1

คานา“นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย” เปนชอคอลมนบทความพเศษ ทไดรบการตพมพในหนงสอพมพมตชน

รายวน ทกวนจนทร ในชวงป พ.ศ 2552–2554 เปนชองทางหนงทใชในการประชาสมพนธเรองราวทเกยวของกบกรมชลประทานในทกมต ดวยการนาเสนอสาระ ความร ขอมล เชงวเคราะห ผานลกษณะงานเขยนทเปนเทคนคสไตลคอลมนนสต มมมมองในเชงวเคราะห อยางเปนเหตเปนผล มการหยบฉวยสถานการณวกฤตมาวเคราะห การนาเสนอประเดนลวงหนากอนเหตการณเพอสรางความตระหนกร ตลอดจนการนาเสนอวาระพเศษและโครงการทเกยวของ อธบายสรางความร ความเขาใจใหเกดขนแกกลมเปาหมายทเชอมโยงกบหนวยงานอยางทนเหตการณ

การจดทาหนงสอเลมน เปนการรวบรวมบทความทนาเสนอไปแลว เพอเปนการประชาสมพนธใหผอานไดรบรและเขาใจในภารกจของกรมชลประทานมากยงขน โดยมกรอบความคดทเชอมโยงบทบาทนาและบทบาทกรมชลประทานผานเรองราวตางๆ แบงเปน ในดานสถาบนพระมหากษตรยไทยกบการพฒนาแหลงนา โครงการพฒนาแหลงนาและการบรหารจดการนาทสาคญของรฐ นาในฐานะปจจยการผลตอาหารทสาคญของประเทศไทยและครวโลก สถานการณวกฤตจากภยธรรมชาต ทงนาทวม นาแลง แผนดนไหว ฯลฯ และหวงเปนอยางยงวาผอานจะไดรบความรพรอมสาระประโยชนจากหนงสอเลมนเหมอนเชนผอานทเคยซมซบจากคอลมนนทางหนงสอพมพฉบบจรงกนมาแลว

กลมประชาสมพนธและเผยแพรสานกสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน

2

สถาบนพระมหากษตรยไทยกบการพฒนาแหลงนา

3 ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง นากบปา สาแหรกเดยวกน สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 8 สงหาคม 2554

นากบปา สาแหรกเดยวกนคนไทยยคนนอยนกจะรจก และไดเหนตานา ตานาเปนศพทแสงชาวบาน เปรยบเสมอนดวงตาของนากได หรอเปนตวสงใหกอกาเนดสงใหมอยางอน เชน

ตาดอกของตนไม ทพรอมพฒนาเปนดอกหรอใบออน ตานากจะพฒนาตวเองเปนแหลงนาตอไป บนเทอกเขาสง สภาพปาสมบรณ เบองลางลกลงไปของผนดนบรเวณนน เปนแหลงเกบกกนาธรรมชาตขนาด

ใหญ โดยมตานาจานวนมาก ทาหนาทคอยปลดปลอยหยดนาออกมา ทละนอยๆ คลายกอกนาประปาปดไมสนท สะสมจนเปนแองนาหรอวงนา เมอปรมาณมากเขากจะไหลลงสพนทตากวา กระทงไหลลงโตรก ผาชน กเปนนาตก เปนธารนาไหลลงสเบองลาง

หลายลาธารรวมกนกกลายเปนลานา หลายลานามาบรรจบกน กลายเปนแมนาสายใหญไหลลงไปเรอยๆ จนออกสทะเล

เทอกเขาสงและปาไม จงมความสาคญยงในฐานะแหลงเกบกกนาธรรมชาตจากนาฝนทตกลงมากระทบเรอนยอดไม แลวคอยไหลลงสพนลาง สวนจะเกบนาไดมากนอยเพยงใดขนกบสภาพปาและดน ถาเปนปาดบเขาจะเกบกกนาไดมากกวาปาเบญจพรรณ แถมยงมโอกาสทฝนตกมากกวา เชนเดยวกบคณภาพนา นาจากภเขาหนแกรนตกจะบรสทธกวานาจากภเขาหนปน

สมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถจงทรงเปรยบเปรยวา หากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เปนนา พระองคกจะเปนปา มความหมายวา ปาจะเปนตวชวยซมซบเกบกกนาตามธรรมชาต ชวยใหมนาตลอดเวลา ปากบนาจงเปนสองแรงแขงขนเกอกลกน และสรางสรรคประโยชนอเนกอนนตตอวถชวตคนไทย

พระองคจงทรงเฝายาเตอนอยบอยครง โดยเฉพาะในวนเฉลมพระชนมพรรษา 12 สงหาคม ของทกป ทรงเรยกรองใหราษฎร และเจาหนาทรฐ ตระหนกและชวยกนรกษาปาตนนาลาธาร เพราะไมม ปากไมมนา คนไทยทงประเทศจะพากนเดอดรอนถวนหนา

พนทปาวงนาเขยว ปาทบลาน ปาเขาใหญ และสารพดปา ทตกเปนขาวถกบกรก เพอสราง รสอรต โรงแรม กระทงพนทเพาะปลก จงเปนการทาลายปาตนนา ทารายตวเองในอนทจะลดความสมบรณของแหลงเกบกกนาธรรมชาต ซายงมโอกาสทจะทาใหดนถลมสรางความเสยหายแกชวต และทรพยสน

นอกจากแหลงเกบกกนาธรรมชาตอยางปาตนนาแลว ยงตองมแหลงเกบกกนาโดยฝมอมนษย คอยชวยประคบประคอง สวนหนงรบนาฝนโดยตรง อกสวนหนงรบนาสวนเกนจากปาควบคไปดวย อาท อางเกบนา ฝาย สระนา รวมถงพนทแกมลง พนทลมตา เพอชวยบรหารจดการนาใหมประสทธภาพในยามทธรรมชาตไมเปนใจ ทงในฤดฝน และฤดแลง

อางเกบนาเขอนสรกต อนเปนนามพระราชทาน กเปนแหลงเกบกกนาทมศกยภาพในลมนานาน ชวยใหพนทการเกษตรนบลานไรมนาเพาะปลก และยงพฒนาขยายโครงขายแมนานานเปน เขอนทดนานเรศวร จ.พษณโลก และเขอนทดนาผาจก จ.อตรดตถ ทกาลงกอสราง โดยมเปาหมายสดทายเปนเกษตรกรในพนทลมนานานทงมวล

ปากบนา จงเปนหนงเดยวกน ภายใตสาแหรกเดยวกน ดานหนงจาเปนตองอนรกษอกดานจาเปนตองพฒนาควบคอยางเหมาะสม เพอประโยชนสขยงยนอยางแทจรง

ชลาลย สมบารม

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง อขาว อนา ในวถจกรวงศ สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทร ท 6 เมษายน 2552

อขาว อนา ในวถจกรวงศการดารงสภาพการเปนอขาว อนา ของประเทศ นบแตสมยสโขทยจนถงสมยอยธยา ธนบร และรตนโกสนทร

นน นาจะไมราบรนนก ดวยเงอนไขปจจยทแตกตาง และแปรเปลยน การตดตอคาขายกบตางประเทศ เปนเหตผลสาคญทาใหสนคาเกษตรไทยไดรบการอมชสงเสรมการผลตมาก

ขน ทงขาว นาตาล พรกไทย ทราบลมนาเจาพระยาครอบคลมพนทภาคกลางหลายจงหวด เปนแหลงปลกขาวสาคญตงแตโบราณ กระนนก

ปลกไดในขอบเขตจากด เฉพาะบรเวณใกลสองฝงแมนา หรอลาคลอง แมมการขดคลองสงนาเขาพนทเพาะปลก กตองรอนาขนจากแมนาเทานน

สมยรตนโกสนทรตอนตน นบแตรชสมย พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก รชกาลท 1 ปฐมบรมราชวงศจกร การพฒนาแหลงนายงจากด ดวยเหตมการยายเมองหลวงมาทกรงเทพฯ และยงเผชญศกสงครามกบพมา สวนใหญจะใชประโยชนจากนาเพอการอปโภคบรโภค การคมนาคมขนสง และเปนคเมองปองกนพระนคร

มการขดคลองในรชสมยตอมา ทงเพอการขนสงสนคา การเพาะปลก จนถงรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 4 มการขดคลองขยายอาณาเขตพระนคร เนองจากประชากรมากขน พรอมๆ ขยายพนททานา ถงกระนนผลผลตขาวไมไดเพมมากนก

รชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 มทงการขดคลองใหมขนมากมาย พรอมทงขดลอกคลองเกาทตนเขน และวางระบบการพฒนาแหลงนาทถกตองตามหลกวชาการอยางจรงจง และกระจายประโยชนจากแหลงนาไปสราษฎรมากขน 6

ทสาคญไดทรงวางรากฐานงานดานการชลประทาน ดวยการจดตงกรมคลอง หรอ กรมชลประทาน ซงมบทบาทอยางมากในปจจบน

เชอมตอถงรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 อาจเรยกไดวามการกาหนดยทธศาสตรขาวของประเทศ โดยรายงานของผเชยวชาญชาวองกฤษ ระบวาหากจะใหไทยเปนแหลงปลกขาวสาคญของโลก กตองพฒนาระบบชลประทานทถกตองตามหลกวชาการ

เขอนพระราม 6 ถอเปนโครงการชลประทานตามหลกวศวกรรมแหงแรกของประเทศไทยถอกาเนดในรชกาลน และกอใหเกดโครงการตอเนองอกมากมายในรชสมยตอๆมา

รชสมยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช รชกาลท 9 พระองคทรงมสวนสาคญททาใหประเทศไทยสงขาวออกมากเปนอนดบ 1 ของโลกตดตอมากกวา 10 ป เพราะทรงตระหนกถงความสาคญของนา และพระราชทานโครงการอนเนองมาจากพระราชดารกวา 3,000 โครงการ มทงการพฒนาแหลงนาขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก กระจายสรางความอยดกนดใหราษฎรไปทวประเทศ

วนจกร 6 เมษายนของทกป นอกจากการราลกถงพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก และมหาจกรบรมวงศแลว ยงมเรองราวเหลานใหระลกถงอยดวย

ชลาลย สมบารม7

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง ฝนหลวง ยาใจผกพนยามแลง สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 14 มนาคม 2554

ฝนหลวง ยาใจผกพนยามแลงนยามชวงฤดแลงของกระทรวงเกษตรและสหกรณ กาหนดชวงเวลาเอาไวระหวาง1 พฤศจกายน - 30

เมษายน ของทกป หากแตปนฤดแลงลาออกไป เนองจากความผนผวนของสภาพภมอากาศในชวงปลายป 2553 ทผานมา มฝนตกหนก จนเกดภาวะนาทวมใหญกระจายในพนหลายจงหวด

หลายคนแปลกใจวา นาเพงทวมมาหยกๆ เหตใดบางพนทเกดภาวะขาดแคลนนาอยางรวดเรว ซงกระทรวงมหาดไทยไดประกาศพนทประสบภยแลงมากกวา 30 จงหวดแลวจงดขดแยงชอบกลอย

ความจรงของฤดกาล ชอฤดแลงกเปนเครองบงชดวา...แลง ยงเปนพนทนอกเขตชลประทานไมมแหลงเกบกกนาดวยแลว ภาวะความแหงแลงกอตวเหนไดชดเจน ชนดแลงเปนแลง อาการ ขาดแคลนนาจะรนแรงยง เทยบกบในพนทชลประทานกใชวาจะไมแลงเปนแตวามแหลงนาตนทนคอยสนบสนน ทาใหภาวะขาดแคลนนาไมรนแรงเกนไปความแตกตางอยตรงน

ในอดตการเพาะปลกกระทาตามชวงฤดกาล หนาฝนชาวนากทานาปลกขาวซงเปนพชตองการใชนามาก หนาแลงนาทาไมคอยม กหนไปปลกพชไรอนทใชนานอยแทน เปนวฐจกรการผลตทสอดรบ กบธรรมชาต จนเมอชาวนาปรบเปลยนจากทานาปละครงเปน 2-3 ครง พรอมทงเลกปลกพชไร ความตองการใชนากเพมพนมากขนทบเทาทวคณ ฝนกฎธรรมชาตไป

สถานการณเชนน ซาเตมภาวะแลงใหหนกหนายงกวาเดม แมกระทงในพนทชลประทานกยงตองบรหารจดการนาแบบระมดระวงเตมท หนกเขาตองขอใหลดการทานาปละไมเกน 2 ครง สลบ หรอ คนดวยพชไร หรองดจายนาในบางพนททมนาตนทนตาจนถงขนทกระทรวงเกษตรฯ ตองหาวธการจดระบบปลกขาวใหสอดคลองกบสภาพทเปลยนแปลงใหม8

ดวยสายพระเนตรยาวไกล พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงศกษาคนควาทดลองทาฝนเทยมอยางตอเนองจรงจง เพอรองรบสถานการณความแหงแลง ทนบวนรนแรงยงขนจนถงขณะนเปนทประจกษชดในมวลหมราษฎร และหนวยงานอยางกรมชลประทานวา ฝนหลวงเปนทางออกหนงในยามทประเทศเผชญหนากบพบตภยธรรมชาต

แมเปาหมายหลกของฝนหลวง คอการทาใหฝนตกเหนออางเกบนา เพอเพมปรมาณนาใน อางเกบนา ในความเปนจรง ยงมปจจยธรรมชาตบางอยางทไมอาจควบคมไดทงหมดบางครงฝนอาจตกทายเขอน ถงกระนนฝนหลวงกไดชวยสรางความชมฉาใหผนดนและพชทกาลงขาดนาใหอยรอดอยางนอยกอกระยะหนงตลอดจนลดฝนหมอกควนจากปญหาไฟปา

สาหรบเกษตรกรไทย ฝนหลวงยงมความหมายเปนสญลกษณของความหวง และกาลงใจใหพวกเขาลกขนหยดยนขนมา ทามกลางสภาพความยากลาบาก

ลาพงพระราชพธพชมงคล จรดพระนงคลแรกนาขวญ ทไดรบการฟนฟโดยพระมหากษตรยไทย ในยครตนโกสนทร กถอเปนการสรางขวญ บารงใจใหแกเกษตรกรไทยกอนเขาสฤดปลกขาวเปนอยางมาก ผานคาทานายฝนฟา ผลผลต และการแจกจายเมลดพนธขาวทผานพธกรรมอนศกดสทธ ทงพทธ และพราหมณมาแลว

ฝนหลวง จงเปนเครองตอกยาถงความผกพนระหวางสถาบนพระมหากษตรยกบเกษตรกรไทย อยางไมเสอมคลาย

ชลาลย สมบารม9

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง ปา คอนา คอชวต สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 10 สงหาคม 2552

ปา คอนา คอชวต“การทขาพเจาเตอนใหคนไทยรกษาปา ไมใชจะเหนปาสาคญกวาคน แตใหรกษาปาสาหรบเกบนาจดเพอคน

เพราะนามความสาคญยงตอชวตมนษย ขาพเจาจงวงวอนใหคนไทยชวยกนรกษาปา” ความตอนหนงของพระราชดารส สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ สะทอนใหเหนถงความหวงใยของ

พระองคทมตอราษฎร สอดรบเปนทวงทานองเดยวกบพระราชดารสพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทวา “นาคอชวต”

สมเดจพระนางเจาฯ เสดจพระราชดาเนน พรอมกบพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเยยมราษฎรในพนทตางๆ ทกภาคของประเทศไทยเปนเวลายาวนาน ทรงเหนปญหาความเสอมโทรมของปาไมทสงผลกระทบตอราษฎร บอยครงทพระองคทรงเรยกรองใหทกฝายชวยกนรกษาปา หยดยงการตดไมทาลายปา เพราะปามความหมายรวมถงสรรพชวตเชนกน

“เราตองเขาใจใหลกซงวา ทรพยากรปาไมนนสาคญตอพวกเรามาก โดยเฉพาะปาไมเปนแหลงตนนาลาธารทใหความชมชนตอแผนดน และปาไมตองมสตวเพอการขยายพนธและสรางความสมดลใหแกธรรมชาต สวนสตวปานนกตองมแหลงอาหาร และทอยอาศยจงกลาวไดวามนษย ปาไม และสตวปา มความสมพนธกนอยางละเอยดลกซง จนไมสามารถจะขาดสวนหนงสวนใดได”

ในเขตหนาว นาถอกาเนดจากการละลายของหมะทปกคลมภเขา แตในเขตรอนอยางประเทศไทย ผนปาจะทาหนาทอมชนา และคอยๆ ปลดปลอยซมไหลออกมา นอกจากเกดประโยชนตอมวลมนษยแลว ยงเกยวเนองถงสรรพสตวอกดวย ไมตางจากทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทมพระราชดารสรางแหลงนาเพอราษฎรแลว ทรงมงหวงใหเปนแหลงนาสาหรบฝงสตวปาดวย14

นอกจากทรงเรยกรองใหรกษาปาแลว สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ยงทรงหาวธใหราษฎรในพนทแหงแลงปลกปา เพอคนความสมบรณใหแกแผนดน ดงเชนโครงการปารกนา ซงนารองเปนแหงแรกบรเวณเชงภผาเหลก ตดกบอางเกบนาคาจวงในพนท ต.สองดาว อ.สองดาว จ.สกลนคร ความสาเรจของโครงการแหงนขยายผลไปสพนทอนๆ ตามมาอกหลายแหง

แมวา เสยงเรยกรองอนรกษปาของพระองคจะไมไดรบการสนองตอบอยางจรงจงนกแตอกดานหนงกมเสยงขานรบจากภาคสวนตางๆ โดยเฉพาะการปลกปา ซงทกฝายเรมตระหนกดวา พระราชดารสของพระองคเปนเรองของความรบผดชอบรวมของคนไทยและสงคมโลกดวยซา

สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทรงเปรยบวา “พระเจาอยหวเปนนาฉนจะเปนปา ปาทถวายความจงรกภกดตอนา” นน ไมเพยงแลเหนความผกพนเปนหนงเดยวของสองพระองคเทานน หากยงแฝงความหมายถงมวลพสกนกรชาวไทยอยในนนดวยเพราะปา คอนา คอชวต

ชลาลย สมบารม15

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง เสโทหลงพรงพรกลางใจชน สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 20 มถนายน 2554

เสโทหลงพรงพรกลางใจชนพทธศกราช 2554 เปนปมหามงคล ดวยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเจรญพระชนมพรรษาครบ 7 รอบหรอ

84 พรรษา เปน 84 พรรษา ททรงงานเพอความผาสกของอาณาประชาราษฎร หลงทรงประกาศพระปฐมบรมราชโองการ

“เราจะปกครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม” กวา 60 ป นบแตเสดจขนเถลงถวลยราชสมบต พระองคไดทรงพสจนดวยการทมเททรงงานหนกปแลวปเลา

เพอขจดปดเปาปญหาความทกขยากของพสกนกรไทย โดยมทรงระยอตอปญหาใดๆ ทงสน หากดวยพระปญญา พระเมตตา และความเพยรอนลนเหลอ ปญหาของ

ราษฎรกคอยๆ คลคลายบรรเทาลง จากหนกลดเปนเบา จากรอนผอนเปนเยน เปนพระบารมทสงสมดวยพระเสโททหลงรน จากการเสดจฯ ทรงงานในพนททรกนดาร ชนดสามญชนคาดไม

ถงวา กษตรยพระองคนจะทรงดนดนไปทกแหงหน ไมเลอกเวลา เยนยาคาดก ไมเลอกสถานท เหนอจรดใต ยานา ฝาดงทาก ขนภสง ไมเลอกสถานการณ ฝนหนกหนา แดดเปรยง กระทงในดงแดนสรบของกลมคนตางความคด

ความยากจน ยอมเปนปฏปกษตอความอยดกนดของราษฎร และผลกไสใหเปนมตรกบความไมดทงมวล การมงแกไขความจนยาก จงเปนทางออกและทางรอดของประเทศ 18

ลกลงไปของรากเหงาความยากจน พระองคทรงตระหนกรวา คอปญหาเรองนาทากน จะเปนนาแลง นาทวม นาดอยคณภาพ ยอมปดกนโอกาสราษฎรเพาะปลกทากนได ความยากจนจงแผซาน ราวโรครายทรอวนทาอนตรายในภายหลง

นนคอสายพระเนตรอนคมกรบ และกวางไกล หากคานงถงบรบทเมอ 60 ปกอน ทดเหมอนเมองไทยยงอดมดวยทรพยากรธรรมชาต ลวงตาดวยมายาภาพและคาวา อขาว อนา ทเคยม เคยเปนในอดต

