คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

การขบเคลอนจรยธรรมการทางานของขาราชการในระดบบคคลและนโยบายนน จาเปน ตองเนนทการพฒนาจตใจและพฤตกรรมบคคลเปนสาคญ โดยใชองคความรทางจตวทยาเปนหลกรวมกบความรจากสาขาอนๆ ทางดานพฤตกรรมศาสตร สงคมศาสตร และรฐศาสตร เปนการบรณาการองคความร แบบสหวทยาการ ในการนามาใชเพอพฒนาและประเมนบคคล

เรมจากประโยชน/เปาหมายทตองการจะไดรบ จากสงทกาหนดขน คอ

๑) ประโยชนสงสด แก ประชาชน และประเทศ

๒) ประโยชนในการสงเสรม พฒนาใหเกดการปฏบต

๓) กาหนดจรยธรรมขาราชการ ตรวจอาการ

๔) รสาเหตตาง ๆ ทตองการจดการพฒนา

๕) จดการพฒนาทสาเหตเหลานน

๖) จรยธรรม ขาราชการมมาก

๗) มมาตรการอนรกษขาราชการทด พฒนาขาราชการทเขามาใหม และขาราชการทขาดคณธรรม

บทท ๓

เทคนควธการพฒนาจตใจและพฤตกรรมจรยธรรมการปฏบตงาน

กอนกาหนด การพฒนา

กาหนด การพฒนา

ใหการพฒนา

/หลงการพฒนา

๗ ขนตอนเพอการพฒนา

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

หลกและวธการพฒนาจตใจและพฤตกรรมจรยธรรม ซงมผลการศกษาวจยสนบสนนม ๒ หลกการ คอ

๑. หลกการพฒนาการใชเหตผลเชงจรยธรรม

๒. หลกการพฒนาบคคลตามทฤษฎตนไมจรยธรรม

หลกการพฒนาการใชเหตผลเชงจรยธรรม เหตผลเชงจรยธรรม หมายถง การทบคคลใชเหตผลในการเลอกทจะกระทาหรอเลอกทจะไมกระทาพฤตกรรมอยางใดอยางหนง โดยสาเหตจงใจหรอเหตผลเบองหลงการกระทา ซงจดแบงและเรยงลาดบได ๖ ขน ดงน ขนท ๑ หลกการเชอฟงคาสงและหลบหลกการถกลงโทษ ขนท ๒ หลกการแสวงหารางวลทเปนวตถสงของ ขนท ๓ หลกการทาตามความเหนชอบของผอน ขนท ๔ หลกการทาตามหนาททางสงคม ตามกฎหมาย กฎเกณฑของสงคม ขนท ๕ หลกการมสจจะ ทาตามคามนสญญา ขนท ๖ หลกการยดอดมคตสากล ซงเปนไปตามทฤษฎการพฒนาทางการใชเหตผลเชงจรยธรรมของโคลเบรก เหตผลเชงจรยธรรมเปนจตลกษณะทจาเปนตองพฒนาใหมในตวบคคลเพราะการสงสอนใหบคคลมคณธรรม หรอจรยธรรมตาง ๆ เชน การรบผดชอบ ความซอสตย ความกลาหาญ ฯลฯ โดยบอกเลาหรอปฏบตใหด ยงไมอาจทาใหบคคลมคณภาพหรอพฤตกรรมทพงประสงคได เพราะการทบคคลจะตดสนใจมพฤตกรรมใด ๆ ยอมเปนไปตามเหตผลหรอแรงจงใจทอยเบองหลงการตดสนใจวาเหมาะสมแกตนเองในสถานการณนน ๆ หรอไม

• หลกการพฒนาการใชเหตผลเชงจรยธรรม ประการแรก การพฒนาเปนไปตามความสามารถการรและการคด หรอการพฒนาตามอาย ประการทสอง การพฒนาตองพฒนาทละขน ไมกระโดดขามขน เชน บคคลทมจรยธรรมอยขนท ๓ นกพฒนาจะตองพฒนาใหเขามเหตผลเชงจรยธรรมในขนท ๔ การทาตามหนาท กอนทจะพฒนาขนท ๕ การมสจจะทาตามคามนสญญา

หลกและวธการพฒนา

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

ประการทสาม การพฒนาควรพฒนาในชวงบคคลเกดความไมมนคง หรอชวงวกฤตของการพฒนา ประการทส การพฒนาเหตผลเชงจรยธรรม ควรควบคไปกบการปรบพฤตกรรมและการใหรางวล ประการทหา ผฝกหรอพฒนาเหตผลเชงจรยธรรม จะตองเปนผมจรยธรรมสงกวาผฝกอยางนอย ๑ ขน ประการทหก กรณศกษาทจะนามาใชในการพฒนาตองเปนเรองของความขดแยงระหวางคณธรรมหลายประการ หรอความขดแยงของประโยชนหลายฝาย ประการทเจด บรรยากาศทจะชวยในการพฒนาดทสด คอบรรยากาศในการพฒนาทมสภาพเปนประชาธปไตย การใหความรก สนบสนน และมเหตผล

• วธการพฒนาเหตผลเชงจรยธรรม ขนแรก วดระดบเหตผลเชงจรยธรรมของผไดรบการฝกกอน เพอทราบระดบของเหตผล

เชงจรยธรรมของผไดรบการฝก ขนสอง เสนอปญหาหรอเหตการณขดแยงทางจรยธรรม โดยเสนอความรหรอเหตการณ

ใหม ๆ ทขดแยงกน ขนสาม ใหคดตดสนใจและแสดงเหตผลเกยวกบปญหาหรอสถานการณทเสนอไป ขนส สรางใหเกดความขดแยงภายใน จากการไดพบประสบการณใหมๆ หรอเหตผล

ใหมๆ มรปแบบวธพฒนาหลายวธ เชน การอภปรายกลม การใชบทเรยนดวยตนเอง การใชตวแบบ การสวมบทบาทเพอรบทราบเหตผลขนทสงกวา

ขนหา ความเขาใจหรอความกระจางในเหตผลใหมทสงกวา ขนหก การสรปยนยนการตดสนใจและแสดงเหตผลอกครง

หลกการพฒนาบคคลตามทฤษฎตนไมจรยธรรม ศ.ดร.ดวงเดอน พนธมนาวน (๒๕๔๘) ไดเสนอหลกพฒนาบคคลตามทฤษฎตนไมจรยธรรม ไว ๕ ประการ ประการแรก พฒนาจตและพฤตกรรมพรอมกนในสดสวนทตางกนตามวย เชน โดยวยรนควรพฒนาจต ๕๐% พฒนาพฤตกรรม ๕๐% วยผใหญควรพฒนาจต ๘๐% พฒนาพฤตกรรม ๒๐%

ประการทสอง การพฒนาบคคลตองอยบนพนฐานองคความรทางการวจยและพฒนา

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

ประการทสาม การพฒนาเพยงแค “ความรและทศนคต” ไมเพยงพอใหเกดพฤตกรรมท นาปรารถนาได ตองพฒนาเพอยกระดบจตใจทมอยนอยใหสงขนพรอมกบการพฒนา “ความร” และ “ทศนคต” ดวย

ประการทส การพฒนาบคคลใหมพฤตกรรมทนาปรารถนา ตองพฒนาใหครบเครอง การพฒนาในอดตเนนการพฒนาคณธรรม คานยม ทศนคต เปนการพฒนาความรความเขาใจ การตระหนกร ซงการพฒนาใหคนรวาอะไรด อะไรชว ไมไดเปนหลกประกนวาจะทาดหรอไม การรณรงคเพอปลกจตสานกจงไดผลดนอย ปจจบนตองพฒนา ๑) เหตผลการตดสนใจแกปญหาเชงจรยธรรมเพอปรบเปลยนกระบวนการคด จตใจทเปนธรรมเปรยบเหมอนหางเสอเรอ เขมทศทาหนาทกาหนดทศทางของพฤตกรรม และประการสาคญคอ ๒) ตองพฒนา “พลงหรอเครองยนต” คอ แรงจงใจใฝสมฤทธ ลกษณะมงอนาคต การควบคมตน ความเชอในสงทถกตอง พรอมกนจงจะไดผลดยงขน

ประการทหา การพฒนาตองคานงถงความแตกตางระหวางบคคลดานลกษณะทางจตใจ ความสามารถในการรบการพฒนา ซงขนกบความพรอมทางจตใจ ดงนน การนาวธการพฒนาการจากตางประเทศมาใชกบคนไทยจงไมคอยไดผล เนองจากวธการของเขาเหมาะสมกบคนของเขา ซงสวนใหญมลกษณะทางจตสงกวาคนไทย

นอกจากนน การเลอกใชหลกและวธการพฒนามความสาคญ ตองใหเหมาะแกแตละบคคล เชน การใชวธการทางศาสนาจะเหมาะกบคนมความเชอทางศาสนาสงอยแลว หากจะใชกบคนกลมอนตองปรบทศนคตใหยอมรบและมทศนคตทดตอหลก วธการทางศาสนากอนจงจะไดผล หรอมฉะนนควรใชการผสมผสานโดยใชวธการทางศาสนาและพฤตกรรมศาสตรควบคกนไป

ขณะน การพฒนาทไดพสจนวาไดผลสาหรบการทางานอยางมจรยธรรมของคนไทยคอการเรยนรจากตนแบบทชาวไทยใหความศรทธาสงสดคอ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช โดยหลกสตรตาง ๆ อาทเชน การเรยนรตามรอยพระยคลบาท (ศรกล กลนทอง, ๒๕๔๙) การเรยนรโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยงในการดารงชวตผานโครงการตนแบบในชมชน การเรยนรจากหลกสตร และโปรแกรมเหลานสงผลโดยตรงตอทศนคตในการทางานอยางมจรยธรรม เสยสละ อทศตน และการเหนแกสวนรวม ประเทศชาตเปนสาคญ

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

ศ.ดร.ดวงเดอน พนธมนาวน (๒๕๕๓) ไดใหแนวทางการหาความจาเปนกอนทาการพฒนา ดงน

๑) ใครคอกลมเปาหมายเรงดวนควรพฒนากอน : หนวยงานจะตองสามารถหากลมคนทมพฤตกรรมหรอจตใจทนาปรารถนานอยกวามาตรฐาน หรอมพฤตกรรมหรอจตใจทไมนาปรารถนามากกวากลมมาตรฐาน หรอมสภาพเหมาะสมตอการพฒนามากกวากลมอน ๆ

จากการวจยพฤตกรรมจรยธรรมในการทางาน และลกษณะจตใจของขาราชการไทยพบวาผบงคบบญชาระดบตนและระดบกลาง เปนกลมทจาเปนเรงดวนทตองพฒนาทงดานจตและพฤตกรรม โดยเฉพาะในดานเหตผลการตดสนใจแกปญหาเชงจรยธรรม นอกจากนนดวยบทบาทและหนาททจะขบเคลอนงานดานจรยธรรมขาราชการพลเรอนจาเปนตองพฒนาใหบคคลกลมดงกลาวเปน ผปรบพฤตกรรมผใตบงคบบญชาและปรบสภาพแวดลอมในการทางานทสงเสรมการทางานอยางมประสทธภาพและประสทธผลสงใหแกผใตบงคบบญชา

สวนกลมทเหมาะสมเปนอนดบตนในการพฒนาถงแมจากการศกษาพบวาไมใชกลมเส ยงคอขาราชการบรรจใหม เนองจากโดยธรรมชาตเปนกลมท สามารถเสรมสรางและปองกน ไดงายและไดผลกวากลมอน ๆ

สวนกลมเสยงและจาเปนทสดจากการวจยคอ ขาราชการระดบปฏบตทรบราชการมานานและขาดความกาวหนาในงาน ซงจะมพฤตกรรมแปลกแยก ตลอดจนผลการวจยจากตวแปรอสระทาง ชวสงคมหรอภมหลงของผถกศกษาในไทยและราชการไทยพบวาเพศชายเปนกลมเสยงทางจตและพฤตกรรม เชน พบวา ครชายมจรยธรรมตากวาครหญง เพศชายมความเชอทางศาสนา ตลอดจนพฤตกรรมสขภาพและการปรบตวดานการเงนตากวาเพศหญง (ดวงเดอน พนธมนาวน และเพญแข ประจนปจจนก ๒๕๒๐, จนดา สวรรณด ๒๕๔๓, พรรณราย พทกษเจรญ ๒๕๔๓, โกศล มคณ และณรงค เทยมเมฆ ๒๕๔๗, งามตา วนนทานนท และคณะ, ๒๕๔๕) สวนเพศหญงทรบราชการนานและขาดความกาวหนาในอาชพราชการมลกษณะความเชออานาจในตนนอยกวาขาราชการประเภทอนๆ (ประชต สขอนนต ๒๕๔๕, จนตนา บลมาศ และคณะ ๒๕๒๙) ขาราชการททางานไมตรงกบความรความสามารถและอปนสย มรายไดไมเพยงพอตอการดารงชวตเปนกลมเสยงในดานจรยธรรม (จนตนา บลมาศ และคณะ ๒๕๒๙, จนตนา บลมาศ พรรณ บญประกอบ และคณะ ๒๕๕๑)

กลมทสาคญอนดบหนงในการพฒนาตามความคดเหนของขาราชการทวไป คอ กลมผบรหาร ทงน เพอใหสามารถพฒนาจรยธรรมผใตบงคบบญชาได

การหาความจาเปนกอนทาการพฒนา

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

๒) ควรพฒนาดานใดบาง : เพอเพมจตลกษณะหรอพฤตกรรมทนาปรารถนา เพอลดหรอขจดจตลกษณะหรอพฤตกรรมทไมนาปรารถนา จากผลการวจยพฒนาจะสามารถใหขอมลวาจะตองจดการทปจจยเชงเหตตวใดบางทสาคญ อนดบแรกและรองๆ ลงไปเพอทจะใหนกพฒนาทมกาลงคนและทรพยากรจากดจดการกบสาเหตตวสาคญทสาคญเพยงตวเดยวหรอสองสามสาเหต กอาจพลกฟนพฤตกรรมทตองการได อาทเชน การเสรมสรางพฤตกรรมซอสตย กควรจดการกบสาเหตตวทสาคญ คอ ลกษณะมงอนาคต ควบคมตน และเหตผลเชงจรยธรรม และจากการวจยพฒนาทผานมา สาเหตทสาคญ ๒-๓ สาเหตทจดการพรอมกนจะสงผลตอพฤตกรรมเชงจรยธรรมไดอยางครอบคลมคอ ลกษณะมงอนาคต ควบคมตน แรงจงใจใฝสมฤทธ และเหตผลเชงจรยธรรม และสาเหตสมทบทสาคญทสดคอ การพฒนาผบงคบบญชาเปนผบงคบบญชาแบบรก สนบสนนและบรหารจดการบคคลโดยยดความยตธรรม การทางานมบรรยากาศประชาธปไตย

๓) จะจดการพฒนาจตและพฤตกรรมนน ๆ อยางไร มขนตอนและกจกรรมอะไรบาง หรอใหประสบการณมากเพยงใดจงจะไดผลความตองการ : กจกรรมแยกออกเปน ๓ ประเภทคอ การเสรมสราง การปองกนและการแกไข

การเสรมสราง หมายถง การเพมปรมาณของสงทนาปรารถนาของบคคลและ/หรอสงคมและอนรกษ สงทนาปรารถนานนไวใหอยยนนานในปรมาณความตองการ เชน การมจรยธรรมสง การปรบตวในงานการจะเกดผลดงกลาวไดตองจดการทสาเหตทสาคญ

การปองกน หมายถง การลดหรอขจดสงหรอสภาพ หรอผลทไมนาปรารถนาทเกดแกบคคลหรอสงคม เชน การมจรยธรรมเสอม การซอสทธขายเสยงทางการเมอง ความจน ความเจบ

การแกไข คอ การลดหรอขจดสงทไมนาปรารถนาทเกดกบบคคลหรอสงคมเชน ความยากจนการขาดความรความสามารถ ตลอดจนการกระทาผดกฎระเบยบ กฎหมายและหรอผดศลธรรม ความเจบปวย ทมการแกไขปญหาเชน การบรจาคเงนหรอสงของ การลงโทษคนทาผดดวยวธการตางๆ การรกษาคนปวยไข เปนการแกทปลายเหต จงมกพบวาสงทไมนาปรารถนานแมจะลดลง แตใน ไมชากกลบมาอก เกดปญหาซาซากในบคคลหรอสงคม และถาการแกไขไมไดผลปญหาจะขยายตวไปยงกลมคนอนๆ ในทสดผมปญหากลายเปนสวนใหญของสงคม ซงจะนาไปสจดของความหายนะ เชน ปญหาการแพรระบาดของโรคเอดส การทจรตคอรรปชน

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

จากภาพ ๓.๑ มาจากรปแบบทฤษฎปฏสมพนธนยม (Interactions model) ทระบสาเหต ๓ ประเภททควรจดการพฒนาในองคกร คอ สาเหตภายในตน ซงหมายถง (๑) จตลกษณะทตดตวมาแตเดม (๒) จตลกษณะตามสถานการณ สวน (๓) สาเหตภายนอกตนประกอบดวย สภาวะทางกายภาพและสภาวะทางสงคมในหนวยงานอนมหวหนา เพอนรวมงาน และระบบ กฎระเบยบตาง ๆ เปนสาคญ

การจดการพฒนาในองคกรเพอใหเกดผลดทการทางานอยางมจรยธรรมของบคลากรในองคกรหนง ๆ จงควรยดหลกการจดการทสาเหต ๓ ประการ ดงกลาว แตการทจะกาหนดวาในแตละกลมสาเหตนน ควรมสาเหตยอยทสาคญอะไรบาง ซงควรนาไปจดการพฒนา คาตอบน จะตองมาจากผลการวจยทศกษาสาเหตตาง ๆ ของผทมพฤตกรรมเปาหมายในปรมาณมาก โดยเปรยบเทยบกบผมพฤตกรรมดงกลาวนอย ดงตวอยางจากภาพ ๓.๑ ซงไดประมวลผลการวจยในตางประเทศทศกษาปจจยเชงเหตของพฤตกรรมอาสา และพฤตกรรมการเปนพลเมองดในหนวยงานของผมอาชพตาง ๆ กน โดยนามาจากรายงานการวจยกวาสบเรอง ทาใหพบสงทอาจเปนสาเหตสาคญของพฤตกรรมดงกลาว ทสมควรนาไปจดการพฒนาในองคกรทเหนความสาคญของพฤตกรรมน และพบวาบคลากรในหนวยงานของตนยงมพฤตกรรมนนอย สมควรจะสงเสรมใหมใหมากขน

หลกและเทคนควธการพฒนาในองคกร

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

จะเหนไดวาในภาพ ๓.๒ งานวจยทงหลายในตางประเทศ โดยเฉพาะจากสหรฐอเมรกากพบหลกฐานสาคญของพฤตกรรมการเปนพลเมองดของหนวยงานวามาจาก ๓ กลมสาเหต ตามทระบไว ในรปแบบทฤษฎปฏสมพนธนยม ในภาพ ๓.๑ และ ๓.๒

จากภาพ ๓.๑ – ๓.๒ ทนามาสรปรวมกน ทาใหสามารถกาหนดสงทควรพฒนา ๓ ประการ คอ ทตวของผปฏบตงาน ทหวหนางาน และทสภาวะทงทางกายภาพ และสภาวะทางสงคมในหนวยงาน ในทนจะไดเสนอแนวทางการพฒนาเฉพาะทตวผปฏบตงาน โดยมรายละเอยดดงตอไปน

• การพฒนาผปฏบตงานโดยตรง เมอสงทตองการจะไดรบจากโครงการ คอ พฤตกรรมการทางานอยางมจรยธรรมของผปฏบตงาน สาเหตทใกลชดกบผลนมากทสด กคอ คณสมบตของผปฏบตนนเองททางวชาการพบวา เปนสาเหตสาคญของพฤตกรรมของบคคล ทเกยวกบการกระทาทเปนความรบผดชอบตอหนาทและการพฒนาตนเองเพองาน โครงการพฒนา จงตองเรมขนแรกท “การพฒนาจตลกษณะและทกษะของการเปนคนดทเกงและมสขใหแกผปฏบตโดยตรงสาหรบขาราชการไทย” จนตนา บลมาศ และคณะ (๒๕๒๙) ไดศกษาคณลกษณะทมอยและทยงมนอยในขาราชการไทยทงในระดบปฏบต และระดบหวหนา สวนเปาหมายการพฒนา และวธการพฒนาไดระบไว ๕ ประการในตาราง ๓.๑ ดงน

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

เปนหนาทความรบผดชอบของทกหนวยงานทจะพฒนากจกรรม/โปรแกรมตาง ๆ เพอผลกดนใหเกดวฒนธรรมการทางานอยางมจรยธรรม เสรมสรางสงแวดลอม สรางกลไกสนบสนนใหขาราชการปฏบตหนาทดวยความเทยงธรรม (Integrity) บรหารงานอยางยตธรรม ปองกนการประพฤตมชอบและการทจรตในหนาทราชการ โดยการจดทากลยทธในการพฒนาอยางเปนองครวม (Holistic Approach) ซงเปนทยอมรบในระดบสากลวาดทสด

การพฒนาขนเรมตน การพฒนาบคคลและกจกรรมสรางจตสานกจะตองสอดคลองเหมาะสมกบการบรหารและ การปฏบตหนาทตามปกต โดยการวางแผนงาน/โครงการตาง ๆ เพอตรงกบความจาเปนในการสอสารทวทงองคกร ไมใชคดวาการฝกอบรมครงเดยวจะเปนแนวทางทถกตองเสมอไป วธการ คอ ๑) ใชโปรแกรม หรอกจกรรมทหลากหลายในขณะทางาน อาทเชน การอภปรายใหความคดเหนเกยวกบประเดนทางจรยธรรมทพบในระหวางการทางาน ใชการผสมผสานการปฐมนเทศขาราชการบรรจใหม ดวยการใหความรความเขาใจเกยวกบมาตรฐานพฤตกรรมตามประมวลจรยธรรมและการฝกตดสนใจแกปญหาเชงจรยธรรม การฝกอบรมเฉพาะสาหรบขาราชการกลมเสยง และกลมทรบผดชอบการตรวจสอบ ดานการเงน การคลง การบญช หรอตรวจสอบคณภาพ โดยรบการฝกอบรมจากผเชยวชาญ ๒) วางแผนการสอสารทวทงองคกร เพอเสรมสรางคานยมหลกของขาราชการพลเรอน และคานยมขององคกรตามขอบงคบวาดวยจรรยาขาราชการของสวนราชการ รวมทงผลกดนชองทางการสอสารดวยโปรแกรมพฒนาจรยธรรม ๓) เสนอใหเหนถงพนธะทางการบรหาร โดยผบรหารระดบสงตองเปนตนแบบท ด ดานจรยธรรม และเขารวมการพฒนาฝกอบรมในโปรแกรม/กจกรรม การพฒนาจรยธรรมของผบรหารเปนกญแจสาคญตอความสาเรจของโครงการการพฒนาจตใจขาราชการ ๔) การปองกนการฝาฝนมาตรฐานทางจรยธรรม โดยเรมจากการใหขอมลเกยวกบมาตรฐานทางจรยธรรมของขาราชการในโอกาสตาง ๆ หรอตงแตแรกเขารบราชการ ใหแนใจวาไดใชกระบวนการบรหารอยางยตธรรม และสงผานขอมลหรอประชาสมพนธเกยวกบมาตรฐานจรยธรรมทใชในการสรรหา คดเลอก ตลอดจนเกณฑทใชในการเลอนตาแหนงขาราชการ ใหแนใจวาขาราชการบรรจใหมเขาใจเนอหาสาระของมาตรฐานทางจรยธรรมทกาหนดตามกลมเปาหมายและตาแหนงความรบผดชอบ รวมทงทบทวนความเขาใจกบกลมขาราชการอน ๆ ดวย

การพฒนามาตรฐานทางจรยธรรม

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

การจดการเชงรก เมอผบงคบบญชาสงเกตหรอพบเหนหรอมขอสงสยวาอาจจะเกดการ ฝาฝนมาตรฐานจรยธรรมควรใหคาปรกษาแนะนาในการปฏบตหนาทโดยทนท ๕) เสรมสรางการสงสาสนในทกโอกาส : ไมเฉพาะการปฐมนเทศ และจดโปรแกรมการพฒนาในโอกาสทเหมาะสมและสาหรบกลมเฉพาะ ๖) แสวงหานวตกรรม เทคนควธในการพฒนาจรยธรรมขององคกร : แสวงหาผลตภณฑการฝกอบรมใหม ๆ และวธการพฒนาแลกเปลยนขอมลระหวางหนวยงาน เลอกกรณตวอยางจรงและสถานการณตาง ๆ ทเกดเปนประจาหรอปญหาสาคญ ใชวธอภปรายกลมยอยในการประชมขาราชการ กลมเลก ๆ ซงจะมประสทธภาพมากกวาการบรรยาย ๗) ใหรางวลและยกยองพฤตกรรมจรยธรรม: ใหเวลาในการแสดงความยนดตอขาราชการททางานมประสทธภาพ ยดความถกตองชอบธรรม หรอผเปดเผยการประพฤตมชอบตางๆ เนนขนตอนทางบวกสาหรบองคกรเพอลดความเสยงเกยวกบการประพฤตมชอบ หลงจากมการตรวจสอบขอเทจจรงเกยวกบการฝาฝนจรยธรรม ทกครงกใหจดทา Action Plan เพอลดความเสยงในการฝาฝนจรยธรรมในอนาคต โดยการจดใหเจาหนาทของหนวยงานรวมกนวางแผนเพอใหเกดความรสกเปนเจาของ ๘) สงเสรมการสอสารเกยวกบความยตธรรมในองคกรและความยนหยดทาในสงทถกตอง : การกระทามคามากกวานโยบายและกระบวนการใด ๆ หากหนวยงานประชาสมพนธ รณรงคอยางเดยวแตมไดกระทาตามทไดประชาสมพนธอยางเหมาะสม การรณรงคเผยแพรตาง ๆ เพอใหขาราชการตระหนกในความสาคญของการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมยอมลมเหลว

ความตระหนกในความสาคญของหลกจรยธรรมทภาคราชการยดถอและทกษะในการตดสนใจเชงจรยธรรม เปนสงจาเปนทจะตองมในโปรแกรมการพฒนา ซงอาจใชกรณศกษา หรอวเคราะหสถานการณตางๆ ในการฝกอบรม

ขอเสนอแนะการสรางความตระหนกและโปรแกรมการพฒนา/ฝกอบรม

๑) พฒนากลยทธขององคกร โดยสารวจวาโปรแกรมการพฒนาใดทจะประสบผลสาเรจสงสด ไดรบการยอมรบจากขาราชการ และผบรหารใหการผลกดนในการ implement เปนระยะยาว ๒) จดการฝกอบรมโดยเนนหลกจรยธรรม/คานยมตามมาตรฐานทางจรยธรรม เนอหาทสาคญและจาเปนตองเตรยมกรณศกษาหรอสถานการณทเกยวของ (scenarios) และแบบฝกหด

นโยบายขององคกรจะอธบายใหทราบวาตองการใหเกดสงใดขน

วฒนธรรมการทางานอยางมจรยธรรม เปนเครองอธบายวาเกดอะไรขนจรง ๆ กฎใดถกปฏเสธ กฎใด ๆ ถกบดเบอน และกฎใดถกเพกเฉย

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

๓) จดการฝกอบรมโดยเนนโมเดลการตดสนใจทอธบายใหเหนวา โมเดลในการตดสนใจและกระบวนการการตดสนใจเปนสงทสาคญ ๔) ใชกลยทธการเสรมแรง โดยใชเทคนคการสรางองคกรจรยธรรมเพอผลกดนผลในระยะยาววาองคกรสามารถผลกดนใหเกดวฒนธรรมการทางานอยางมจรยธรรมได และใหผเขารวมการประชมเชงปฏบตการเหนประโยชนของการนาไปใชในทางปฏบต

สนใจประวตคนเขาอบรม ใชกรณศกษาเพอกระตนประเดนการอธบาย สนบสนน สงเสรมการมสวนรวม ใชอปกรณการฝกอบรมทหลากหลาย ใหแนใจวาคนเขารบการฝกอบรมมความรความเขาใจเกยวกบนโยบาย มาตรฐาน จรยธรรมและไดรบเอกสารทเกยวของ ใชแบบประเมนโครงการเพอการใหขอมลยอนหลงและผลกดนใหเกดการปรบปรง โปรแกรมการพฒนา ๕) มการเสรมสรางความสานกตระหนก (awareness) ในประเดนปญหาทางจรยธรรมทสาคญ โดยใชการสอสารอยางมเหตผลเพอใหขาราชการยดหลกจรยธรรมประจาใจเปนอนดบแรก และเสรมสรางวฒนธรรมการทางานและปองกนการทจรต ประพฤตมชอบ โดยมวธการดงน

มชองทางสอสงพมพขององคกร ประกาศหรอแถลงนโยบาย พรอมใหความสาคญอธบายในประเดนขอบเขต

การทางานทเสยงตอการฝาฝนจรยธรรม ใชชองทางอนเทอรเนต บรณาการกลยทธตาง ๆ เขาดวยกน รายงานผลลพธของการสงเสรมและการตรวจสอบตาง ๆ

๖) การจดโปรแกรมการฝกอบรมและสรางความตระหนกทด (Best practice) จดโปรแกรมการฝกอบรมและการสรางความตระหนกทมประสทธภาพอยางทวถง

ใหทกคนในองคกร มโปรแกรมท ตอเ นองเหมาะสมกบแตละกลม หรอลกษณะการปฏบตงาน

มแบบฟอรมตาง ๆ สนบสนนการทางานอยางมจรยธรรมและจดทาอยางหลากหลาย เพอใชในโอกาสการทางานทแตกตางกน

Trips for Training

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

การฝกอบรมเฉพาะสาหรบกลมผทาหนาทตรวจสอบขอเทจจรง (สบสวน) หรอกลม ทปฏบตหนาททเสยงตอการกระทาผดและประพฤตมชอบตาง ๆ

พฒนา จดทาคาแนะนา คมอตาง ๆ สาหรบกจกรรมภายในองคกร เชน การบรการ ขอรองเรยน การจดซอจดจาง การใชอนเตอรเนต เพอเปนการชวยในการทางาน และควบคมการทางาน

พฒนาระบบในการกากบดแล การประเมนผลการฝกอบรม และประเมนการ ใชโปรแกรมตาง ๆ

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

การพฒนาคานยม/คณธรรมหลก โดยการพฒนาจตลกษณะและพฤตกรรม

๑. กรณคานยมหลกตามมาตรฐานทางจรยธรรม ๙ ประการ การพฒนาจตลกษณะและพฤตกรรมของบคคลเพอสงเสรมใหเกดคานยมหลกตามมาตรฐานทางจรยธรรม ๙ ประการสาหรบผดารงตาแหนงทางการเมอง ขาราชการ และเจาหนาทของรฐตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มดงน

ตาราง ๓.๒ วเคราะหการพฒนาคานยมหลก (Core Values) ของมาตรฐานจรยธรรม สาหรบผดารงตาแหนงทางการเมองและเจาหนาทของรฐตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐

คานยมหลก จตลกษณะและพฤตกรรมทตองพฒนา

๑. การยดมนในคณธรรมและจรยธรรม ๑. พฒนาจตลกษณะและพฤตกรรม ขอ ๒-๘ และทศนคตทดตอคณธรรม จรยธรรม

๒. การมจตสานกทด ซอสตย สจรต และ รบผดชอบ

๒. พฒนาจตแบบบรณาการ (แรงจงใจใฝสมฤทธเหตผลเชงจรยธรรม การควบคมตน และพฤตกรรมซอสตยในงาน)

๓. การยดถอประโยชนของประเทศชาตเหนอกวาประโยชนสวนตนและไมมผลประโยชนทบซอน

๓. เหตผลเชงจรยธรรม

๔. การยนหยดทาในสงทถกตองเปนธรรมและถกกฎหมาย

๔. เหตผลเชงจรยธรรมและการมงอนาคตควบคมตน

๕. การใหบรการแกประชาชนดวยความรวดเรว มอธยาศยและไมเลอกปฏบต

๕. การมงอนาคต ควบคมตน แรงจงใจใฝ สมฤทธ และเหตผลเชงจรยธรรม

๖. การใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวน ถกตองและไมบดเบอนขอเทจจรง

๖. พฤตกรรมความซอสตยในงาน

๗. การมงผลสมฤทธของงาน รกษามาตรฐาน มคณภาพ โปรงใส และตรวจสอบได

๗. แรงจงใจใฝสมฤทธ และการมงอนาคตควบคมตน

๘. การยดมนในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

๘. การพฒนาอตตลกษณแหงอโก ดานการเมองการปกครอง

๙. การยดมนในหลกจรรยาวชาชพขององคการ ๙. ผลจากการพฒนา ๒-๘ และทศนคตทดตอพฤตกรรมจรยธรรมในการทางาน

การพฒนาจรยธรรมในการทางานขนกาวหนา

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

จากตารางการวเคราะหสามารถสรปไดวา คานยมหลกทง ๙ ขอ สมพนธซงกนและกน และประกอบดวยองคประกอบทางดานจตใจทซา ๆ กน (บทวเคราะหของ ดวงเดอน พนธมนาวน, ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๕๑)

๒. กรณคานยมหลก (Core Values) ตามจรรยาขาราชการ การพฒนาจตลกษณะและพฤตกรรมของบคคลเพอสงเสรมใหเกดคานยมหลกตามจรรยาขาราชการพลเรอน ในมาตรา ๗๘ ของพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๕๑ มดงน

ตาราง ๓.๓ วเคราะหการพฒนาคานยมหลก (Core Values) ของจรรยาขาราชการพลเรอนตาม พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๕๑

คานยมหลก จตลกษณะและพฤตกรรมทตองพฒนา

๑. การยดมนและยนหยดในสงทถกตอง ๑. เหตผลเชงจรยธรรมและลกษณะมงอนาคต ควบคมตน

๒. ความซอสตยสจรตและรบผดชอบ ๒. แรงจงใจใฝสมฤทธ เหตผลเชงจรยธรรมการควบคมตน และพฤตกรรมซอสตยในงาน

๓. การปฏบตหนาทดวยความโปรงใสและตรวจสอบได

๓. พฤตกรรมซอสตยในงาน และการมงอนาคตควบคมตน

๔. การปฏบตหนาทโดยไมเลอกปฏบตอยางไมเปนธรรม

๔. ลกษณะมงอนาคต ควบคมตน เหตผล เชงจรยธรรม และแรงจงใจใฝสมฤทธ

๕. การมงผลสมฤทธของงาน ๕. แรงจงใจใฝสมฤทธ และพฤตกรรมมงผลสมฤทธ

• พฒนาอยางไร คณะผศกษาไดเสนอวธการพฒนาและรปแบบตางๆ ตามหลกวชาการ

โดยเนนการพฒนาตรงทตวผถกพฒนาและการจดการกบสถานการณสงแวดลอม ไปพรอมกนเพอใหจรยธรรมในการทางานกลายเปนวฒนธรรมการทางานขององคกรทเปนปกต องคกรสามารถเลอกรปแบบ วธการใหเหมาะสมกบบรบทและเจาหนาทของตนเอง อาทเชน การใชวธการทางศาสนาพฒนา ทขณะนหนวยงาน สวนใหญนยมทากน ซงจากผลการวจย (ออมเดอน สดมณ, ๒๕๓๖: ดวงเดอน พนธมนาวน, ๒๕๕๔) พบวาไดผลดเฉพาะกบผทเลอมใสศาสนาอยแลว ดงนน ในการพฒนาตองใชชดฝกอบรม ทเหมาะสมกบกลม หรอบรณาการวธการหลายวธควบคกนไป และตองเตรยมความพรอมของผเขารบ การฝกอบรม

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

การเปนแบบอยางทดในการพฒนาจรยธรรม เปนททราบกนดวาผปฏบตงานจะมพฤตกรรมจรยธรรมในงานมาก ขนอยกบการ มแบบอยางทดในการปฏบตเชนนนมากในหนวยงาน ในงานวจยไทยไดพบอทธพลของเพอนตอจตลกษณะ และการกระทาของบคคลตงแตวยรนเปนตนมา โดยเพอนมกเปนแบบ อยางทางดานทขดตอสงคม เชนชกชวนใหเสพยาเสพตด ชวนกนไปสาสอนทางเพศ เปนตน แตในทางตรงกนขามกมผลวจยในผใหญวา การรบรวาเพอนรวมงานมพฤตกรรมทนาปรารถนามาก เชน มพฤตกรรมประหยดวสดอปกรณของหนวยงานมาก (ชวนชย เชอสาธชน ๒๕๔๗) ผปฏบตงานกจะเปนผทมพฤตกรรมทนาปรารถนาเหลานมากตามไปดวย สวนในตางประเทศผลวจยกเรมปรากฏเดนชดในทานองเดยวกนเมอไมนานมานในสหรฐอเมรกา เชนในงานวจยเจาหนาทในโรงพยาบาลจานวน ๒๐๓ คน ทพบวาแบบอยางพฤตกรรมทดงามจากเพอนรวมงานมความสาคญมากทสดตอพฤตกรรมในงานของเจาหนาทเหลาน รองลงมา คอการมแบบอยางทดจากหวหนาทประสบความสาเรจในงาน และการไดรบการศกษาดานศลธรรมในวชาชพ (Desponded และคณะ)

