อารยธรรมลุ่�มแมน้ำ� าไน้ำลุ่� : ศาสน้ำาอ�ย�ปต์�โบราณ

บทท�� ๓

๓.๑ สถาน้ำท��เกิ�ด

ใน้ำป#จุ�บ%น้ำอ�ย�ปต์�ม�เน้ำ& อท�� ๓๘๓,๐๐๐ต์ารางไมลุ่� ท�ศเหน้ำ&อต์�ดทะเลุ่เมด�เต์อร�เรเน้ำ�ยน้ำ ท�ศต์ะวั%น้ำออกิ ต์�ดทะเลุ่แดง ท�ศต์ะวั%น้ำต์กิแลุ่ะท�ศใต์-ม�ทะเลุ่ทรายเป.น้ำขอบเขต์ ม�ทางต์�ดต์อกิ%บทวั�ปเอเชี�ยโดยอาศ%ยคลุ่องส�เอซเป.น้ำแน้ำวัสะพาน้ำ

• ศาสน้ำาอ�ย�ปต์�โบราณถ&อกิ�าเน้ำ�ด ข4 น้ำใน้ำแผ่น้ำด�น้ำท��เร�ยกิวัาอ�ย�ปต์�หร&อ ไอยค�ปต์� สม%ยโบราณ ซ4�งต์% งอย6บน้ำทวั�ปอาฟร�กิาต์ะวั%น้ำออกิเฉี�ยงเหน้ำ&อ ม�เน้ำ& อท��ท% งหมดเม&�อ ๗,๐๐๐ ป: กิวั-างใหญ่ไมมากิน้ำ%กิ ยาวัไปต์ามลุ่�าน้ำ� าไน้ำลุ่�

จุากิชีน้ำกิลุ่�มต์างๆ ท��มารวัมต์%วักิ%น้ำต์ามลุ่�มน้ำ� าไน้ำลุ่� ซ4�งแต์เด�มน้ำ% น้ำชีน้ำกิลุ่�มต์างๆน้ำ� ไมม�ควัามร6-ใน้ำเร&�องภู6ม�-ศาสต์ร� ไมม�ใครร6-วัาลุ่�าน้ำ� าสายน้ำ� เกิ�ดมาได-อยางไร ไหลุ่มาจุากิท��ไหน้ำ เพราะอะไรจุ4งให-ผ่ลุ่แกิชีาวัไร เพราะอะไรจุ4งไหลุ่บา ทวัมท-น้ำ จุน้ำเกิ�ดควัามเส�ยหายลุ่-มต์าย ควัามไมร6-เหลุ่าน้ำ� เอง จุ4งกิลุ่ายเป.น้ำบอเกิ�ดแหงศาสน้ำาแลุ่ะศร%ทธา

๓.๒ เข-าใจุคต์�แหงศร%ทธา M.Marittite น้ำ%กิปราชีญ่�ชีาวัฝร%�งเศส

อ-างผ่ลุ่กิารส�ารวัจุของ Herodotus ผ่6-เป.น้ำปราชีญ่�ใน้ำสม%ยกิร�กิโบราณ ไวั-ใน้ำบ%น้ำท4กิของต์น้ำวัา...กิารน้ำ%บถ&อศาสน้ำาของอ�ย�ปต์�โบราณน้ำ% น้ำสามารถแบงประเภูท แหงศร%ทธาให-ศ4กิษาได-ด%งน้ำ� ... 1. กิารน้ำ%บถ&อส%ต์วั�เป.น้ำพระเจุ-า 2. กิารน้ำ%บถ&อดวังวั�ญ่ญ่าณ 3. ศพอาบยา แลุ่ะ มรณะค%มภู�ร� 4. พ�ธ�กิรรมแลุ่ะน้ำ%กิบวัชี 5. หมวัดหม6 ของเทพเจุ-า 6. อ�ทธ�พลุ่ของศาสน้ำา

๓. ๓ กิารน้ำ%บถ&อส%ต์วั�เป.น้ำเทพเจุ-า จุะเหAน้ำได-วัาต์ามห%วัเม&องใหญ่ๆ จุะม�ร6ปป# น้ำ

ส%ต์วั�น้ำาน้ำาชีน้ำ�ด ประด�ษฐาน้ำอย6ต์ามเทวัสถาน้ำแลุ่ะประต์6เม&อง เป.น้ำร6ปเคารพอยางหน้ำ4�ง น้ำ%บเป.น้ำหน้ำ4�งใน้ำจุ�าน้ำวัน้ำเทพประจุ�าห%วัเม&อง ท% งน้ำ� เน้ำ&�องจุากิวัาส%ต์วั�แต์ลุ่ะประเภูทม�ควัามส�าค%ญ่ใน้ำต์%วัของม%น้ำเอง สามารถท�าประโยชีน้ำ�แกิมน้ำ�ษย�

ควัามส%มพ%น้ำธ�ระหวัางส%ต์ย�กิ%บมน้ำ�ษย� ซ4�งเป.น้ำเหต์�ให-ส%ต์วั�ม�ฐาน้ำะเป.น้ำเทพเจุ-า ม�ท�ษฐาน้ำ�คต์�ด%งน้ำ� กิ. น้ำ%บถ&อโดยค�ณลุ่%กิษณะ เชีน้ำ ส�น้ำ%ขม�ควัาม

ซ&�อส%ต์ย�ต์อมน้ำ�ษย�ผ่6-เป.น้ำเจุ-าของ, น้ำกิเหย��ยวัท��บ�น้ำอย6ใน้ำอากิาศ ม�ควัามอาจุหาญ่ใน้ำกิารโฉีบเฉี��ยวัอาหาร, แมโค ม�หน้ำ-าท��ร%บใชี-ใน้ำเวัลุ่าปลุ่6กิพ&ชีแลุ่ะให-น้ำมแกิผ่6-เยาวั�วั%ยจุ4งเป.น้ำต์%วัแทน้ำของควัามอด ทน้ำแลุ่ะควัามกิร�ณาปราน้ำ�, แมลุ่งท%บซ4�งม�อย6มากิต์ามต์-น้ำปาปCร�สท��ข4 น้ำร�มฝ#� งแมน้ำ� าไน้ำลุ่�ม�ควัามขย%น้ำหม%�น้ำ เพ�ยรใน้ำกิารสร-างท��อย6 จุ4งเป.น้ำต์%วัแทน้ำของควัามเจุร�ญ่

ข. ส%ต์วั�ประเภูทต์างๆสม%ยอ�ย�ปต์�โบราณ ท�าประโยชีน้ำ�ให-มน้ำ�ษย�มากิ ท% งใน้ำยามสงบ แลุ่ะยามสงคราม เม&�อกิษ%ต์ร�ย�เสดAจุออกิศ4กิ กิAจุะทรงเลุ่&อกิเอาส%ต์วั�ท��เป.น้ำกิ�าลุ่%งใน้ำสงครามไปด-วัย เชีน้ำ ม-า ส�งโต์ เม&�อชีน้ำะศ4กิกิลุ่%บมากิAจุะท�าพ�ธ�บ6ชีา...ส�ดแต์ส%ต์วั�น้ำ% น้ำไปท�าควัามด�อะไรให- มน้ำ�ษย�กิAยอกิกิราบไหวั-ส%ต์วั�น้ำ% น้ำ ข-อน้ำ� แสดงให-เหAน้ำวัา ชีาวัอ�ย�ปต์�โบราณเป.น้ำชีาต์�ท��ร6-จุ%กิบ�ญ่ค�ณของส%ต์วั� แลุ่ะเป.น้ำเคร&�องแสดงใด-วัามน้ำ�ษย�เป.น้ำผ่6-สร-างเทพเจุ-า ม�ใชีเทพเจุ-าเป.น้ำผ่6-สร-างมน้ำ�ษย�

ค. เทพเจุ-าต์างๆเป.น้ำเพ�ยงปรากิฏกิารณ�ซ4�งสมม�ต์�ใน้ำควัามค�ด ท��จุร�งปราศจุากิร6ปราง แต์ชีาวัอ�ย�ปต์�โบราณเชี&�อวัา หากิเทพเจุ-าไมได-อวัต์ารลุ่งมาใน้ำรางใดรางหน้ำ4�งแลุ่-วั กิAไมม�ส��งใดซ4�งเป.น้ำร6ปให-ย4ดถ&อกิราบไหวั-ได- แต์ร6ปอะไรกิAไมด�เทาร6ปท��เหAน้ำกิ%น้ำอย6 ด%งน้ำ% น้ำ ชีาวัอ�ย�ปต์�จุ4งต์% งส%ต์วั�ท��ม�ค�ณแกิมน้ำ�ษย�กิAด� ส%ต์วั�ท��ม�ควัามสามารถหร&ออ�าน้ำาจุใน้ำต์%วัม%น้ำเองกิAด� เป.น้ำร6ปแหงกิารอวัต์ารของเทพเจุ-า

สร�ป แลุ่-วักิารน้ำ%บถ&อส%ต์วั�เป.น้ำเทพเจุ-า เพราะชีาวัอ�ย�ปต์�ม�ศร%ทธาใน้ำค�ณลุ่%กิษณะควัามด� ควัามกิลุ่-าหาญ่ของส%ต์วั� แลุ่ะม�ควัามกิต์%ญ่ญู6 ต์อส%ต์วั�ท��ท�าประโยชีน้ำ�ให-แกิต์น้ำด-วัย ชีาวัอ�ย�ปต์�กิAค&อคน้ำท��ม�ควัามกิลุ่%วัต์อควัามลุ่4กิลุ่%บท��ต์น้ำไมสามารถหาต์-น้ำสายปลุ่าย เหต์�ได- เชีน้ำเด�ยวักิ%บคน้ำโบราณท% งปวัง

๓.๔ กิารน้ำ%บถ&อดวังวั�ญ่ญ่าณ

กิารน้ำ%บถ&อดวังวั�ญ่ญ่าณเป.น้ำเร&�องใหญ่มากิ แลุ่ะส�าค%ญ่มากิท��ส�ดของคน้ำท�กิชีาต์� ท�กิภูาษา บางพวักิถ&อวัา คน้ำเราต์ายไปแลุ่-วัไมม�อะไรเหลุ่&ออย6 แต์บางพวักิถ&อวัาย%งม�ธรรมชีาต์�ชีน้ำ�ดหน้ำ4�งเหลุ่&ออย6 วัน้ำเวั�ยน้ำอย6ใน้ำโลุ่กิ ไมหมดส6ญ่ไป ส��งน้ำ% น้ำเร�ยกิกิ%น้ำวัาดวังวั�ญ่ญ่าณ

ควัามเชี&�อท��ม�อย6อยางน้ำ� ท�าให-มน้ำ�ษย�เกิ�ดควัามหวังใยเร&�องชี�วั�ต์ใน้ำโลุ่กิหน้ำ-า เม&�อคน้ำใดคน้ำหน้ำ4�งต์ายลุ่ง ต์-องม�พ�ธ�ท�าบ�ญ่ สวัดมน้ำต์�อ-อน้ำวัอน้ำ แลุ่ะท�าพ�ธ�กิรรมต์างๆเพ&�อสงให-ดวังวั�ญ่ญ่าณ หร&อเพ&�อเร�ยกิดวังวั�ญ่ญ่าณเข-ามาอย6ใน้ำท��ท��ม�ควัามส�ข บางท�ม�กิารขอร-อง ให-ดวังวั�ญ่ญ่าณมาอย6ร%กิษาควัามปลุ่อดภู%ยให-ด-วัยกิAม�

ค�าสอน้ำเกิ��ยวักิ%บดวังวั�ญ่ญ่าณ เม&�อจุากิโลุ่กิน้ำ� ไปส6โลุ่กิอ&�น้ำ ซ4�งกิAไมร6-เหม&อน้ำกิ%น้ำวัาเป.น้ำโลุ่กิใด ม�วัา เม&�อคน้ำใกิลุ่-จุะต์าย ม�รางๆหน้ำ4�ง ซ4�งไมอาจุเหAน้ำได-ด-วัยต์าเปลุ่าลุ่อยออกิจุากิรางเด�ม รางน้ำ� เปน้ำรางแฝด หร&อ ดวังวั�ญ่ญ่าณ ภูาษาอ�ย�ปต์� เร�ยกิวัา บา “ ” (Ba) แลุ่-วัม�ต์%วัจุ�าลุ่องวั�ญ่ญ่าณ เร�ยกิวัา กิา “ ” (Ka) คลุ่-ายเจุต์ภู6ต์ แลุ่ะม� ธรรมชีาต์�ชีน้ำ�ดหน้ำ4�ง เร�ยกิวัา ข� “ ” (Ku) ค&อ ธรรมชีาต์�ท��ร6-จุ%กิด� ร6-จุ%กิชี%�วั ย%งลุ่อยวัน้ำเวั�ยน้ำอย6 จุน้ำกิวัารางเด�มจุะเน้ำาเปG� อยท�าลุ่ายไป

ชีาวัอ�ย�ปต์�โบราณม�ธรรมเน้ำ�ยมวัา ผ่6-ท��ร6-ต์%วัวัาจุะต์าย ต์-องเต์ร�ยมสถาน้ำท��เกิAบศพของต์%วัไวั-ให-อย6ไปชี%�วัด�น้ำฟHา เม&�อย%งแขAงแรงอย6 ต์-องพยายามแต์งงาน้ำให-ม�ลุ่6กิ เพ&�อลุ่6กิจุะได-ท�าหน้ำ-าท��ร%กิษาศพ สวัน้ำดวังวั�ญ่ญ่าณของผ่6-ต์าย ท��ลุ่6กิหลุ่าน้ำไมสามารถจุะเหAน้ำได-ด-วัยต์าเปลุ่าผ่6-อย6ข-างหลุ่%งจุะต์-องชีวัยกิ%น้ำต์-อน้ำร%บให-ด� เพราะดวังวั�ญ่ญ่าณย%งลุ่อยวัน้ำเวั�ยน้ำ อย6กิ%บรางอย6ใกิลุ่-ชี�ดญ่าต์�พ��น้ำ-อง ถ-าญ่าต์�พ��น้ำ-องท�าอะไรบกิพรองไป ดวังวั�ญ่ญ่าณจุะโกิรธเค&องเป.น้ำท��เด&อดร-อน้ำ ถ-าเค&องมากิๆเข-า ถ4งกิ%บน้ำ�า อ%น้ำต์รายมาให-ได-

๓.๕ ศพอาบยาแลุ่ะมรณะค%มภู�ร� น้ำ%กิปราชีญ่�กิร�กิ ชี&�อ เฮโรโดต์�ส เลุ่าถ4งวั�ธ�อาบศพของชีาวัอ�ย�ปต์�ไวั-วัา

ผ่6-ร%บจุ-างอาบยาศพ ม�ผ่6-ชีวัยหลุ่ายคน้ำ คน้ำหน้ำ4�งม�หน้ำ-าท��ลุ่-างม%น้ำสมอง คน้ำหน้ำ4�งม�หน้ำ-สท��ฉี�ดยา อ�กิคน้ำหน้ำ4�งม�หน้ำ-าท��คอยเจุาะ คอยลุ่-างสวัน้ำต์างๆของรางกิายท��จุ�าเป.น้ำ ข% น้ำแรกิเอาขอเหลุ่Aกิชี%กิเข-าไปใน้ำร6จุม6กิท% งสองข-าง เพ&�อเอาม%น้ำสมองออกิ แลุ่-วัฉี�ดยาเข-าไปใน้ำห%วักิระโหลุ่กิ ข% น้ำต์อไปเจุาะส�ข-าง ด4งไส-ออกิมาลุ่-างด-วัยเหลุ่-า เสรAจุแลุ่-วัเยAบส�ข-างให-ต์�ดกิ%น้ำไวั-ต์ามเด�ม แลุ่-วัเอารางแชีใน้ำน้ำ� ายาชีน้ำ�ดหน้ำ4�ง แชีไวั-เป.น้ำเวัลุ่าน้ำาน้ำ 60 วั%น้ำ แลุ่-วัเอาออกิต์ากิแดด รางน้ำ% น้ำแห-งพร-อมไปกิ%บยา ไมม�กิลุ่��น้ำ

คร% น้ำท�กิอยางเสรAจุ เอาผ่-าแถบเลุ่Aกิๆ ชี�บน้ำ� ายาสมาน้ำกิระด6กิพ%น้ำศพต์ามสวัน้ำต์างๆ เป.น้ำข-อต์อแลุ่ะสวัน้ำส�าค%ญ่ของศพท��เหAน้ำวัาจุะห%กิหร&อหลุ่�ดได-งาย แลุ่-วัหอศพด-วัยผ่-าเน้ำ& อด� ซ4�งชี�บน้ำ� ายาแลุ่-วั อ�กิ 3 ชี% น้ำ เสรAจุแลุ่-วัใชี-ผ่-าส�แดงอยางด�ท%บชี% น้ำหน้ำ4�ง เอาศพน้ำ% น้ำใสไวั-ใน้ำห�บไม- 2 ชี% น้ำ ซ4�งต์ามปรกิต์�เป.น้ำห�บคลุ่-ายร6ปคน้ำ ค&อต์อน้ำห%วัแกิะเป.น้ำร6ปคลุ่-ายหน้ำ-าของผ่6-ต์าย

ศพท��อาบยาด�แลุ่-วั จุะต์-องน้ำ�าไปฝ#งไวั-ท��เชี�งภู6เขา หร&อใน้ำ อ�โมงค� ซ4�งกิอเป.น้ำเจุด�ย�สามเหลุ่��ยม เร�ยกิวัา ปCราม�ด (pyramid) เพ&�อควัามคงอย6ถาวัรของศพ

ชีาวัอ�ย�ปต์�น้ำ%บถ&อกิารหม�น้ำเวั�ยน้ำของดวังวั�ญ่ญ่าณอย6อยางหน้ำ4�ง ซ4�งม�ควัามส%มพ%น้ำธ�กิ%บกิารหม�น้ำเวั�ยน้ำของดวังอาท�ต์ย� อธ�บายวัาดวังอาท�ต์ย� ซ4�งได-ร%บสมมต์�ให-เป.น้ำมหาเทพ (รา หร&อ เอเมน้ำรา) ม�เวัลุ่าอ�ท%ยแลุ่ะอ%สดงคต์โดยลุ่�าด%บ ส%มพ%น้ำธ�กิ%น้ำไปไมขาด กิารหม�น้ำเวั�ยน้ำเป.น้ำน้ำ�ร%น้ำดรของดวังอาท�ต์ย�ม�สภูาพฉี%น้ำใด สภูาพของดวังวั�ญ่ญ่าณยอมเป.น้ำไปเชีน้ำเด�ยวักิ%น้ำ ค&อม�กิารคงอย6 หม�น้ำเวั�ยน้ำอย6เป.น้ำน้ำ�ร%น้ำดร

กิารจุะทราบวัาดวังวั�ญ่ญ่าณใน้ำภูพอ&�น้ำ จุะได-ร%บค�าพ�พากิษากิารกิระท�าใน้ำกิาลุ่กิอน้ำของต์น้ำอยางไร ม�หลุ่%กิฐาน้ำจุากิหน้ำ%งส&อเลุ่มหน้ำ4�ง ซ4�งเป.น้ำค%มภู�ร�ท��ส�าค%ญ่ของชีาวัอ�ย�ปต์� หน้ำ%งส&อเลุ่มน้ำ% น้ำเร�ยกิวัา มรณะค%มภู�ร� หร&อ “ ”ค%มภู�ร�บรรพบ�ร�ษ (Book of Dead)

มรณะค%มภู�ร� ท�าด-วัยแผ่น้ำปาปCร�ส น้ำ%กิโบราณคด�ข�ดค-น้ำได-ใน้ำหลุ่�มฝ#งศพ ปรากิฏเป.น้ำค�าจุาร4กิม�ข-อควัามสารภูาพผ่�ด แลุ่ะค�าให-กิารต์างๆ ของดวังวั�ญ่ญ่าณต์อหน้ำ-า มหาเทพ ข-อควัามบางอยาง ค-น้ำพบต์ามกิ�าแพงหลุ่�มฝ#งศพกิAม�

“มรณะค%มภู�ร� หร&อ ค%มภู�ร�บรรพบ�ร�ษ ”(Book of Dead)

๓.๖ น้ำ%กิบวัชีแลุ่ะพ�ธ�กิรรม ชีาวัอ�ย�ปต์�โบราณเหAน้ำจุะเป.น้ำชีน้ำชีาต์�เด�ยวั ท��ม�

ชี�วั�ต์อย6กิ%บพ�ธ�กิรรมแลุ่ะพระเจุ-าใน้ำศาสน้ำาของต์น้ำมากิท��ส�ด ชีาวัอ�ย�ปต์�สร-างปฏ�ท�น้ำพ�ธ�กิรรมต์อพระเจุ-าของต์น้ำข4 น้ำเป.น้ำประจุ�าวั%น้ำประจุ�าเด&อน้ำไมม�เวั-น้ำ ซ4�งไมเพ�ยงเหAน้ำพ�ธ�กิรรมส�าหร%บหม6คณะแลุ่ะบ-าน้ำเม&อง ย%งม�พ�ธ�กิรรมประจุ�าต์%วัของบ�คคลุ่แต์ลุ่ะคน้ำอ�กิ ท��เป.น้ำด%งน้ำ� เพราะอ�ย�ปต์�ม�ศร%ทธาแน้ำน้ำแฟHน้ำวัา ดวังวั�ญ่ญ่าณเป.น้ำของไมต์าย พ�ธ�กิรรมเพ&�อดวังวั�ญ่ญ่าณ กิAไมม�ท��ส� น้ำส�ด

หลุ่%กิฐาน้ำของน้ำ%กิปราชีญ่� เฮโรโดต์�ส อ-างวัา ท�กิวั%น้ำท�กิค&น้ำ อ�ย�ปต์�ม�พ�ธ�กิรรมเกิ��ยวักิ%บเทพเจุ-าท% งหมด เม&�อวั%น้ำเร��มป:ใหม ม�พ�ธ�กิรรมอย6 2 พ�ธ� ค&อ ใน้ำ 12 วั%น้ำแรกิของเด&อน้ำแรกิม�พ�ธ�กิรรมเกิ��ยวักิ%บดาวัส�น้ำ%ข(Dog’s Star) (เร�ยกิใน้ำภูาษาดาราศาสต์ร�วัา Sothis) ซ4�งเป.น้ำส%ต์วั�ท��ชีาวัอ�ย�ปต์�เชี&�อวัา คอยน้ำ�าดวังวั�ญ่ญ่าณไปส6ท��พ�พากิษาโทษต์อหน้ำ-ามหาเทพโอส�ร�ส แลุ่ะน้ำ�าดวังวั�ญ่ญ่าณน้ำ% น้ำไปส6ส�คต์� หร&อ ท�คต์�ภูายหลุ่%งค�าพ�พากิษาโทษ อ�กิพ�ธ�หน้ำ4�ง เป.น้ำพ�ธ�บ6ชีากิลุ่�มดาวัท��ส�าค%ญ่อ&�น้ำๆ เพ&�อขอพรให-มาชีวัยให-ข-าวักิลุ่-าใน้ำน้ำางอกิงาม แลุ่ะเพ&�อกิารข4 น้ำลุ่งของกิระแสน้ำ� าใน้ำแมน้ำ� าไน้ำลุ่�ด-วัย