แกปญหานาเปนลาดบแรก กพลอยแกปญหาอยางอนได ทงการลมตาอาปากในทางเศรษฐกจ ทงรกและหวงแหนไมยอมทงถนไปไหน ทงความมนคงดานอาหาร ซงเปนหลกสาคญของความมนคงของประเทศในวนน

เปนกวา 60 ป ทประเทศไทย สามารถยกระดบเปนครวของโลก ทงทผลผลตเฉลยไมไดสงสง แตนากลบเปนปจจยสาคญในการขยายพนทเพาะปลก และสรางผลตผลขนมาไมขาดสายและขดสน

ปฏเสธไมไดวา การแกไขปญหานา เปนพระมหากรณาธคณอนใหญหลวงทมตอราษฎรของพระองค ในบางถนทถงกบขานไขวา นาในหลวง กดวยสานกยงในพระเมตตา

ชลาลย สมบารม19

โครงการพฒนาแหลงนาและการบรหารจดการนาทสาคญของรฐ20

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง บรหารจดการนาระบบอางพวง สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 3 พฤษภาคม 2553

บรหารจดการนาระบบอางพวงอางพวงเปนระบบเครอขายนาทเชอมโยงแหลงนาเขาดวยกน เพอบรหารจดการนาทงระบบใหเกด

ประสทธภาพสงสด ถอกาเนดจากแนวพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงพระราชทานในพนทโครงการศนยศกษา เพอการพฒนาหวยทราย อ.ชะอาจ.เพชรบร

โครงการชลประทานเพชรบร จงไดกอสรางอางเกบนา 4 อาง ไดแกอางเกบนาหวยตะแปด อางเกบนาเขากระปก อางเกบนาหวยทราย และอางเกบนาหนองไทรและจดทาระบบอางพวง โดยอาศยนาจากอางเกบนาทงขาม ซงอยนอกพนทโครงการ ผนลงมาทอางเกบนาหวยตะแปดและอางเกบนาหวยทราย-หบกะพง แลวผนจากหวยตะแปดไปยงอางเกบนาเขากระปก และเชอมทอไปทอางเกบนาหวยทราย และเชอมอางเกบนาหนองไทรกบอางเกบนาทงขาม

ประโยชนคอ สามารถผนนาจากอางทมนามากไปยงอางเกบนาทมนานอย ทาใหการบรหารนาโดยรวมทงกอนเกดประโยชนสงสด เกษตรกรมนาใชเพอการเพาะปลกอยางไมขดสนในหนาแลง กลบกนในหนาฝน กสามารถจดสรรผอนถายนาจากอางเกบนาทรบนามากๆ ไปเกบกก หรอเตมในอางทมนานอย หรอยงสามารถรบนาไดอกมากไดอยางทวถง เทากบลดทอนบรรเทานาทวมไปในตวไดเปนอยางดยง

เปรยบกบการบรหารจดการนาโดยลาพง หรอแยกสวนอางใครอางมน โอกาสทจะขาดแคลนนา จนเกดความเสยหายกมมาก หรอในกรณมปรมาณนามาก แตความตองการใช ณ ขณะนนมนอย กเทากบเสยประโยชนจากการใชนาอกแบบหนง

ในพนทลมเจาพระยา แหลงปลกขาวใหญของประเทศในชวงหนาแลงปน อาศยเพยงอางเกบนาจากเขอนภมพล และเขอนสรกตแลว คงเกดวกฤตผลกระทบหนกหนากวาน21

เนองจากปรมาณเกบกกนามไมมากนก แตเมอมเครอขายอางพวง ทงอางเกบนาเขอนปาสกชลสทธ เขอนแควนอยบารงแดน รวมถงเขอนแมกลอง สามารถผนนาเขามาชวยกสามารถคลายวกฤตลงไดจากการใชนาเกนเปาหมาย

ในลมนาวง เดมทมเพยงเขอนกวลม มกประสบปญหาขาดแคลนนา หรอนาทวมทกปแตเมอสรางเขอนกวคอหมาดานบนทมปรมาณความจมากกวา หนาแลงปนพนทลมแมนาวงกมนาอดมสมบรณ หมดปญหาการขาดแคลนนา เชนเดยวกบหนาฝนทผานมา นากเลกทวมจงหวดลาปาง

ลมนาภาคตะวนออก กเปนประจกษพยานถงประโยชนของอางพวง ผานอางเกบนา 5 แหง ประกอบดวยอางเกบนาดอกกราย อางเกบนาหนองปลาไหล อางเกบนาคลองระโอกอางเกบนาคลองใหญ และ อางเกบนาประแสร การบรหารจดการนาดวยระบบอางพวง กทาใหพนทลมนาแหงนผานพนวกฤตขาดแคลนนาทเคยเกดขนบอยครงลงได ลดปญหาขอพพาทระหวางภาคเกษตรกบภาคอตสาหกรรมทถกหยบยกขนมาพดแทบทกป

เครอขายนาระบบอางพวง เปนนวตกรรมการบรหารจดการนาทยงตองพฒนาตอไปทามกลางปญหานาขาดแคลน และนาทวมทมาเยยมเยอนไมขาดสายในทกป

ชลาลย สมบารม22

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง การจดรปทดน สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 17 สงหาคม 2552

การจดรปทดนในพนทชลประทานแมจะมนาตนทนสมบรณ มระบบสงนา ระบายนา แตใชวาเกษตรกรทกคนจะสามารถ

เขาถงนาไดอยางถวนทว เพยงพอ และเปนธรรม เหตผลงายๆ เงอนไขขอจากดตางกน บางแปลงอยตนนา บางแปลงอยปลายนา บางแปลงอยตดถนน บาง

แปลงเปนพนทตาบอด ฯลฯ ทาอยางไรใหเกษตรกรทกแปลงมหลกประกนเรองนา ไดรบนาเพยงพอ และตรงเวลาทพชตองการ สามารถ

ลาเลยงเครองจกรกล ปจจยการผลต ผลผลต เขา-ออกแปลงเพาะปลกของตวเองไดอยางสะดวกโดยไมตองรอใคร ฯลฯ

เพราะสงเหลานคอปจจยทจะเพมผลผลต และลดตนทนการผลต ยกระดบความเปนอยของเกษตรกรดขน เพมขดความสามารถในการแขงขน และ กอใหเกดความมนคงแกประเทศไทยในทสด

นเองเปนทมาของแนวคดในการจดรปทดนเพอเกษตรกรรม และการถอกาเนดของสานกงานจดรปทดนกลางตามพระราชบญญตจดรปทดนเพอเกษตรกรรม พ.ศ.2517

แรกเรมเดมทหนวยงานนสงกดสานกงานปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนเวลาประมาณ 28 ป จนกระทงเมอมการปฏรประบบราชการในป 2545 สานกงานจดรปทดนกลางจงไดโอนยายมาเปนหนวยงานหนงในสงกดกรมชลประทาน

จากแปลงจดรปทดนตวอยางแหงแรกท ต.พกทน อ.บางระจน จ.สงหบร เมอป 2512กอนการออกพ.ร.บ.จดรปทดนพ.ศ.2517 จากแปลงทมรปทดนหลากหลาย กลายเปนแปลงรปสเหลยมสวยงาม มระบบคนา ระบายนาเขาถงทกแปลง มการสรางถนนเขาถงทดนเกษตรกรทกแปลง หรอกระทงปรบระดบพนทใหม โดยเกษตรกรยงคงมกรรมสทธในแปลงทดนใหมเชนเดม23

เงอนไขสาคญของการจดรปทดนตองอยในพนทชลประทาน และตองไดรบความเหนชอบจากเกษตรกรเจาของพนททกราย เพราะเกษตรกรเหลานนตองเจยดทดนไมเกน 7%สาหรบใชในการสรางโครงสรางพนฐาน และยงตองลงขนเปนเงนไมเกน 20% รวมกบสานกงานจดรปทดนกลาง โดยรฐออกใหกอน เกษตรกรผอนจายทหลงในระยะยาว

ผลพวงการจดรปทดนเพอเกษตรกรรม เกษตรกรสามารถทานาไดปละ 2 ครงหรอ 2 ป 5 ครง ผลผลตเฉลยตอไรสง 80-100 ถง เกษตรกรมรายไดดขนอยางเหนไดชดนอกจากบงเกดความมงคงในครอบครวแลว ยงแผอานสงสเปนความมนคงของชมชนและประเทศไปดวย

นบแตจดตงสานกงานจดรปทดนกลางกระทงปจจบนเปนเวลา 35 ป มการจดรปทดนแลว 1.8 ลานไร ในพนท 27 จงหวด เฉลยปละ 50,000 ไรเศษ ถอวานอยมาก แตเมอโอนยายมาสงกดกรมชลประทานทดแลเรองนาโดยตรง สามารถบรหารจดการนาโดยใชระบบสงนา และระบายนา เขาสระบบยอยจดรปทดนซงถอเปนเรองระบบกระจายนาจดระดบแปลงทดนปลายนาทมความสาคญ เหนดอกผลชดเจน และมบทบาทเรองนาอยางครบวงจรทสด ตวเลขเฉลยของการจดรปทดนในแตละปนาจะเพมมากขน อยางนอยในพนทชลประทาน 27 ลานไรทมอยในมอ

เปนความทาทายอกประการหนง นอกเหนอจากเรองการพฒนาแหลงเกบกกนา และระบบชลประทานทเผชญอย

ชลาลย สมบารม24

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง วธลมนา วถรมนา สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 28 มนาคม 2554

วถลมนา วถคนรมนาผคนอยรมฝงแมนาใกลปากอาวทกแหง เผชญปญหาเดยวกนหมด คอนาเคม จนไมอาจใชนาเพอการอปโภค

บรโภคได ในอดต ชาวบานอาศยรองนาฝนใสตมขนาดใหญไวสารองดมกนทางหนง อกทางหนงหานาจากแหลงอนท

เหมาะกบวถชวตชมชน เรยกกนวา “การลมนา” โดยพายเรอเขาไปในลานาจนถงชวงทมนาจดสนทและใสสะอาดพอ กจะกดแคมเรอดานหนงใหตาลงประหนงเปนการลมเรอปลอยใหนาไหลเขาลาเรอ จนไดปรมาณเพยงพอกจะปลอยแคมเรอใหเปนอสระเทานกไดนาจดทตองการบรรทกอยในลาเรอพรอมพายกลบ และขนถายนาเกบไวในตมขนาดใหญตามบานเรอน

เมอความเจรญเขามาถง ระบบประปาเชอมโยงนาเขาสชมชนเหลานนได วถลมนากแทบจะหมดความจาเปนไป บางบานถงกบขายตมนาขนาดใหญทวางเรยงรายใกลตวบาน คนรนหลงจงแทบไมรจกวถการลมนาอกตอไป เหลอทงไวเปนรองรอยประวตศาสตรของชมชนเทานน

แมนาบางตะบน เปนลานาสาขาแมนาเพชรบร ซงแยกเปนสองสาย สายหนงไหลออกอาวไทย ท ต.บานแหลม อ.บานแหลม จ.เพชรบร อกสายหนงไหลออกอาวไทยเหนอขนมาท ต.บางตะบน อ.บานแหลม จ.เพชรบร เรยกลานาชวงนวา แมนาบางตะบน

วถชวตของคนในชมชนบางตะบน ไดพฒนาจากวถลมนามาใชระบบประปาใชแทนบงเอญ ป 2553 ทผานมา อางเกบนาเขอนแกงกระจานทปดกนแมนาเพชรบรมปรมาณนาตนทนเหลอเพยง 210 ลานลกบาศกเมตร คดเปน 30%ของความจรวม เนองจากปญหาฝนแลง ถงกระนนกรมชลประทานกยงคงใหความสาคญจดสรรนาใหกบการอปโภคบรโภคและการรกษาระบบนเวศอยางเตมท โดยประกาศงดการทานาปรงในพนท จ.เพชรบร โดยสนเชง27

ชมชนบางตะบนไมควรมปญหานาประปา กลบเผชญปญหาขาดแคลนนาประปา พรอมกบนาเพอกจกรรมอน จนกระทรวงมหาดไทยตองประกาศเปนพนทภยพบตกรณฉกเฉน (ภยแลง)ทงนเนองจากบางตะบนอยปลายทางของระบบทอประปา อ.บานแหลม อกทงประปาบานแหลมเอง มขอจากดในการสารองนาดบจากอางเกบนาแกงกระจานทพรอมสงนาให

ชมชนบางตะบน จงหวนกลบมาพงพาตนเองดวยวถลมนาเหมอนอดตอกครงหนง แมจะตองซอนาจากคนเรอทไปลมนามาขาย แตกยงดกวาขาดแคลนนาจากระบบประปาทเปนอย และตองจายเงนซอเชนเดยวกน

นาจดทไดจากการลมนา มาจากแมนาเพชรบรเหนอลานาบางตะบนขนมา เปนนาทอางเกบนาเขอนแกงกระจาน ปลอยลงมารกษาระบบนเวศและการอปโภคบรโภค

แมนาเพชรบรกบอางเกบนาเขอนแกงกระจาน จงเปนปจจยชขาดใหชมชนบางตะบนและชมชนรมแมนาใกลปากอาวมนาจดใหลม

ตรงกนขาม มาตรวามแมนาเพชรบรโดยลาพง ปราศจากอางเกบนาเขอนแกงกระจาน กไมมหลกประกนวาจะมนาจดใหลมกนได ดงตวอยางชมชนรมแมนายมทขาดแคลนนากนนาใชทกหนาแลง

เปนเสนแบงเลกๆ ทกอเกดความแตกตางกนอยางนาอศจรรยพนลก ชลาลย สมบารม28

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง ตวแปรซา เปนตวชวย สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 19 กนยายน 2554

แปรตวซา เปนตวชวยฤดนาหลากในแมนาเจาพระยา สวนหนงรบนาฝนทตกทายเขอน อกสวนหนง รบนาจากเขอนทจาเปนตอง

พรองลงมา ในกรณอางเกบนามปรมาณนามาก จนมททาเกอบเตมอนนถอเปนเรองปกต ทไมปกตจะเปน “ตวซา” ทงหลาย ทคอยซาเตมใหสถานการณนาเจาพระยาวกฤตยงขนเชน แมนายม ซงไมม

เขอนขนาดใหญเปน “ตวชวย” คอยเกบกกเหมอนแมนาปง วง และนานทาให แมนายมถาโถมสลานาเบองลาง โดยปราศจากสงยบยง เปนสวนหนงทาใหแมนาเจาพระยาเออลน

เชนเดยวกบ แมนาแมวงก อ.แมวงก จ.นครสวรรค ทไหลลงสแมนาสะแกกรงจ.อทยธาน กอนไหลลงไปสมทบกบแมนาเจาพระยาท อ.สวางอารมณ จ.อทยธาน กเปน“ตวซา” แมนาเจาพระยาทวมทนหนกขน

ถาลอกนาจากแมนายม โดยสรางเขอนแกงเสอเตน หรอเขอนแมยมบน-แมยม(ลาง)ความจ 1,175 ลานลกบาศกเมตร และ 666 ลานลกบาศกเมตร ตามลาดบ ท อ.สอง จ.แพร แลวลอกนาจากแมนาแมวงก โดยสรางเขอนแมวงก ความจ 258 ลานลกบาศกเมตรท อ.แมวงก จ.นครสวรรค จะเกดผลดบางประการ

ประการแรก จะลดนาในพนทลมนายมตงแต 666-1,175 ลานลกบาศกเมตรและลดนาในลมนา สะแกกรงได 258 ลานลกบาศกเมตร เปนการลดปรมาณนา ลมนาใครลมนามน

ประการทสอง จะลดยอดนาโดยรวมทจะไปสมทบกบแมนาเจาพระยาได 924-1,433ลานลกบาศกเมตร31

เปนการแปร “ตวซา” เหลาน ใหเปน “ตวชวย” โดยปรยาย เปนตวชวยในพนทตวเอง ซายงเปนตวชวยลมนาเจาพระยาอนเปนสวนรวมอกดวย เปนวธการเดยวกบทสรางเขอนปาสกชลสทธ ท จ.ลพบร-สระบร เปนตวชวยประคองนาในแมนาเจาพระยา

สดทายลดนาทจะมาทวมกรงเทพฯ เปนวธการเดยวกบทสรางเขอนแควนอยบารงแดน ท จ.พษณโลก ชวยประคองปรมาณนาในแมนานาน แทนท

นาจะไหลบาลงมาทวมพนทดานลางอยางรนแรงกบรรเทาเบาบางลง หรอนาอาจไมทวมเลย หากปรมาณฝนไมหนกหนาเกน

มากไปกวานน ปรมาณนาทเกบกกในเขอนปาสกฯ กด เขอนแควนอยฯ กด สามารถใชสนบสนนพนทการเกษตร ทงในฤดฝนและฤดแลงนบแสนๆ ไรไดอกดวย เปนการสรางสรรคมลคาทางเศรษฐกจ พรอมๆ กบการปองกนบรรเทานาทวมทซาเตมปญหาสงคมตามมา

เปนการสญเสย พนทปา ชมชน และททากน เพอไดมาซงความอยดกนด มนาตนทนทสามารถทากนไดตลอดป มความมนคงดานเศรษฐกจ และมคณภาพชวตทดขน

ป 2554 ปรมาณนาเฉลยทงปคอนขางมาก ความผนผวนของสภาพลมฟาอากาศคอนขางสง พนทตางๆ ในประเทศไทย ประสบปญหานาทวมอยางทไมเคยเกดขนมากอน หลายพนทเผชญปญหานาทวมซาแลวซาอกไมรกครงในปเดยวกน

การแปรเปลยนตวซาใหเปนตวชวย นาจะเปนหนทางหนงททาใหคนไทยในพนททวมซาซาก แลงซาซาก ไดมโอกาสพบความสขกาย สบายใจ มความมนคงในชวตกบเขาไดบาง

ชลาลย สมบารม32

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง ภมปญญาแผนดน สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 22 สงหาคม 2554

ภมปญญาแผนดนพนทลมนาเจาพระยาเปนหวใจสาคญของการเกษตรไทย ตงแตครงโบราณจนปจจบน เพราะเปนทราบลมผน

ใหญตดตอกนหลายลานไรเหมาะแกการทานาอยางยง ยากทจะหาภมประเทศทไหนในโลกเปรยบได เหลออยางเดยวจะหานาทไหนมา และควบคมนาตนทนใหมเสถยรภาพไดอยางไร การปดกนลานาเจาพระยา สรางเขอนทดนาเจาพระยาท จ.ชยนาท ถอเปนจดเรมตนของระบบชลประทาน

สมยใหม กอนกาวไปสการสรางอางเกบนาเขอนภมพล ท จ.ตากและเขอนสรกต ท จ.อตรดตถ เปนแหลงนาตนทนขนาดใหญในระยะตอมา เปนความชาญฉลาดยงในการออกแบบเขอน ใหสามารถเกบตนนาตนทนไดอยางเปนลาเปนสน แมตองกเงนตางประเทศมาลงทนพฒนา ทามกลางแรงวตกเรองภาระหนสนของประเทศ สดทายพสจนแลววา เปนการตดสนใจทกลาหาญ ถกตอง และคมคายง สรางผลกาไรยงยนใหประเทศตราบทกวนน

จดเดนของเขอนทงสอง อยทการออกแบบอางใหมปรมาณเกบกกมากกวาปรมาณนาทารายป 2-3 เทาตว โดยเขอนภมพลมปรมาณนาทาเฉลยไหลลงอางปละ 5,600 ลานลกบาศกเมตร ออกแบบใหรบนาไดมากถง

13,462 ลานลกบาศกเมตร หรอ 2.4 เทาตว เขอนสรกต มปรมาณนาทาไหลลงอางปละ 5,400 ลานลกบาศกเมตร ออกแบบใหรบนาได 9,510 ลาน

ลกบาศกเมตร และขยายไดสงสดถง 10,640ลานลกบาศกเมตร มากกวาปรมาณนาทา 1.76-1.97 เทา การออกแบบอางเกบนาลกษณะน สรางสรรคโอกาสทองใหพนทลมนาเจาพระยาสามารถผลตขาว หรอพชผล

อนไดตลอดทงป ไมวาฤดฝน หรอฤดแลง สมกบการเปนอขาว อนาของประเทศ 33

เฉพาะปนปรมาณเกบกกรวมของสองเขอนจะมากกวาปทแลว 10,000-12,000ลานลกบาศกเมตร เปนหลกประกนนาตนทนใหลมนาเจาพระยาเปนอยางด

อยางไรกด เขอนภมพล และเขอนสรกต ไมอาจครอบคลมพนทลมนาเจาพระยาอนกวางใหญไดทวถงนก ยงตองมเขอนปาสกชลสทธ จ.ลพบร-จ.สระบร และเขอนแควนอยบารงแดนจ.พษณโลก เปนตวชวย