การพฒนาเอกลกษณทางจรยธรรม (Moral Identity) เมอไมนานมานไดเกดความลมสลายทางธรกจขนาดใหญในสหรฐอเมรกา และหลายประเทศทวโลก ทาใหนกจตวทยารนหลง ๆ เหนความสาคญของการยอมรบปทสฐานความดงามทสงคมกาหนดมาเปนเอกลกษณทางจตของบคคล และเพมบทบาทความสาคญแกเอกลกษณทางคณธรรมจรยธรรมวาเปนสาเหตสาคญทางจตของบคคลทมอทธพลตอการตดสนใจกระทาอยางมจรยธรรมในธรกจ การมเอกลกษณทางจรยธรรม (moral identity) น เปนลกษณะการปรบตวทางจตสงคมของบคคล และเปนสวนหนงของความฉลาดทางอารมณของบคคล นกจตวทยาสงคมรนเกา ไดระบความสาคญของจตลกษณะดานนไวแลว (Erikson, ๑๙๖๔ และ Fishbone & Azjen ๑๙๗๕) มาในภายหลงนกจตวทยารนใหมไดตระหนกวา เอกลกษณทางจรยธรรม หรอการยอมรบปทสฐานทางสงคมดานจรยธรรมควรไดรบการสรางเสรมควบคไปกบความสามารถในการใชเหตผลเชงจรยธรรมท Kohlberg (๑๙๗๖) ไดบกเบกไวแลว (Godin และคณะ ๒๐๐๕ และ Reynolds & Ceranic, ๒๐๐๗) การพฒนาเอกลกษณแหงอโกทางดานคณธรรมจรยธรรม อาจพฒนาไดตามธรรมชาตโดยผานการปลกฝงอบรมจากครอบครว โรงเรยน สอและศาสนา ดงกลาวไวในตาราทางดานนแลว (ดวงเดอน พนธมนาวน, ๒๕๔๑) สวนการจดฝกอบรมแบบเขมขนพเศษกอาจกระทาไดโดยการกระตนใหบคคลเกดคาถามในใจ แสวงหาคาตอบดวยวธตาง ๆ แลวตกลงใจตดสนใจรบ (หรอปฏเสธ) หลกทางดานคณธรรม คานยม หรอจรยธรรมดานใดดานหนงได ซงเปนการบรรลเอกลกษณแหงอโกทางดานนนๆ อยางมนคงถาวร แตคนสวนใหญมเอกลกษณทางจรยธรรมทออนแอ เพราะไมไดบรรลดวยตนเอง แตเปนการรบสบทอดโดยอตโนมตจากครอบครวของตน

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

เมอถงโอกาสทดสอบจงพายแพแกกเลสไดอยางงายดาย แมเขาจะมความฉลาดทางจรยธรรมอยบางกตาม แตกไมเพยงพอทจะทาใหเกดความถาวรยงยนของพฤตกรรมตามหลกจรยธรรมขนสงได

การพฒนากลมผบงคบบญชา การพฒนาจรยธรรมการทางานใหไดผลตามมาตรฐานทางจรยธรรม ควรพฒนา ทกลมบคคลทมอทธพลตอพฤตกรรมจรยธรรมของบคคลอน นนคอ ผบงคบบญชา ซงจากผลการวจยในประเทศไทยและตางประเทศ พบวาการพฒนาใหผบงคบบญชาเปนตวแบบทดในการมพฤตกรรมจรยธรรม สนบสนนการปฏบตงานของผใตบงคบบญชา การใหรางวลและลงโทษผใตบงคบบญชาอยางเปนธรรมสงผลโดยตรงกบพฤตกรรมจรยธรรมของผใตบงคบบญชา การพฒนาแบบไมเปนทางการจะไดผลมากกวา การพฒนาทเปนทางการ ดวยเหตผลทกลาวมาน ผเขยนจงขอเสนอใหมการฝกอบรมหวหนางาน และผปฏบตทกระดบใหมเอกลกษณทางจรยธรรมตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (การดาเนนชวตโดยหลกเศรษฐกจพอเพยงตรงกบการมจตลกษณะดานการใชเหตผลเชงจรยธรรม ลกษณะมงอนาคต ควบคมตน และพฤตกรรมการคดเชงเหตผล) ซงหลกปรชญานเปนสงลาคาในสงคมไทย อนเกดจากพระปรชาญาณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และเปนปทสฐานของสงคมไทยมานานกวา ๓๐ ปแลว การทบคคลม จตพอเพยงในปรมาณสงแสดงวามภมคมกนตนมากและมคณสมบตดานการรคณคน รคณแผนดน อนเปนผลมาจากการมเอกลกษณทางคณธรรมดานนนนเอง เมอมารวมกบความฉลาดมเหตมผลจะทาใหเกดความรบผดชอบตอองคกร สงคม และโลก (หลกสตรการเรยนรตามรอยพระยคลบาท, สานกงาน ก.พ.) สรปไดวา การพฒนาทจตและพฤตกรรมของผปฏบตงานนน ตองทาหลายดานจงจะครบเครองเสมอนตดหางเสอใหเรอ แลวยงตองตดเครองยนตใหดวย จงจะเกดการขบเคลอนไปในทศทางทตองการได

ตาราง ๓.๔ การพฒนาจตลกษณะ และทกษะของหวหนาเพอพฒนาจรยธรรมแกลกนอง

เปาหมายการพฒนา เนอหาและกจกรรม

๑) ความรและหลกปฏบตดานการเปนหวหนาแบบพฒนามคณธรรม จรยธรรม และธรรมาภบาลในการทางาน หลกปฏบตเพอพฒนาลกนองใหด มสข โดยปฏบตแบบรกสนบสนน มเหตและไมใชอารมณ มความยตธรรม อปถมภผทพยายามมากในการทาความด และขยนงาน (Moral transformational leadership)

บรรยายและเขาใจตนจากกจกรรมการตอบแบบวดดานการสรางสภาพธรรมาภบาลในงาน และอานเอกสารประกอบในเรอง “คณธรรม จรยธรรม และธรรมาภบาลในการทางาน” ดวงเดอน พนธมนาวน, ๒๕๕๑ ฝกทกษะผนาจรยธรรม (สานกงาน ก.พ., ๒๕๕๒)

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

เปาหมายการพฒนา เนอหาและกจกรรม

๒) พฒนาจตลกษณะหวหนา ๕ ดาน เพอใหมคณสมบตทางจตทเหมาะสมกบการเปน หวหนาทมจรยธรรม และเปนแบบอยางทดของลกนองทงทางดานการคด และการกระทาทเกยวของ (Leaders” psychological characteristics) (บงอร โสฬส, ๒๕๔๙)

ฝกมงอนาคต – ควบคมตน/ฝกเหตผลเชงจรยธรรม ฝกความเชออานาจในตน/ ฝกแรงจงใจใฝสมฤทธ ฝกทศนคตทดตอการทางานราชการอยางขยน เพอสวนรวม โดยใชกจกรรม (ดวงเดอน พนธมนาวน โกศล มคณ และคณะ ๒๕๒๙, จนตนา บลมาศ และคณะ, ๒๕๔๕) การใชนทานและเรองเลาพฒนาจตมตใหม (โครงการวจยและพฒนาระบบพฤตกรรมไทย วช. ๒๕๕๑) e-learning ของสานกงาน ก.พ. ฝกจดการความขดแยงระหวางผลประโยชนสวนตนและสวนรวม

๓) ความรและหลกปฏบตเกยวกบบทบาทหนาทของหวหนาในการพฒนาจรยธรรมของลกนอง โดยเขาใจลกนองเกยวกบ “งาน” และ “พฤตกรรมการทางานอยางมจรยธรรม” ในระดบตาง ๆ ทราบวธการพฒนาจตลกษณะดานทสาคญแกลกนองในสภาพการทางาน (Development of followers’ moral quality)

บรรยายกจกรรมและอานเอกสารประกอบเรอง “หวหนากบการพฒนาจรยธรรมในการทางาน” ดวงเดอน พนธมนาวน, ๒๕๕๐ อานเอกสารเรอง “คมอผบรหารเพอการพฒนา” “จรยธรรมของผใตบงคบบญชา” “ทางานใหมความสขสาเรจอยางยงยน: การบรหารสาหรบผบงคบบญชา“ สานกงาน ก.พ. ดวงเดอน พนธมนาวน, ๒๕๓๗, ๒๕๕๓ จนตนา บลมาศ, ๒๕๔๕

๔) พฒนาทกษะการเคารพสทธไมละเมดสทธของลกนองและทาตนเปนแบบอยางทดทางดานน (Democratic interaction)

ฝกหลกการปฏบตทเปนการเคารพสทธมนษยชน จากการบรรยาย / ตอบแบบวด และกจกรรมฝกทกษะการคดและวธแกปญหา (ฤกษชย คญปการ และคณะ, ๒๕๕๒)

๕) พฒนาวธการปฏบตเพอพฒนาจต พฤตกรรมจรยธรรมแกลกนอง (Techniques of moralization)

อยขางเดยวกบลกนอง เพอชวยลกนองแกปญหา ฝกการใชจตวทยาเชงบวก (ใชพระคณมากกวาพระเดช) จากการบรรยาย / ตอบแบบวดและกจกรรม (ดจเดอน พนธมนาวน และอมพร มาคนอง, ๒๕๕๒)

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

เปาหมายการพฒนา เนอหาและกจกรรม

๖) หวหนาสรางและรกษาบรรยากาศทดของหนวยงาน (Work Climate) (Zohar & คณะ ๒๐๐๘)

จากการฟงบรรยาย ตอบแบบวดและกจกรรมใหการสนบสนนทางสงคมแกลกนองในหลายดาน รจกวธแกไขปญหา ดานมนษยสมพนธอยางสรางสรรค (Bhanthumnavin, ๒๐๐๐ ดจเดอน พนธมนาวน และอมพร มาคนอง, ๒๕๕๒)

๗) หวหนาใหลกนองไดรบการสนบสนนขององคกร (Managing organizational support)

หลกการจดการใหลกนองไดรบความยตธรรม ไดรบสวสดการและสรางความไววางใจในองคกรและหวหนางาน

ดงนน จงควรฝกอบรมหวหนาทงใชวธการบรรยายทางวชาการ ใหอานเอกสารทางวชาการประกอบ และมกจกรรมตาง ๆ ซงตองจดใหมากกวาการฝกลกนองของเขา เพราะการฝกอบรมหวหนานน มจดมงหมายสาคญถง ๒ ประการ

ประการแรก จดมงหมายในการฝกหวหนากเหมอนกบการฝกลกนอง คอ การจดการเสรมสรางจตลกษณะ และทกษะชวตทยงขาดไปของหวหนาแตละคน เพอใหหวหนาเปนคนด ทเกง และมสขเพอตวหวหนาเอง และเพอเปนแบบอยางทดของลกนอง เพอนรวมงานและสงคม

