52
Rubens de Oliveira Santos 1 Anemias Hemolíticas Rubens de Oliveira Santos Foz do Iguaçu agosto 2008

ANEMIAS HEMOLÍTICAS

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Principais anemias hemolíticas.

Citation preview

  • Rubens de Oliveira Santos 1

    Anemias Hemolticas

    Rubens de Oliveira SantosFoz do Iguau agosto 2008

  • Rubens de Oliveira Santos 2

    INTRUDUO

    Destruio precoce dos eritrcitos pelo SRE fgado e bao

    Fatores inerentes ou hereditrios

    Defeitos de membrana

    Defeitos da hemoglobina

    Eritroenzimopatias

    Fatores adquiridos ou ambientais diversos

  • Rubens de Oliveira Santos 3

    CAUSAS DE ANEMIA HEMOLTICA

    ANEMIAS HEMOLTICAS HEREDITRIAS

    DISTRBIOS NA MEMBRANA DO ERITRCITO

    Anormalidades do citosqueleto Esferocitose hereditria

    Eliptose hereditria

    Piropoiquilocitose hereditria

    DISTRBIOS DOS LIPDEOS

    Estomatocitose hereditria

    Abetalipoproteinemia hereditria

    ANORMALIDADES DOS ANTGENOS DE MEMBRANA

    Sndrome de McLeod

  • Rubens de Oliveira Santos 4

    CAUSAS DE ANEMIA HEMOLTICA

    ANEMIAS HEMOLTICAS HEREDITRIAS

    ANORMALIDADE DE TRANSPORTE TRANSMEMBRANA

    Xerocitose hereditria

    DEFICINCIAS ENZIMTICAS DOS ERITRCITOS

    Deficincia de piruvato quinase

    Deficincia de glicose-6-fosfato desidrogenase

    Outras deficincias enzimticas

    DEFEITOS DA HEMOGLOBINA

    Anemia falciforme

    Hemoglobinas instveis

  • Rubens de Oliveira Santos 5

    CAUSAS DE ANEMIA HEMOLTICA

    ANEMIAS HEMOLTICAS ADQUIRIDAS

    DANO MECNICO DOS ERITRCITOS Anemia hemoltica macroangioptica

    Hemoglobinria de marcha

    Hemlise causada por vlvulas cardacas artificiais

    Anemia hemoltica microangioptica Sndrome hemoltico-urmica

    Prpura trombocitopnica

    Coagulao intravascular disseminada

    Sndromes de vasculites

    Dano mecnico causado por parasitas Malria, babesiose

  • Rubens de Oliveira Santos 6

    CAUSAS DE ANEMIA HEMOLTICA

    ANEMIAS HEMOLTICAS ADQUIRIDAS

    ANEMIA HEMOLTICA IMUNE

    Anemia hemoltica de anticorpos quentes

    Reaes transfusionais

    Sndromes criopticas

    Crioaglutininas

    Hemoglobinria paroxstica ao frio

    Crioglobulinemia

  • Rubens de Oliveira Santos 7

    CONSEQNCIAS DA HEMLISE

    INTRAVASCULAR

    Diminuio da haptoglobina (V.R. 100 mg/dl)

    Elevao da LDH

    Hemoglobinria

    Hemossiderinria

  • Rubens de Oliveira Santos 8

    CONSEQNCIAS DA HEMLISE

    EXTRAVASCULAR

    Diminuio da haptoglobina (V.R. 100 mg/dl)

    Elevao da LDH

    Hiperbilirrubinemia s custas de bilirrubina no conjugada

    Medula

    Hiperplasia reticulocitose

  • Rubens de Oliveira Santos 9

    CAUSAS DE ANEMIA HEMOLTICA

    ANEMIAS HEMOLTICAS ADQUIRIDAS

    DESORDENS DA MEMBRANA DO ERITRCITO Acantocitose

    HIPERESPLENISMO DANOS CAUSADOS POR AGENTES

    QUMICOS E TOXINAS Arsnico, cobre, veneno de cobra e aracndeos

    INJRIA FSICA DOS ERITRCITOS Radiao Calor - queimaduras

    HEMOGLOBINRIA PAROXSTICA NOTURNA

  • Rubens de Oliveira Santos 10

    MANIFESTAES CLNICAS DA

    ANEMIAS HEMOLTICAS

    Anemia

    Ictercia

    Esplenomegalia

    Colelitase

  • Rubens de Oliveira Santos 11

    COMPOSIO DA MEMBRANA

    ERITROCITRIA

    Colesterol

    Fosfolipdeos

    Aminofosfolipdeos

    Espectrina

    Actina

    Protena 4,1

    Anquirina

    Enzimas

    Protenas

  • Rubens de Oliveira Santos 12

    FUNES DA MEMBRANA

    ERITROCITRIA

    Fora e durabilidade

    Manuteno do volume celular

    Homeostase do Ca2+

    Troca de nion sistema tampo bicarbonato

  • Rubens de Oliveira Santos 13

    ESFEROCITOSE HEREDITRIA

    MANIFESTAES CLNICAS

    Anemia

    Esplenomegalia

    Ictercia intermitente

    Da hemlise

    De obstruo biliar

    Crises aplsicas

  • Rubens de Oliveira Santos 14

    ESFEROCITOSE HEREDITRIA

    MANIFESTAES CLNICAS RARAS

    lceras de perna

    Mioocardiopatias

    Boa reao esplenectomia

  • Rubens de Oliveira Santos 15

    ESFEROCITOSE HEREDITRIA

    CARACTERSTICAS LABORATORIAIS

    Reticulocitose

    Esferocitose

    CHCM elevada

    Fragilidade osmtica aumentada (sobretudo no teste de fragilidade incubado)

    Teste de Coombs negativo

    Espectrina ou anquirina diminudas

  • Rubens de Oliveira Santos 16

    ESFEROCITOSE HEREDITRIA

    DOENAS COM ESFEROCITOSE NO ESFREGAO SANGNEO

    Comuns Anemias imuno-hemolticas

    Incompatibilidade de ABO do recm-nascido

    Incomuns a raras Reaes transfusionais

    Sepse por Clostridium

    Queimaduras graves

    Veneno de aranha

  • Rubens de Oliveira Santos 17

    PRINCIPAIS FORMAS CLNICAS DE ESFEROCITOSE HEREDITRIA

    Parmetros laboratoriais

    Formas clnicas

    HB total

    g/dL Retic (%)

    Esferocitose

    em lmina

    Curva de

    fragilidade

    Contedo

    de

    espectri

    na

    Portador

    silencioso Normal 1 a 3 Ausente

    Normal a fresco e

    alterada ps

    incubao 100

    EH leve 11 a 15 3 a 8 Discreta

    Normal/alterada a

    fresco e

    alterada ps

    incubao 80 a 100

    EH moderada 8 a 12 >8 Moderada

    Alterada a fresco e

    ps incubao 50 a 80

    EH grave 10 Acentuada

    Alterada a fresco e

    ps incubao 20 a 55

  • Rubens de Oliveira Santos 18

  • Rubens de Oliveira Santos 19

  • Rubens de Oliveira Santos 20

    ELIPTOCITOSE HEREDITRIA (ELH)

    ELH BRANDA

    PIROPOIQUILOCITOSE HEREDITRIA

    ELH ESFEROCTICA

  • Rubens de Oliveira Santos 21

    ELH BRANDA

    MANIFESTAES CLNICAS

    Assintomtica

    Mais freqente aprox. 90% dos casos

    Herana dominante: um dos pais com ELH

    Variantes

    Alguns neonatos com anemia hemoltica moderadamente grave, esfregao tipo PPH

    Converte-se em ELH tpica em at dois anos

    Relacionado com o 2,3-DPG e Hb fetal

  • Rubens de Oliveira Santos 22

    ELH BRANDA

    MANIFESTAES CLNICAS

    Alguns pacientes com hemlise crnica branda (reticulcitos 1% a 3%)

    Geralmente no necessita de tratamento

    Pode ocorrer hemlise significativa sob estmulo esplnico

  • Rubens de Oliveira Santos 23

    ELH BRANDA

    CARACTERSTICAS LABORATORIAIS

    Eliptcitos >40%

    Sem anemia, pouca ou nenhuma hemlise

    Fragilidade osmtica normal

    Defeito na espectrina

  • Rubens de Oliveira Santos 24

    Ovalocitose Hereditria:

    numerosos ovalcitos

    Forma Branda

    Eliptocitose Hereditria:numerosos eliptcitosForma Grave

  • Rubens de Oliveira Santos 25

    PIROPOIQUILOCITOSE HEREDITRIA

    (PPH)

    MANIFESTAES CLNICAS

    Anemia moderadamente grave

    Esplenomegalia

    Ictercia intermitente

    Crise aplstica

    Herana recessiva

    Boa reao esplenectomia

  • Rubens de Oliveira Santos 26

    PIROPOIQUILOCITOSE HEREDITRIA

    (PPH)

    CARACTERSTICAS LABORATORIAIS

    Esfregao: poiquilcitos estranhos, fragmentos, esfercitos (poiquilocitose bizarra), eventuais eliptcitos

    Reticulocitose

    VCM diminudo devido fragmentao eritrocitria

    Fragilidade osmtica aumentada

    Teste de sensibilidade ao calor (45C) fragmentao

    Defeito acentuado na auto-associao da espectrina

  • Rubens de Oliveira Santos 27

  • Rubens de Oliveira Santos 28

    ELH ESFEROCTICA

    MANIFESTAES CLNICAS

    Anemia

    Esplenomegalia

    Ictercia intermitente

    Padro de herana dominante

    Boa reao esplenectomia

  • Rubens de Oliveira Santos 29

    ELH ESFEROCTICA

    CARACTERSTICAS LABORATORIAIS

    Esfregao: eliptcitos arredondados, alguns esfercitos

    Reticulocitose

    Fragilidade osmtica aumentada

    Defeito primrio desconhecido

  • Rubens de Oliveira Santos 30

    ANORMALIDADE DE PERMEABILIDADE

    DA MEMBRANA

    XEROCITOSE HEREDITRIA

    Padro autossmico dominante

    Perda de eletrlitos intracelulares (K+)

    Hemcias em alvo ou retradas e espiculadas

  • Rubens de Oliveira Santos 31

  • Rubens de Oliveira Santos 32

    ANORMALIDADE DE PERMEABILIDADE

    DA MEMBRANA

    HIDROCITOSE (ESTOMATOCITOSE)

    HEREDITRIA

    Padro autossmico dominante

    Influxo exacerbado de Na+

    Graus de hemlise variveis

    Boa resposta esplenectomia

    Presena de estomatcitos

    Geralmente os estomatcitos so mais freqentes como defeito adquirido em pacientes com alcoolismo

    agudo ou doena heptica)

  • Rubens de Oliveira Santos 33

  • Rubens de Oliveira Santos 34

    DEFICINCIAS ENZIMTICAS

    DEFICINCIA DE GLICOSE-6-FOSFATO DESIDROGENASE (G6PD)

    DEFICINCIA DE PIRUVATOQUINASE (PK)

  • Rubens de Oliveira Santos 35

    DEFICINCIAS ENZIMTICAS

    METABOLISMO ERITROCITRIO

    Anaerbico Na/K ATPase

    Carreamento de ons

    Sntese de glutation

    NADH manter o ferro na forma Fe2+

    Ciclo de Embben-Meyerhof (90% a 95%) 1 glicose 2 ATPs

    Derivao da hexose monofosfato (5% a 10%) 1 glicose 2 NADPH

  • Rubens de Oliveira Santos 36

    DEFICINCIAS ENZIMTICAS

    METABOLISMO ERITROCITRIO

    NADPH Glutation reduzido

    Proteo de agentes oxidantes gerados pelo transporte de O2, fagcitos, medicamentos

  • Rubens de Oliveira Santos 37

    DEFICINCIA DE G6PD

    FISIOPATOLOGIA

    Incapacidade de restaurar o ferro oxidado (Fe3+)

    Fe3+ Metemoglobina corpsculos de Heinz leso de membrana

    Eritrcitos com corpsculos de Heinz so depurados pelo bao

    Clulas mordidas e clulas bolhosas

  • Rubens de Oliveira Santos 38

    DEFICINCIA DE G6PD

    CONDIES DE STRESS OXIDATIVO

    Acidose diabtica

    Infeces bacterianas

    Febre tifide

    Infeces virais

  • Rubens de Oliveira Santos 39

    DEFICINCIA DE G6PD

    DIAGNSTICO LABORATORIAL

    Eritrograma

    Inespecfico de anemia hemoltica

    Durante as crises hemolticas normocrmico e normoctico

    Policromasia e reticulocitose variadas

    Clulas mordidas e clulas bolhosas

    Corpsculos de Heinz no azul de cresil brilhante

    Dosagem da atividade enzimtica (G6PD) eritrocitria realizar fora das crises hemolticas

  • Rubens de Oliveira Santos 40

    Bite cells, esfercitos e acantcitos.

    Pesquisa de corpos de Heinz

  • Rubens de Oliveira Santos 41

    DEFICINCIA DE

    PIRUVATOQUINASE

    FISIOPATOLOGIA

    Enzima responsvel pela sntese de ATP

    Perda de K+ e ganho de Ca2+

    Rigidez celular

    Seqestro esplnico

  • Rubens de Oliveira Santos 42

    DEFICINCIA DE

    PIRUVATOQUINASE

    DIAGNSTICO LABORATORIAL

    Eritrograma

    Inespecfico de anemia hemoltica

    Oligocitemia normocrmica e normoctica

    Policromasia e reticulocitose variadas

    HB pode estar entre 5 e 12 g/dL

    Diagnstico feito pela dosagem da atividade da PK, ATP diminudo e 2,3-DPG aumentado

  • Rubens de Oliveira Santos 43

    ANEMIAS HEMOLTICAS

    ADQUIRIDAS

    Anemia hemoltica auto-imune

    Anemia hemoltica aloimune (DHRN)

    Hemoglobinria paroxstica noturna

    Anemias hemolticas microangiopticas

  • Rubens de Oliveira Santos 44

    ANEMIA HEMOLTICA AUTO-IMUNE

    CONCEITO

    Mediada por auto-anticorpos que revestem os eritrcitos

    Anticorpos tipo quente ou tipo frio

    Idiopticas ou secundrias (infeces)

    Mediadas por drogas

    Associadas a distrbios linfoproliferativos (LLC, linfomas)

    LES, AR e outras colagenoses auto-imunes

  • Rubens de Oliveira Santos 45

    ANEMIA HEMOLTICA AUTO-IMUNE

    ERITROGRAMA

    Anemia de grau bastante variado

    HB pode variar de 4 a 10 g/dl

    VCM normal

    Reticulocitose

    Esferocitose

    RDW sempre alto (>18%)

    Policromasia 2+ a 4+

  • Rubens de Oliveira Santos 46

    ANEMIA HEMOLTICA ALOIMUNE

    CONCEITO

    Aloanticorpos de incompatibilidade me-feto

    Reaes transfusionais

  • Rubens de Oliveira Santos 47

    ANEMIA HEMOLTICA ALOIMUNE

    (DHRN)

    ERITROGRAMA

    DHRN

    Anemia grave

    Policromasia 2+ a 4+

    Eritroblastos, podendo chegar a 120/100 leuccitos

    VCM normal a macroctico

    Coombs direto positivo

    Hiperbilirrubinemia intensa

  • Rubens de Oliveira Santos 48

    HEMOGLOBINRIA PAROXSTICA

    NOTURNA

    CONCEITO

    Origem de mutao de clula clonal pluripotente

    Formao de imunocomplexos que ativam complemento durante o sono

    Episdios recorrentes de hemlise

    Infeces

    Trombose

    Defeito na sntese de glicilfosfatidilinositol fator protetor contra o complemento

  • Rubens de Oliveira Santos 49

    HEMOGLOBINRIA PAROXSTICA

    NOTURNA

    DIAGNSTICO

    Anemia normocrmica e normoctica

    Pode ser macroctica reticulcitos

    Microctica perda de ferro por hemoglobinria

    Teste de HAM POSITIVO

    Teste de sacarose POSITIVO

  • Rubens de Oliveira Santos 50

    Hemoglobinria na primeiraurina da manh.

    Hemoglobinemia

    Incio incidioso, 30-50 anos, Sintomas de hemlise crnica,Crises hemolticas noturnas,Hemoglobinria 1. Urina manh.25% indivduos sintomaticos clssicos.

  • Rubens de Oliveira Santos 51

    ANEMIAS HEMOLTICAS

    MICROANGIOPTICA

    CONCEITO

    Quadros hemolticos decorrentes de alteraes microcapilares ou obstruo parcial de pequenos vasos

    Dano traumtico esquizcitos

    Doenas associadas

    Prpura trombocitopnico trombtica

    Sndrome hemoltico-urmica

    LES

    CIVD

    Eclmpsia

    Hemangiomas e carcinomas de pequenos vasos

  • Rubens de Oliveira Santos 52

    BENNETT, Goldman; Ed.: BENNETT, J. Claude. CECIL TRATADO DE MEDICINA INTERNA. Rio de Janeiro: Guanabara Koogan, 2001.

    BAIN, Barbara J. ; BATES, Imelda ; LEWIS, S. Mitchell. HEMATOLOGIA PRTICA DE DACIE E LEWIS. Porto Alegre: Artmed , 2004

    HENRY, John Bernard. DIAGNSTICOS CLNICOS E TRATAMENTO POR MTODOS LABORATORIAIS. So Paulo: Manole, 2007.

    RAVEL, Richard. LABORATRIO CLNICO: APLICAES CLNICAS DOS DADOS LABORATORIAIS. Rio de Janeiro: Guanabara Koogan, 1995.