แนวทางการจดทาแฟม ประกอบการประเมนภาคประสบการณ

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการ เอกสารวชาการลาดบท ๒๙ / ๒๕๕๖

~ 2 ~

คานา ตามทกระทรวงศกษาธการ มนโยบายมงเนนการสรางโอกาสในการศกษาอยางเสมอภาคและเทาเทยมกน โดยใชกลไกของการเทยบระดบการศกษาในการยกระดบการศกษาของประชาชน ดวยการเปดโอกาส ใหประชาชนไดนาความรและประสบการณทเกดจากการเรยนรดวยตนเองตามความสนใจ ศกยภาพ ความพรอมโอกาสการเรยนรจากผร หรอแหลงความรตางๆ และประสบการณทเกดจากการทางาน การประกอบอาชพ มาใชในการประเมนเทยบระดบเพอใหไดรบวฒการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลาย ซงเปนวฒการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน ซงเปนการดาเนนงานทใหคณคาและความสาคญของความรและประสบการณของบคคลทมการสงสมมาอยางตอเนอง

ในการดาเนนการประเมนเทยบระดบศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน ใหมคณภาพ ไดมาตรฐาน และเปนทยอมรบของสงคมโดยทวไป นน ผเขาเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน จะตองเขารบการประเมนทงภาคทฤษฎ และภาคประสบการณ ซงจะมครทปรกษาใหคาแนะนาและมบทบาทสาคญในการผลกดน ชวยเหลอผเขาเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน ใหสามารถนาเสนอความร ความสามารถและประสบการณใหสอดคลองตรงประเดนกบมาตรฐาน ตวบงช ทกาหนดในแตละวชา และเพอเปนการสงเสรมการดาเนนงานดงกลาว สานกงาน กศน. จงไดจดทาแนวทางการจดทาแฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ โดยมขอบขายเนอหาสาระทครอบคลมมาตรฐาน ตวบงช ในแตละวชา

สานกงาน กศน. ขอขอบคณผมสวนรวมในการจดทาเอกสารเลมนไว ณ โอกาสน และหวงวาเอกสารเลมนจะเปนประโยชนแกครทปรกษา ผเขาเทยบระดบการศกษา และผทเกยวของในการดาเนนงานการเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน (ระดบมธยมศกษาตอนปลาย)

(นายประเสรฐ บญเรอง) เลขาธการ กศน.

๕ กนยายน ๒๕๕๖

~ 3 ~

สารบญ หนา

คานา

สารบญ

การประเมนภาคประสบการณการเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน 1

แฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ ปก 5 คานา 6 สารบญ 7 ตอนท 1 ขอมลพนฐาน 8 ตอนท 2 ประมวลผลการปฏบตงานและประสบการณ 10

ตอนท 3 บทสรปและขอคดเหน 25

รายชอผเขารวมประชม 26

คณะผจดทา 27

การประเมนภาคประสบการณ การเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน

แนวคดเกยวกบการประเมนภาคประสบการณ เปนแนวคดของการยอมรบความรและประสบการณทมมากอนการขอเขาเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน ของผเรยนหรอผเขาเทยบระดบการศกษา (Recognition of prior learning) ซงเกดจากการทางาน การประกอบอาชพ การดาเนนชวตโดยทวไป การสบสานความร ความชานาญทเกดจากการเรยนรธรกจของครอบครว หรอการกลอมเกลาทางสงคม องคความรเหลานถกสะสมมาโดยตลอด บทบาทของนกการศกษา คอ การถอดองคความรของบคคลเหลานและเชอมโยงสศาสตรทางวชาการในสาขาตางๆ และในบทบาทของผประเมน จะตองประเมนองคความรของบคคลดงกลาวขางตนใหเชอมโยงกบมาตรฐานและตวชวดในสาขาวชาทผเขาเทยบระดบการศกษาขอประเมน ดงนน การประเมนภาคประสบการณ จงตองใชการประเมนตามสภาพจรง (Authentic assessment) โดยใหผเขาเทยบระดบการศกษาแสดงความร ความสามารถ ทกษะ ความชานาญ ผานการปฏบตงาน การนาเสนอเอกสารหลกฐาน การบรรยายหรอการสมภาษณ ซงตองใชวธการประเมนหลากหลายวธประกอบกน เพอใหสามารถสบคนความร ความสามารถ ทกษะความชานาญของผเขาเทยบระดบการศกษาไดตรงตามสภาพความเปนจรง การเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน มวชาทตองประเมนภาคประสบการณ 7 วชา การประเมนทง 7 รายวชา จะประเมนตามมาตรฐานและตวบงชของแตละวชา ใน 2 ดาน คอ ดานทกษะความชานาญ (Skill) และดานการบรหารจดการ (Management) มวธการประเมน 3 วธ คอ ประเมนจากการปฏบต การจดทาแฟมหรอโครงงาน และการสมภาษณ โดยมรายละเอยด ดงน

วชาทประเมนทงดานทกษะความชานาญ (Skill) และดานการบรหารจดการ (Management) ม 3 วชา การบรหารธรกจ SMES

การบรหารจดการชมชน การจดการอาหารเพอครอบครวและชมชน วชาทประเมนเฉพาะดานทกษะความชานาญ (Skill) ม 4 วชา ประชาธปไตย การวจยชมชน การใชคอมพวเตอร การสนทนาภาษาองกฤษหรอภาษาจน สาหรบวธการประเมน แตละวชามวธการประเมนทแตกตางกน แบงเปนกลม ดงน วชาทประเมนเฉพาะปฏบต ม 1 วชา การใชคอมพวเตอร วชาทประเมนโดยสมภาษณ ม 1 วชา การสนทนาภาษาองกฤษหรอภาษาจน วชาทประเมนโดยแฟมหรอโครงงานและสมภาษณ ม 3 วชา

การบรหารธรกจ SMES

ระบอบประชาธปไตย การบรหารจดการชมชน

~ 2 ~ วชาทประเมนโดยการปฏบต แฟมหรอโครงงานและสมภาษณ ม 2 วชา การวจยชมชน การจดการอาหารเพอครอบครวและชมชน กลาวโดยสรป การประเมนภาคประสบการณ ตองประเมนตามมาตรฐานและตวบงชทกาหนดในแตละวชา และตองเชอมโยงใหครอบคลมทงดานทกษะความชานาญและดานการบรหารจดการ ซงจะตองประเมนควบคกนไประหวางมาตรฐาน ตวบงช กบดานทกษะความชานาญและดานการบรหารจดการ ตามกรอบการประเมนภาคประสบการณ กรอบการประเมนภาคประสบการณ

การประเมนเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน มกรอบการประเมนภาคประสบการณ ดงน

ภาคประสบการณ ดานทกษะความชานาญ ดานบรหารจดการ วชา

ปฏบต ทาแฟม สมภาษณ รอยละ ทาแฟม สมภาษณ รอยละ 1. การใชคอมพวเตอร - - 30 - - -

2. การบรหารธรกจ SMES - 15 15

3. ระบอบประชาธปไตย - 30 - - -

4. การบรหารจดการชมชน - 15 15

5. การสนทนาภาษาองกฤษหรอภาษาจน

- - 30 - - -

6. การวจยชมชน (ทาวจยชมชน)

(รายงานวจย)

(นาเสนอ

ผลงานวจย)

30 - - -

7. การจดการอาหารเพอครอบครวและชมชน

ถนอมอาหาร

15 15

การประเมนปฏบต การประเมนปฏบต ม 2 วชา ซงมรายละเอยดการประเมนแตละวชา คอ 1. วชาการใชคอมพวเตอร มการประเมนภาคประสบการณดานทกษะความชานาญ โดยใหผเขาเทยบระดบการศกษา ปฏบตงานดวยคอมพวเตอรตามคาสง ดงน

1.1 โปรแกรมสาเรจรป Word เชน การเปดไฟล การบนทกไฟล การพมพ การเปลยนตวอกษร การแทรกรปภาพ การทาแผนภม ฯลฯ ไดตงแต 11 คาสงขนไป

1.2 โปรแกรมสาเรจรป Excel เชน การเปดไฟล การบนทกไฟล การกาหนดหนากระดาษ การแทรกรป การเปลยนตวอกษร การเพมเซลล การกาหนดสเสน การใสหมายเลขหนา ฯลฯ ไดตงแต 11 คาสงขนไป