เขอนปาสกฯ มนาทาไหลลงเฉลย 2,200 ลานลกบาศกเมตร เกบกกไดเพยง 960 ลานลกบาศกเมตร เขอนแควนอยฯ มนาทาไหลลงปละ 1,653 ลานลกบาศกเมตร เกบกกไดเพยง939 ลานลกบาศกเมตร นาสวนเกนตองปลอยทงลงไป

กแลวเหตใดไมออกแบบใหเหมอนเขอนภมพลกบเขอนสรกต จะไดเกบนาไดมากๆ ไมตองคอยพรองระบายบอยๆ

ในทางวศวกรรมทาไดหมด แตมขอจากดทางสงคม เชน ตองใชพนทกอสรางมากขนนาทวมพนทปาอทยานมากขน ชาวบานเดอดรอนจานวนมาก และอนๆ ความพอดของการพฒนาควบคกบการอนรกษ กรมชลประทาน จงตองออกแบบปรบลดขนาดความจอางลง แมจะตองนอยกวาปรมาณนาทาเฉลยรายป และตองคอยบรหารจดการอยางใกลชดกตาม

ถงกระนน สองเขอนกเปนผชวยทแขงขนในการเกบกกนา คอยพรองนาในชวงหนาฝนเปดโอกาสใหเขอนหลกทงภมพล และสรกต เฝาเกบกกนาตนทนใหไดมากทสดรองรบอนาคตยาวนาน ไมนบถงการชะลอ หรอลดปรมาณนาทจะทวมกรงเทพฯ และมสวนชวยพนทชลประทานในหนาแลงอกตางหาก

ภมปญญาแผนดนเหลาน เปนเรองทคนไทยตองเรยนรเชนกน ชลาลย สมบารม34

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง ระบอบนเวศทคาดไมถง สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 7 กมภาพนธ 2554

ระบบนเวศทคาดไมถงคนไทยจานวนมากเขาใจวา อางเกบนาในประเทศไทย พฒนาขนมา โดยมงหมายดานการเกษตรเปนอนดบ 1

เอาเขาจรงความเขาใจน ผดพลาดแทบจะสนเชงกวาได หลกการบรหารจดการนาในอางเกบนานน ใสใจตอชวตผคนมากทสด ฉะนนจงใหความสาคญกบการอปโภค

บรโภค เปนอนดบ 1 ตามดวยการรกษาระบบนเวศ ซงหมายถงการปกปองรกษาสภาพแวดลอมใหสมบรณเปนอนดบท 2 ถดจากนนถงเปนเรองเกษตรกรรมเปนอนดบ 3 และอนๆ เปนอนดบถดไป

เปนเครองยนยนวา การบรหารจดการนา คอการดแลชวตมนษยเปนลาดบแรก และสรรพสงทเกยวของไลเรยงตามลาดบ

มนษยตองการนาดมและนาใช ขอนประจกษทกโมงยาม แคไมมนาไหลจากกอกชวครชวยาม มนษยกแทบไมอาจเผชญความเดอดรอนนได ไมพกตองเอยถงการขาดแคลนนาชนดคอขาดบาดตาย

แตการรกษาระบบนเวศทมความสาคญรองจากชวตมนษย กลบเปนเรองทผคนนกไมถง หรอนกไมออกกน หากยงจากนได เมอป 2553 ทผานมา ประเทศไทยประสบปญหาภยแลงรนแรง ปรมาณนาในอางเกบนาทว

ประเทศอยในเกณฑตา หวใจสาคญของการบรหารจดการนาคอ เกบนาไวเพอการอปโภคบรโภค ถงขนประกาศหามทานาปรงรอบ 2 แตทไมทอดทงกนคอการปลอยนาลงไปรกษาระบบนเวศ

ปลอยนาลงไปราวกบทงนาเฉยๆ แตความจรงไมใชเลย เพราะระบบนเวศยงใหญเกนกวาจะละทงได35

ระบบนเวศในลานา แทจรงกหมายถงสงมชวต และสงแวดลอมในลานา และบรเวณโดยรอบทเออตอสงมชวตซงกนและกน

สงมชวต มตงแตสตวในนาโดยตรง สตวทวไป แมลง สงมชวตขนาดเลกในนาและในดนตนพช และยงหมายรวมถงมนษยทอยใกลลานา สวนสงแวดลอมไดแก ความชนในดนระดบนาใตดน สภาพอากาศ และ ฯลฯ ซงลวนมผลตอความอดมสมบรณของดนและสรรพสง

เรองจรงในป 2551 ราคาพชผลสงเปนประวตการณ เกษตรกรในลมนายมแถบจ.แพรและ จ.สโขทย ลงทนปลกถวเหลองหวงไดราคากโลกรมละ 18-20 บาท แมนายมนนแหงขอดเกษตรกรหนสบนาบาดาลใช อนจจา...มนกมจากด เพราะนาใตดนอยระดบตามาก เนองจากไมมนาจากแหลงนาคอยหลอเลยง แผซานออกไปดานขาง และซมซบลงไปดานลกแทนทจะไดเงน ปนนเกษตรกรแถบนนไดความชอกชาเปนรางวล

ผดกบลานาสายอนทมแหลงนาตนทน ทเจยดจายปลอยลงมา ไมเพยงเกษตรกรปลกพชฤดแลงได ทาเงนไดเปนกอบเปนกา นาเหลานยงชวยรกษาสภาพแวดลอมอนทเออตอสงมชวตอกมากมาย

การกอสรางอางเกบนา ดานหนงอาจทาลายสภาพแวดลอมบางสวนไป ในมมกลบกนอางเกบนา ไดสรางสรรคสงแวดลอมใหยงยนอยางคาดคดไมถงทเดยวเชนกน

อางเกบนาจงเกยวพนใกลชด แยกไมออกจากระบบนเวศ โดยทเราไมรตวเทานน ชลาลย สมบารม36

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง สงกรานต ตานานแหงนา สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทร ท 13 เมษายน 2552

สงกรานต ตานานแหงนาไมวาวน “สงกรานต” จะเปนตานานเทพนยายเกาแก หรอพฒนามาเปนวนครอบครวในวนน กลวนเปนวน

สงกรานตทเกยวพนกบนาอยางแยกไมออก ทาวกบลพรหม ตองสงเวยพระเศยรของตวเองบชาธรรมบาลกมาร เมอเดกอยางธรรมบาลกมาร ตอบโจทยได

ถกตองครบทกขอ โดยโจทย 3 ขอ ถามวา ตอนเชาศรอยทไหน กลางวนศรอยทไหน และตอนเยนศรอยทไหน ธรรมบาลกมาร ตอบไดวา ตอนเชาศรอยทหนา เพราะคนตองลางหนาทกเชา กลางวนศรอยทอก คนตอง

ประพรมเครองหอมทอก ตอนเยนศรอยทเทา คนถงตองลางเทากอนนอน ไมวาศรในตอนไหน ลวนแตเกยวเนองกบนาทงสน พระเศยรของกบลพรหมทถกตดขาดนน แมตกลงพนดน ไฟจะไหมโลก แมนโยนบนอากาศ ฝนกจะแลง มาตร

วาโยนทงมหาสมทร นาจะเหอดแหงลง พระเศยรจงวนเวยนอยกบความแหงแลงของดน ของอากาศ ของนา ซงลวนเกยวของกบนาทกประเดน ดงนน จงตองมพานรองรบพระเศยรกบลพรหม โดยมธดาทง 7 หรอนางสงกรานตผลดเปลยนหมนเวยนกนมา

ทกป เพออญเชญแหเวยนเขาพระสเมร 60 นาท แลวเกบรกษาในถาคนธลในเขาไกรลาส37

สงกรานต จงหมายถงการเคลอนยาย หรอการเคลอนขนปใหมนนเอง ในพธกรรมเดมใชนาเปนตวแทนในการใชรดเพอความชมชน มการขอพรจากผใหญ มการราลกถงบรรพบรษแตยคสมยเปลยน ความเชอกพลอยเปลยนไป กลายเปนประเพณกลบบาน เปนวนครอบครวและเบยงเบอนความมงหมายดงเดมจนกลายเปน เทศกาลนา หรอ Water Festival

จงนาแปลกใจทสงกรานตกลบเปนเรองนาโดยสนเชง ไมวาผกผานตานาน หรอผนมาเปนเทศกาลนาสงเสรมการทองเทยวอยางทกวนน

ยงผนเปนเทศกาลนา หรอสงครามสาดนา ความตองการใชนากเพมมากขน จนกระทงกรมชลประทานตองวางแผนเตมนาเขาสแหลงนาตางๆ ใหประชาชนไดใชเฉลมฉลองเทศกาลนกนอยางเตมท ถอวาปหนง มหนหนง การเสรมสรางความสขทางใจใหคนไทยกเปนสงจาเปนเชนกน

ควบคกนไปนน คนไทยเองกตองพลกวนสงกรานตเปนเทศกาลเรยนรเรองนาดวยตงแตความสาคญของนา ความสาคญของการพฒนาแหลงนา และความสาคญของแหลงตนนาลาธาร อนหมายถงทรพยากรปาไมทตองรวมกนอนรกษ

ยงนบวนความสาคญของนากยงมากขนเปนลาดบ เพราะเปนทรพยากรธรรมชาตทมจากด แตความตองการในชวตประจาวน ทงการอปโภคบรโภค การเกษตร รวมกระทงเทศกาลสงกรานต กลบสวนทางเพมขนมากอยางมนยสาคญ

สงกรานตจงไมควรเปนแคเทศกาลนา หรอสงครามสาดนาเทานน หากสามารถตอยอดราลกถงความสาคญของนาทงระบบได กจะเปนบญกศลมหาศาลของประเทศไทยทเดยว

ชลาลย สมบารม38

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง มตใหมพฒนาลมนายม สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 16 สงหาคม 2553

มตใหมพฒนาลมนายมมตการพฒนาลมนายมทผานมา เฉพาะโครงการกอสรางเขอนแกงเสอเตนดานเดยวกยงกอใหเกดขอโตแยง

ยาวนาน ไมอาจหาขอสรปจนกระทงทกวนน ประชากรลมนายมจานวน 1.7 ลานคน หรอ 431,006 ครวเรอน ในพนท 14.76 ลานไร ครอบคลม 11

จงหวดภาคเหนอและภาคกลาง ประกอบดวย พะเยา นาน ลาปาง แพร ตากกาแพงเพชร สโขทย อตรดตถ พษณโลก พจตร และนครสวรรค ซงประสบปญหาอทกภยและภยแลง ซาซาก จาตองทนอยกบความเดอดรอนนเนนนานเชนกน

การศกษารปแบบการพฒนามทงการพฒนาแหลงนาขนาดเลก เชน การทาแกมลงฝายโครงการพฒนาแหลงนาขนาดกลาง และขนาดใหญ ซงพบวา ยงม 2 ทางเลอกในการพฒนาลมนายม ซงเปนลมนาหลกในภาคเหนอ และลมนาสาขาทสาคญของลมนาเจาพระยา

1. การพฒนาโครงการเขอนแกงเสอเตน ซงมผลกระทบดานสงคม และสงแวดลอมมาก แตมราคาโครงการถกกวา มผลตอบแทนทางเศรษฐกจสงกวา โดยการปดกนแมนายมเหนอจดบรรจบแมนางาวกบแมนายม 7 กโลเมตร ในเขต ต.สะเอยบ อ.สอง จ.แพรความจอางเกบนา 1,175 ลานลกบาศกเมตร ราคาโครงการ ณ พ.ศ.2552 รวมแผนงานลดผลกระทบสงแวดลอม ประมาณ 13,000 ลานบาท อตราผลตอบแทนทางเศรษฐกจ15.65%

ทงนตองดาเนนการควบคไปกบการกอสรางอางเกบนาแมเตนตอนลาง และพฒนาพนทพเศษรองรบผไดรบผลกระทบจากโครงการเขอนแกงเสอเตน ใหมความเปนอยและคณภาพชวตทดกวาเดม โดยคดเลอกพนทพเศษ 5 แหงจดสรรใหผไดรบผลกระทบ 857 ครวเรอนพนทรวม 11,365 ไร39

2. การพฒนาโครงการเขอนแมยม รวมกบเขอนแมยมตอนบน แมผลกระทบดานสงคม และสงแวดลอมนอยกวา แตมราคาโครงการสงกวา และยงตองศกษาความเหมาะสมและผลกระทบสงแวดลอม หากเหมาะสมกตองมการสารวจออกแบบตอไป ซงใชเวลาไมนอยกวา3 ปเปนอยางนอย ประกอบดวย

2.1 โครงการเขอนแมนายมตอนบน ปดกนแมนายมทางดานเหนอนาของบานดอนชยสกทอง 2 กโลเมตร ในเขต ต.สะเอยบ อ.สอง จ.แพร ความจ 166 ลานลกบาศกเมตรราคาโครงการประมาณ 5,000 ลานบาท ผลตอบแทนทางเศรษฐกจ 13.82%

2.2 โครงการเขอนแมนายม ปดกนแมนายมใตจดบรรจบแมนางาวกบแมนายม5.3 กโลเมตร ถอยรนลงมาจากโครงการเขอนแกงเสอเตน 12.3 กโลเมตร ในเขต ต.เตาปนอ.สอง จ.แพร ความจอางเกบนา 588 ลานลกบาศกเมตร ราคาโครงการประมาณ 9,770ลานบาท ผลตอบแทนทางเศรษฐกจ 15.22%

ลกษณะของ 2 โครงการนเทากบตดยอดนาเปน 2 ชวง เพอลดผลกระทบพนทอยอาศยททากนของราษฎร และพนทปา โดยมมลคาโครงการรวมสงถงประมาณ 14,770 ลานบาทแตเกบกกนารวมไดเพยง 754 ลานลกบาศกเมตรเทานน

นอกจากนน ยงมความโดดเดนตรงทเสนอใหมการพฒนาพนทชมชนรมอางเกบนาทงสองโครงการ ไดแก ชมชนรมอางเกบนาบานดอนชย บานดอนแกว และบานดอนชยสกทอง ต.สะเอยบ อ.สอง จ.แพร และชมชนรมอางเกบนา บานดอกคาใต และบานแมงาว ต.แมตบอ.งาว จ.ลาปาง ซงจะชวยสงเสรมราษฎรดานการเกษตร การทองเทยว การเกบกกนา การปองกนนาทวมนาหลาก เรยกวา แมไดรบผลกระทบจากการกอสรางเขอนกไดรบประโยชนกลบคนในอกรปแบบหนงเชนกน

เปรยบเทยบเพยงมตเดยวแคการกอสรางเขอน กดเหมอนวา ราษฎรในพนลมนายม ณ นาทน จะมทางเลอกมากกวาเขอนแกงเสอเตนเพยงคาตอบเดยวในการแกไขปญหาทขดแยงสงสมกวา 30 ป ชลาลย สมบารม40

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง กรอบการพฒนาชลประทาน สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 5 กรกฏาคม 2553

กรอบการพฒนาชลประทานโจทยใหญของกรมชลประทาน คอจะพยายามพฒนาเพมพนทชลประทานใหเตมศกยภาพ60 ลานไร ทง

ประเทศไดรวดเรวอยางไร ซงปจจบนกรมชลประทานพฒนามาแลว 110 ปรวม 28.70 ลานไร ยงตองเรงพฒนาใหครอบคลมอกไมนอยกวา 31.3 ลานไร ในอนาคตขางหนานตามนโยบายแหงรฐ

ทางานมาพกหนง กรมชลประทานกไดปรบยทธศาสตรใหมในเชงรกใหสอดคลองกบยทธศาสตรของรฐบาล ซงเนนการพฒนาและการใชนาทกกจกรรมภายในลมนาเปนสาคญโดยมแผนงาน โครงการ เปนหลกสาคญ ดานการใชสงกอสรางเรยงลาดบความสาคญดงน

1.โครงการพฒนาระบบสงนา ไดแกการกอสรางคลอง หรอทอสงนา จากแหลงเกบกกนา แตยงไมมระบบสงนาไปยงพนทการเกษตร

2.โครงการพฒนาแหลงเกบกกนาขนาดเลก ไดแก อางเกบนา ฝาย ประตระบายนาและสถานสบนาดวยไฟฟา เปนตน เมอดาเนนการไดตามแผนจะเกบกกนาไดไมนอยกวา264 ลานลกบาศกเมตร และมพนทชลประทานเพมขน 2.70 ลานไร

3.โครงการเพมศกยภาพการเกบนาและแหลงเกบนาเดม ไดแก การเพมความจในอางเกบนาเดม และโครงการแกมลง ซงเปนการพฒนาพนทลมตาและพนทรองนา ทขงนาจากแมนาตางๆ ในชวงนาหลากเพอตดยอดนาและเกบกกนาไวใชในฤดแลงหรอยามขาดแคลนซงกรมชลประทานไดพจารณาดาเนนการโครงการแกมลงทมขนาดความจตงแต 500,000ลกบาศกเมตรขนไปตามแผนงานปจจบนถงระยะยาวมจานวนไมนอยกวา 334 โครงการ เกบกกนาไดไมนอยกวา 1,017 ลานลกบาศกเมตร ไดพนทรบประโยชน 0.78 ลานไร ยอดงบประมาณไมนอยกวา 12,356 ลานบาท

4.โครงการเพมประสทธภาพการสงนาในระดบไรนา ไดแก โครงการระบบคนคนา และ41

งานจดรปทดนรวมถงโครงการสบนาดวยไฟฟา ในชวงป 2553-2554 พฒนาพนท 2.37 แสนไรระยะกลาง ป 2555-2559 จานวน 6.26 ลานไร และระยะยาวตงแตป 2560 เปนตนไป26.06 ลานไร

5.โครงการเหลยวหลง เปนการปรบปรงประสทธภาพการบรหารจดการโครงการชลประทานเดม ทงขนาดใหญ และขนาดกลางทใชงานมากกวา 20 ป อาทโครงการขนาดใหญในป 2554 ม 4 โครงการทพรอมดาเนนการ ประหยดนาได 256 ลานลกบาศกเมตร ไดพนทชลประทานเพมขน 7 หมนไร โครงการขนาดกลาง ระยะกลาง ป 2555-2559 จานวน 170 โครงการประหยดนาได 560 ลานลกบาศกเมตร ไดพนทชลประทานเพม 2.5 แสนไร และระยะยาว(ตงแตป 2560 เปนตนไป) จานวน 245 โครงการ ประหยดนาได 900 ลานลกบาศกเมตรไดพนทชลประทานเพม 2.7 ลานไร

6.โครงการจดหานาเสรมศกยภาพ และความมนคงของแหลงเกบนาเดม ไดแก การพฒนาโครงขายนาโดยเฉพาะโครงขายผนนาในประเทศสามารถผนนาไดปละ 39,000 ลานลกบาศกเมตรพนทไดรบประโยชน 20.86 ลานไร

7.โครงการพฒนาแหลงเกบกกนาใหมขนาดกลางและขนาดใหญ ไดแก อางเกบนา ฝาย และประตระบายนา อาทในป 2553-2554 โครงการขนาดกลางรวมโครงการขนาดใหญมโครงการทอยระหวางดาเนนการ และพรอมดาเนนการ 147 โครงการ ความจรวมมากกวา 2,647 ลานลกบาศกเมตร ระยะกลาง ป 2555-2559 จานวน 403 โครงการ เกบกกนาไดประมาณ5,228 ลานลกบาศกเมตร และระยะยาวตงแตป 2560 เปนตนไป จานวน 784 โครงการเกบกกนา 11,627 ลานลกบาศกเมตร พนทชลประทานเพมขน 3.30 ลานไร เปนตน

8.โครงการพฒนาระบบระบายนา เพอเพมศกยภาพการระบายนาจากพนทเกดนาทวม กรอบการพฒนาการชลประทาน จะเปนเขมทศนาทางไปสความสาเรจในการแกปญหานาขาดแคลน ปญหา

นาทวม ปญหาคณภาพนา พรอมกบการสรางความอยดกนดแกเกษตรกรตลอดจนโครงสรางพนฐานนาของประเทศแบบยงยนสบไป

ชลาลย สมบารม42

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง ความมนคงในชวต สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 18 กรกฎาคม 2554

ความมนคงในชวตแคว ปง วง ยม นาน ไหลมาบรรจบกนทปากนาโพ จ.นครสวรรค กลายเปนแมนาเจาพระยา เปนประโยคฮต

ของเดกไทยสมยกอนตองทองจาไวใหแมนสาหรบตอบขอสอบ พนไปจากนน ปง วง ยม นาน เกดตรงไหน เชอมโยงสมพนธกนอยางไร หรออนใด ไมเปนทรบรกน ทงทลานา

4 แควน ถอเปน 4 ทหารเสอของการชลประทานภาคเหนอ ยนทราบลมเจาพระยาในเขตภาคกลาง และกรงเทพฯ เมองหลวงของประเทศไทย

ไมนบรวมลานาสาขาอกมากมาย เหนภาพไดชดวา 4 แควทหารเสอยงใหญจรงๆ ครนเมอรวมเปนเจาพระยาหนงเดยว กสรางคณปการใหญยง หนนสงใหลมนาเจาพระยา เปนแหลงปลกขาวใหญทสดของประเทศไทยตราบทกวนน

พนทราบลมภาคกลางทดนด นาชม จงเปนหวใจของการพฒนาการเกษตรไทย ตงแตยครตนโกสนทรทสามารถรวมกลมกวนกกตางๆ เขาเปนรฐไทยดวยกนอยางปฏเสธไมได

การกอสรางเขอนภมพล ปดกนลานาปง และเขอนสรกต ปดกนลานานาน เปนยทธศาสตรสาคญของการพฒนาพนทลมนาเจาพระยา การออกแบบสองเขอนใหเกบกกนาไดมากกวาปรมาณนาทาเฉลยในแตละป เปนเทาตวหรอมากกวา เปนกลยทธทสนองยทธศาสตรไดอยางไรเทยมทาน

สวนแมนาวงม เขอนกวคอหมา และเขอนกวลม คอยดกเกบกกนา จากทายเขอนกวลมแมนาวง ไหลไปบรรจบแมนาปงทายเขอนภมพลท จ.ตาก กอนไหลผานกาแพงเพชรและนครสวรรค

แมนายมไมมเขอนขนาดใหญเกบกกนา หนาฝนนากทวม แถมปลอยทงลงมาเปลาประโยชนพอหนาแลงกแหงผากจนขาดแคลนนากลายเปนพนททวมซาซากแลงซาซาก 45

ยงกวานน ยามนามาก ยงตองอาศยผนนาเขาลมนานาน พอๆ หนาแลงอาศยนาจากแมนาปงบาง แมนานานมาชวยเจอจาน เปนการยมจมกคนอนหายใจจนนาใจหาย

ตางกบแมนานาน มเขอนสรกตรองรบ ยงสรางเขอนผาจกขนอกแหงท จ.อตรดตถ และมเขอนแควนอยบารงแดนชวยเกบกกนาอกทางหนง ลมนานานกแผความสมบรณจนนาอจฉา

ไปๆ มาๆ ลมนายม ประสบความสญเสยทางเศรษฐกจปละไมรกพนลานบาทโดยไมมหนทางแกคนได พายไตฝนไหหมาเมอวนกอน พดพาฝนมาตกหนก ทงลมนายมและลมนานานทอยเคยงกนลมนายมกทวม

เสยหายไลตงแต จ.แพร สโขทย พษณโลก พจตร และนครสวรรค ในขณะลมนานานกเพยงพนท จ.นาน แตนาทวมนาน มเทาไหรกไหลลงเขอนสรกตทงหมด ไปเพมปรมาณนาในเขอนเหนอระดบ 60% ของความจไปแลว

นาทวมเหมอนกน หกลบแลว ลมนานานไดกาไรมากกวาเหนๆ ในขณะลมนายม มแตขาดทน ปแลวปเลา ถานบขาดทนสะสมระยะ 40-50 ป พอๆ กบอายเขอนภมพล เขอนสรกต ลมนายมกไมนาเหลออะไรใหยด

ลาพงตวเลขความเสยหายนาทวม ขาดแคลนนา มหาศาลอยแลว ถารวมถงความสญเสย“โอกาส” ตวเลขอยางหลงประมาณคาไมได

ปลอยใหเผชญชะตากรรมอนาถเยยงน คนลมนายมจะเหลอความมนคงในชวตไดอยางไร ชลาลย สมบารม46

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง อางเกบนาบนเกาะชาง สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 14 กนยายน 2552

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง ผาจก เตมเตมลมนานาน สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 31 สงหาคม 2552

ผาจก เตมเตมลมนานานลมนานานตงแตเขอนสรกต จ.อตรดตถ ลงมา ไดชอวาเปนพนทอดมสมบรณมากทเดยวสาหรบแควสาขาของ

แมนาเจาพระยา อนไดแก ปง วง ยม และนาน โดยแมนาปงกบแมนาวงไหลมาบรรจบกนท จ.ตาก สวนแมนายม และแมนานานนนไหลขนานลงมาบรรจบกน

ท อ.ชมแสง จ.นครสวรรค กอนบรรจบกบแมนาปง-วงท อ.ปากนาโพจ.นครสวรรค กลายเปนแมนาเจาพระยา สายเลอดเสนใหญของพนทราบลมภาคกลางจนจรดทะเลอาวไทย

แมนาปงมเขอนภมพล แมนาวงมเขอนกวลม และเขอนกวคอหมา แมนานานกมเขอนสรกตเหลอกแตแมนายมสายเดยวทยงไมมเขอนหรออางเกบนาขนาดใหญรองรบ พนทลมนายมจงเปนพนทเดยวทหนกหนาสากรรจ ทงทวม และแลงจนกลายเปนเรองซาซากตลอดมากระทงวนน

อยางไรกตาม พนทราบลมนาเจาพระยาในเขตภาคกลางนน ไดรบอานสงสจากสายนาทง 4 แควเปนเวลายาวนาน จนกลายเปนอขาว อนา ทสาคญของประเทศไทย

สาหรบลมนานาน เดมทกรมชลประทานวางแผนพฒนาลมนานานดวยโครงการใหญ5 โครงการ ประกอบดวย โครงการอางเกบนาเขอนสรกต โครงการชลประทานอตรดตถ (เขอนผาจก) โครงการชลประทานพษณโลกฝงซาย โครงการชลประทานพษณโลกฝงขวา (เขอนนเรศวร) และโครงการเจาพระยาใหญ

ทผานมา กรมชลประทานไดดาเนนโครงการแลวเสรจ 3 ใน 5 โครงการ ประกอบดวย เขอนสรกต เขอนทดนานเรศวร และโครงการเจาพระยาใหญ สวนอก 2 โครงการตองชะลอไป เนองจากปรมาณนาตนทนในอางเกบนาสรกตมไมเพยงพอ49

อยางไรกตาม นบแตการกอสรางเขอนปาสกชลสทธ จ.ลพบร-จ.สระบร และเขอนแควนอยบารงแดน จ.พษณโลก แลวเสรจ สองเขอนใหญแหงใหมนไดทาหนาทเกบกกนา และกระจายนาไปสพนทโครงการเจาพระยาใหญในฤดแลงไดกวา 580,000 ไร

ปรมาณนาจากสองเขอนนเอง ไดยอนกลบมาเพมนาตนทนใหกบเขอนสรกตในอนทจะฟนโครงการชลประทานอตรดตถ (เขอนผาจก) ขนมา และชวยใหพนท จ.อตรดตถและบางสวนของจงหวดพษณโลกทขาดแคลนนาไดรบประโยชนจากเขอนสรกตอยางเตมภาคภม

เขอนผาจกเปนเขอนทดนาอยใตเขอนสรกต แตอยเหนอเขอนทดนานเรศวร จะทาหนาทชวยใหการบรหารจดการนาลมนานานตอนลางเกดประสทธภาพมากขน โดยครอบคลมพนท อ.เมอง อ.ลบแล อ.ตรอน และอ.พชย ของ จ.อตรดตถ รวมทง อ.พรหมพราม อ.วดโบสถจ.พษณโลก รวมกวา 304,000 ไร และยงสงนาสนบสนนระบบสงนาพนทชลประทานเดมของสถานสบนาดวยไฟฟา 134,800 ไร รวมทงพนทชลประทานนารด จ.อตรดตถอก 42,600 ไร โดยใชเงนลงทน 10,500 ลานบาท

หากไดรบอนมตกอสรางจากคณะรฐมนตร เขอนผาจกจะใชระยะเวลากอสราง 9 ปเพอเตมเตมความสมบรณใหลมนานาน

ชลาลย สมบารม50

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง เขอนขนดานปราการชล (2) สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 3 ตลาคม 2554

เขอนขนดานปราการชล (2)พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงรบสงถงเขอนขนดานปราการชล โดยสรปอยางนอย 4 ประการ ประการแรก สรางไดยาก เนองจากในภาคกลาง พนทสวนใหญเปนทราบ ประการทสอง ราษฎรในพนทใหการสนบสนนกอสรางเขอนดงกลาว ตางจากทอนทมกมการคดคาน ตอตาน

เนองจากปญหาทดน ประการทสาม สรางดวยเทคโนโลยทนสมยทสดในประเทศไทย ประการทส เขอนขนดานปราการชล ไดสรางประโยชนตอพนทชลประทานภาคกลางหลายจงหวด รวมทง

กรงเทพฯ ทง 4 ประการไดสะทอนภาพ และมมมองความคดหลายอยางเชนกน อยางแรก การกอสรางเขอนไมไดหมายความวา อยากสรางทไหนกสรางไดทนนในความเปนจรง ตองมทาเลท

เหมาะสม ซงในเขตภาคกลางพนทสวนใหญเปนทราบ ไมเหมาะแกการกอสรางเขอนเลย เขอนขนดานฯ อยในบรเวณชายขอบอทยานแหงชาตเขาใหญมตนนา และภเขาทสามารถสรางเขอนเกบกกนาได

อยางทสอง พนท จ.นครนายก ประสบปญหานาทวมซาซาก และแลงซาซากทกป การมเขอนขนดานฯ รองรบนาจากอทยานแหงชาตเขาใหญ ชวยบรรเทานาทวมในหนาฝน และการขาดแคลนนาในหนาแลง ราษฎรในพนทไมเพยงแตใหความเหนสนบสนนโครงการเทานน หากยงเรยไรบรจาคเงนสมทบกอสรางเขอนแหงน เพอแสดงเจตนารมณทชดเจนอกดวย

อยางทสาม เขอนขนดานฯ เปนเขอนคอนกรตบดอดทยาวทสดในโลก 2,594 เมตรความสง 93 เมตร นน ใชเทคโนโลยทนสมยคอใชเถาลอยลกไนท วสดเหลอใชจากเหมองแมเมาะ จ.ลาปาง เปนสวนผสมทดแทนปนซเมนตสวนหนง นอกจากลดตนทนการกอสรางแลว ยงมคณสมบตชวยเพมประสทธภาพ เชน เพมแรงยดเหนยวและลดการแตกราว53

จากการหดตวทไมเทากน อกทงยงชวยใหการกอสรางเปนไปรวดเรวภายใน 5 ป แทนทจะเปน 8-10 ป เนองจากเถาลอยลกไนทมสภาพคลายดนไมตองใชวธผสมเหมอนปนซเมนต

อยางทส พนทการเกษตรทายเขอนขนดานฯ ในเขต จ.นครนายก 185,000 ไร สามารถทาการเกษตรไดทงในฤดฝนและฤดแลง นอกจากนนยงตดยอดนาทจะไปบรรจบกบแมนาปราจนบรกลายเปนแมนาบางปะกง ชวยลดภาวะนาทวมพนท จ.ฉะเชงเทรา ไดระดบหนง

นอกจากเขอนขนดานฯ แลว กรมชลประทานกาลงเรมงานกอสรางเขอนหวยโสมงอนเนองมาจากพระราชดาร อ.นาด จ.ปราจนบร ซงเปนลานาสาขาแมนาปราจนบร และมสภาพปญหาไมตางกน ทงนาทวมซาซาก แลงซาซาก โดยเรมกอสราง พ.ศ.2553 จะแลวเสรจ พ.ศ.2561 นอกจากเกบกกนาไวสาหรบการเกษตรในพนท 111,300 ไรแลวยงบรรเทานาทวม อ.นาด อ.กบนทรบร รวมทง อ.เมองปราจนบร ทเกดขนเปนประจาแทบทกป

ขนดานฯ และหวยโสมง สองเขอนอนเนองมาจากพระราชดาร จะเปนสองขนพลหลกทชวยลดทอนความบอบชาจากนาทวม และนาขาดแคลน ใหราษฎรในลมนานครนายกและลมนาบางปะกงไดมชวตทผาสกกวาทเปนอย

ชลาลย สมบารม54

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง เขอนขนดานปราการชล (1) สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 26 กนยายน 2554

เขอนขนดานปราการชล (1)“เขอนขนดานฯ เปนโครงการทนาสนใจ เพราะถอวาเปนเขอนทมความกาวหนา สรางขนมาดวยเทคนค

สมยใหมมากทสดทมอยในเมองไทย และนบวาเปนโครงการใหญทเปนประโยชนกบการชลประทานในภาคกลาง ซงไมเคยมใหญโตขนาดนใกลกรงเทพฯ

อนนถอวาเปนโครงการทเรยกวา แหวกแนว ไดสรางเสรจเรยบรอยแลว เปนประโยชนตอประชาชนทนทเลย ซงตามปกตโครงการในภาคกลางนสรางยาก เพราะวาหาทยาก และสถานททสรางเปนทจากด แตนนบวาเปนโครงการทนาด แลวกเปนโครงการททมประโยชนอยางมาก ผานหลายจงหวด รวมทงจงหวดพระนคร ซงตองการโครงการชลประทานอยางยงและถอวาใกลกรงเทพฯ

ทางฝายชลประทานนาจะอธบายกบประชาชนไดวา เปนโครงการททายาก และเปนโครงการทไดสาเรจขนไดดวยเหตทนบวาเรว เปนโครงการทนาสนใจ ถาบานในเขตโครงการนนยอมทราบด ความสาคญของโครงการน เพราะวาครงแรกทไปในเขตนน ไดคยกบชาวบาน ชาวบานเขายนดมาก เขาสนบสนนโครงการนอยางยง

ซงตามปกตโครงการแบบนจะมการคดคานมาก เพราะวาจะตองมปญหาเรองทดน มปญหาเรองทของชาวบาน อนนไมมปญหา เขาเหนดวย และเขาอยในทองทนนเอง เขาเหนวามความจาเปนอยางยงทจะทาโครงการ และโครงการมประโยชนจรงๆ”

ความขางตน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมรบสงแกนายธระ วงศสมทร รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตร และสหกรณ และคณะขาราชการกรมชลประทาน นาโดยนายชลต ดารงศกดอธบดกรมชลประทาน เมอวนท 19 กนยายน 2554 ในโอกาสเขาเฝาฯ กราบบงคมทลถวายรายงานผลการดาเนนงานโครงการพฒนาแหลงนาอนเนองมาจากพระราชดาร จานวน 5 โครงการ 55

ไดแก โครงการขนดานปราการชล จ.นครนายก โครงการพฒนาพนทลมนาปากพนงจ.นครศรธรรมราช โครงการพฒนาพนทลมนากา จ.สกลนคร และ จ.นครพนม โครงการเขอนแควนอยบารงแดน จ.พษณโลก และโครงการพฒนาลมนาลาพะยง จ.กาฬสนธ

เฉพาะโครงการเขอนขนดานฯ กรมชลประทานถวายรายงานวา เรมกอสรางเมอป 2542แลวเสรจในป 2548 มความจ 224 ลานลกบาศกเมตร เฉพาะในชวงวนท 19 กรกฎาคม 19 กนยายน 2554 สามารถชะลอนาไดถง 57 ลานลกบาศกเมตร อกทงสามารถสงนาใหพนทชลประทาน 185,000 ไร ในฤดฝนสงนาใหพนทการเกษตรไดเตมท ในฤดแลง สงนาได 60,000-70,000 ไร เพมผลผลตขาวนาปจากเดมเฉลย 48 ถง/ไร เปน 64 ถง/ไร และขาวนาปรง เฉลย 53 ถง/ไร เปน 72 ถง/ไร และยงสามารถผลตไฟฟาได 10 เมกะวตต จานวน 28 ลานหนวยตอป

เปนเขอนขนดานฯ เดยวกบทพระองคทรงปรารภ เมอครงเสดจพระราชดาเนนทรงวางศลาฤกษโครงการ วนท 22 มถนายน 2544 วา ทรงภมใจทไดเหนเขอนขนดานฯ เกดขน หลงเฝารอมานาน 25 ป

ถานบถงวนนทพระองคทรงยาดวยความภมใจวา เขอนขนดานฯ สรางประโยชนใหแกคนหลายจงหวด รวมทงพระนคร กนานนบ 35 ป

เปนเขอนขนดานฯ ทไมธรรมดา ชลาลย สมบารม56

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง นวตกรรมแกมลงในลมเจาพระยา สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 18 พฤษภาคม 2552

นวตกรรมแกมลงในลมเจาพระยาหนวยงานดานนาหลายสานก ตางคาดหมายสถานการณนาไปในทศทางเดยวกนวา ปนประเทศไทยจะเผชญ

ภาวะ “นาหลาก” มากกวาทกป จาเปนตองเตรยมการใหพรอม มฉะนนจะเสยหายรนแรง “แกมลง” เปนประเดนใหญทหยบยกขนมา หลงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมรบสงใหศกษาขอมลการ

บรหารจดการนาในแกมลงโดยละเอยด โดยเฉพาะแกมลงในเขตกรงเทพฯ และปรมณฑล ซงคาดวาจะไดรบผลกระทบจากภาวะนาหลากปน

โครงการแกมลงในกรงเทพฯ และปรมณฑล มทงหมด 21 โครงการของหลายหนวยงาน แบงเปนพนทฝงตะวนออก 20 โครงการ เกบกกนาได 6,749,505 ลกบาศกเมตร โดยมบงหนองบอน รองรบนาไดมากทสด 5,000,000 ลกบาศกเมตร พนทฝงตะวนตก 2 โครงการ เกบนาได 6,600,000 ลกบาศกเมตร โดยมแกมลงคลองมหาชย-สนามชย รองรบไดมากถง 6,000,000 ลกบาศกเมตร

แมพนทแกมลงเหลาน จะรองรบปรมาณนาหลากไดรวม 13,349,505 ลกบาศกเมตรแตกยงตองมกระบวนการบรหารจดการนาทถกตอง เหมาะสม ถงจะชวยบรรเทาปญหานาทวมไดเพราะมปจจยเกยวของ ทงปรมาณนาเหนอ ระดบนาทะเลหนน การใชเครองสบนาชวยเปนตน

สงทนาสนใจคอการใชประโยชนจากพนทลมตาตามแนวพระราชดารรองรบนาหลากหรอนาเหนอเปนการชวคราว ซงกรมชลประทานไดทาการศกษาพนทลมตาในลมนาเจาพระยาตอนบน 5 พนทไดแก บงบอระเดด-ชมแสง-โพทะเล, ชมแสง-เกาเลยวอ.เมองนครสวรรค, ตะพานหน-บางมลนาก, อ.เมองพจตร-อ.โพธประทบชาง และอ.บางกระทม59

พนทลมตาลมนาเจาพระยาตอนลาง 8 พนท ไดแก บางบาล1-2, ปาโมก-ผกไห, ดอนพด-มหาราช, ภเขาทอง-บางปะหน, ไชโย-บานแพรก และอางทองฝงตะวนตก

ผลการศกษาพบวา พนทลมตาทง 13 แหงของลมนาเจาพระยาตอนบน และตอนลางตงแตนครสวรรคลงมา สามารถรองรบปรมาณนาหลากไดไมนอยกวา 2,500 ลานลกบาศกเมตรพอๆ กบการสรางเขอนแกงเสอเตนได 2 เขอนรวมกนทเดยว

แทจรงพนทเหลาน คอแกมลงชวคราวดๆ นเอง คณปการทสาคญ คอชวยลดปญหานาเหนอบาลงมาทวมกรงเทพฯ นอกเหนอจากมเขอนใหญรองรบอยแลว

หากผลการศกษาของกรมชลประทาน มความเปนไปไดในทางปฏบตเทากบประเทศไทยมนวตกรรมดานการชลประทานเพมขน นอกเหนอจากการสรางเขอนโดยใชประโยชนจากพนทลมตาตามธรรมชาตใหบงเกดผลอยางใหญหลวง

พนทลมนาเจาพระยา เปนเพยงจดเรมตนในการขยายผลแกมลงใหสามารถรองรบนาหลากไดดยงขน และสามารถนาไปปรบใชกบพนทลมนาอก 24 ลมนาทกระจายทวประเทศไดดวย

อยางนอยแกมลงยกษทบงหนองบอน กรงเทพฯ และคลองมหาชย-สนามชย สมทรสาคร นาจะเปนตวอยางของความสาเรจ พอๆ กบพนทลมตาในลมนาเจาพระยาบางแหง กเคยชวยกรงเทพฯ ใหรอดพนภยนาทวมเมอไมนานไดเชนกน

ชลาลย สมบารม60

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง เพมนา ไมเพมอาง สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 28 กมภาพนธ 2554

เพมนา ไมเพมอางกระบวนการไดมาซงปรมาณนาชลประทาน โดยหลกใหญจะเปนการกอสรางอางเกบนาโดยการสรางเขอนปด

กนลานา ประเทศไทยมอางเกบนาขนาดใหญ 33 แหง ขนาดกลาง 367 แหง รวม 400 แหงใน 25 ลมนาทวประเทศ

หากพจารณาขดความสามารถในการเกบกก รวมแลวไดเพยง 7 หมนกวาลานลกบาศกเมตร ถอวานอยเมอเทยบกบปรมาณนาทาทไหลทงเปลากวา 1.3 แสนลานลกบาศกเมตร ในแตละป

ยงถาเทยบเปนพนทชลประทาน 28 ลานไร กบพนทการเกษตรทงหมดประมาณ 130 ลานไร กถอวานอยมาก ทามกลางขอจากดในการเพมปรมาณนาดวยการกอสรางอางเกบนา ความตองการใชนาทงประเทศกลบสวน

ทางเพมมากขน ทงจากจานวนประชากรทเพมขน และกจกรรมตางๆ ทลวนใชนาเพมขน ความไมสมดลเรองทรพยากรนา กลายเปนปญหาใหญ และอาจลกลามไปสปญหาอนทรายแรง หากไม

เตรยมการรองรบทดพอ นอกจาก คงนโยบายสรางอางเกบนาเพมขน เพอเพมปรมาณนาตนทนแลว ยงตองมการบรหารจดการนา

อยางชาญฉลาดและมประสทธภาพมากขน หนงในหลายแนวทางไดแก การสรางโครงขายอางเกบนา มลกษณะการจดการนาใหระบบลมนา โดยการนานาจากแหลงเกบกกทมมากมาเตมใหแหลงเกบนาใกลเคยงทมนานอย เพอใหอกพนทมนาใชอยางพอเพยงดวยวธการตางๆ อาท ระบบทอ ซงถอกาเนดโดยพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในพนทโครงการศนยศกษาเพอการพฒนาหวยทราย อ.ชะอา จ.เพชรบร โดยมอางเกบนาเครอขาย ประกอบดวย อางเกบนาทงขาม อางเกบนาหวยตะแปด อางเกบนาเขากระปก อางเกบนาหวยทราย และอางเกบนา หนองไทร61

มการตอยอดอางพวงในพนทอนๆ อาท ในลมนาภาคตะวนออก โดยเชอมรอยอางเกบนาดอกกราย อางเกบนาหนองปลาไหล อางเกบนาคลองระโอก อางเกบนาคลองใหญ และอางเกบนาประแสร

ในลมนาเจาพระยา ประกอบดวย อางเกบนาภมพล อางเกบนาสรกต อางเกบนาปาสกชลสทธและอางเกบนาแควนอยบารงแดน รวมถงอางเกบนาในลมนาแมกลอง

แนวทางนกาลงขยายผลในพนท ลมนาแมปง ทเชอมรอยจากลมนาแมแตง - อางเกบนาแมงดสมบรณชล อางเกบนาแมกวงอดมธารา ในพนท อ.แมแตง และ อ.ดอยสะเกด จ.เชยงใหม

อางพวงทนจะเชอม อโมงคผนนาแมแตง - แมงดฯ ความยาว 25 กโลเมตร และอโมงคผนนาแมงดฯ - แมกวงฯ ความยาว 23 กโลเมตร รวมปรมาณนาไมนอยกวา 147 ลานลกบาศกเมตร/ป

นาเหลานเปนนาสวนเกนในฤดฝน ตองระบายออกทงจากลมนาแมแตงและอางเกบนาแมงดฯ ในขณะอางเกบนาแมกวงฯ มปรมาณเกบกกนอยเปนสวนใหญ

เปนเรองทตางฝายตางไดประโยชน (win-win) แทนการปลอยระบายนาหนาฝนทงไปเฉยๆ ปรมาณนาทไดปละ 147 ลานลกบาศกเมตร เทากบลมนาปงไดอางเกบนาขนาดใหญ1 อาง โดยไมตองสรางอางเลย

มหนาซา ยงขยายพนทเพาะปลกฤดแลงจาก 17,000 ไร เปน 58,000 ไร เพมการสงนาใหการประปาเทศบาลนครเชยงใหม ซงเปนเมองทองเทยวใหญ ขณะเดยวกนสงนาใหการนคมอตสาหกรรมลาพน ซงอยทายนาไดอกดวย

นคอประโยชนมหศจรรยของอางพวงทเพมปรมาณนา โดยไมตองสรางอางเพมประการใด ชลาลย สมบารม62

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง แกตนตอปญหาลมนายม สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 29 สงหาคม 2554

แกตนตอปญหาลมนายมตองยอมรบความจรงกอนวา พนทลมนายมมปญหานา ถงหนาฝนนาทวม พอหนาแลงขาดแคลนนา กลายเปน

ทวมซาซาก แลงซาซาก ทกวนนแกปญหาดวยการยมจมกลมนาอนหายใจ หนานาอาศยระบายนาเขาลานานานหนาแลงอาศยหยบยม

นาจากลานาปงเขามาใช เหตทลมนาอนถงสามารถเกอกลลมนายมได หลกใหญใจความอยทลมนาอนมการจดการนามประสทธภาพ

กวา โดยเฉพาะการมเขอนเกบกกนาขนาดใหญ ไมวาเขอนภมพล หรอเขอนสรกต มสวนชวยประคองสถานการณไดดกวา

แตไมไดหมายความวา เขอนเปนแกวสารพดนกแกปญหาไดครอบจกรวาล เชน มเขอนแลวนาไมทวม มเขอนแลวไมมวนแลงนา และอนๆ เปนแตวาเขอนเปนเครองมอสาคญทงการเกบกกนาและชะลอปญหานาทวมไปในตว และยงตองมปจจยเกยวของอยางอนสนบสนนดวยเชนกน

การทลมนายมไมมเขอนขนาดใหญรองรบ ปรมาณนาในหนาฝนจงไมมทางอนใดนอกจากไหลบาเขาไปทวมพนทลม ทงบานเรอนและพนทการเกษตร

ในอดต ฝนใหญมาปละครง นาทวมครงหนง ชาวบานเรยนรธรรมชาตนด และรบมอดวยการสรางบานยกพนเรอน ปลอยใหนาไหลผาน แถมยงจบปลาหาเงนไดอก ในขณะทการเกษตรไมเสยหาย เพราะทานาปละครงอยแลว เกบเกยวเสรจนาถงมา ความเดอดรอนเสยหายจงเบาบางมาก

ผดกบยคสมยปจจบน ฝนใหญมาปละหลายครง ซารายมาแบบชนดไมรตว การวางแผนเพาะปลกเพอหลกเลยงฟาฝนกระทาไดยากขน แถมมการขยายชมชน พรอมสงกอสรางมากขนตามจานวนประชากร ลวนเปนสงกดขวางทางนา ทาใหทวมขงนานกวาปกต63

ยงปนปรมาณฝนในลมนาปง และลมนานานมมากไมแพกน ดงนนจะผองถายนาจากลมนายม ไปยงลมนาอนจงยากลาบาก ในบางพนทของลมนายมจงเผชญการทวมขงหลายครงโดยเฉพาะพนท จ.สโขทย พษณโลก พจตร และนครสวรรค

จงเปนปแรกทชาวบานในลมนายม สงเสยงเรยกรองใหรฐบาลเดนหนากอสรางเขอนแกงเสอเตน อยางจรงจง เพราะผลพวงจากความเสยหายซาซากนนเอง

แผนของรฐบาลทผานๆ มา มการศกษาความเหมาะสมโครงการเขอนแกงเสอเตนไวแลวโดยมความจ 1,175 ลานลกบาศกเมตร ใชเงนลงทน 13,000 ลานบาท ขณะเดยวกนเตรยมแผน 2 ดวยการแยกกอสรางเปนโครงการเขอนแมยม ความจ 588 ลานลกบาศกเมตร ใชเงนลงทน 9,770 ลานบาท และเขอนแมยมตอนบน ความจ 166 ลานลกบาศกเมตร ใชเงนลงทน 5,000 ลานบาท

จะเหนไดวา ถาแยกเปน 2 โครงการ จะเกบนารวมไดเพยง 754 ลานลกบาศกเมตร เทานนแตใชเงนลงทนรวมถง 14,770 ลานบาท มากกวาโครงการแกงเสอเตนทเกบนาไดมากกวาแถมยงไมไดศกษาความเหมาะสมของโครงการดวย

สวนความเหนทใหสรางอางเกบนาขนาดเลก และแกมลงในพนทลมนาสาขา เพอไมใหกระทบพนทปากด ชมชนกด แมเปนเรองด แตไมอาจชวยแกปญหานาทวมซาซาก แลงซาซากไดอยางเหนผลจรงจง ซากลบตองทมถมงบประมาณจานวนมากไปแกทปลายเหต

การแกไขปญหาลมนายม จงตองพจารณากนอยางละเอยด และเขาถงแกนของปญหาอยางแทจรงมากกวาแคคดทาแบบฉาบฉวยเฉพาะหนาเทานน

ชลาลย สมบารม64

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง บรหารจดการนามตใหม สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 4 เมษายน 2554

บรหารจดการนามตใหมแผนดนไหว และคลนยกษสนาม ถลมประเทศญปน ทาเอาทงโลกหวาดผวาจากสารกมมนตรงสทรวไหลจาก

โรงไฟฟา เนองจากเตาปฏกรณนวเคลยรขาดนาในระบบหลอเยน ระบบหลอเยนของโรงไฟฟานวเคลยรกละมายโรงงานอตสาหกรรมทวไป เปนเครองยนยนวาโรงงาน

อตสาหกรรมตางกตองการนาในระบบการผลต ไมตางจากการเพาะปลกพชการเกษตรดกวานนยงหมนเวยนนามาใชซาอกดวย

อนทจรง สดสวนนาเพออตสาหกรรมของประเทศไทย 3-4% ของปรมาณนาทใชโดยรวมซงถอวานอยมาก หากยอนถงการลงทนอตสาหกรรมในประเทศไทย จะเหนไดวา รฐบาลไทยใหการสงเสรมและสนบสนน โดยลงทนสรางโครงสรางพนฐานรองรบไวลวงหนา ไมวา ถนน ไฟฟา โทรศพท และนาประปา เพอเปนหลกประกนความมนคงในระบบการผลต ไมเชนนนแลวจะไมม นกลงทนขนเงนมาลงทนในประเทศไทย

ดานเดนของภาคอตสาหกรรม นอกจากใชนาในปรมาณนอย ยงสรางสรรคเศรษฐกจไทยคดเปนมลคามหาศาล พอๆ กบภาคบรการอยางการทองเทยว ทตองการหลกประกนดานโครงสรางพนฐานเชนเดยวกน

นา จงเปนปจจยสาคญตอนกลงทนอตสาหกรรม และการทองเทยวไมตางจากการเกษตรกรรม หนวยงานหลกในการบรหารจดการนาอยางกรมชลประทาน ใหความสาคญกบการอตสาหกรรมและการ

ทองเทยวโดยเงยบๆ ตลอดมา จนพฒนาเปนภาคเศรษฐกจทสาคญของประเทศกระทงปจจบน รวมถงในอนาคต67

นาเสยดายทการบรหารจดการนานบแตอดตถงปจจบน มงเนนใหความสาคญดานการเกษตรซงมสดสวนการใชมากถง 70% เพยงมตเดยว โดยหลงลมไปวาภาคอตสาหกรรมกด ภาคการทองเทยวกด อยในขอบเขตงานของกรมชลประทานเชนกนเทากบเปนการปดทองหลงพระ ในทางปฏบต โดยตลอด

เชนเดยวกบบทบาททขยายไปสโครงการปองกนบรรเทาอทกภยในเมองใหญทลงมอทารวมกบพนท และผลดอกออกผลอยางงดงาม ทาใหเมองใหญหลายเมองรอดพนปญหานาทวมหรอแมทวมกเพยงชวเวลาอนสน สามารถระบายออกไดอยางรวดเรว

โลกของการชลประทานไทยไดเปลยนแปลงตลอดระยะเวลา 110 ป นบแตวนสถาปนาจนถงวนน บรบทของสงคมไทยไดเปลยนจากสงคมทพงการเกษตรอยางเดยว มาเปนสงคมเกษตรอตสาหกรรม รวมถงการทองเทยว บทบาทของกรมชลประทานกคอยๆ ปรบเปลยนไปโดยไมรตว

ทรพยากรนาเปนของสวนรวม การบรหารจดการนาของประเทศ จงตองเปนธรรมตอทกภาคสวน ในสงคมไทย ทงการอปโภคบรโภค การรกษาระบบนเวศ รวมทงการอตสาหกรรม และการทองเทยว ทพฒนาตอเนองเปนรปธรรมมากขนเปนลาดบ

กรมชลประทาน ไมอาจปฏเสธบทบาทเพอการเกษตร พอๆ กบไมอาจละเลยบทบาทเพอการอตสาหกรรม การทองเทยว และกจกรรมอนๆ

เปนมตทสะทอนถงภารกจอนกวางขวางของการชลประทาน และไกลเกนกวาขอบเขตทเคยกาหนดไวเมอแรกสถาปนา 110 ปกอน

ชลาลย สมบารม68

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง สงนา เทากบ สงเงน สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 21 กมภาพนธ 2554

สงนา เทากบ สงเงนนายชลต ดารงศกด อธบดกรมชลประทาน พยายามใหสงคมไทยเขาใจถงภารกจของกรมชลประทานอยาง

แจมกระจาง นอกเหนอจากการพฒนาแหลงนาแลว ยงมระบบสงนาเขาสไรนาของเกษตรกร สรางสรรคผลผลตเปนรายไดใหแกเกษตรกร

การสงนาจงมคาเทากบชวยสรางมลคาเพม เทากบสรางสรรคเงน หรอสงเงนถงมอเกษตรกรนนเอง เปนแนวคดเชงรปธรรมประการหนง ทเปรยบเทยบใหเหนชดเจนมากกวาแคการสงนาธรรมดา อนทจรง

แนวคดเชนน นบวนจะฉายภาพเดนชดขนเรอยๆ โดยเฉพาะเมอการพฒนาแหลงเกบกกนา กระทาไดยากขนดวยเงอนไขขอจากดหลากหลาย สวนทางกบความตองการนาในกจกรรมตางๆ ทเพมขนอยางสนเชง กลายเปนชองวางทถางขยายออกเรอยๆ

ในทสด นากจะกลายเปนทรพยากรทหายาก มมลคา มราคาในตวมากขน จนเกดการแกงแยงชวงชงกน เกดขอพพาททงในระดบชมชน ระดบลมนา จนถงระดบระหวางประเทศ

นาเสยดายวา ประเทศไทยปลอยใหมการทงนาปละกวา 1.3 แสนลานลกบาศกเมตร ไหลลง ทะเลโดยเปลาประโยชน และยงคงปลอยไวเนนนานจนกระทงบดน ทงทความตองการนาเพมสงขนทกป ไมตางจากการสลดทงเมดเงนมหาศาลถมลงไปในเวงทะเล โดยไมมวนเตม

ใครจะกลาวหาวา การสรางอางเกบนาทาใหพนทปา พนททากน บานเรอนราษฎร โบราณสถาน โบราณวตถ และความหลากหลายทางชวภาพเสยหาย กเปนความจรงสวนหนงทตองยอมรบกน69

แตอกดานหนง เคยมใครประเมนกลบกนบางหรอไมวา การเปลยนแปลงทเกดขนไดสรางสรรคความเจรญทสมผสไดสารพดอยาง การยกสถานภาพประเทศไทยใหมฐานะเปนสวนหนงของครวโลก การสรางคณภาพชวต ความเปนอยทดขนใหแกราษฎร และ ฯลฯ

ประโยชนโดยรวมทไดรบจงมมากมายกวา เมอเปรยบกบสงทตองสญเสยไป ยงกวานน การพฒนาแหลงนายงมงดแลชวตคนเปนสาคญเหนออนใด โดยมงเพอการอปโภคบรโภคเปนอนดบ

1 รกษาระบบนเวศหรอทรพยากรธรรมชาตเปนอนดบ 2 แลวถงมงนาทากนเพอการเกษตรเปนอนดบ 3 ถามงมองดานลบเพยงอยางเดยว เรากตองยอมรบทจะอยในความมดมดไรแสงสวาง ตองทนอยกบความไม

สะดวกสบายจากการไรพลงงานไฟฟาใช ตองยอมรบกบการไมมอาหารการกนทอดมสมบรณ เปนอขาวอนาของประเทศหรอครวของโลก

สงคมไทยกาวพนเรองเหลานไปไกลเปนทประจกษแลว เหลอกแตการเตมเตม ตอยอดใหเกดประโยชนสงสดเทานน ในขณะประเทศเพอนบานรายรอบ ตางกเอาอยางไทยดวยการเรงพฒนาสรางเขอนเกบกกนากนเปนการใหญ ทงเพอการเกษตร อาหาร และพลงงานไฟฟา

ถาประเทศไทยเดนผดทาง ไมประสบความสาเรจอยางทเปนอยทกวนน มหรอทประเทศ เพอนบานเหลาน เขาจะยอมเดนตามในทศทางเดยวกน?

ชลาลย สมบารม70

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง อยาหลงประเดน สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 16 สงหาคม 2553

อยาหลงประเดนปกตหนาแลงของทกป มกจะเหนขอพพาทจากการแยงชงนาระหวางผใชนากลมตางๆ เรมตนเปนเกษตรกร

ดวยกน ระยะหลงเรมขยายวงเปนภาคเกษตรกรรมกบภาคอตสาหกรรมโชคดทหนาแลงปนมนาเพยงพอ จงไมคอยเหนความขดแยงนชดนก

ขอทนาสนใจ คอมความเขาใจในลกษณะหลงประเดนวา นาจากแหลงนาตางๆ ทรฐลงทนสรางขนนน มวตถประสงคเพอการเกษตรกรรมเปนสาคญสถานเดยว ซงเปนความเขาใจทไมถกตองสมบรณนก

นาเปนทรพยากรรวมของประเทศ ปหนงๆ ประเทศไทยมความตองการใชนาทงระบบ73,787 ลานลกบาศกเมตร แบงเปนนาเพอการอปโภคบรโภค 2,876 ลานลกบาศกเมตร หรอรอยละ 4 พอๆ กบนาเพอการอตสาหกรรม 2,798 ลานลกบาศกเมตร หรอรอยละ 4เชนกน นาเพอการอนรกษระบบนเวศ 12,378 ลานลกบาศกเมตร หรอรอยละ 16 และนาเพอการเกษตร 55,735 ลานลกบาศกเมตร หรอรอยละ 76

จงทาใหแลดคลายกบวา ใหความสาคญกบนาเพอการเกษตร แตจรงๆ แลวหลกของการพฒนาแหลงนาทสาคญ โดยเฉพาะตนฤดแลงจะมงเพอการอปโภคบรโภคของคนในสงคมเปนอนดบแรก ใชเพอรกษาระบบนเวศตามลานาเปนอนดบสอง เหลอจากนนจงนาไปใชอยางอนตามทศทางของการพฒนาประเทศ ซงประเทศไทยใหนาหนกการพฒนาดานการเกษตรมากจงจดสรรนาใหมากเปนพเศษ กระนนกไมละเลยการจดสรรนาเพอการอตสาหกรรม ซงเปนภาคทเสรมการพฒนาประเทศเชนเดยวกน

บทบาทของนายงไดขยายตวมากขนตามบรบทของสงคมทเปลยนแปลง เชน นาเพออตสาหกรรมทองเทยวทใชมาก และหลากหลายตามแหลงทองเทยวสาคญ หรอเพอผลตกระแสไฟฟาพลงนาขนาดยอย เปนตน71

ทงหลายทงปวงเหลาน ลวนมสวนสาคญในการพฒนาประเทศ สรางงาน สรางรายไดความอยดกนดของประชาชนทงสน ดงนนความคดทวา นาตองใชเพอการเกษตรกรรมเพยงอยางเดยว จงไมสอดคลองกบความเปนจรง ตรงขามนายงตองใชเพอการอนๆ ทเกดประโยชนตอประเทศเชนกน

อาการหลงประเดนน เคยกอใหเกดขอขดแยงรนแรงในภาคตะวนออก ระหวางกลมเกษตรกรกบกลมอตสาหกรรมอสเทรนซบอรดมาแลว ระยะหลงลามลงภาคใตทงท จ.ชมพร และจ.นครศรธรรมราช ถงขนตอตานโครงการพฒนาแหลงนา เพอเจยดจายไปใชในภาคอตสาหกรรมทงทไดวางแผนจดสรรใชในพนทเกษตรกรรมไปกอนแลว

การเกษตรสาคญกจรง แตการอตสาหกรรมกเปนเรองจาเปนสาหรบประเทศเชนกน ดงนนขอพพาทการใชนาของสองกลมน ยอมไมเปนผลดตอการพฒนาประเทศเลย ตรงขามรฐยงตองเรงทาความเขาใจเรองน กอนทจะลกลามบานปลาย และแกไขยากยงขน

ชลาลย สมบารม72

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง กระเสยวสมบรณ สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 14 กมภาพนธ 2554

กระเสยวสมบรณความสาเรจของการชลประทาน ไมไดอยทการพฒนาแหลงนาตนทน และระบบสงนาเพยงเทานน หากยง

หมายรวมถงการบรหารจดการนาอยางมประสทธภาพดวย การบรหารจดการนาเพอการเกษตร ถอเปนความทาทายอยางยง เนองจากโครงขายระบบสงนา ทกระจาย

ไปสแปลงนาของเกษตรกร มขอจากดมากกวาโครงขายทอประปาทสงใหผบรโภคตามครวเรอน อกทงความตองการใชนาของเกษตรกรกมรายละเอยดซบซอนมากกวาเชนกน

ในอดตการพฒนาแหลงนา การกอสรางระบบสงนาและการบรหารจดการนา อยภายใตความรบผดชอบของหนวยงานหลกดานนาอยางกรมชลประทานโดยสนเชงกวาไดจนเมอความตองการ ใชนามากขน ปรมาณนาตนทนมจากด เกดขอขดแยงระหวางเกษตรกรผใชนาดวยกน กรมชลประทาน นอกจากสนบสนนใหจดตงกลมผใชนารปแบบตางๆ แลวยงไดตดสนใจเปดโอกาสใหเกษตรกรม สวนรวมดวยการจดตง “คณะกรรมการจดการนาชลประทาน (Joint Management Committee for Irrigaion หรอ JMC )”ซงประกอบดวยตวแทนจาก 4 ฝายไดแก กลมผใชนา องคการปกครองสวนทองถน กรมชลประทาน และหนวยงานเกยวของ

โครงการสงนาและบารงรกษากระเสยว อ.ดานชาง จ.สพรรณบร เปนพนทนารองทกรมชลประทาน จดตงคณะกรรมการ JMC ขนมาเปนแหงแรกเมอป 2549 เพอทาหนาทเปนองคกรสงสดในการตดสนใจเรองการบรหารจดการนา ครอบคลมพนท 130,000 ไร ในเขต อ.เดมบางนางบวช อ.สามชก และ อ.หนองหญาไซ จ.สพรรณบร

รปแบบคณะกรรมการ JMC เปนการบรณาการการทางานรวมกน ระหวางผมสวนไดเสยในเรองทรพยากรนาในทกภาคสวน เปนเวทใหแตละกลมเสนอปญหา และการหาทางออกรวมกนโดยสนต จนทาใหกรมชลประทานไดรบรางวลหนวยงานดเดน73

ดานคณภาพการใหบรการประชาชน ประจาป 2553 จากสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) และกรมชลประทานกาลงเสนอโครงการน ขอรบรางวลประเภทบรการดานสาธารณะดเดน (Public Service Awards ) จากองคการสหประชาชาต

ความสาเรจของ JMC โครงการสงนาและบารงรกษากระเสยว ไมเพยงชวยใหการบรหารจดการนาเกดประสทธภาพสงสด ลดขอขดแยงแยงชงนาเทานน หากยงไดสถาปนาประชาธปไตยขนในพนทชลประทานอกดวย

เปนประชาธปไตยในการบรหารจดการนา โดยเกษตรกรมสวนรวมสาคญในการตดสนใจเพอความอยดมสขของเกษตรกรเอง ในขณะทกรมชลประทานไดถอยออกมาทาหนาทพเลยงชวยอานวยการสนบสนนอยางแขงขน

JMC โครงการฯ กระเสยว จงเปนสญญาณบวกทจะตอยอดขยายผล และนาไปสความสาเรจของการชลประทานไทยทงประเทศในอนาคต

ชลาลย สมบารม74

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง ขมทรพยหวยสะแบก สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 10 พฤกษาภม 2553

ขมทรพยหวยสะแบกหลกการบรหารจดการนา นอกจากมอางเกบนา อนเปนแหลงนาตนทนแลว กระบวนการสงกระจายนาไปส

แปลงเพาะปลกปลายทางกมความสาคญไมแพกน ชมชนชาว ต.บงคา อ.เลงนกทา จ.ยโสธร เดมทอาศยหวยสะแบกเปนลานาสายหลกในการเพาะปลก แตหนา

ฝนนาหลากทวมนาขาวทปกดาเสยหาย พอๆ กบหนาแลงทแลงนาไมอาจเพาะปลกไดผล จนเปนทมาของการกอสรางอางเกบนาหวยสะแบกทมปรมาณเกบกกสงสด 26.80 ลานลกบาศกเมตร

มขมทรพยเปนอางเกบนาแลว ทาอยางไรสงกระจายนาใหทวถง ลาพงอาศยกาลงเจาหนาทอางเกบนาหวยสะแบกทมจากดคงไมพอ กรมชลประทานจงจดตงกลมผใชนาหวยสะแบกขนมา เปนกลไกในพนทชวยบรหารจดการนารวมกนเมอป 2540

การจดตงองคกรผใชนาไมใชเรองยาก ทยากยงกวาคอตองสรางจตสานกรวมกนในการเปนเจาของทรพยากรนาในพนทใหไดเสยกอน ดวยความทมเทอตสาหะอยางแรงกลาของเจาหนาทชลประทาน ทงการเขาไปพดคยหารอ นดแนะประชม เฟนหาแกนนา พาไปดงานตางพนท ประสานหนวยงานอนๆ ทาใหกลมผใชนาอางเกบนาหวยสะแบกคอยๆเขมแขงเตบโตในทสด

การกระจายนาทไมคอยทวถงกสามารถสงไดทวถงทกแปลง อางเกบนาหวยสะแบกสงนาใหผานคลองสายหลก กลมผใชนาขนอาสาจดระบบดแลการกระจายนาไปสคลองสายรองและคนา เพอใหทกแปลงเพาะปลกในพนทรวมหมนไรไดรบนาอยางทวถง ความเปนธรรมน กอใหเกดพลงศรทธา และความรวมมอจากมวลสมาชกกวา 700 ราย75

ความเขมแขงของกลมผใชนาหวยสะแบก นาไปสการขยายตว และพฒนาการเกษตรไดอยางนาอศจรรย นอกจากผลผลตขาวเฉลยเพมจาก400กโลกรม/ไร เปนมากกวา 500 กโลกรม/ไรแลว ยงชกนาไปสการลดใชสารเคมมาใชปยอนทรย และนาหมกชวภาพ ซายงสกดกนคนตางถนทเชาทดนหนาแลงปลกแตงโม ซงใชสารเคมสง ใหหนไปปลกพชชนดอนแทน

อานสงสจากการดงานนอกพนท ไดจดประกายใหกลมผใชนาหวยสะแบกจบมอกบบรษทเอกชนในการปลกพชฤดแลงในรปการเกษตรแบบมพนธะสญญา(คอนแทรก ฟารมมง)ทงขาวโพด พรก มะเขอเทศ โดยประกนราคารบซอลวงหนา สงผลใหเกษตรกรมรายไดดขน มนคงขน

เชนเดยวกบการเลยงปลา เรมจากบอเพาะขยายพนธบอเดยว แลวกระจายลกปลานลปลาไน ปลาตะเพยน ราคาถกใหสมาชกนาไปเลยงตอ ทายสดพฒนาไปเปนการเกษตรแบบผสมผสาน มทงไรนา บอปลา และฟารมเลยงไก ในพนทเดยวกน

เกษตรกรทนยงขยนปลกมนสาปะหลง และออยนอกพนทชลประทาน จงไมแปลกทฐานะทางเศรษฐกจของชมชนแหงนคอนขางจะด

กลมบรหารการใชนาชลประทาน อางเกบนาหวยสะแบก ไดรบการคดเลอกเปนสถาบนเกษตรกรผใชนาชลประทานดเดนประจาป 2552 โดยจะเขารบรางวลในวนพชมงคล 13 พฤษภาคม 2553 ซงถอเปนวนเกษตรกรอกดวย

นเปนเครองยนยนวา นอกจากมอางเกบนาแลว ยงตองมกลมผใชนาทเขมแขงอกดวยจงจะนาไปสการพฒนาทยงยนอยางแทจรง

ชลาลย สมบารม76

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง กระเสยว โกอนเตอร สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 23 พฤษภาคม 2554

กระเสยว โกอนเตอรโครงการสงนาและบารงรกษากระเสยว อ.ดานชาง จ.สพรรณบร ประสบความสาเรจระดบนานาชาต เมอควา

รางวลรองชนะเลศ รางวลคณภาพการใหบรการประชาชน ประเภทการสรางนวตกรรมเพอสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจเชงนโยบาย ในภมภาคเอเชย-แปซฟก จากองคการสหประชาชาต ประจาป 2554

เคยเขยนถงโครงการนไปแลวเมอตนปนวา ไดรบรางวลหนวยงานดเดนดานคณภาพการให บรการประชาชน ประจาป 2553 จากสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) แลว ทงทายวา กาลงเสนอชงรางวลจากองคการสหประชาชาต

ชอเตมๆ ทกรมชลประทานเสนอเขาไปชงรางวลคอ “การจดการชลประทานแบบมสวนรวมโดยคณะกรรมการภาคประชาสงคม และองคกรผใชนาชลประทาน : โครงการสงนาและบารงรกษากระเสยว อ.ดานชาง จ.สพรรณบร ประเทศไทย”

ชอยาวมาก แตคนนยมเรยกขานสนๆ วา โครงการกระเสยว อนเปนชอโครงการอางเกบนากระเสยว ของกรมชลประทานนนเอง

ไมใชเปนเพยงแคขาวดในหมชาวชลประทานเทานน หากแตความยนดนนาจะแพรกระจายไปยงหนวยงานเกยวของอก 3 ภาคสวนดวยกน ไดแก กลมผใชนา องคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานเกยวของอนๆ ทรวมตวกนเปน คณะกรรมการจดการนาชลประทาน (Joint Management Committee for Irrigation หรอ JMC)

ความสาคญของ JMC คอเปนรปแบบนารองททดลองใชในโครงการกระเสยวตงแตป 2549 ทาหนาทเปนองคกรสงสดในการบรหารจดการนา ครอบคลมพนท 130,000 ไร ทง อ.เดมบางนางบวช อ.สามชก และ อ.หนองหญาไซ จ.สพรรณบร79

เปนโครงการเดยวของประเทศไทยทฝาดานเขาไปถงรางวลรองชนะเลศในประเภทดงกลาว จากหลายหนวยงานในภมภาคเอเชย-แปซฟก ซงปกตประเทศไทยเคยไดรบรางวลรองชนะเลศ โดยโรงพยาบาลยโสธร จากหมวดการปรบปรงการใหบรการประชาชน เมอป 2551 และเมอป 2552 โรงพยาบาลมหาราช นครเชยงใหม ไดรบรางวลชนะเลศ จากหมวดเดยวกน

ป 2553 ไมมหนวยงานใดไดรบรางวล พอมาถงป 2554 โครงการกระเสยวกสรางชอเสยงใหกบประเทศไทยดวยการควารางวลรองชนะเลศ

รางวลยอมเปนเครองบารงจตใจผเกยวของใหเบกบานแจมใส ขอทมความอตสาหะลงทนลงแรง และมนสมองในการขบเคลอนงานใหสาเรจ ยงไปกวานนเปนเครองบงชวาเราเดนมาถกทางแลวในการบรหารจดการนา

การพฒนาแหลงนา แมยงคงความสาคญยงยวด กระนนการบรหารจดการทรพยากรนาทอตสาหพฒนาไดมานน กนาจะสาคญเปนทวคณทามกลางโลกรอน และมความผนผวนเรองนาสงกวาทผานมามาก

ทสาคญ JMC เปนการสถาปนาพนทประชาธปไตยทจบตองไดในหมผเกยวของกบนาโดยตรง ซงสามารถขยายผลไปทวประเทศอยางจรงจง มากกวาแคคาพดเลอนลอย

ชลาลย สมบารม80

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง ชลประทานเขมแขง ชมชนเขมแขง สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 20 กรกฎาคม 2552

ชลประทานเขมแขง ชมชนเขมแขงความเขมแขงของการชลประทาน หาไดอยทการพฒนาแหลงเกบกกนา หรอการบรหารจดการนาของ

หนวยงานตนนาอยางกรมชลประทานประการเดยวเทานนไม หากยงรวมความไปถงปลายนาทเปนกลมผใชนา โดยเฉพาะเกษตรกร ซงเปนกลมผใชนาในสดสวนทมากทสด

ลาพงกรมชลประทานมภารกจพฒนาแหลงเกบกกนา และสรางระบบเครอขายกระจายนากเปนเพยงการเตรยมความพรอมใหแกผใชนา เมอนาจากระบบชลประทานเดนทางถงมอผใชนา ตรงนเองทเปนจดเปลยนทสาคญ หากมการบรหารจดการทดกจะกลายเปนพลงผลกดนใหการชลประทานทงระบบเขมแขงอยางนกไมถง และมความหมายใหญหลวงสาหรบสงคมไทยในอนาคต

กรมชลประทาน จงถอเอาการจดตงกลมผใชนาเปนภารกจสาคญประการหนงของกรม โดยคานงถงการมสวนรวมของประชาชนผใชนาเปนสาคญ

การจดตงกลมผใชนา เปนจดเรมตนของการรวมกลมของชมชนผใชนา และพฒนาเปนการมสวนรวมของผใชนาอยางจรงจง จนบงเกดคานยมการใชนาทถกตอง โดยคานงถงความเหมาะสม ความประหยด และประโยชนทไดรบ

รปธรรมทเหนไดจากการมสวนรวมของกลมผใชนา อาท การคานวณปรมาณความตองการใชนาในแตละฤดการผลต การกาหนดชนดของพชทจะเพาะปลก การจดสรรแบงปนนาเปนรอบ การบารงรกษาคคลองสงนา และฯลฯ กลายเปนกตกาสงคมททกคนยอมรบ และปฏบตตาม83

ขอทนายนดกวานน คอเปนจดเรมตนในการฟนฟการรวมพลง ทงกายใจของชมชนใหเกดขนอกครงหนง หลงจากความรสกเชนนจดจางหางหายไปจากชมชนเสยนาน เปนลกษณะตางคนตางอย ลดการพงพาลง และทาใหชมชนคอยๆ ออนแอ

ความเขมแขงของกลมผใชนา จงไมไดมความหมายเพยงแคการมสวนรวมในการกาหนดทศทางการใชนาชลประทาน เพอประโยชนของสมาชกเพยงเทานน หากเปนจดเรมตนนาไปสการกาหนดชะตาชวตของชมชนผใชนานนดวยอยางนาอศจรรย เชน การรวมกลมออมทรพย เพอเปนสวสดการเงนกดอกเบยตาแกสมาชก การรวมกลมผลตสนคาเกษตร และสนคาชมชนการรบเอาวทยาการความรจากหนวยงานภายนอก และถายทอดประสบการณไปสสมาชกในชมชน รวมไปถงการเสยสละรวมแรงรวมใจทางานเพอประโยชนสาธารณะ

การรวมกลมผใชนา ถอไดวามพลงดงดดสงเมอเทยบกบการรวมกลมดานอน เนองจากนาเปนปจจยการผลตทสาคญททกคนตองการ และเปน “ทรพยากรกลาง” ทตองแบงสรรปนสวนอยางเปนธรรม ไมเชนนนมกมกรณพพาทชนดถงแกชวต นอกจากเปนจดเรมตนใหเกดการรวมกลมกอนไดอยางเขมแขงแลว ยงพฒนาใหเปนชมชนทเขมแขงอยางยงยน และตอยอดแตกไปสกจกรรมอยางอนทเสรมความเขมแขงแกชมชนควบคไปดวย

การชลประทานทเขมแขง จงหมายรวมถงชมชนทเขมแขงอยางแยกไมออกดวย ชลาลย สมบารม84

นาในฐานะปจจยการผลตอาหารทสาคญของประเทศและครวโลก87

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง สงครามขาวรอบตว สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 19 เมษายน 2553

สงครามขาวรอบตวขอมลขาวสารทถงกนรวดเรวดจพลกผามอในโลกไซเบอร ชดเจนเหลอเกนวา เพอนบานรายรอบประเทศไทย

กาลงมงหนาส ถนนสายอาหาร หรออกนยหนง ความมนคงดานอาหารนนเอง เวยดนาม พมา ลาว กมพชา มาเลเซย หรอจะเลยออกไปอนโดนเซย ฟลปปนส ตางกวางแผนพงพาตวเองใน

เรองอาหารกนทงสน หนกกวานนตงเปาหมายผลตอาหารสวนเกนเพอสงออกหารายไดเขาประเทศ ไมตางจากไทยทไดชอเปนพใหญในภมภาคนเลย

ทกประเทศกาหนดให “ขาว” เปนพชหลกทตองพงพาตวเองได และมผลผลตสวนเกนสงออกใหได กลายเปนคแขงในตลาดขาวไทยแทบทกประเทศกวาได เมอตงธงวา ปลกขาว และเพมผลผลตขาว นากเปนเรองใหญในทนท เพราะขาวเปนพชทตองพงพานาปรมาณ

มาก วาดวยศกยภาพของดนไมมปญหา เพอนบานอาเซยนของไทยปลกขาวไดหมด พอๆ กบเรองพนธขาวทไมหน

กนเทาใด ยกเวนขาวหอมมะลทสรางชอใหขาวไทยโดดเดนเปนพเศษ พนทนาของกลมประเทศอาเซยนกลายเปนทจบจองของประเทศเศรษฐตะวนออกกลางทเขาไปแสวงหาทดน

เพอคาประกนความมนคงดานอาหาร ดานหนง ประเทศเหลานนลงทนสรางระบบชลประทานขนมาหลอเลยงพนทเพาะปลกขาวขนมาเอง ถงขนก

เงนตางประเทศมาลงทนทาโครงการกม อกดานบางประเทศยอมใหประเทศ88

เศรษฐตะวนออกกลางเขามาเชาสมปทานพนท โดยมขอแมใหประเทศผสมปทานตองลงทนระบบชลประทานใหดวย

นเปนปรากฏการณใหมในสงคมผผลตขาว ในสงคมทคาวา “ความมนคงดานอาหาร” ไดรบการกลาวขวญอยางจรงจงทสด

เมอพนทเหมาะสมแกการปลกขาว ผนวกเขากบทนสนบสนนระบบชลประทานอยางลงตว จงไมนาแปลกทอาเซยนหลายประเทศ กาหนดและประกาศยทธศาสตรการผลต และสงออกขาวอยางจรงจง

ประเทศไทย แมจะมพนทราบลมเจาพระยาเปนฐานทมนในการผลตขาวประมาณครงหนงของผลผลตรวมทงประเทศ แตขอจากดเรองพนท ปรมาณนาตนทน และจานวนรอบการผลต ทราบลมเจาพระยากไมอาจเพมผลผลตขาวไดมากไปกวานนก

ทางออกของผสงออกขาวมากทสดของโลกอยางประเทศไทย ทางหนง ตองหนไปปลกขาวคณภาพด เปนการเพมมลคา เพอหนคแขงไปอยตลาดบน อกทางตองเพมผลผลตขาวทมผลผลตเฉลยตอไรตาใหไดผลผลตเฉลยสงขน เพอใหตนทนการผลตแขงสประเทศอนได

นนหมายความวา ตองเปดโอกาสใหมการพฒนาระบบชลประทานในพนทปลกขาวเหลานนเปนการใหญ เรงสรางหลกประกนเรองนา ทงในชวงนาป และนาปรง โดยไมจาตองรอใหเพอนบานมาตะโกนทารบอยหนาบาน

ชลาลย สมบารม89

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง อาหารมนคงมากอน สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 25 กรกฎาคม 2554

อาหารมนคงมากอนแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงจดทาโดยสานกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

หรอสภาพฒน ถอเปนกรอบทศทางในการพฒนาประเทศในระยะ 5 ป โดยเรมใชแผนพฒนาฯ ฉบบแรก ในชวงป พ.ศ.2505-2509 ขณะนกาลงจดทาแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559)

ในแผนมประเดนทเกยวโยงกบทรพยากรนา 2 ขอใหญคอ หนง การเปลยนแปลงภมอากาศของโลก สอง ความมนคงดานอาหาร และพลงงานโลก แผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ระบวา การเปลยนแปลงภมอากาศของโลก สงผลใหสภาพภมอากาศแปรปรวน

กอใหเกดภยธรรมชาตบอยครง และรนแรงขน ทงอทกภย วาตภยภยแลง รวมทงไฟปา ซายงทาใหภมภาคในเขตรอนมฤดแลงทยาวนานขน การระเหยของนาเพมขน ปรมาณนาทเกบกกลดลง และสงผลกระทบตอการขาดแคลนนา รวมถงผลผลตทางการเกษตร และความมนคงดานอาหาร

ขณะเดยวกน โลกประสบปญหาการใชพลงงานเพมขน สวนทางกบพลงงานฟอสซลทมเหลอนอย จนตองหนไปพงพลงงานจากพชอาหาร สงผลกระทบตอพชอาหาร ซงมความตองการสงขนเชนกน ซายงไดรบผลกระทบจากภาวะโลกรอนอกทางหนงดวย สถานการณดงกลาว อาจกอใหเกดความขดแยงระหวางการผลตพชอาหาร กบพชพลงงานในอนาคต ทาใหผลผลตอาหารลดลง ไมเพยงพอกบความตองการของประชากรโลก และมราคาสง จนนาไปสวกฤตอาหารโลก

สรป ความมนคงดานอาหาร เปนประเดนหลกทสาคญยงยวด ทงจากสภาพภมอากาศทเปลยนแปลง และการใชพลงงานมากขน 90

สภาพฒนยงตงขอสงเกตดวยวา การเปลยนแปลงภมอากาศโลก ยงสงผลสะเทอนตอภาคสงคม อาท ปญหาความยากจน การอพยพยายถน และการแยงชงทรพยากร

ในอดต ภมอากาศโลกยงเปลยนแปลงไมมากนก ประเทศไทยยงเผชญปญหาความยากจนการอพยพยายถน การแยงชงทรพยากร แตใชการพฒนาแหลงนาชลประทานเปนเครองมอในการแกไขปญหา ชวยใหราษฎรมนาเพอการเกษตร มผลผลตเพมขนและรายไดทดขน ชวยลดปญหาการอพยพยายถน การแยงชงทรพยากรไปในตว และใชเปนแนวทางในการพฒนาความมนคงประเทศตราบจนปจจบน

อยางไรกตาม การแกไขปญหาการเปลยนแปลงภมอากาศของโลกไมใชเรองงาย จาเปนตองอาศยความรวมมอจากประชาคมโลก และใชระยะเวลายาวนาน การรบมอกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงของภมอากาศโลก จงเปนเรองเฉพาะหนาของแตละประเทศ

สาหรบประเทศไทย แหลงผลตอาหารสาคญกระจายในพนทลมนาหลก 25 ลมนาทวประเทศ ซงไดรบการพฒนาไปแลวบาง แตยงไมเตมศกยภาพ ทงแหลงนาชลประทาน ระบบชลประทาน และระบบแพรกระจายนาในไรนา ปญหาเรงดวนเฉพาะหนา จงหนไมพนตองเรงพฒนาใหเตมศกยภาพโดยเรว

เพอลดความเสยงใหนอยลง พรอมๆ กบเพมหลกประกนความมนคงดานอาหารใหมากยงขน ชลาลย สมบารม91

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง ของขวญจากธรรมชาต สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 31 มกราคม 2554

ของขวญจากธรรมชาตถาปญหาหลกของโลกในอนาคตม 3 เรอง คอ นา อาหาร และพลงงาน เราจะมหลกคดตอเรองเหลานอยางไร อาหาร เปนผลผลตทอาศยปจจยการผลตทสาคญเชนนาเสมอ พชยอมตองการนา เพอการเจรญเตบโต กอน

ใหผลผลตเกบเกยว และแปรรปเปนอาหาร สตวกไมตางกนตรงทตองการนาโดยตรง และอาหารสตวอนเปนผลผลตจากนา เพอการเจรญเตบโต แลวแปรรปมาเปนเนอสตว

พลงงาน โลกไดมาถงจดทตระหนกคดไดวา ไมถง 100 ปขางหนา พลงงานเชอเพลงฟอสซล หรอนามนจะหมดไปจากโลกน ตองอาศยพลงงานทดแทนหลากหลายรปแบบ ทงพลงงานจากธรรมชาตโดยตรง เชน แสงอาทตย ลม หรอกระทงนาทใชอยทกเมอเชอวน และพลงงานทดแทน จากพช ซงคอนาอกนนแหละ

สรปไดวา แมโลกในอนาคตจะมเรองสาคญ 3 เรองกตาม สดทายโลกกลงเอยรวมศนยเรอง “นา” เพยงหนงเดยวเทานน เปนเครองยนยนวา นาสาคญยงกวาสงใด

มนาเลา การเสาะแสวงหาดนแดนใหมนอกโลก บรรดานกวทยาศาสตรตางพยายามคนหารองรอยนาบนดาวเคราะหนนๆ เสมอ ไมใชแคยนยนวาครงหนงเคยมนาเทานนยงหมายถงหากจะยดเปนอาณานคมแหลงพกพงในอนาคตของชาวโลกไดนน จาเปนตองมนา เปนเครองคาประกนความอยรอดดวย

โลกนบแตอดต ปจจบน รวมถงอนาคต จงพวพนกบนาอยางแยกไมออก94

ประเทศไทยอาศยนา เปนเครองหลอเลยงมาโดยตลอดภายใตสงคมเกษตรกรรม ทาใหคนไทยมอาหารการกนสมบรณ มเหลอพอสงออก หรอผลตเพอการสงออกเลยงประชากรโลกโดยตรง

เปนความภาคภมใจของคนไทย ไมนอยไปกวาการแสวงหามลคาทางเศรษฐกจในการสงออกสนคาเกษตร และอาหารของประเทศ

ประเดนคอยงสงออกมากขนเทาใด กเทากบเราตองเสาะแสวงหานามากขนเทานน แลวประเทศไทย ยงมโอกาสเสาะแสวงหานาเพยงใด? ในหลกการตองบอกวา มมากมาย เพราะมของขวญจากธรรมชาต หรอนาฝน ตกลงมาปละ 7-8 แสนลาน

ลกบาศกเมตร สวนหนงระเหย และซมลงสใตดน เหลอเปนปรมาณนาทา 2 แสนกวาลานลกบาศกเมตร แตสามารถเกบกกในอางเกบนาขนาดตางๆ ไดเพยง 7 หมนกวาลานลกบาศกเมตร คดเปน 35% เทานน

อกกวา 1.3 แสนลานลกบาศกเมตรทเหลอ เปนปรมาณนาทาทเดนทางไกลไหลลงทะเลจนหมดสนแทบไมเกดประโยชนอนใดเลย

หากคดอานเกบกกปรมาณนากอนนเปนนาตนทนไดเพมขนเทาใด กจกบงเกดประโยชนเพมขนเทานน ทงในแงโอกาส และในแงเศรษฐกจ กระทงสงคม

เปนประโยชนตอประเทศไทย และตอประชาคมโลก ควบคกนไปอยางชดเจน ชลาลย สมบารม95

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง คาตอบของอาหาร สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 24 มกราคม 2554

คาตอบของอาหารการเปลยนแปลงสภาวะอณหภมของโลกสงผลกระทบตอพนทตางๆ ในภมภาคของโลกอยางกวางขวางและ

รนแรง ในรปภยพบตธรรมชาต ทงฝนแลง นาทวม ดนถลม หมะตกหนกสงผลใหแหลงผลตอาหารสาคญของโลกพลอยไดรบผลกระทบกนถวนหนาไปดวย

ทสาคญเปนทคาดหมายวา อาหารจะขาดแคลน มราคาแพงกวาปกต และนาไปสเหตรนแรง โดยเฉพาะประเทศทเขาไมถงอาหาร ซงสวนใหญเปนชาตยากจน สญญาณนเรมกอตวในประเทศแอลจเรย และตนเซย ในทวปแอฟรกา ทกอหวอดประทวงรฐบาลลกลามจนถงขนเลอดตกยางออก

สถานการณอาหารขาดแคลน และมราคาแพงลว ครงลาสดเพงเกดขนเมอป 2551เพยงเพราะเหตวาโลกประสบปญหาพลงงานขาดแคลน จงมการนาพชอาหารมาแปรเปนพลงงาน เชน ออย มนสาปะหลง ปาลมนามน ถวเหลอง ทาใหเกดการขาดแคลนอาหารอยางรนแรง และมราคาแพงลว ทงยงสงผลกระทบตอราคาอาหารทวไปอกดวย

สถานการณอาหารขาดแคลน ไมเพยงคกคามชาตยากจนเทานน ชาตรารวยทางเศรษฐกจแตขาดแคลนพนทการเกษตร อยางกลมประเทศตะวนออกกลาง ไดเรมออกไปเสาะแสวงหาพนทการเกษตรนอกประเทศ สรางความมนคงดานอาหารใหประเทศ และประชากรของตวเอง

เปนการสะทอนวา แทจรงแลว อาหารสาคญกวานามน ครวของโลกอยางประเทศไทยในขณะน ยงเผชญปญหาอาหารบางอยางขาดแคลน และมราคาแพง เชน

นามนปาลม อนเนองจากผลผลตในประเทศลดลงจากภาวะฝนแลง และซาเตมดวยภาวะนาทวมปลายป96

ประเทศไทย ในฐานะครวของโลก มพนทการเกษตรผนใหญในลมเจาพระยา ใหญเปนอนดบ 8 ของโลก สงสนคาเกษตร และอาหาร มากเปนอนดบท 13 ของโลก โดยมสนคาสงออกเปนอนดบ 1 ของโลกหลายรายการ อาท ขาว ยางพารา นาตาล มนสาปะหลงสบปะรดกระปอง ไก กง และปลาทนากระปอง

ในขณะเราสงสนคาเกษตร และอาหารออกไป เรากพวงการสงออก “นา” ออกไปดวยเชนกน เพราะสนคาเกษตร และอาหารตองใชนาเปนตนทนในการผลต คานวณเบดเสรจแลวประมาณ 40,000-50,000 ลานลกบาศกเมตร พอๆ กบปรมาณนาทใชการอยทวประเทศในแตละปทเดยว

อาหารสาคญจรง แตเบองหลงอาหารมนาเปนองคประกอบสาคญๆ เสมอ การดารงสถานภาพครวของโลกกด การดารงสถานภาพประเทศทมความมนคงดานอาหารกด ยอมตองอาศย

นาเปนปจจยพนฐานสาคญยงยวดอยางหลกเลยงไมพน ปราศจากการพฒนาอางเกบนาขนาดใหญ 33 แหง ขนาดกลาง 367 แหง และขนาดเลกอกมากมาย ประเทศ

ไทยจะม หรอดารงสถานภาพเชนทวาไดไหม? ชลาลย สมบารม97

สถานการณวกฤตจากภยธรรมชาต98

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง คลองลดตดทาจน สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 31 ตลาคม 2554

คลองลดตดทาจนฝงตะวนตกของแมนาเจาพระยา มแมนาทาจนเปนลานาสาขาของแมนาเจาพระยาเหมอนแมนานอย ตางแต

วาแมนานอยแยกจากแมนาเจาพระยาแลว ยงไหลกลบเขาไปสมทบเจาพระยาอกครงเหนอบางไทร จ.พระนครศรอยธยา แลวไหลไปออกทะเลสมทรปราการ ในขณะแมนาทาจนไหลลงทะเลสมทรสาคร

ชวงนาทวมใหญพนทลมนาเจาพระยาป 54 นอกจากระบายนาผานแมนาเจาพระยาเปนหลกแลว กรมชลประทานผนนาออกอก 2 ทศทาง โดยฝงตะวนตก ผนออกแมนาทาจน คลองมะขามเฒา-อทอง ฝงตะวนออก ผนนาไปลงคลองชยนาท-ปาสก ผานประตระบายนามโนรมย กอนระบายสประตระบายนาพระนารายณ บรเวณจดตดแมนาปาสกเหนอเขอนพระราม6 ลงคลองระพพฒน เรอยลงมา ซงสามารถผนนาไปออกแมนาเจาพระยากได หรอแมนานครนายก หรอแมนาบางปะกงไดทงสน

แมนาทาจนไหล ชวงทแยกจากเจาพระยาทชยนาทเรยกแมนามะขามเฒา เขาสพรรณบรเรยกแมนาสพรรณบร ผานนครปฐมเรยกแมนานครชยศร พอเขาสมทรสาครไปออกอาวไทยเรยกแมนาทาจน ดวยความยาว 320 กโลเมตร แมนาสายนจงคดเคยว เลยวลด อยหลายแหง ระบายนาสทะเลลาชา

ถาเอาคลองลดโพธ ของแมนาเจาพระยาเปนตวตง คลองโพกจะลดกระเพาะหมบางกระเจาจาก 18 กโลเมตร เหลอ 600 เมตร จากทใชเวลาไหลนานนบชวโมงกรนเหลอ 10 นาท เพมประสทธภาพการระบายนาอยางยอดเยยม

นาทวมใหญครงน ทหารชางเรงขดคลองลด 3 แหง ในแมนาทาจน ไดแก คลองลดชวงงวราย คลองลดทรงคะนอง และคลองลดทาขาม ตามลาดบ จากความยาวจดละ 10 กวากโลเมตร กเหลอ 1-2 กโลเมตร ซงเปนแนวคลองทชาวบานขดไวแลว เพยงแตตน แคบ และรกเรอ ระบายนายาก99

การแกไขปญหาเฉพาะหนาดวยคลองลดน สอดรบกบแผนของกรมชลประทาน ซงนอกจากขดคลองลดแลว ยงสรางประตระบายนาเหมอนคลองลดโพธดวย นอกจากชวยระบายนาใหลงทะเลเรวแลว ยงทาหนาทปดกนยามนาทะเลหนน โดยปลอยใหไหลผานลานาเดม หนวงเวลาไมใหนาทะเลขนเรว ประตระบายนาจงเปนประโยชนมากกวาคลองลดธรรมดา

แมนาทาจน ผนนาจากแมนาเจาพระยาไดแค 32 ลานลกบาศกเมตร/วน ใกลเคยงกบคลองชยนาท-ปาสก 45 ลานลกบาศกเมตร/วน แตเทยบกบแมนาเจาพระยาทผนไดถงวนละ 311 ลานลกบาศกเมตร ถอวายงหางไกลกนมาก

คลองลดทาจน เปนแคกลไกเรงระบายนาเรวขน เพมปรมาณนาไดมากขนระดบหนงแตหาเพยงพอกบการจดการมวลนามากๆ ไม ดงนนจงตองคดเพมขคดวามสามารถอยางอนเชน การขดแมนาอกสายหนง จะเรยกเปนเจาพระยา 2 หรออนใดสดแทแต เพอขยายขดความสามารถในการผนนาไดนบรอยลานลกบาศกเมตร/วน เปนกอบเปนกา และหวงผลแกปญหานาทวมได

การขดแมนาสายใหญเชนน ตองอาศยความกลาหาญทางการเมองเปนอยางยง ทงงบประมาณลงทน และการทาความเขาใจกบราษฎรในพนททไดรบผลกระทบ

เปนการแกไขปญหาทตนตอ ดกวาปลอยใหนาทวมสรางความเสยหายนบแสนลานบาทใหพนทลมนาเจาพระยาอยางทประสบยบเยนอยในเวลาน

ชลาลย สมบารม100

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง แลวเขอนจะแตกไหม สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 10 ตลาคม 2554

แลวเขอนจะแตกไหม?ปรากฏการณภยธรรมชาต 2 เรอง ทนาไปสคาถามวา เขอนจะแตกไหม? เรองแรก ถามบอยครงทสด เมอเกดเหตการณแผนดนไหวในประเทศไทย หรอประเทศเพอนบาน มกมคาถาม

วา เขอนจะแตกไหม? มคาตอบเหมอนกนแทบทกครงวา หนวยงานทรบผดชอบดแลเขอนไมวากรมชลประทานหรอการไฟฟาฝาย

ผลตแหงประเทศไทย ดแลตงแตการออกแบบ มการเผอคาหรอเพมคาความเสยงจากแผนดนไหวอยแลว รวมทงมมาตรการตดตามพฤตกรรมเขอน ตลอดจนการซอมบารงรกษาเขอนตลอดทงป

เรองทสอง เพงถามขนมาอยางจรงจงเมอเกดอทกภยใหญชวงน และอางเกบนาของเขอนขนาดใหญ กวา 20 แหง จาก 33 แหงทวประเทศ อยในภาวะเกบกกนาเตมอาง หรอบางแหงเกบกกมากกวา 100% กเกดประเดนสงสยวา แลวเขอนจะแตกไหม?

อนทจรง เขอนเปนเครองมอจดการนาทมประสทธภาพประการหนง ไมไดมหนาทเพยงแค เกบกกนาไวเพยงอยางเดยว ตรงขามยงชวยบรหารจดการนาดวย

บรหารจดการอยางไร? กอนถงหนาฝนหรอฤดนาหลาก เขอนจะทาหนาทพรองระบายนาในอางใหอยในเกณฑเหมาะสมสาหรบรองรบ

นาใหมทคาดวาจะไหลลงอาง ชวงฝนตกหรอพายเขา เขอนจะทาหนาทเกบกกพรอมๆ กบระบายนาไปดวย โดยเกบกกมากกวาระบาย เพอสะสมปรมาณนาสวนตางถอเปนกาไรสะสม ชวงนเขอนจะทาหนาทหมนรอบนา หลายตอหลายรอบ การทากาไรสะสมหรอเกบกกนาไวในอางเกบนามากหรอนอย ขนอยกบการประเมนอนาคตดวยวา ฝนจะยงตกเหนอเขอนมากหรอนอย รวมทงสถานการณจรงบรเวณทายเขอนทายอางเปนอยางไร 101

หากประเมนวา ฝนยงจะตกอกมากและอกนาน อาจตองระบายนามากขน ในขณะเดยวกนหากทายเขอนทายอางมสภาพนาทวมหนก ราษฎรเดอดรอน กอาจเพลาการระบายนาหนมาเกบกกมากขน นเปนการบรหารจดการนาโดยคานงถงขอเทจจรงหลายดาน

ดงนน จงไมแปลกทวา เหตใดอางเกบนาของเขอนบางแหง จงเกบกกนาไดมากกวา 100% ของความจอาง ถามวา เมอเกบกกนามากกวา 100% ของความจอาง ไมทาใหอางหรอเขอนนนแตกหรอ? การออกแบบเขอนหรออางเกบนานน กาหนดระดบเกบกกเปน 2 ระดบ คอ ระดบเกบกกปกต และ ระดบเกบ

กกสงสด อธบายงายๆ วา โดยทวไปอางเกบนาจะเกบกกเตมท ณ ระดบเกบกกปกต เวนแตมความจาเปนจรงๆ ก

สามารถขยายระดบเกบกกจนถงระดบเกบกกสงสด ซงออกแบบเผอคาความแขงแรงของเขอนเอาไวแลว ดงนนอางเกบนาบางแหงทเกบกกนาเกน 100% แตกตองไมเกนระดบเกบกกสงสด พนจากนนจะมความเสยงจากแรงดนนามหาศาลทอาจทาใหอางหรอเขอนแตกได

การบรหารจดการนา ณ ขณะปรมาณนาเกน 100% จงเปนเรองทตองระมดระวงสงตองมองทงสถานการณนาของพนททายเขอน พรอมๆ กบเฝาระวงความปลอดภยของตวเขอน ไมใหเปนปญหาเสยเอง

ทงน และทงนน มงหวงทจะลดทอนความเดอดรอนของประชาชนเปนหลกทงสน ชลาลย สมบารม102

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง วาระนา วาระชาต สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 24 ตลาคม 2554

วาระนา วาระชาตประเทศไทยประสบปญหาเรองนาอย 2 สถานหลก อยางแรก นามากจนเกดนาทวมเปนอทกภย อยางทสอง นานอยจนขาดแคลน สาหรบการเกษตรกรรม นาไปสความอดอยาก หรอทพภกขภย อทกภยในประเทศไทย นบวนทวความรนแรงอยางเหนไดชด โดยเฉพาะป 2554 อาจเรยกไดวา เปนภาวะ

“นาทวมประเทศ” กวาได เพราะเกดครบถวนทกภาค ตางกรรมตางวาระ หรอทวมพรอมกนหลายภาคอยางทประสบอยเวลาน

พรอมกบอทกภย คอความเสยหายมลคามหาศาลในแตละป เฉพาะปนคาความเสยหายทงปนาจะเปนหลายแสนลานบาท ทงเกดขนในวงกวาง และกระทบตอนคมอตสาหกรรมทมโรงงานรวมกนนบพนโรง ฉดรงการเตบโตทางเศรษฐกจลงอยางนาเสยดาย พอๆ กบความเศราสลดตอชวตประชาชนทสญเสยไปหลายรอยคน