พ�ธ�เกิ��ยวักิ%บชี�วั�ต์ บางอยางเกิ��ยวัข-องกิ%บไสยศาสต์ร� เป.น้ำค�าสอน้ำของน้ำ%กิบวัชี ปรากิฎค�าใน้ำจุาร4กิใน้ำแผ่น้ำปาปCร�สวัา วั%น้ำท�� 12 เด&อน้ำโจุร%ค (Chorak) ห-ามม�ให-ใครออกิน้ำอกิบ-าน้ำ เพราะถ&อวัาวั%น้ำน้ำ% น้ำดวังวั�ญ่ญ่าณของโอส�ร�สเสดAจุเข-าไปสถ�ต์ใน้ำต์%วัน้ำกิ Wennu จุะต์-องปลุ่อยให-ดวังวั�ญ่ญ่าณเลุ่&�อน้ำลุ่อยไปต์ามสะดวักิ วั%น้ำท�� 14 เด&อน้ำ โทบ� (Tobi) คน้ำท% งหลุ่ายต์-องร-องเพลุ่งโศกิเพ&�อรวัมเศร-าใจุกิ%บพระน้ำางไอส�สผ่6-ร��าไห-อาลุ่%ยร%กิถ4งพระสวัาม� เป.น้ำต์-น้ำ

พ�ธ�กิรรมเหลุ่าน้ำ� ต์-องอาศ%ย น้ำ%กิบวัชีหร&อพระเป.น้ำผ่6-กิระท�า คน้ำต์-องง-อน้ำ%กิบวัชี น้ำ%กิบวัชีอ�ย�ปต์�จุ4งม�อ�าน้ำาจุมากิ

ประวั%ต์�ศาสต์ร�ของชีาวัอ�ย�ปต์�โบราณ ข4 น้ำอย6กิ%บอ�าน้ำาจุน้ำ%กิบวัชี น้ำ%กิบวัชีอ�ย�ปต์�เป.น้ำบ�คคลุ่พวักิเด��ยวัท��ม�หน้ำ-าท��เกิ��ยวัข-องกิ%บชี�วั�ต์ของคน้ำ ต์% งแต์เกิ�ดไปจุน้ำกิระท%�งต์าย

๓.๗ หมวัดหม6ของเทพเจุ-า ต์ามจุดหมายเหต์�เฮโรโดต์�ส เร&�องเทพเจุ-าของ

ชีาวัอ�ย�ปต์�โบราณน้ำ% น้ำ พวักิน้ำ%กิบวัชีแบงออกิไวั-เป.น้ำ 3 พวักิ พวักิท�� 1 ม� 8 องค� พวักิท�� 2 ม� 12 องค� แลุ่ะพวักิท�� 3 ม� 7 องค� โดยม�รายลุ่ะเอ�ยดด%งน้ำ�

เทพเจุ-าพวักิท�� 1 เป.น้ำเทพเจุ-าชี% น้ำส6ง ม�หน้ำ-าท��เกิ��ยวักิ%บดวังวั�ญ่ญ่าณแลุ่ะควัามต์ายของมน้ำ�ษย� เป.น้ำเทพชี% น้ำส6งกิวัาเทพเจุ-าพวักิอ&�น้ำ ม�เฉีพาะน้ำ%กิบวัชีท��สามารถต์�ดต์อได- คน้ำธรรมดาถ-าต์-องกิารต์�ดต์อกิ%บเทพเจุ-าใน้ำกิลุ่�มน้ำ� ต์-องอาศ%ยน้ำ%กิบวัชีเทาน้ำ% น้ำ เทพใน้ำกิลุ่�มน้ำ� ประกิอบด-วัย

