คานา คมอการตรวจสถานทผลตตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะ

พรอมจาหนายน จดทาขนเพอเปนแนวทางการตรวจสถานทผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอม

จาหนายสาหรบพนกงานเจาหนาท ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข(ฉบบท 342) พ.ศ.2555 เรอง วธการ

ผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจาหนาย ซงถก

กาหนดขนเปนมาตรการบงคบสาหรบผผลตอาหารใหมกระบวนการทดในการดาเนนการเพอใหผลตสนคา

ทมคณภาพมาตรฐานและประเดนสาคญคอเพอผบรโภคจะไดรบอาหารทปลอดภยมากยงขน เพอให

พนกงานเจาหนาททจะตองดาเนนการตามกฎหมายดงกลาวมแนวทางการพจารณาและตรวจสอบทถกตอง

และเปนไปในทศทางเดยวกน

ดงนนสานกอาหารหวงเปนอยางยงวา คมอฉบบดงกลาวจะมเนอหาสาระทเปนประโยชนอยาง

ยงสาหรบผทเกยวของทงหนวยงานภาครฐโดยเฉพาะสานกงานสาธารณสขจงหวด และเจาหนาทผตรวจ

ประเมนสามารถนาไปใชไดอยางถกตองชดเจนและเปนทศทางเดยวกนทวประเทศ แตอยางไรกตามหากได

นาไปใชระยะหนงอาจมขอมลทตองเพมเตมกคงจะตองมการพจารณาปรบปรงคมอนใหดยงขนตอไป

สานกอาหาร

พฤษภาคม 2555

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจาหนาย

สารบญ

สวนท 1 1.1 สงทควรท ำควำมเขำใจกอนกำรใชคมอ 1

ควำมเปนมำ 2

ประเดนส ำคญ 3

ขอแนะน ำในกำรใชคมอในสวนของแนวทำงและขอพจำรณำกำรตรวจ 8 1.2 แนวทำงและขอพจำรณำในกำรตรวจสถำนทผลตอำหำรตำหลกเกณฑ GMP

อำหำรแปรรปทบรรจในภำชนะพรอมจ ำหนำย

หวขอท 1 สถำนทตงและอำคำรสถำนทผลต 10

หวขอท 2 เครองและอปกรณทใชในกำรผลต 14

หวขอท 3 กำรควบคมกระบวนกำรผลต 16

หวขอท 4 กำรสขำภบำล 20

หวขอท 5 กำรบ ำรงรกษำและกำรท ำควำมสะอำด 23

หวขอท 6 บคลำกรและผปฏบตงำน 24 สวนท 2 2.1 แนวทำงกำรตรวจสอบและใหคะแนนตำมบนทกกำรตรวจสถำนทผลตอำหำร 26

ตำมหลกเกณฑ GMP อำหำรแปรรปทบรรจในภำชนะพรอมจ ำหนำย กรณตรวจประกอบกำรอนญำต (Pre-marketing)

2.2 เทคนคและแนวทำงกำรตรวจกอนและหลงกำรอนญำตผลต 29 2.3 ค ำถำม : ค ำตอบ (Q/A) ประกอบกำรพจำรณำกำรตรวจ GMP 34 อำหำรแปรรปทบรรจในภำชนะพรอมจ ำหนำย ภาคผนวก

- (ส ำเนำ) ประกำศกระทรวงสำธำรณะสข (ฉบบท 342) พ.ศ.2555 41 เรองวธกำรผลต เครองมอเครองใชในกำรผลต และกำรเกบรกษำอำหำรแปรรป ทบรรจในภำชนะพรอมจ ำหนำย

- (ส ำเนำ) ประกำศกระทรวงสำธำรณะสข (ฉบบท 343) พ.ศ.2555 เรอง ฉลำก (ฉบบท 3) 58 - (ส ำเนำ) ประกำศกระทรวงสำธำรณะสข (ฉบบท 281) พ.ศ.2547 เรอง วตถเจอปนอำหำร 59

- ตำรำงภำคผนวกท 1 ขอเปรยบเทยบบนทกกำรตรวจสถำนทผลตอำหำร 63 - ตำรำงภำคผนวกท 2 ขอแนะน ำในกำรพจำรณำใหคะแนนเรอง น ำแขงและน ำ 71

ทสมผสกบอำหำรในกระบวนกำรผลต

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..1

สงทควรท าความเขาใจ กอนการใชคมอ

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..2

สงทควรท าความเขาใจกอนการใชคมอ

เนอหาส าคญในคมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑ GMP อาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนายนประกอบดวยแนวทาง ขอพจารณาในการตรวจสถานทผลตอาหาร และวธการใหคะแนน รวมทงเทคนคการตรวจกอนและหลงการอนญาต ซงผทจะน าคมอเลมนไปใชควรท าความเขาใจในประเดนส าคญตางๆ ของเนอหา เพอใหเกดความชดเจนและความมนใจในการน าไปปฏบต ความเปนมา

ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา ไดออกประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ. 2543 เรองวธการผลต เครองมอ เครองใชในการผลต และการเกบรกษา หรอ GMP สขลกษณะทวไป ซงเปนมาตรฐานบงคบตามกฎหมาย ตงแตวนท 24 กรกฎาคม 2546 และมประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 239) พ.ศ. 2544 เรอง แกไขเพมเตมประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ.2543 และประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง แกไขเพมประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ.2543 (ฉบบท 2) เพอก าหนดชนดของอาหารทตองปฏบตตามหลกเกณฑ GMP สขลกษณะทวไป

ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา มนโยบายทจะพฒนายกระดบสถานทผลตอาหารแปรรป ทบรรจ ในภาชนะพรอมจ าหนาย ซงนอกเหนอจากประกาศฯ ขางตน ใหปฏบตตามบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 193(พ.ศ. 2543) เรองวธการผลต เครองมอเครองใชในการผลตและการเกบรกษาอาหาร หรอ GMP สขลกษณะทวไป เพอยกระดบสถานทผลตใหสามารถผลตอาหารทมคณภาพมาตรฐานเปนทยอมรบของผบรโภคทงภายในและ ตางประเทศ สรางความมนใจใหกบประเทศคคามากยงขน และเพอใหสอดคลองกบ มาตรฐานสากล โดย นโยบายรฐบาล ได ทก าหนดให อาหารทตอง สงออกหรอบรโภ คภายในประเทศมมาตรฐานเดยว อนเปนการ เออใหเกดความไดเปรยบสามารถแขงขนกบตางประเทศได รวมทงรองรบการเปดเขตเสรทางการคาอาเซยน ทเปนตลาดเดยว ในป 2558 ทงมการ น ามาตรฐาน GMP สขลกษณะทวไป มาใชบงคบกบชนดอาหารดงกลาวในทนทนน อาจท าใหผประกอบการบางรายไมส ามารถปรบตวและเตรยมความพรอมของสถานทผลตไดในทนท ปงบประมาณ 255 5 ส านกอาหาร จงไดจดท าหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรป ทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนายเพอใชเปนแนวทางในการพฒนาสถานทผลตและในการตรวจประเมนสถานทผลตอาหารดงกลาว ในชวงระยะเรมตน เพอเปนการเตรยมความพรอมในการพฒนามาตรฐานสถานทผลตเขาสมาตรฐาน GMP สขลกษณะทวไป ตอไป โดยหลกเกณฑนพฒนามาจาก เนอหาในขอ 4 กฎกระทรวง ฉบบท 1(พ.ศ.2522) ออกตามความใน พรบ.อาหาร พ.ศ.2522 และ ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ.2543 โดยไดตดขอก าหนดของการปฏบตตามหลกเกณฑบางสวนออกเพอใหสอดคลองกบการปฏบตงานของสถานทผลตอาหารในกลมน แตยงอยภายใตหลกการส าคญ 3 ประการ ไดแก การปองกนการปนเปอนเบองตน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..3

การลด ขจด ท าลายจลนทรยกอโรค และการปองกนการปนเปอนขาม นอกจากนไดเพมเตมเรองการใชวตถเจอปนอาหารตามทกฎหมายก าหนด เพอใหครอบคลมถงสภาพปญหาการใชสารเคมในอาหารใหปฏบตไดถกตองยงยน ประเดนส าคญ 1. นยามของอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

“อาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย ” หมายความวา อาหารทผานกระบวนการแปรรป เชน ตดแตงในลกษณะทน าไปปรงหรอบรโภค คว ท าใหแหง หมกดอง เปนตน หรอท าใหเกดการเปลยนแปลงคณลกษณะของอาหาร หรออาหารทผานกระบวนการผลตเรยบรอยแลว และบรรจในภาชนะพรอมจ าหนายตอผบรโภค แตทงนไมรวมถงอาหารควบคมเฉพาะ หรออาหารทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน และอาหารทตองมฉลากทมประกาศกระทรวงสาธารณสขก าหนดใหตองปฏบตตามวธการผลตเครองมอเครองใชในการผลตและเกบรกษาอาหารแลว

ทงนขอบขายอาหารตามนยามดงกลาว ไดก าหนดรายละเอยดเพมเตมดงน (1) อาหารทวไปทกประเภททผานการแปรรปทอยในภาชนะบรรจพรอมจ าหนายตอผบรโภค (2) อาหารพรอมปรงและอาหารส าเรจรปพรอมบรโภคทนททยงไม ไปถกบงคบใหปฏบตตาม

ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ.2543 และ ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ.2543 (ฉบบท 2)

(3) ยกเวนอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะบรรจพรอมจ าหนายตาม (1) และ (2) ทผผลตหรอผปรงเปนผจ าหนายโดยตรงตอผบรโภค

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..4

2. หลกเกณฑการตดสนใจในการใหคะแนนในบนทกการตรวจ GMP อาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

ระดบ นยาม คะแนนประเมน ด เปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวง

สาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

2

พอใช เปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย แตยงพบขอบกพรองซงยอมรบได เนองจากมมาตรการปองกนการปนเปอนในอาหาร หรอขอบกพรองนนไมมผลกระทบตอความปลอดภยโดยตรงกบอาหารทผลต

1

ปรบปรง ไมเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

0

3. ขอบกพรองทรนแรง (Major Defect) ขอบกพรองทรนแรง หมายถง ขอบกพรองทเปนความเสยงซงอาจท าใหอาหารเกดการปนเปอนและความไมปลอดภยตอการบรโภค ไดแก

3.1 น าทใชปรงผสมหรอสมผสกบอาหารโดยตรงในกระบวนการผลต ไมมคณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสขเรองน าบรโภค ซงประเมนตามบนทกการตรวจ ตส.9(55) ขอ 3.4.1 ยกเวนกรณทพนกงานเจาหนาทพจารณาแลวเหนวาคณสมบตของน าทางกายภาพหรอทางเคม ซงตางไปจากคณภาพมาตรฐานของน าบรโภคไมมผลตอความปลอดภยของอาหาร

3.2 ขอ 3.1.4 การใชวตถเจอปนอาหารตามทกฎหมายก าหนด พนกงานเจาหนาทตองพจารณาใหเปนไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสขทเกยวของ

3.3 ขอบกพรองอน ๆ ทคณะเจาหนาทผตรวจไดประเมนแลววาเปนความเสยง ซงอาจท าใหอาหารเกดความไมปลอดภยตอการบรโภค

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..5

หมายเหต : ขอบกพรองรนแรง (Major Defect) ยงคงใหมไวในประเดน “ขอบกพรองอน ๆ ทคณะเจาหนาท

ผตรวจไดประเมนแลววาเปนความเสยง ซงอาจท าใหอาหารเกดความไมปลอดภยตอการบรโภค ” เนองจากมความแตกตางของสถานท สภาพแวดลอม รวมทงการจดการท าใหสถานทผลตอาหารแตละรายอาจมขอ บกพรองบางประการทคอนขางรนแรงและสามารถท าใหเกดความไมปลอดภยตอการบรโภคอาหาร แตขณะเดยวกนคะแนนรวมในบนทกการตรวจผานเกณฑรอยละ 60 ซงหากไมมการระบขอนผประกอบการอาจไมท าการปรบปรงเนองจากผาน เกณฑการประเมนรอยละ 60 ท าใหผลตภณฑทผลตไมปลอดภยตอการบรโภคได

4. การยอมรบผลการตรวจ (ผาน / ไมผาน) การยอมรบผลการตรวจวาผานการประเมนจะตองมคะแนนทไดรวมแตละหวขอและคะแนนรวมทงหมดไมนอยกวารอยละ 60 และตองไมพบขอบกพรองทรนแรง

5. การคดคะแนน 5.1 น าคะแนนทไดคณกบน าหนกทก าหนดส าหรบขอดงกลาว แลวน าคะแนนทคณแลวทไดในแต

ละหวขอมารวมกน กจะเปนคะแนนรวมของหวขอนนๆ แลวค านวณเปนรอยละเทยบกบคะแนนเตมของแตละหวขอ

วธการค านวณคะแนนในแตละหวขอ มสตรดงน คะแนนทได = น าหนกในแตละขอ x คะแนนประเมนทได

รอยละของคะแนนทไดในแตละหวขอ = คะแนนทไดรวม x 100 คะแนนรวมในแตละหวขอ

5.2 การคดคะแนนกรณไมมการด าเนนการในบางขอ ขอทไมจ าเปนตองปฏบตตามส าหรบสถานทผลตอาหารบางราย หรอการคดคะแนนกรณ

ไมมการด าเนนการในบางขอ เชน ไมมการใชน าแขง จงไมตองพจารณาใหคะแนนส าหรบ ขอนน ท าใหคะแนนรวมของหวขอนนลดลง ซงค านวณโดยน าคะแนนเตมของขอดงกลาวคณน าหนกของขอนน แลวน าผลคณทไดมาหกจากคะแนนรวมเดมของหวขอนนๆ ผลลพธทไดคอคะแนนรวมทใชในการคดคะแนนของหวขอนน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..6

ตวอยางการค านวณ น าหนก สงทตองตรวจสอบ ด

2 พอใช

1 ปรบปรง

0 คะแนน ทได

หมายเหต

3. การควบคมกระบวนการผลต 3.1 วตถดบ สวนผสมตางๆ และภาชนะบรรจ

0.25 3.1.1 มการคดเลอก / 0.5 0.25 3.1.2 มการลางท าความสะอาดอยาง

เหมาะสมในบางประเภททจ าเปน / 0.5

0.25 3.1.3 มการเกบรกษาอยางเหมาะสม / 0.5 1.0(M) 3.1.4 มการใชวตถเจอปนอาหารตามท

กฎหมายก าหนด / 1.0

1.0 3.2 ในระหวางการผลตอาหารมการด าเนนการขนยายวตถดบ สวนผสม ภาชนะบรรจ และบรรจภณฑ ในลกษณะทไมเกดการปนเปอน

/ 2.0

1.0 3.3 มการควบคมกระบวนการผลตอยางเหมาะสม

/ 2.0

3.4 น าสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต 1.0 (M) 3.4.1 มคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตาม

มาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข / 1.0

0.5 3.4.2 มการขนยาย การเกบรกษา การน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

/ 0.5

3.5. น าแขงทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต

1.0

3.5.1 มคณภาพมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข

- ไมมการใชน าแขง ในกระบวนการผลต

0.5 3.5.2 มการขนยาย การเกบรกษา การน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

-

3.6 ผลตภณฑ

0.25 3.6.1 มการคดแยกหรอท าลายผลตภณฑทไมเหมาะสม

/ 0.5

0.5 3.6.2 มการเกบรกษาอยางเหมาะสมและขนสงในลกษณะทปองกนการปนเปอนและการเสอมสลาย

/ 1.0

หวขอท 3 คะแนนรวม = 15-3 คะแนน คะแนนทไดรวม = 9.5 คะแนน (79.17%)

** รอยละของคะแนนทไดในแตละหวขอ = (9.5 x 100) /12 = 79.17%

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..7

5.3 ชองหมายเหตในบนทกการตรวจ (Checklist) มไวเพอใหผท าการตรวจประเมน สามารถลงขอมล และลกษณะของสงทสงเกตเหน โดยเฉพาะขอมลหรอสงทเหนวา “พอใช” และ “ปรบปรง” ใหหมายเหตวาท าไมถงไดระดบคะแนนตามนน และเมอตรวจครบทง 6 หวขอแลว ชองหมายเหตจะชวยเตอนและชวยในการใหคะแนนไดอยางเปนธรรม รวมทงจะเปนขอมลในการตรวจตดตามครงตอไปนอกจากนยงสามารถน า ขอมลในชองหมายเหตมาใชในการใหค าแนะน าหรอขอเสนอแนะแกผประกอบการ หรอแสดงความชนชมแกสถานประกอบการ ซงจะสรางความรสกเปนเจาหนาทผใหค าแนะน าและปรกษามากกวาเปนเจาหนาทเขามาตรวจสอบเพอด าเนนการตามกฎหมาย

6. ระยะเวลาเรมบงคบใช หลกเกณฑวธการทดส าหรบสถานทผลตอาหาร แปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนา ยน มผลบงคบใช ในกรณดงตอไปน

6.1 ผผลตหรอน าเขารายเกา ผผลตหรอผน าเขารายเกาทไดรบอนญาตผลตหรอน าเขาอาหารแลว ตองปฏบตใหเปนไป

ตามขอก าหนด GMPภายใน 3 ปหลงจากวนทประกาศมผลบงคบใช คอวนท 7 พฤศจกายน 2558 6.2 ผผลตหรอน าเขารายใหม

ผผลตหรอน าเขารายใหมตองปฏบตตามขอก าหนด GMP หลงจากพนก าหนดวนทประกาศในราชกจจานเบกษา 180 วน คอวนท 7 พฤศจกายน 2555

หลงจากใหระยะเวลาผอนผนตามขอ 6.2 แลว สถานทผลตอาหารประเภทน ไมปฏบตตามจะเปนการฝาฝนประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ.2555 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย ซงออกตามความในมาตรา 6 (7) ของพระราชบญญตอาหาร พ.ศ.2522 และมโทษตามมาตรา 49 ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงหมนบาท

ขอแนะน าในการใชคมอในสวนของแนวทางและขอพจารณา น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต แนวทางและขอพจารณาการตรวจสถานทผลตอาหารเปนสวนหนงทมการพจารณาปรบปรง เพมเตมขอความเนอหามากทสด ดงน

1. ชอง “น าหนก” และ “สงทตองตรวจ” คอ เกณฑการตรวจสถานทผลตอาหารตามหวขอในบนทกการตรวจสถานทผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย (ตส.9(55))

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..8

2. ชอง “ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต ” คอ ค าอธบายในรายละเอยดเพอประกอบการตดสนใจส าหรบการตรวจสถานทผลตอาหาร ของบนทกการตรวจสถานทผลตอาหาร แปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย(ตส.9(55)) ซงมการปรบแกเพมเตมเพอใหชดเจนขน

3. บางประเดนในขอพจารณา ในบางประเดน ทไดแนะน าหรอระบไววาใหน ามาตรฐานอางองมาใช ผตรวจประเมนอาจจะตองหาขอมลเกยวกบมาตรฐานตาง ๆ มาประกอบการพจารณา ซงบางสวนไดแนบไวในภาคผนวก

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………...9

แนวทางและขอพจารณาการตรวจสถานทผลตอาหาร

ตามหลกเกณฑ GMP อาหารแปรรป ทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………...10

หวขอท 1 : สถานทตงและอาคารผลต

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

1.สถานทตงและอาคารผลต

1.1 สถานทตง สถานทตงตวอาคารและบรเวณใกลเคยงตองอยในทซงจะไมท าใหเกดการปนเปอนตอกระบวนการผลตและผลตภณฑไดงาย โดย

กรณพบวาบรเวณภายในและภายนอกอาณาเขตสถานทผลตมปญหาการปนเปอนจากเหตการณในขอ 1.1(1) – 1.1(6) ขอใดขอหนงหรอทงหมดอนอาจสงผลกระทบท าใหอาหารเกดความไมปลอดภยตอผบรโภค ใหผตรวจพจารณามาตรการปองกนการปนเปอนทสถานทผลตมอยวาสามารถปองกนการปนเปอนผลกระทบจากอนตรายนนไดหรอไม และน ามารวมประกอบการพจารณาดวย และใหบนทกไวในชองหมายเหต

0.25 1.1 (1) ไมมการสะสมสงของทไมใชแลว

ไมมการสะสมสงของทไมใชแลวและสงของทอาจกอใหเกดการปนเปอน หากมการสะสมบางตองมระยะสนและ มการจดการหรอมมาตรการปองกนไมใหเกดการปนเปอนจากฝนละออง สงสกปรก หรอสตวพาหะ เขาไปในอาคารผลต เชน จดเปนบรเวณแยกเปนสดสวน ไมวางชดก าแพงอาคาร และมการดแลท าความสะอาดสม าเสมอ เปนตน สงของทไมใชแลว เชน เครองจกรอปกรณและภาชนะบรรจท

ช ารดหรอทไมใช วตถดบทรอสงคน เครองแตงกายและของใชสวนตว เปนตน

0.25 1.1 (2) ไมมการสะสมสงปฏกล

ไมมการสะสมสงปฏกล จนกอใหเกดกลน และ/หรอเปนแหลงเพาะพนธสตวแมลงและเชอโรคตางๆ ได สงปฏกล รวมถงขยะหรอของเสยทเนาเปอยได เชน เศษ

วตถดบหรออาหารทงจากการผลตและ /หรอกจกรรมอน เปนตน

0.25 1.1(3) ไมมฝนควนมากผดปกต

ไมมฝนหรอควนมาก จนอาจกอใหเกดความไมสะดวกในการท างานและปนเปอนตอกระบวนการผลตและผลตภณฑ ขอแนะนา แนวทาง การพจารณาอาจใชมาตรฐานของกระทรวงอตสาหกรรมหรอกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ในการอางอง

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………...11

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

0.25 1.1(4) ไมมวตถอนตราย ไมมวตถอนตรายและสารเคมอนอาจกอใหเกดการปนเปอนกระบวนการผลตและผลตภณฑและเปนอนตรายตอรางกาย และควรพจารณาถงกลนสารเคมทอาจปนเปอนไปในบรเวณผลตและ ผลตภณฑดวย วตถอนตราย หมายถง วตถอนตรายตามพระราชบญญต

วตถอนตราย 0.25 1.1(5) ไมมคอกปศสตวหรอ

สถานเลยงสตว ไมมคอกปศสตวหรอสถานเลยงสตวหรอสตวเลยง หากอยภายในอาณาเขตแตมระยะหางและมมาตรการเพยงพอทไมกอใหเกดการปนเปอนเขาสอาคารผลตใหพจารณาตามความเหมาะสม และควรพจารณาถงกลนจากคอกปศสตวหรอสตวเลยงดวย ขอแนะน า กรณพบสนข แมว หรอสตวเลยงอนๆ แมเพยง 1 ตว อยในสถานทผลต ใหพจารณาโอกาสในการปนเปอนและใหคะแนนในระดบ “พอใช” ถง “ปรบปรง” แลวแตกรณ

0.25 1.1(6) ไมมน าขงแฉะและสกปรก

ไมมน าขงแฉะและสกปรก จนอาจกอใหเกดการปนเปอนกบกระบวนการผลตและผลตภณฑได

0.25 1.1(7) มทอหรอทางระบายน านอกอาคารเพอระบายน าทง

มทอหรอทางระบายน านอกอาคารทสามารถรองรบน าทงภายในอาคารและน าฝน เพอใหระบายออกทางระบายน าสาธารณะไดและอยในลกษณะทด ไมแตกรว ทอหรอทางระบายน านอกอาคารไมจ าเปนตองมตะแกรงปดครอบทางระบายน า แตควรมตะแกรงดกเศษอาหารทปลายทอ เพอปองกนการอดตน ขอแนะน า :

บรเวณทตงอาคารผลตไมอยใกลกบบอบ าบดน าทงซง อาจท าใหเกดการปนเปอนลงสกระบวนการผลตและผลตภณฑหรอกอความไมสะดวกในการท างาน

1.2.อาคารผลตหรอบรเวณผลต

1.0 1.2.1 สะอาด ถกสขลกษณะ เปนระเบยบ และไมมสงของทใชแลว

พน ผนง เพดาน อาคารผลต มสภาพสะอาด มการจดการและรกษาสภาพแวดลอมในอาคารผลตใหมความเปนระเบยบ ถกสขลกษณะ ไมมสงของทใชแลว และไมเกดการปนเปอนสผลตภณฑ สะดวกและเหมาะในการปฏบตงาน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………...12

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

1.0 1.2.2 มการแยกบรเวณผลตอาหารออกเปน สดสวนจากทพกอาศยและผลตภณฑอนๆ

ตองแยกบรเวณผลตอาหารออกเปนสดสวน ไมปะปนกบทอยอาศย ขอแนะนา 1. กรณผลตใกลกบบานพกอาศยใหกนแยกสดสวนชดเจนสามารถปองกนการเกดการปนเปอนตอกระบวนการผลตและผลตภณฑ อนเนองจากผไมเกยวของ 2. กรณสถานทผลตขนาดเลก ซงมชนบนเปนทพกอาศย และมบนได ขน-ลง อยตรงบรเวณทเปนทางผานไปยงบรเวณผลต อนกอใหเกดการปนเปอนขามไปสผลตภณฑไดทงจากการทมผเดนผานไปมาหรอจากการท าความสะอาดบรเวณทพกอาศย เจาหนาทผตรวจควรแนะน าดงน 2.1 จดหาทางขน-ลงทพกอาศยใหม โดยใหแยกเปนสดสวนจากบรเวณผลต 2.2 หากไมสามารถหาทางขน-ลงใหมได ใหกนบรเวณทางขนลงทพกอาศยเปนสดสวนจากบรเวณผลตอยางถาวร และปดชองบนไดทางขนลงใหทบเพอปองกนการปนเปอนในอาหารได 3. กรณสถานทผลตอยภายในบรเวณทพกอาศยใหกนแยกสดสวนชดเจนสามารถปองกนการเกดการปนเปอนตอกระบวนการผลตและผลตภณฑ อนเนองจากผไมเกยวของ 4. กรณทไมสามารถปฏบตตามขอ 1 -3 และจ าเปนตองใชทาง ขน-ลงเดมโดยหลกเลยงไมไดจะตองมมาตรการอนทเหมาะสม เพอแสดงวาสามารถปองกนการปนเปอนขามไดจรง

0.25 1.2.3 มแสงสวางเพยงพอส าหรบการปฏบตงาน

จดใหมแสงสวางทเหมาะสม เพยงพอตามความเหมาะสมส าหรบการปฏบตงานภายในอาคารผลต เชน บรเวณคดเลอกวตถดบ ชงสารเคม บรเวณบรรจ เปนตน

0.25 1.2.4 มการระบายอากาศทเหมาะสมส าหรบการปฏบตงาน

จดใหมการระบายอากาศทเหมาะสม เพอใหเกดความสะดวกในการปฏบตงาน และไมกอใหเกดการปนเปอนตอกระบวนการผลตและผลตภณฑ โดยตองค านงถงการไหลเวยนของอากาศจากสถานททสะอาด ไปยงสถานททไมสะอาด

0.25 1.2.5 มทอหรอทางระบายน าทง

มทอหรอทางระบายน า ควรมขนาดเหมาะสมในการรองรบปรมาณน าทงจากกระบวนการผลต เพอใหไหลลงสทางระบายน าสาธารณะภายนอก

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………...13

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

1.0 1.2.6 สามารถปองกนสตวและแมลงเขาสบรเวณผลต หรอ สมผสอาหาร

อาคารผลตสามารถปองกนการปนเปอนจากสตวและแมลง อาจมการตดตง เชน มงลวด มานพลาสตก ตาขายดกนก ตะแกรงดกสตวทางทอระบายน า เปนตน ขอแนะนา : การปดกนดวยมงลวดหรอตาขายทใชรอบอาคารผลต ตองสามารถระบายอากาศไดและสามารถปองกนสตวและแมลง ผประกอบการควรค านงถงเกยวกบแสงสวาง การระบายอากาศและความรอนโดยเฉพาะจากการตม-ทอดอาหารภายในอาคารผลตดวย กรณทสถานทผลตมขอจ ากด ซงผผลตไมสามารถกนหรอตดมงลวดในบรเวณตม หรอ ตากแดด หรอ ทอดได ตองตรวจสอบวาผประกอบการมมาตรการเพอสามารถปองกนสตวแมลงได เชน

1. บรเวณตม-ทอด หรอ ตากแดด โดยรอบมสภาพแวดลอมทด เชน ไมพบสตวพาหะและแมลงในขณะปฏบตงาน

2. ในการขนยายผลตภณฑเพอมาตม-ทอด หรอตากแดด มมาตรการปองกนสตวพาหะและแมลงส าหรบผลตภณฑนน เชน มภาชนะปกปดมดชดเพอไมใหสตวและแมลงปนเปอนในอาหาร

3. หลงการตม-ทอด หรอตากแดด มมาตรการปองกนการปนเปอน โดยตองผงเยนในหองผลตทมการตดมงลวดในสภาพใชงานไดอยางมประสทธภาพ

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..14

หวขอท 2 : เครองมอและอปกรณทใชในการผลต

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

2. เครองมอและอปกรณทใชในการผลต

0.5 2.1 งายแกการท าความสะอาด

การออกแบบเครองมอและอปกรณทใชเหมาะสมและค านงการปนเปอนทอาจจะเกดขน รวมทงสามารถท าความสะอาดเครองมอ อปกรณ และบรเวณทตงไดงายและทวถง เชนถอดเพอแชน ายาไดหรอไมมซอกมมหรอมมอบ ขอแนะนา ใหพจารณา การถอดลางและหรอท าความสะอาดไดงายและทวถง เชน การออกแบบไมดจนไมสามารถถอดลางไดทงหมด แตมวธการลางท าความสะอาด เชน ใชแรงดน ฉดลางใชน ารอน หรอใชสารเคมฆาเชอไดเหมาะสม ซงท าความสะอาดไดผลด อาจใหคะแนนขอนเทากบ 1 หรอพอใช

1.0 2.2 ท าดวยวสดผวเรยบ ไมเปนสนม ไมเปนพษ ทนตอการกดกรอน สภาพสะอาด

ภาชนะหรออปกรณในการผลตทสมผสกบอาหาร ตองท าจากวสดทไมท าปฏกรยากบอาหาร อนอาจเปนอนตรายตอผบรโภค และงายตอการท าความสะอาด ขอแนะนา

- กรณทอปกรณมรอยเชอมตอภายในท าใหไมสามารถตรวจสอบได เชนในทอ อาจใชผลการตรวจคณภาพสดทายเปนเกณฑประกอบการพจารณา (ถาม)

1.0 2.3 พนผวหรอโตะปฏบตงานทสมผสกบอาหาร ท าดวยวสดเรยบ ไมเปนสนม ไมเปนพษ ทนตอการกดกรอน และสงจากพนหรอมมาตรการอนตามความเหมาะสม

โตะหรอพนผวทเกยวของกบกระบวนการผลตในสวนทสมผสกบอาหาร เชน โตะ หรอยกพน 1. ท าดวยวสดผวเรยบ ไมเปนสนม ไมเปนพษ ทนตอการกดกรอน 2. ท าความสะอาดงาย ไมท าใหเกดปฏกรยากบอาหาร 3. มความสงเหมาะสมในการปฏบตงานหรอมมาตรการปองกนการปนเปอนทอาจเกดขนได ขอแนะนา 1. กรณเปนโตะ สงจากพนไมนอยกวา 60 ซม. 2. กรณยกพน สงจากพนไมนอยกวา 20 ซม.

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..15

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

0.5 2.4 ตดตงอยในต าแหนงทท าความสะอาดงาย

ตดตงในต าแหนงทสามารถท าความสะอาดตวเครองมอ และบรเวณทตงไดงายและทวถง

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทอยในภาชนะพรอมจ าหนาย………..16

หวขอท 3 : การควบคมกระบวนการผลต

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

3. การควบคมกระบวน การผลต

3.1 วตถดบ สวนผสมตางๆ และภาชนะบรรจ

0.25 3.1.1 มการคดเลอก วตถดบและสวนผสมในการผลตอาหาร ตองมการคดเลอกใหอยในสภาพทสะอาด มคณภาพดตามประเภทของวตถดบนนๆ เหมาะส าหรบใชในการผลตอาหารส าหรบบรโภค กรณเปนสารใหม(Novel Food Additive) ตองพจารณาและตรวจสอบความปลอดภย

0.25 3.1.2 มการลางท าความสะอาดอยางเหมาะสมในบางประเภททจ าเปน

วตถดบและสวนผสมในการผลตอาหารตองลาง หรอท าความสะอาดตามความจ าเปนเพอขจดสงสกปรก หรอสงปนเปอนทอาจตดหรอปนมากบวตถนนๆ

0.25 3.1.3 มการเกบรกษาอยางเหมาะสม

วตถดบและสวนผสมในการผลตอาหาร ตองเกบรกษาวตถดบภายใตสภาวะทปองกนการปนเปอนไดโดยมการเสอมสลายนอยทสด และมการหมนเวยน จ านวนทเกบของวตถดบและสวนผสมอาหารอยางมประสทธภาพ โดยใหวตถดบทผลตหรอเกบกอนวตถดบทผลตหรอผลตภายหลง(First in – First out) ขอแนะนา การเกบวตถเจอปนอาหารควรเกบอยางเหมาะสม ไดแก มการแยกเปนสดสวน มปายแสดงชนดของสารนนๆ เพอปองกนปญหาการปนเปอนและการใชทผดพลาด รวมทงใหพจารณาวธการเกบรกษาวตถดบและภาชนะบรรจวาสามารถปองกนปญหาการปนเปอนไดหรอไม ในชวงทงกอน ระหวางและหลงการน าไปใชแลว

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทอยในภาชนะพรอมจ าหนาย………..17

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

1.0(M) 3.1.4 มการใชวตถเจอปนอาหารตามทกฎหมายก าหนด

หากมการใชวตถเจอปนอาหารตองใชตามชนดวตถเจอปน ชนดอาหาร และปรมาณสงสดทใชไดตามเงอนไขใดเงอนหนงดงตอไปน 1. ตามมาตรฐานทวไปส าหรบการใชวตถเจอปนอาหารของ Codex 2. ตามประกาศส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา 3. ตามความเหนชอบของคณะกรรมการอาหารและยา

1.0 3.2 ในระหวางการผลตอาหารมการขนยายวตถดบ สวนผสม ภาชนะบรรจ และบรรจภณฑ ในลกษณะทไมเกดการปนเปอน

ระหวางการผลตอาหารตองขนยายวตถดบ สวนผสม ภาชนะบรรจ และบรรจภณฑ ในลกษณะทไมเกดการปนเปอน การพจารณาใหรวมกจกรรมทควรตองตรวจสอบไปพรอมกน เชน ตรวจสอบ คดแยกวตถดบ สวนผสม ภาชนะบรรจ ในระหวางกระบวน การผลต และพฤตกรรมปฏบตงานของพนกงาน ขอแนะนา การพจารณาในขอน เนนการปนเปอนขาม ในระหวางการผลต เชนการปนเปอนจากอาหารดบหรออาหารกงสกกงดบไปยงอาหารสก น าทฉดกระเดนลงสอาหาร พฤตกรรมการปฏบตงานทไมเหมาะสมในชวงทสมผสกบอาหาร ทอาจมผลตอการปนเปอนในระหวางผลตอาหาร นนคอพจารณา ใน In-Process handling หรอผลตภณฑระหวางกระบวนการผลต

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทอยในภาชนะพรอมจ าหนาย………..18