ภาวะนาทวมประเทศ ไมอาจวางใจไดวาเกดขนเฉพาะปน ปถดไป หรอปอนจะไมเกดเพราะการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลก เปนสญญาณเตอนวา สามารถเกดขนไดตลอดเวลาโดยเฉพาะจานวนพายทเพมขนอยางมนยสาคญในชวงทศวรรษทผานมา

การเตรยมรบมอกบนาทวมกระทาภายใตขอจากดแทบทกดาน ไมเคยหยบยกเปน“วาระแหงชาต” อยางจรงจง ไมวาการพฒนาแหลงนาชลประทาน โดยเฉพาะเขอนขนาดใหญ การผนวกรวมหนวยงานเกยวกบนากวา 30 แหง ขนเปนกระทรวงอยางเตมรปแบบ แนวทางการชวยเหลอผประสบภยทเปนรปธรรม การวางแผนผงเมอง หรอกาหนดแผนการใชทดน และอนๆ

หากจะหยบยกเหตการณนาทวมประเทศปน เปนวาระแหงชาต กตองเปนวาระแหงชาตทแทจรง ไมใชแคผานแลวกผานเลย ไมไดแกปญหานาในภาพรวม ไมเชนนนในอนาคตจะเสยหาย ยงกวาน103

ในทางกลบกน อยาลมมองขามภยแลงทเกดขนเปนประจาแทบทกป และทวความรนแรงยงขนในอนาคตไดเชนกน

ไทย เปนประเทศเกษตรกรรม มสถานะเปนครวโลกผลตอาหารปอนประชากรโลกอยางแขงขน เพอนารายไดเขาสประเทศ ดงนนทรพยากรนา จงเปนสงสาคญสงสด ทพงตองรกษาสมดลใหดไมตางไปจากกรณของอทกภย

นาทวมภาคเหนอไลลงมาจนถงพนทลมนาเจาพระยาครงน ประจกษถงการขาดสมดลทางกายภาพทควรเตรยมการได เชน การเกบกกนากระทาไดจากดยงผานเขอนขนาดใหญ33 แหง เพยง 76,000 ลานลกบาศกเมตร ตองปลอยทงทะเลกวาแสนลานลกบาศกเมตรทกปอยแลว อนเนองจากการกอสรางเขอนขนาดใหญ กระทาไดยากเยนเตมประดา หรอการมชองทางระบายนาเดมๆ เพยงนอยนด แถมยงไมอาจใชไดเตมศกยภาพดวย เมอเทยบกบมวลนามหาศาลทไหลบาลงมา ความเสยหายจงยบเยนสดพรรณา

กลบกนในหนาแลง ถงจะมนาเตมเขอนใหญหลายแหง ชวยใหสามารถทาการเกษตรได ระดบหนง แตเมอนกถงฐานะครวโลกในอนาคตทยงตองขยบขยาย เพมกาลงผลตอาหารอกมาก นาในเขอนเหลานกไมอาจตอบสนองเตมเตมไดหมด และยงเผชญภาวะแหงแลงโดยตรงเมอใด ปญหานจะทวความรนแรงใหเหนเมอนน นบเปนความสญเสยอกรปแบบหนง

เปนวาระแหงชาตทตองผลกดนขบเคลอนใหเปนจรง เพออนาคตอนมนคงของประเทศไทยอยางแทจรง ชลาลย สมบารม104

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง เรยนรมหาอทกภย สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 7 พฤศจกายน 2554

เรยนรมหาอทกภยเกาะเมอง พระนครศรอยธยา ทตงเมองหลวงของอยธยา ลอมรอบดวยแมนา 3 สาย ทง 4 ดาน ประกอบดวย

แมนาเจาพระยาดานทศตะวนตกเชอมกบแมนาลพบรทอยดานทศเหนอและไปบรรจบ แมนาปาสกทไหลลงดานทศตะวนออก

แมนาเจาพระยาดานตะวนตก ไหลลงเบองลางกอนยอนไปโอบดานใตของเกาะเมอง แลวไปเชอมประสานกบแมนาปาสก กอนรวมเปนแมนาเจาพระยาเพยงสายเดยวไหลลงสเบองลาง

เปนชยภมทสมเดจพระเจาอทอง ปฐมบรมกษตรย แหงกรงศรอยธยา ทรงเลอกสถาปนาเปนทตงของเมองหลวง นอกจากสมบรณเหมาะแกการทาการเกษตรเปนยงแลว ยงเปนเกราะปองกนขาศกพมาไมใหขามเขามาตเมองไดงาย ซาฤดนาหลากพนทนอกเกาะเมองลวนเปนทลมตา พมาไมอาจตงทพตานนาหลากทวมได

ในแงชยภมเกาะเมองกรงศรอยธยา จงอยรอดปลอดภยมาโดยตลอด หากประวตศาสตรตองจารกเพมวา พทธศกราช 2554 เกาะเมองไมอาจตานทานภยนาหลากได นาจากแมนา

ทง 3 สายรวมหวไหลบาเขาทวม สรางความเสยหายยบเยน ไมตางจากเมอครงเสยกรงจากนามอพมาททงเผา และทาลายเมอง

แมนาเจาพระยาเออทนลงสลานาเบองลางเปนนาทา สวนทเกนกาลงรบของลานาบาพนตลงกลายเปนนาทงทไหลนองไปบนผนดนเชนกน จากแผนดนอยธยากทนเขาทวมปทมธาน นนทบร และกรงเทพมหานคร เมองหลวงแหงกรงรตนโกสนทร

คนกนนาสารพน ยนไวรายทางตางกมอนเปนไป ดวยพลงทรนแรงยงจากมวลนาทงทพงเขาใส โดยไมอนงขงขอบกบการระบายลงแมนาทาจน คลองชยนาท-ปาสก กระทงลานาเจาพระยาอยางเคย109

ดททาแลว ไมตางจากกระแสนาทหกทะลกเขาทวมเกาะเมอง กรงศรอยธยาอยางไร กคลายจะเปนอยางนน จาเดมอทกภยในลมเจาพระยา เกดจากฝนและนาทาในแมนาเจาพระยาเปนสาคญ มหาอทกครงน หนกหนา

ทสดกลบเปนนาทง โดยมนาทาจากลานาเจาพระยาคอยประกบ และมนาหนนจากทะเลคอยซาเตม โชคดทไมมฝนคอยเตม

มวลนามหาศาลเหลานมาจากไหน? อยางแรก จากนาในเขอนทจาตองระบายลงมามาก โดยเฉพาะยามนาใกลเตมอางเกบนาอยางทสอง นาฝน

จากพายทหนนเนองหลายลกเขามาตกทายเขอน เปนสวนผสมใหเกดมวลนามหาศาล แลวขอสงสยทวา เขอนเกบกกนาไวมากเกนไป จรงไหม? เขอนทาหนาท 2 อยาง ทงเกบกกและระบายออก โดยกอนฤดฝนกจดการการพรองนาออกลวงหนา คลายลาง

ตมรอฝน ตางกนตรงทควาลางอางเกบนาไมได ทาไดแคพรองนาออกตามหลกวชาการ เพราะเกยวเนองกบความปลอดภยของโครงสรางเขอน ไหนยงตองพะวงถงฤดแลงทจะมาถงอกดวย สงผลกระทบตอเกษตรกร ครวเรอน และระบบนเวศลานา กลายเปนความเสยงอกแบบหนงทสาหสไมแพกน

มหาอทกภยครงน โดยเฉพาะจากนาทง ถอเปนประสบการณใหมใหทกฝายตองคดอานรวมมอกนปรบปรง แกไข ทงการเตรยมรบมอ ตลอดจนการบรหารจดการอยางจรงจงมากยงขน

ทสาคญ นาจะเปนโอกาสในการพจารณาปฏรปปญหานาในภาพรวมทงระบบอยางจรงจงแทนการแกเพยงบางจด บางเวลา เสยท

ชลาลย สมบารม110

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง แผนทเสนทางนา สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 14 พฤศจกายน 2554

แผนทเสนทางนาหลงการพฒนาประเทศระยะหลงทมงพฒนาเสนทางถนนเปนหลก และอยางตอเนอง แผนทของประเทศไทย

สวนใหญจงมงเสนอแผนทถนนแทบทงสน ทงเสนทางภายในเมอง เมองเชอมเมอง ภมภาคเชอมภมภาค กระทงเสนทางเชอมระหวางประเทศ

ในทางกลบกน แทบไมมแผนทเสนทางนา ไมวาแมนา ลาคลอง ยกเวนหนวยงานดานนาโดยตรง ทงทเสนทางนาเหลาน เคยเปนเสนเลอดหลอเลยงสงคมไทยมาแตโบราณ

มหาอทกภยปลายป 2554 ทเกดขนในขณะน ดานหนงเปนความเสยหายรายแรงในรอบ 50-100 ปกวาได อกดานหนง นาจะเปนอานสงสทาใหคนไทยตนตว เรยนรเรองนามากขน

เสนทางนาในพนทลมนาเจาพระยา ลมนาปาสก ลมนาบางปะกง และอนๆ มทงเสนทางนาธรรมชาตและเสนทางนาทขดขนมา เพอใชเปนคเมองปกปองขาศก เปนเสนทางคมนาคมทเชอมโครงขายกวางไกลยงขน รวมทงการเปดขยายพนทการเกษตรใหมๆ สองฝงคลอง โดยเฉพาะพนท นาปลกขาว

แมในชนหลงมการใชการชลประทานสมยใหมในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 การขดคลองกยงดาเนนตอไปอยางเปนลาเปนสนทนรอนในการขดคลองสวนหนงเปนพระราชทรพยสวนพระองค บางสวนเปนขนนาง หรอเอกชนขอลงทนเอง โดยไดรบกรรมสทธพนทการเกษตรสองฟากฝงเปนคาตอบแทนการลงทน

แมบทบาทของคลองดเหมอนถกลดทอนความสาคญลง หลงมงพฒนาเสนทางคมนาคมทางบกหรอถนนขนมาทดแทน แตคลองจานวนไมนอย ยงคงตอบสนองตอการเกษตรของประเทศ และเปนสวนหนงของการชลประทานสมยใหมทใชคลองทาหนาทเกบกกนา สงนาและระบายนาอกดวย113

มหาอทกภยครงน คนไทยจงไดยนชอคลองระพพฒน คลองรงสตประยรศกด คลองหกวา คลองสามวา คลองแสนแสบ คลองนครเนองเขต คลองประเวศบรรมย คลองพระองคเจาไชยานชต คลองทววฒนา คลองมหาสวสด คลองภาษเจรญ คลองสนามไชย คลองมหาชย และอนๆ

คลองเหลาน บางเชอมคลองดวยกนเอง บางเชอมกบแมนา บางเชอมแมนากบแมนา กระทงเชอมแมนากบทะเล ภายใตคลองเลกคลองนอยทเปนโครงขายรอยเรยงเขาดวยกนเปนประจกษพยานถงสายพระเนตรยาวไกลของพระมหากษตรยไทยสบเนองตอๆ กนมา

เปนแตวา เมอความเจรญเขามาถง มการขยายถนนแทนเสนทางนา บางแหงถงกบถมคลองเพอสรางถนน ทาใหปมประวตของคลองถกลบเลอนเหลอแคตานาน พรอมถมทบทางรอดใหเหลอนอยลงไปดวย

หากแปรวกฤตมหาอทกภยคราวนใหเปนโอกาส กนาจะเปนโอกาสใหคนไทยไดเรยนรเรองคลองอยางจรงจงทงระบบ สรางเปนแผนทเสนทางนาเหมอนกบแผนทเสนทางถนน พรอมๆ กบสนบสนนใหรฐพลกฟน และพฒนาคลองมาใชประโยชนในการแกไขปญหาจากนาอยางเปนรปธรรม ไมวาจากอทกภย หรอการขาดแคลนนา

ปญหาเรองนาในอนาคตนน ดจะเปนเรองใหญมากกวาจะมองไกลในระยะไมกสบปเพราะกวาจะถงวนนน มนกอาจสายเสยแลวเหมอนอยางทประสบอยในวนน

ชลาลย สมบารม114

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง พลงเสนเลอดฝอย สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 21 พฤศจกายน 2554

พลงเสนเลอดฝอยกระบวนทศนในเรองราวเกยวกบนา โครงสรางขนาดใหญมกไดรบความสนใจเปนพเศษเชน เขอน อางเกบนา

แมนา ลาคลองสายหลก ไมเวนอโมงคระบายนายกษใตใจกลางนครหลวง ความนาสนใจเกดขน นบแตการกาหนดโครงการ การกอสราง การใชงาน ประโยชนทไดรบ รวมทงการ

ประคบประหงมบารงรกษา ตอกยาดวยความเชอมนในความยงใหญวา จะแกไขปญหานาไดอยางเปนเรองเปนราว ความรสกทโอบลอมในใจลกๆ เยยงน ทาใหมมมองเรองนากลายเปนความฉาบฉวยโดยไมรตว เหมอนเสนผม

บงภเขา ไมใหเขาถงปญหาไดโดยงาย ทงทอยชดใกลเปนเนอเดยวกน มหาอทกภยทเกดขนปลายป 2554 น สะทอนใหเหนถงความสาคญของโครงสรางเลกๆอยางนาพศวง เปรยบเทยบกบสงมชวตอยางผคน โลหตมความสาคญในการหลอเลยงกายา และสมองเพอคดอานสงการได

อยางนาอศจรรย โดยมงเขมนมองไปทเสนเลอดใหญในฐานะเสนทางหลกในการสบฉดเลอดไปยงอวยวะตางๆ คนดวยกนเองยงพลอยหลงลมวา ยงมเสนเลอดฝอยรบชวงเลอดจากเสนเลอดใหญไปกระจายในระบบอน

ซบซอนทเสนเลอดใหญไมอาจกระทาไดโดยเดดขาด เปนความสาคญทเชอมโยงเปนความสมพนธหนงเดยว ชนดมอาจขาดกนได

เรองราวของนากเฉกเชนกน ใครๆตางมองขามคลองสายเลก สายนอย ยบยอยจานวนมากทแฝงฝงอยในโครงขายของคลองสายใหญ หรอแมนาโดยไมสาเหนยกรตว115

นาทวมใหญโดยเฉพาะเมองปลายทางนาอยางกรงเทพฯครงน ชนแรกมงหวงพงพาแมนาลาคลองสายหลก รวมทงอโมงคยกษผลกดนนาลงทะเลใหงวดแหงเหมอนอยางเคย แตปรมาณนานนมหาศาล ซารายกระจายอยหลายทศทาง ไมอาจใชโครงขายเดมแตลาพงได จาตององอาศยเครอขายคลองเลกยบยอยเขาสนบสนนเพมเตม

นาเสยดาย เมอคลองเลก คลองนอยทขาดการบารงรกษา ลวนมอาการไมตางเสนเลอดฝอยอดตน ทงจากขยะ ผกตบชวา หญารกเรอรมฝง ตะกอนกนคลอง กระทงการบกรกถอครอง เมอนน อาการของโรคอมพฤกษ อมพาต กมาเยยมเยอนถามหากนถวนหนาทไมทวมกพลอยตองทวม ททวมอยแลวกทวมหนกยงขน กลายเปนวบตใหญหลวงประมาณวาเสยกรงเปนครงท 3 นบแตกรงศรอยธยามา

อาจกลาวไดวา เสนทางผนนาลงสทะเล โครงขายลานาทงลานาสายหลก กระทงลานาสายเลกขนาดยบยอย ลวนมความสาคญไมแพกน และไมอาจตดขาดจากกนไดเชนกน

ถงเวลาทตองทบทวนเสนทางนากนอยางเปนเรองเปนราวเสยท เอาวกฤตมหาอทกภยจนถงขนวบตครงน มาเปนบทเรยน ดแลทงเสนเลอดสายใหญ และเสนเลอดฝอย ทะลทะลวงทะนบารงอยาใหไขมนไดแผวพานสะสม จนสามารถเปนโครงขายเดยวกนโดยสมบรณ

วนขางหนาถดจากน กรงเทพฯ ยงคงเปนเมองสวรรคได หากเพยงร และเพยรใสใจธรรมชาตของสายนา เหมอนอยางทบรรพบรษเคยรเฝาสรางสรรคใสใจมาโดยตลอดอดตอนยาวนาน

ชลาลย สมบารม116

ชอคอลมน นาเพอชวต เพอเศรษฐกจไทย ชอเรอง แนวรบดานการบรหารจดการนา สอสงพมพ น.ส.พ.มตชน รายวน วนเผยแพร วนจนทรท 16 พฤษภาคม 2554

แนวรบดานการบรหารจดการนาการบรหารจดการทรพยากรนาของประเทศไทย ประสบความยงยากมากขนจากปญหาททวความซบซอนมาก

ขนทกท นอกเหนอจากปญหาความตองการใชนาเพมขนตามลาดบสวนทางกบ ขดความสามารถในการพฒนาแหลงเกบกกนา กลบมขอจากดมากขนทกทแลวนน

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลกกด ความตองการดารงสถานภาพการเปนครวโลก ของประเทศไทยกด ลวนเปนขอจากดทยงรมเราใหทกฝายตองหนมารวมกนพจารณาหาทางออกปญหานาอยางจรงจง

เพราะการไดมา และการเสยไปซงทรพยากรนา ลวนอยในหวงโซเดยวกนทงสน และไมอาจกระทาโดยหนวยงานใดไดโดยลาพง ตรงขามยงตองแสวงหาความรวมมอกนอยางเหนยวแนนดวยซา การบรหารจดการนาจงจะมประสทธภาพ และเกดประโยชนสงสด

อยาลมวา ทรพยากรนาหาไดยากเยนยงขนทกท มลคาทแทจรงกเพมสงขนทกทเชนกนและกาลงกลายเปนปญหาสาคญทาทายมนษยชาต ทงดานการอปโภคบรโภค การผลตอาหารและการรกษาระบบนเวศ แลวจะปลอยใหทศทางการบรหารจดการทรพยากรนาเปนไปตามยถากรรมไดอยางไร

สาหรบประเทศไทย หนวยงานรบผดชอบดานนามมากกวา 30 หนวยงาน เปนไปในลกษณะตางคนตางทาสง หนวยงานหลกยงคงเปนกรมชลประทาน ทงในแงการพฒนาแหลงนารวมถงการกอสรางอาคารหวงาน ระบบชลประทาน และอาคารอนๆ ทเกยวกบการควบคมนาทกประเภท เพอแพรกระจายนาไปสกลมเปาหมาย ตลอดจนการจดสรรนาเพอการเกษตรอปโภคบรโภค อตสาหกรรม และการรกษาระบบนเวศ117

การเกษตรแมเปนกจกรรมทใชนามากทสด กดวยความจาเปนพนฐานของสงคมเกษตรกรรมของไทย ในทางกลบกนทรพยากรนาไดสรางคณปการยงใหญ ขบเคลอนใหประเทศไทย กลายเปนครวของโลกอยางเตมตว การจะดารงสถานภาพยงใหญเชนนตลอดไป เปนภารกจทลาพงกรมชลประทานหนวยงานเดยวไมอาจกระทาไดในระยะยาว

อยางไรกตาม ในชนนกรมชลประทานเอง ไดรเรมวางรากฐานกอรปการบรหารจดการนาในทกกจกรรมการใชนา โดยเฉพาะการเปดโอกาสใหเกษตรกรเขามามสวนรวมดวยอยางใกลชดทงในรปกลมผใชนา สหกรณผใชนา จนแทบหลอมรวมเปนเนอเดยวกน มสวนสาคญททาใหการบรหารจดการนาเปนไปอยางมประสทธภาพ และสอดคลองกบความตองการของเกษตรกรผใชมากทสด

กลาวโดยสรป กรมชลประทานในฐานะทเปนฝายจดหานาใหเกษตรกรและราษฎรทวประเทศ มสถานะทเกษตรกรตองการพงพารองขอ แตการเปดใหกลมเกษตรกรเขามามสวนรวมในการคดวางแผนจดสรรและใชนานน นบวาเปนแนวทางทเกดประโยชนรวมกนสงสดในระยะยาว เพราะเกษตรกรและราษฎรเจาของพนทนน รความตองการของตวเอง รชวงเวลาทตองการนา รปรมาณความตองการ สดทายรสกรวมและหวงแหนสงกอสราง และอปกรณดานชลประทาน ราวกบเปนเจาของดวย

เปนแนวรบดานการบรหารจดการทรพยากรนาททรงคณคา ไมนอยหนาไปกวาแนวรบดานการพฒนาแหลงนาเลย หากสามารถผนวกรวมสองแนวรบเขาดวยกน จะเหนทศทางการขบเคลอนการบรหารจดการนาทชดเจนเปนรปธรรมยงขน

ชลาลย สมบารม118