skupić się na sposobach ostrzegania przed ewentualnymi zniszczeniami. Dzięki temu unikniemy tragedii, a nakłady finansowe poniesione na profilaktykę będą znacznie mniejsze niż te, które trzeba przeznaczyć na remont w przypadku uszko-dzenia obiektu, bądź też odbudowę – przy jego całkowitym zniszczeniu.Jednym z budzących duże nadzieje sposobów wspomagających pracę eksperta w orzekaniu o stanie bezpieczeństwa obiektu, a jednocześ-nie spełniającym wymagania znowelizowanego Rozporządzenia w sprawie warunków tech-nicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, jest zainstalowanie na elementach konstrukcji systemu umoż-liwiającego stałą kontrolę parametrów odpowiedzialnych za jej bezpieczeństwo. Systemy tego typu mogą realizować ciągły pomiar różnych wielkości fizycznych: począw-szy od odkształceń elementów, a na określaniu wartości oddziaływań kończąc – możliwości są tutaj ogromne. W przypadku pomiaru odkształceń, czujniki instalowane są we wcześniej wytypowanych,

na podstawie analizy statyczno-wytrzymałoś-ciowej, przekrojach elementów. Wyniki pomiaru odkształceń pozwalają na określenie poziomu wytężenia danego fragmentu konstrukcji (obiek-ty nowowznoszone) lub przyrostu naprężeń w przekroju elementu (obiekty istniejące). Przy wykorzystaniu systemów monitoringu można określać zmiany w pracy konstrukcji spowodowane obciążeniami stałymi, zmien-nymi i wyjątkowymi, w tym obciążeniem śniegiem, wodą, tłumem ludzi i pojazdami, a także oddziaływaniami sejsmicznymi i para-sejsmicznymi (szkodami górniczymi) czy ude-rzeniem pojazdu. W określonych przypadkach dany system pomiarowy można rozbudowywać o inne elementy pomiarowe:− czujniki temperatury konstrukcji oraz powie-

trza,− czujniki siły oraz kierunku wiatru,− czujniki poziomu nasłonecznienia oraz opa-

dów atmosferycznych (w tym śniegu),− czujniki umożliwiające pomiar szybkozmien-

nych odkształceń oraz przyspieszeń i ampli-tud drgań,

− urządzenia do obserwacji monitorowanych konstrukcji (kamery przemysłowe).

W przypadku sprężystej pracy konstrukcji możliwe jest również wykorzystanie takiego systemu pomiarowego do szacowania średniej wartości obciążenia śniegiem połaci dachowej. Właściwie zaprojektowany system jest nie-wrażliwy na lokalne zmiany grubości pokrywy śnieżnej, pozwala na ciągłe śledzenie zmian wartości obciążenia konstrukcji w czasie i co bardzo ważne – pomaga podejmować uza-sadnione decyzje o konieczności odśnieżania dachu. Należy zwrócić uwagę, że śnieg nie musi być usuwany całkowicie z obiektu, wystarczy, by konstrukcja została odciążona do bezpiecznego

poziomu. Kontrola obciążenia dachów śniegiem powoduje, oprócz wzrostu bezpieczeństwa monitorowanych obiektów, również istotne korzyści finansowe związane z ograniczeniem do niezbędnego minimum liczby odśnieżań oraz związanych z nimi naprawami pokrycia dachowego.

Podsumowanie

Niech podsumowaniem będzie mądrość staro-żytnych: „Errare humanum est” – Błądzenie jest rzeczą ludzką. Byłoby jednak bardzo dobrze, gdybyśmy na błędach umieli się uczyć i potrafili minimalizować ich skutki. Oby to jed-nak nie były błędy powodujące śmierć ludzi. Artykuł jest kolejnym głosem w dyskusji o bez-pieczeństwie obiektów budowlanych. Jego zadaniem było zwrócenie uwagi wszystkich, którzy mają wpływ na kształtowanie procesu budowlanego w naszym kraju na zmiany w prze-pisach techniczno-budowlanych mające na celu minimalizację awarii i katastrof budowlanych.

Literatura:[1]. Biegus A., Rykaluk K.: Katastrofa Międzynarodowych

Targów Katowickich w Chorzowie, „Inżynieria i Budownictwo”, nr 4/2006;

[2]. Laskowska M.: Aby podnieść poziom bezpieczeń-stwa, „Inżynier Budownictwa, nr 7-8/2007;

[3]. Żurański J. A.: O obciążeniu śniegiem w aktualnych normach polskich, „Inżynieria i Budownictwo”, nr 9/2006;

[4]. Murzewski J.: O zapewnieniu bezpieczeństwa budynków pod dużym obciążeniem śniegiem, „Inżynieria i Budownictwo”, nr 9/2006;

[5]. Barcik W., Biliszczuk J., Sieńko R.: System monitorowania mostu przez rz. Wisłę w Puławch, Mosty, nr 4/2009;

[6]. Sieńko R.: Monitorowanie konstrukcji budow-lanych a wzrost ich bezpieczeństwa, Przegląd Budowlany, nr 4/2007.

Zdjęcia zamieszczone w artykule przedstawiają obiekty monitorowane przez systemy kontroli bezpieczeństwa

dr inż. Rafał SieńkoPolitechnika Krakowska

Zdjecia: Autor Obiekt magazynowy – stalowa konstrukcja przekrycia dachowego

narzędzia


F i rma Leister Process Technologies specja-lizuje się zastosowaniach gorącego powie-

trza w procesach przemysłowych od 1949 roku. Produkowane w Szwajcarii urządzenia cieszą się doskonała reputacją pośród firm wykonaw-czych oraz producentów, o czy świadczy m.in. fakt, że ich zastosowanie jest zalecane często w fazie projektowania. Sprawdzona konstruk-cja zgrzewarek i zastosowane innowacyjne

rozwiązania techniczne gwarantują wygodną, bezproblemową obsługę przy zachowaniu najwyższych standardów jakościowych, wytrzy-małościowych oraz bezpieczeństwa. Sieć dystrybucji obejmuje ponad 120 punków doradztwa technicznego i serwisowych w 90 krajach na całym świecie. Autoryzowanym przedstawicielem Leister w Polsce jest firma Heisslufttechnik Flocke Sp. z o.o.

Zapewnia ona pomoc techniczną, szkolenia, testy, prezentacje oraz pełny serwis gwaran-cyjny i pogwarancyjny. Przedstawicielstwo w Katowicach posiada w ofercie pełny program narzędzi dla firm specjalizujących się w obróbce nowoczesnych materiałów hydroizolacyjnych na dachach płaskich, m.in. z PVC-P, TPO, ECB, EPDM, CSPE oraz pap elastomerowo-bitumicznych.

Zgrzewarki na gorące powietrze

Leister Triac SLeister Triac S

Napięcie [V] Napięcie [V] 230Moc [W] Moc [W] 1600Przepływ powietrza [l/min.] Przepływ powietrza [l/min.] 230Temperatura [°C] Temperatura [°C] 20–700, płynnie regulowanaCiśnienie stat. po 24 godz. eksploatacji [kPa] Ciśnienie stat. po 24 godz. eksploatacji [kPa] ok. 3 (30 mbar)Poziom hałasu LpA [db] Poziom hałasu LpA [db] 65Waga [kg] Waga [kg] 1,4 z 3 m przewodemNumer katalogowy (dla dyszy nakładanych ) Numer katalogowy (dla dyszy nakładanych ) 100.705

Leister ElectronLeister Electron

Napięcie [V] Napięcie [V] 230Moc [W] Moc [W] 3400Przepływ powietrza [l/min.] Przepływ powietrza [l/min.] max. 500Temperatura [°C] Temperatura [°C] 20–650, płynnie regulowanaCiśnienie stat. po 24 godz. eksploatacji [kPa] Ciśnienie stat. po 24 godz. eksploatacji [kPa] ok. 3 (30 mbar)Poziom hałasu LpA [db] Poziom hałasu LpA [db] 65Waga [kg] Waga [kg] 1,5 z 3 m przewodemNumer katalogowyNumer katalogowy 107.781

Leister Triac DriveLeister Triac Drive Napięcie [V] Napięcie [V] 230Moc [W] Moc [W] 100 (napęd)/1600

(dmuchawa)Przepływ powietrza [l/min.] Przepływ powietrza [l/min.] max. 230Temperatura [°C] Temperatura [°C] płynnie regulowana

(Triac S 700, Triac PID 600)Prędkość zgrzewania [m/min.] Prędkość zgrzewania [m/min.] 0,5–3, regulowanaPoziom hałasu LpA [db] Poziom hałasu LpA [db] 65Numery katalogoweNumery katalogowe Triac Drive PID kompletTriac Drive PID komplet 115.985 Triac Drive S kompletTriac Drive S komplet 115.986 Triac Drive PID w zestawie wózkiem prowadzącymTriac Drive PID w zestawie wózkiem prowadzącym 138.860

Leister Uniroof ELeister Uniroof E

Napięcie [V] Napięcie [V] 230/10 AMoc [W] Moc [W] 2300Temperatura [°C] Temperatura [°C] 20–600, płynnie regulowanaPrędkość zgrzewania [m/min.] Prędkość zgrzewania [m/min.] 1–5Waga [kg] Waga [kg] 16,6Numer katalogowyNumer katalogowy 134.447

narzędzia

Leister Varimat VLeister Varimat V

Napięcie [V] Napięcie [V] 230/400Moc [W] Moc [W] 4600/5700Przepływ powietrza [l/min.] Przepływ powietrza [l/min.] max. 500, regulowany w zakresie 50%-100%Temperatura [°C] Temperatura [°C] 20–620, płynnie regulowanaCiśnienie stat. po 24 godz. eksploatacji [kPa] Ciśnienie stat. po 24 godz. eksploatacji [kPa] ok. 5 (50 mbar)Szerokość zgrzewu [mm] Szerokość zgrzewu [mm] 40 (na zamówienie wersje

do pap 80 i 100)Prędkość zgrzewania [m/min.] Prędkość zgrzewania [m/min.] 0,5–5 (12 na zamówienie), ,

płynnie regulowanaPoziom hałasu LpA [db] Poziom hałasu LpA [db] 67Waga [kg] Waga [kg] 35 z 5 m przewodemNumery katalogoweNumery katalogowe 230 V230 V 115.939 400 V400 V 115.996

Na podstawie materiałów firmy Heisslufttechnik Flocke Sp. z o.o

Leister BitumatLeister Bitumat

Napięcie [V] Napięcie [V] 400Moc [W] Moc [W] 6700Temperatura [°C] Temperatura [°C] 20–650, płynnie regulowanaCiśnienie stat. po 24 godz. eksploatacji [kPa] Ciśnienie stat. po 24 godz. eksploatacji [kPa] ok. 5 (50 mbar)Szerokość zgrzewu [mm] Szerokość zgrzewu [mm] 80/100Poziom hałasu LpA [db] Poziom hałasu LpA [db] 73Waga [kg] Waga [kg] 42 z przewodemNumery katalogowe Numery katalogowe 80 mm 80 mm 128.016 100 mm 100 mm 128.015

projektowanie


J ako przykład sytuacji opisanej powyżej można podać zapisy zawarte w § 219 ust. 1 rozporządzenia ministra infra-

struktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpo-wiadać budynki i ich usytuowanie1. Przepis ten określa wymagania dla przekryć dachowych o powierzchni powyżej 1000 m2 w zakresie roz-przestrzeniania ognia oraz odporności ogniowej części nośnej przekrycia. Przez długi czas przepis ten budził szereg wątpliwości, ponieważ w zderzeniu z rzeczy-wistością jego zapisy okazały się niejasne, były źle rozumiane, a w efekcie trudne, bądź wręcz niemożliwe do zastosowania. Sytuacja zmieniła się wraz z opublikowaniem w marcu 2009 roku zmian do przytoczonego rozpo-rządzenia2. Zmiany te weszły w życie w lipcu 2009 roku. W celu umożliwienia wyjaśnienia różnic w zapi-sach omawianego przepisu, przepis został niżej zacytowany w wersji przed zmianą oraz po jej wprowadzeniu. Najistotniejsze zmiany omówione w dalszej części artykuły zostały pogrubione.

Wersja przed zmianą: § 219. 1. Przekrycie budynku mające powierzchnię większą niż 1000 m2 powinno być nierozprzestrzeniające ognia, a jego część nośna wykonana z materiałów niepalnych. W przypadku, gdy wewnątrz lub na części nośnej jest umieszczona palna izolacja cieplna, klasa odporności ogniowej tej części powinna być nie niższa niż E 15.

Wersja po zmianie: § 219. 1. Przekrycie dachu o powierzchni większej niż 1000 m2 powinno być nierozprze-strzeniające ognia, a palna izolacja cieplna przekrycia powinna być oddzielona od wnętrza budynku przegrodą o klasie odporności ognio-wej nie niższej niż RE 15.

Pierwszym istotnym problemem związanym ze zrozumieniem cytowanego przepisu w trakcie jego obowiązywania w pierwotnej wersji był fakt, iż wymagania w nim zawarte odnosiły się do „przekrycia budynku”. Niejednokrotnie powo-dowało to, że projektanci traktowali wynikające z niego wymagania jako dotyczące wszystkich elementów składowych, czyli pokrycia, warstwy termoizolacyjnej i konstrukcji nośnej, w tym konstrukcji dachu. W nowelizacji przepisu zapisy paragrafu określono w sposób bardziej precyzyj-ny, wprowadzając określenie „przekrycie dachu”. Oznacza to, że wymagania te należy stosować jedynie w odniesieniu do elementu stanowiącego przegrodę osłaniającą budynek przed wpływem czynników atmosferycznych. Przegrodami tymi mogą być elementy jednowarstwowe lub wielo-warstwowe. Przykład przekrycia warstwowego przedstawiono na rys. 1.

Bezpieczeństwo pożarowe przekryć dachowych Przykład niewłaściwej interpretacji przepisów

Wymagania w zakresie bezpieczeństwa pożarowego przekryć dachowych określone zostały w przepi-sach techniczno- budowlanych [1]. W większości przypadków zapisy tam zawarte w sposób precy-zyjny określają wymagania, jakie należy uwzględnić przy projektowaniu i budowie. Zdarzają się jednak i takie, których jednoznaczne zrozumienie sprawia pewne kłopoty. W efekcie staje się to powodem powstawania wątpliwości oraz różnych, często błędnych interpretacji poszczególnych wymagań. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest niezro-zumienie intencji twórcy przepisu oraz brak dostępu do oficjalnych jego interpretacji.

1 Dz.U. nr 75 z 15 czerwca 2002 r., poz. 690 z późn. zm.2 Dz.U. nr 56 z 12 marca 2009

Rys. 1. Przykład budowy przekrycia dachu: 1 – hydroizolacja;

2 – palna termoizolacja; 3 – blacha trapezowa (warstwa nośna)


projektowanie

Najwięcej wątpliwości budził jednak zapis, zgodnie z którym część nośna przekrycia budynku powinna być wykonana z materiałów niepalnych, a w sytuacji, gdy znajduje się na niej palna izolacja cieplna, odporność ogniowa w zakresie szczelności ogniowej (E) tej części powinna wynosić co najmniej 15 minut. Zapis ten był mocno nieprecyzyjny. Nie wynikało z niego bowiem, czy sformułowanie „część nośna” dotyczy samego przekrycia czy być może konstrukcji dachu, do której przekrycie jest mocowane. Wiele osób przyjmowało tę drugą wersję jako bardziej bezpieczną. W praktyce jednak odnoszenie tego wymagania do elementów konstrukcyjnych dachu (belek, kratownic, itp.) powodowałoby, że niemożliwe byłoby wykonanie dachu z drewnianą kon-strukcją nośna. Potwierdzeniem faktu, iż przepis rozumiany był niewłaściwie, jest wprowadzona zmiana. Zgodnie z nią wymaga się, aby palna war-stwa izolacyjna oddzielona była od wnętrza budynku przegrodą o określonej klasie odpor-ności ogniowej. Ma to na celu uniemożliwienie przedostania się ognia do wnętrza budynku. Warstwę tę w przykładzie przekrycia przedsta-wionego na rys. 1 stanowi blacha trapezowa. Wiedząc czego dotyczy wymóg dotyczący odporności ogniowej części nośnej przekry-

cia, należy jeszcze pamiętać, że w opisywa-nej zmianie przepisu został on rozszerzony i obecnie wymaga się spełnienia kryterium co najmniej RE 15 (poprzednio obowiązywało E15). Ponadto ustawodawca całkowicie zre-zygnował z zapisanego uprzednio wymagania dotyczącego niepalności, uznając wymagane kryterium nierozprzestrzeniania ognia (NRO) jako wystarczające.

Podsumowanie

Z powyższych rozważań wynika, że zapisy § 219 ust.1 [1] nie dotyczą konstrukcji nośnej dachu, a jedynie jedno- lub wielowarstwo-wych przekryć dachowych. Dla elementów konstrukcyjnych dachu wymagania w zakresie bezpieczeństwa pożarowego określone zostały oddzielnie. Szczegółowe ich omówienie było już wielokrotnie publikowane (patrz [3], [4]). Lektura przytoczonych publikacji pozwoli rów-nież zapoznać się z pozostałymi wymaganiami związanymi z bezpieczeństwem pożarowym przekryć dachowych.Sformułowania przepisów mogą niejedno-krotnie okazywać się niejasne bądź mało precyzyjne. Należy jednak w takiej sytuacji odnieść dany przepis do rzeczywistości, co bardzo często pozwala zrozumieć intencje

i cele, jakie towarzyszyły jego tworzeniu. Jeżeli jednak wciąż brakuje nam pewności co do wyciągniętych w ten sposób wniosków, nie pozostaje nic innego, jak zwrócić się do właściwego ministerstwa o interpretację przepisu.

Literatura:[1] Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia

12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicz-nych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 z 15 czerwca 2002 r. poz. 690 z późn. zm.);

[2] „Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Tekst ujednolicony z komentarzem.”, Praca zbiorowa, ITB, Warszawa 2009;

[3] „Odporność ogniowa warstwowych przekryć dachowych”, Marek Łukomski, Dachy Płaskie nr 1/2008;

[4] „Przekrycia dachów wymagania w zakresie odpor-ności ogniowej”, Marek Łukomski, Przegląd Budowlany nr 9/2008

mgr inż. Paweł WróbelSzkoła Główna Służby Pożarniczej

w Warszawie

Św

ie

tl

ik

i

i

kl

ap

y

na

d

ac

hy

p

ła

sk

ie

Świetliki kopułkowe mcr Prolight Plus

Typ Świetliki stałe i klapy wentylacyjne punktowe kopułkowe lub płaskie typ C, E, NG, R.Funkcje Doświetlenie, wentylacja, oddymianie.

KopułaWypełnienie: poliwęglan komorowy najczęściej o grubości od 10 do 25 mm, o różnym stopniu transparentności; kopuły akrylowe lub z poliwęglanu litego pojedyncze, podwójne i potrójne;

płyty warstwowe.

Podstawa

Podstawy proste lub skośne, z blachy ocynkowanej gr. 1,25 mm, o wysokości 300 lub 500 mm, dostarczane w standardzie z izolacją termiczną gr. 20 mm. Na życzenie malowanie na dowolny kolor

z palety RAL. Przystosowane do obrobienia papą, membraną, blachą lub dostarczane z gotową obróbką blacharską.

Sterowanie Elektryczne 230 V ~ (w przypadku otwieranych klap do wentylacji)Wymiary świetlika Od 50 × 50 cm do 200 × 400 cmWielkość otworu światła klapy Od 50 × 50 cm do 200 × 400 cm

Aprobaty, certyfikaty Aprobata Techniczna ITB nr AT-15-6495/2005;Certyfikat Zgodności nr ITB-0920/W.

Informacje dodatkowe

Opcje wykonania:krata antywłamaniowa malowana na dowolny kolor z palety RAL; zmiana grubości i rodzaju izolacji

termicznej; zmiana grubości i materiału podstawy; niestandardowe wymiary światła otworu i wysokości podstawy;obróbka zewnętrzna wykonana np. z blachy stalowej ocynkowanej.

Mercor SA

ul. Grzegorza z Sanoka 280-408 Gdańsktel. 58/341 42 45fax 58/341 39 [email protected]

Pasma świetlne szedowe mcr Prolight z klapami dymowymi i/lub wentylacyjnymi

Typ Szedowe/dwuspadowe.Funkcje Doświetlenie, wentylacja, oddymianie.

Kopuła Szkielet: profile aluminiowe. Wypełnienie: przeważnie poliwęglan komorowy mleczny lub przezroczysty.

Podstawa

Podstawa z blachy ocynkowanej o standardowej długości modułowej 1000, 1250, 2500, 3000 mm. Wysokości podstawy od 100 mm do 700 mm. Przy większych rozpiętościach usztywniane co

2500÷3000 mm za pomocą stężeń wykonanych z profili zimnogiętych. Na życzenie malowanie na dowolny kolor z palety RAL.

Sterowanie Elektryczne 24 V ~; pneumatyczne; pneumatyczno-elektryczne 230 V~; mechaniczne (sprężyny gazowe).

Pobór prądu siłownika elektrycznego W zależności od wielkości skrzydła klapy od 1,3 A do 8,0 A.

Wymiary pasm

Szerokość pasma: od 120 do 700 cm, długość nieograniczona, moduły 710 mm lub 1050 mm.Możliwość wbudowania klap dymowych i dymowo-wentylacyjnych o wymiarach: klapy

jednoskrzydłowe od 100 × 100 cm do 200 × 250 cm; klapy dwuskrzydłowe od 100 × 150 cm do 250 × 250 cm.

Wielkość otworu światła klapy Od 100 × 100 cm do 250 × 250 cmCiężar Ok. 20 kg/m2

Aprobaty, certyfikaty Aprobata Techniczna ITB nr AT-15-5661/2005; Certyfikat Zgodności nr ITB-539/W.

Informacje dodatkoweOpcje wykonania: krata/siatka zabezpieczająca malowana na dowolny kolor z palety RAL; zmiana grubości i rodzaju izolacji termicznej; zmiana grubości podstawy, podstawa samonośna do 6,0 m;

niestandardowe wymiary światła otworu i wysokości podstawy.

Pasma świetlne łukowe mcr Prolight z klapami dymowymi i/lub wentylacyjnymi

Typ Łukowe.Funkcje Doświetlenie, wentylacja, oddymianie.

Kopuła Szkielet: profile aluminiowe. Wypełnienie: przeważnie poliwęglan komorowy mleczny lub przezroczysty.

Podstawa

Podstawa z blachy ocynkowanej o standardowej długości modułowej 1000, 1250, 2500, 3000 mm. Wysokości podstawy od 100 mm do 700 mm. Przy większych rozpiętościach usztywniane

co 2500÷3000 mm za pomocą stężeń wykonanych z profili zimnogiętych. Na życzenie malowanie na dowolny kolor z palety RAL.

Sterowanie Elektryczne 24 V ~; pneumatyczne; pneumatyczno-elektryczne 230 V~; mechaniczne (sprężyny gazowe).


Wymiary pasm

Szerokość pasma: od 120 do 700 cm; długość nieograniczona, moduły 710 mm lub 1050 mm.Możliwość wbudowania klap dymowych i dymowo-wentylacyjnych o wymiarach: klapy

jednoskrzydłowe od 100 × 100 cm do 200 × 250 cm; klapy dwuskrzydłowe od 100 × 150 cm do 250 × 250 cm.

Wielkość otworu światła klapy Od 100 × 100 cm do 250 × 250 cmCiężar Ok. 20 kg/m2

Aprobaty, certyfikaty Aprobata Techniczna ITB nr AT-15-5661/2005; Certyfikat Zgodności nr ITB-539/W.

Informacje dodatkoweOpcje wykonania: krata/siatka zabezpieczająca malowana na dowolny kolor z palety RAL; zmiana grubości i rodzaju izolacji termicznej; zmiana grubości podstawy, podstawa samonośna do 6,0 m;

niestandardowe wymiary światła otworu i wysokości podstawy.

Św

ie

tl

ik

i

i

kl

ap

y

na

d

ac

hy

p

ła

sk

ie

Wyłazy dachowe mcr Prolight Plus

Typ Wykonywane w odmianach konstrukcyjnych jak klapy: C, E, NG.Funkcje Doświetlenie, wentylacja, oddymianie, wyjście na dach.


płyty warstwowe.

Podstawa

Podstawy proste lub skośne, z blachy ocynkowanej gr. 1,25 mm, o wysokości 300 lub 500 mm, dostarczane w standardzie z izolacją termiczną gr. 20 mm. Na życzenie malowanie na dowolny

kolor z palety RAL. Przystosowane do obrobienia papą, membraną, blachą lub dostarczane z gotową obróbką blacharską.

Sterowanie Siłowniki oleopneumatyczne (sprężyny gazowe).Wymiary wyłazu Minimalne: 80 × 80 cm, maksymalne: 120 × 150 cm.Wielkość otworu światła klapy j.w.Aprobaty, certyfikaty Aprobata Techniczna ITB nr AT-15-6495/2005; Certyfikat Zgodności nr ITB-0920/W


Opcje wykonania: czujnik położenia skrzydła (otwarcie); krata antywłamaniowa malowana na dowolny kolor z palety RAL; malowanie podstawy na dowolny kolor z palety RAL; zmiana grubości

i rodzaju izolacji termicznej; zmiana grubości i materiału podstawy; niestandardowe wymiary światła otworu i wysokości podstawy; obudowa zewnętrzna podstawy wykonana np. z blachy

stalowej ocynkowanej.

Klapy dymowe i wentylacyjne mcr Prolight Plus

Typ Z podstawą prostą – typ C, E, DVP; z podstawą skośną – typ NG. Klapy dostępne są w opcji jedno- lub dwuskrzydłowej.

Funkcje Doświetlenie, wentylacja, oddymianie.


płyty warstwowe (aluminium – mat. izolacyjny – aluminium).

Podstawa

Podstawy proste lub skośne z blachy ocynkowanej gr. 1,25 mm o wysokości 300 lub 500 mm, dostarczane w standardzie z izolacją termiczną gr. 20 mm. Malowanie na życzenie na dowolny

kolor z palety RAL. Przystosowane do obrobienia papą, membraną, blachą lub dostarczane z gotową obróbką blacharską.