ประการทสอง คอ การพฒนาหวหนาเพอใหเปนผนาทด เปนผปกครองทด เปนพเลยงทดของลกนอง ไมทาลายลกนองโดยจงใจ หรอโดยไมตงใจเพราะขาดความรและทกษะทเหมาะสม หวหนามหนาทพฒนาลกนองใหเปนคนด ทเกง และมสขในการทางานรวมกบลกนอง มลกษณะธรรมาธปไตย ชวยใหลกนองมความพยายามทจะทางานอยางมจรยธรรม มความยตธรรมในการใชพระเดช และพระคณใหมากกวารบ และอปถมภลกนองทพยายามมากในการทางานอยางมจรยธรรม ทสาคญอกประการหนงคอ หวหนาจะตองมความจรงใจ รก และใหเกยรตลกนอง สนใจความอยดมสขของลกนองทกคนอยางสมาเสมอ จะทาใหลกนองมจตเชนเดยวกน ยอนกลบมาคอ เชอถอไววางใจหวหนา หวงด รกและเคารพหวหนา และพยายามไมทาใหเกดความเครยดในงาน หวหนาทมลกษณะทเหมาะสม จะทาใหเกดผลดดงกลาวอยางชดเจน (Mearns & Reader, ๒๐๐๘)

สวนในสภาพการทางานตามปกต หวหนาทดอาจมยทธศาสตรการเปนผนาตงแตขนตา คอ เปนหวหนาแบบชนาใหลกนองเชอฟงทาตามไปจนหวหนาประเภททสคอ หวหนาแบบแบงปนอานาจ ซงจะเปนการใหอสระในการคดและตดสนใจแกลกนอง สงเสรมการทางานเปนทม และเตรยมพฒนาลกนองบางคนใหเปนหวหนาทดตอไป (Cox และคณะ ๒๐๐๓)

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

สรปไดวา การพฒนาบคลากรระดบปฏบตใหทางานอยางมจรยธรรมแตฝายเดยว ยอมไมอาจจะเกดผลดไดอยางชดเจน (Walumbwa และคณะ ๒๐๐๘) ตองมการสรางแนวรวม และสรางพลงเสรมโดยการพฒนาคณธรรมคานยมขององคกร ความยตธรรม และความจรงใจทจะสรางบรรยากาศทด ในงานสวนบคลากรทกระดบ ทกฝายตองมการชชวนการจดการใหมาระดมสรรพกาลงสรางบคลากรในองคกรใหเปนคนดของหนวยงานและสงคมไดอยางยงยนถาวร

การจดการพฒนาในองคกร นอกจากมนษยทงหลายทเปนสมาชกของหนวยงานและองคกรแลว คนเหลานนยงอยในสภาพแวดลอมทงกายภาพและทางสงคมทอาจขดขวาง หรอเอออานวยใหทางานอยางมจรยธรรมดวย จากตาราง ๓.๔ ไดระบเปาหมายของการจดกจกรรมตาง ๆ ซงผมหนาทจดการในองคกรจะตองกระทาเพมเตมจากทกลาวไว ในสวนนนกจดการพฒนาอาจตองเปนคนกลางในการนาหวหนากบลกนองมาพบกนในกจกรรมตาง ๆ นกจดการพฒนาจะตองสรางสภาพทกระตนใหหวหนาปฏบต และใหลกนองไดรบรรบทราบเหตการณทเสรมสรางจตใจ และพฤตกรรมทเกดทงในองคกรของตนและในองคกร อน ๆ โดยผจดการตองเนนจตวทยาเชงบวกเปนสาคญ นาเสนอแบบอยางในทางด ไมชนาใหคดชวทาชว และชวยกนสรางสภาพการทางานทเหมาะสมนาปรารถนา แมจะเสนอทางออกในการแกปญหากตองเนนการชวยกนแกปญหา การรวมตวกนของผมปญหา ใหปญหาเปนศตรทจะตองชวยกนขจดใหหมดไป ตาราง ๓.๔ การจดการพฒนาในหนวยงานและนอกองคกรโดยผรบผดชอบในองคกร

เปาหมาย กจกรรม (อะไร) วธการ (อยางไร) ๑) การพฒนาบรรยากาศทาง

สงคมในกลมงาน หวหนาเปนผสรางบรรยากาศทดในหนวยงาน และลกนองชวยเสรม เชน การพบปะกนทกเชากอนเขาทางาน ๓๐ นาท เ พอแลกเปล ยนความคดเหนเกยวกบการทางานตอกน แกปญหาในงาน สงเกตและอภปรายประเดนการทางานอยางมจรยธรรมและ พฒนา ง าน ร ว ม ก น (ก ร ณต ว อ ย า ง จ า ก บ ร ษ ท Samsung Electro Mechanic) หรอการทาให ททางานเปนบานหลงทสอง (กรณต ว อ ย า ง จ า ก บ ณ ฑ ต ว ท ย า ล ย มหาวทยาลยมหดล และบรษท แพรนตา มหาชน)

หวหนาปกครองแบบรก สนบสนน และใชเหตผลหวหนาประสานสามคคระหวางลกนองกบลกนอง

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

เปาหมาย กจกรรม (อะไร) วธการ (อยางไร)

๒) การสรางสมดลชวตงานและชวตสวนตน

• จดการเวลาและลกษณะการทางานทยดหยน

• ปรบปรงสวสดการ

• ฝกอบรมทกษะการบรการเพอบรณาการสมดลในชวตสาหรบผบงคบบญชา

• ยกยองผนาในการสราง Work-life balance

• แลกเปลยนเรยนรจากหนวยงานตนแบบ

• ใหคาปรกษาแนะนา (กรณตวอยางจาก สานกงาน ก.พ.สงคโปร)

กาหนดนโยบายและ กลยทธสรางสมดลการทางานและชวตสวนตน พรอมมหนวยงานภายในหรอเจาหนาทรบผดชอบ

๓) การนาเสนอแบบอยางทดจากหวหนาและจากลกนอง สรางวฒนธรรมองคการทเหมาะสม

นทรรศการภาพถายบคคล ทากจกรรมจรยธรรมในงานและโครงการปรบการรการคดและพฤตกรรม (Boan, ๒๐๐๖) กจกรรมธนาคารแหงความด ใหผปฏบตงานทกคนบนทกความดของตนในดานตาง ๆ ทก ๆ หรอสปดาหละครง แลวสรปนาเสนอชมเชยตามบอดรดและจดนทรรศการ (กรณตวอยางจากโรงพยาบาลบานแพรก และบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล)

เนนพฤตกรรมและสภาพ แวดลอมของการทาดมากกวาเนนทคน

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

เปาหมาย กจกรรม (อะไร) วธการ (อยางไร)

๔) การสงเสรมความสมพนธ อนดระหวางหวหนากบลกนอง สรางความเชอถอไววางใจซงกนและกน (Cokquitt & คณะ ๒๐๐๗)

สรางชองทางการสอความระหวางลกนองตอหวหนา และหวหนาตอลกนองในชวตประจาวน ผานชองทาง ทหลากหลาย เชน ระบบอนเตอรเนต กลองรบความคดเหน ธนาคารแหงความด (กรณตวอยางจากบรษท ปนซเมนต ไทย และโรงพยาบาลบานแพรก)

ใหเนอหาทบอกกลาวเนนการทาความด และการแสดงความชนชม ใชวธจตวทยาบวกสนใจสนบสนนการทาดทาถกตอง ไมเปนผลเสยในลกนอง

๕) การชวยแกและลดปญหาในงานของลกนอง และของหวหนา

จดหาผชวยแกปญหา หรอพเลยงแกปญหา จดใหคาปรกษาเปนรายบคคลหรอกลม ชวยแกปญหา (กรณตวอยางจากบรษท Samsung Electro Mechanic)

ใหผมปญหาและผชวยแกอยฝายเดยวกน ปญหาเปนฝายตรงขาม

๖) ใหองคกรและหวหนา แสดงออกซงความสนใจอยางจรงจงในความอยดมสขของลกนอง ผลดกคอ ลกนองจะมความผกพน ยดมนในองคกรของตนมาก

จดใหหวหนาเยยมเยยนลกนองขณะทางานและพกผอน มการจดหองอาหาร หองพก หองนาทสะดวก หองออกกาลงกาย ศนยเลยงเดก (กรณตวอยางจากสานกงาน ก.พ.และบรษทแพรนดา มหาชน)

ผบงคบบญชาพบปะผใตบงคบบญชาอยาง ไมเปนทางการในสถานททางาน และพกผอน เพอใหรบรในความใสใจ รกและสนบสนนขององคกรและผบงคบบญชา

๗) การรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม (CSR)

จดกจกรรมจตอาสา ชวยเหลอสงคมรอบททางาน เชน ทาความสะอาด เกบขยะ ชวยเหลอผดอยโอกาส ปลกตนไม อนรกษธรรมชาต ฝกจตพอเพยง โดยกจกรรมทางศาสนา การศกษาดงานศนยฯ เรยนรเศรษฐกจเพยงพอ และการฝกการ เกษตร หรอทาเครองใชตางๆ ในครอบครว (กรณตวอยางจากโครงการอนรกษสงแวดลอม ศนยเรยนรเศรษฐกจ พอเพยง การไฟฟาฝายผลต บรษทปนซเมนตไทย และโรงพยาบาลบานแพรก)

ใชวธการสรางจตอาสาและจตพอเพยงเพอใหเกดจตวญญาณของนกพฒนาและรบผดชอบสงคม

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

เปาหมาย กจกรรม (อะไร) วธการ (อยางไร)

๘) การพฒนาและจงใจใฝสมฤทธหรอการทางานมงผลสมฤทธและความเชอในลกษณะงานของตนเอง

การคดนวตกรรมใหแกหนวยงานโดยใหทกกลมงานคดคนนวตกรรมหรอวธการเสรมสรางงานใหมมาตรฐานเปนเลศ และนาเสนอในทประชมทกเดอน พรอมการนาไปดาเนนการและตดตามผล และยกยองชมเชย ตอสาธารณะ (บรษท Samsung Electro Mechanic)