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

1.0 3.3 มการควบคมกระบวน การผลตอยางเหมาะสม

ผผลตมขนตอนและวธการในการควบคมกระบวนการผลตเปนไปตามขอก าหนดหรอตามความเหมาะสมของกระบวนการผลตนนๆอยางเครงครด เชน การควบคมอณหภม/เวลา การฆาเชอ การควบคมอณหภมแชเยอกแขง การควบคมความเปนกรดดาง การควบคมความชน และ water activity (Aw) เชน การควบคมความเคม(ปรมาณเกลอ) การควบคมความหวาน(ปรมาณน าตาล) เปนตน รวมทงขนตอนส าคญทอาจมผลตอความปลอดภย เชน การชงน าหนกและการเตรยมผสมปรมาณวตถเจอปนอาหารทใชในอาหารเพอใหเกดความปลอดภยตามปรมาณทกฎหมายก าหนด ขอแนะนา การพจารณาในการตดสนใหคะแนนขอน ควรค านงถงปจจยตางๆ ดงน

1) สวนผสม/เครองปรง มการชง/ตวงอยางถกตอง(weighing) 2) เครองมอ อปกรณทใช เชน เครองชง

- เครองชงทใชชงเพอเตรยมวตถเจอปนอาหารตองมความละเอยดเพยงพอและมความเทยงตรง แมนย า เชน ชงวตถเจอปนอาหารปรมาณ 200 กรม ใชเครองชงขนาด 500 กรม หรอ 1 กโลกรม

3) มวธการผสมสวนผสมตางๆ ใหเปนเนอเดยวกน (mixing) -การคลกเคลาเพอใหสวนผสมกระจายตวอยางสม าเสมอ ซงท าใหวตถเจอปนอาหารทใช เชน ไนเตรท ไนไตรท มการกระจายตวในอาหารอยางทวถงและมผลยบยงการเจรญ เตบโตของจลนทรยทท าใหเกดโรคอยางมประสทธภาพ

4) วธการเตรยมวตถเจอปนอาหารทงชนดและปรมาณเปนไปตามทกฎหมายก าหนด

5) การควบคมอณหภมและเวลาในการฆาเชอและการลดอณหภมของผลตภณฑ (cooling)

6) ระยะเวลาในการหมก เชน กะป

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทอยในภาชนะพรอมจ าหนาย………..19

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

3.4 น าสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต

1.0 (M) 3.4.1 มคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข

น าทใชในกระบวนการผลตทสมผสกบอาหารตองเปนน าสะอาด บรโภคได มคณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง น าบรโภค และการน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ ขอแนะนา : กรณมการใชไอน าสมผสอาหารในกระบวนการผลต ตองมการปรบสภาพกอนน ามาใช

0.5 3.4.2 มการขนยาย การเกบรกษา การน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

มการขนยาย เกบรกษา และน าไปใช ในสภาพทถกสขลกษณะไมกอใหเกดการปนเปอนกบน า

3.5. น าแขงทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต

1.0

3.5.1 มคณภาพาตรฐาน เปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข

น าแขงใชในกระบวนการผลตทสมผสกบอาหาร สะอาด มคณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง น าแขง และการน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

0.5 3.5.2 มการขนยาย การเกบรกษา การน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

มการขนยาย เกบรกษา และน าไปใช ในสภาพทถกสขลกษณะไมกอใหเกดการปนเปอนกบน าแขง ขอแนะน า 1. น าแขงส าหรบใชในการผสม/การท าใหเยน ตองเปนน าแขงบรโภค 2. น าแขงทไมไดสมผสกบผลตภณฑโดยตรง ใหใชน าแขงประมง แตหากเจาหนาทพจารณาแลวอาจไมมคณภาพหรอมความเสยงในดานความปลอดภยใหเกบตวอยางน าแขงไปวเคราะห

3.6 ผลตภณฑ 0.25 3.6.1 มการคดแยกหรอ

ท าลายผลตภณฑทไมเหมาะสม มการคดแยกผลตภณฑทคณภาพไมไดมาตรฐาน ไปด าเนนการอยางเหมาะสม เชน การน าไปผานกระบวนการผลตใหม หรอท าลายทง เปนตน

0.5 3.6.2 มการเกบรกษาอยางเหมาะสมและการขนสงในลกษณะทปองกนการปนเปอนและการเสอมสลาย

การเกบรกษา และขนสงผลตภณฑอาหาร ตองปองกนการปนเปอนและปองกนการเสอมสลายของอาหารและภาชนะบรรจดวย

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………. 20

หวขอท 4 : การสขาภบาล

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

4. การสขาภบาล

1.0 4.1 น าทใชภายในสถานทผลตเปนน าสะอาด

น าทใชภายในสถานทผลต หมายถง น าทไมสมผสอาหาร เชน น าใชลางมอ ภาชนะ เครองมอ นน ตองเปนน าสะอาดและจดใหมการปรบคณภาพน าตามทจ าเปน และมการขนสง/ขนยายตองไมกอใหเกดการปนเปอนกบกระบวนการผลตและผลตภณฑ ขอเแนะนา น าทใชลางมอและน าทใชลางภาชนะ เครองมอและอปกรณทสมผสกบอาหาร ควรใชการเตมคลอรนฆาเชอเพอปองกนการปนเปอนจากจลนทรยทท าใหเกดโรค

0.5 4.2 มภาชนะส าหรบใสขยะพรอมฝาปดและตงอยในททเหมาะสมและเพยงพอ และมวธการก าจดทเหมาะสม

จดใหมภาชนะรองรบขยะมลฝอยทมฝาปดในจ านวนทเพยงพอ และมระบบก าจดขยะมลฝอยทเหมาะสม ขอแนะน ำ เกณฑการใหคะแนน พจารณา ดงน หากเปนขยะภายนอกโรงงานจะตองไมเปนแหลงเพาะพนธสตวและแมลง ส าหรบขยะแหงภายในโรงงาน ควรมภาชนะรองรบซงอาจเปนถงหรอตะกรากได แตถาเปนขยะทเนาเสยงาย ใหพจารณา ดงน 1) ถาถงขยะมฝาปดมถงพลาสตกรองรบภายใน อาจใหคะแนน “2” 2) ถาถงขยะไมมฝาปด แตมการขนยาย โดยเรวไมหมกหมมหรอเปนพาหะน าสตวแมลงอาจใหคะแนน “1” 3) กรณพบวา มการสะสมขยะจนมกลนเหมนและมแมลงหรอสตวพาหะน าโรคชดเจนอาจเปนแหลงแพรเชอโรคไปสอาหารใหคะแนน “0”

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………. 21

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

0.5 4.3 มการจดการการระบายน าทงและสงโสโครก

มวธการจดการระบายน าทงและสงโสโครกอยางมประสทธภาพ ไมกอใหเกดการปนเปอนกลบเขาสบรเวณผลตอาหาร ทงนโดยใหพนอาคารและทางระบายน าลาดเอยง ขอแนะน า เนนระบายน าทงและสงโสโครกอยางมประสทธภาพ ไมเปนทสะสม หมกหมม ไมกอใหใหเกดการปนเปอนหรอเปนแหลงสะสมสตวแมลงทเปนพาหะน าโรค

4.4 หองสวมและอางลางมอหนาหองสวม

0.5 4.4.1 หองสวมแยกจากบรเวณผลต หรอไมเปดสบรเวณผลตโดยตรง

มหองสวมทแยกจากบรเวณผลต หรอ ไมเปดสบรเวณผลตโดยตรง

0.5 4.4.2 หองสวมอยในสภาพทใชงานไดและสะอาด

อยในสภาพใชงานได สะอาด และถกตองตามสขลกษณะ

0.25 4.4.3 หองสวมมจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน

มจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงานตามเกณฑจ านวนหองน า หองสวมตอคนงาน

0.5 4.4.4 มอางลางมอพรอมสบหรอน ายาฆาเชอโรค และอปกรณท าใหมอแหง

มอางลางมอหนาหองสวม พรอมอปกรณในการลางมอ เชน สบ น ายาฆาเชอ อปกรณท าใหมอแหง เปนตน ขอแนะนา ควรแนะน าใหมอปกรณท าใหมอแหงหรอผาเชดมอทสะอาด มการเปลยนแปลงตามเวลาทเหมาะสม

0.5 4.4.5 อางลางมอและอปกรณอยในสภาพทใชงานไดและสะอาด

อางลางมอและอปกรณ ใชงานได สะอาด และถกตองตามสขลกษณะ

0.25 4.4.6 อางลางมอมจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน

จดใหมอางลางมอใหเพยงพอส าหรบผปฏบตงาน ตามเกณฑจ านวนอางลางมอตอผปฏบตงาน

4.5 อางลางมอบรเวณผลต 0.5 4.5.1 มสบหรอน ายาฆา

เชอโรค มอปกรณทใชลางมอ เชน สบ น ายาฆาเชอ ขอแนะนา การผลตอาหารประเภททมอตองแหงกอนเขาไปปฏบตงาน ควรตดตงอปกรณท าใหมอแหงดวย

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………. 22

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

0.5 4.5.2 อยในสภาพทใชงานไดและสะอาด

อางลางมอใชงานได สะอาด ถกสขลกษณะ ขอแนะนา อางลางมอควรเปนชนดทไมตองใชมอสมผสกบกอกน า เชนแบบใชเทาเหยยบ แบบใชเขา หรอ ขอศอกดน เปนตน

0.5 4.5.3 มจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน

จดใหมอางลางมอในบรเวณผลตใหเพยงพอกบผปฏบตงานตามเกณฑจ านวนอางลางมอตอผปฏบตงาน

0.5 4.5.4 อยในต าแหนงทเหมาะสม

มอางลางมอดานหนาหรอในบรเวณผลต และตดตงในต าแหนงทสะดวกตอการลางมอกอนปฏบตงานและไมปนเปอนกบกระบวนการผลตและผลตภณฑ

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..23

หวขอท 5 : การบ ารงรกษาและการท าความสะอาด

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

5. การบ ารงรกษาและการท าความสะอาด

จดใหมการท าความสะอาดตวอาคาร พน ผนง เพดาน สม าเสมอ และมการดแลรกษาสภาพของเครองมอ เครองจกร และอปกรณในการผลตใหท างานไดด ปลอดภย และไมมการปนเปอนกบกระบวนการผลตและผลตภณฑ

1.0 5.1 มวธการหรอมาตรการดแลท าความสะอาดอาคารผลตอยางสม าเสมอ

ตวอาคารสถานทผลตตองท าความสะอาดและบ ารงรกษาใหอยในสภาพทด สะอาด ถกสขลกษณะอยางสม าเสมอ

1.0 5.2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตมการท าความสะอาดอยางสม าเสมอ และอยในสภาพทใชงานได

เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต มการท าความสะอาดอยางสม าเสมอ และบ ารงรกษาอยในสภาพทใชงานได มการท าความสะอาดกอนและหลงปฏบตงาน รวมทงมการท าความสะอาดตามความเหมาะสมระหวางการผลตโดยเฉพาะพนผวทหมกหมม เชน โตะ สายพาน โดยพจารณาความถในการท าความสะอาดประกอบดวย

0.5 5.3 มการเกบสารเคมท าความสะอาดหรอสารเคมอนๆ ทเกยวของกบการรกษาสขลกษณะ และมปายแสดงชอแยกใหเปนสดสวนและปลอดภย

จดเกบสารเคมท าความสะอาดและฆาเชอ และสารเคมทใชในการบ ารงรกษาแยกจากสารเคมทใชก าจดสตวและแมลง โดยเฉพาะตองแยกสารเคมทใชกบผลตภณฑ เชน วตถเจอปนอาหาร อยางเดดขาดและมปายแสดงชอสารเคมเปนภาษาไทยอยางชดเจน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..24

หวขอท 6 : บคลากรและสขลกษณะผปฏบตงาน

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

6. บคลากรและสขลกษณะผปฏบตงาน

มการใชความรและควบคมบคลากรทมหนาทสมผสอาหาร ใหปฏบตงานไดถกตองตามหลกสขลกษณะ

1.0 6.1 ผปฏบตงานในบรเวณผลตอาหารไมมบาดแผลไมเปนโรคหรอพาหะของโรคตามทระบในกฎกระทรวง

ผปฏบตงานในบรเวณทผลตตองไมเปนโรคหรอเปนพาหะของโรค คอ โรคทางเดนอาหาร หรอทางเดนหายใจ หรอมบาดแผลอนอาจกอใหเกดการปนเปอนกบกระบวนการผลตและผลตภณฑ หรอโรคตดตอหรอโรคนารงเกยจตามทก าหนดโดยกฎกระทรวง ไดแก โรคเทาชาง โรคเรอน โรคตดยาเสพตด โรคผวหนงทนารงเกยจ โรคพษสราเรอรง วณโรคในระยะอนตราย หรอ มการไอ จาม หรอเปนหวด โดยใหพจารณาจากการสมตรวจผปฏบตงานทสมผสอาหาร

6.2 ผปฏบตงานทท าหนาทสมผสกบอาหาร ขณะปฏบตงานตองปฏบตดงน

0.5 6.2.1 แตงกายสะอาด เสอคลมหรอผากนเปอนสะอาด

ผปฏบตงานสวมเสอผาทสะอาดและเหมาะสมตอการปฏบตงาน กรณทใชเสอคลมหรอผากนเปอน ตองสะอาด

0.5 6.2.2 มมาตรการจดการรองเทาทใชในบรเวณผลตอยางเหมาะสม

มมาตรการในการจดการรองเทาทใชในการผลตทเหมาะสม เชน เปลยนใชรองเทาเฉพาะบรเวณ หรอจมรองเทาในน ายาฆาเชอโรคเขาสบรเวณผลต เพอปองกนการปนเปอนสผลตภณฑ

0.5 6.2.3 ไมสวมใสเครอง ประดบ

ผปฏบตงานตองไมสวมเครองประดบตางๆ ขณะปฏบตงาน เชน แหวน นาฬกา สรอยขอมอ ตางห เขมกลด เปนตน

0.75 6.2.4 มอและเลบตองสะอาด ดแลสขอนามยของมอและเลบใหสะอาดอยเสมอ โดยเฉพาะกอนทจะสมผสกบอาหาร

1.0 6.2.5 ลางมอใหสะอาดทกครงกอนเรมปฏบตงาน

ลางมอใหสะอาดทกครงทงกอนเรมปฏบตงานและภายหลงกลบจากหองน า หรอหองสวม หรอหลงจากออกนอกบรเวณปฏบตงาน

0.5 6.2.6 มการสวมหมวกตาขายหรอผาคลมผมอยางใดอยางหนงตามความจ าเปน

มการสวมหมวก ผาคลมผม หรอตาขาย ซงสามารถคลมเสนผมตลอดใบห เพอปองกนการปนเปอนจากเสนผม รงแคและสงสกปรกอนๆ ในสวนของศรษะลงในกระบวนการผลตและผลตภณฑ

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย………..25

น าหนก สงทตองตรวจ ขอพจารณาเพอใชในการตรวจสถานทผลต

0.25 6.3 มการแสดงค าเตอนหาม มใหบคคลใดแสดงพฤตกรรมอนนารงเกยจในสถานทผลตอาหาร

แสดงค าเตอน หามหรอปองกนมใหบคคลใดแสดงพฤตกรรมอนนารงเกยจในการผลตอาหาร เชน สบบหร บวนน าลาย เปนตน

0.5 6.4 มวธการหรอขอปฏบตส าหรบผไมเกยวของกบการผลตทมความจ าเปนตองเขาไปในบรเวณผลต

ผทไมเกยวของกบการผลต ปฏบตตามขอ 6.1-6.2 เมออยในบรเวณผลต

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย….26

แนวทางการตรวจสอบและ ใหคะแนนตามบนทกการตรวจ

สถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑ GMP อาหารแปรรปทบรรจในภาชนะ

พรอมจ าหนาย

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย….27

1. ตรวจสอบใหครบทกหวขอทงทมการปฏบตงานและยงไมปฏบตงาน

2. หวขอทยงไมมการปฏบตงาน ใหตรวจสอบโดยสงเกตจากสภาพแวดลอมและซกถามเพอพจารณาการเตรยมความพรอมและความเปนไปไดในการปฏบตตาม GMP อาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย ประกอบการอนญาต และเพอเปนขอมลประกอบการพจารณาอนญาตและตดตามตรวจสอบหลงการอนญาตใหระบขอมลไวในชองหมายเหตดวย

3. การใหคะแนน

3.1 หวขอท ไมตองใหคะแนน ไดแก 1) หวขอ 3 การควบคมกระบวนการผลต ยกเวน ขอ 3.4.1 น าสมผสกบอาหารมคณภาพหรอ

มาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข ขอ 3.5.1 น าแขงทสมผสกบอาหารมคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข แลวแตกรณ ซงสามารถตรวจสอบจากแหลงน าและการปรบคณภาพน าทผผลตเตรยมไวแลวประกอบการพจารณา

2) หวขอ 5 การบ ารงรกษาและการท าความสะอาด 3) หวขอ 6 บคลากร

3.2 หวขอทเหลอ ใหคะแนน จากขอมลเทาทม ไดแก 1) หวขอท 1 สถานทตงและอาคารผลต 2) หวขอท 2 เครองมอ และอปกรณทใชในการผลต 3) หวขอท 3 เฉพาะขอ 3.1.4 การใชวตถเจอปนอาหารตามทกฎหมายก าหนด ขอ 3.4.1 น า

สมผสกบอาหารมคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข ขอ 3.5.1 น าแขงทสมผสกบอาหารมคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข

4) หวขอท 4 การสขาภบาล

3.3 การคดคะแนน ใหหกฐานคะแนนหวขอทไมตองใหคะแนน รวมทงคะแนนบางขอทไมจ าเปนตองมในการ

ผลตนน ๆ ออกจากคะแนนรวม

แนวทางการตรวจสอบและใหคะแนนตามบนทกการตรวจสถานทผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย กรณตรวจประกอบการอนญาต (Pre-Marketing)