1. อ%มน้ำ� หร&อ อ%มมอน้ำ (Amm, Ammon) เป.น้ำเจุ-าแหงชี�วั�ต์ 2. ม6ต์ (Mut) เจุ-าแมธรณ�3. เคม หร&อ เคมม�ส (Kem, Chemmis) พระสวัาม�ของเจุ-าแมธรณ�4. น้ำ%ม หร&อ คเน้ำฟM ( Num, Kneph) เทพเจุ-าผ่6-ม�หน้ำ-าท��กิ�าหน้ำดเวัลุ่าโคจุรของพระอาท�ต์ย�แลุ่ะพระจุ%น้ำทร� (ต์ามน้ำ�ยายวัา เป.น้ำผ่6-สร-างพาหน้ำะถวัายแต์มหาเทพโอซ�ร�ส แลุ่ะเป.น้ำสถาปน้ำ�กิด-วัย)5. เซต์� หร&อ เซต์ (Setti, Sete) 6. ปต์าห� (Phtah) เทพแหงศ�ลุ่ปะ 7. เน้ำต์ หร&อ (Net, Neith) เจุ-าแมประจุ�าเม&องซาอ�ส8.รา (Ra) เทพดวังอาท�ต์ย� เป.น้ำเทพประจุ�าเม&องเฮลุ่�โอโปลุ่�สด-วัย

กิลุ่�มท�� 2 จุ�าน้ำวัน้ำ 12 องค� แลุ่ะ กิลุ่�มท�� 3จุ�าน้ำวัน้ำ 7 องค�น้ำ% น้ำ เป.น้ำเทพเจุ-าท��เกิ��ยวัข-องกิ%บควัามเป.น้ำอย6�ของมน้ำ�ษย� แลุ่ะม%กิม�ภูาพอภู�น้ำ�หารมองเหAน้ำได-ด-วัยสายต์า ไมใชีเทพเจุ-าท��เกิ�ดจุากิป#ญ่ญ่า (กิารค�ดเอาเอง) ของน้ำ%กิบวัชีซ4�งประชีาชีน้ำไมสามารถเข-าถ4งได-

เทพเจุ-า 2 กิลุ่�มน้ำ� ม�ได-ม�กิารระบ�น้ำาม แต์บ%น้ำท4กิเพ�ยงวัาเป.น้ำเทพเจุ-าท��เกิ��ยวัข-องกิ%บธาต์�ท% ง4 ค&อ ด�น้ำ น้ำ� า ลุ่ม ไฟ อ%น้ำเป.น้ำส��งท��ม�ประจุ�าอย6ใน้ำโลุ่กิ เป.น้ำธาต์�ท��ประกิอบกิ%น้ำข4 น้ำเป.โลุ่กิ เป.น้ำมน้ำ�ษย� แลุ่ะ ส%ต์วั� ใน้ำสม%ยต์อมาม�กิารเพ��มอากิาศธาต์� ข4 น้ำเป.น้ำอ�กิธาต์�หน้ำ4�ง

ด%งได-กิลุ่าวัมาแลุ่-วัต์% งแต์ต์-น้ำ เทพเจุ-าของอ�ย�ปต์�องค�หน้ำ4�ง อาจุจุะได-ร%บควัามน้ำ%บถ&อจุากิเม&องหน้ำ4�ง แต์ไมได-ร%บควัามสน้ำใจุจุากิเม&องอ&�น้ำเลุ่ย ควัามย�งยากิใน้ำกิารจุ%ดระเบ�ยบเทพเจุ-าน้ำ% น้ำ เกิ�ดจุากิลุ่%กิษณะกิารน้ำ%บถ&อเทพเจุ-าของชีาวัอ�ย�ปต์�น้ำ%�น้ำเอง ต์อมาได-ท�กิารมองเหAน้ำประโยชีน้ำ�ของศร%ทธา ได-จุ%ดระเบ�ยบเทพเจุ-าข4 น้ำใหมให-เป.น้ำระบบสาม หร&อแบบร%ต์น้ำต์ร%ย(Tri-ad) ซ4งน้ำ%กิศาสน้ำาใน้ำย�คหลุ่%งๆ ถ&อเป.น้ำแบบอยางกิารจุ%ดระบบทางศาสน้ำาของต์น้ำเกิ&อบท�กิศาสน้ำา

จุบบทท�� ๓ ศาสน้ำาอ�ย�ปต์�โบราณ