บทที่ ๓ เร่ืองที่ ๑

ภาษาในวรรณคดไีทย

ภาษาไทย

ชั้นมัธยมศกึษาปท่ี ๓

ครูพ่ีตี่ตี๋

อ. พีระเสก บริสุทธิ์บัวทิพย

ภาษา ภาษาเปนเคร่ืองมือที่ใชในการสื่อสารอยางหน่ึง เพ่ือถายทอด

ความรูสกึ ความคดิ ถายทอดความรู ใชถามเพ่ือหาคําตอบ

ภาษาจงึถอืวามีความสําคัญมาก ที่สามารถสรางความเขาระหวาง

บุคคลได ซึ่งองคประกอบสําคัญในการสื่อสาร คอื สารที่ตองการสื่อ

(เน้ือหา) วธิกีารสื่อและผูรับสาร

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

วรรณคดแีละวรรณกรรมก็เปนสื่ออยางหน่ึง ในการสื่อสารเพ่ือ

การถายทอดความคดิของคนในสมัยโบราณ

* เน้ือหาวรรณคดแีละวรรณกรรม ขอคดิ คตเิตอืนใจ คําสอน

คอืสารที่ตองการสื่อ

* การใชรูปแบบวรรณกรรมที่เปนลาลักษณอักษร คอื วธิกีาร

สื่อสาร

* ผูอานวรรณคดแีละวรรณกรรม คอื ผูรับสาร

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

วรรณกรรมและวรรณคด ี

วรรณกรรม เปนศิลปะการใชภาษา ที่สรางสรรคจากความรูสกึ

และความนึกคดิของมนุษย มีการใชภาษาที่สละสลวย ใหขอคดิ คติ

เตอืนใจ หรือเสริมสรางจนิตนาการ

วรรณคด ี เปนวรรณกรรมที่ไดรับการยกยองวาแตงด ีทั้งดาน

เน้ือหาและรูปแบบของการแตง มีคุณคาแกการศกึษา วรรณคด ี

ตองไดรับการประกาศยกยองจากวรรณคดสีโมสร ที่ตั้งขึ้นในสมัย ร.๖

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

วรรณคดแีละวรรณกรรมจงึเปนรูปแบบของการใชภาษาในการ

สื่อสารไดอยางชัดเจน เพราะสามารถใชภาษาไดอยางถูกตอง และมี

คุณคาเหมาะแกศึกษา

วรรณคดแีละวรรณกรรมในสมัยโบราณ ประพันธขึ้นโดยผูไดชื่อ

วาปราชญทางภาษาหลายทาน รูปแบบคําประพันธที่ใชสวนใหญเปน

รอยกรอง ทําใหเขาใจศิลปะทางภาษาไดอยางชัดเจน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

วรรณคดไีดรับการสบืทอดมาในปจจุบัน อาจเรยีกไดวา

เปน วรรณคดมีรดก เนื่องจากเปนผลงานที่บรรพบุรุษได

สรางสรรคขึ้นและสบืทอดมาจนถึงรุนลูกหลาน

ตัวอยางวรรณคดมีรดก เชน ไตรภูมพิระรวง รามเกยีรติ์

ขุนชางขุนแผน พระอภัยมณ ี เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

สรุปวรรณกรรม วรรณคดแีละวรรณคดมีรดก

- วรรณกรรม เปนการเรียบเรียงภาษาขึ้นเปนเร่ืองราว

สรางสรรคจากความรูสกึนึกคดิ มีวรรณศลิปหรือศลิปะในการใชภาษา

- วรรณคด ี เปนวรรณกรรมที่ไดรับการยกยองวาแตงด ี

ทั้งดานเน้ือหาและวรรณศิลป จากวรรณคดสีโมสร

- วรรณคดมีรดก เปนวรรณคดทีี่ไดรับการสบืทอดมาจาก

บรรพบุรุษ

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

วรรณคดไีทยสวนใหญ มักแตงเปนรอยกรอง

เพราะคนในสมัยกอนนิยมอานหนังสอืออกเสยีงดังๆ

แทนการอานในใจ เพื่อใหไดยนิความไพเราะของคํา

ประพันธ ที่มลีักษณะที่แตกตางกันไป ทั้ง โคลง ฉันท

กาพย กลอน และราย ทําใหเกิดการเรียนรูภาษาและฝก

ใชจนิตนาการไปพรอมกัน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

วรรณคดมีุขปาฐะและวรรณคดลีายลักษณ

วรรณคดมุีขปาฐะ เปนวรรณคดทีี่ถายทอดตอกันมาแบบ ปากตอ

ปากหรือเลาสูกันฟง เชน เพลงพ้ืนบาน นิทานชาวบาน บทรองเลน

เปนตน

วรรณคดลีายลักษณ เปนวรรณคดทีี่ไดรับการจดบันทกึเปน

ตัวหนังสอื มีหลักฐานเร่ืองราวแนนอน เชน บันทกึในสมุดไทย

ใบลาน หนังสอื เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

วรรณคดทีองถ่ินและวรรณคดรีาชสํานัก

วรรณคดทีองถิ่น เปนเร่ืองราวที่ชาวบานแตงขึ้น เชน นิทาน

พื้นบานภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคใตและภาคอสีาน เปนตน

วรรณคดรีาชสํานัก เปนผลงานของพระมหากษัตริยหรือ

ขาราชบริพาร เชน อเิหนา ลลิติตะเลงพาย ราชาธริาช เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