~ 3 ~

1.3 โปรแกรมสาเรจรป Power Point เชน การสรางเอกสารใหม การแทรกรปภาพ การกาหนดภาพเคลอนไหวของวตถ การนาเสนอภาพนง การสรางพนหลง ฯลฯ ไดตงแต 11 คาสงขนไป

1.4 คนหาขอมลจาก Internet และใช Facebook ไดตงแต 11 คาสงขนไป 1.5 การรบ-สง E-mail และสงจดหมายแนบไฟล ดาวนโหลดขอมลไดตงแต 9 คาสงขนไป

2. วชาการสนทนาภาษาองกฤษหรอภาษาจน มการประเมนภาคประสบการณดานทกษะความชานาญดวยการสมภาษณ โดยผประเมนและผเขาเทยบระดบการศกษาสนทนาตามรายการตางๆ ขางลางนเปนภาษาองกฤษหรอภาษาจน

2.1 การทกทายและตอบรบการทกทาย 2.2 การแนะนาตนเองและผอน 2.3 การสนทนาในสถานการณตางๆ ไดแก

2.3.1) การแนะนาทศทางตางๆ 2.3.2) การขอความชวยเหลอ

2.4 การแนะนาสนคา บรการ แหลงทองเทยว สถานทสาคญ ศลปะ วฒนธรรม ประเพณของชมชนและประเทศ 2.4.1) การสอบถามความตองการซอสนคา หรอราคาสนคา 2.4.2) การเขาพกในโรงแรม

สาหรบวชาทตองดาเนนการจดทาแฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ ผเขาเทยบระดบการศกษาจะตองรวบรวมขอมล องคความร ประสบการณ เอกสารหลกฐานรองรอยทมอยประกอบการเขยนอธบายตามประเดนในแตละวชาทกาหนดไวในตวอยางการจดทาแฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ ตอนท 2 ประมวลผลการปฎบตงานและประสบการณ ซงมวชาทจะตองจดทาแฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ ดงน

การประเมนแฟมและสมภาษณ 1. วชาระบอบประชาธปไตย มการประเมนภาคประสบการณดานทกษะความชานาญ โดยใหผเขาเทยบ

ระดบการศกษาจดทาแฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ ซงผประเมนจะดขอมลจากแฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ เพอใชในการสมภาษณผเขาเทยบระดบการศกษา 2. วชาการบรหารธรกจ SMES และ 3. วชาการบรหารจดการชมชน มการประเมนภาคประสบการณ ดานทกษะความชานาญ และดานบรหารจดการ โดยใหผเขาเทยบระดบการศกษาจดทาแฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ ซงผประเมนจะดขอมลจากแฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ เพอใชในการสมภาษณ ผเขาเทยบระดบการศกษา

การประเมนปฏบต จดทาแฟมหรอโครงงานและสมภาษณ 1. วชาการวจยชมชน การประเมนในสวนน ผเขาเทยบระดบการศกษาตองนาเสนอผลงานการปฏบตการ

วจยชมชนทมการดาเนนงานมาแลวในชมชน หรอสงคมทตนเองทางาน หากยงมไดดาเนนการ ผเขาเทยบระดบการศกษาตองดาเนนการวจยใหแลวเสรจกอนจงจะขอเขารบการประเมนในวชานได จากนน ผเขาเทยบระดบการศกษาตองนาเรองทวจยในชมชน หรอสงคม มานาเสนอและเผยแพรสสาธารณะชนในวงกวาง

~ 4 ~

2. วชาการจดการอาหารเพอครอบครว และชมชน เปนอกวชาหนงทผเขาเทยบระดบการศกษาตองนาเสนอผลการปฏบตงานเกยวกบการถนอมอาหาร ซงเรองนใหความสาคญตอความสามารถ ทกษะและความชานาญของผเขาเทยบระดบการศกษาทตองแปรรปผลตผลทางการเกษตรเปนอาหารแปรรปไดอยางด มคณภาพ ในระดบทแสดงหรอจาหนายได และจะตองนาเสนอใหเหนถงแนวโนมทจะนาสการประกอบอาชพในเรองนและสอดรบกบการนาองคความรในวชาการบรหารจดการธรกจ SMES มาทาแผนธรกจในการแปรรปอาหาร

ทงสองวชาน สถานศกษาควรจดใหมเวทในการเสนอผลงาน มการวพากษผลงานอยางกวางขวาง และคดเลอกสการนาเสนอในเวทระดบจงหวด ภาค และระดบประเทศตอไป

~ 5 ~

แฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ

การเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน

(ระดบมธยมศกษาตอนปลาย)

ครงท........... ปการศกษา.....................

ชอ.................................................. นามสกล........................................................

รหสประจาตวผเขาเทยบระดบการศกษา

เขตบรการ อาเภอ.................................................................................................

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยเขต/อาเภอ......................

สานกงาน กศน. กทม./จงหวด……………………………… สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

กระทรวงศกษาธการ

~ 6 ~

คานา

.......................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ..............................................................................................................

.......................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... .............................................................................................................. ลงชอ..........................................ผเขาเทยบระดบการศกษา

(..........................................) วนท............ เดอน.............................. พ.ศ…………………..

หมายเหต การเขยนคานาควรบอกวตถประสงค และขอบขายเนอหาในการจดทาแฟมประกอบการประเมน

ภาคประสบการณวาจดทาขนเพออะไร มเนอหาสาระประกอบดวยอะไรบาง และประโยชนทไดรบ หรอเกดขนจากการจดทาแฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ ตลอดจนเรองอนๆ เชน ความเพยรพยายามในการรวบรวมขอมล หรอผใหการสงเสรม สนบสนน เปนตน

~ 7 ~

สารบญ หนา

คานา ก สารบญ ข ตอนท 1 ขอมลพนฐาน 1.1 ขอมลสวนตว 1.2 ประวตสวนตว ฯลฯ ตอนท 2 ประมวลผลการปฎบตงานและประสบการณ

1. วชาการบรหารธรกจ SMES 2. วชาระบอบประชาธปไตย 3. วชาการบรหารจดการชมชน 4. วชาการวจยชมชน 5. วชาการจดการอาหารเพอครอบครว และชมชน

ตอนท 3 บทสรปและขอคดเหน

รปถาย

3 x 4 ซม.

~ 8 ~

ตอนท 1 ขอมลพนฐาน 1.1 ขอมลสวนตว 1) ชอ......................................................................................... นามสกล........................................................ 2) เลขประจาตวประชาชน................................................................................................................................ 3) เกดวนท......................เดอน..................................................................พ.ศ.......................อาย.................ป

4) ทอยทตดตอได บานเลขท.................หมท......................ซอย...................................................................... ถนน................................................. ตาบล...........................................อาเภอ............................................ จงหวด...............................................รหสไปรษณย...............................โทรศพท.........................................

5) สถานศกษา .................................................................................................................................................. 6) ปจจบนประกอบอาชพ................................................................................................................................. 7) สถานทประกอบอาชพปจจบน ตงอยเลขท...........................ซอย.................................................................

ถนน...................................... ตาบล.....................................อาเภอ............................................................. จงหวด ………………………….. รหสไปรษณย.........................โทรศพท..........................................................

8) โดยเรมประกอบอาชพน ตงแต พ.ศ.................จนถงปจจบน รวมเปนเวลา.................ป (ไมนอยกวา 3 ป) 9) มรายไดเฉลยเดอนละ..................................บาท หรอเฉลยปละ...................................บาท

10) เคยทางาน/ประกอบอาชพอนมาแลว ...............................ป ...........................เดอน (โปรดระบอาชพ) 10.1 อาชพ…...........................................................เปนเวลา.......................ป............................เดอน 10.2 อาชพ…...........................................................เปนเวลา.......................ป............................เดอน 10.3 อาชพ…...........................................................เปนเวลา.......................ป............................เดอน

11) ประสบการณในการฝกอบรม สมมนา ศกษาดงาน (ระบสถานท / เรอง และวน เดอน ป) .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

12) ความสามารถพเศษ ไดแก ....................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

~ 9 ~ 1.2 ประวตสวนตว

แนวทางการเขยน เขยนบรรยายประวตชวตความเปนมาของตนเองอยางละเอยดในเรองชวตสวนตว ครอบครว การศกษาความร ความสามารถ ความถนด ความสนใจ วธการพฒนาตนเอง และประสบการณการทางาน การประกอบอาชพตงแตแรกเรมจนถงปจจบน รวมทงแนวคด ความมงหวงในอนาคต หลกคณธรรมทยดในการดารงชวต การดแลสขภาพอนามย และ การชวยเหลอเกอกลสมาชกในครอบครว ชมชน สงคม และอนๆ

......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................................

~ 10 ~

ตอนท 2 ประมวลผลการปฏบตงานและประสบการณ

1. วชาการบรหารธรกจ SMEs

ใหผเขาเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน เขยนบรรยายประสบการณการทางานของตนเองเกยวกบการบรหารธรกจSMEs ตามประเดนตอไปน ขอ 1 ใหเขยนขนตอนการประกอบอาชพปจจบนของทานตามกลมอาชพทจาแนกไว 3 กลม ดานลาง และตอง

สะทอนใหเหนวาไดนาคณธรรมดานความรบผดชอบ ความซอสตยสจรต มจตสาธารณะ มระเบยบวนย ไปใชในการประกอบอาชพ จนทาใหเกดผลลพธจากการบรหารจดการ กลมท 1 ผประกอบอาชพธรกจ SMEs

ใหทานเขยนขนตอนการดาเนนงานการจดการดานการผลต และการตลาดโดยระบการเลอกใชเทคโนโลย และเทคโนโลยสารสนเทศในการผลต การบรโภค การตลาด

กลมท 2 ผประกอบอาชพอสระ หมายถง อาชพทกประเภททผประกอบการดาเนนการดวยตนเองแตเพยง ผเดยวหรอเปนกลม เปนอาชพทไมตองใชคนจานวนมาก แตหากมความจาเปนอาจมการจางคนอนมาชวยงานได โดยเจาของกจการเปนผลงทนและจาหนายเอง คดและตดสนใจดวยตนเองทกเรอง เชน เกษตรกร คาขาย ผทเปนเจาของกจการขนาดเลก และอนๆ

ใหทานเขยนขนตอนการดาเนนงานการจดการดานการผลตและการตลาด โดยระบการเลอกใชเทคโนโลย และเทคโนโลยสารสนเทศในการผลต การบรโภค และการตลาด

กลมท 3 ผประกอบอาชพลกจางหรอรบจาง หมายถง อาชพทมผอนเปนเจาของกจการ โดยตนเองเปน ผรบจางทางานใหและไดรบคาตอบแทนเปนคาจาง หรอเงนเดอน เชน ลกจางภาครฐ และลกจางภาคเอกชน

ใหทานเขยนขนตอนการดาเนนงานการจดการดานการผลต และการตลาด โดยระบการเลอกใชเทคโนโลย และเทคโนโลยสารสนเทศในการผลต การบรโภค และการตลาด

พรอมประมวลภาพกจกรรมประสบการณตางๆ หรอหลกฐานอนๆ ทเกยวของ (ถาม) และเขยนคาอธบายประกอบใตภาพวาเปนกจกรรมเรองอะไร ไปทาอะไร ทไหน เมอไหร ใครมสวนรวมบาง ประโยชนทไดรบ และรายละเอยดอนๆ

ขอ 2 ใหนาหลกการบรหารธรกจ SMEs มาประยกตใชในการเขยนแผนพฒนาอาชพใหสอดคลองกบอาชพของตนเอง ตามกลมททานเขยนในขอ 1 โดย กลมท 1 ผประกอบอาชพธรกจ SMEs ใชองคประกอบตอไปน 1. ประวตยอของธรกจ SMEs 2. การวเคราะหสถานการณธรกจ 3. วตถประสงค และเปาหมายปลายทางของธรกจ 4. แผนการตลาด 5. แผนการผลต 6. แผนการจดการพนกงาน 7. แผนการเงน 8. แผนการดาเนนงานระยะ 1-3 ป 9. แผนฉกเฉน

~ 11 ~

กลมท 2 กลมประกอบอาชพอสระ และ กลมท 3 กลมผประกอบอาชพลกจาง ใชองคประกอบตอไปน 1. กาหนดชอแผนพฒนาการประกอบอาชพ ................................................................ 2. แรงบนดาลใจในการพฒนาอาชพ 3. วตถประสงค และเปาหมายในการพฒนาอาชพ 4. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5. สถานทดาเนนการ 6. แนวทาง หรอขนตอนหรอกระบวนการดาเนนงาน 7. แหลงเงนทน

พรอมประมวลภาพกจกรรมประสบการณตางๆ หรอหลกฐานอนๆ ทเกยวของ (ถาม) และเขยนคาอธบายประกอบใตภาพวาเปนกจกรรมเรองอะไร ไปทาอะไร ทไหน เมอไหร ใครมสวนรวมบาง ประโยชนทไดรบ และรายละเอยดอนๆ

ขอ 3 ใหนาเสนอการเผยแพรแผนพฒนาอาชพของตนเองไปสสาธารณชน เชน

1. การเขารวมเวทแลกเปลยนเรยนรประสบการณ 2. เผยแพรทาง website 3. เปนแหลงเรยนรของชมชน

พรอมประมวลภาพกจกรรมประสบการณตางๆ หรอหลกฐานอนๆ ทเกยวของ (ถาม) และเขยนคาอธบายประกอบใตภาพวาเปนกจกรรมเรองอะไร ไปทาอะไร ทไหน เมอไหร ใครมสวนรวมบาง ประโยชนทไดรบ และรายละเอยดอนๆ

~ 12 ~ 2. วชาระบอบประชาธปไตย

ใหผเขาเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน เขยนบรรยายเกยวกบเรองระบอบประชาธปไตยตามประเดนตอไปน

ขอ 1 ทานไดนาหลกประชาธปไตยมาประยกตใชในการดาเนนชวตในครอบครว ชมชน การประกอบอาชพและการอยรวมกนกบผอนอยางไร อธบายและยกตวอยางใหเหนภาพอยางชดเจน

ขอ 2 ใหเขยนประสบการณททานมสวนรวมกจกรรมกลม (เชน กลมองคกรอสระในทองถน กลมอาชพ กลมแมบาน เปนตน) ในการสงเสรมประชาธปไตย โดยใหยกตวอยางประกอบอยางนอย 4 กจกรรม และทานไดนาผลของ การมสวนรวมตามหลกประชาธปไตยไปใชในการพฒนากลมใหเกดความยงยนและตอเนองไดอยางไร

ขอ 3 ใหเขยนประสบการณในการดาเนนชวตตามหลกธรรมคาสงสอนของศาสนาททานนบถอ การมสวนรวมในกจกรรมและการทานบารงเผยแผศาสนาอยางตอเนอง พรอมยกตวอยางกจกรรมทานบารงศาสนาอยางนอย 4 กจกรรม และการปฏบตตนเปนแบบอยางทดทางศาสนา อยางนอย 3 กจกรรม

พรอมประมวลภาพกจกรรมประสบการณตางๆ หรอหลกฐานอนๆ ทเกยวของ (ถาม) และเขยนคาอธบายประกอบใตภาพวาเปนกจกรรมเรองอะไร ไปทาอะไร ทไหน เมอไหร ใครมสวนรวมบาง ประโยชนทไดรบ และรายละเอยดอนๆ

~ 13 ~ 3. วชาการบรหารจดการชมชน ใหผเขาเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน เขยนบรรยายประสบการณของตนเองใหครอบคลมเนอหาเกยวกบการบรหารจดการชมชนตามประเดนตอไปน ขอ 1 ใหทานเขยนเรองราวของตนเองในการดารงชวตประจาวนในการอยรวมกบครอบครว และชมชนทสะทอนใหเหนถงการนาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชและแกปญหาการดาเนนชวต การประกอบอาชพ และไดเผยแพรตอบคคลในครอบครว และชมชนอยางไรบาง

พรอมประมวลภาพกจกรรมประสบการณตางๆ หรอหลกฐานอนๆ ทเกยวของ (ถาม) และเขยนคาอธบายประกอบใตภาพวาเปนกจกรรมเรองอะไร ไปทาอะไร ทไหน เมอไหร ใครมสวนรวมบาง ประโยชนทไดรบ และรายละเอยดอนๆ ขอเสนอแนะการเขยนใหครอบคลมเนอหาประเดนทกาหนด

1. บรรยายถงบรบทชมชนของทานทนาเอาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช และแกปญหาการดาเนนชวตของคนในชมชน โดยเชอมโยงกบการดาเนนชวตประจาวนของทานทสอดคลองกบบรบทของชมชน

2. บรรยายสภาพการบรหารจดการดานการเงนของชมชน แหลงเงนทนของชมชน ทชใหเหนวาทาใหชมชนเขมแขง อาท กองทนหมบาน กลมสจจะ กลมออมทรพย กองทนพฒนาสตร ฯลฯ โดยเชอมโยงใหเหนถงความสมพนธททานเขาไปมสวนเกยวของอยางไร เชน เปนสมาชก เปนผก เปนผเขารวมประชม

3. บรรยายถงกลมอาชพ สถานประกอบการ องคกรสาธารณะทมสวนสงเสรมใหคนในชมชนอยรวมกนอยาง มความสข มรายไดพอเพยงกบการเลยงชพ เลยงครอบครวได เชน กรรมการหมบาน กลมวสาหกจชมชน ภมปญญาโดยเชอมโยงใหเหนถงความสมพนธททานเขาไปมสวนเกยวของอยางไร

4. บรรยายประสบการณจากการใชหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงททานนามาประยกตใชและแกปญหาชวตประจาวนไดประสบความสาเรจ แลวเผยแพรสบคคลอน

ขอ 2 ใหทานนาเสนอแผนแมบทชมชนทแสดงใหเหนวามความรความเขาใจและมสวนรวมเกยวกบการดาเนนการดานการจดทาแผนแมบทชมชน โดยสะทอนใหเหนถงการวางแผน การตดสนใจ การนาปญหาและแนวทางการแกปญหาโดยใชชมชนเปนฐานในการจดทาแผน เพอใหชมชนมการพฒนาและพงพาตนเองไดอยางยงยน บนพนฐานตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

พรอมประมวลภาพกจกรรมประสบการณตางๆ หรอหลกฐานอนๆ ทเกยวของ (ถาม) และเขยนคาอธบายประกอบใตภาพวาเปนกจกรรมเรองอะไร ไปทาอะไร ทไหน เมอไหร ใครมสวนรวมบาง ประโยชนทไดรบ และรายละเอยดอนๆ

~ 14 ~

ขอ 3 ใหทานศกษาแผนแมบทชมชนทประสบความสาเรจแลวนามาเปรยบเทยบกบแผนแมบทชมชนของตนเอง

ตารางผลการวเคราะหเปรยบเทยบแผนแมบทชมชน (ดานบรหารจดการ)

ขอ เกณฑการวเคราะห แผนแมบทชมชนท ประสบความสาเรจ (ชอแผนชมชน.......)

แผนแมบทชมชน ของตนเอง

(ชอแผนชมชน.......) 1. การวางแผน 2. การตดสนใจทเปนระบบ 3. มการดาเนนการชดเจนใน

แนวทางปฏบต

4. การแกปญหา 5. การพฒนาตอยอด

พรอมประมวลภาพกจกรรมประสบการณตางๆ หรอหลกฐานอนๆ ทเกยวของ (ถาม) และเขยนคาอธบายประกอบใตภาพวาเปนกจกรรมเรองอะไร ไปทาอะไร ทไหน เมอไหร ใครมสวนรวมบาง ประโยชนทไดรบ และรายละเอยดอนๆ ขอเสนอแนะการเขยนใหครอบคลมเนอหาประเดนทกาหนด

1. กรณททานมสวนรวมในการจดทาแผนแมบทชมชนใหบรรยายขนตอนการวางแผน สภาพการดาเนนงาน การจดทาแผน การทบทวน/ตดตามผลการนาแผนสการปฏบต จนถงการนาแผนนนไปพฒนาปรบปรงใหสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของชมชนอยางแทจรง แลวทานไดแนวคดอะไรบางจากการมสวนรวมในการจดทาแผนแมบทชมชนไปใชในการพฒนาตนเองดานการวางแผนดาเนนชวต หรอแผนพฒนาอาชพ ใหมนคงตอไป

2. กรณททานไมไดมสวนรวมในการจดทาแผนแมบทชมชน เสนอแนะใหทานดาเนนการดงน ศกษาเรยนรเกยวกบแผนแมบทชมชน โดยการสมภาษณกรรมการผจดทาแผนแมบทชมชน (การ

วางแผน การลงมอจดทาแผน ผลการนาแผนสการปฏบต ผลการพฒนาปรบปรงแผนแมบทชมชน) ศกษาสาเนาแผนแมบทชมชน

นาเสนอผลของการสมภาษณผมสวนในการจดทาแผน และผลของการศกษาแผนแมบทชมชน ใหเสนอแนวทางททานไดจากการศกษาแผนแมบทชมชนไปใชในการพฒนาตนเองดานการวาง

แผนการดาเนนชวต แผนพฒนาอาชพ และจะมสวนรวมในการจดทาแผนแมบทชมชนในครงตอไปอยางไร 3. การเขยนบทวเคราะห และเปรยบเทยบแผนแมบทชมชนทประสบผลสาเรจ แลวนามาเปรยบเทยบกบ

แผนแมบทชมชนของตนเอง ใหทานศกษากรณตวอยางแผนแมบทชมชนทประสบผลสาเรจและแผนแมบทชมชนของตนเองจน

เขาใจ และนาแผนแมบทชมชนของตนเองมาวเคราะห เปรยบเทยบกบแผนแมบทชมชนทประสบผลสาเรจตามทกาหนดจานวน 5 รายการ และนาผลการวเคราะหเปรยบเทยบเขยนสรปลงในตารางตามเกณฑการวเคราะห หมายเหต ใหศกษากรณตวอยางแผนแมบทชมชนทประสบความสาเรจคอ แผนแมบทชมชนบานจารง กบแผนแมบท

ชมชนของตนเอง คอ แผนแมบทชมชน ตาบลบานกาศ อาเภอสงเมน จงหวดแพร

~ 15 ~ กรณตวอยาง แผนแมบทชมชนทประสบความสาเรจ (บานจารง) แผนแมบทชมชนของตนเอง (อบต.บานกาศ อาเภอสงเมน จงหวดแพร) ตวอยางแผนแมบทชมชน แผนแมบทชมชน คาตอบของการพฒนาพลกฟนวถชมชนทองถน

การพฒนาประเทศกบปญหามกมาคกนเสมอ เมอเกดปญหา กระบวนการแกปญหามกมองกนคนละมม ขาดความเคารพซงกนและกน โดยเฉพาะภาครฐและภาควชาการมกไมเคยไววางใจในแนวทางการทางานของภาคประชาชนเลยสกครง แมวารฐธรรมนญจะระบ และตอกยาในเรองของการมสวนรวม แตในทางปฏบตถาไมเหลออด เหลอทนภาครฐและภาควชาการ จะไมเลอกภาคประชาชนขนไปพดคยหรอสอบถามกนแบบเปนเรองเปนราว ในทานองเดยวกน ภาคประชาชนกยงขาดกระบวนการเรยนรในการพฒนาอยางตอเนอง การมองปญหา การแกปญหา ยงเปนลกษณะแกผาเอาหนารอด เมอคนในพนทหนงประสบความสาเรจในการแกปญหา ทกคนกเอาอยางกน แบบไมลมหลมตา รองรอยทพอเหลอใหเหนคอความลมเหลว ซาแลวซาเลา ภาครฐเองพยายามใหประชาชนเปนไปในแบบ ทตนเองตองการใหได โดยไมสนใจวาประชาชนจะคดอยางไร ไมเขาใจในความหลากหลายของพนท วถชวต หรอถาสอบถามรฐมกมคาตอบอยแลว เมอประชาชนคดไมตรงกบรฐ กมองวาเขาโง คดไมเปน ไมมวสยทศนไปโนน แมวาวนนคาตอบของงานพฒนาชมชนบานจารง จะอยทการใชแผนแมบทชมชนเปนเครองมอในการแกปญหา โดยยกพนท ทประสบความสาเรจมาบอกเลาตอสงคม เชน ทบานไมเรยง แตถามองลกลงไปจะพบวาบานไมเรยงไดพฒนากระบวนการจดทาแผนแมบทชมชน โดยคนในพนท ลกขนมาจดการของตวเอง โดยเรมท เรองยางพารามราคาตกตา การถกเอารดเอาเปรยบจากคนกลาง และพฒนามาเปนกระบวนการการแกปญหาดวยตวของชมชนเอง แตถารฐยงมองการแกปญหาแบบสตรสาเรจ และบอกวาสงนคอใช โดยไมใชมตของความแตกตาง ความหลากหลาย การเคารพความคดเหนของคนในพนท การแกปญหาสงคม ความยากจนทรฐบาลทกรฐบาล อยากเหน คงเปนเรองทอยไกลเกนเออมถง การใชแผนแมบทชมชนเปนเครองมอในการแกปญหา ตองเรมทภาครฐตองยอมรบความคดเหนของพนองประชาชนเสยกอน แลวไปหนนเสรมการจดกระบวนการทเปนไปเพอเออใหพนองประชาชนลกขนมาจดการตวเอง ใหได ถามองขบวนการจดทาแผนแมบทชมชนใหมชวต ของเครอขายแผนแมบทชมชน ๔ ภาค มการถอดบทเรยนการจดทาแผนอยประมาณ ๑๐ ขนตอน

~ 16 ~ เรมจาก ๑. คนหาแกนนาและองคกรทองถน - สรางทมงานทรเรมขบวนการจดทาแผนแมบท และสรางความเขาใจทชดเจนรวมกน - โดยใชวธการทางาน ทขนอยกบคนในพนทนนๆ - บางพนททมแกนนาพรอม มองคกร กลมในพนททมศกยภาพอยแลว คงเรมทนดรวมตวคยกน เมอคยกนไปเรอยๆ กจะไดประเดน พยายามปรบประเดนใหด ไมนานจะไดทศทางรวม - การเรมควรเรมทตนเองกอน วาอยากเหนการเปลยนแปลงอะไรบาง แลวคอยๆ หาเพอน - พนทไหนองคกรปกครองสวนทองถนเขาใจบทบาทของแผนแมบทชมชน อาจขนขบวนการทางาน ไดเรวกวาพนท ทขาดความพรอม พนทไหนภาคประชาชนเขมแขงกลกขนมานาขบวน พนทไหนผนาทองทเขมแขง กออกนาขบวน แตในทสดการเคลอนงานตองเดนไปพรอมๆ กนทงภาคประชาชน ผนาทองท ทองถน ๒. จดประกายความคด - โดยเรมทวงพดคยเลกๆ กอน เมอหลายคนมการพดถง จงเปดประเดนเพอหาคนมาทางานรวม นาประเดนปญหาตางๆ วกฤตทเกดขนในชมชนมาหารอกน สรางความหวงทจะอยรอดรวมกน - การตระหนกถงปญหาตางๆ รวมกน กระตนใหชมชนหนมาสมนใจเรองใกลตวมากขน (ปจจบน สวนใหญมกมองเปนเรองไกลตว ชนชมเรองราวภายนอก) - ขยายแนวคดการพงพาตนเอง เมอไดแนวรวมแลว อาจมการทาเวทพดคยกน โดยเชญผทมสวนเกยวของมาคย (การทาเวทครงแรกมความสาคญมาก ตองชวยกนกาหนดหลกเกณฑใหด บนหลกการใหทกคน มสวนรวมอยางแทจรง ๓. ศกษาประวตชมชน - เพอดสงทดด รอบตว ใกลบาน ของดดในชมชน ทาใหผคนมความรสกเปนเจาของชมชน - เกดการรกชมชนของตนเอง ในลกษณะเปนเจาของรวมกน เชดชภมปญญาทองถนใหทกคน เหนคณคา ไดแนวรวมเปนกลมผสงอาย - ชวยกนยอนประวตศาสตรชมชน จะทาใหเหนทนของชมชนอยางหลากหลาย ทซอนอยในชมชน - ทนคน ทรพยากร อาชพ ประสบการณการทางาน วฒนธรรม วถชวต เงน ๔. สารวจ รวบรวมขอมล - กาหนดประเดนทอยากรรวมกน เพอเกบขอมล เชน ขอมลครวเรอน หนสน การทามาหากน - มเวทพดคย (วงเลก วงใหญ ตวบคคล) แบบสอบถาม มบนทกการทางานไวทกครง - การเกบขอมลครวเรอน ตองทาใหทกครวเรอนเหนคณคาของการทาขอมลครวเรอน - การใชจงหวะ เวลาในการจดเกบขอมลกบชมชนมความสาคญ จะไดขอมลทด ชดเจน มประโยชน ๕. วเคราะห สงเคราะหขอมล - การชวยกนดขอมลททกคน ทกครวเรอนเกบขนมา - มาชวยกนจดหมวดหม ทาความเขาใจในขอมลทชดเจน การรวบรวมขอมลในทกแงมม แลวนากลบคนมาในชมชน - ในเวทระดบหมบานจะไดทศทางการทางานในระดบหมบาน ในเวทระดบตาบล จะไดทศทาง การมสวนรวมของผนาทองท ทองถน - ใชวธการเปดประเดนขอมล และชวยกนหาทางออก โดยใชหลกการทวาปญหาของใคร คนกลมนนตองชวยกนแกปญหา ใครถนดงานดานไหน มอบใหเปนผรบผดชอบงานตามทเขาถนด - ถาเหลอบากวาแรงใชพลงเสรมจากภายนอก

~ 17 ~ ๖.ยกรางแผนแมบทชมชน - เมอมขอมลแลว ทกคนเกดการรบรรวมกน ขบวนการกาหนดแนวทางจะเรมขน และมทศทางดวยการกาหนดกนเอง กลายเปนแผนงานในทสด - เกดกระบวนการแกปญหาแบบกลมปญหา มเจาภาพ เจาของเรองราวทแทจรง - ไดแผนงานทแกไดในระดบตวเองทนท - ไดแผนงานในระดบทจดการกนเองในระดบชมชน - ไดแผนงานทตองรวมกบภายนอก (ทองถน ภาคพฒนา) - แผนงานทตองอาศยภายนอกทงหมด ๗. ประชาพจารณแผนแมบทชมชน - เวทสภาหมบาน ชมชน ตวแทนแตละกลมกจกรรมขารวมดวยชวยกน พจารณาถงความเปนไปไดความถกตองตามเจตนาของผคนในพนทนน ๆ - มเวทระดบหมบาน เวทระดบตาบล - ความเหมาะสมในการนาแผนไปสการปฏบต การจดลาดบความสาคญของแตละเรอง กาหนดชวงเวลา ความเหมาะสม วธการทจะทาใหแผนประสบความสาเรจ - การแกระเบยบ กฎเกณฑ ใหเหมาะสมกบการทางาน ๘. นาแผนไปสการปฏบต - นาแผนไปสการปฏบต โดยมอบใหตวแทนแตละเรอง แตละกจกรรมทเขาตองการ นาไปบรหารจดการดวยตนเอง - ใชทนในชมชนทกทนทมอยมาชวยกน โดยเฉพาะทนทางสงคม บคลากร วฒนธรรม ประสบการณ วถชวต เงน ๙. ทบทวนปรบปรง - ปรบปรงไดตลอดเวลา เมอนาแผนแปลงสการทางาน อาจตดขด เจอปญหา ใหใชวธการปรบแผน โดยอาจใชเวทกลมหรอชมชนชวยตดสนใจ - การตดสนใจยงเนนการมสวนรวมเปนสาคญ ๑๐. ประเมนผล สรปบทเรยนการทางาน - เปนการสรปการทางาน วาประสบความสาเรจ หรอลมเหลว วาเปนเพราะอะไร มการแกไขแลวเปนอยางไรบาง - ดวาแผนชมชนทนามาปฏบตแลว ทกคนมความสขหรอไม - ชมชนไดอะไรบางกบการแกปญหา ดวยแผนชมชน - ถอดเปนชดประสบการณความร เพอเปนขอมลในการทางานตอไป เวทเลก เวทใหญ การมสวนรวมในการแสดงความคดเหน ความคดเหนทหลากหลาย มคณคาตอการทางาน การเคารพความคดเหนของกนและกน มความสาคญมาก การใหกาลงใจในการทางาน การรอคอยผลของงานอยางอดทน การเรยนรรวมกน มสวนสาคญทจะทาใหแผนแมบทชมชนมชวยต ประสบความสาเรจได เมอแผนนาไปสการปฏบตการจรง ปญหาจะไดรบการแกไข ความอยเยนเปนสข จะกลมคนสชมชนและสงคมไทยอยางแนนอน ถาถามวาเมอไรเลา คาตอบอยทวาวนนคณพรอมทจะลกขนมาจดการตวเองหรอยงตางหาก

ชาตชาย เหลองเจรญ บานจารง

สบคนจากเวบไซต http://www.banjumrung.org/Home/menu_03/jr_bnplan เมอวนท 21 สงหาคม 2556

~ 18 ~

กรณตวอยางแผนแมบทชมชน ดาบลบานกาศ อาเภอสงเมน จงหวดแพร ประกอบดวย

ชอแผน แผนแมบทชมชนแกไขปญหาความยากจน อยางยงยน ตาบลบานกาศ อาเภอสงเมน จงหวดแพร ขอมลทวไป บรบทของตาบลบานกาศ ประกอบดวยทตง อาณาเขต สภาพภมศาสตร ลกษณะภมประเทศ เขตการ

ปกครอง ประชากร ดานการศกษา ดานศาสนา สวสดการสงคม เศรษฐกจ ดานเกษตรกรรม โครงสรางพนฐาน

สรรหาคณะทางาน แผนแมบทชมชน โดยมกานนเปนประธาน นายก อบต. ประธานสภาเปนรองประธาน แมบานตาบล เปนเลขานการ มคณะกรรมการซงเปนผนาทองถน

สรรหาทปรกษา ประกอบดวยหวหนาหนวยงานทเกยวของตามดานตางๆ เปนทปรกษา จดแขง/จดออน ในการดาเนนการ โดยระดมความคดจากขอมลพนฐานของตาบล สรปแผนความตองการ ทอยากใหเกดขนในภาพของแผนชมชนตาบลบานกาศ ทกดาน (สงคม การศกษา/การเรยนร

สาธารณปโภค การเกษตร ศลปะ สาธารณะสข ศาสนา สวสดการ เศรษฐกจ) สรปสภาพปญหาทเกดขน จากการรวมตวของคนในชมชน ตาบลบานกาศทกดาน (สงคม.......................................) ระดมคด โดยใชวธกระบวนการ Mind map ในการแกปญหาอยางเปนระบบ โดยแยกประเดนปญหา วางแผน

แกไขปญหาตามลาดบของความจาเปนเรงดวนของปญหา และบางกรณทไมสามารถแกปญหาได จะตองประสานงานกบหนวยงานทเกยวของโดยตรง ทาใหตรงกบปญหาทตองแกไข

ประสานงาน กบหนวยงานทเกยวของดานตางๆ ทจะแกปญหา โดยเปรยบเทยบสภาพปญหาทเกดขนกบสภาพปญหาหลงไดรบการแกไข

สรป องคประกอบสาคญททาใหการแกไขปญหาประสบผลสาเรจตามกระบวนการ ดงน 1. มองวถชวต ชมชน ความเหนชมชน 2. มองปญหาประเดนรวม 3. องคกร/หนวยงาน รศกยภาพของตนเอง 4. แกปญหาแบบองครวม 5. ถอดบทเรยนการทางานรวมกน 6. หลกปญหาเปนประเดนงานดานพฒนา

ขอเสนอแนะ ในการทาแผนแมบทชมชนไปสการแกไขปญหาอยางยงยน โดยชมชนสามารถยนหยด พฒนาอยบนฐานกาลงของตนเองบนแนวทางการจดอนาคตของตนเอง

~ 19 ~ ตวอยางการวเคราะหเปรยบเทยบแผนแมบทชมชน (ดานบรหารจดการ) ขอ เกณฑการวเคราะห แผนแมบทชมชนทประสบความสาเรจ

ชอแผน “คาตอบของการพฒนาพลกฟนวถชมชนทองถน”

บานจารง

แผนแมบทชมชนของตนเอง “การแกปญหาความยากจน อยางยงยน ต.บานกาศ”

1 กระบวนการวางแผน - มการคนหาแกนนา สรางทมงาน - มการสารวจขอมลชมชน

- มการสารวจเกบขอมลในชมชน - สรรหาคณะทางาน/ทปรกษา - มการนาหลกปรชญาของ

เศรษฐกจพอเพยงมาวางแผน

2 การตดสนใจทเปนระบบ - มการจดประกายความคดทงเวทเสวนากระตนใหชมชนสนใจเรองใกลตวกอน

- มการจดกระบวนการคนหาจดเดนจดดอยและทาเปนแนวทางแกปญหาพรอมทงสรปแผนความตองการอยางเปนระบบ

3 มการดาเนนการชดเจนใน

แนวทางปฏบต - มการวเคราะหขอมล โดยใชขอมล

ครวเรอน มาจดหมวดหม เพอแกไขปญหา

- มกระบวนการตามขนตอนโครงสรางของแผนแมบทชมชน และสามารถนาไปสในการปฏบต

4 การแกปญหา ประชาพจารณแผนแมบทชมชน โดยวธ

สภาหมบาน/ชมชน และจดเวทระดบหมบาน ตาบล ใหตวแทนแตละกลมเขารวมประชาพจารณ

- มการทาผลการสรปมาแกปญหาโดยการจดเวทเสวนาอยางตอเนอง โดยการแยกประเดน แตละดาน

5 การพฒนาตอยอด - มการพฒนาดวยชมชน โดยชมชน - มการเชอมโยงกบหนวยงานท

เกยวของตรงตามปญหาทแกไข

หลงจากนนใหทาการสรปทง 2 ชมชน วามขอด ขอเสย หรอแตกตางกนอยางไร และจดประมวลภาพ

กจกรรมประสบการณตางๆ หรอหลกฐานอนๆ ทเกยวของ (ถาม) พรอมเขยนคาอธบายประกอบใตภาพวาเปนกจกรรมเรองอะไร ไปทาอะไร ทไหน เมอไหร ใครมสวนรวมบาง ประโยชนทไดรบ และรายละเอยดอนๆ

~ 20 ~ 4. วชาการวจยชมชน การจดทาแนวทางการจดทาแฟมประมวลประสบการณรายวชา “การวจยชมชน” เกยวกบการรายงานการวจยครงนนาเกณฑการประเมนเปนกรอบการดาเนนงาน เพอใหผเขาเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน มชองทางในการนาเสนอทตรงประเดน และเนองจากเปนการประเมนภาคประสบการณ ผเขาเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน สามารถนาสงททานเคยตงคาถาม และคด คนควาหาคาตอบมาแลวอยางเปนระบบในการประกอบอาชพและการทางาน/ในการดาเนนชวต มานาเสนอตามขนตอนของการวจย หรอหากยงไมมประสบการณการคนหาคาตอบในสงทสนใจหรอแนวทางแกไขปญหาอยางเปนระบบมากอน ผเขาเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน สามารถวางแผนการคนควาหาคาตอบจากประเดนทสนใจ ซงควรเปนประเดนรวมของชมชนไดภายในชวง 8 เดอนของระยะการประเมนเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน ซงมองคประกอบของการนาเสนอเปนรายงานการวจยดงตอไปน 1, การกาหนดหวของานวจย หวขอวจยทดตองชดเจน อานแลวรวาจะศกษาอะไร กบใคร ทไหน เมอไร อยางไร โดยทมาของหวขอวจยจะมาจากความสนใจทจะคนหาความจรงหรอหาแนวทางแกไขอยางเปนระบบ ซงควรเปนปญหาทเกดขนในชมชน สงผลตอคนในชมชนเมอทาการวจยแลว ผลทไดจะเกดประโยชน ตอคนในชมชน เชน ชมชนมปญหาการใชยาฆาแมลงในการผลตทจะสงผลตอคนในชมชน

ขอควรศกษาคอ ทาอยางไรจะลดการใชยาฆาแมลงของคนในชมชนน ในการผลต หวขอวจย การศกษา// แนวทางการลดการใชยาฆาแมลง/ ของคนในชมชน ก

ศกษา อะไร กบใคร ทไหน 2. การเขยนวตถประสงคการวจย การกาหนดวตถประสงคไมควรเกน 3 ขอ เพราะเมอกาหนดวตถประสงคแลวตองศกษาตามวตถประสงคเทานน โดยวธการกาหนดวตถประสงคเปนการนาคาถามทอยากรในการวจยมาเขยน เชน ขอควรศกษา ทาอยางไรจะลด การใชยาฆาแมลง ในการผลตของคนในชมชน ก. แนวทางไหน (3) ใชมากเทาไร(1) สงผลตอคนในชมชนนอยางไร(2)

1. เพอศกษาสภาพการใชยาฆาแมลงของคนในชมชน ก 2. เพอศกษาผลทเกดจากการใชยาฆาแมลงของคนในชมชน ก 3. เพอศกษาแนวทางการแกไขการใชยาฆาแมลงของคนในชมชน ก

~ 21 ~ 3, การอางองแหลงขอมล (การศกษาเอกสารทเกยวของ) การศกษาวจยเปนกระบวนการทมขนตอนทาใหผลการวจยนาเชอถอยอมรบได จาเปนตองมการอางองแหลงขอมลทผวจยนามาเสนอ ซงการวจยชมชนทเปนการคนควาหาคาตอบหรอมกระบวนการคด คนควาหาคาตอบ และพฒนาอยางเปนระบบ ไมจาเปนตองเปนแหลงอางองทเปนเอกสารเพยงดานเดยว แตสามารถเปนแหลงขอมลจากผร หรอการกระทาซา (ทดลอง) ของผวจยเองจนเกดผลทแนนอนกได เพราะการวจยชมชนนบเปนการวจยทชมชนเปนผสรางกระบวนการในการวจยโดยใชเหตการณทเกดขนจรงในชวตประจาวนมาเปนประเดนในการวจย และมการดาเนนการวจยอยางกลมกลนกบวถชวต เชน ขอควรศกษา ทาอยางไรจะลดการใชยาฆาแมลงในการผลตของคนในชมชน ก.

1. เราทราบขอมลการใชยาฆาแมลงของคนในชมชน ก จากทใด / ใคร เขยนอางองขอมล 2. เราทราบขอมลการสงผลตอชมชนจากการใชยาฆาแมลงจากทใด / ใคร เขยนอางองขอมล 3. เราทราบแนวทางการลดการใชยาฆาแมลงจากทใด / ใคร เขยนอางองขอมล

ควรอางอง 5 แหลงขนไป

4. การเขยนวธดาเนนการวจย การดาเนนการวจย เปนการออกแบบการวจยเพอใหไดมาซงการคนพบความจรง ทเปนระบบ ประกอบดวยขนตอนดงน

1. กาหนดรปแบบการวจย เชน เปนการวจยเชงสารวจ เปนการวจยเชงคณภาพ

ขอควรศกษา ทาอยางไรจะลด / การใชยาฆาแมลงในการผลตของคนในชมชน ก. แนวทาง สภาพการใช ผลกระทบทเกดกบคน สมภาษณชมชน ศกษาเอกสาร สมภาษณผร สงเกตผล สมภาษณ ปรมาณเทาไร ผลตรวจเลอด แบบสอบถาม สมภาษณ รปแบบคอ การวจยเชงคณภาพ เพราะตองเกบขอมลดวยการพดคยกบกลมเปาหมายเปนสวนใหญ

2. กลมตวอยางการวจย การกาหนดกลมตวอยางคอกลมทจะเปนผใหขอมลเชน เกษตรกรทใชยาฆาแมลงและผไดรบผลกระทบจากการใชยาฆาแมลง

3. เครองมอการวจย คอเครองมอในการรวบรวมขอมล เชน แบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบสงเกต ซงจากขอการกาหนดรปแบบการวจยในประเดนขอควรศกษาจะเหนวาใชแบบสงเกต แบบสอบถาม

~ 22 ~

4. การเกบรวบรวมขอมลการวจย ใหระบวาเกบขอมลโดยวธการใด ใครเปนผเกบขอมลเกบเมอไร (ระบ วน เวลา ในชวงการเกบขอมล) ดงตวอยาง

เครองมอเกบขอมล/วธการ

เรองอะไร กบใคร วน เวลา

แบบสงเกต/สงเกต แบบสอบถาม/สอบถาม

การใชยาฆาแมลงของเกษตรกร ปรมาณการใชยาฆาแมลงของเกษตรกรในการผลต

เกษตรกร

เกษตรกร

ฤดกาลผลต

ฤดกาลผลต

แบบสมภาษณ/สมภาษณ สงเกต ผลตรวจเลอด/ตรวจเลอด

ปรมาณการใชยาฆาแมลงของเกษตรกร ผลกระทบทเกดจากยาฆาแมลงในการผลต แนวทางการลดการใชยาฆาแมลงของเกษตรกร

เกษตรกร

คนในชมชน เกษตรกร

เกษตรกร คนในชมชน

ผร

ฤดกาลผลต

กอน / หลง การผลต

กอน / หลง การผลต

5. การวเคราะหขอมลและสถตทเกยวของ คอการทาความเขาใจกบปรากฎการณทเกดขนหรอ

ขอมลทไดมาจากเครองมอทเราเกบหรอกาหนดในการแกไขขอมลและนามาวเคราะหดงตวอยาง

เครองมอเกบขอมล เรองอะไร การวเคราะห วน เวลา วเคราะห แบบสอบถาม แบบสมภาษณ

ปรมาณการใชยาฆาแมลงของเกษตรกรในการผลต ปรมาณการใชยาฆาแมลงของเกษตรกร ในการผลต

สถต คารอยละของเกษตรกรผใชยาฆาแมลงและ รอยละของปรมาณยาทใชตอไร สมภาษณประกอบการสงเกตเพอตรวจสอบคาความเชอมนของขอมล

หลงการเกบขอมล

กอน / ระหวาง /หลงฤดกาลผลต

~ 23 ~ 5 การนาเสนอผลการวจยและการนาผลไปใช พรอมการเผยแพร การสรปผลการวจย สรปตามวตถประสงคของการวจยโดยนาขอมลจากการวเคราะหมาสรปสน ๆ ใหตรงตามประเดน ครบถวน เชน จากการศกษาแนวทางการลดการใชยาฆาแมลงของคนในชมชน ก พบวา สภาพการใชยาฆาแมลงของคนในชมชน ก คดเปนรอยละ 95 ของเกษตรกรผผลตและคดเปนรอยละ 80 ของปรมาณการใชยาฆาแมลงตอไร ซงเปนปรมาณทมากเกนไปจากอตราสวนทควรจะเปน กลาวคอควรใชเพยง รอยละ 50 ตอไร ตามหลกวชาการเทานน จงสงผลกระทบตอคนในชมชนคอเปนโรคผวหนง โรคทางเดนหายใจ และ ... การอภปรายผล การวจยคอนาผลการวจยมาแสดงความคดเหน โดยความคดเหนนน อาจมขอมล จากเอกสารหรองานวจยอน ๆ ทเกยวของมารองรบ หรออาจระบถงสงทผวจยชมชนไดเรยนรอะไรจากการทาวจยครงนมาบาง อยางไร เพอเปนการสะทอนสงทไดรบจากการทาวจยหรอคอประเดนตอเนองใหเกดการศกษาตลอดชวตนนเอง เชน จากสภาพการใชยาฆาแมลงในการผลตของชมชนทเกนขนาด สงผลใหคนในชมชนมสขภาพทไมแขงแรงดวยโรคภยตาง ๆ เคยมผศกษาไวในงานวจยรปแบบทางเลอกการผลตเพอสขภาพวาแนวทางในการลดการใชยาฆาแมลง คอการปลกพชนอกฤดกาล หรอการใชพชสมนไพรแทนยาฆาแมลง สอดคลองกบทชมชน ก.กาหนดแนวทางในการลดการใชยาฆาแมลง เปนตน หรออางองวาจากสภาพการใชยาฆาแมลงในการผลตของชมชนทเกนขนาด สงผลใหคนในชมชนมสขภาพทไมแขงแรงดวยโรคภยตาง ๆ ลงม นามา ซงเปนคนในชมชน ก. ใชแนวทางการผลตนอกฤดกาล และการใชสารสมนไพรแทนยาฆาแมลงทาใหผลการตรวจเลอดมคาสารเคมในเลอดลดลง ทาใหเรยนรวาการปรบพฤตกรรมการผลต และการใชสมนไพรทมอยในชมชน นอกจากจะชวยดานสขภาพแลวยงทาใหลดตนทนการผลตดวยพรอม ๆ กน เปนตน ขอเสนอแนะการวจย เปนขอเสนอแนะทชวยใหขอคดเหนเสนอแนะเพมเตมจากผลการวจย ซงอาจเปนขอสงเกตทยงไมสมบรณ หรอขอเสนอแนะเพอการนาผลการวจยไปใช เชน ควรมการศกษาเปรยบเทยบการใชยาฆาแมลง และการใชสมนไพรฆาแมลงในการผลตเพอเปนขอมล ประกอบทางเลอกในการผลตตอไป

การเผยแพรงานวจย ควรนาผลการวจยทไดบอกเลา(พดคย/เปนวทยากร)หรอทาเปนเอกสาร (แผนความร/บนทก)ใหความรกบคนในครอบครวและคนรวมอาชพ/ เกยวของทงในและนอกชมชน

หมายเหต การนาเสนองานวจยชมชนฉบบประชาชนในรปแบบเอกสารและการนาเสนอดวยวาจา บทบาทของครทปรกษาและคณะกรรมการประเมนมบทบาทสาคญทจะตองกระตนใหผเขาเทยบระดบฯ นาประสบการณทตนเองเคยรวมคด คนหาคาตอบอยางเปนระบบในประเดนของชมชน/กลมอาชพ/กลมตาง ๆ หรอหากยงไมมประสบการณดงกลาวกกระตนใหเกดการปฏบตดงกลาวและนาประสบการณนนมานาเสนอเปนขนตอนของการรายงานการวจยดงกลาวมาขางตน

พรอมประมวลภาพกจกรรมประสบการณตางๆ หรอหลกฐานอนๆ ทเกยวของ (ถาม) และเขยนคาอธบายประกอบใตภาพวาเปนกจกรรมเรองอะไร ไปทาอะไร ทไหน เมอไหร ใครมสวนรวมบาง ประโยชนทไดรบ และรายละเอยดอนๆ

~ 24 ~ 5. วชาการจดการอาหารเพอครอบครวและชมชน ใหผเขาเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน เขยนบรรยายประสบการณของตนเองเกยวกบการจดการอาหารเพอครอบครวและชมชนตามประเดนตอไปน

ขอ 1 ใหทานนาเสนอ วธการการถนอมอาหารทใชวตถดบทมอยในทองถน โดย มการเตรยมวสดอปกรณ วธการถนอมอาหาร การใชเทคนคในการถนอมอาหาร พรอมทงมชนงานประกอบการนาเสนอในรปแบบตางๆ หรอสาธตวธการถนอมอาหารตอคณะกรรมการ หรอนาเสนอแบบโครงงาน

พรอมประมวลภาพกจกรรมประสบการณตางๆ หรอหลกฐานอนๆ ทเกยวของ (ถาม) และเขยนคาอธบายประกอบใตภาพวาเปนกจกรรมเรองอะไร ไปทาอะไร ทไหน เมอไหร ใครมสวนรวมบาง ประโยชนทไดรบ และรายละเอยดอนๆ

ขอ 2 จากขอ 1 หากทานจะตองประกอบอาชพดานอาหารในชมชน โดยการนาวตถดบในทองถนมา

ประยกต ดดแปลง ปรบปรง พฒนาในการทาอาหาร ใหทานเสนอแนวคดแผนการประกอบอาชพดานอาหารตาม หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ซงไมสงผลเสยตอสภาพแวดลอม และกอใหเกดประโยชนตอตนเอง ครอบครว และชมชนของทาน ตามหวขอตอไปน

1. ชอแผน 2. แรงบนดาลใจ/สาเหตทเลอกประกอบอาชพดานอาหาร 3. วตถประสงคในการประกอบอาชพดานอาหาร 4. วธการดาเนนงาน 5. แหลงเงนทน/งบประมาณ 6. ผลทเกดขนมประโยชนตอตนเอง ครอบครว และชมชน 7. แนวทางการพฒนาอาชพดานอาหารสการประกอบอาชพธรกจอาหาร

พรอมประมวลภาพกจกรรมประสบการณตางๆ หรอหลกฐานอนๆ ทเกยวของ (ถาม) และเขยนคาอธบายประกอบใตภาพวาเปนกจกรรมเรองอะไร ไปทาอะไร ทไหน เมอไหร ใครมสวนรวมบาง ประโยชนทไดรบ และรายละเอยดอนๆ

~ 25 ~

ตอนท 3 บทสรปและขอคดเหน (ใหทานเขยนบทสรปเกยวกบตนเองวามความรและประสบการณในเรองใดบาง มากนอยเพยงใด มแนวทางหรอวธการการพฒนาตนเองในการเรยนรอยางไร และขอคดเหนอนๆ ตลอดจนประโยชนทไดจากการศกษาคนควาดวยตนเอง และความสาคญในการจดทาแฟมประกอบการประเมนภาคประสบการณ) .......................................................................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

~ 26 ~

รายชอผเขารวมประชมจดทาแนวทางการจดทาแฟมภาคประสบการณ สาหรบผเขาเทยบระดบการศกษาในระดบสงสดของการศกษาขนพนฐาน

(ระดบมธยมศกษาตอนปลาย) ระหวางวนท 19 - 23 สงหาคม 2556

ณ โรงแรมไอธารา รสอรท แอนท สปา จงหวดเพชรบร ---------------------------------

1. นางศทธน งามเขตต ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน 2. นายสชน เพชรกษ ขาราชการบานาญ สานกงาน กศน. 3. นางกรรณการ ลไพบลย ขาราชการบานาญ สานกงาน กศน. 4. นายสญญา ไมหอม สาธารณสขอาเภอเมองกาแพงเพชร 5. นายกตตศกด รตนฉายา ผอานวยการสานกงาน กศน. จงหวดเพชรบร 6. นางธนวรรณ พฤฒวรานนท ผอานวยการ กศน.อาเภอรองกวาง จงหวดแพร 7. นางสาววรรณศา ใจกลม ผอานวยการ กศน.อาเภอเมองแพร 8. นางสาวอรทย จารภทรพาณชย ผอานวยการ กศน.อาเภอเมอง จงหวดพจตร 9. นางอทยวรรณ โพธกระจาง ผอานวยการ กศน.อาเภอเมองชยนาท 10. นางกอบแกว จงจตร ผอานวยการ กศน.อาเภอเมองนนทบร 11. นางวรมน รตนจน ผอานวยการ กศน.อาเภอวงจนทร จงหวดระยอง 12. นางอมรา เหลาวชยา สานกงาน กศน.จงหวดพจตร 13. นางสาวพจนย สวสดรตน กศน.อาเภอเมองกาแพงเพชร 14. นางองศนา สทธฤทธ กศน.อาเภอเมองสงหบร 15. นางพรศร พมเงน กศน.อาเภอเมองสระบร 16. นางพรทพย พรรณนตานนท กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน 17. นางสาวธญญลกษณ ศรจนทรวโรฒ กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน 18. นางณฐมน ไทยประสทธเจรญ กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน 19. นางสาวนภาพร อมรเดชาวฒน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน

~ 27 ~

คณะผจดทา คณะทปรกษา 1. นายประเสรฐ บญเรอง เลขาธการ กศน. 2. นายชยยศ อมสวรรณ รองเลขาธการ กศน. 3. นายกลธร เลศสรยะกล ผเชยวชาญเฉพาะดานพฒนาหลกสตร 4. นางศทธน งามเขตต ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน คณะทางาน 1. นางพรทพย พรรณนตานนท กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน 2. นางสาวธญญลกษณ ศรจนทรวโรฒ กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน 3. นางณฐมน ไทยประสทธเจรญ กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน 4. นางสาวนภาพร อมรเดชาวฒน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน คณะบรรณาธการ 1. นางศทธน งามเขตต ผอานวยการกลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน 2. นางพรทพย พรรณนตานนท กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน 3. นางสาวธญญลกษณ ศรจนทรวโรฒ กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน ผจดพมพตนฉบบ 1. นางสาวธญญลกษณ ศรจนทรวโรฒ กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน 2. นางสาวนภาพร อมรเดชาวฒน กลมพฒนาการศกษานอกโรงเรยน