Sterowanie Elektryczne 24 V ~; pneumatyczne; pneumatyczno-elektryczne 230 V ~; mechaniczne (sprężyny gazowe).


Wymiary klap Klapy jednoskrzydłowe – wymiary minimalne: 80 × 50 cm, wymiary maksymalne: 200 × 300 cm; klapy dwuskrzydłowe – wymiary minimalne: 120 × 160 cm, maksymalne: 300 × 300 cm.

Wielkość otworu światła klapy j.w.Powierzchnia przeszklona Zoptymalizowane powierzchnie czynne oddymiania Acz nawet do 6,96 m2 na urządzenie.Ciężar 60–240 kg, w zależności od typu i wielkości.Aprobaty, certyfikaty Aprobata Techniczna ITB nr AT-15-6495/2005; Certyfikat Zgodności nr ITB-0920/W.


Opcje wykonania: czujnik położenia skrzydła (otwarcie); krata antywłamaniowa malowana na dowolny kolor z palety RAL; malowanie podstawy na dowolny kolor z palety RAL; zmiana grubości i rodzaju izolacji termicznej; zmiana grubości i materiału podstawy; niestandardowe wymiary światła otworu

i wysokości podstawy; obudowa zewnętrzna podstawy wykonana np. z blachy stalowej ocynkowanej.

Klapy i świetliki okrągłe do oddymiania i wentylacji mcr Prolight Plus

Typ Z podstawą okrągłą – typ R.Funkcje Doświetlenie, wentylacja, oddymianie.

Kopuła Wypełnienie: poliwęglan komorowy najczęściej o grubości od 10 do 25 mm, o różnym stopniu transparentności; kopuły akrylowe lub z poliwęglanu litego pojedyncze, podwójne i potrójne.

Podstawa

Podstawy proste z blachy ocynkowanej gr. 1,25 mm, o wysokości 300 lub 500 mm, dostarczane w standardzie z izolacją termiczną gr. 20 mm. Malowanie na życzenie na dowolny kolor z palety RAL.

Przystosowane do obrobienia papą, membraną, blachą lub dostarczane z gotową obróbką blacharską.

Sterowanie Elektryczne 24 V ~; pneumatyczne; pneumatyczno-elektryczne 230 V ~; mechaniczne (sprężyny gazowe).

Pobór prądu siłownika elektrycznego W zależności od wielkości skrzydła klapy od 1,3 A do 8,0 A.Wymiary świetlika Wymiar minimalny Ø 70 cm, wymiar maksymalny Ø 240 cm.Wielkość otworu światła klapy j.w.Powierzchnia przeszklona Powierzchnie czynne oddymiania Acz od 0,43 do 1,17 m2

Ciężar 65–97 kgAprobaty, certyfikaty Aprobata Techniczna ITB nr AT-15-6495/2005; Certyfikat Zgodności nr ITB-0920/W.


Opcje wykonania: czujnik położenia skrzydła (otwarcie); krata antywłamaniowa malowana na dowolny kolor z palety RAL; malowanie podstawy na dowolny kolor z palety RAL; zmiana grubości i rodzaju

izolacji termicznej; zmiana grubości i materiału podstawy; obudowa zewnętrzna podstawy wykonana np. z blachy stalowej ocynkowanej.

Św

ie

tl

ik

i

i

kl

ap

y

na

d

ac

hy

p

ła

sk

ie

Świetliki

Typ Świetliki punktowe stałe i otwierane: płaskie, piramidkowe, łukowe, kopułkowe, rurowe

Funkcje Doświetlenie, wentylacja, oddymianie, wyjście na dach

Kopuła Wypełnienie: poliwęglan komorowy (przezroczysty/mleczny);akryl (przezroczysty/mleczny); pakiety szybowe (szyba klasy P2, O2 lub ESG)

Podstawa Blacha stalowa ocynkowana o grubości 1,25 mm, 1,5 mm, 2,0 mm lub 2,5 mm

Sterowanie Sprężyny gazowo-pneumatyczne; pneumatyczne; elektryczne

Ilość powłok Dla świetlika kopułkowego – 1, 2 lub 3 powłoki z płyty PMMA oraz PC

Wymiary Od 800 × 800 mm do 3000 × 3000 mm; również okrągłe do Ø = 3000 mmWielkość otworu światła klapy Od 1000 × 1000 mm do 3000 × 3000 mm

Ciężar Ok. 6–8 kg/1m2 (bez podstawy)

Kolorystyka Dowolny kolor RAL profili i podstaw; płyta – kryształ, opal lub brązowa

Akcesoria

Profile aluminiowe konstrukcyjne, dociskowe, kątowe i dystansowe; laminat poliestrowy, zawiasy aluminiowe, płyty poliwęglanowe, uszczelki poliuretanowe, akcesoria montażowe – stalowe wkręty samowiercące,

samogwintujące, podkładki pod wkręty, kapturki, taśmy zabezpieczające

Klasa pożarowa E

Gwarancja 36 miesięcy

Aprobaty i certfikaty Aprobata Techniczna ITB 15-6378/2006; Atest Higieniczny HK/B /428/01/2008

Informacje dodatkoweWersja otwierana – jako wyłaz, klapa przewietrzająca z siłownikiem

elektrycznym 230 V oraz jako klapa dymowa z siłownikiem pneumatycznym lub elektrycznym 24 V

Ermont S.J.

ul. Szkółkarska 5962-002 Suchy Las k/Poznaniatel. 61/811 57 52, 61/652 21 35fax 61/652 26 [email protected] www.ermont.com.pl

Pasma świetlne

Typ Pasma świetlne stałe i otwierane: o przekroju łukowym, trójkątnym i płaskie

Funkcje Doświetlenie, wentylacja, oddymianie

Kopuła Wypełnienie: poliwęglan komorowy

Podstawa Blacha stalowa ocynkowana o grubości 1,25 mm, 1,5 mm, 2,0 mm lub 2,5 mm; również podstawa samonośna do rozpiętości 8 m

Sterowanie Elektryczne; mechaniczne; pneumatyczne z termowyzwalaczem (dotyczy klap dymowych)

Długość dowolna

Wielkość otworu światła klapy

Szerokość pasma u podstawy: od 1000 do 10000 mm, wymiar pojedynczego modułu: 1060, 1230 lub 1260 mm

Kolorystyka Dowolny kolor RAL profili i podstaw; płyta – kryształ, opal lub brązowa

Akcesoria

Profile aluminiowe konstrukcyjne, dociskowe, kątowe i dystansowe, zawiasy aluminiowe, płyty poliwęglanowe, uszczelki poliuretanowe, akcesoria

montażowe – stalowe wkręty samowiercące, samogwintujące, podkładki pod wkręty, kapturki, taśmy zabezpieczające

Klasa pożarowa E

Gwarancja 36 miesięcy

Aprobaty i certfikaty Aprobata Techniczna ITB 15-6378/2006: Atest Higieniczny HK/B /428/01/2008

Informacje dodatkowe Możliwość zamontowania w paśmie klapy przewietrzającej z siłownikiem 230 V lub dymowej z siłownikiem pneumatycznym lub elektrycznym 24 V

Św

ie

tl

ik

i

i

kl

ap

y

na

d

ac

hy

p

ła

sk

ie

Essmann Polska Sp. z o.o.

ul. Nowa 23Stara Iwiczna05-500 Piasecznotel. 22/750 33 41fax 22/750 33 [email protected]

Pasmo świetlne ESSMANN 940/20 i 21

Funkcje Doświetlenie, oddymianie, przewietrzanie

Kopuła Poliwęglan

Podstawa Stalowa, ocieplona, standard ocynk, możliwe kolory RAL

Sterowanie Pneumatyczne i elektryczne

Pobór prądu siłownika elektrycznego 1–2 A

Klasa pożarowa E

Wymiary świetlika Rozpiętość 2–6 m

Powierzchnia przeszklona ok. 95%

Aprobaty, certyfikaty Aprobata Techniczna AT-15-5809/2003

Informacje dodatkowe Zabezpieczenie przed upadkiem, zabezpieczenie osobiste PAS, zabezpieczenie HDS

Świetlik kopułkowy Essmann classic

Typ Świetlik kopułkowy Essmann classic


Kopuła Kopuła PMMA/SAN/PC/PETG

Podstawa PVC lub metalowa, ocieplona, RAL (9010 standard), trapezowa lub prosta

Sterowanie Pneumatyczne, elektryczne


Klasa pożarowa E

Wymiary świetlika Od 60 × 60 do 200 × 300 cm

Powierzchnia przeszklona 0,16 do 5,04 m2

Aprobaty, certyfikaty Certyfikat Zgodności WE 0432-CPD-210004073

Informacje dodatkowe Zabezpieczenie przed upadkiem, zabezpieczenie osobiste PAS, zabezpieczenie HDS, zabezpieczenie prze insektami, żaluzje zaciemniające

Pasmo świetlne łukowe Essmann 940/10

Typ Pasmo świetlne łukowe Essmann 940/10


Kopuła Poliwęglan

Podstawa Stalowa, ocieplona, standard ocynk, możliwe kolory RAL

Sterowanie Pneumatyczne, elektryczne


Klasa pożarowa E

Wymiary świetlika Rozpiętość 2–6 m

Powierzchnia przeszklona Ok. 95%

Aprobaty, certyfikaty Aprobata Techniczna AT-15-2842/2003; Certyfikat Zgodności ITB 0096/W

Informacje dodatkowe Zabezpieczenie przed upadkiem, zabezpieczenie osobiste PAS, zabezpieczenie HDS

projektowanie


R oczny przepływ trzech niemieckich rzek: Renu, Mozeli i Menu pokazuje, że należy zwrócić większą uwagę na

poprawę rozproszonej retencji wody opadowej. Główną przyczyną powodzi, okresowo niszczą-cych ludzkie osiedla i infrastrukturę znajdującą się wzdłuż rzek, jest bowiem struktura zago-spodarowania terenu, ograniczająca retencję, infiltrację i parowanie wody w obrębie zlewni. W 2002 roku powódź na terenie Niemiec wyrzą-dziła straty oszacowane 9 mld euro.Zwiększenie udziału powierzchni nieprzepusz-czalnych (rys. 1) dodatkowo wywiera negatywny wpływ na mikroklimat, zmieniając bilans ener-getyczny. Różni się on znacznie od tego, który występuje na naturalnych obszarach terenach zieleni. W krajobrazie nieprzekształconym więk-szość opadów ulega wyparowaniu. Przykładem mogą być naturalne zlewnie rzek Szprewy czy

Haweli, gdzie około 80% opadu atmosferycznego ulega wyparowaniu lub transpiracji przez rośliny. Aby parowanie było możliwe, niezbędna jest

energia. Ten proces fizyczny wytwarza tzw. chło-dzenie wyparne (chłodzenie przez wyparowanie cieczy) o wartości 2450 J/g wyparowanej wody, co odpowiada 680 kWh/mł. Wedůug badań przepro-wadzonych w Hamburgu w 1957 roku naturalne tereny zielone, np. łąki zużywają rocznie średnio około 86% bilansu promieniowania (Collemann 1958). Ta energia służy roślinom do transpiracji wody i wytworzenia biomasy. Zużyta w ten sposób energia ulegnie ponownej przemianie w momen-cie kondensacji pary wodnej w atmosferze.

Badania

Zmiany środowiskowe na terenach zurbanizo-wanych obejmują także obniżenie ewapotranspi-racji z opadu i przemianę nawet do 95% bilansu promieniowania na ciepło (rys. 5). Dodatkowo

panuje tu zwiększone promieniowanie cieplne, spowodowane wyższą temperaturą powierzchni utwardzonych (np. beton) i ich zdolnością do akumulowania ciepła (rys. 2). W rezultacie tem-peratura wewnątrz budynków także rośnie i prowadzi do dyskomfortu termicznego lub zwiększonych nakładów energetycznych na klimatyzację. Logicznym rozwiązaniem umoż-liwiającym uyzskanie komfortowej temperatury powietrza wewnątrz i na zewnątrz budynków jest zazielenienie ich fasad oraz dachów. W ten sposób energia słoneczna jest zużywana na ewapotranspirację roślin. Według pomiarów,

Dachy zielone a energooszczędność

Postęp urbanizacji ma miejsce na całym świecie. Centra wielkich miast charakteryzują się negatyw-nym wpływem na środowisko, który w efekcie pro-wadzi do zwiększenia ryzyka wystąpienia powodzi, zanieczyszczenia wód powierzchniowych, zmian miejskiego klimatu oraz zwiększonego zużycia wody i energii. Wzrost poziomu ryzyka wystąpienia powodzi ma miejsce w wielu miastach i wiąże się z ciągłym przyrostem powierzchni nieprzepuszczal-nych dla wody, takich jak budynki czy asfaltowe bądź betonowe nawierzchnie.