ใชวธการจงใจใหทางานอยางมงมน ขยนเตมความสามารถ และสรางความภาคภมใจในตนเอง โดยผบงคบบญชารวมใหคาปรกษาและเปนหวหนากลม

๙) การสรางความเขาใจองคกร พฒนาการทางานเปนทมและสมรรถนะ

กจกรรมทนาการเขยนบทความ ความประทบใจตอองคกร การมอบหมายการทางานเปนทม และใหรางวลตอทมงาน การเปนสมาชกชมรมตางๆ เชน ชมรมภาษาองกฤษ ชมรมจรยธรรม ชมรมฝกอาชพเสรม

ใชวธการเสรมสรางทศนคตทดตอองคกร โดยผบงคบบญชาตองเขารวมกจกรรมดวย

ตาราง ๓.๕ ตวอยางแบบฟอรม วธการจดการ “การปฏบตงานอยางมจรยธรรม” ในองคกร

การจดการ

สภาพการทางานประจาวน การพฒนา

การสรางคณภาพชวต

อน ๆ องคกร หวหนางาน

ลกษณะของหนวยงาน สงคม กายภาพ

ระบบ

บรหาร กฎ

ระเบยบ การให

การ

สนบสนน

ตางๆ

ประเภทของหวหนา

แบบนาการ

เปลยนแปลง

การม

ตนแบบ เครอง

อานวย

ความ

สะดวก

สงเสรม

อนรกษ

การ

ปองกน

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

สาหรบในประเทศไทยมองคกรทงเอกชน และภาครฐ ทเปนตนแบบทดทผบรหารและเพอนรวมงานสนบสนน มการพฒนาคณภาพชวตและจรยธรรมของผใตบงคบบญชา เชน โรงพยาบาลบานตาก โรงพยาบาลบานแพรก บรษทแพรนดา จวเวลร หรอบรษทเอเซย เพรสซชน ฯลฯ

สวนงานวจยทศกษา ผจดการในบรษทของไทย ๒๔๐ คน พบวาถาบรษทสนบสนนคณธรรมและบคลากรตระหนกในการรกษาชอเสยงทางดานศลธรรมขององคกรของตน ตลอดจนรบรวาพฤตกรรมจรยธรรมเปนสงสาคญยงตอความสาเรจขององคกรของตนมากเทาใด ผตอบกจะมความผกพนยดมนตอบรษทมากขนเทานน และรสกวาตนมคณภาพชวตในงานสงดวย (Koonmee & Virakul, ๒๐๐๗) ซงแสดงวาผตอบนนมความสขในงาน และถาศกษาเชอมโยงตอไปคงจะพบวา ผตอบประเภทดงกลาวเปนผมพฤตกรรมการทางานอยางมจรยธรรมสง

• การพฒนาคณะกรรมการจรยธรรมของสวนราชการในเบองตนนน เนองจากยงไมมหลกฐานทางวชาการวาควรจะทาอยางไร เมอพจารณาคณสมบตของคณะกรรมการซงเปนผทรงคณวฒและเคยดารงตาแหนงผบรหาร การพฒนาโดยตรงอาจไมเหมาะสม ควรปรบใชวธการในการพฒนาผบรหารหรอผบงคบบญชา หรอเปนการพฒนาโดยอาศยประสบการณการเรยนรของคณะกรรมการจรยธรรมดวยวธการประชมสมมนาเพอระดมความคดเหน (Knowles, ๑๙๗๘) การแลกเปลยนการเรยนรเพอกาหนดแนวทางปฏบตของคณะกรรมการจรยธรรมทเปนมาตรฐานรวมกน กาหนดเกณฑการประเมนและรายงานผลการปฏบตตามประมวลจรยธรรม รวมทงรวมมอกนหาวธการผลกดน กากบดแล งานดานจรยธรรมขององคกรใหมประสทธภาพ

• การพฒนาเจาหนาทกลมงานคมครองจรยธรรม ควรปรบใชรปแบบของนกพฒนา และสมรรถนะตามบทบาทหนาทไดรบมอบหมาย เชน สมรรถนะทางดานจรยธรรมโดยตรง สมรรถนะเฉพาะในการใหคาปรกษาแนะนา การสมภาษณเพอสอบสวนขอเทจจรง สมรรถนะเฉพาะของฝายเลขานการ ทประชม เปนตน (ดวงเดอน พนธมนาวน และธรยทธ หลอเลศรตน, ๒๕๕๔)

• นอกจากกลมเปาหมายดงกลาวขางตนแลว กลมทสาคญและทาทายตอการพฒนาคอ กลมบคคลทฝาฝนหรอละเมดมาตรฐานทางจรยธรรม ทพบจากงานวจยวา การลงโทษผกระทาผดดวยวธการตาง ๆ เปนการกระทาทไมไดผลและอาจเปนดาบสองคม กลาวคอ หากมการลงโทษผทาผด ดานจรยธรรมและทกคนรบทราบทวกนทาใหการกระทาผดทเกดจากจตใจทอยในมมมดกลบออกมาสทสวางในทางจตวทยาเทากบเปนการสงเสรมใหมคนกลาทาผดมากขน เชน กรณการทาแทงทพบศพทารก

การประยกตการพฒนา

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

๒,๐๐๒ ศพ จะทาใหเดกวยรนทไมกลาทาแทงเกดความกลาและทาตามเนองจากเหนตวอยางจากทคนอนทากนหรอกรณคนโกงและทจรตแลวมการประกาศใหรบรทวไปวาขณะนมคนโกงเปนจานวนมาก เมอเปนเชนนกลบทาใหคนหนมาโกงตามมากยงขน ผทไมคดและไมกลากอาจจะกลบมาทาชวเลยนแบบ เปนการสงเสรมการ ทาชวใหมากขน การโจมตกนในอนเตอรเนต การประจานหรอประกาศความชวของผอนนน ในทางจตวทยาพบวาเปนการปลดปลอยความตงเครยด (release tension) ของผทาการประจานหรอออกประกาศมากกวา

ขณะนเปนทยอมรบทวโลกวาการใชจตวทยาทางบวก (positive psychology) เทานน จงจะไดผลถาวร ซงสอดคลองกบมาตรฐานทางจรยธรรมของขาราชการโดยแทจรง เปนการใชหลกจตวทยาเชงบวกเพอปองกนการประพฤตมชอบและเสรมสรางการกระทาความด แมแตการรกษาผปวยทางดานจตใจ ปจจบนกใชหลกจตวทยาเชงบวก(positive psychology) โดยสรางความผาสก (well-being) เนองจาก หากบคคลรสกเปนสขกจะทาความด

การฝาฝนจรยธรรมของขาราชการอาจมาจากหลายสาเหต ซงตองมการศกษาวจยหาสาเหตกนตอไป อยางไรกด การไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมอาจไมใชความผดของเขา หรอไมใชความผดรอยเปอรเซนต ดงนน ไมควรใชวธการทางลบหรอใชการกาจดเขาออกจากราชการ แนวทางการแกไขและพฒนาควรทาดงน

๑) พฒนาจตโดยตรง แบงเปน ๒ ขน ขนท ๑ คอ นาสงไมดในจตใจออกกอน ขนท ๒ คอ ใสสงทดงามลงไป และหากการนาสงทไมดออกไปทาไดยาก วธการทไดผลด คอ การสงเสรมใหทาพฤตกรรมดตลอด ๒๔ ชวโมง บคคลกจะไมเหลอเวลาไปทาความชว สวนการพฒนาตาม ขนท ๒ คอ ควรใชวธการพฒนาทเขมขนสาหรบบคคลกลมน และกระตนเปนระยะดวยหลกสตรระยะสนหรอการพฒนาจากผบงคบบญชาระหวางปฏบตงาน

๒) การพฒนาสภาพแวดลอมทเอออานวยตอการทางาน ดวยกระบวนการการทางานทปองกนความเสยงตอการกระทาผด พรอมขจดอปสรรคทขดขวางการทางาน เชน กฎระเบยบทอาจกอใหเกดขอขดแยงทาใหบคคลไมอยากทาความด กฎระเบยบเชนนนอกจากจะปองกนอะไรไมได ยงจะขดขวางการทางานและสงเสรมใหคนทจรตหลบเลยงระเบยบอกดวย เชน การเซนชอเขาทางานตามเวลา (๘.๓๐-๑๖.๓๐ น.) ในสภาพของการคมนาคมในกรงเทพมหานครและปรมณฑลอาจไมเหมาะสม กอใหเกดความเครยดในการปฏบตตามอยางเครงครด รวมทงบางคนอาจใหผอนเซน ตอกบตรแทน สงผลใหเกดบรรยากาศในการทางานดวยความทกข ซงนานาประเทศไดยกเลก และใชระบบ flexy-time แทนกฎระเบยบ ททาใหเกดขอขดแยงตาง ๆ โดยสรปเปนอปสรรคตอคนตงใจทางาน แตคนทตงใจทาผดจะหาลทางทาผด ไดเสมอ ฉะนน จงเปนกฎระเบยบทไมเปนประโยชน ประการสาคญมขอคดวา “บคคลทอยในสภาพรสก เปนสข จะทาความดและเสยสละ”

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

ตาราง ๓.๖ สรปขอเสนอแนะวธการสงเสรมพฤตกรรมจรยธรรมในการทางาน (ดวงเดอน พนธมนาวน, ๒๕๕๒, ๒๕๕๔)