จนิตนาการของผูประพันธ

จนิตนาการ หมายถงึ การสรางภาพขึ้นในใจ โดยอาศัยสิ่งที่เย

เห็นในชีวติจริง แลวใชความคดิสรางใหกวางขวางลกึซึ้งมากยิ่งขึ้น

ตัวอยางเชน การใชจนิตนาการเพ่ือสรางชางในแปลกไป คอื

กวเีคยเห็นชางที่ใชเปนพาหนะ เม่ือจะกลาวชมความงามของชางที่เปน

พาหนะของพระอนิทร เพ่ือใหเกดิความยิ่งใหญและความงดงาม จงึ

ตองอาศัยการเพ่ิมรายละเอยีดและการกลาวเกนิจริง

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยางจากเร่ือง รามเกยีรติ์ ตอนอธบิายชางเอราวัณ พาหนะ

ของพระอนิทร ที่ทําใหผูพบเห็นตองตกตะลงึ เพราะมีลักษณะที่พิเศษ

ไปจากชางทั่วไป เชน มีกายสขีาวเหมือนสสีังข มีเศยีรที่ประดับ

ประดาอยางงดงามถงึ ๓๓ เศียร เปนตน

คนไทยสมัยกอนนิยมอานและฟงเร่ืองที่แสดงจนิตนาการลกึซึ้ง

และกวางไกล ตางจากชีวติจริง ในวรรณคดจีงึปรากฏตัวละคร

ลักษณะพิเศษ เชน เทวดา ครุฑ นาค ยักษ เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ชางเอราวัณ ครุฑ นาค

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

คุณคาของวรรณคดีไทย

๑. คุณคาดานอารมณ

๒. คุณคาดานคุณธรรม

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

คุณคาของวรรณคดไีทย

วรรณคดมีีบทบาทเหมือนงานศลิปะประเภทอื่นๆ คอื สราง

ความบันเทงิใจและจรรโลงจติใจ

* ความบันเทงิใจ - ความอิ่มเอมใจอิ่มอารมณ เม่ือไดเสพงาน

ศลิปะ เหมือนกับการเสพอาหารแลวทําใหอิ่มทอง

* จรรโลงใจ - ความผองใส เบกิบาน หายใจความกังวล

ขัดเกลาจติใจใหรูจักความด ีและความเปนจริงของชวีติ

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

คุณคาของวรรณคดไีทย

๑. คุณคาดานอารมณ

คนในสมัยกอน หาความบันเทงิไดจากการดูมหรสพ เชน

โขน การแสดงละคร จงึทําใหเกดิการแตงหนังสอืขึ้นมา เพ่ือใชสําหรับ

ประกอบการแสดงมหรสพดังกลาว

เชน เร่ืองรามเกยีรติ์ ใชเปนบทพากยโขน อเิหนา ใช

ประกอบการแสดงละครรํา เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

เน้ือเร่ืองของวรรณคด ี ประเภทน้ีจงึมักเนนความสนุกสนาน

ชวนตดิตาม เชน การผจญภัย เร่ืองรัก เร่ืองรบ เปนตน

การอานวรรณคดใีนสมัยกอน จงึไมใชการอานในใจ เปนการ

อานออกเสยีงดังๆ เพ่ือฟงเน้ือเร่ืองที่สนุกสนาน และฟงความไพเราะ

ของคําประพันธไปพรอมกัน จงึทําใหเกดิความเพลดิเพลนิอารมณ

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

๒. คุณคาดานคุณธรรม

การแสดงคุณธรรมที่ปรากฏในวรรณคดขีองกว ี อาจใชเน้ือหา

เปนคําสอนโดยตรง หรือใหขอคดิในตอนจบของเร่ือง

การใชเน้ือหาที่เปนคําสอนโดยตรง ยกตัวอยาง เร่ืองไตรภูมิ

พระรวง ซึ่งเปนวรรณคดทีี่สะทอนใหเห็นวากําลังสรางบานเมืองใหเปน

ปกแผน สังคมที่มีคนดจีะสงบสุข ทําใหเกดิความกาวหนาอยาง

รวดเร็ว เน้ือหาของวรรณคดจีงึสอนใหคนทําความด ีละเวนความช่ัว

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

สุภาษติพระรวง - สอนหลักในการดําเนินชวีติ

โคลงโลกนิต ิ กฤษณาสอนนองคําฉันท และอศิรญาณภาษติ –

เน้ือหาและแนวคดิมีคตเิตอืนใจและขอคดิ มีขอแนะนําในการดําเนิน

ชวีติและการวางตัวในสังคม

การมีขอคดิหรือคุณธรรมแทรกในเน้ือเร่ือง ยกตัวอยาง พระ

อภัยมณ ี ตอนพระฤๅษสีอนสุดสาคร วาไมควรไวใจผูอื่นมากเกนิไป

“แลวสอนวาอยาไวใจมนุษย มันแสนสุดลกึล้ําเหลอืกําหนด

ถงึเถาวัลยพันเกี่ยวที่เลี้ยงลด ก็ไมคดเหมือนหน่ึงในนํ้าใจคน”

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

นอกจากนี้ยังแสดงใหเห็นผลของการกระทําของตัวละคร

เมื่อกระทําไมดยีอมไดผลตอบแทนที่ไมด ี เชน นนทก ในเรื่อง

รามเกยีรติ์ ที่ใชนิ้วชี้เพชร ทํารายเหลาเทวดาจนลมตายจํานวน

มาก เพราะไมยับย้ังช่ังใจ อวดเกง สุดทายตองถูกนิ้วชี้เพชร

ของตนชี้ที่ขาตนเองจนเพลี่ยงพล้ํา กอนที่จะถูกพระนารายณ

สังหาร

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย