บทที่ 3บทท 3 เกณฑ มาตรฐานท อย อาศ ยผ ม รายได น อยส าหร บองค กรปกครองส วนท

กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย

บทท 3 เกณฑมาตรฐานทอยอาศยผมรายไดนอยสาหรบองคกรปกครองสวนทองถน 27

บทท 3 เกณฑมาตรฐานทอยอาศยผมรายไดนอย สาหรบองคกรปกครองสวนทองถน

รายละเอยดของมาตรฐานทอยอาศยผมรายไดนอย มความสาคญตอคณภาพชวต สงคมและชมชน ซงสะทอนใหเหนชดเจนตอการบรหารจดการทมคณภาพ ดงนนองคกรปกครองสวนทองถน จงควรพจารณาแนวทางของมาตรฐาน และเกณฑตางๆ ทกาหนดตอไปนใหมความสอดคลองเหมาะสมตอสภาพการดาเนนชวตและคณภาพชวตทดของประชาชนในทองถน ดงน

3.1 มาตรฐานการปรบปรงชมชนแออด มาตรฐานการปรบปรงชมชนแออด ประกอบดวย 3.1.1 ทางเลอกในการปรบปรงชมชนแออด การปรบปรงชมชนแออดเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนใหดขน เสนอใหมทางเลอกในการปรบปรงทางดานกายภาพ 2 ทางเลอก คอ (1) การปรบปรงในทดนเดม (Upgrading) เปนการปรบปรงสภาพการอยอาศยของประชาชนในชมชนแออดนนๆ ใหดขน แทนการรอยาย โดยการลงทนและปรบปรงสภาพแวดลอมทางกายภาพทมอยเดมใหดขน และคงรปแบบชมชนเดมใหมอยตอไป เชน ทางเดนเทา ทางระบายนา ระบบสาธารณปโภค ระบบสาธารณปการ ในชมชน เปนตน โดยมจดมงหมายทจะยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในดานบรการขนพนฐานใหดขน และชมชนมความนาอยมากขน เพอใหสอดคลองกนในทกชมชน การออกแบบทางกายภาพ จงไดกาหนดมาตรฐานในการปรบปรง โดยพจารณาจากสภาพความเปนจรงในชมชนสวนใหญเปนหลก โดยแนวทางการออกแบบจะตองคานงถงประโยชนในการใชสอยทตอบสนองตอความตองการของชมชนนนๆ โดยมาตรฐานในการปรบปรงทางกายภาพดานตางๆ จะนาเสนอในหวขอตอไป (2) การจดหาทอยใหม (Relocation) เปนแนวทางในการยายประชาชนในชมชนแออดทประสบปญหาความเดอดรอนดานทอยอาศยจากทดนเดมไปยงทใหม ซงอาจจะเปนสวนหนงของทดนเดม หรอจากทดนเดมไปยงทดนใหม โดยมโครงการรองรบการรอยาย สามารถทาได 2 ลกษณะ คอ

มาตรฐานการจดการทอยอาศยผมรายไดนอย

28 บทท 3 เกณฑมาตรฐานทอยอาศยผมรายไดนอยสาหรบองคกรปกครองสวนทองถน

2.1 ) การจดเปนแปลงโลง มถนน ทางระบายนา ระบบประปา ไฟฟา และการถมดนเพอใหพนนาทวม แลวใหประชาชนปลกสรางทอยอาศยเอง 2.2) จดสรางทอยอาศย ซงมทงการใหเชาหรอใหเชาซอ ตามความเหมาะสมของ แตละชมชน 3.1.2 องคประกอบของการปรบปรงชมชนแออด (1) มหนวยงาน องคกร ผรบผดชอบ (2) คาดาเนนการและงบประมาณในการดาเนนการ มรายละเอยด ดงตอไปน 2.1) งบประมาณในการเรมตนสารวจชมชนเพอหาขอสรปดานการปรบปรงวาเหมาะสมกบแนวทางใด โดยมทางเลอก 2 แนวทาง คอ การปรบปรงในทดนเดม และการจดหาทอยใหม 2.2) งบประมาณในการดาเนนการปรบปรง 2.3) งบประมาณในการประเมนและแกไขในรายละเอยด 3.1.3 ขนตอนการปรบปรงชมชนแออด ขนตอนการปรบปรง จะขนอยกบลกษณะของโครงการ วาจะดาเนนการปรบปรงชมชนในทดนเดม หรอจดหาทอยใหม โดยขนตอนตางๆ จะนาเสนอตอไปในบทท 4

3.2 มาตรฐานเกยวกบขนาดของชมชน และสดสวนการใชทดน ในการพจารณาขนาดชมชน ความหนาแนน สดสวนการใชทดน ขนาดแปลงทดน ความกวางนอยทสด แนวอาคาร ระยะหางระหวางอาคารกบทดน และพนทตงอาคารตอพนททงหมด (BCR) เสนอใหมการใชเกณฑขนตาสาหรบชมชนและทพกอาศยของผมรายไดนอยดงน (1) เกณฑทมอยเรองความหนาแนนของจานวนคนตอไร คอ ทอยอาศยหนาแนนมาก 61-100 คนตอไร ทอยอาศยหนาแนนปานกลาง 25-60 คนตอไร ทอยอาศยหนาแนนนอย 1-24 คนตอไร (2) พจารณาการใชเกณฑขนตาเรองขนาดชมชน และสดสวนการใชทดน ดงน - ขนาดชมชนและจานวนประชากร 50 – 300 หรอ 50 – 500 หลงคาเรอน - ประชากร 200 – 1,200 คน หรอ 200 – 2,000 คน - สดสวนการใชทดน ทอยอาศย : ถนน ทางเดนเทา ทโลง สนามเดกเลน : ทดน

สาหรบองคประกอบอนๆ เปน 50 : 20 : 30 หรอ 70 : 20 : 10 ดงตารางตอไปน



ตารางท 3.1 การเสนอแนะสดสวนการใชทดน

การใชทดน แนวทางท 1 (%) แนวทางท 2 (%) ทอยอาศย 50 70 ถนน ทางเดนเทา ทโลง สนามเดกเลน 20 20 ทดนสาหรบองคประกอบอนๆ 30 10 รวม 100 100

หมายเหต : ความแตกตางในการกาหนดสดสวนการใชทดน มดงตอไปน แนวทางท 1 สดสวนการใชพนทพกอาศยคอนขางนอย (กาหนด 50 %) แตตองการใชพนทสวนกลางรวมกนคอนขางมาก โดยกาหนดหนวยพกอาศยหรอบานทไมเนนใหมขนาดใหญ แนวทางท 2 สดสวนการใชพนทพกอาศยคอนขางมาก (กาหนด 70 %) แตใชพนทสวนกลางรวมกนคอนขางนอย โดยตองการใหพนทหนวยพกอาศยมขนาดคอนขางใหญ เพอเพมพนทสวนตวในการพกอาศยใหมากขน (ดตวอยางการวางผงชมชน ในภาคผนวก ข ประกอบ)

3.3 มาตรฐานองคประกอบภายในชมชน องคประกอบชมชนสาหรบผมรายไดนอย โดยทวไป มกจะมขนาดของชมชนประมาณ 50-500 หลงคาเรอน ดงนนองคประกอบชมชน ควรเปนองคประกอบทจาเปนในการดารงอยของชมชน (ควรมหรอตองม) สามารถดแลบารงรกษาใหคงสภาพโดยความสามารถของชมชน และไมสามารถใชบรการจากการใหบรการในพนทโดยรอบได ทงน องคกรปกครองสวนทองถน ควรใหประชาชนในชมชน เขามามสวนรวมในการวางผงการปรบปรงชมชน เพอใหชมชนมสดสวนการใชทดนและองคประกอบภายในชมชนทเหมาะสม โดยองคประกอบของชมชนสาหรบผมรายไดนอย ประกอบดวย 3 สวน คอ หนวยพกอาศย สาธารณปโภค สาธารณปการ ซงมรายละเอยด ดงตอไปน 3.3.1 หนวยพกอาศย ประกอบดวย จานวนหนวยพกอาศยในชมชน เชน บานเดยว บานแฝด บานแถว แฟลต/อาคารชด อาคารพาณชยพกอาศย เปนตน



3.3.2 สาธารณปโภค หมายถง หนวยการใหบรการสาธารณะทมความจาเปนตอการดาเนนชวตของคนในพนทในหลายดาน โดยแบงออกเปน 2 ประเภท คอ สาธารณปโภคทจาเปนตอกจวตรประจาวนของบคคล เชน ระบบไฟฟา ระบบประปา ระบบระบายนา ระบบกาจดขยะ เปนตน และสาธารณปโภคทจาเปนตอการใชชวตรวมกนของชมชน เชน ถนน ทางเทา ทางจกรยาน ระบบขนสงสาธารณะ เปนตน ซงสาธารณปโภคทกาหนดใหมในชมชนทอยอาศยผมรายไดนอย ไดแก (1) ถนน ทางเขาสชมชน ทางเดน ทางเทา ทางจกรยานภายในชมชน ถนนภายในชมชน ควรมความกวาง 3.50-6.00 เมตร (การเคหะแหงชาต,2529)เพอรองรบการเขาถงของรถยนตสวนบคคล รถจกรยานยนต รถจกรยาน และรถดบเพลง โดยหามเปนทางตรงตอเนองเกน 600 เมตร ทางแยก ตองมทางแยกทกๆระยะถนน โดยแยกแรกถงทางแยกทสองตองมระยะไมเกน 300 เมตร (ตองมทางแยกทก ๆ ระยะถนนไมเกน 300 เมตร)



ในกรณทชมชนเนนการเดนเปนหลก เสนอใหมการปรบปรงทางเดนเทาโดยพจารณาความเหมาะสมของขนาด ดงน 1.1) ทางเมน มขนาดความกวางตงแต 2.00 เมตร/ 1.50 เมตร/ 1.20 เมตร 1.2) ทางยอย มขนาดความกวางตงแต 1.50 เมตร และ 1.20 เมตร 1.3) ทางซอย มขนาดความกวางไมตากวา 0.90 เมตร (2) เครองอปกรณตดถนน อปกรณบรรเทาสาธารณภย และอปกรณสอสาร ไดแก เครองหมายจราจร ดวงโคมสองสวาง (ความสงของเสาและดวงโคม 3.00-4.50 ม.) ปายชอถนนและซอย ปายชอชมชน หวจายดบเพลง หรอถงดบเพลง ตไปรษณย โทรศพทสาธารณะ มานง (3) ไฟฟา ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ เชน การไฟฟาสวนภมภาค ดาเนนการโดยตรงตามความเหมาะสมของชมชนนนๆ (4) นาประปา 4.1) กรณอยในเขตการประปานครหลวง หรอการประปาภมภาค ใหประสาน หนวยงานดงกลาวดาเนนการโดยตรง 4.2) กรณทอยนอกเขตของการประปา ใหดาเนนการจดสรางประปาหมบานหรอสรางบอบาดาล ตามความเหมาะสมของจานวนชมชนนนๆ (5) โทรศพทสาธารณะ เพอใหมการตดตอสอสารทสะดวกควรประสานหนวยงานหรอบรษทในพนทเพอใหบรการตดตงโทรศพท (6) การระบายนาและการกาจดนาเสย มแนวทาง ดงน



6.1) ทางระบายนาคอนกรตบลอครปตวย - ทางเมน ขนาดกวางไมนอยกวา 0.30 เมตร - ทางยอย ขนาดกวางไมนอยกวา 0.20 เมตร-0.30 เมตร 6.2) ทอระบายนา - ทอเมน ขนาดเสนผาศนยกลาง 1.00 เมตร - ทอยอย ขนาดเสนผาศนยกลาง 0.30 เมตร 6.3) การกาจดนาเสย เชน การทาบอเกรอะ บอซม หรอบอดกไขมน (7) ระบบการจดการขยะมลฝอยและสงปฏกล องคกรปกครองสวนทองถนรวมกบประชาชนในชมชนรวมกนบรหารจดการ เชน การปลกจตสานกในเรองการลดปรมาณขยะ ดาเนนการจดหาถงขยะทเพยงพอและเหมาะสมกบปรมาณขยะของชมชน รวมถงการจดเกบขยะภายในชมชนไมใหเกดการตกคาง (8) ทจอดรถสาธารณะ โดยกาหนดใหตาแหนงของทจอดรถสาธารณะ อยในบรเวณทเชอมตอกบถนนภายนอกชมชนไดสะดวก และไมรบกวนกจกรรมการพกอาศย เพอแยกการสญจรของทางเทาและทางรถยนตใหเกดความปลอดภย และสามารถลดมลพษภายในพนทพกอาศยได 3.3.3 สาธารณปการ หมายถง กจกรรมทเกยวของกบการชวยเหลอ สงเคราะห และใหบรการตอประชาชน เพอการมชวตความเปนอยรวมกนในสงคม เชน สานกงานบรหารชมชน สถานตารวจ โรงเรยน สถานอนามย สวนสาธารณะ สนามเดกเลน รานคา เปนตน การกาหนดสาธารณปการทเสนอแนะใหองคกรปกครองสวนทองถน ควรจดใหมในชมชน ประกอบดวย 7 สวน ดงตอไปน (1) สวนการบรหารการปกครอง ไดแก ทวาการอาเภอ สานกงานเทศบาล สานกงานองคการบรหารสวนจงหวด/ตาบล สานกงานบรหารชมชน เปนสถานททใชประโยชนเพอการดแลจดการชมชน และเปนทประชมของกรรมการชมชน เชน ศนยชมชน ศนยฝกอาชพ เปนตน หมายเหต : ศนยชมชน สานกงานบรหารชมชน และศนยฝกอาชพ อาจอยภายในอาคาร หรอพนทบรเวณเดยวกน ทงน ขนอยกบความเหมาะสมของแตละชมชน (2) สวนการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ไดแก - สถานตารวจ สถานตารวจดบเพลง หนวยกภย หนวยบรรเทาสาธารณภย โดยมการใหบรการและชวยเหลอบรรเทาอบตเหต อบตภยและเหตการณรายทเปนอนตรายตอชวต และทรพยสนของประชาชน



- ปอมยาม - ระบบปองกนอคคภย เสนอแนวทางดงน ก. มตเกบนายาดบเพลง โดยใชถงดบเพลงขนาด 15 ปอนด/ บาน 15 หลง

หรอถงดบเพลง 1 อน/ไร (เพอใหผอยอาศยในรศม 1 ไร หยบใชไดสะดวกในกรณเกดเพลงไหม)

ข. จดหาเครองสบนาดบเพลง ในกรณทมเงอนไข ดงน - เปนชมชนทรถดบเพลงเขาไมถง - ใกลแหลงนา - คนในชมชนสามารถชวยกนดแลบารงรกษา (3) สวนการบรการชมชนดานสขภาพอนามย ไดแก สถานอนามย ศนยบรการสาธารณสข รานขายยา (4) สวนการคาและอนๆ ไดแก รานคายอย รานคาสวสดการชมชน ซงสามารถใชสถานทภายในศนยชมชนได (5) สวนบรการชมชน ซงลกษณะการใหบรการทมในชมชนอาจมการปรบเปลยนได โดยไมจาเปนตองตงเปนสถานทใหบรการเปนการเฉพาะ เชน - ใชบานทมการรบเลยงเดกในชมชน เปนสถานใหบรบาลทารก/อนบาลได - ตงเปนศนยเดกเลกประจาหมบานโดยเฉพาะ - ตงโรงเรยนอนบาลภายในชมชน (6) สวนนนทนาการ ไดแก พนทพกผอน พนทออกกาลงกายและเลนกฬา เชน พนทออกกาลงกายและเลนกฬา ลานอเนกประสงค สนามเดกเลน สวนหยอม สวนสาธารณะ (7) สวนบรการดานศาสนา ไดแก วด โบสถ มสยด ดงนนองคประกอบชมชนสาหรบผมรายไดนอยในสวนทองถน จงควรเปนองคประกอบชมชนทจาเปนในการดารงอยของชมชน โดยองคประกอบขนพนฐานทเปนองคประกอบทควรมหรอตองม ซงชมชนสามารถดแลบารงรกษาใหคงสภาพโดยความสามารถของชมชน และไมสามารถใชบรการจากการใหบรการในพนทโดยรอบได โดยแสดงในตาราง 3.2



ตาราง 3.2 แสดงมาตรฐานองคประกอบภายในชมชน การเสนอระดบของตวชวด

รายการ การกาหนดใน มาตรฐานการเคหะ ขนพนฐาน ขนพฒนา

1) จานวนหนวยพกอาศย(ระดบหมบาน) 300-500 หลงคาเรอน

50-300 หลงคาเรอน

2) จานวนประชากร 2,000 คน 200-1,200 คน

3) สาธารณปโภค

3.1) ถนน กาหนดใหม กวาง

3.50-6.00 ม.

3.2) ทางเดน ทางเทา กาหนดใหม - กวาง 0.90 ถง 2.00 ม.

- ยกระดบสงจากถนน 12-15 ซม.

3.3) อปกรณบนถนน - เครองหมายจราจร กาหนดใหม

ดวงโคมสองสวาง กาหนดใหม ความสง

3.00-4.50 ม. ปายชอชมชน หวจายดบเพลง หรอถงดบเพลง - ตไปรษณยสาธารณะ - โทรศพทสาธารณะ - มานง - ตนไม

ชวงหางระยะตนไมกาหนด



การเสนอระดบของตวชวด รายการ การกาหนดใน

มาตรฐานการเคหะ ขนพนฐาน ขนพฒนา

3.5) ประปา/ ประปาหมบาน 200 ลตร/คน/วน 3.6) การระบายนาและบาบดนาเสย กาหนดใหม 3.7) ระบบการจดการขยะและสงปฏกล -

3.8) ทจอดรถสาธารณะ 1 คน/10 หนวยพกอาศย

3.9) ทางจกรยาน กาหนดใหม 3.10) ททาการไปรษณยอนญาต - 4) สาธารณปการ 4.1) สวนการบรหารปกครอง

- สานกงานบรหาร/ดแลชมชน 1 ตารางเมตร/

ครอบครว

- ศนยชมชน กาหนดใหม - หอกระจายขาว - - ศนยฝกอาชพ -

4.2) สวนการปองกนและบรรเทา ดานสาธารณภย

- ระบบปองกนอคคภย กาหนดใหม - ปอมยาม กาหนดใหม

4.3) สถานบรการสขภาพอนามย

- สถานอนามย/ศนยบรการ

สาธารณสข กาหนดใหม

- รานขายยา กาหนดใหม



การเสนอระดบของตวชวด รายการ การกาหนดใน

มาตรฐานการเคหะ ขนพนฐาน ขนพฒนา - สานกงานแพทย กาหนดใหม - ทนตแพทย กาหนดใหม 4.4) สวนรานคาและอนๆ - รานคายอย กาหนดใหม 4.5) สถานบรการชมชน - ศนยเดกเลก กาหนดใหม

- โรงเรยนอนบาล 1 แหง/120 คน/400

ตารางเมตร

4.6) สวนพกผอนและนนทนาการ 5% ของพนทอยอาศย - พนทออกกาลงกายและเลนกฬา - - สวนหยอม/ลานอเนกประสงค - - สนามเดกเลน กาหนดใหม - สวนสาธารณะ - 4.7) สวนบรการดานศาสนา - วด - - โบสถ - - มสยด -



3.4 มาตรฐานทอยอาศย 3.4.1 สวนประกอบของหนวยพกอาศย หนวยพกอาศย ประกอบดวยสวนจาเปนพนฐานในการอยอาศย 3 สวน1 ดงน (1) สวนนอน (2) สวนอเนกประสงค (3) สวนหองนา – สวม – ซกลาง

1 การใชพนทสวนนอนและสวนอเนกประสงคในการทากจกรรมตางๆ ของทอยอาศยผมรายไดนอยทง 5 รปแบบ ในเขตเมอง พบวา พนททงสองสวนสามารถใชทากจกรรมตางๆ ไดถง 11 ลกษณะ คอ นอน ปรงอาหาร รบประทานอาหาร อาน/เขยนหนงสอ รดผา ทางาน เกบของ นนทนาการ รบแขก เปนทเลนของเดก และเปนทประกอบอาชพ (ทมา: การเคหะแหงชาต.มาตรฐานทอยอาศยผมรายไดนอย, 2547)

องคประกอบชมชนและหนวยพกอาศย

1. สวนนอน

2. สวนอเนกประสงค

3. หองนา/สวม

อาจปรบเปลยนกจกรรม ระหวางทไมมการใชงาน

ใชทากจกรรมได 3- 4 เทาของพนทจรง

ใชทากจกรรมได 5 - 7 เทา ของพนทจรง

ควรมดชดและถกสขลกษณะ ระบายอากาศ มแสงสวาง

องคประกอบหนวยพกอาศย



3.4.2 องคประกอบและขนาดเนอทของหนวยพกอาศย มาตรฐานสาหรบหนวยทอยอาศย เปนการกาหนดในเรองขนาดของพนทขององคประกอบหนวยพกอาศย ขนาดพนทเลกทสดทผอยอาศยสามารถอยไดและมความจาเปนในการใชงานจรง ทเกบของ ความสงของเพดาน ปรมาตร แสงธรรมชาต การระบายอากาศ ประต และการจดหอง มาตรฐานทถกกาหนดขนมานจดทาโดยคานงถงคณภาพชวตของผอยอาศย ความสะดวกสบาย และความปลอดภยในชวตและทรพยสนของผอยอาศย เมอพจารณาในประเดนเนอทและความกวางตาสด ความสงของเพดาน การระบายอากาศ ประต และทางตดตอภายในอาคาร โดยมขอเสนอใหพจารณาดงน (1) ใหกาหนดเนอทหนวยพกอาศยแตละหนวยซงประกอบดวย 3 สวน คอ 1) สวนนอน 2) สวนอเนกประสงค ใชสาหรบทากจกรรมหลายประเภท 3) สวนหองนา/สวม/ซกลาง โดยจดเปนทอยอาศยแนวราบและแนวสง ซงแบงเปนทอยอาศยชวคราวและถาวร มเนอทดงตอไปน 1) การอยอาศยชวคราว เปนการเชาอยระยะสน ไมเกน 5 ป แบงเปน 1.1) ทอยแนวราบ พนท 15 ตารางเมตร จานวนคน 2 คน พนทตอคน 7.5 ตารางเมตรตอคน 1.2) ทอยแนวสง พนท 20 ตารางเมตร จานวนคน 2 คน พนทตอคน 10 ตารางเมตรตอคน 2) การอยอาศยถาวร เปนการเชาระยะยาวมากกวา 5 ปหรอครอบครองเปนเจาของ แบงเปน 2.1) ทอยแนวราบ พนท 21 ตารางเมตร จานวนคน 3 – 4 คน พนทตอคน 5.25 ตารางเมตรตอคน 2.2) ทอยแนวสง พนท 28 ตารางเมตร จานวนคน 3 – 4 คน พนทตอคน 7.0 ตารางเมตรตอคน

ทงนจะสงเกตเหนวา ทอยอาศยประเภทชวคราวมขนาดตงแต 7.5–10 ตารางเมตรตอคน ขณะททอยอาศยถาวรมขนาดตงแต 5.25 – 7 ตารางเมตร ซงมพนทนอยกวาทอยอาศยชวคราว ทงน



โดยพจารณาจากจานวนคนทอยอาศยซงกรณทอยอาศยถาวรมจานวนคนมากกวาทอยอาศยชวคราว จงทาใหมสดสวนพนทตอคนมจานวนนอยกวา ไมรวมพนทใชสอยภายนอกอาคาร ประเภททวางระหวางทอยอาศยและทางเทาหนาหนวยพกอาศย

ตารางท 3.3 สรปมาตรฐานขนาดหนวยพกอาศยในแนวราบและแนวสง

ขนาดหนวยพกอาศย ชวคราว 15 ตารางเมตร

แนวราบ ถาวร 21 ตารางเมตร

ชวคราว 20 ตารางเมตร แนวสง

ถาวร 28 ตารางเมตร (2) เรองความสงของเพดาน การระบายอากาศ ประต ทางตดตอภายในอาคารและระบบสาธารณปโภคภายในอาคารทอยอาศย ใหยดถอจากเกณฑของการเคหะแหงชาต (ดงกลาวในบทท 2 ตงแตหวขอ 2.7.2 จนถง หวขอ 2.7.6)



3.5 สรปเกณฑขนาดแปลงทดน ระยะหางระหวางอาคาร และ BCR แยกตามประเภททอยอาศย

1. บานเดยว 1 ชนและ 2 ชน

พนท 1 หนวยพกอาศย 1 ชน = 4.00 x10.70 = 42.80 ตารางเมตร 2 ชน = 42.80 x 2 ชน = 85.60 ตารางเมตร

รายละเอยดการจดวางอาคาร - ขนาดแปลงทดนนอยสด = 15 ตารางวา

(60 ตารางเมตร) - ความกวางนอยสด = 5.00 เมตร - ระยะถอยรนของอาคารจากแปลงทดน

- ดานหนา = 0.80 เมตร - ดานหลง = 0.50 เมตร - ดานขาง = 0.50 เมตร

- BCR(Building Coverage Ratio) = 87 % (Building Coverage Ratio หมายถง สดสวนพนทอาคารปกคลมดนตอพนทแปลงทดน)



2. บานแฝด 2 ชน

พนท 1 หนวยพกอาศย 1 ชน = 5.50 x 6.80 = 37.40 ตารางเมตร 2 ชน = 37.40 x 2 ชน = 74.80 ตารางเมตร


( 48 ตารางเมตร ) - ความกวางนอยสด = 6 เมตร - ระยะถอยรนของอาคารจากแปลงทดน - ดานหนา = 0.70 เมตร - ดานหลง = 0.50 เมตร - ดานขาง = 0.50 เมตร - BCR(Building Coverage Ratio) = 82 % (Building Coverage Ratio หมายถง สดสวนพนทอาคารปกคลมดนตอพนทแปลงทดน)

3. บานแถว 2 ชน

พนท 1 หนวยพกอาศย 1 ชน = 4.00 x 9.00 = 36.00 ตารางเมตร 2 ชน = 36.00 x 2 ชน = 72.00 ตารางเมตร ** กาหนดให ทกสบหอง ตองเวนทวางอยางนอย 1 ชวง


( 40 ตารางเมตร ) - ความกวางนอยสด = 4 เมตร - ระยะถอยรนของอาคารจากแปลงทดน

- ดานหนา = 0.50 เมตร - ดานหลง = 0.50 เมตร - ดานขาง = 0.00 เมตร

- BCR (Building Coverage Ratio) = 90 % (Building Coverage Ratio หมายถง สดสวนพนทอาคารปกคลมดนตอพนทแปลงทดน)

ทงน การนามาตรฐานเกยวกบขนาดแปลงทดน ระยะถอยรนของอาคาร และขนาดของทอยอาศยไปใชปฏบตจรง มความจาเปนตองอาศยการแกไขและเพมกฎหมายเพอรองรบมาตรฐานนนๆ ซงขนตอนการแกไขกฎหมาย ไดแสดงในหวขอ 4.4 (บทท 4)



หมายเ

หต

สดสว

นการใ

ชทดน

เมอ

รวมก

นแลว

ตอง

เทากบ

100

เกณฑข

นตาทอ

ยอาศย

ผมราย

ไดนอย

- - 50-

300

200-1,

200

10-

30 100

50-70 20 30-10 15 12 10 5-8

3-5

3-5

กฎหม

ายอน ๆ

- - - - - - - - -

ขอกาหน

ดการจ

ดสรรทด

น กรงเท

พมหา

นคร พ

.ศ.254

4 50 35 16

ขอกาหน

ดการจ

ดสรรทด

น กรงเท

พมหา

นคร พ

.ศ.254

4 10 8 4

มาตร

ฐานการ

เคหะฯ

- -

300-50

0 1,5

00-2,5

00

10-30 100

60-

70 17-

22 8-1

8 50 40 20 12 9 6 ม

.(1 ชน

) 3.6

ม.(มา

กกวา

1 ชน)

หนวย

หลงคาเร

อน

ไร

หลงคาเร

อน

คน

หนวย

/ไร

คน/ไร

รอยละ

รอยละ

รอยละ

ตาราง

วา ตาราง

วา ตาราง

วา เมตร

เมตร

เมตร

องคปร

ะกอบ

ของเก

ณฑพน

ฐาน

มาตร

ฐานเกย

วกบข

นาดช

มชนแ

ละทอ

ยอาศย

ขน

าดชมช

น ระด

บหมบ

าน

- ขนาด ใ

หญ/กล

าง/เลก

- เน

อท

- จาห

นวนห

นวยพ

กอาศย

- ป

ระชากร

คว

ามหน

าแนน

- จานวน

หนวยทพ

กอาศย

- จานวน

คน

สดสว

นการใ

ชทดน

- ท

อยอาศย

- ถ

นน ทา

งเดนเท

า ทโลง ส

นามเด

กเลน

- ทดน

สาหร

บองคปร

ะกอบ

อนๆ

ขนาดแ

ปลงท

ดน

- บานเดย

ว - บ

านแฝ

ด - บ

านแถ

ว คว

ามกวางน

อยทส

ดของแ

ปลงท

ดน


ว - บ

านแฝ

ด - บ

านแถ

ว

ตารางท

3.4 สร

ปตารา

งเปรยบเท

ยบเกณ

ฑขนพ

นฐานขอ

งชมช

นและทอ

ยอาศย

สาหรบ

ผมราย

ไดนอย

ลาด

บ 1 1.1

1.2 1.3 1.4 1.5



หมายเ

หต

เกณฑข

นตาทอย

อาศยผ

มรายไ

ดนอย

0.8

0.5

0.5

0.7

0.5

0.5 0.5

0.0

0.5 87 82 90

กฎหม

ายอน ๆ

ขอ

กาหนด

การจด

สรรท

ดน

กรงเท

พมหา

นคร พ

.ศ.254

4 2 2 2 3 2 2 6 0 3 - - - 30 30 30

มาตร

ฐานการ

เคหะฯ

3 2 3 3 0

3 ม.(1

ชน)

5 ม.(ม

ากกว

า 1 ชน

) 3 0 3 40 50 60 40 50 60

หนวย

เมตร

เมตร

เมตร เมตร

เมตร

เมตร เมตร

เมตร

เมตร

รอยละ

รอยละ

รอยละ

รอยละ

รอยละ

รอยละ

องคปร

ะกอบ

ของเก

ณฑพน

ฐาน

แนวอาคา

ร ระยะห

างระห

วางอาค

ารกบท

ดน

บานเด

ยว

- ดานหน

า - ด

านขาง

- ดานหล

ง บานแ

ฝด

- ดานหน

า - ด

านขาง

- ดานหล

ง บานแ

ถว

- ดานหน

า - ด

านขาง

- ดานหล

ง สด

สวนพ

นทอาค

ารปกค

ลมดน

ตอพน

ทแปล

งทดน

(BCR)


ว - บ

านแฝ

ด - บ

านแถ

ว สด

สวนพ

นทเปด

โลงตอ

พนทแ

ปลงท

ดน (O

SR)


ว - บ

านแฝ

ด - บ

านแถ

ว

ตารางท

3.4 สร

ปตารา


ยบเกณ

ฑขนพ

นฐานขอ

งชมช

นและทอ

ยอาศย

สาหรบ

ผมราย

ไดนอย

(ตอ)

ลาดบ

1.6 1.6.1

1.6.2

1.6.3 1.7

1.8



หมายเ

หต

เกณฑข

นตาทอย

อาศยผ

มรายไ

ดนอย

แยกเป

นทอยอาศยแน

วราบแล

ะราบสง

แยกเป

นทอยอาศยแน

วราบแล

ะราบสง

5.6

0 2.5

0 15.

00 21.

00 7.50

5.25

20.00

28.00

10.00 7.00

2.40 20

กฎหม

ายอน ๆ

กฎกระท

รวง ฉ

บบท 5

5(2543

)พร

บ.ควบ

คมอาคาร

20 8 - 2.5

- - - - - กฎ

กระท

รวง ฉ

บบท 5

5(2543

)พร

บ.ควบ


20 20

2.6 (พ

นถงพ

น)

20

มาตร

ฐานการ

เคหะฯ

28 8 - 2.5

- - - - - 2.4 20

หนวย

ตาราง

เมตร

ตาราง

เมตร/ห

อง

เมตร/ค

น เมต

ร ตาราง

เมตร

ตาราง

เมตร

ตาราง

เมตร/ค

น ตาราง

เมตร/ค

น

ตาราง

เมตร

ตาราง

เมตร

ตาราง

เมตร/ค

น ตาราง

เมตร/ค

น เมต

ร รอยละ

ของพนท

หอง

องคปร

ะกอบ

ของเก

ณฑพน

ฐาน

มาตร

ฐานหน

วยพก

อาศย

เนอทแ

ละคว

ามกวางต

าสด

- พนท

รวมป

ระกอ

บดวย

หองน

อน พน

ทพกผ

อน

รบปร

ะทานอาหา

ร ครว

หองน

า สาห

รบผอ

ยอาศย

5 คน

- พนท

หอง 1

หอง

- พนท

เฉลยตอค

น - ค

วามกว

างตาสด

พนทร

วม 3 ส

วน : ส

วนนอ

น หองน

า/ซกล

าง อเนก

ประสงค

ทอยอ

าศยแน

วราบ

- ทอยอาศยแบ

บชวค

ราว


บถาวร

- ท

อยอาศยแบ

บชวค

ราวพน

ทตอค

น - ท


บถาวร

พนทต

อคน

ทอยอ

าศยแน

วสง


บชวค

ราว


บถาวร

- ท


บชวค

ราวพน

ทตอค

น - ท


บถาวร

พนทต

อคน

ความสงขอ

งเพดาน

การ

ระบายอ

ากาศ

- ชองเปด

/หนาตาง

ตารางท

3.4 สร

ปตารา


ยบเกณ

ฑขนพ

นฐานขอ

งชมช

นและทอ

ยอาศย

สาหรบ

ผมราย

ไดนอย

(ตอ)

ลาดบ

2 2.1

2.2

2.2.1

2.2.2

2.3

2.4



หมายเ

หต

เกณฑข

นตาทอย

อาศยผ

มรายไ

ดนอย

10 5 0.1

0 บานเด

ยว 80

-90

บานค

75

60-80 200

ลก

ตง ≤

20 ซม

. ลก

นอน ≥

20 ซม

. 75-

210

3.00 1.00

1.50

1.50

ควรดาเน

นการจ

ดใหม

คว

รดาเน

นการจ

ดใหม

คว

รดาเน

นการจ

ดใหม

กฎหม

ายอน ๆ

10 5 0.1

- - - - กฎ

กระท

รวง ฉ

บบท 5

5(2543

)พร

บ.ควบ


≤ 20

ซม.

≥ 22

ซม.

≥ 80

และ ≤

150

3.00 1.00

1.50

1.50 - - -

มาตร

ฐานการ

เคหะฯ

10 5 0.1

บานเด

ยว 80

-90

บานค

75

60-80 200

≤

20 ซม

. ≥

20 ซม

. 75-

210

3.00 1.00

1.50

1.80 - - -

หนวย

รอยล

ะของพ

นทใตถ

น รอยละข

องพน

ทเพดาน

ตาราง

เมตร/ช

น

เซนตเม

ตร

เซน

ตเมตร

เซน

ตเมตร

เซนตเม

ตร

เซนตเม

ตร

เซนตเม

ตร

เมตร

เมต

ร เมต

ร เมต

ร - - -

องคปร

ะกอบ

ของเก

ณฑพน

ฐาน

- ใตถ

น - ห

องหลงค

า/พนท

เหนอเพ

ดาน

- ชองบน

ได

ประต

- ป

ระตภ

ายนอก

- ป

ระตภ

ายใน

- ความ

สงขอ

งประต

ทางตดต

อภายอ

าคาร

บนได

- ล

กตงของบน

ได

- ลกน

อนขอ

งบนไ

ด - ค

วามกว

างของบน

ได

- ความ

กวางบ

นไดในแ

นวดง

ทางเด

นรวม

- ท

างเดน

รวมในบ

านพก

อาศย

- ท

างเดนร

วมในอาค

ารพกอาศย

รวม เชน แ

ฟลต ค

อนโด

ลฟ

ต(หองลฟ

ตและ

พนทว

างหนา

ลฟต)

มาตร

ฐานเกย

วกบก

ารบรห

ารจดก

ารชมช

น การต

งคณะ

กรรม

การชม

ชน

การจด

ตงกอ

งทนช

มชน

การจด

ตงสห

กรณช

มชน

ตารางท

3.4 สร

ปตารา


ยบเกณ

ฑขนพ

นฐานขอ

งชมช

นและทอ

ยอาศย

สาหรบ

ผมราย

ไดนอย

(ตอ)

ลาดบ

2.5

2.6 2.6.1

2.6.2 2.6.3

3 3.1

3.2

3.3



ทมาตาราง 3.4 : โครงการวจยมาตรฐานทอยอาศยสาหรบผมรายไดนอย (ในเมอง : โครงการตอเนอง) (ปงบประมาณ 2548), การเคหะแหงชาต

หมายเหต : เกณฑขนตาทอยอาศยสาหรบผมรายไดนอย สาหรบเกณฑใดทมการกาหนดไวตากวามาตรฐานทกฎหมายกาหนด เปนเพยงขอเสนอสาหรบผมรายไดนอยทอยระหวางการนาเสนอขอแกไขกฎหมายโครงการวจยมาตรฐานทอยอาศยสาหรบผมรายไดนอย (ในเมอง) ดงนนการพจารณาดาเนนการใดๆ เกยวกบเกณฑขนตาทไดนาเสนอนตองใหสอดรบกบกฎหมายปจจบนดวย)

3.6 การบรหารจดการชมชน การบรหารจดการชมชนนบเปนสวนสาคญของการกาหนดมาตรฐานทอยอาศยและชมชน โดยเฉพาะการคานงถงการบรหารจดการทสามารถทาใหชมชนดารงอย เพอสงเสรมคณภาพทอยอาศยใหมสถานภาพเปนหนงในปจจยสสาหรบการดารงชวตของมนษย โดยเสนอใหมมาตรฐานเกยวกบการบรหารจดการชมชน โดยพจารณาใน 4 ประเดน คอ 1) รปแบบการบรหารจดการชมชน 2) การมสวนรวมในการบรหารจดการชมชน 3) การมสวนรวมในกจกรรมชมชน 4) การจดหางบประมาณในการบรหาร ซงมรายละเอยด ดงตอไปน 3.6.1 รปแบบการบรหารจดการชมชนและทอยอาศย เปนสวนชวยใหเกดความสมดลและยงยนของชมชนในอนาคตตอไป โดย 1) จดตงคณะกรรมการชมชน โดยการเลอกตงจากผอยอาศยในหมบาน เพอเปนตวแทนในการบรหารจดการชมชน และเปนแกนนาในการตดสนใจในชมชน ทงนการดาเนนการจดตงควรใหเปนไปตามความเหมาะสมของชมชน (รายละเอยดตามภาคผนวก ง)



แนวทางการบรหารชมชน

แผนผง การบรหารชมชนพกอาศย

ผอยอาศยในชมชน

คณะกรรมการชมชน

ประธานกรรมการชมชน

รองประธานกรรมการ เลขานการ

กรรมการดานกายภาพ กรรมการดานเศรษฐกจ กรรมการดานสงคม

การเลอก

ฝายรกษาความสะอาด

ฝายพฒนาชมชน

ฝายรกษาความปลอดภย

ฝายอาคารสถานท

ฝายประชาสมพนธ เหรญญก

ฝายกจกรรมชมชน

นายทะเบยน



2) การจดตงกลมสหกรณ เพอชวยสงเสรมใหเกดการรวมตวและรวมมอของประชากรในชมชนทเขมแขงตอไป (ดขนตอนการจดตงสหกรณตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ.2542 ในภาคผนวก จ ) 3.6.2 การมสวนรวมในการบรหารจดการชมชน สามารถกระทาไดในหลายวธ ดงน 1) มสวนรวมในกรรมการการบรหาร โดยการไดรบเลอกตงเปนกรรมการชมชน เพอชวยเสนอแนะขอคดเหน และรวมตดสนใจ 2) มสวนรวมในการเสนอความเหน(ในกรณทไมไดรบเลอกเปนกรรมการชมชน) ออกเสยง ลงคะแนน เพอตอบสนองตอการบรหารจดการทเกดขนในชมชน 3) รวมรบผดชอบตอมตหรอผลการตดสนทเกดขนและใหความชวยเหลอในการดาเนนการเพอใหชมชนดาเนนไปไดอยางด 4) รบผดชอบตอหนาทและยอมรบการเปนสวนหนงของชมชนโดยสมครใจ เพอใหเกดความสามคค ไมแตกแยกในชมชน 3.6.3 การมสวนรวมในกจกรรมชมชน 1) การมสวนรวมในการวางแผนจดการชมชน เชน วางผงชมชน การปรบปรงชมชนแออด การยายชมชน เปนตน 2) การมสวนรวมในการจดทากจกรรมชมชน ดานสงคม วฒนธรรม ศาสนา หรออนๆ ทงในดานการบรหารจดการโดยตรงหรอโดยออม เชน กจกรรมในวาระพเศษ เทศกาล งานประเพณ ฯลฯ 3) การสงเสรมกจกรรมดานอาชพ เชน การรวมกลมสรางงาน สรางรายได การจดสอนวชาชพ เปนตนฯลฯ 3.6.4 การจดหางบประมาณในการบรหาร การจดหางบประมาณในการบรหารชมชน สามารถกระทาไดโดย 1) การจดตงกองทนชมชน/กองทนหมบาน เพอใหเกดทนสารองในการบรหารจดการชมชนและทอยอาศย 2) การจดตงสหกรณ เพอเปนกองทนสนบสนนการบรหารจดการชมชนและทอยอาศย(ดขนตอนการจดตงสหกรณ ในภาคผนวก จ)



3.7 การจดการบรการสาธารณะ มความสาคญอยางยงตอการอยอาศยของประชาชน เนองจากการบรการเปนสงอานวยความสะดวกใหแกชมชน และสนบสนนใหประชาชนสามารถดาเนนชวตไดอยางราบรน โดยการจดการตองพจารณาประเดนสาคญ ดงตอไปน 3.7.1 ความครบสมบรณของบรการสาธารณะ ดานสาธารณปโภค สาธารณปการตาม มาตรฐานทกาหนด 3.7.2 การจดบรการสาธารณะทเพยงพอกบจานวนผใช คอ มากพอสาหรบรองรบการใชงานทสมาเสมอ 3.7.3 การตรวจสอบ คอ มการดแลรกษาและซอมแซมอยางสมาเสมอและทวถง ตามระยะเวลาทเหมาะสม โดยประชาชนในชมชนมสวนรวมในการดแลรกษาและตรวจสอบ ซงหากพบความเสยหายจะไดแจงใหเจาหนาทรบผดชอบดาเนนการตอไป 3.7.4 การประเมน องคกรปกครองสวนทองถน และประชาชนรวมกนพจารณาประเมนคณภาพของบรการสาธารณะ เพอนาผลมาทาการแกไขและปรบปรงตอไป 3.7.5 องคกรปกครองสวนทองถนสนบสนนใหชมชนไดมงบประมาณ หรอบรหารจดการกองทนสาหรบเปนคาใชจายทเกดจากการดแลรกษาและการดาเนนการเกยวกบบรการสาธารณะซงเปนการใชประโยชนสวนรวม เชน คาเกบขยะ คาไฟฟาแสงสวางสวนกลาง เปนตน ซงงบประมาณดงกลาว จะขนอยกบการบรหารจดการงบประมาณของกรรมการชมชน เชน ใชงบประมาณจากสวนกลาง หรอ เกบจากครวเรอนในชมชน งบประมาณสนบสนนจากหนวยงานตางๆ ฯลฯ

3.8 การปองกนและการดแลการขยายตวของชมชนแออด มหลกเกณฑ 4 ประการ คอ 3.8.1 การปองกน เปนมาตรการเพอไมใหมชมชนแออดเกดขนใหม มวธการดงน 1) เจาของทดนหรอผมหนาทดแลทดนวางเปลา ทงของรฐและเอกชน จะตองดแลตรวจสอบไมใหมผบกรกเขาไปตงทพกอาศยอยางแออด ไรระเบยบ 2) ประสานหนวยงานราชการและรฐวสาหกจ ทมทดนยงวางอย เพอจดทาแผนการใชประโยชนทดน และมมาตรการปองกนการบกรก 3) องคกรปกครองสวนทองถน รวมประชมกบประชาชน เพอชแจงและทาความเขาใจไมใหมการบกรกตอไปในอนาคต



3.8.2 การควบคม เปนมาตรการเพอไมใหชมชนแออดซงมอยปจจบนขยายบรเวณมากขนโดยองคกรปกครองสวนทองถนจะตองปองกนมใหมการจดตงทอยอาศยโดยไมไดรบอนญาต และควบคมการขยายตวของชมชนแออดโดยอาศยภาพถายทางอากาศมาตรวจสอบและตดตามการขยายพนท 3.8.3 การรอยาย เปนมาตรการทใชในกรณทมความจาเปนทจะตองรอยายชมชนแออดออกไปโดยเจาของทดน ไมวาจะเปนหนวยงานรฐหรอเอกชน จะตองมสวนรวมในการแกไขปญหาชมชน เชน จดหาทอยอาศยชวคราวให หรอรบภาระจายคาชดเชยใหผทตองรอยายออกไป 3.8.4 การพฒนา เปนมาตรการทเปลยนแปลงปรบปรงใหชมชนมสภาพความเปนอยทมคณภาพและไมเปนชมชนแออดอกตอไป เชน การออกกฎหมายหรอแกไขเพมเตมกฎหมายกาหนดใหเจาของทดนทมชมชนแออดในทดนของตนเอง ตองปรบปรงหรอใหหนวยงานทมหนาทเกยวของ เขามาสนบสนนใหชมชนมการพฒนาและปรบปรงทางดานกายภาพเศรษฐกจและสงคม โดยประชาชนสามารถพงตนเองได และมคณภาพชวตทดขน

Documents

บทที่ 3บทท 3 เกณฑ มาตรฐานท อย อาศ ยผ ม รายได น อยส าหร บองค กรปกครองส วนท