หลกการและจดมงหมาย กจกรรม การพฒนาความร หลกการแนวคด • บรรยาย อภปราย

ฝกจตใจผปฏบตงานเกยวกบพฤตกรรมจรยธรรมในงาน

• ฝกลกษณะมงอนาคต ควบคมตน • เหตผลการตดสนใจเชงจรงธรรม • ความเชออานาจในตน

ฝกสรางสภาพเอออานวยในการทางาน • หนวยงานจดประชม จดการพบปะ สนทนา อภปรายประเดนปญหา ใหคาปรกษา

• การจดสภาพแวดลอมใหเอออานวย สนบสนนการทางานโดยยด Work-life Balance และ well-being

• การจดทากจกรรมเสรม เชน ชมรมตางๆ • การมสวนรวมในการตดสนใจ • ทบทวน ปรบปรงกฎระเบยบเพอเออตอการ

ทางาน ฝกจตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง • ฝกทกษะการคดดานการมเหตผล

• ฝกการใชภมคมกนตนทางจต • ฝกรบรคณความด

ฝกสงเสรมผอน • ผบงคบบญชา – ผใตบงคบบญชา • เพอน – เพอน • รบรตวแบบพฤตกรรมจรยธรรมในงาน • ใหเหนผลดท เ กดจากการทางานอยางม

จรยธรรม

• ฝกใหการสนบสนนทางสงคมแก

ผใตบงคบบญชา/เพอนรวมงาน • ฝกเทคนคการสนบสนนผอน (SPT) • การจดนทรรศการ • การใหรางวล การยกยองตามผลการกระทา

โดยเฉพาะความด ความชอบในการทางานทสรางความกาวหนา

• ศกษาดงาน • การใหขาวสารขอมล

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

หนาทสาคญตอไปของหนวยงาน คอ การทผบรหารระดบสงจะตองกาหนดหลกแนวทาง/วธการทหนวยงานจะสามารถเพมและอนรกษการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมของขาราชการของสมาชกขององคกร

แนวทางการสงเสรมคณธรรม จรยธรรมของสวนราชการมขนตอนสาคญ สรปไดดงน

๑. ขนวางแผนและศกษาขอมล

• ประเมนสถานการณปจจบน

• กาหนดเปาหมาย

• หาแนวทางทเหมาะสม

• จดทารายละเอยดแผนงาน / โครงการ

๒. ขนดาเนนการตามแผน

• มอบหมายงานตามแผน

• จดสรรทรพยากรสนบสนน

• ใหคาปรกษาแนะนา

๓. ขนการประเมนผล

• จดทาแบบรายงานผล

• เกบรวบรวมขอมล

• สรปและวเคราะหผล

• รายงานใหผมสวนเกยวของทราบ

๑. ขนวางแผนและศกษาขอมล

๑.๑ ประเมนสถานการณปจจบน สวนราชการจาเปนจะตองประเมนสถานการณทางดานจรยธรรมในปจจบนของสวนราชการกอน และควรศกษาผลการวเคราะหวจยทเกยวของหรอทาการศกษาวจยเพอใหไดขอสรปในการจดทาแผนการสงเสรมจรยธรรม รวมทงองคความรในการเสรมสรางจรยธรรม ทมเครองพสจนวาทาแลวไดผล สวนการประเมนผลจะใชตวชวดหลาย ๆ ตวประกอบกน ทงตวชวดระดบองคกร และตวชวดระดบบคคล

สรปขนตอนการดาเนนงานพฒนา

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

๑) ตวชวดระดบองคกร มทงตวชวดในทางบวกและทางลบ ตวชวดในทางบวก เชน ระดบความผาสกหรอความพงพอใจของเจาหนาทในองคกรเองหรอของบคคลทมสวนไดสวนเสย จานวนชนงาน/บคคล/กลมบคคลท ไ ดรบรางวลหรอไดรบการยกยองจากบคคลหรอองคกรภายนอก เปนตน ตวชวดในทางลบ เชน จานวนเรองทมการดาเนนการทางวนย จานวนครงทมการลงโทษทางวนย จานวนขอรองเรยนตาง ๆ เปนตน ๒) ตวชวดในระดบบคคล ใชเครองมอวดระดบจรยธรรมในตวบคคล ซงเครองมอเหลาน ไดมการพฒนาไวบางสวนแลว เชน จากสานกงาน ก.พ. และหนวยงานอน เชน โครงการพฒนาระบบพฤตกรรมไทย สานกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต เปนตน ๓) การประเมนปญหาดานจรยธรรมทเกดขนวามปญหาในเรองใดบาง เชน ความไมรบผดชอบตอหนาท การใชทรพยากรของทางราชการอยางไมคมคา ความไมสามคคในการทางาน เปนตน เพอนามาปรบปรงกระบวนการทางาน และพฒนาหลกสตรขาราชการ ฯลฯ

๑.๒ กาหนดเปาหมายของการสงเสรมจรยธรรมทเปนรปธรรมสามารถวดผลได โดย สวนราชการอาจกาหนดเปาหมายใหสอดคลองกบตวชวดทจะนามาใชในการประเมน เชน เปาหมาย : เพอการยกระดบความพงพอใจของเจาหนาทในการปฏบตงาน (ซงสามารถกาหนดเปนตวชวดเชงปรมาณได)

๑.๓ กาหนดแนวทางทเหมาะสมในการจดการดานจรยธรรม ซงอาจมององคประกอบทงสองดาน คอ ๑) การปองกนและปราบปราม ๒) การสงเสรมและพฒนา โดยวเคราะหลกษณะของปญหาทเกดขนและสาเหตทเปนไปได ซงอาจเกดขนไดจากหลาย ๆ องคประกอบ เชน ระบบ/ระเบยบตาง ๆ วธการบรหารจดการ/การปฏบตงาน วฒนธรรมองคกร หรอเกดจากตวบคคลเอง เปนตน การกาหนดแนวทางทเหมาะสมจะทาใหการสงเสรมจรยธรรมสามารถบรรลเปาหมายได แตอยางไรกตาม พงระลกไวเสมอวาการสงเสรมคณธรรม จรยธรรมนน ตองมความหลากหลาย ไมสามารถใชแนวทางใดแนวทางหนงโดยเฉพาะแตตองอาศยการบรณาการเปนองครวม และจาเปนอยางยงทจะตองเปนแนวทางทไดรบการพสจนทดลองแลววาไดผล

๑.๔ จดทารายละเอยดแผนงาน / โครงการ โดยจดใหทกฝายมสวนรวมในการจดทารายละเอยดแผนงาน เนองจากงานสงเสรมคณธรรม จรยธรรม จะตองมการดาเนนงานในทกระดบขององคกร ดงนน จงไมควรจะจดทาแผนงานในลกษณะททาจากขางบนลงมาขางลาง แตจะตองรวมกนจดทาแผน โดยมหนวยงานหลกทรบผดชอบเรองนโดยตรงเปนแกนกลาง และยดถอเปาหมายใหญขององคกรเปนหลก

 

คมอ : การพฒนาและสงเสรมการปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรมขาราชการพลเรอนสาหรบคณะกรรมการจรยธรรม

๒. ขนดาเนนการตามแผน

๒.๑ หนวยงานหลกทรบผดชอบ จดการประชมหรอทาบนทกมอบหมายโครงการตามแผนปฏบตการดานการสงเสรมคณธรรมจรยธรรมประจาป ไปยงหนวยงานยอยในองคกร ในกรณทกระบวนการวางแผนเปนไปอยางมสวนรวมแลว ขนตอนการมอบหมายงานนกจะไมจาเปน

๒.๒ การจดสรรทรพยากรสนบสนน นบเปนขนตอนซงผบรหารจะตองใหความสาคญในการจดสรรงบประมาณและกาลงคนเพอสนบสนนการดาเนนการ รวมทงตวผบรหารเองจะตองแสดงออกอยางเตมทถงความพรอมในการสนบสนนในดานตาง ๆ ดวย

๒.๓ ผบรหารทกระดบ จะตองทาหนาทใหคาปรกษาแนะนาเกยวกบการประพฤตปฏบตตนของผใตบงคบบญชา สงเสรมและสนบสนนใหผใตบงคบเขารวมกจกรรมสงเสรมคณธรรมจรยธรรมตามทกาหนดไวในแผน

๓. ขนการประเมนผล

๓.๑ หนวยงานหลกทรบผดชอบ จะตองจดทาแบบรายงานผลการสงเสรมจรยธรรมสงใหหนวยงานยอยตาง ๆ ประเมนและรายงาน การประเมนผลจะตองมการประเมนทงระดบตวบคคล คอ พฤตกรรมเชงจรยธรรมของบคคลตามทไดรบการพฒนาเปนมาตรฐาน และการประเมนหนวยงานตามตวชวดซงจะตองมการกาหนดขนใหชดเจน

๓.๒ เกบรวบรวมขอมล โดยเกบจากรายงานการประเมนผลของหนวยงานยอย และขอมลอน ๆ ทจาเปนตามตวชวดทกาหนดขน

๓.๓ สรปและวเคราะหผล เพอชชดถงปจจยแหงความสาเรจ และปจจยแหงความลมเหลว

๓.๔ รายงานใหผมสวนเกยวของทราบ โดยจดทาเปนสวนหนงของรายงานประจาปของ สวนราชการ เพอแสดงใหเหนวาสวนราชการไดใหความสาคญในเรองการสงเสรมจรยธรรมและเผยแพรรายงานดงกลาวใหผทมสวนเกยวของทราบโดยทวกน

๔. ขนปรบปรงและพฒนา

หนวยงานใชผลจากการประเมนในขอ ๓ เพอปรบปรงนโยบาย กลไก ระบบบรหารงานบคคล กระบวนการในการปฏบตงานทเออตอการขบเคลอนจรยธรรมขาราชการ ยกเลกนโยบาย กลไก กฎเกณฑ กระบวนการทเปนอปสรรคขดขวางการปฏบตหนาทอยางมจรยธรรม และปรบปรง พฒนาหลกสตร การพฒนาบคคลดานจรยธรรม