Tabela 1. Wysokość opadu i odpływu, ewapotranspiracja potencjalna i rzeczywista oraz wartość energii chłodzenia z ewapotranspiracji na powierzchni dachu zielonego w Berlinie (Schmidt, 1992, Köhler i in. 2001)

rokopad[mm]

odpływ[mm]

odpływ[%]

potencjalna ETP

[mm]

rzeczywista ETP

[mm]

energia chłodzenia

[kWh/(m2*a)]

1987 702 179 25.5 641 523 356

1988 595 157 26.4 696 437 298

1989 468 98 20.9 750 370 252

średnia 588 145 24.6 696 443 302

Tereny rolnicze54,1%

Obszary zurbanizowane/drogi11,8%

Lasy29,4%

Woda2,2%

Inne2,5%

Rys. 1. Zagospodarowanie terenu w Niemczech, 1997 r.


projektowanie

które przeprowadziliśmy na terenie UFA Fabrik w Berlinie, 58% bilansu radiacyjnego jest wyko-rzystywane przez ekstensywne „dachy zielone” na ewapotranspirację w miesiącach letnich (rys. 6). Średnie roczne wykorzystanie energii wynosi 81%, co oznacza, że uzyskana wartość chło-dzenia wynosi 302 kWh/(m2 • rok) przy wartości bilansu promieniowania 372 kWh/(m2 • rok) (średnia z lat 1987–89, tab. 1). W państwach klimatu tropikalnego można się spodziewać znacznie wyższych wartości uzyskanej energii chłodzenia wyparnego ze względu na wyższe opady atmosferyczne i większe wartości ewa-potranspiracji (Köhler i in. 2001).

Dachy świata

Zużycie energii na klimatyzowanie i wenty-lację budynków jest czynnikiem o rosnącym znaczeniu. Zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego w sprawie efektywności energe-tycznej budynków (2002/91/EC) wdrażać nale-ży technologie pasywnego chłodzenia, które poprawiają warunki klimatyczne w pomieszcze-niach oraz mikroklimat wokół budynku.Ponadto rosnące koszty związane z klimaty-zowaniem stały się bodźcem do promowania wysiłków na rzecz oszczędzania energii w sek-torze budownictwa.Budynek Instytutu Fizyki Uniwersytetu Humboldta w Berlinie (Adlershof) został zaprojektowany przez biuro Architects Augustin and Frank jako miejsce badań oraz powierzchnie biurowe. Został on wyposażony w połączone ze sobą różnego rodzaju technologie zrównoważonej gospodarki wodnej, włączając w to wykorzystanie wody deszczowej do chłodzenia budynku. Projekt

określa trzy główne cele gromadzenia wody opa-dowej. Pierwszym z nich jest zastąpienie w ten sposób cennej wody pitnej. Drugim celem jest retencjonowanie wody opadowej, co powodu-je zmniejszenie jej odpływu do systemu kana-lizacji w czasie trwania deszczu. Zredukowane

w ten sposób obciążenie szczytowe kanalizacji pozwala uniknąć przeciążenia systemu, które mogłoby spowodować powódź i związane z nią poważne problemy zdrowotne. Trzecim celem gromadzenia wody jest zmniejszenie zużycia energii w czasie pory letniej poprzez ewapo-transpirację i zacienienie. Woda deszczowa jest gromadzona w pięciu

zbiornikach na dwóch dziedzińcach budynku i będzie wykorzystywana do nawadniania zazie-lenionej fasady oraz zasilania systemu chło-dzenia adiabatycznego. „Zielona fasada”, wraz z różnego rodzaju pnączami, została zaprojekto-wana tak, by szata roślinna odpowiadała porom

roku. Roślinność będzie zapewniać cień w ciągu lata, natomiast podczas zimy, gdy rośliny gubią liście, promieniowanie słoneczne będzie przeni-kać przez szyby do wewnątrz budynku. Projekt uwzględnia stały monitoring zużycia wody przez różne gatunki roślin „zielonej fasady” oraz na potrzeby systemu adiabatycznego chłodzenia. Zarówno zacienienie przez rośliny, jak i proces chłodzenia na drodze ewapotranspiracji będą wpływać na bilans energetyczny budynku.W sytuacji wyjątkowo ulewnych deszczów nadmiar wody opadowej będzie kierowany do niewielkiego stawu, znajdującego się na jednym z dziedzińców. Instytut jest zlokalizo-

Tabela 2. Dane projektowe nowego budynku Uniwersytetu Humboldta w Berlinie

System klimatyzacji z adiabatycznym chłodzeniemSystem klimatyzacji z adiabatycznym chłodzeniem 7 jednostek

Zintegrowane skrzynie z roślinamiZintegrowane skrzynie z roślinami 149 szt.

Połać dachowaPołać dachowa 4700 m2

Staw na dziedzińcuStaw na dziedzińcu 225 m2

Rys. 2. Rozkład temperatury na powierzchni dachu zielonego w stosunku do dachu

pokrytego papą; pomiary w podczerwieni (Köhler, Schmidt 2002)

Fot. 4. Stacja

klimatologiczna

na ekstensywnym

„dachu zielonym”,

gdzie przeprowa-

dzane są pomiary

energii i pomiary

hydrologiczne,

UFA-Fabrik

w Berlinie,

Tempelhof

Fot. 3. Zielony

dach w centrum

Berlina w 1984 r.

(Paul Lincke

Ufer 44, Berlin

Kreuzberg)

projektowanie


wany w strefie ochronnej wód gruntowych, w pobliżu stacji ujęcia wody pitnej dla miasta. W celu ochrony wód gruntowych dopuszczalna jest jedynie naturalna infiltracja wody przez powierzchnię w głąb gruntu.Wszystkie przedstawione dane są wynikiem symulacji i zostały wygenerowane podczas pro-cesu planowania. Aby określić ogólne korzyści, płynące z projektu od samego początku prowa-dzony jest profesjonalny naukowy monitoring. Zbiorniki na wodę deszczową w Adlershof mają łączną objętość równą 1,3% lokalnego rocznego opadu atmosferycznego (8,5 mm). Jest to niewielka ilość, zwłaszcza biorąc pod uwagę rolę zbiorników w gromadzeniu wody w celu nawadniania i chłodzenia. Wiele nie-poznanych do końca czynników, włączając w to ilość wody, jaka będzie zużywana przez „zieloną fasadę” oraz system chłodzenia, spo-wodowało, że przy projektanci musieli przyjąć pewne niezweryfikowane założenia. Monitoring tych czynników dostarczy cennej wiedzy, która

będzie mogła być wykorzystana przy realizacji przyszłych projektów.

LiteraturaCollmann, W., 1958. Figures “radiation in Europe”. Report DWD 6, No 42 (Diagramme zum Strahlungsklima Europas. Berichte DWD 6, Nr. 42).

Köhler, M., Schmidt, M., Grimme, F.W., Laar, M., Gusmăo, F. 2001. Urban Water Retention by Greened Roofs in Temperate and Tropical Climate. IFLA-Congress, Singapore.Köhler, M., Schmidt, M., 2002. Roof-greening, annual report (Jahrbuch Dachbegrünung). Thalacker, Braunschweig, pp. 28 – 33 ISBN 3-87815-179-9. Schmidt, M. 1992. Extensive greened roofs to improve the urban climate (Extensive Dachbegrünung als Beitrag zur Verbesserung des Stadtklimas). Master, TU Berlin, 75 p.

Linki:www.gebaeudekuehlung.de www.stadtentwicklung.berlin.de/bauen/oekologis-ches_bauenwww.augustinundfrank.dewww.watergy.de

Marco SchmidtWydział Architektury Politechniki Berlińskiej

Tłumaczenie: Piotr Pluta

Artykuł ukazał się w e-kwartalniku „Dachy Zielone”,www.dachyzielone.info

Rys. 5. Zmniejszona ewapotranspiracja na obszarach

zurbanizowanych powoduje przemianę nawet do 95%

bilansu promieniowania w ciepło utajone i zwiększa

promieniowanie cieplne

Fot. 6. Ekstensywny dach zielony sprawia, że 58% bilansu

promieniowania zużywane jest w miesiącach letnich na

transpirację; UFA Fabrik w Berlinie, Niemcy

Fot. 8. Pnącza zapewniają zacienienie oraz chłodzenie na drodze ewapotranspiracji

Fot. 7. Konstrukcja stawu z naturalną infiltracją powierzchniową


projektowanie

Warstwa konstrukcyjna stropodachuWarstwę nośną stanowi trapezowa blacha sta-lowa oparta najczęściej na stalowych płatwiach lub dźwigarach stalowych. W przypadku dachów bezpłatwiowych wysokość fałd blachy powinna wynosić min. 100 mm ze względu na rozstaw podpierających ją dźwigarów. Dla dachów

płatwiowych wysokości fałd blachy są mniejsze ze względu na mniejszy rozstaw podpór (płatwi) i wynoszą co najmniej 50 mm. Dokładny dobór wysokości fałd blachy w zależności od rozpięto-ści wymaga obliczeń statyczno-wytrzymałościo-wych. Trapezowa blacha stalowa powinna być ocynkowana i do datkowo pokryta fabrycznie powłoką antykorozyjną.

Materiały paroizolacyjne i pokrycioweZ tworzyw sztucznych wykonywane są:– warstwy paroizolacyjne – najczę ściej sto-

sowanym tu tworzywem jest polietylen (PE), o grubości 0,25 lub 0,4 mm, μ = 30 000,

– warstwy pokryciowe z różnych two rzyw bez dodatkowego zbrojenia (tzw. homogeniczne) lub zbrojone wkładka mi z włókna szklanego lub syntetycz nego, a także z klejoną od spodu włók niną syntetyczną – por. tablica 1.

Warstwy izolacyjne, czyli paroizolacja, termo- i hydroizolacja są układane luźno na konstrukcji nośnej i następnie dociążane warstwami ochron-nymi i użytkowymi lub też są mo cowane mecha-nicznie do podłoża. W ten sposób stropodach zabezpiecza się przed działaniem wiatru.Powłoka pokrycia dachowego jest reali zowana z tworzyw sztucznych w postaci pojedynczej war-

Stropodachy płaskie na blachach fałdowych z pokryciem z tworzyw sztucznych

Stropodachy płaskie o dużych powierzchniach wykonywane nad pomieszczeniami ogrzewanym, wymagają właściwego ocieplenia oraz odpowied-niego doboru materiałów pokryciowych i termo-izolacyjnych. Ze względu na lekką konstrukcję wsporczą wykonaną z blach fałdowych stropodachy te są podatne na odkształcenia i przemieszczenia, dlatego wymagają odpowiedniego projektowania, montażu i wykonania aby zapewnić ich niezawodną pracę podczas eksploatacji budynku.

Współpraca z Dachami Zielonymi

Miło nam poinformować Państwa, że nasze wydawnictwo podpisało umowę o merytorycznej współpracy i partnerstwie z Wydawnictwem EPK – wydawcą internetowego kwartalnika Dachy Zielone. Współpraca polegać będzie na wymianie doświadczeń tak, aby czytelnicy obu mediów mogli czerpać z nich informacje przydatne im w pracy zawodowej. Idea powstania e-kwartalnika zbiegła się z utworzeniem branżowego Polskiego Stowarzyszenia „Dachy Zielone”, powołanego – podobnie jak czasopismo – w celu budowania solidnych podstaw dla promowania wiedzy i wymiany doświadczeń w zakresie technologii dachu zielonego w Polsce. Na jego łamach, na stronie www.dachyzielone.info, będą publikowane między innymi artykuły o wybranych projektach i ich twórcach, wyniki badań i doświadczeń naukowych, omówienia norm, wytycznych i ustawodawstwa w kraju i za granicą, prezentacje rozwiązań materiałowych, praktyczne porady dotyczące wykonywania i eksploatacji dachów zielonych oraz prezentacja trendów i osiągnięć światowych w tej dziedzinie.

Konkurs na logo i logotyp Polskiego Stowarzyszenia „Dachy Zielone”

PSDZ ogłosiło konkurs na swoje logo i logotyp. Udział w nim mogą wziąć wszyscy, którzy zaakceptują postanowienia regulaminu konkursu.Szczegółowy regulamin można przeczytać na stronie www.dachyplaskie.info.pl i www.dachy.info.pl. Nagrodą główną jest tablet graficzny Bamboo firmy Wacom oraz dwa wyróżnienia (dyplomy). Nagrodzone i wyróżnione prace zostaną umiesz-czone na stronie internetowej Stowarzyszenia.

dachyPŁASKIE

projektowanie


stwy. Ta jednowarstwowa hydroizolacja musi speł-niać wszystkie wymaga nia stawiane pokryciom dachowym, m.in. musi się charakteryzować:– odpowiednią odpornością na oddzia ływania środowiska zewnętrznego

– właściwą odpornością mechaniczną,– pewnością co do szczelności wszyst kich

połączeń w obrębie samej powło ki, jak też z innymi elementami obróbek, przyległych ścian, kominów itp.

Szczególne znaczenie ma sposób moco wania pokrycia do podłoża i jego odpor ność na dzia-łanie wiatru, w sytuacji, gdy nie stosuje się cięż-kiej warstwy balastowej lub użytkowej. Takie rozwiązanie jest czę sto stosowane zwłaszcza na stropodachach lekkich, o wiotkiej konstrukcji no śnej (np. z blach fałdowych).Do izolowania przeciwwodnego stropodachów należy stosować materiały i po włoki z tworzyw sztucznych, których pro dukcja i sposób stoso-wania jest określony polską normą lub aprobatą techniczną ITB.Pod powłokami pokryciowymi z tworzyw sztucznych, które nie są odsłonięte od spodu warstwą ochronną, należy stoso wać dodatkową warstwę rozdzielczą (w postaci np. tkaniny z włókna szklane go) w sytuacji, kiedy możliwa jest niepo żądana interakcja chemiczna mate-

riału pokrycia i warstw niższych. Takie oddzia-ływanie jest możliwe np. pomiędzy powłoką z miękkiego PCV i styropianem lub drewnem

impregnowanym środkami ole istymi. Warstwa ta może spełniać również funkcje ochrony przeciwogniowej stropodachu.Sposób wykonywania obróbek stropodachu płaskiego, pokrytego powłokami z tworzyw sztucznych, powinien być zgodny z wytycznymi ogólnymi dla tego rodzaju pokryć lub ze wska-zówkami producenta.

Układ warstw w stropodachu

Na rys. 1 przedstawiono uwarstwienie przykła-dowego stropodachu bez warstwy ochronnej pokrycia z tworzyw sztucznych.

(1) warstwa konstrukcyjnaOcynkowana blacha stalowa z dwustronną powłoką antykorozyjną, powinna mieć wyso-kość fałd dobraną na podstawie obliczeń

Rys. 1. Przekrój pionowy przez stropodach z pokryciem z tworzywa sztucznego wg

[1] (oznaczenia od 1 do 5 opisano obok w tekście)

Tablica 1. Rodzaje materiałów izolacyjnych na bazie tworzyw sztucznych

Rodzaj materiałuGrubość nominalna

[mm]Współczynnik oporu

dyfuzyjnego μSposób łączenia

PCV (miękkie) bez wkładki

1,2–2,0 1 4000–20000 zgrzewanie

PCV z wkładką z włókna syntetycznego

1,2–2,4 18000–20000 zgrzewanie

PCV z wkładką z włókniny szklanej

1,2–2,0 1 8000–20000 zgrzewanie

Poliizobutylen (PIB) na włókninie syntetycznej

2,5 260000specjalny system

uszczelniania krawędzi

Kopolimer etylenu z asfaltem na włókninie syntetycznej

3,0 60000 zgrzewanie

Tablica 2. Klasyfikacja płyt styropianowych wg [3]

TypZalecana gęstość

pozorna[kg/m3]

Zakres stosowania

EPS 100-038 DACH/PODŁOGAEPS EN13163T1-L1-W1-S1-P3-B250-CS(10)200-DS(N)5-DS(70,-)2-DLT(1)5

20,0 ±10%Izolacja termiczna na konstrukcji nośnej pod

pokryciem dachowym

EPS-200-036 DACH/PODŁOGA/PARKINGEPS EN13163T1-L1-W1-S1-P3-B250-CS(10)200-DS(N)5-DS(70,-)2-DLT(1)5

30,0 ±10% Zastosowanie jak wyżej

Uwagi: 1. Oznaczenia klasyfikacyjne EPS 100, EPS 200 są zgodne z [4]. 2. Sym bole 038 i 036 w oznaczeniach typu wyrażają minimalne wymagane wartości deklarowane współ czynnika przewodzenia ciepła λ ≤ 0,038, 0036 W/(mK). 3. Słowne części oznaczeń FASADA, PODŁOGA, DACH stanowią skrótową informację dla odbiorcy o podstawowym zastosowaniu da nego typu. 4. Kody oznaczenia pod symbolami typu są zgodne z p. 6 PN-EN 13163:2003 i określają klasy i poziomy wymagań dla danego typu.

aktualnych informacji

o materiałach pokryciowych

i izolacyjnych,

rozwiązań konstrukcyjno-

-projektowych,

wydarzeń w branży.

ZAMÓW PRENUMERATĘ I CZYTAJ!

PRENUMERATA DACHY 2010

Zamów prenumeratę roczną miesięcznika Dachy w cenie 102 zł (brutto)

Nazwa firmy …………………………………………………………………………………………..………………....……....…….

Imię i nazwisko zamawiającego …………………………………………………………………..…………………..……....…….

Ulica ……………………………………………………………………………………….……………………………………………

Kod ………………………………….……… Miasto ……………………………………………………………...……...........……

NIP ……………………………………………………………………………………….…………………………….……................

Tel/fax …………………………………..………….. e-mail ………………………………………..…………………….….…..….

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., ul. Starościńska 1B lok. 2, 02-516 Warszawa

e-mail: [email protected] tel. 0-22 646 75 21

Wyra am zgod na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., oraz na ich przetwarzanie zgodnie z tre ci Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997r. (Dz.U.133, poz.88) wy cznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

Dzięki prenumeracie masz stały dostęp do:

projektowanie


statycznych; minimalna grubość blachy powinna być większa niż 0,88 mm.

(2) paroizolacjaW tym przypadku funkcje takiej warstwy może spełniać luźno rozłożona na podłożu warstwa paraizolacji, np. folia polietylenowa (PE) o gru-bości min. 0,25 mm.

(3) izolacja termicznaMają tu zastosowanie płyty styropianowe typu EPS 100÷200 wg tabl. 2 i 3 oraz płyty z polisty-renu ekstrudowanego XPS 200÷700. W izolacji termicznej może być wykształcony spadek stro-podachu, przy grubościach większych niż 240 mm należy stosować dwie warstwy izolacji termicznej, klejone wzajemnie pasmowo przy uży ciu kleju bez rozpuszczalników, (np. klej poliuretanowy).

Przy pokryciach z tworzyw niebitumicznych izo-lacja termiczna układana jest luźno na podłożu, z przesunięciem między kolejnymi warstwami, bez odpowietrzenia.

(4) warstwa wyrównująca ciśnienie i roz-dzielczaStosuje się tkaninę z włókna szklanego o gra-maturze 120 g/m2, z 8 cm zakładem, luźno ułożoną na izolacji termicznej, stanowiącą dodatkowo warstwę ogniochronną.

(5) pokrycie wodochronne – hydroizolacjaPokrycie jednowarstwowe, np. z miękkiego PCV z wkładką z włókna syntetycznego, o grubości 1,5 mm, luźno układane na izolacji termicznej, zakłady o szerokości 5 cm, łączone zgodnie z zaleceniami producenta.

Jeśli pokrycie nie jest dociążane od wierzchu warstwą balastową, to należy je mo cować mechanicznie do podłoża w obszarze zakładów poszczególnych pasm pokrycia, przebijając na wylot wszystkie warstwy stropodachu, zgodnie z wyma ganiami w tabl. 6.

Osłona pokrycia wodochronnego

Jeżeli jest to możliwe ze względów konstrukcyj-nych, hydroizolację chroni się ciężką warstwą ochronną w postaci płukanych, wolnych od gliny otoczaków o średnicy od 16 do 32 mm, grubość warstwy przynajmniej 5 cm. Warstwa ta pełni jednocześnie rolę balastu, chroniąc przed ssaniem wywołanym działaniem wiatru bezpośrednio na pokryciu, jako warstwa balastowa dla niezamoco-wanej mechanicznie powłoki z tworzywa sztucz-nego. Jeśli kamienie mają ostre krawędzie, na leży pokrycie osłonić wcześniej tkaniną z tworzywa syntetycznego, ułożoną luźno na pokryciu

Materiały termoizolacyjne

Obecnie najczęściej do ocieplania stropodachów wykorzystuje się styropian, polistyren ekstra-dowany XPS lub wełnę mineralną, ponieważ materiały te są najłatwiej dostępne, stosun-kowo tanie i mają bardzo dobre właściwości termoizolacyjne.

Płyty styropianoweNorma PN-EN-13163 w załączniku C podaje klasy-fikację wyrobów ze styro pianu, dla których wyma-gana jest zdolność do przenoszenia obciążeń. Klasyfikację styropianu pod względem przy-datności wyrobu do określonego zastosowania podaje norma PN-B-20132.Podział na typy i zalecaną gęstość pozorną z podaną tolerancją oraz informacje o prze-

Tablica 3. Wymagane właściwości wełny mineralnej stosowanej do ociepleń stropoda-chów wg [5]

Rodzaj zastosowaniaKod oznaczenia wyrobu

część wspólna charakterystyka techniczna

W dachach płaskich jako płyty wierzchnie i w ociepleniach

jednowarstwowychMW-EN 13162

-T4-CS(10)40-TR7,5-PL(5)200-WS-DS(TH)-MU1

W dachach płaskich jako płyty podkładowe

MW-EN 13162-T4-CS(10)40-TR1

-PL(5)50-WS-DS(TH)-MU1

Oznaczenia: T4Oznaczenia: T4 – klasa tolerancji grubości T4 (dopuszczalny niedomiar grubości –3% lub –3 mm, dopuszczalny nadmiar grubości +5% lub 5 mm); DS(TH)DS(TH) – stabilność wymiarowa w określonych warunkach tem peratury i wilgotności względnej (23°C/90% lub 70°C/90%), co oznacza względne zmiany wymiarów liniowych w takich warunkach nie większe niż 1%; MU1MU1 – kody wyrobów bez okładzin, można bez przeprowadzania badań uzupełnić informacją dotyczącą wartości współczynnika oporu dyfuzyjnego pary wodnej. Zgodnie z normą, można przyjąć jego wartość jako równą 1; WSWS – określona nasiąkliwość wodą przy krótkotrwałym częściowym zanurzeniu nie przekracza 1,0 kg/m2; CS(10)40CS(10)40 – wartość naprężenia ściskającego przy 10% odkształceniu względnym wy nosi co najmniej 40 kPa; TR7,5TR7,5 – wytrzymałość na rozciąganie prostopadle do po wierzchni czołowych wynoszącą co najmniej 7,5 kPa; TR1 – wytrzymałość na rozciąganie prostopadle do po wierzchni czołowych co najmniej 1 kPa; PL(5)50PL(5)50 – odporność wyrobu na obciążenia punktowe (siła ściskająca 50 N działająca na powierzchni 50 cm2 wywołuje odkształcenie 5 mm); PL(5)200PL(5)200 – odporność wyrobu na obciążenia punktowe (siłą ściskająca 200 N działająca na powierzchni 50 cm2 wywołuje odkształcenie 5 mm

Tablica 4. Minimalne grubości izolacji termicznej w stropodachach płaskich na blachach fałdowych

Rodzaj stropodachu Materiał termoizolacyjny

Minimalna grubość termoizolacji w [cm]

Budynki standardowe U = 0,25 [W/(m2K)]

Budynki energooszczędneU = 0,15 [W/(m2K)]

Izolacja termiczna na konstrukcji nośnej pod pokryciem dachowym

– por. rys. 1

płyty twarde z wełny mineralnej λ = 0,042 W/(mK)

16 26

płyty XPS 200λ = 0,036 W/(mK)

14 23

płyty EPS 200λ = 0,036 W/(mK)

14 23

styropian EPS 100λ = 0,038 W/(mK)

15 25

Uwaga: W obliczeniach grubości izolacji termicznej uwzględniono 100 mm wysokość fałdów blachy trapezowej równoważną grubości warstwy powietrza między podsufitką z płyt gipsowo-kartonowych a termoizolacją.


projektowanie

znaczeniu poszczególnych płyt styropianowych w stropodachach podano w tabl. 2.

Płyty z polistyrenu ekstrudowanego XPSJednym z najlepszych materiałów obecnych na rynku budowlanym jest ekstrudowana pianka polistyrenowa, w skrócie XPS, zwana często styropianem ekstrudowanym. Dzięki doskonałym parametrom izolacyjności termicznej, odporności na działanie wilgoci, bardzo dużej wytrzymałości mechanicznej pianka XPS jest uważana za jeden z najbardziej skutecznych materiałów termoizolacyjnych. Ze względu na odporność na działanie wilgoci oraz na swą wysoką wytrzymałość mechaniczną polistyren ekstrudowany może być stosowany jako ocieplania stropodachów płaskich o odwró-conym układzie warstw, tarasów, parkingów dachowych, stropodachów z roślinnością. Czym różni się ekstrudowana pianka polisty-renowa XPS od zwykłego styropianu? Oba materiały mają podobny skład chemiczny, jednakże wytwarzane są w różnych procesach produkcyjnych. Wynikiem tego jest ich odmien-na budowa fizyczna, a w konsekwencji lepsza izolacyjność termiczna, większa wytrzymałość oraz większa odporność na wilgoć polistyrenów ekstrudownaych.Ze względu na stosowanie płyt XPS m.in. w dachach czy dachach użytkowych (nad pod-ziemnymi parkingami, garażami itp.), gdzie materiał ten poddawany jest dużym obciążeniom, podstawowym parametrem technicznym płyt jest

wytrzymałość na ściskanie. Dla płyt z ekstrudo-wanej pianki polistyrenowej XPS wytrzymałość na ściskanie wynosi od 200 do 700 kPa (dla gęstości objętościowej 28–38 kg/m3). Płyty XPS jak więk-szość materiałów z tworzyw sztucznych poddane działaniu obciążeń długotrwałych wykazują przy-rost odkształceń, dlatego dla poszczególnych produktów oznacza się wielkość pełzania przy ściskaniu, który determinuje poziom naprężeń dopuszczalnych w zakresie 80–250 kPa.Płyty z ekstrudowanej pianki polistyrenowej XPS charakteryzują się niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła. W zależności od technologii produkcji, do spieniania produktów używane są różnego typu gazy – dwutlenek węgla lub gazy z grupy HFC. Gaz używany do spieniania i szybkość, z jaką dyfunduje on z komórek wpły-wają na współczynnik przewodności cieplnej λ produktów XPS. Struktura styropianu ekstrudowa-nego sprawia że przewodność cieplna wykazana w badaniach wynosi ok. 0,026 – 0,028 [W/(mK)]. Obliczeniowa przewodność cieplna zalecana przez producentów może być przyjmowana w zakresie 0,032–0,035 [W/(mK)].

Płyty z polistyrenu ekstrudowanego mogą być stosowane w przedziale temperatury dopusz-czalnej (od -50°C do +75°C). Jeżeli poddane są działaniu temperatury wyższej, mogą tracić swoje właściwości fizyczne. Tworzywo polistyrenowe XPS jest odporne na działanie wilgoci dzięki zamkniętokomórkowej strukturze. Sprawia ona, że nasiąkliwość płyt XPS w bezpośrednim kontakcie z wodą jest bardzo niska. Przy długotrwałym, całkowitym zanurzeniu w wodzie, uzyskuje się nasiąkliwość 0,5–0,7% objętości. Przy badaniu nasiąkliwości poprzez długotrwałą dyfuzję pary wodnej przez produkt, uzyskuje się dla płyt XPS wyniki nasiąkliwości na poziomie 0,5–1,5 % w zależności od grubości płyt. Zgodnie z PN EN 12524 współczynnik oporu dyfuzyjnego μ polistyrenu ekstrudowanego XPS niezależnie od warunków użytkowania wynosi 150.

Wełna mineralnaW stropodachach płaskich mają zastosowanie płyty twarde z wełny mineralnej o masie obję-tościowej przekraczającej 110 kg/m3.

Tablica 5. Klejenie i mocowanie mechaniczne do podłoża warstwy pokrycia w stropodachu płaskim wg [1], por. rys. 2

Rodzaj stropodachu Rodzaj zamocowaniaRodzaj strefy

Strefa wewnętrzna Strefa brzegowa Strefa narożna

Stropodach bez użytkowegoobciążenia zewnętrznego

klejenie na gorąco 10% powierzchni 20% powierzchni 40% powierzchni

klejenie na zimno 2 paski na m2 3 paski na m2 4 paski na m2

przybijanie:odstępy miedzy rzędami

odstępy między gwoździami90 cm10 cm

30 cm10 cm

30 cm5 cm

elementy mocujące 3 szt./m2 6 szt./m2 9 szt./m2

Rys. 2. Schemat fragmentu dachu ze

strefami wiatrowymi

Rys. 3. Przekrój pionowy stropodachu z izolacją termiczną zabezpieczoną płytami

z płyt wiórowo-cementowych w celu podwyższenia odporności ogniowej

projektowanie


W tabl.4 przedstawiono kody oznaczeń wełny mineralnej zgodnie z PN-EN 13162:2002 odpowiadające wyrobom termoizolacyjnym odpowiednio do ich zastosowa nia.

Aktualne wymagania izolacyjności cieplnej stropodachówW aktualnym rozporządzeniu ministra infrastruk-tury z 6 listopada 2008 (Dz.U. 208 nr 201, poz. 1238) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny podlegać budynki i ich usytuowanie maksymalne wartości współczynników przeni-kania ciepła U dla stropodachów w porównaniu z poprzednimi wymaganiami zostały zaostrzone do wartości U = 0,25 [W/(m2K)]. Wartość ta dotyczy budynków nowowznoszonych tzw. standardowych. Dla porównania dla budynków energooszczędnych wartość współczynnika przenikania ciepła U dla stropodachu powinna wynosić min. 0,15 [W/(m2K)]. Obliczenia mini-malnych grubości izolacji termicznych przepro-wadzono zgodnie z [2]. W tablicy 5 pokazano

minimalne grubości termoizolacji dla różnych rodzajów płyt termoizolacyjnych dla uwarstwie-nia stropodachu jak na rys. 1.

Zasady projektowania i wykonywania stropodachówNachylenie i odwodnienie dachuW stropodachach, w których zastosowano blachę trapezową, spadek uzyskuje się poprzez nachyle-nie warstwy konstrukcyjnej w kierunku wpustu. Ze względu na wiotkość tych konstrukcji (podatność na ugięcia od obciążeń pionowych), minimalny spa dek pokrycia wodochronnego, gwarantu jący skuteczne odwodnienie, powinien być większy o 2% niż ten wyma gany dla sztywnych konstrukcji. Wpu sty dachowe należy umieszczać w najniż-szych punktach dachu i mocować mechanicznie do warstwy konstrukcyjnej (por. rys. 5).

Miejsca przebić stropodachu, obrzeża itp.Otwory na wpusty dachowe powinny mieć średnicę nie większą niż 300 mm lub wymiary

300 × 300 mm. Na górnej powierzch ni blachy trapezowej są one wzmacniane blachą stalową ocynkowaną > 600 x 600 mm, d > 1,25 jak na rys. 5. Większe otwory, np. na kopuły doświet-lające, są również wzmacniane na obrzeżach blachą stalo wą, zgodnie z wymaganiami sta-tycznymi i rozmiarami otworu. Kra wędzie blachy trapezowej, które nie są podparte elementami konstrukcyjnymi, wzmacniane są również usztywnieniami brzegowymi z blachy ocynkowanej (por. rys. 4).

Ochrona przed dyfuzją pary wodnej z wnę-trza budynkuW stropodachach, w których stosowana jest jako konstrukcja wsporcza blacha trapezowa, a na niej znajduje się izolacja termiczna, paroizolacja w przeciętnych warunkach kli-matycznych nie jest po trzebna. Jednak przy wilgotności względ nej powietrza powyżej 60% paroizolacja powinna być już zastosowana. W prakty ce, ze względu na niemożliwe do prze-widzenia zmiany wilgotności eksploatacyj nej w pomieszczeniu, w stropodachach na blasze trapezowej powinno się z zasa dy stosować paroizolację.

Pokrycie z tworzywa sztucznegoW tym przypadku wszystkie warstwy stro-podachu, układane na blasze trapezowej w trakcie jednej operacji, są mocowane do podłoża przy użyciu specjalnych łącz ników mechanicznych rys. 1. Każda płyta materiału izolacji termicznej musi być przy tym zamoco-wana przynaj mniej w dwóch miejscach.

Ochrona przed wiatremMocowanie pokrycia dachowego powin no być wykonywane zgodnie z wymaga niami poda-nymi w tablicy 5. Krawędzie stropodachów z warstwami mocowanymi mechanicznie do podłoża, lub z warstwami balastowy-mi, należy szczelnie zamknąć. Dzięki temu uniemożliwia się podnoszenie pokrycia na skutek jednoczesnego parcia i ssania wiatru (porównaj rys. 4.)Na rys. 2 przedstawiono schemat powierzchni fragmentu dachu ze strefami wiatrowymi.Zabezpieczenie stropodachu przed dzia łaniem wiatru, szczególnie przed podno szeniem pokry-cia na skutek ssania wywie ranego przez wiatr, jest realizowane przez:

dociążenie pokrycia (żwir ochronny, nawierzchnie dla ruchu pieszego lub koło-wego, ziemia dla roślin),

klejenie do podłoża i/lub mocowanie mechaniczne.

Dla budynków o wysokości do 20 m zamiast indywidualnych obliczeń nor mowych, moż na sformułować przybliżone zasa dy praktyczne

Rys. 4. Przekrój pionowy przez styk stropodachu i ściany zewnętrznej z płyty warstwowej wg [1]. Oznaczenia: 1 – obróbka attyki z ocynkowanej blachy stalowej, 2 – uszczelka samoprzylepna z miękkiej pianki na bazie tworzyw sztucznych, dobrana wymiarem tak, aby po wci śnięciu w szczelinę stanowiła dobre uszczelnienie dla wody deszczowej, 3 – wewnętrzna obróbka attyki ze stalo wej blachy ocynkowanej, pokrycie z PCV wysoko wywinięte na blachę i przyklejone do niej na dole, 4 – blacha powlekana PCV, służąca do zgrzania pokrycia, mocowana do drewnianych kantówek (liniowe mocowanie pokrycia), 5 – impregnowane kantówki, mocowane do warstwy konstrukcyjnej, 6 – ścienna płyta warstwowa z dwóch warstw powlekanej blachy stalowej i spienionej wewnątrz izolacji termicznej, 7 – uszczelka samoprzylepna z miękkiej pianki na bazie tworzyw sztucznych, dobrana wymiarem tak, aby po wci śnięciu w szczelinę stanowiła dobre uszczelnienie dla wody deszczowej i barierę dla powietrza wnikającego pod obróbkę, 8 – krawędziowe usztywnienie blachy tra pezowej blachą ocynkowaną


projektowanie

mocowania pokrycia stropodachu. W tabl. 6 na podstawie podziału powierzchni stropodachu wg za sad przedstawionych na rys. 2 podano rodzaje zamocowania pokrycia.W przypadku pokryć klejonych do podło ża, warstwa do której klejone jest pokry cie (np. warstwa odpowietrzająca, izola cja termiczna) musi być tak zamocowana do warstwy kon-strukcyjnej, aby w pełni i bez uszkodzeń prze-nieść obciążenia wy wołane ssaniem wiatru.Przy mocowaniu mechanicznym pokrycia, warstwy pośrednie stropodachu są jedno-cześnie zamocowane do warstwy nośnej. Do mocowania powinny być stosowane, zalecane zwykle przez producenta pokry cia, łączniki stanowiące spójny system z pokryciem dachowym i objęte odpowie dnią normą lub aprobatą techniczną.

Obrzeża stropodachu i połączenia z przy-ległymi ścianamiZe względu na możliwe przemieszczenia, wszystkie połączenia tego typu powinny być wykonywane jako przesuwne. Dla przeniesie-nia poziomych sił, warstwa pokrycia powinna być w tym obszarze za mocowana do konstruk-cji na wylot po przez wszystkie inne warstwy (zamoco wanie liniowe – rys. 4).

Wytrzymałość izolacji termicznej na ściskanie

Izolacja termiczna, podparta tylko na szczy-tach trapezów blachy, musi bez piecznie przenosić obciążenia pochodzą ce od ludzi poruszających się po po wierzchni stropoda-chu. Z tego względu grubości styropianowej izolacji termicznej nie powinny być mniejsze niż podane w tab. 6.

Odporność ogniowa

Stropodachy konstruowane przy użyciu blachy trapezowej i izolacji termicznej ze styropianu można oceniać jako odporne na rozprzestrze-nianie ognia, jeśli pokryte są jednowarstwowym pokryciem z tworzywa sztucznego o wymaga-nych właściwościach i dodatkowo warstwą ochronną z tkaniny szklanej o grama turze 120 g/m2 lub jeśli pokrycie jest dowolne, ale osłonięte dodatkowo warstwą żwiru 16/32 mm i grubości powyżej 5 cm. Takie stropodachy nie mają jednak żad nej sklasyfikowanej odporności ogniowej. Jeśli taka odporność jest wymagana, należy konstrukcję nośną osłonić:

od spodu odpowiednią okładziną ogniood-porną,

od góry warstwą żwiru o grubości po wyżej 5 cm.

W lekkich konstrukcjach dachów przemy-słowych, ich odporność ogniową można popra-wiać poprzez zastosowanie:

płyt styropianowych osłoniętych od do łu np. warstwą supremy, por. rys. 3

paroizolacji o właściwościach ogniochron-nych,

warstwy żwiru ∅ >16/32 mm i grubości powyżej 5 cm, jeśli pozwala na to konstrukcja nośna stropodachu.

Na rys. 3 przedstawiono stropodach z izolacją termiczną ze styropianu z warstwą spodnią wykonaną z płyt suprema ze względów prze-ciwpożarowych.

Podsumowanie

W opracowaniu zwrócono szczególną uwagę na materiały pokryciowe oraz na materiały termo-izolacyjne, które mają zastosowanie w stropoda-chach płaskich o dużych powierzchniach. Tylko właściwy dobór rodzaju materiału jak również właściwa kolejność warstw decyduje o jakości i trwałości stropodachu. Istotne są również szczegóły i detale wykonawcze, jak również zgodność rozwiązań z odpowiednimi normami i wytycznymi producenta dotyczącymi pokryć z tworzyw sztucznych.

Literatura 1. Izolacje styropianowe w budownictwie. Poradnik dla

projektantów. Termo-Organika Kraków 2005.

2. PN-EN ISO 6946:2008 Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczania.

3. PN-B-20132:2002 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Płyty styro pianowe (EPS). Zasady stosowania.

4. PN-EN-13163:2002 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby ze styropianu (EPS) produkowane fabrycznie. Specyfikacja.

5. PN-EN-13162:2002 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby z wełny mineralnej (MW). Specyfikacja

dr inż. Czesław Byrdydr inż. Aleksander ByrdyPolitechnika Krakowska

Rys. 5. Szczegół wpustu dachowego w przekroju pionowym wg [1]. Oznaczenia:

1 – izolowany termicznie wpust dachowy, przykręcony do blachy trapezowej,

kołnierz uszczelniający wpustu jest zgrzany z warstwą paroizolacji, 2 – gumowa,

okrągła uszczelka zapobiegającą cofaniu się spływającej do wpustu wody,

3 – nasadka z kołnierzem uszczelniają cym z PCV, pokrycie zgrzane z koł nierzem,

4 – kosz wpustu z tworzywa sztucznego, 5 – wzmocnienie blachy trapezowej

pła ską blachą ocynkowaną 600 x 600 mm

narzędzia


P owłoki hydroizolacyjne są sprzedawane w pasmach szerokości ok. 2,5 m. Aby utworzyć z nich szczelne pokrycie,

należy je ze sobą połączyć. Jedną z możliwości łączenia jest zgrzewanie gorącym powietrzem. Wykonuje się je zgrzewarkami ręcznymi lub automatami samojezdnymi.Ogólnie rzecz biorąc, zgrzewarki na gorące powietrze można podzielić na urządzenia ręczne i automaty.

Manualnie lub automatycznie

Zgrzewarek ręcznych używa się do prac na mniejszych połaciach, do łączenia szwów i wykańczania detali jak narożniki czy połączenia z odpływami i świetlikami, a także do napraw. Praca z ręczną zgrzewarką jest pracochłonna, a jakość połączeń w dużym stopniu zależy od umiejętności i zręczności pracownika.O wiele bardziej oszczędną pod względem czasowym i dokładności wykonania zgrzewu jest praca automatem samojezdnym.

Jakość zgrzewów wykonana automatem jest dużo lepsza od tych wykonanych ręcznie ze względu na to, że posiada on stały docisk (waga urządzenia), stałą prędkość regulowaną elektronicznie w cza-sie jazdy oraz regulację wydatku powietrza.Parametry te dają możliwość ustawienia opty-malnych warunków pracy. Automatów używa się do łączenia długich szwów na większych obiektach. W zależności od zapotrzebowania, można je nabyć w różnych wersjach. Gorącym powietrzem można zgrzewać wszyst-kie termoplastyczne hydroizolacje dachowe: ECB (kopolimer etylenu i bitumu), PVC, EVA (terpolimer etylenu i octanu winylu), TPE (ela-stomery termoplastyczne), FPO (kombinacja elastycznych poliolefin) i w niektórych wypad-kach także bitum.

Trzy decydujące parametry

Powstanie trwałego i szczelnego szwu zgrza-nego gorącym powietrzem zawsze zależy od trzech zasadniczych parametrów:

– temperatury zgrzewania,– prędkości zgrzewania,– siły docisku.Przybliżone wartości tych parametrów podają producenci zgrzewarek lub materiałów hydro-izolacyjnych. Te trzy wielkości same zależą od warunków panujących w miejscu pracy, czyli temperatury zewnętrznej, wiatru, wilgotności powietrza, struktury podłoża itd., a także od rodzaju materiału i jego grubości. Z tego też powodu przed przystąpieniem do właściwego zgrzewania należy przeprowadzić próbę na kawałku materiału.Poprawność dobrania ustawień można spraw-dzić przeprowadzając mechaniczny test zry-wania. Ponieważ większość dachowych auto-matów zgrzewających posiada jednostronny system dociskowy, to podłoże musi mieć taką twardość, żeby możliwe było powstanie odpo-wiedniego oporu. Oznacza to, że podłoże musi być odpowiednio gładkie i wytrzymałe. Jeśli jest ono zbyt miękkie lub nierówne, można tu użyć automatów z podwójnym systemem docisko-wym, które mogą pracować niezależenie od rodzaju podłoża (jednak tylko przy zgrzewaniu powłok układanych luzem).

Uwaga: wysoka temperatura

Przy zgrzewaniu termoplastycznych tworzyw sztucznych gorącym powietrzem powstaje

Zgrzewanie gorącym powietrzemPosługiwanie się zgrzewarkami na gorące powietrze to chleb powszedni dla dekarzy, zwłaszcza tych pracujących na dachach płaskich. Tym ważniejsza jest więc umiejętność prawidłowej obsługi takich urządzeń.

Rolka dociska do siebie splastyfikowane odcinki materiału

hydroizolacyjnego

Mniejsze automaty również są w stanie wytworzyć zgrzewy

szerokości 40 mm

narzędzia

temperatura od 300 do 700°C, w zależności od materiału. Gorące powietrze przy pomocy dyszy wprowadzane jest między założoną na siebie folię powodując jej uplastycznienie i pod wpływem siły docisku jej zgrzanie. Siła dociskająca powinna być taka sama na całej długości połączenia.Przy zgrzewaniu narzędziem ręcznym docisk wytwarza silikonowa rolka, prowadzona ręcznie, w kierunku zgrzewania (np. dla ECB) lub pod kątem 45° (dla PVC). Prędkość zgrzewania jest kontrolowana przez wybrzuszenie, którego wysokość nie powinna być większa niż połowa grubości zgrzewanego materiału.Automaty zgrzewające posiadają zintegrowaną rolkę dociskającą oraz rolkę dodatkowo doci-skającą gotowy zgrzew. Oznaką prawidłowego wykonania połączenia jest mała wypływka spod zakładu. Minimalna szerokość zgrzewu dla dachowych materiałów termoplastycznych wynosi 20 mm. Zaleca się zgrzewanie przy użyciu ddyszy czerokości 40 mm, co zapewni minimalną sze-rokość połączenia w każdym miejscu.

Błędy wykonawcze

Gdy wykonawca źle dobierze wspomniane wcześniej trzy podstawowe parametry (tem-peratura zgrzewania, prędkość i siła docisku), pojawią się typowe błędy:

Zbyt wysoka temperatura Wybranie zbyt wysokiej temperatury może

w najgorszym przypadku spowodować perfora-cję i spalenie się hydroizolacji. W konsekwencji ucierpieć może również materiał znajdujący się pod powłoką, np. termoizolacja. Zbyt niska temperatura

Gdy temperatura jest zbyt niska, nie dojdzie do plastyfikacji materiału lub też będzie ona niedostateczna – nie powstanie prawidłowy zgrzew. Zbyt duża siła docisku

W najgorszym razie materiał znajdujący się pod zgrzewaną powłoką zostanie rozgniecio-ny lub stopione tworzywo zostanie zbyt dale-

ko wypchnięte poza zakład, a pozostała jego ilość będzie niewystarczająca do powstania optymalnego połączenia. Zbyt wysoka prędkość zgrzewania

Nieprawidłowe dobranie prędkości zgrzewa-nia również ma wpływ na jakość zgrzewu. Gdy jest ona zbyt duża, materiał nie ulegnie odpowiedniej plastyfikacji, gdyż nie zostanie wystarczająco podgrzany. Zbyt niska prędkość zgrzewania

Zbyt wolne przesuwanie automatu, zwłaszcza w połączeniu ze zbyt wysoką temperaturą może spowodować uszkodzenie hydroizolacji, a nawet materiału znajdującego się pod nią.

Serwis przedłuża żywotność

Regularne serwisowanie urządzeń znacznie przedłuża ich żywotność i zapewnia stałą dobrą jakość połączeń. Generalnie przed przy-stąpieniem do pracy w zgrzewarkach należy kontrolować, czy filtr powietrza jest czysty i przepuszczalny. W razie potrzeby można go wyczyścić zwykłym pędzlem. Gdy filtr jest zatkany, zgrzewarka nie będzie mogła pobrać odpowiednich ilości powietrza. Efektem może byc np. niedokładnie zgrzane połączenie lub przepalony element grzejny w zgrzewarce.

Podobny negatywny wpływ na efekt pracy ma uszkodzona lub mocno zanieczyszczona dysza. Brudne dysze czyści się przy pomocy mosiężnej szczotki drucianej. Sprawdzać należy także przewód zasilający, czy nie jest uszkodzony.Przy korzystaniu z automatów zgrzewających zaleca się ponadto skontrolowanie ustawienia dyszy. Można je wyregulować wkrętakiem. Silikonowa rolka dociskowa także nie powinna wykazywać śladów mechanicznych uszkodzeń. Gdy jest ona popękana, ma ubytki, może nie wywierać odpowiedniego nacisku na zgrzewany materiał. Oczywiście same zgrzewarki również należy utrzymywać w czystości. Należy je oliwić lub smarować w odpowiednich miej-scach i odpowiednich odstępach czasowych, a przede wszytkim pamiętać o czyszczeniu wlotów powietrza pędzlem lub odwodnionym i odolejonym spreżonym powietrzem.Zgrzewarki powinno się przewozić w specjal-nych skrzynkach, co chroni je przed mechanicz-nymi uszkodzeniami w transporcie.

Olivier AdrianHerz GmbH

Artykuł ukazał się także w DDH

Ten automat zgrzewający został

przystosowany do zgrzewania pap

bitumicznych

Naprawa uszkodzonego miejsca

zgrzewarką ręczną

5 65 65-65-6ddddinin3 ind3 indnnnn030303039 v 09 v 09 v 09 v 0090909090000000020202020ererer 2er 2ddfofofofoA fA fA fA fAAAAFAFAFAFAAAAAAAAADADADADA 33330000999900000000eeeeddddoooo nnnnnnnniiiivvvvvvvv2222rrrrddddllllffffAAAAFFFFAAAADDDD ddddoooo 000000000000DDDAFA folder 2009 v 03 iDAFA folder 2009 v 03 iDAFAA foolder 2009 v 03 in 66665555dddddddddddddddddddddddd 665-65-6dd 5-6

MMMMMMMMAAAAAAAAAA5 A5 A050505059:09:09:09:029292929:::2:211110 10 10 10 10000/1/1/1/14/4/4/4//4/4/4/4////1111 99990000 2222111111111111////4444////1111 001/4/10 11:291/4/10 11:291/4/4//10 11:29 00005555 MMMMMMMMMMMMMMMMAAAA00:05 AM:05 AM:05 AM

produkty


U chwyt dachowy Flux®-Topp firmy Flender służy do montażu instalacji solarnych,

paneli solarnych, elementów komunikacji dacho-wej, zamocowań zabezpieczających, urządzeń klimatyzujących itp.

Element został zaprojektowany do wykorzystania na dachach płaskich, krytych papami bitumicz-nymi lub membranami z tworzyw sztucznych. Podstawę uchwytu przykręca się do konstrukcji

dachu, przy czym można ją dopasować do grubości termoizolacji. Uchwyt zostaje uszczel-niony połączonym kołnierzem, który zapewnia szczelność miejsca przebicia przy hydroizolacji do 9 mm grubości.Dzięki modułowej budowie uchwytu można używać albo do mocowania różnych urzą-dzeń, albo jako zabezpieczenia antyupadko-wego. Ewentualne obciążenia nie działają na powierzchnię dachu, lecz zostają przekazane do konstrukcji.Uchwyt jest wykonany z wysokiej jakości stali szlachetnej. Powstawaniu mostków cieplnych w miejscach przejścia przez ocieplenie zapobiega płytka dociskowa z poliamidu.

Uchwyt dachowy

fot.

Flen

der

S ystem hydroizolacyjny Daco firmy Börner to racjonalny, czysty i funkcjonalny

system do krycia dachów płaskich i spa-dzistych. Można go stosować na dachach nowych i remontowanych, a zwłaszcza na budowlach, na których wykorzystanie trady-cyjnych technik zgrzewania gorącym powie-trzem lub klejenia gorącym lepikiem jest całkowicie niemożliwe lub dopuszczalne z istotnymi ograniczeniami.W skład systemu wchodzą:− Daco KSD lub Daco-KSD-N – samoprzylepne

paroizolacje, do stosowania na niewentylowa-nych dachach warstwowych, zwłaszcza na podłożu z blach trapezowych lub na desko-waniach drewnianych. Specjalny laminat na górnej powierzchni sprzyja powstaniu trwałego połączenia z termoizolacją klejoną lepikiem lub klejem poliuretanowym,

− Daco-KSU – samoprzylepna papa polime-ryzowana jako spodnia warstwa pokrycia. Papa nadaje się zwłaszcza do układania na podłożach wrażliwych na wysokie temperatury (np. strefy połączeń, kołnierze świetlików) i na ocieplenie z twardych pianek,

− Daco-KSO – papa polimeryzowana jako wierzchni warstwa samoprzylepnej wielowar-stwowej hydroizolacji dachowej. Oczywiście można ją także stosować w połączeniu z papami termozgrzewalnymi.

Papy samoprzylepnefo

t. Fl

ende

r

PRZEWODNIK BRANŻOWYPRZEWODNIK BRANŻOWYD L A P R O J E K T A N T Ó W I D E K A R Z Y D L A P R O J E K T A N T Ó W I D E K A R Z Y

Dachy bitumiczne

Bauder Polska Sp. z o.o. ul. Kutrzeby 16G/14161-719 Poznańtel. 0-61/88 57 900fax 0-61/8207 201email: [email protected]://www.bauder.pl

Swisspor PolskaBiuro Zarząduul. Śląska 1781-319 Gdyniatel. 0-58/668 57 65fax 0-58/624 88 91www.swisspor.pl

Mebrany z tworzyw sztucznych

GCL Sp.z o.o.ul. Zwycięzców 8/103-941 Warszawatel. 0-22/616 41 70www.gcl.com.pl

Melle Polska Sp. z o.o.ul. Radzikowskiego 531-305 Krakówtel. 0-12/636 55 16www.melle.com.plArco System Sp.z o.o.ul. Unii Europejskiej 1032-600 Oświęcimtel. 0-33/876 28 67www.arco-system.pl

Tricosal Polska Sp.z o.oul. 73 Pułku Piechoty 140-467 Katowicetel. 0-32/603 70 30fax 0-32/ 603 70 31

Systemy bezpieczeństwa

Kee Safety ul. Łąkowa 5; Ustanów 05-540 Zalesie Górne www.keesafety.com

Protektul. Starorudzka 993-403 Łódż tel. 0-42/680 20 83fax 0-42/680 20 93

Świetliki, klapy wentylacyjne

Mercor SAul. Grzegorza z Sanoka 280-408 Gdańsktel. 0-58/341 42 45fax 0-58/341 39 85email: [email protected]

Mocowania

SFSintec Sp. z o.o.ul. Torowa 6 PL-61-315 Poznantel. 0-61/660 49 00 fax 0-61/660 49 10 email: [email protected] www.sfsintec.biz/pl

Urządzenia zgrzewające

HEISSLUFTTECHNIK FLOCKE SP. Z O.O.Autoryzowany dystrybutor i serwis Leisterul. Kościuszki 17340-524 Katowicetel: 32 209 12 02fax: 32 209 12 06email: [email protected]

Herz Polska Sp. z o.o.Producent urządzeń do zgrzewania tworzyw sztucznychul. Wiertnicza 11002-952 Warszawaemail: [email protected]

P.P.H.U. KOMA Sp. z o.o.Producent palników dekarskichul. Kukułcza1, Wilkanowo 66-008 ŚwidnicaTel. 068 327 33 07 Fax. 068 329 91 [email protected]@koma.zgora.plwww.koma.zgora.pl

Wykonawcy

EMILJurek Czyrkiewicz Spólka Komandytowaul. Gdańska 13a83-207 Kokoszkowytel. 0-58/651 32 97email: [email protected] www.emil.com.pl

JARBUD RES43-155 BIERUŃ, ul. Jedwabna 1tel./fax 0-32/326 91 76kom. 601 47 26 93email: [email protected] www.jarbud-res.com.pl

KARYA Sp. z o.o.ul. Abramowicka 420-442 Lublintel. 0-81/745 35 41fax 0-81/745 35 42email: [email protected] www.karya.pl

PLENERIA s.c. Dariusz Malinowski, Jakub Stanowski ul. Dąbrowiecka 27b03-932 Warszawatel. 0-48/22 617 66 28 fax 0-48/22 617 66 14 email: [email protected] www.pleneria.pl

PRO-MA SERWISMarek Kostkaul. Ks. Damrota 9A/141-800 Zabrzetel./fax. 0-32/276 47 05 email: [email protected] www.pro-ma-serwis.pl

TERMO-DEK Spółka JawnaRoman Bartczak, Andrzej Markowskiul. Sytkowska 43 60-413 Poznańtel. 0-61/ 848 98 98fax 061/ 848 99 95email: [email protected] www.termodek.pl

ZGRZEWARKI DACHOWE

zapowiedzi

W następnym numerze:

Przegląd i ocena konstrukcji dachu przed przystąpieniem do robótWykonywanie nowych pokryć na dachach istniejących wymaga oceny zarówno podłoża, na którym układane będzie pokrycie, jak i oceny konstrukcji dachu. W artykule przedstawione zostaną propozycje pro-cedury przeglądu konstrukcji dachu przed przystąpieniem do robót oraz przed podpisaniem umowy. Zaprezentowane zostaną przypadki dachów, których konstrukcja wymagała wzmocnienia, co miało wpływ na termin przystąpienia do robót dekarskich i ich zakres.

Zasady rozmieszczania klap dymowych

Klapy dymowe są jednym z elementów składowych grawitacyjnej insta-lacji wentylacji pożarowej służących do usuwania dymu i ciepła

z budynku w przypadku wystąpienia pożaru. Celem jej stosowania jest zapewnienie bezpiecznych warunków ewakuacji osób przebywających

w budynku oraz bezpieczeństwa konstrukcji. Jednym z czynników mających wpływ na skuteczność działania tego systemu jest właściwe

rozmieszczenie klap dymowych w połaci dachu.

Jednowarstwowe hydroizolacje dachowe: bitumiczne i/czy z tworzyw sztucznych?Jednowarstwowe hydroizolacje powinno się stosować w miejscach, gdzie zapewnione jest szybkie spływanie wody. Tam natomiast, gdzie odpływ jest ograniczony, jak np. w koszach, przy zakończeniach i połączeniach wysta-wionych na wpływy pogodowe, w miejscach narażonych na podwyższone obciążenia – należy jednak skłaniać się ku pokryciom dwuwarstwowym.Jeśli jednak jednowarstwowe, to jakie: z papy czy membrany?

Dachy Płaskie 1/201050

fot.

Merc

or

BIAL-MET ul.Kołychawa 7821-500 Biała Podlaska tel. /83/344 33 49 [email protected]

www.bialmet.pl

Oddziały

Kraków ul. Radzikowskiego 531-305 Kraków

tel. /12/636 55 16fax /12/636 55 31

[email protected]

Katowice ul. Roździeńskiego 190 b40-203 Katowice

tel. //12/636 55 16 fax //12/636 55 31

[email protected]

Kielce ul. 1-go Maja 19125-655 Kielce

tel. //41/366 17 31fax //41/345 39 00

[email protected]

Oddziały

Białystok ul. Marczukowska 2A15-724 Białystok

tel. /85/664 38 06 do 07fax /85/664 38 08

[email protected]

Bielsko Biała ul. Czerwona 18, 43-300 Bielsko-Biała

tel. /33/499 89 88 do 89fax /33/812 44 77

[email protected]

Bydgoszcz ul. Przemysłowa 885-758 Bydgoszcz

tel. /52/348 97 68 do 69fax /52/348 96 19


Częstochowa ul. Jagiellońska 85/8742-200 Częstochowa

tel. /34/366 16 60fax /34/363 42 27


Gdańsk ul. Miałki Szlak 2780-717 Gdańsk

tel. /58/305 23 07 do 08fax /58/301 59 22

[email protected]

Gdynia ul. Hutnicza 5381-061 Gdynia

tel. /58/662 40 77 do 79fax /58/662 48 90

[email protected]

Gdynia TI ul. Hutnicza 53 81-061 Gdynia

tel. /58/662 48 96fax /58/662 48 90

[email protected]

Gliwice ul. Okrężna 2244-100 Gliwice

tel. /32/330 60 90 do 91fax /32/330 60 92

[email protected]

Grudziądz ul. Waryńskiego 8486-300 Grudziądz

tel. /56/462 29 97fax /56/461 08 92

[email protected]

Jelenia-Góra ul. Wrocławska 7058-506 Jelenia Góra

tel. /75/752 20 49fax /75/752 17 86

[email protected]

Katowice ul. Roździeńskiego 190B 40-203 Katowice

tel. /32/203 66 25 fax /32/350 06 80

[email protected]

Katowice TI ul. Krakowska 8740-391 Katowice

tel. /32/775 91 20fax /32/353 03 63

[email protected]

Kielce ul. Długa 2825-650 Kielce

tel. /41/345 53 94, /41/345 53 54fax /41/345 53 96

[email protected]

Kraków ul. Obrońców Modlina 930-833 Kraków

tel. /12/650 23 71 do 78fax /12/653 62 80

[email protected]

Legnica ul. Poznańska 29G59-220 Legnica

tel. /76/862 08 35 do 36fax /76/852 38 23

[email protected]

Łódź ul. Elektronowa 494-103 Łódź

tel. /42/683 01 38fax /42/683 01 39

[email protected]

Opole ul. J. Cygana 545-131 Opole

tel. /77/402 13 60 do 67fax /77/453 02 09

[email protected]

Poznań ul. Obornicka 26360-650 Poznań

tel. /61/842 58 27 do 29fax /61/822 19 93

[email protected]

Poznań TI ul. Obornicka 263 60-650 Poznań

tel. /61/667 33 46, /61/667 33 43, /61/667 33 40fax /61/842 58 29

[email protected]

Rybnik ul. Jankowicka 944-201 Rybnik

tel. /32/422 27 20, /32/422 22 72fax /32/422 23 50

[email protected]

Rzeszów ul. Przemysłowa 11, 35-105 Rzeszów

tel. /17/859 07 41 fax /17/864 21 29

[email protected]

Szczecin Warzymice 4572-005 Przecław

tel. /91/810 92 70 do 78fax 91/810 92 75 [email protected]

Toruń ul. Polna 6587-100 Toruń

tel. /56/653 99 50 do 53fax /56/653 99 54

[email protected]

Warszawa ul. Przyokopowa 5/7 01-208 Warszawa

tel. /22/631 17 97fax /22/631 96 79

[email protected]

Warszawa TI ul. Przyokopowa 5/701-208 Warszawa

tel. /22/631 96 97fax /22/631 96 98

[email protected]

Wrocław ul. Krakowska 141-15550-428 Wrocław

tel. /71/341 69 27, /71/341 69 47fax /71/343 24 05

[email protected]

Tu dostaniesz kwartalnik DACHY PŁASKIEPŁASKIE

Firmy współpracujące z kwartalnikiem Dachy Płaskie

Oddziały

Przedsiębiorstwo Handlowe

DEK-POL Sp. z o.o.

ul. Sytkowska 43, 60-413 Poznań

tel. /61/848 96 90 tel. /61/841 72 02fax /61/848 96 91

[email protected]

dachyPŁASKIE

PRENUMERATA 2010

Zamawiam prenumeratę roczną kwartalnika DACHY PŁASKIE w cenie 20 zł (brutto)

Nazwa firmy …………………………………………………………………………………………..………………....……....…….

Imię i Nazwisko zamawiającego …………………………………………………………………..…………………..……....…….

Ulica ……………………………………………………………………………………….……………………………………………

Kod ………………………………….……… Miasto ……………………………………………………………...……...........……

NIP ……………………………………………………………………………………….…………………………….……................

Tel/fax …………………………………..………….. e-mail ………………………………………..…………………….….…...….

Polskie Centrum Budownictwa Difin i Müller sp. z o.o., ul. Starościńska 1B lok 2, 02-516 Warszawa tel/fax /022/ 646 75 23,

e-mail: [email protected] www.dachyplaskie.info.pl

Wyrażam zgodę na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Difin i Müller Sp.z o.o, oraz na ich przetwarzanie zgodnie z treścią Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997 r. (Dz. U. 133, poz.88) wyłącznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

dachyPŁASKIE

dachyPŁASKIE

DACH

Y PŁ

ASKI

E 1/

2010 dachy

PŁASKIE

Dachy Płaskie 1_2010

Text of Dachy Płaskie 1_2010

MKTG2010 Lecture 1_2010

Forenings Posten 1_2010

Dachy Hurtownie

Dachy 5/2010

Atlas Copco - Druckluftkommentare 1_2010

Peitho 1_2010

OGP R434-1_2010

Katalog dachy skośne

Płazińce (robaki płaskie)

8. Drukowanie płaskie

Vita Carmelitana 1_2010

Radio-Amater Br. 1_2010

10 caderno professor-1_2010

motorradreporter.com Mag Ausgabe 1_2010

Dachy 3/2010

Back to School #1_2010

Zeszyt 2.2. Dachy płaskiewilsig.tu.koszalin.pl/kkm/rodp.pdf · 2007. 2. 23. · Dachy płaskie Tarasy Płyty warstwowe Ekrany akustyczne 3. Podłoga na gruncie, gr. 10 cm 1. Stropodach,

IEC 60335-1_2010+Corr_2010_SP

1. DACHY SKOŚNE

Hea Kodanik 1_2010

2. DACHY PŁASKIE, STROPODACHY

inwestor USTKA APARTAMENTY SP. Z O.O. E. DĘBOWSKA … mieszkalny... · Z O.O. E. DĘBOWSKA SP. K. UL.WILEŃSKA 12/46, 76-200 SŁUPSK ... Dachy płaskie okolone attykami. Okładziny

LMP [arrivals] 1_2010

2. DACHY PŁASKIE, STROPODACHY - BudujemyDom.pl

Электронные компоненты №1_2010

Malbuch 1_2010

DC Trip Day 1_2010

Zeszyt 4. 4 - Dachy... · 2020. 3. 24. · Zeszyt 4. Dachy płaskie Wytyczne projektowe i wykonawcze. 4 Obliczenia, warunki i wymagania 8 Rozwiązania Ocieplenie dachu płaskiego

kolektory słoneczne płaskie kolektory słoneczne płaskie solter NX

Zeszyt 2.2. Dachy płaskie - static.sig.plstatic.sig.pl/files/pliki/instrukcje-montazu/Rockfon-Dachy-płaskie... · – „Dachy zielone. Poradnik dekarski”. – „ABC der Bitumen-Bahnen

Documents

Dachy Płaskie 1_2010

Text of Dachy Płaskie 1_2010