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย….28

4. การอนญาต กรณทสถานทผลตนน ๆ โดยภาพรวมทกหมวด ผาน (รวมทงหมวดทไมใหคะแนน แต

เจาหนาทพจารณาแลวเหนวา ผาน) และไมพบขอบกพรองทรนแรง (major defect) จงจะอนญาตได แตหากมขอทไดคะแนนปรบปรง ใหผประกอบการท าการปรบปรงและสงหลกฐานแสดงการปรบปรงกอน เปน เอกสารหลกฐาน เพอยนยนวาไดปรบปรงแลว เชน หนงสอแจงผลการแกไขหรอภาพถายจากผประกอบการ เปนตน ตอเจาหนาทเพอพจารณาประกอบการอนญาตตอไป

5. เจาหนาทตรวจประเมนตองจดท าบนทกค าใหการเพอใหผประกอบการรบทราบวาในหวขอทยงไมมการปฏบตงานนน เจาหนาทจะมาตรวจสอบในภายหลง เพอยนยนวาสถานทผลตนนปฏบตไดตามเกณฑ GMP อาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย และหากพบวาไมเปนไปตามขอก าหนดกจะยนยอมใหส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาด าเนนการตามกฎหมายตอไป

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย….29

เทคนคและแนวทางการตรวจ กอนและหลงการอนญาตผลต

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย….30

เทคนคและแนวทางการตรวจกอนและหลงการอนญาตผลต การเตรยมตวกอนออกตรวจ

1. ก าหนดแผนการตรวจ หากมการนดลวงหนากบผประกอบการจะตองไปใหทนเวลา 2. ศกษาหาขอมลเกยวกบสถานททจะตรวจโดยละเอยด ไดแก

- สถานทตง - แบบแปลน แผนผง - กรรมวธการผลต ซงควรศกษาจากเอกสารวชาการอนๆ ประกอบดวย เพอจะไดม

ความรอบรในเนอหาใหครอบคลมและลกซงมากขน - กฎหมายและประกาศกระทรวงฯ ตางๆ ทเกยวของทงหมด ส าหรบผลตภณฑอาหารท

จะท าการตรวจสอบ 3. เตรยมเอกสาร เครองมอ อปกรณทใชในการตรวจสอบ ไดแก

- คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑ GMP อาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

- บนทกการตรวจสถานทตามหลกเกณฑ GMP อาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

- บนทกอนๆ เชน บนทกค าใหการ บนทกการเกบตวอยาง บนทกขอความ(กรณทลมน าบนทกเฉพาะเรองไปกสามารถใชบนทกขอความแทนได) เปนตน

- บญชรายการการเกบตวอยางของกรมวทยาศาสตรการแพทย - พระราชบญญตอาหาร พ.ศ.2522 (เพราะรายละเอยดตางๆ อาจจะจ าไมไดครบถวน

เมอพบปญหาสามารถตรวจสอบชแจงผประกอบการได เชน กรณผขออนญาตตองการขอมลเพมเตมเกยวกบการผลตอาหารประเภทอนๆ เปนตน)

- อปกรณ Test Kit ตางๆ ทเกยวของ เชน วด pH ความกระดาง คลอรนตกคาง เชอจลนทรย เปนตน

- อนๆ เชน กระดาษ carbon paper-clip กระดาษกาว เปนตน 4. การแตงกาย เสอผา ผม รองเทา ควรเรยบรอยและเหมาะสม

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย….31

การเตรยมตวขณะตรวจ 1. กอนเขาไปยงสถานทประกอบการ แนะน าตวเองโดยการแสดงบตรประจ าตวพนกงาน

เจาหนาทพรอมแจงวตถประสงคทจะท าการตรวจ

2. แสดงกรยามารยาทสภาพเรยบรอย ไมขเขญหรอพดจาไมสภาพ หรอใชค าพดทอาจท าใหเขาใจผดในวตถประสงคการตรวจ หรอพดจานอกประเดนในกจกรรมทด าเนนการอยในขณะท าการตรวจ

3. วางตวในลกษณะทเปนมตรมากกวาศตร วางตวใหเหมาะสมตอผเปนเจาของสถานทตามประเพณและมารยาททดงามของไทย หมายเหต : ควรมการปฏบตตาม 2 และ 3 เนองจากผประกอบการเมอพบเจาหนาทในเบองตนอาจจะเกดความเกรงกลว หากเจาหนาทแสดงกรยาทไมเปนมตรหรอไมสภาพอาจมปฏกรยาโตตอบทรนแรง

4. การเขาตรวจหลงราน หรอขางบนบาน ควรใหผประกอบการเปนผน าและไปพรอมกน เพอปองกนการถกกลาวหาวาผตรวจเปนผขโมยของ โดยเฉพาะถาผประกอบการเปนผหญงและเจาหนาทเปนผชาย การขนไปตรวจขางบนควรใหเจาหนาททเปนผหญงขนไป หรอหาพยานทเปนผหญงขนไปดวยจะปลอดภยดกวา

5. ปฏบตตามขอบงคบของสถานทผลตก าหนดไว ในดานสขาภบาลทวไปโดยเครงครด เชน ลางมอกอนเขาไปในหองผลต สวมชดทเจาของสถานทจดหาไวให ถอดเครองประดบ หรอสวมหมวกหรอตาขายคลมผมใหเรยบรอย เปนตน

6. ตรวจสอบโดยละเอยดครบถวนทกประเดน เมอเขาไปถงสถานทผลตใหแบงแยกกนตามแผนทไดวางรวมกนไวและตรวจตามสายงานการผลต ไมควรตรวจกลบไปกลบมาโดยไมจ าเปน เพราะจะเสยเวลาโดยใชเหต

7. ในการเกบตวอยางผลตภณฑทก าลงผลตหรอผลตภณฑส าเรจรป โดยเฉพาะผลตภณฑทจะไปตรวจสอบทางดานจลชววทยา ตองใชเทคนคการเกบแบบปลอดเชอ (Aseptic technique)

8. บนทกขอมลและคะแนน รวมทงบนทกอนๆ หลงจากไดขอมลและรายละเอยดครบถวนแลว 9. ไมลงชอในเอกสารอนใดทไมใชแบบฟอรมทใชในการตรวจสถานทผลตของส านกงาน

คณะกรรมการอาหารและยา (หรอทผบงคบบญชาอนมตใหใชได) เวนแตจะไดรบอนญาตจากส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย….32

การเตรยมตวหลงการตรวจ

1. แจงใหทราบถงผลการตรวจ หากผประกอบการมขอสงสยในรายละเอยดสามารถสอบถามเพมเตมได

2. เขยนรายงาน สรปผลการตรวจเสนอตอผบงคบบญชา โดยมรายละเอยดตางๆ ครบถวน เชน ผลคะแนนการตรวจ รายละเอยดของการผลตอาหาร ปญหาทพบ และขอเสนอแนะ เปนตน

3. การรายงานผลการตรวจควรรบด าเนนการหลงจากตรวจ ไมควรทงระยะเวลาเพราะอาจมผลทางกฎหมายได

ความส าคญของการสมภาษณ ซกถาม และการสงเกต

1. การสมภาษณ และ การซกถาม ด าเนนการเพอประโยชนในการ 1.1 สรางความเปนกนเอง เปนมตรกบผประกอบการ 1.2 ท าความเขาใจกบปญหาในการด าเนนงาน ทเปนอปสรรคมใหผประกอบการกาวไปสความพรอมในการปฏบตตามเกณฑ GMP อาหารแปรรปในภาชนะบรรจพรอมจ าหนาย

1.3 ตรวจประเมนเปนรปแบบของการดแลและใหค าปรกษามากกวาเปนการตรวจสอบเพอบงคบ

2. การสงเกต ด าเนนการเพอประโยชนในการ

2.1 ชวยใหไดหลกฐานประกอบการสมภาษณและซกถาม เพอการพจารณาใหคะแนนไดถกตองมากขน

2.2 ชวยประเมนวาสงทบอกเลาจากผประกอบการถกตองหรอสอดคลองกบแนวทางปฏบตทก าหนดไวในเอกสารหรอไม

ขอควรระวงในการบนทกและรายงาน

1. บนทกการตรวจ บนทกการเกบตวอยาง หรอบนทกอน ๆ หากทมเจาหนาทผตรวจมหลายคน อาจมแบงการเขยนบนทกตามความถนด ซงตองมการตรวจสอบขอมลในบนทกใหตรงกนอกครง เชน ชอสถานททตง ขอบกพรองทใหผประกอบการแกไข เปนตน เพราะจะมผลในทางปฏบตและทางกฎหมายหากหลกฐานทเขยนของแตละคนไมสอดคลองกน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย….33

2. การใชอกษรยอตองเขยนใหชดเจน หากสามารถเขยนค าเตมไดจะเปนการดทสด 3. กรณทเขยนผด หรอเขยนขอความบางประโยคไมถกตอง ใหใชขดฆาและเซนชอก ากบ การ

ขดฆาควรขดเปนเสนเดยวตลอดเพอทจะไดไมสามารถเขยนตอเตมไดในภายหลง และไมควรใช ดนสอเนองจากสามารถลบทงได

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...34

ค าถาม : ค าตอบ ประกอบการพจารณาการตรวจ

GMP อาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...35

ค าถาม : ค าตอบ

ประกอบการพจารณาการตรวจ GMP อาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

มาตรฐานสถานทผลต

1. Q : การออกประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร เปนการก าหนดใหมาตรฐานสถานทผลตอาหารม 2 มาตรฐานหรอไม

A : ขณะนอาหารกลมทเหลอจากการบงคบ GMP ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข(ฉบบท 193) พ.ศ.2543 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร ยงไมมมาตรฐานการผลต ดงนนเพอเปนการเตรยมความพรอมและมแนวทางใหผผลตอาหารเหลาน ซงสวนใหญยงไมสามารถพฒนาสถานทผลตไดตาม GMP สขลกษณะทวไปใหมคณภาพระดบพนฐานเพอกาวไปสมาตรฐาน GMP เตมรปแบบ และสมาตรฐานอาเซยน (AEC).ในอนาคตตอไป

2 Q : ผลตภณฑอาหารทเขาขายตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรอง วธการผลตเครองมอเครองใชในการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย (primary GMP) หากผลตภณฑดงกลาวปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ. 2543 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร (General GMP) อยแลว จะถอวาม 2 มาตรฐานหรอไม

A : ปจจบนมาตรฐานสถานทผลตอาหาร ผผลตอาหารอาจมการพฒนาสถานทผลตอาหารไดมากกวาทกฎหมายก าหนดได เชน GMP Codex หรอ HACCP เปนตน ซงตามประกาศดงกลาว กฎหมายก าหนดไววาตองปฏบตตามเกณฑ primary GMP หรอไมต ากกวาเกณฑ primary GMP ดงนนหากผประกอบการประสงคจะพฒนาสถานทผลตไดมากกวาทกฎหมายก าหนดยอมเปนสงทเปนประโยชนกบผบรโภค ประกอบกบปจจบนส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาไดมประกาศส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา เรอง การขอรบการตรวจประเมนสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑทก าหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ.2543 และ (ฉบบท 239) พ.ศ.2544 ลงวนท 14 กนยายน พ.ศ. 2548 ส าหรบอาหารทวไป หรออาหารทไมบงคบใหตองปฏบตตาม GMP สามารถขอรบการตรวจประเมน GMP ได ดงนนหากผประกอบการสามารถพฒนาสถานทผลตไดตาม GMP ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ. 2543 กถอวามการพฒนาสถานทผลตทดกวาเกณฑทกฎหมายก าหนดไวไมถอเปน 2 มาตรฐานแตอยางใด

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...36

ขอบขายอาหาร

3 Q : อาหารพรอมปรงทจ าหนายในหางสรรพสนคาตองปฏบตตาม primary GMP หรอไม

A : อาหารพรองปรงทจดเปนชดตองปฏบตตาม ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ. 2543 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลตและเกบรกษาอาหาร หรอ General GMP แตหากเปนอาหารพรอมปรงอนตองปฏบตตาม primary GMP ทงนกรณทเปนอาหารทตองปฏบตตาม primary GMP แตผปรงจ าหนายโดยตรงกบผบรโภค หรอท าไปขายไปไดรบการยกเวนไมตองปฏบตตาม primary GMP

4 Q : ขนมหมอแกงไมมฝาปด ใสถาด เขาขาย primary GMP หรอไม A : ขนมหมอแกงเปนอาหารส าเรจรปพรอมบรโภคทนทหากมภาชนะบรรจตองปฏบตตาม primary GMP

ยกเวนกรณขายตรงตอผบรโภค

5 Q : น าตาลทรายตองขอเลขสารบบอาหารหรอไม A : น าตาลทรายจดเปนอาหารทวไป ซงตองปฏบตตาม primary GMP ทงนการขอรบเลขสารบบอาหาร

ส าหรบอาหารทวไปไมไดเปนมาตรการบงคบแตการขอรบเลขสารบบอาหาร(เลข อย.) ส าหรบอาหารทวไปนน สถานทผลตอาหารตองผานการตรวจประเมนสถานทผลตอาหาร

6 Q : น าตาลมะพราว น าบดหมก และ มะมวงเบา เขาขาย primary GMP หรอไม A : อาหารดงกลาว จดเปนอาหารทวไป ซงเขาขายตองปฏบตตาม primary GMP

ผลตภณฑรฐวสาหกจชมชน (OTOP)

7 Q : ผลตภณฑอาหารซงไมเปนสนคารฐวสาหกจชมชน (OTOP) ตองปฏบตตาม primary GMP หรอไม A : ประกาศกระทรวงสาธารณสข(ฉบบท 342) พ.ศ.2555 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต

และการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย ไมไดก าหนดใหเฉพาะผผลตอาหารทเปนรฐวสาหกจชมชน (OTOP) เทานน แตก าหนดชนดอาหารทเขาขายตามนยามของประกาศกระทรวงสาธารณสขฯ ทระบไวใหตองปฏบตตาม primary GMP ดงนนไมวาจะเปนสนคา OTOP หรอสนคาจากโรงงานกตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขฯ ฉบบนเชนกน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...37

8 Q : ผประกอบการเอาสตรน าหมกปาเชงมาท าเปนสนคา OTOP สามารถน ามาขออนญาตไดหรอไม A : 1. ตองพจารณาวาเชอจลนทรย หรอพช ผกหรอสมนไพรดงกลาวมความปลอดภยส าหรบการบรโภคเปน

อาหารหรอไม และมประวตการบรโภคอาหารในรปแบบปกตหรอไม หากไมมจะตองสงหลกฐานความปลอดภยในส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาพจารณากอน 2. ผลตภณฑดงกลาวหากมการกลาวอางในการบรรเทาบ าบดหรอรกษาโรคไมเปนอาหารตามพระราชบญญตอาหาร พ.ศ. 2522 3. หากน าหมกดงกลาวเขาขายลกษณะเปนเครองดมในภาชนะบรรจทปดสนทซงตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรองเครองดมในภาชนะบรรจทปดสนท ทงนสถานทผลตตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ. 2543

9 Q : ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 243) พ.ศ. 2544 เรอง ผลตภณฑจากเนอสตว บงคบใหสถานทผลตตองปฏบตตามหลกเกณฑ GMP ทวไป หากผลตภณฑเปนสนคา OTOP ของจงหวด จะตองปฏบตตาม primary GMP หรอไม

A : ประกาศกระทรวงสาธารณสขฯ ฉบบนไมไดก าหนดเกยวกบผผลตอาหารวาเปนรฐวสาหกจชมชนหรอไม แตก าหนดชนดอาหารทเขาขายตามนยามของประกาศตองปฏบตตาม primary GMP ดงนนหากอาหารกลมทถกก าหนดใหตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ. 2543 ถงแมเปน OTOP กตองปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขฯ ฉบบดงกลาว

10 Q : จะมการนยามหรอไมวาผประกอบการใดเปน OTOP หรอ บคคลธรรมดา หรอ นตบคคล A : ตามพระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ. 2548 วสาหกจชมชน (community enterprise)

หมายถง กจการของชมชนเกยวกบการผลตสนคา การใหบรการหรอการอน ๆ ทด าเนนการโดยคณะบคคลทมความผกพน มวถชวตรวมกนและรวมตวกนประกอบกจการดงกลาว ไมวาจะเปนนตบคคลในรปแบบใด หรอไมเปนนตบคคล เพอสรางรายไดและเพอการพงพาตนเองของครอบครว ชมชนและระหวางชมชน ส าหรบบคคลธรรมดาหรอนตบคคลใหอางองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

11 Q : ผประกอบการผลตลกชน แตเปน OTOP ของจงหวด จะมขนตอนการด าเนนการอะไรเพมเตมหรอไม A : ลกชนเปนผลตภณฑจากเนอสตว ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 243) พ.ศ. 2544 ซงตอง

ปฏบตตาม GMP ตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ. 2543 ไมตองด าเนนการอะไรเพมเตม

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...38

แนวทางปฏบต

12 Q : หลกเกณฑเกยวกบการขออนญาตสถานทผลตอาหาร หรอการตออายสถานทผลตอาหารส าหรบประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรอง วธการผลตเครองมอเครองใชในการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย (primary GMP) เปนอยางไร

A : หลกเกณฑเกยวกบการขออนญาตสถานทผลตอาหาร หรอการตออายสถานทผลตอาหารส าหรบอาหารตามประกาศดงกลาว ปฏบตเชนเดยวกบประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ. 2543 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลตและ การเกบรกษาอาหาร

13 Q : อาหารทผลตขายหนาบาน หรอมการแบงขายหนาบาน มจ านวนมากทไมมสถานทผลต จะตองด าเนนการอยางไร

A : ประกาศนไมบงคบกรณทผปรงจ าหนายโดยตรงใหกบผบรโภค แตถามการน าไปฝากขาย ณ สถานทอนจะตองปฏบตตาม ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรอง วธการผลตเครองมอเครองใชในการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย (primary GMP)

14 Q : primary GMP เปนมาตรการบงคบทางกฎหมาย หรอเปนมาตรการสมครใจ A : primary GMP จะก าหนดเปนกฎหมายบงคบ ซงมการปรบบญชแนบทายประกาศฯ ใหเหมาะสมกบ

เครองมอเครองใชในการผลต และกระบวนการผลตส าหรบอาหารกลมดงกลาว และมระยะเวลาผอนผนให 3 ป ส าหรบผผลตอาหารรายเกา

15 Q : ถาผประกอบการไมปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรอง วธการผลตเครองมอเครองใชในการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย (Primary GMP) จะมโทษอยางไร

A : ประกาศดงกลาวออกโดยอาศยอ านาจตามมาตรา 6(7) ของพระราชบญญตอาหาร พ.ศ. 2522 ซงผใดฝาฝนประกาศดงกลาว ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงหมนบาท

เลขสารบบอาหาร

16 Q : ผลตภณฑ OTOP ทไดเลขสารบบอาหารแลว ตองแกไขหรอไม A : ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยามนโยบายตองการใหเลขสารบบอาหารส าหรบสถานทผลตทผาน

primary GMP อยางไรกตามหากมการออกระเบยบส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาวาดวยการด าเนนการขอรบเลขสารบบอาหารดงกลาวส าหรบกรณอาหารพรอมปรงและอาหารส าเรจรปพรอมบรโภคทนททไดรบเลขสารบบอาหารกอนวนทประกาศบงคบใชสามารถใชเลขสารบบอาหารเดมตอไปได ทงนไมไดขนอยวาเปนผลตภณฑ OTOP หรอไมทตองแกไขเลขสารบบอาหาร แตตองพจารณา

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...39

ผลตภณฑอาหารดงกลาวเขาขายตามนยามของอาหารทตองปฏบตตามประกาศฯ primary GMP หรอไม

17 Q : สถานทผลตอาหารทเปนสนคา OTOP สถานทผลตปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 193) พ.ศ. 2543 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร สามารถขอรบเลขสารบบอาหารไดหรอไม

A : ประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง ฉลาก (ฉบบท 3) กรณทอาหารทวไปทผานการตรวจประเมนสถานทผลตอาหารตาม primary GMP หรอไมต ากวาเกณฑ primary GMP ดงนนหากผประกอบการผานเกณฑ GMP ตามประกาศฯ (ฉบบท 193) พ.ศ. 2543 เรอง วธการผลตเครองมอเครองใชในการผลตและเกบรกษาอาหาร หรอ GMP Codex หรอ HACCP กสามารถขอรบเลขสารบบอาหารไดเชนกน

40

ภาคผนวก

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....41

ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท ๓๔๒) พ.ศ. ๒๕๕๕

เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหารแปรรป ทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย -------------------------------------

เพอใหผบรโภคไดบรโภคอาหารทสะอาดและปลอดภย สมควรใหมมาตรการประกนคณภาพของอาหารแปรรปเพอลดการปนเปอน ทงทางดานกายภาพ เคมและชวภาพ ตลอดจนยกระดบมาตรฐานการผลตอาหารแปรรปเพอเตรยมความพรอมเขาสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๕ และมาตรา ๖(๗) แหงพระราชบญญตอาหาร พ.ศ.๒๕๒๒ อนเปนกฎหมายทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา ๒๙ ประกอบกบมาตรา ๓๓ มาตรา ๔๑ มาตรา ๔๓ และมาตรา ๔๕ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตร วาการกระทรวงสาธารณสขโดยค าแนะน าของคณะกรรมการอาหารออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ ๑ ในประกาศน “อาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย ” หมายความวา อาหารทผาน

กระบวนการแปรรป เชน ตดแตงในลกษณะทน าไปปรงหรอบรโภค คว ท าใหแหง หมกดอง เปนตน หรอท าใหเกดการเปลยนแปลงคณลกษณะของอาหาร หรออาหารทผานกระบวนการผลตเรยบรอยแลว และบรรจในภาชนะพรอมจ าหนายตอผบรโภค แตทงนไมรวมถงอาหารควบคมเฉพาะ หรออาหาร ทก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน และอาหารทตองมฉลากทมประกาศกระทรวงสาธารณสขก าหนดให ตองปฏบตตามวธการผลตเครองมอเครองใชในการผลตและการเกบรกษาอาหารแลว”

ขอ ๒ ใหอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนายเปนอาหารทก าหนดวธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ ๓ ผผลตอาหารเพอจ าหนายตามขอ ๒ ตองปฏบตตามวธการผลต เครองมอเครองใช ในการผลต และการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนายทก าหนดไวในบญชหมายเลข ๑ ทายประกาศน หรอไมต ากวาเกณฑทก าหนดไวดงกลาว

การตรวจสถานทผลตอาหารตามวรรคหนง ใหใชบนทกและหลกเกณฑตามบญชหมายเลข ๒ และ บญชหมายเลข ๓ ทายประกาศน

ขอ ๔ ผน าเขา...

(ส าเนา)

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....42

-๒-

ขอ ๔ ผน าเขาอาหารเพอจ าหนายตามขอ ๒ ตองจดใหมใบรบรองวธการผลต เครองมอ

เครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนายทก าหนดไวในบญชหมายเลข ๑ ทายประกาศน หรอไมต ากวาเกณฑทก าหนดไวดงกลาว

ขอ ๕ ใหผทไดรบใบอนญาตผลตอาหาร หรอไดรบเลขสถานทผลตอาหารหรอไดรบใบอนญาตน าเขาอาหาร ส าหรบอาหารตามขอ ๒ แลวแตกรณ อยกอนวนทประกาศนใชบงคบ บรรดาทปฏบต ไมเปนไปตาม ขอ ๓ และ ขอ ๔ ท าการปรบปรง แกไข หรอจดใหมใบรบรองแลวแตกรณ ใหถกตองตามประกาศน ภายในสามปนบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ ๖ ประกาศน ไมใชบงคบกบอาหารตามขอ ๒ ซงผปรงหรอผผลตเปนผจ าหนายโดยตรงใหกบผบรโภค

ขอ ๗ ประกาศน ใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวน นบแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท ๑๗ เมษายน พ.ศ.๒๕๕๕ วทยา บรณศร

(นายวทยา บรณศร) รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(คดจากราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม ๑๒๙ ตอนพเศษ ๗๘ ง ลงวนท๑๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๕) รบรองส าเนาถกตอง วารณ เสนสภา (นางสาววารณ เสนสภา) นกวชาการอาหารและยาช านาญการพเศษ

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย.....43

บญชหมายเลข 1 บญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจใน

ภาชนะพรอมจ าหนาย การผลตอาหารจะตองมการก าหนด วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และเกบรกษาอาหารซงการด าเนนการดงกลาวนนจะตองค านงถงสงตางๆ ตอไปน

ล าดบท หวขอ เนอหา 1 สถานทตงและอาคาร

ผลต 1.1 สถานทตงตวอาคารและทใกลเคยง ตองอยในททจะไมท าใหอาหารทผลตเกดการปนเปอนไดงาย โดย

1.1.1 สถานทตงตวอาคารและบรเวณโดยรอบสะอาด ไมปลอยใหมการสะสมสงทไมใชแลว หรอสงปฏกลอนอาจเปนแหลงเพาะพนธสตวและแมลง รวมทงเชอโรคตางๆ ขนได

1.1.2 อยหางจากบรเวณหรอสถานททมฝนมากผดปกต 1.1.3 ไมอยใกลเคยงกบสถานทนารงเกยจ 1.1.4 บรเวณพนทตงตวอาคารไมมน าขงแฉะและสกปรก และมทอระบายน าเพอใหไหลลงสทางระบายน าสาธารณะ

ในกรณทสถานทตงตวอาคารซงใชผลตอาหารอยตดกบบรเวณทมสภาพไมเหมาะสม หรอไมเปนไปตามขอ 1.1.1-1.1.4 ตองมกรรมวธทมประสทธภาพในการปองกนและก าจดแมลงและสตวน าโรค ตลอดจนฝนผงและสาเหตของการปนเปอนอน ๆ ดวย 1.2 อาคารผลตหรอบรเวณผลตมการรกษาความสะอาดและรกษาใหอยในสภาพทถกสขลกษณะ

1.2.1 มการจดการและรกษาสภาพแวดลอมในอาคารหรอบรเวณผลตใหมความเปนระเบยบ ถกสขลกษณะ เปนระเบยบ ไมมสงของทใชแลว และไมเกดการปนเปอนสผลตภณฑ สะดวกและเหมาะในการปฏบตงาน

1.2.2 ตองแยกบรเวณผลตอาหารออกเปนสดสวน ไมปะปนกบทอยอาศย 1.2.3 จดใหมแสงสวางและการระบายอากาศทเหมาะสม เพยงพอตามความเหมาะสมส าหรบการปฏบตงานภายในอาคารผลต 1.2.4 มทอหรอทางระบายน า รองรบน าทงจากกระบวนการผลต เพอใหไหลลงสทางระบายน าสาธารณะ 1.2.5 ตองมมาตรการปองกนสตวและแมลงไมใหเขาสอาคารหรอบรเวณผลต หรอ สมผสอาหาร

2 เครองมอและอปกรณทใช ในการผลต

2.1 การออกแบบเครองมอและอปกรณทใชเหมาะสมและค านงการปนเปอนทอาจจะเกดขน รวมทงสามารถท าความสะอาดตวเครองมอ อปกรณ และบรเวณทตงไดงายและทวถง 2.2 ภาชนะหรออปกรณในการผลตทสมผสกบอาหาร ตองท าจากวสดทไมท าปฏกรยากบอาหาร อนอาจเปนอนตรายตอผบรโภค และงายตอการท าความสะอาด 2.3 โตะหรอพนผวทเกยวของกบกระบวนการผลตในสวนทสมผสกบอาหาร ตองท าดวยวสดทไมเกดสนม ท าความสะอาดงาย ไมท าใหเกดปฏกรยาทอาจเปนอนตรายตอผบรโภค โดยตงอยในต าแหนงทท าความสะอาดงาย มความสงเหมาะสมในการปฏบตงานหรอมมาตรการปองกนการปนเปอนทอาจเกดขนได

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย.....44

ล าดบท หวขอ เนอหา 3 การควบคมกระบวนการ

ผลต 3.1 วตถดบและสวนผสมในการผลตอาหาร ตองมการคดเลอกใหอยในสภาพทสะอาด มคณภาพด เหมาะส าหรบใชในการผลตอาหารส าหรบบรโภค ตองลาง หรอท าความสะอาดตามความจ าเปนเพอขจดสงสกปรก หรอสงปนเปอนทอาจตดหรอปนมากบวตถนนๆ และตองเกบรกษาวตถดบภายใตสภาวะทปองกนการปนเปอนไดโดยมการเสอมสลายนอยทสด และมการหมนเวยน สตอกของวตถดบและสวนผสมอาหารอยางมประสทธภาพ และ หากมการใชวตถเจอปนอาหารตองเปนไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสข เรองวตถเจอปนอาหาร 3.2 การด าเนนการระหวางการผลตอาหารมการด าเนนการขนยายวตถดบ สวนผสม ภาชนะบรรจ และบรรจภณฑ ในลกษณะทไมเกดการปนเปอน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย.....45

-2-

ล าดบท หวขอ เนอหา 3.3 ผผลตมขนตอนและวธการในการควบคมกระบวนการผลตเปนไปตามขอก าหนดหรอตามความเหมาะสมของกระบวนการผลต

นนๆ อยางเครงครด 3.4 น าทใชในกระบวนการผลตทสมผสกบอาหารตองเปนน าสะอาด บรโภคได มคณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง น าบรโภค และการน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ 3.5 น าแขงใชในกระบวนการผลตทสมผสกบอาหาร สะอาด มคณภาพมาตรฐานตามประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง น าแขง และการน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ 3.6 การผลต การเกบรกษา ขนยาย และขนสงผลตภณฑอาหาร ตองปองกนการปนเปอนและปองกนการเสอมสลายของอาหารและภาชนะบรรจดวย

4 การสขาภบาล 4.1 น าทใชภายในสถานทผลต ตองเปนน าสะอาดและจดใหมการปรบคณภาพน าตามทจ าเปน 4.2 จดใหมภาชนะรองรบขยะมลฝอยทมฝาปดในจ านวนทเพยงพอ และมระบบก าจดขยะมลฝอยทเหมาะสม 4.3 จดใหมหองสวมและอางลางมอหนาหองสวมใหเพยงพอส าหรบผปฏบตงาน และตองถกสขลกษณะ มอปกรณในการลางมออยางครบถวน ใชงานได สะอาด และตองแยกตางหากจากบรเวณผลต หรอไมเปดสบรเวณผลตโดยตรง 4.4 จดใหมอางลางมอในบรเวณผลตใหเพยงพอ ใชงานได สะอาด และมอปกรณลางมออยางครบถวน 4.5 มวธการจดการระบายน าทงและสงโสโครกอยางมประสทธภาพ เหมาะสม

5 การบ ารงรกษาและ ท าความสะอาด

5.1 ตวอาคารสถานทผลตตองท าความสะอาดและรกษาใหอยในสภาพทสะอาดถกสขลกษณะอยางสม าเสมอ 5.2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต มการท าความสะอาดอยางสม าเสมอ และอยในสภาพทใชงานได 5.3 การเกบรกษาสารเคมท าความสะอาดหรอสารเคมอนๆทเกยวของกบการรกษาสขลกษณะ จะตองแยกเปนสดสวนและปลอดภยและมปายแสดงชอ

6 บคลากรและสขลกษณะผปฏบตงาน

6.1 ผปฏบตงานในบรเวณทผลตตองไมเปนโรคตดตอหรอโรคนารงเกยจตามทก าหนดโดยกฎกระทรวง หรอมบาดแผลอนอาจกอใหเกดการปนเปอนของผลตภณฑ 6.2 ผปฏบตงานทกคนในขณะทด าเนนการผลตและมการสมผสโดยตรงกบอาหาร หรอสวนผสมของอาหาร หรอสวนใดสวนหนงของพนทผวทสมผสกบอาหาร ตอง

6.2.1 สวมเสอผาทสะอาดและเหมาะสมตอการปฏบตงาน กรณทใชเสอคลมกตองสะอาด 6.2.2 มมาตรการในการจดการรองเทาทใชในการผลตทเหมาะสม เชนเปลยนใชรองเทาเฉพาะบรเวณ หรอจมรองเทาในน ายาฆา

เชอโรคเขาสบรเวณผลต เพอปองกนการปนเปอนสผลตภณฑ

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย.....46

ล าดบท หวขอ เนอหา 6.2.3 ไมสวมเครองประดบตางๆขณะปฏบตงาน และดแลสขอนามยของมอและเลบใหสะอาดอยเสมอ 6.2.4 ดแลรกษามอและเลบใหสะอาด และ ลางมอใหสะอาดทกครงทงกอนเรมปฏบตงานและหลงการปนเปอน 6.2.5 สวมหมวก หรอผาคลมผม หรอตาขาย

6.3 แสดงค าเตอน หามหรอปองกนมใหบคคลใดแสดงพฤตกรรมอนนารงเกยจในการผลตอาหาร เชน สบบหร บวนน าลาย เปนตน 6.4 ผทไมเกยวของกบการผลต ปฏบตตามขอ 6.1-6.2 เมออยในบรเวณผลต

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย……47

ตส.9(55)

บญชหมายเลข 2 บนทกการตรวจสถานทผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะบรรจพรอมจ าหนาย

-------------------------------------------

วนท ….………………… เวลา……………… นาย, นาง, นางสาว.......………..…….……………………………..………… …………………………………………………………………………........................................................................................... ……...........……. พนกงานเจาหนาทตามความในมาตรา 43 แหงพระราชบญญตอาหาร พ .ศ.2522 ไดพรอมกนมาตรวจสถานทผลตอาหาร ชอ………………………………………………………………………………………..…….…….………...………...………………………………………………… ซงมผด าเนนกจการ/ผรบอนญาต คอ …………….………………………………………………….….…....………………………………………………. สถานทผลตตงอย ณ…………….……………………………………………………………….………….……….……….………………………………………. ……………………………………………………………………….............................................................…………………………………………………. ใบอนญาตผลตอาหาร/เลขสถานทผลตอาหาร เลขท……………………………………………………..…………………….………………………… ประเภทอาหารทขออนญาต/ไดรบอนญาต……………………………………………………………..……………….…………………………….……… …………………………………………………………………………………………………………………………….………….………….…………………………… วตถประสงคในการตรวจ : ตรวจประกอบการอนญาต แรงมา…………..……HP คนงาน…………...…..คน (แลวแตกรณ) ตรวจเฝาระวง อนๆ……..………………………………………………….. ครงทตรวจ : …………….…………

น าหนก สงทตองตรวจสอบ ด 2

พอใช 1

ปรบปรง 0

คะแนน ทได

หมายเหต

1. สถานทตงและอาคารผลต

1.1 สถานทตง ตวอาคารและทใกลเคยงมลกษณะ ดงตอไปน

0.25 (1) ไมมการสะสมสงของทไมใชแลว 0.25 (2) ไมมการสะสมสงปฏกล 0.25 (3) ไมมฝนควนมากผดปกต 0.25 (4) ไมมวตถอนตราย 0.25 (5) ไมมคอกปศสตวหรอสถานเลยงสตว 0.25 (6) ไมมน าขงแฉะและสกปรก 0.25 (7) มทอหรอทางระบายน านอกอาคารเพอ

ระบายน าทง

1.2 อาคารผลตหรอบรเวณผลต 1.0 1.2.1 สะอาด ถกสขลกษณะ เปนระเบยบ

และไมมสงของทไมใชแลว

1.0 1.2.2 มการแยกบรเวณผลตอาหารออกเปน สดสวนจากทพกอาศยและผลตภณฑอน ๆ

0.25 1.2.3 มแสงสวางเพยงพอส าหรบการปฏบตงาน 0.25 1.2.4 มการระบายอากาศทเหมาะสมส าหรบ

การปฏบตงาน

(ลงชอ) …………………………………….. (……………………………………..) ผขออนญาต/ผรบอนญาต/ผแทน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย……48

2

น าหนก สงทตองตรวจสอบ ด 2

พอใช 1

ปรบปรง 0

คะแนน ทได

หมายเหต

0.25 1.2.5 มทอหรอทางระบายน าทง 1.0 1.2.6 สามารถปองกนสตวและแมลงเขาส

อาคารหรอบรเวณผลต หรอ สมผสอาหาร

หวขอท 1 คะแนนรวม = 11 คะแนน คะแนนทไดรวม = คะแนน (…………….%)

น าหนก สงทตองตรวจสอบ ด 2

พอใช 1

ปรบปรง 0

คะแนน ทได

หมายเหต

2. เครองมอและอปกรณทใชในการผลต 0.5 2.1 งายแกการท าความสะอาด 1.0 2.2 ท าดวยวสดผวเรยบ ไมเปนสนม ไมเปนพษ

ทนตอการกดกรอน สภาพสะอาด

1.0 2.3 พนผวหรอโตะปฏบตงานทสมผสกบอาหาร ท าดวยวสดเรยบ ไมเปนสนม ไมเปนพษ ทนตอการกดกรอน และสงจากพนหรอมมาตรการอนตามความเหมาะสม

0.5 2.4 ตดตงอยในต าแหนงทท าความสะอาดงาย หวขอท 2 คะแนนรวม = 6 คะแนน คะแนนทไดรวม = คะแนน (…………….%)

(ลงชอ) …………………………………….. (……………………………………..) ผขออนญาต/ผรบอนญาต/ผแทน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย……49

3

น าหนก สงทตองตรวจสอบ ด 2

พอใช 1

ปรบปรง 0

คะแนน ทได

หมายเหต

3. การควบคมกระบวนการผลต 3.1 วตถดบ สวนผสมตางๆ และภาชนะบรรจ

0.25 3.1.1 มการคดเลอก 0.25 3.1.2 มการลางท าความสะอาดอยาง

เหมาะสมในบางประเภททจ าเปน

0.25 3.1.3 มการเกบรกษาอยางเหมาะสม 1.0(M) 3.1.4 มการใชวตถเจอปนอาหารตามท

กฎหมายก าหนด

1.0 3.2 ในระหวางการผลตอาหารมการด าเนนการ ขนยายวตถดบ สวนผสม ภาชนะบรรจ และบรรจภณฑ ในลกษณะทไมเกดการปนเปอน

1.0 3.3 มการควบคมกระบวนการผลตอยางเหมาะสม 3.4 น าสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต

1.0 (M) 3.4.1 มคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข

0.5 3.4.2 มการขนยาย การเกบรกษา การน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

3.5 น าแขงทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต

1.0

3.5.1 มคณภาพมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข

0.5 3.5.2 มการขนยาย การเกบรกษา การน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

3.6 ผลตภณฑ 0.25 3.6.1 มการคดแยกหรอท าลายผลตภณฑทไม

เหมาะสม

0.5 3.6.2 มการเกบรกษาอยางเหมาะสมและขนสง ในลกษณะทปองกนการปนเปอนและการเสอมสลาย

หวขอท 3 คะแนนรวม = 15 คะแนน คะแนนทไดรวม = คะแนน (…………….%)

(ลงชอ) …………………………………….. (……………………………………..) ผขออนญาต/ผรบอนญาต/ผแทน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย……50

4

น าหนก สงทตองตรวจสอบ ด 2

พอใช 1

ปรบปรง 0

คะแนน ทได

หมายเหต

4. การสขาภบาล 1.0 4.1 น าทใชภายในสถานทผลตเปนน าสะอาด 0.5 4.2 มภาชนะส าหรบใสขยะพรอมฝาปดและตงอย

ในททเหมาะสมและเพยงพอ และมวธการก าจดขยะ ทเหมาะสม

0.5 4.3 มการจดการการระบายน าทงและสงโสโครก 4.4 หองสวมและอางลางมอหนาหองสวม

0.5 4.4.1 หองสวมแยกจากบรเวณผลต หรอไมเปดสบรเวณผลตโดยตรง

0.5 4.4.2 หองสวมอยในสภาพทใชงานไดและสะอาด 0.25 4.4.3 หองสวมมจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน 0.5 4.4.4 มอางลางมอพรอมสบหรอน ายา

ฆาเชอโรค และอปกรณท าใหมอแหง

0.5 4.4.5 อางลางมอและอปกรณอยในสภาพทใชงานไดและสะอาด

0.25 4.4.6 อางลางมอมจ านวนเพยงพอกบ ผปฏบตงาน

4.5 อางลางมอบรเวณผลต 0.5 4.5.1 มสบหรอน ายาฆาเชอโรค 0.5 4.5.2 อยในสภาพทใชงานไดและสะอาด 0.5 4.5.3 มจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน 0.5 4.5.4 อยในต าแหนงทเหมาะสม

หวขอท 4 คะแนนรวม = 13 คะแนน คะแนนทไดรวม = คะแนน (…………….%)

น าหนก สงทตองตรวจสอบ ด 2

พอใช 1

ปรบปรง 0

คะแนน ทได

หมายเหต

5. การบ ารงรกษาและการท าความสะอาด

1.0 5.1 มวธการหรอมาตรการดแลท าความสะอาดอาคารผลตอยางสม าเสมอ

1.0 5.2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตมการท าความสะอาดอยางสม าเสมอ และอยในสภาพ ทใชงานได

0.5 5.3 มการเกบสารเคมท าความสะอาดหรอสารเคมอนๆ ทเกยวของกบการรกษาสขลกษณะ และมปายแสดงชอแยกใหเปนสดสวนและปลอดภย

หวขอท 5 คะแนนรวม = 5 คะแนน คะแนนทไดรวม = คะแนน (…………….%)

(ลงชอ) …………………………………….. (……………………………………..) ผขออนญาต/ผรบอนญาต/ผแทน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย……51

5

น าหนก สงทตองตรวจสอบ ด 2

พอใช 1

ปรบปรง 0

คะแนน ทได

หมายเหต

6. บคลากรและสขลกษณะผปฏบตงาน 1.0 6.1 ผปฏบตงานในบรเวณผลตอาหารไมมบาดแผล

ไมเปนโรคหรอพาหะของโรคตามทระบในกฎกระทรวง

6.2 ผปฏบตงานทท าหนาทสมผสกบอาหาร ขณะปฏบตงานตองปฏบตดงน

0.5 6.2.1 แตงกายสะอาด เสอคลมหรอผากนเปอน สะอาด

0.5 6.2.2 มมาตรการจดการรองเทาทใชในบรเวณผลตอยางเหมาะสม

0.5 6.2.3 ไมสวมใสเครองประดบ 0.5 6.2.4 มอและเลบตองสะอาด 0.75 6.2.5 ลางมอใหสะอาดทกครงกอนเรม

ปฏบตงาน

0.5 6.2.6 มการสวมหมวกตาขายหรอผาคลมผมอยางใดอยางหนงตามความจ าเปน

0.25 6.3 มการแสดงค าเตอนหามมใหบคคลใดแสดงพฤตกรรมอนนารงเกยจในสถานทผลตอาหาร

0.5 6.4 มวธการหรอขอปฏบตส าหรบผไมเกยวของกบการผลตทมความจ าเปนตองเขาไปในบรเวณผลต

หวขอท 6 คะแนนรวม = 10 คะแนน คะแนนทไดรวม = คะแนน (…………….%)

(ลงชอ) …………………………………….. (……………………………………..) ผขออนญาต/ผรบอนญาต/ผแทน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย……52

6

สรปผลการตรวจ 1. คะแนนรวม (ทกหวขอ) = 60 คะแนน

คะแนนทไดรวม (ทกหวขอ) =…………….. คะแนน (……………..%) 2. ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ ในหวขอตอไปน หวขอท 1 หวขอท 2 หวขอท 3 หวขอท 4 หวขอท 5 หวขอท 6 พบขอบกพรองรนแรงเรองน าทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต มคณภาพหรอมาตรฐาน

ไมเปนไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสข (ขอ 3.3.1) พบขอบกพรองอนๆ ไดแก.....................................................................................................……….

…………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..............................................................................................…………………………………..................................................................................................………

3. สรปผลการประเมน สรปภาพรวมผลการประเมน...........................................................................................................................

…………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………..………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………..………………..……………………………………………………………………………

(ลงชอ)………………………………….. (……………………………………) ผขออนญาต/ผรบอนญาต/ผแทน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย……53

การเปลยนแปลงภายในขององคกร …………………………………………………………………………….….………………...

………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………….…………….………………………………………………………………………………...…………………………………………………................................................................................................................………. ………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………...…………………………………………………................................................................................................................………. ………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………...…………………………………………………................................................................................................................……… ... การปฏบตตามหลกเกณฑและเงอนไขในการรบรอง รวมถงการแสดง /อางองถงใบรบรอง การรบรอง เครองหมายรบรอง และเครองหมายรบรองระบบงาน (ถาม) …………………………......……...........................………….……………… ……………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................................……………...............................................................................................

การด าเนนการกบขอบกพรองทเกดจากการตรวจประเมนครงกอน (ถาม) ……………….......................………… ………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………….................................................………………………

จดแขง.............................................................................................................................................................. ................................……………………………………………………………………………………….......................................................……….….. …………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ขอสงเกตและโอกาสในการปรบปรง............................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………

ความเหนของคณะผตรวจประเมน เหนควรน าเสนอใหการรบรอง (อนญาต)/คงไว/ตออายการรบรอง (ใบอนญาต) อนๆ (ระบ) .............................................................................................................................……………

…………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………….…………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………..…………………………….…………………………………………………….………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………..…………………………….…………………………………………………….………………………………………………………………………………………..……………………

(ลงชอ)………………………………….. (……………………………………) ผขออนญาต/ผรบอนญาต/ผแทน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย……54

8

…………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………..……………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………..………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………..…………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………….……..…………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………..………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. ในการทพนกงานเจาหนาทมาตรวจสถานทครงน มไดท าใหทรพยสนของผขออนญาต/รบอนญาตสญหายหรอเสยหายแตประการใด อานใหฟงแลวรบรองวาถกตองจงลงนามรบรองไวตอหนาเจาหนาททายบนทก หมายเหต คาดวาจะสงขอแกไขใหกบเจาหนาทไดภายในวนท ...............................................

(ลงชอ) ………………………………………….. ผขออนญาต/ผรบอนญาต/ผแทน (……………..…………………….…..)

(ลงชอ) …………………………….. พนกงานเจาหนาท (ลงชอ) ………...…..…………..….. พนกงานเจาหนาท

(ลงชอ) …………………………….. พนกงานเจาหนาท (ลงชอ) ………...…..…………..….. พนกงานเจาหนาท

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....55

ตส.10(55)

บญชหมายเลข 3 หลกเกณฑการพจารณาผลการตรวจสอบสถานทผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

---------------------------------------------------

1. ระดบการตดสนใจในการใหคะแนน ม 3 ระดบ ดงน ระดบ นยาม คะแนนประเมน

ด เปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรองหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

2

พอใช เปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรองหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย แตยงพบขอบกพรองซงยอมรบได เนองจากมมาตรการปองกนการปนเปอนในอาหาร หรอขอบกพรองนนไมมผลกระทบตอความปลอดภยโดยตรงกบอาหารทผลต

1

ปรบปรง ไมเปนไปตามหลกเกณฑทก าหนดในบญชแนบทายประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท 342) พ.ศ. 2555 เรองหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย

0

2. การค านวณคะแนน 2.1 วธการค านวณคะแนนในแตละหวขอมสตรดงน

คะแนนทได = น าหนกคะแนนในแตละขอ x คะแนนประเมนทได รอยละของคะแนนทไดในแตละหวขอ =

2.2 ขอทไมจ าเปนตองปฏบตตามส าหรบสถานทผลตอาหารบางราย หรอการคดคะแนนกรณ ไมมการด าเนนการในบางขอ เชน ไมมการใชน าแขง จงไมตองพจารณาใหคะแนนส าหรบขอนน ท าใหคะแนนรวม ของหวขอนนลดลง ซงค านวณโดยน าคะแนนเตมของขอดงกลาวคณน าหนกของขอนน แลวน าผลคณทไดมาหกจากคะแนนรวมเดมของหวขอนนๆ ผลลพธทไดคอคะแนนรวมทใชในการคดคะแนนของหวขอนน

2.3 ชองหมายเหตในบนทกการตรวจ ( Checklist) มไวเพอผท าการตรวจประเมนสามารถ ลงขอมลและลกษณะของสงทสงเกตเหนตามนน โดยเฉพาะขอมลหรอสงทเหนวา “พอใช” และ “ปรบปรง” ใหหมายเหตวาท าไมถงไดระดบคะแนนตามนน และเมอตรวจครบทง 6 หวขอแลว ชองหมายเหตจะชวยเตอนและชวยในการใหระดบคะแนนไดอยางเปนธรรม รวมทงจะเปนขอมลในการตรวจตดตามครงตอไป นอกจากนยงสามารถน าขอมลในชองหมายเหตมาใชในการใหค าแนะน า หรอขอเสนอแนะแกผประกอบการ หรอแสดงความชนชมแกสถานประกอบการ ซงจะสรางความรสกเปนเจาหนาทผใหค าแนะน าและปรกษามากกวาเปนเจาหนาทเขาตรวจสอบเพอด าเนนการตามกฎหมาย

คะแนนทไดรวมx100 คะแนนรวมในแตละหวขอ

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....56

-2-

ตวอยางการค านวณ น าหนก สงทตองตรวจสอบ ด

2 พอใช

1 ปรบปรง

0 คะแนน

ทได หมายเหต

3. การควบคมกระบวนการผลต 3.1 วตถดบ สวนผสมตางๆ และภาชนะบรรจ

0.25 3.1.1 มการคดเลอก / 0.5 0.25 3.1.2 มการลางท าความสะอาดอยาง

เหมาะสมในบางประเภททจ าเปน / 0.5

0.25 3.1.3 มการเกบรกษาอยางเหมาะสม / 0.5 1.0(M) 3.1.4 มการใชวตถเจอปนอาหารตามท

กฎหมายก าหนด / 1.0

1.0 3.2 ในระหวางการผลตอาหารมการด าเนนการขนยายวตถดบ สวนผสม ภาชนะบรรจ และบรรจ-ภณฑ ในลกษณะทไมเกดการปนเปอน

/ 2

1.0 3.3 มการควบคมกระบวนการผลตอยางเหมาะสม / 2 3.4 น าสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต

1.0 (M) 3.4.1 มคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข

/ 1.0

0.5 3.4.2 มการขนยาย การเกบรกษา การน าไป ใชในสภาพทถกสขลกษณะ

/ 0.5

3.5 น าแขงทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต

1.0

3.5.1 มคณภาพมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข

- ไมมการใชน าแขง ในกระบวนการผลต 0.5 3.5.2 มการขนยาย การเกบรกษา การน าไป

ใชในสภาพทถกสขลกษณะ

3.6 ผลตภณฑ 0.25 3.6.1 มการคดแยกหรอท าลายผลตภณฑท

ไมเหมาะสม / 0.5

0.5 3.6.2 มการเกบรกษาอยางเหมาะสมและขนสงในลกษณะทปองกนการปนเปอนและการเสอมสลาย

/ 1.0

หวขอท 3 คะแนนรวม = 15-3 คะแนน คะแนนทไดรวม = 9.5 คะแนน (63.33%)

** รอยละของคะแนนทไดในแตละหวขอ = (9.5 x 100) /15 = 63.33%

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....57

-3- 3. ขอบกพรองทรนแรง (Major Defect) หมายถง ขอบกพรองทเปนความเสยง ซงอาจท าใหอาหาร

เกดการปนเปอน ไมปลอดภยตอการบรโภค ไดแก 3.1 น าทสมผสโดยตรงกบอาหารในกระบวนการผลต มคณภาพหรอมาตรฐานไมเปนไปตาม

ประกาศกระทรวงสาธารณสข ตามบนทกการตรวจสถานทผลตอาหาร ตามแบบ ตส. 9(55) ขอ 3.4.1 ยกเวนกรณทพนกงานเจาหนาทพจารณาเหนวา คณสมบตของน าทางกายภาพหรอทางเคมซงตางไปจากคณภาพมาตรฐาน ของน าบรโภคไมมผลตอความปลอดภยของอาหาร

3.2 ขอ 3.1.4 การใชวตถเจอปนอาหารทงชนดและปรมาณ พนกงานเจาหนาทตองพจารณาใหเปนไปตามประกาศกระทรวงสาธารณสขทเกยวของ

3.3 ขอบกพรองอนๆทคณะเจาหนาทผตรวจไดประเมนแลววาเปนความเสยง ซงอาจท าใหอาหารเกดความไมปลอดภยตอการบรโภค

4. การยอมรบผลการตรวจวาผานการประเมน ตองมคะแนนทไดรวมแตละหวขอและคะแนนรวม ทงหมดไมนอยกวารอยละ 60 และตองไมพบขอบกพรองทรนแรง

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย…58

ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท ๓๔๓) พ.ศ. ๒๕๕๕

เรอง ฉลาก (ฉบบท ๓) -------------------------------------

โดยเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรองฉลาก อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๕ และมาตรา ๖ (๑๐) แหงพระราชบญญตอาหาร

พ.ศ.๒๕๒๒ อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา ๒๙ ประกอบกบมาตรา ๓๓ มาตรา ๔๑ มาตรา ๔๓ และ ๔๕ ของรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตร วาการกระทรวงสาธารณสขโดยค าแนะน าของคณะกรรมการอาหารออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ ๑ ใหยกเลกความในขอ ๘ ของประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท ๑๙๔) พ.ศ.๒๕๔๓ เรอง ฉลาก ลงวนท ๑๙ กนยายน พ.ศ.๒๕๔๓ และใหใชความตอไปนแทน

“ขอ ๘ การแสดงเลขสารบบอาหารส าหรบอาหารตามขอ๒ (๑) ขอ ๒ (๒) ขอ ๒(๓) ใหเปนไปตามระเบยบส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาก าหนด

การขอรบเลขสารบบอาหาร ส าหรบอาหารตามขอ ๒(๔) ทผานการตรวจสอบมาตรฐานสถานทผลตหรอสถานทน าเขาแลวใหถอปฏบตเชนเดยวกบอาหารตามขอ ๒(๓) ทงน ผผลตและผน าเขาซงอาหารตามขอ ๒(๔) ตองปฏบตตามเกณฑทก าหนดไวตาม ประกาศกระทรวงสาธารณสข (ฉบบท ๓๔๒) พ.ศ. ๒๕๕๕ เรอง วธการผลต เครองมอเครองใช ในการผลต และ การเกบรกษาอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย ลงวนท ๑๗ เมษายน พ.ศ.๒๕๕๕ หรอไมต ากวาเกณฑทก าหนดไวดงกลาว”

ขอ ๒ ประกาศน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท ๑๗ เมษายน พ.ศ.๒๕๕๕ วทยา บรณศร

(นายวทยา บรณศร) รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(คดจากราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม ๑๒๙ ตอนพเศษ ๗๘ ง ลงวนท๑๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๕) รบรองส าเนาถกตอง วารณ เสนสภา (นางสาววารณ เสนสภา) นกวชาการอาหารและยาช านาญการพเศษ

(ส าเนา)

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....59

(ส าเนา) ประกาศกระทรวงสาธารณสข

(ฉบบท 281) พ.ศ. 2547 เรอง วตถเจอปนอาหาร

----------------------------------------------

โดยทเปนการสมควรปรบปรงประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเรอง สผสมอาหาร วตถทใชปรงแตงรสอาหาร และวตถเจอปนอาหาร ใหเหมาะสมกบสภาวการณในปจจบนและเพมประสทธภาพในการคมครองผบรโภคยงขน

อาศยอ านาจตามความในมาตรา 5 และมาตรา 6(1)(2)(4)(5)(6)(7)(9) และ (10) แหงพระราชบญญตอาหาร พ .ศ.2522 อนเปนพระราชบญญตทมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและ เสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 35 มาตรา 39 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยบญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสขออกประกาศไว ดงตอไปน

ขอ 1 ใหยกเลก (1) ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 21 (พ.ศ.2522) เรอง ก าหนดสผสมอาหาร เปนอาหาร

ควบคมเฉพาะและก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน การใช การผสม และฉลาก ลงวนท 13 กนยายน พ.ศ.2522 (2) ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 38 (พ.ศ.2522) เรอง ก าหนดวตถทใชปรงแตง

รสอาหาร เปนอาหารควบคมเฉพาะและก าหนดคณภาพหรอมาตรฐาน ลงวนท 13 กนยายน พ.ศ.2522 (3) ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 55 (พ.ศ.2524) เรอง แกไขเพมเตมประกาศกระทรวง

สาธารณสข ฉบบท 21 (พ.ศ.2522) ลงวนท 2 มกราคม พ.ศ.2524 (4) ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 66 (พ.ศ.2525) เรอง แกไขเพมเตมประกาศกระทรวง

สาธารณสข ฉบบท 55 (พ.ศ.2524) ลงวนท 11 มกราคม พ.ศ.2525 (5) ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 84 (พ.ศ.2527) เรอง วตถเจอปนอาหาร ลงวนท

25 ธนวาคม พ.ศ.2527 (6) ประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 119 (พ.ศ.2532) เรอง วตถเจอปนอาหาร (ฉบบท 2)

ลงวนท 8 กมภาพนธ พ.ศ.2532 ขอ 2 ใหวตถเจอปนอาหาร (Food Additive) เปนอาหารควบคมเฉพาะ

ขอ 3 วตถเจอปนอาหาร หมายความวา วตถทตามปกตมไดใชเปนอาหารหรอเปนสวนประกอบ ทส าคญของอาหาร ไมวาวตถนนจะมคณคาทางอาหารหรอไมกตาม แตใชเจอปนในอาหารเพอประโยชนทางเทคโนโลยการผลต การแตงสอาหาร การปรงแตงกลนรสอาหาร การบรรจ การเกบรกษา หรอการขนสง ซงมผลตอ

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....60

คณภาพหรอมาตรฐานหรอลกษณะของอาหาร ทงนใหหมายความรวมถงวตถทมไดเจอปนในอาหาร แตมภาชนะบรรจไวเฉพาะแลวใสรวมอยกบอาหารเพอประโยชนดงกลาวขางตนดวย เชน วตถกนชน วตถดดออกซเจน เปนตน

ความในวรรคหนง ไมรวมถงสารอาหารทเตมเพอเพมหรอปรบใหคงคณคาทางโภชนาการของอาหาร เชน โปรตน ไขมน คารโบไฮเดรต วตามน เกลอแร

ขอ 4 วตถเจอปนอาหาร ตองมคณภาพหรอมาตรฐานตามเงอนไขใดเงอนไขหนง ดงตอไปน (1) ตามทก าหนดไวใน Codex Advisory Specification for the Identity and Purity of

Food Additives (2) ตามประกาศส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา โดยความเหนชอบของคณะกรรมการ

อาหาร (3) ตามทไดรบความเหนชอบจากคณะอนกรรมการเพอศกษาวเคราะหปญหาและวนจฉย

ในเชงวชาการเกยวกบอาหาร โดยผผลตหรอผน าเขาจะตองสงมอบผลการประเมนความปลอดภยของวตถเจอปนอาหารชนดนน พรอมรายละเอยดขอมลประกอบการยนขอ ดงน

(3.1) การระบสวนประกอบและลกษณะทางเคมของวตถเจอปนอาหารทน ามาประเมน ความปลอดภยโดยมรายละเอยด ดงน

(3.1.1) เอกลกษณและความบรสทธของวตถเจอปนอาหารทใชในการทดสอบ ความเปนพษ เพอประเมนความปลอดภย (Identity and Purity)

(3.1.2) ปฏกรยาทเกดขนและวถของวตถเจอปนอาหารนน ๆ ในอาหาร (Reactions and Fate of Food Additives in Food)

(3.1.3) ขอก าหนดคณลกษณะเฉพาะของวตถเจอปนอาหาร (Specifications) (3.2) กระบวนการทดสอบและการประเมนความปลอดภย โดยแสดงรายละเอยดดงน

(3.2.1) ระบตวชวดในการทดลองและการศกษาขอมลเรองการเกดพษ ดงตอไปน (ก) ผลกระทบตอหนาทการท างานของรางกาย (Functional Manifestations) (ข) การกอใหเกดการเปลยนแปลงรปรางลกษณะ (Morphological

Manifestations) (ค) การกอมะเรง (Neoplasms) (ง) ความเปนพษตอระบบสบพนธและการพฒนาการของรางกาย

(Reproduction and Developmental Toxicity) (จ) ผลการศกษานอกสตวทดลอง (In Vitro Studies)

(3.2.2) การน าขอมลดานการเปลยนแปลงในรางกายและเภสชจลนศาสตรของ วตถเจอปนอาหารนน ๆ มาใชในการประเมนความปลอดภย (The Use of Metabolic and Pharmacokinetic Studies in Safety Assessment) โดยกลาวถงในประเดน ดงตอไปน

(ก) ชนดของสตวทน ามาใชในการศกษาทดลองวามความเทยบเคยงกบ มนษยไดหรอไม มากนอยเพยงใด (Identifying Relevant Animal Species)

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....61

(ข) กลไกการเกดพษของวตถเจอปนอาหารทประเมน (Determining the Mechanisms of Toxicity)

(ค) การเปลยนแปลงของวตถเจอปนอาหารนน ๆ ในรางกาย (Metabolism into Normal Body Constituents)

(ง) ผลกระทบของจลนทรยทอยในทางเดนอาหารตอวตถเจอปนอาหารนน ๆ และผลกระทบของวตถเจอปนอาหารนน ๆ ตอจลนทรยทอยในทางเดนอาหาร (Effects of the Gut Microflora on the Chemical and Effects of the Chemical on the Gut Microflora)

(3.2.3) อทธพลของอาย ภาวะโภชนาการ และภาวะสขภาพของกลมตวอยางทใช ศกษาทดลองตอการแปลผลการศกษา และลกษณะของการออกแบบการศกษาทดลอง (Influence of Age, Nutritional Status, and Health Status in the Design and Interpretation of Studies)

(3.2.4) ขอมลการศกษาในมนษยทน ามาใชในการประเมนความปลอดภย ดงตอไปน

(ก) การศกษาทางระบาดวทยา (Epidemiological Studies) (ข) อาการไมพงประสงคทเกดขนจากการรบประทานอาหารทมวตถเจอปน

อาหารนน ๆ เปนสวนประกอบอย (Food Intolerance) (3.2.5) การก าหนดคาทปลอดภยส าหรบมนษยในการรบสมผสโดยการรบประทาน

ตอวน (Acceptable Daily Intake: ADI) โดยกลาวถงขอมลทน ามาใชในการก าหนดคา ดงตอไปน (ก) คาของขนาดสงสดทใหแกสตวทดลองแลวไมสงเกตเหนความผดปกต

(No-observed-effect level: NOEL) ทใช (ข) การใชองคประกอบความปลอดภย (Safety factor) ในการค านวณ (ค) การพจารณาถงความเปนพษและปฏกรยาการตอบสนองของรางกาย

(Toxicological versus physiological responses) (ง) การเปรยบเทยบคาทปลอดภยส าหรบมนษยในการรบสมผสโดยการ

รบประทานตอวน (ADI) ทก าหนดขนกบแนวโนมทมนษยจะมโอกาสไดรบสมผสวตถเจอปนอาหารนน ๆ จรง ขอ 5 วตถเจอปนอาหารตองมวธการตรวจวเคราะหเปนไปตามทก าหนดไวใน Codex Advisory

Specification for the Identity and Purity of Food Additives กรณการใชวธการตรวจวเคราะหทแตกตาง ไปจากขอก าหนดดงกลาว ตองเปนวธการตรวจวเคราะหตามประกาศส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา โดยความเหนชอบของคณะกรรมการอาหาร

ขอ 6 การใชวตถเจอปนอาหาร ตองใชตามชนดวตถเจอปนอาหาร ชนดของอาหาร และ ปรมาณสงสดทใหใชได ตามเงอนไขใดเงอนไขหนง ดงตอไปน

6.1 ตามมาตรฐานทวไปส าหรบการใชวตถเจอปนอาหารของโคเดกซ (Codex General Standard for Food Additives) ฉบบลาสด

6.2 ตามประกาศส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา โดยความเหนชอบของ

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....62

คณะกรรมการอาหาร 6.3 การใชวตถเจอปนอาหารนอกเหนอจากขอ 6.1 และ 6.2 ตองไดรบความเหนชอบจาก

ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา ขอ 7 การใชวตถเจอปนอาหารทแตกตางไปจากทก าหนดไวในขอ 6 และไดรบความเหนชอบ

จากส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาไปกอนวนทประกาศนใชบงคบ ใหผทไดรบความเหนชอบดงกลาวตองแกไขปรบปรงการใชวตถเจอปนอาหารใหเปนไปตามประกาศฉบบน ภายในหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 8 ผผลตหรอผน าเขาวตถเจอปนอาหารเพอจ าหนาย ตองปฏบตตามประกาศกระทรวง สาธารณสขวาดวยเรอง วธการผลต เครองมอเครองใชในการผลต และการเกบรกษาอาหาร

ขอ 9 การใชภาชนะบรรจวตถเจอปนอาหาร ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสข วาดวยเรอง ภาชนะบรรจ

ขอ 10 การแสดงฉลากวตถเจอปนอาหาร ใหปฏบตตามประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวย เรอง ฉลาก

ขอ 11 ประกาศฉบบน ไมใชบงคบกบวตถแตงกลนรส (flavoring agents) ตามประกาศ กระทรวงสาธารณสขวาดวย เรอง วตถแตงกลนรส

ขอ 12 ใบส าคญการขนทะเบยนต ารบอาหาร ฉลากอาหาร หรอเลขสารบบอาหาร ซงไดออก ไวแลวและไมขดหรอแยงกบประกาศนใหคงใชตอไปได กรณทขดหรอแยงกบประกาศนใหใชไดไมเกนหนงป นบแตวนทประกาศนใชบงคบ

ขอ 13 ประกาศน ใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 18 สงหาคม พ.ศ. 2547

(ลงชอ) สดารตน เกยราพนธ

(นางสดารตน เกยราพนธ) รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

(คดจากราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศทวไป เลม 121 ตอนพเศษ 97 ง. ลงวนท 6 กนยายน พ.ศ.2547)

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...63

ตารางภาคผนวกท 1 ขอเปรยบเทยบบนทกการตรวจสถานทผลตอาหาร

กฎกระทรวง ฉบบท 1 หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหาร

วาดวยสขลกษณะทวไป(GMP) หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรป ทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย(primary GMP)

1.สถานทตงและอาคารผลต 1.สถานทตงและอาคารผลต - 1.1 สถานทตง

1.1.1 สถานทตงตวอาคารและทใกลเคยงมลกษณะดงตอไปน

1.1 สถานทตง ตวอาคารและทใกลเคยงมลกษณะดงตอไปน

(1) ไมมการสะสมสงของทไมใชแลว (1) ไมมการสะสมสงของทไมใชแลว (2) ไมมการสะสมสงปฏกล (2) ไมมการสะสมสงปฏกล (3) ไมมฝนควนมากผดปกต (3) ไมมฝนควนมากผดปกต (4) ไมมวตถอนตราย (4) ไมมวตถอนตราย (5) ไมมคอกปศสตวหรอสถานเลยงสตว (5) ไมมคอกปศสตวหรอสถานเลยงสตว (6) ไมมน าขงแฉะและสกปรก (6) ไมมน าขงแฉะและสกปรก (7) มทอหรอทางระบายน านอกอาคารเพอ

ระบายน าทง (7) มทอหรอทางระบายน านอกอาคารเพอระบายน าทง

1.อาคารหรอบรเวณผลต 1.2 อาคารผลต มลกษณะดงตอไปน 1.2.อาคารผลตหรอบรเวณผลต 1.1 ถกสขลกษณะ และเปนระเบยบ

1.2.1 มการแยกบรเวณผลตอาหารออกเปนสดสวนจากทพกอาศยและผลตภณฑอนๆ

1.2.1 สะอาด ถกสขลกษณะ เปนระเบยบ และไมมสงของ ทไมใชแลว

1.2 มแสงสวางเพยงพอส าหรบการปฏบตงาน 1.2.2 มพนทเพยงพอในการผลต 1.2.2 มการแยกบรเวณผลตอาหารออกเปน สดสวนจากทพกอาศยและผลตภณฑอนๆ

1.3 มการระบายอากาศทเหมาะสมส าหรบการปฏบตงาน

1.2.3 มการจดบรเวณการผลตเปนไปตามล าดบสายงานการผลต

1.2.3 มแสงสวางเพยงพอส าหรบการปฏบตงาน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...64

กฎกระทรวง ฉบบท 1 หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหาร

วาดวยสขลกษณะทวไป(GMP) หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรป ทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย(primary GMP)

1.4 ไมมสตวแมลงทกชนด 1.2.4 แบงแยกพนทการผลตเปนสดสวนเพอปองกนการปนเปอน

1.2.4 มการระบายอากาศทเหมาะสมส าหรบการปฏบตงาน

1.2.5 พน ผนง และเพดานของอาคารผลต 1.2.5 มทอหรอทางระบายน าทง (1) พนคงทน เรยบ ท าความสะอาดงาย, ม

ความลาดเอยงเพยงพอ 1.2.6 สามารถปองกนสตวและแมลงเขาสอาคารหรอบรเวณผลต หรอ สมผสอาหาร

(2) ผนงคงทน เรยบ ท าความสะอาดงาย (3) เพดานคงทน เรยบ รวมทงอปกรณสงทยด

ตดอยดานบน ไมกอใหเกดการปนเปอน

1.2.6 มแสงสวางเพยงพอส าหรบการปฏบตงาน 1.2.7 มการระบายอากาศทเหมาะสมส าหรบการ

ปฏบตงาน

1.2.8 อาคารผลตมมาตรการปองกนการปนเปอนจากสตวและแมลง

1.2.9 ไมมสงของทไมใชแลวหรอไมเกยวของกบการผลตอยในบรเวณผลต

2. เครองมอและอปกรณทใชในการผลต 2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณทใชในการผลต 2. เครองมอและอปกรณทใชในการผลต 2.1 เหมาะสมกบการใชงาน สภาพสะอาด 2.1 การออกแบบ 2.1 งายแกการท าความสะอาด 2.2 ท าดวยวสดผวเรยบ ไมเปนสนม ไมเปนพษ ทนตอการกดกรอน

2.1.1 ท าดวยวสดผวเรยบ ไมเปนสนม ไมเปนพษ ทนตอการกดกรอน

2.2 ท าดวยวสดผวเรยบ ไมเปนสนม ไมเปนพษ ทนตอการกดกรอน สภาพสะอาด

2.1.2 รอยตอเรยบไมเปนแหลงสะสมของจลนทรย 2.3 พนผวหรอโตะปฏบตงานทสมผสกบอาหาร ท าดวยวสดเรยบ ไมเปนสนม ไมเปนพษ ทนตอการกดกรอน และสงจากพน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...65

กฎกระทรวง ฉบบท 1 หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหาร

วาดวยสขลกษณะทวไป(GMP) หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรป ทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย(primary GMP)

หรอมมาตรการอนตามความเหมาะสม 2.1.3 งายแกการท าความสะอาด 2.4 ตดตงอยในต าแหนงทท าความสะอาดงาย 2.2 การตดตง 2.2.1 ถกตองเหมาะสมและเปนไปตามสายงาน

การผลต

2.2.2 อยในต าแหนงทท าความสะอาดงาย 2.3 พนผวหรอโตะปฏบตงานทสมผสกบอาหาร ท าดวย

วสดเรยบ ไมเปนสนม ไมเปนพษ ทนตอการกดกรอน และสงจากพนตามความเหมาะสม

2.4 จ านวนเพยงพอ 3. การควบคมกระบวนการผลต 3 การควบคมกระบวนการผลต 3. การควบคมกระบวนการผลต

3.1 น า ทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต 3.1 วตถดบ สวนผสมตาง ๆ และภาชนะบรรจ 3.1 วตถดบ สวนผสมตางๆ และภาชนะบรรจ มคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตาม

มาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข 3.1.1 มการคดเลอก 3.1.1 มการคดเลอก

3.1.2 มการลางท าความสะอาดอยางเหมาะสมในบางประเภททจ าเปน

3.1.2 มการลางท าความสะอาดอยางเหมาะสมในบางประเภททจ าเปน

3.1.3 มการเกบรกษาอยางเหมาะสม 3.1.3 มการเกบรกษาอยางเหมาะสม 3.1.4 มการใชวตถเจอปนอาหารตามทกฎหมายก าหนด 3.2 ในระหวางการผลตอาหารมการด าเนนการขนยาย

วตถดบ สวนผสม ภาชนะบรรจและบรรจภณฑในลกษณะทไมเกดการปนเปอน

3.2 ในระหวางการผลตอาหารมการด าเนนการขนยายวตถดบ สวนผสม ภาชนะบรรจ และบรรจภณฑ ในลกษณะทไมเกดการปนเปอน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...66

กฎกระทรวง ฉบบท 1 หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหาร

วาดวยสขลกษณะทวไป(GMP) หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรป ทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย(primary GMP)

3.3 มการควบคมกระบวนการผลตอยางเหมาะสม 3.3 น าแขงทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต 3.4 น าสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต 3.3.1 มคณภาพมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของ

กระทรวงสาธารณสข 3.4.1 มคณภาพหรอมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข

3.3.2 มการขนยาย การเกบรกษา และการน าไปใชในสภาพถกสขลกษณะ

3.4.2 มการขนยาย การเกบรกษา การน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

3.4 ไอน าทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต 3.5. น าแขงทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต 3.4.1 มคณภาพมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของ

กระทรวงสาธารณสข 3.5.1 มคณภาพมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสข

3.4.2 มการขนยาย การเกบรกษา และการน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

3.5.2 มการขนยาย การเกบรกษา การน าไปใชในสภาพทถกสขลกษณะ

3.5 น าทสมผสกบอาหารในกระบวนการผลต 3.5.1 มคณภาพมาตรฐานเปนไปตามมาตรฐานของ

กระทรวงสาธารณสข

3.5.2 มการขนยาย การเกบรกษา และการน าไปใชในสภาพถกสขลกษณะ

3.6 มการควบคมกระบวนการผลตอยางเหมาะสม 3.7 ผลตภณฑ 3.6 ผลตภณฑ

3.7.1 มการตรวจสอบวเคราะหคณภาพของผลตภณฑและเกบบนทกไวอยางนอย 2 ป

3.6.1 มการคดแยกหรอท าลายผลตภณฑทไมเหมาะสม

3.7.2 มการคดแยกหรอท าลายผลตภณฑทไม 3.6.2 มการเกบรกษาอยางเหมาะสมและขนสงใน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...67

กฎกระทรวง ฉบบท 1 หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหาร

วาดวยสขลกษณะทวไป(GMP) หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรป ทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย(primary GMP)

เหมาะสม ลกษณะทปองกนการปนเปอนและการเสอมสลาย 3.7.3 มการเกบรกษาอยางอยางเหมาะสม 3.7.4 มการขนสงในลกษณะทปองกนการปนเปอน

และการเสอมสลาย

3.8 มบนทกแสดงชนดและปรมาณการผลตประจ าวนและเกบบนทกไวอยางนอย 2 ป

4. การสขาภบาล 4 การสขาภบาล 4. การสขาภบาล

4.1 น าทใชภายในสถานทผลตเปนน าสะอาด 4.1 น าทใชภายในสถานทผลตเปนน าสะอาด 4.1 น าทใชภายในสถานทผลตเปนน าสะอาด

4.2 มวธการก าจดขยะทเหมาะสม 4.2 มภาชนะส าหรบใสขยะพรอมฝาปดและตงอยในททเหมาะสมและเพยงพอ

4.2 มภาชนะส าหรบใสขยะพรอมฝาปดและตงอยในททเหมาะสมและเพยงพอ และมวธการก าจดขยะทเหมาะสม

4.3 หองสวมและอางลางมอหนาหองสวม 4.3 มวธการก าจดขยะทเหมาะสม 4.3 มการจดการการระบายน าทงและสงโสโครก

4.3.1 หองสวมอยในสภาพทใชงานไดและสะอาด จ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน

4.4 มการจดการระบายน าทงและสงโสโครก 4.4 หองสวมและอางลางมอหนาหองสวม

4.3.2 มอางลางมอพรอมสบหรอน ายา ฆาเชอโรค และอปกรณท าใหมอแหง

4.5 หองสวมและอางลางมอหนาหองสวม 4.4.1 หองสวมแยกจากบรเวณผลต หรอไมเปดสบรเวณผลตโดยตรง

4.3.3 อางลางมอและอปกรณอยในสภาพทใชงานไดและสะอาด จ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน

4.5.1 หองสวมแยกจากบรเวณผลตหรอไมเปดสบรเวณผลตโดยตรง

4.4.2 หองสวมอยในสภาพทใชงานไดและสะอาด

4.4 มมาตรการในการปองกนมใหสตวหรอแมลงปนเปอนในกระบวนการผลต

4.5.2 หองสวมอยในสภาพทใชงานไดและสะอาด 4.4.3 หองสวมมจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน

4.5.3 หองสวมมจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน 4.4.4 มอางลางมอพรอมสบหรอน ายา ฆาเชอโรค และอปกรณท าใหมอแหง

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...68

กฎกระทรวง ฉบบท 1 หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหาร

วาดวยสขลกษณะทวไป(GMP) หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรป ทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย(primary GMP)

4.5.4 มอางลางมอพรอมสบหรอน ายาฆาเชอโรคและอปกรณท าใหมอแหง

4.4.5 อางลางมอและอปกรณอยในสภาพทใชงานได และสะอาด

4.5.5 อางลางมอและอปกรณอยในสภาพทใชงานไดและสะอาด

4.4.6 อางลางมอมจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน

4.5.6 อางลางมอมจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน 4.5 อางลางมอบรเวณผลต 4.6 อางลางมอบรเวณผลต 4.5.1 มสบหรอน ายาฆาเชอโรค 4.6.1 มสบหรอน ายาฆาเชอโรค 4.5.2 อยในสภาพทใชงานไดและสะอาด 4.6.2 อยในสภาพทใชงานไดและสะอาด 4.5.3 มจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน 4.6.3 มจ านวนเพยงพอกบผปฏบตงาน 4.5.4 อยในต าแหนงทเหมาะสม

4.6.4 อยในต าแหนงทเหมาะสม 4.7 มมาตรการในการปองกนมใหสตวหรอแมลงเขาใน

บรเวณผลต

5. การบ ารงรกษาและการท าความสะอาด 5. การบ ารงรกษาและการท าความสะอาด 5. การบ ารงรกษาและการท าความสะอาด 5.1 อาคารผลตอยในสภาพทสะอาด มวธการ

หรอมาตรการดแลท าความสะอาดอยางสม าเสมอ 5.1 อาคารผลตอยในสภาพทสะอาด มวธการหรอมาตรการดแลท าความสะอาดอยางสม าเสมอ

5.1 มวธการหรอมาตรการดแลท าความสะอาดอาคารผลตอยางสม าเสมอ

5.2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต มการท าความสะอาดอยางสม าเสมอ

5.2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตมการท าความสะอาดกอนและหลงปฏบตงาน

5.2 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตมการท าความสะอาดอยางสม าเสมอ และอยในสภาพทใชงานได

5.3 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลตทสมผสกบอาหารมการท าความสะอาดอยางสม าเสมอ

5.3 มการเกบสารเคมท าความสะอาดหรอสารเคมอนๆ ทเกยวของกบการรกษาสขลกษณะ และมปายแสดงชอแยกใหเปนสดสวนและปลอดภย

5.4 มการเกบอปกรณทท าความสะอาดแลวใหเปน

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...69

กฎกระทรวง ฉบบท 1 หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหาร

วาดวยสขลกษณะทวไป(GMP) หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรป ทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย(primary GMP)

สดสวน และอยในสภาพทเหมาะสม รวมถง ไมปนเปอนจากจลนทรย ฝนละออง และอน ๆ

5.5 การล าเลยงขนสงภาชนะและอปกรณทท าความสะอาดแลว อยในลกษณะทปองกนการปนเปอนจากภายนอกไดด

5.6 เครองมอ เครองจกร และอปกรณการผลต มการดแลบ ารงรกษาใหอยในสภาพใชงานไดอยางมประสทธภาพสม าเสมอ

5.7 มการเกบสารเคมท าความสะอาดหรอสารเคมอน ๆ ทเกยวของกบการรกษาสขลกษณะ และมปายแสดงชอ แยกใหเปนสดสวนและปลอดภย

6. บคลากรและสขลกษณะผปฏบตงานในบรเวณผลตอาหาร

6. บคลากรและสขลกษณะผปฏบตงาน 6. บคลากรและสขลกษณะผปฏบตงาน

6.1 ไมมบาดแผล ไมเปนโรคหรอพาหะของโรคตามทระบในกฎกระทรวง

6.1 คนงานในบรเวณผลตอาหารไมมบาดแผล ไมเปนโรคหรอพาหะของโรคตามทระบในกฎกระทรวง

6.1 ผปฏบตงานในบรเวณผลตอาหารไมมบาดแผล ไมเปนโรคหรอพาหะของโรคตามทระบในกฎกระทรวง

6.2 มหลกฐานการตรวจรางกายโดยผประกอบวชาชพเวชกรรม อยางนอยปละ 1 ครง

6.2 คนงานทท าหนาทสมผสกบอาหาร ขณะปฏบตงานตองปฏบตดงน

6.2 ผปฏบตงานทท าหนาทสมผสกบอาหาร ขณะปฏบตงานตองปฏบตดงน

6.3 คนงานทท าหนาทสมผสกบอาหาร ขณะปฏบตงานตองปฏบตดงน

6.2.1 แตงกายสะอาด เสอคลมหรอผากนเปอนสะอาด 6.2.1 แตงกายสะอาด เสอคลมหรอผากนเปอนสะอาด

6.3.1 แตงกายสะอาด เหมาะสมกบประเภทของงานทท า

6.2.2 มมาตรการจดการรองเทาทใชในบรเวณผลตอยางเหมาะสม

6.2.2 มมาตรการจดการรองเทาทใชในบรเวณผลตอยางเหมาะสม

6.3.2 ไมแสดงพฤตกรรมอนนารงเกยจตอ 6.2.3 ไมสวมใสเครองประดบ 6.2.3 ไมสวมใสเครองประดบ

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย...70

กฎกระทรวง ฉบบท 1 หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหาร

วาดวยสขลกษณะทวไป(GMP) หลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรป ทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย(primary GMP)

การรกษาความสะอาดในการผลตอาหาร 6.4 มปายค าเตอนหามมใหบคคลใดแสดงพฤตกรรมอนนารงเกยจตอการรกษาความสะอาดในการผลตอาหาร

6.2.4 มอและเลบตองสะอาด 6.2.4 มอและเลบตองสะอาด

6.2.5 ลางมอใหสะอาดทกครงกอนเรมปฏบตงาน 6.2.6 มการสวมหมวกตาขายหรอผาคลมผมอยางใดอยางหนงตามความจ าเปน

6.2.6 สวมถงมอทอยในสภาพสมบรณและสะอาด หรอกรณไมสวมถงมอตองมมาตรการดแลความสะอาดและฆาเชอมอกอนปฏบตงาน

6.3 มการแสดงค าเตอนหามมใหบคคลใดแสดงพฤตกรรมอนนารงเกยจในสถานทผลตอาหาร

6.2.7 มการสวมหมวกตาขายหรอผาคลมผมอยางใดอยางหนงตามความจ าเปน

6.4 มวธการหรอขอปฏบตส าหรบผไมเกยวของกบการผลตทมความจ าเปนตองเขาไปในบรเวณผลต

6.3 มการฝกอบรมคนงานดานสขลกษณะตามความเหมาะสม

6.4 มวธการหรอขอปฏบตส าหรบผไมเกยวของกบการผลตทมความจ าเปนตองเขาในบรเวณผลต

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....71

ตารางภาคผนวกท 2 ขอแนะน าในการพจารณาใหคะแนนใน เรอง น าแขง และ น า ทสมผสกบอาหารใน กระบวนการผลต

ชนดของนา ทใชในการผลต

(นา/นาแขง ทสมผสกบอาหาร)

1. พจารณาการปรบคณภาพนา เบองตน เชน การกรอง

เตมคลอรน เปนตน

2. พจารณาผลวเคราะหประกอบ ตามประกาศฯ

นาบรโภค/นาแขง (ผลวเคราะหไมเกน 1 ป)

หมายเหต

ม ไมม ผาน ไมผาน (2)

(1) ตองมการปรบสภาพน าเบองตนเชนเดยวกบการท าน าประปาจงจะไดตามเกณฑทระบ

(2) กรณทเจาหนาทผตรวจพจารณาเหนวาคณสมบตของน าทางกายภาพ หรอทางเคมทไมไดตามคณภาพหรอ มาตรฐานของน าบรโภค/น าแขงแตไมมผลตอความปลอดภยของอาหารสามารถใหคะแนนตามเกณฑ “พอใช” ได

(3) กรณน าทไมผานการปรบสภาพแตผลวเคราะหผาน ใหเจาหนาทเกบตวอยาง เพอวเคราะหยนยน

(4) กรณน าทไมผานการปรบสภาพให ปรบปรง

(5) เกบตวอยางยนยน

นาประปา (ของการประปา)

พอใช พอใช ด ปรบปรง

นาบาดาล, นาประปาหมบาน

พอใช ปรบปรง ด (3) ปรบปรง

นาบอ, นาฝน, นาลาธาร, นาตก

พอใช ปรบปรง ด (3) ปรบปรง

นาคลอง, นาแมนา

พอใช (1) ปรบปรง ด (4) ปรบปรง

นาจากถงทม อย.

ขณะตรวจเหนวาน าน าจากถงทปดสนทมฉลากถกตองและมเลข อย. ให ด

ด ปรบปรง

ไมเหนสภาพถง ไดจากการบอกเลา ให พอใช

พอใช (5) ปรบปรง

นาแขง

น าแขงหลอดม อย. อยในภาชนะ

บรรจสะอาด ให ด ด ปรบปรง

น าแขงหลอด, ซอง, บด (ม อย.) แตอยในสภาพทอาจเกดการปนเปอน ให พอใช หรอ ปรบปรง แลวแตกรณ หากให พอใช ใหเกบตวอยางวเคราะหดานจลนทรยยนยน

พอใช (5) ปรบปรง

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....72

หมายเหต : 1. วธการใชตาราง : ใหพจารณาโดยใชเกณฑตาม ขอ 1 กอน และหากมผลวเคราะหใหพจารณาโดยใชเกณฑตาม ขอ 2

2. การใหคะแนนตามเกณฑขางตน หากเจาหนาทสงสย/ไมชดเจน สามารถเกบตวอยางสงวเคราะหเพอใชในการเฝาระวงตอไปได เชน กรณเปนน าประปาหมบาน หรอกรณเปนน าบาดาลบอลก เปนตน

3. การปรบสภาพน าเบองตนตองใหเหมาะสมกบแหลงน าแตละแหง เนองจากแหลงน าชนดเดยวกน แต สถานทตางกนอาจมคณภาพแตกตางกน

4. ผลวเคราะหเพอแสดงวาไอน าทสมผสกบอาหารมคณภาพหรอมาตรฐานตามน าบรโภค 5. หากใชน าบาดาล หรอ น าประปาหมบานทไมมการปรบคณภาพดานจลนทรย แตสถานท

ผลตแหงนนมการใหความรอนในการผลตผลตภณฑเพอลดจลนทรยสามารถใหคะแนนตามเกณฑ พอใช ได

คมอการตรวจสถานทผลตอาหารตามหลกเกณฑวธการทดในการผลตอาหารแปรรปทบรรจในภาชนะพรอมจ าหนาย....73

คณะผจดท า ทปรกษา

นายแพทยพพฒน ยงเสร เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา เภสชกรหญงศรนวล กรกชกร รองเลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา นางสาวทพยวรรณ ปรญญาศร ผอ านวยการส านกอาหาร นางสาวดารณ หมขจรพนธ ทปรกษาส านกอาหาร นางสาวกลยาณ ดประเสรฐวงศ นกวชาการอาหารและยาช านาญการพเศษ ขอขอบคณ ส านกงานสาธารณสขจงหวดทกจงหวด

กองสงเสรมงานคมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพในสวนภมภาคและทองถน

ผจดท า

นางเนาวรตน แตงไทย นกวชาการอาหารและยาช านาญการ นางสาววนรตน ศยามล เภสชกรปฏบตการ นางสาวภทราวรรณ วฒนศพท นกวชาการอาหารและยาปฏบตการ นางสาวพทยา เหลาสมบต เจาหนาทส านกอาหาร กลมพฒนาระบบ ส านกอาหาร ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา