รายงานผลการด าเนนการ โครงการพฒนาคณภาพ

เรอง

Miniresearch : การศกษาพฤตกรรมการดแลตนเอง หลงไดรบการ

วางแผนจ าหนายในผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยายหลอดเลอด

หวใจ

โดย

พว.เรวด อดม

.....................................................................................................................................................................................................................

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

Thammasat University Hospital

งานการพยาบาลผปวยวกฤตโรคหวใจ

Coronary Care Unit(CCU)

ประจ าปงบประมาณ ๒๕๕๘

Fiscal Year 2015

ก

ค าน า

จากขอมลระบาดวทยาขององคการอนามยโลกพบวาโรคหลอดเลอดหวใจตบ เปนสาเหตส าคญอนดบตน ๆ ของการเสยชวตของประชากรโลก และเปนโรคทคราชวตประชากรไทยตดอนดบ 1 ใน 3 รองจากโรคมะเรงและโรคเอดส ในป 2008 พบวา 30% ของการเสยชวตทวโลกทงหมดมสาเหตมาจากโรคหวใจและหลอดเลอด นอกจากนยงคาดวาในป 2030 กวา 23 ลานคนจะตายจากโรคหวใจและหลอดเลอดในแตละปขอมลลาสดป 2556 ไทยมผเสยชวตจากกลมโรคหวใจและหลอดเลอด 71,399 คน เฉลยชวโมงละ 8 คน แนวโนมรนแรงขน ผลจากประชาชนมปจจยเสยง 1 อยางหรอมากกวานน อาท เพศ อาย ความดนโลหตสงไขมนในเลอดสง โรคเบาหวาน การสบบหร อวนลงพง ไมออกก าลงกาย และความเครยด ซงประชาชนสวนใหญยงขาดความใสใจ แมจะมการตรวจสขภาพประจ าปกตาม ความผดปกตทเกดขนจงสะสมไปเรอยๆในรางกาย กวาจะรตวกเมอปวยแลว จงยากตอการรกษา คาดวาทวประเทศปวยปละกวา 1.56 ลานคนท าใหตองสญคารกษาเปนจ านวนมาก

ส าหรบวธการรกษาโรคหลอดเลอดหวใจตบ แบงเปน 3 วธหลก คอ 1. การใชยา 2. การผาตดตดตอเสนเลอด และ 3. การขยายหลอดเลอดหวใจดวยบอลลนและขดลวดซงวธท3 โอกาสทหลอดเลอดหวใจจะกลบมาตบซ าใหมในต าแหนงเดมหรอภายใน ระยะเวลา 10-12 ปนน จะคดเปนประมาณ 8% เทานน หากใช stent ซงอาบน ายา ขณะเดยวกนการตบซ าขนอยกบปจจยหลายอยางรวมกน โดยเฉพาะรปแบบการใชชวตของผปวยแตละคน ทงนระบบการตดตามผลทดและการปฏบตตามค าแนะน าของทมแพทยอยางเครงครดจากตวผปวยเอง จะท าใหโอกาสทเกดการตบซ าของหลอดเลอดมความเปนไปไดนอยลง หรออาจไมเกดขนเลย

จากสถตผปวยทเขารบบรการในงานการพยาบาลวกฤตโรคหวใจในชวง 3 ป(ป2555-2557) อนดบท 1 จะเปนผปวยกลมACS ซงไดรบการตรวจวนจฉยโดยการฉดสดหลอดเลอดหวใจและรกษาโดยการท าขยายหลอดเลอดหวใจโดยบอลลน ใสโครงตาขายขดลวด และตองมการรบประทานยาละลายลมเลอดตออยางตอเนอง ขณะอยโรงพยาบาลผปวยจะไดรบการวางแผนจ าหนายตงแตแรกรบจนถง ณ จ าหนายออกจากโรงพยาบาลรปแบบMETHOD-P ตามแบบฟอรม Thammasat Hospital Discharge Planning แตเมอผรบบรการกลบไปอยทบานเจาหนาทไมสามารถทราบถงประสทธผลของการวางแผนจ าหนายทไดรบ ผจดท าเลงเหนความส าคญของความตอเนองในการบรการและเพอตดตามประสทธผลของการวางแผนจ าหนายทใหกบผรบบรการ จงไดจดท าโครงการน

ข

สารบญ

หนา

ค าน า (Preface) ก

สารบญ (Table of Content) ข

ส าเนาโครงการพฒนาคณภาพ (CQI Project Submission Form) 1-4

แบบสรปผลการด าเนนโครงการ (Summary of CQI Project) 5-9

บทสรปผลการศกษา / วจย (Excusive Summary) 10

ขอเสนอแนะ (Suggestion) 11

บรรณานกรม (Bibliography) 12

ภาคผนวก (Appendices) 13

ภาคผนวก ก

แบบประเมนพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยโรคหวใจขาดเลอดหลงไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจตามรปแบบMETHOD-P ตามแบบฟอรม Thammasat Hospital Discharge Planning ……………… 14-18

ภาคผนวก ข

THAMMASAT HOSPITAL DISCHARGE PLANNING…………………………………………… 19-20

ภาคผนวก ค ผลการวเคราะหเนอหาMini research (Content Analysis) ……………………………………….…… 21-37

1

แบบเสนอโครงการพฒนาคณภาพ

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ประจ าปงบประมาณ ๒๕๕๘

2

3

4

5

แบบสรปผลการด าเนนงาน

โครงการพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ประจ าปงบประมาณ 2558

1. ชอโครงการ Miniresearch : การศกษาพฤตกรรมการดแลตนเอง หลงไดรบการวางแผนจ าหนายในผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ

2. ผรบผดชอบโครงการ เรวด อดม พยาบาลวชาชพ งานการพยาบาลผปวยวกฤตโรคหวใจ

3. หลกการและเหตผล

จากสถตผปวยทเขารบบรการในชวง 3 ป(ป2555-2557) อนดบท 1 จะเปนผปวยกลมACS ซงไดรบการตรวจ

วนจฉยโดยการฉดสดหลอดเลอดหวใจและรกษาโดยการท าขยายหลอดเลอดหวใจโดยบอลลน ใสโครงตาขายขดลวด

และตองมการรบประทานยาละลายลมเลอดตออยางตอเนอง ขณะอยโรงพยาบาลผปวยจะไดรบการวางแผนจ าหนายตงแตแรกรบจนถง ณ จ าหนายออกจากโรงพยาบาลรปแบบMETHOD-P ตามแบบฟอรมThammasat Hospital Discharge Planning แตเมอผรบบรการกลบไปอยทบานเจาหนาทไมสามารถทราบถงประสทธผลของการวางแผนจ าหนายทไดรบ ผจดท าเลงเหนความส าคญของความตอเนองในการบรการและเพอตดตามประสทธผลของการวางแผนจ าหนายทใหกบผรบบรการ จงไดจดท าโครงการน

4. วตถประสงค

เพอศกษาพฤตกรรมการดแลตนเองหลงไดรบการวางแผนจ าหนายในผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ

ค าชแจง

ใหผรบผดชอบโครงการพฒนาคณภาพ ปงบประมาณ 2558 ด าเนนการกรอกขอมลในแบบสรปผลการด าเนนงาน โครงการพฒนาคณภาพ ประจ าปงบประมาณ 2558 ใหครบทกขอและใหหวหนางาน/หวหนาหนวยงานทผรบผดชอบโครงการสงกด ใหความคดเหนตอโครงการในขอท 10 พรอมทงลงลายมอชอก ากบดวย

6

5. ความสอดคลองกบแผนยทธศาสตรโรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต ประจ าปงบประมาณ 2556 - 2559

วสยทศนเปนโรงพยาบาลมหาวทยาลยสมบรณแบบอนเปนทพงของประชาชนและสงคม พนธกจขอท 1 เปนทพงในการดแลสขภาพแบบองครวม ประเดนยทธศาสตรท 1 :สรางมาตรฐานคณภาพของโรงพยาบาลใหสอดคลองกบการเปนองคกรและสามารถ สรางมาตรฐานสระดบสากล ประเดนยทธศาสตรท 2 : สรางความเปนโรงพยาบาลชนน าของประเทศ

6. วธด าเนนการ

1.จดท าแผนงานน าเสนอโครงการตอผบรหาร 2. ศกษาและทบทวนวรรณกรรมเกยวกบพฤตกรรมสขภาพการดแลตนเอง การวางแผนจ าหนาย ผปวยโรคหวใจ

ขาดเลอดทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ 3.ศกษาและทบทวนระบบการวางแผนจ าหนายทปฏบตในCCU 4. สรางเครองมอเพอประเมนตดตามพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยาย

หลอดเลอดหวใจเมออยทบานในรปแบบ METHOD-P ตามแบบฟอรม Thammasat Hospital Discharge Planning 5.ด าเนนการวจย 6.วเคราะห สรปผลและรายงานผลการวจย

7. สรปผลการด าเนนงาน

7.1 ผลการด าเนนงานตามวตถประสงค

วตถประสงค ตวชวด ผลการด าเนนงาน

ขอท 1 ผปวยโรคหวใจขาดเลอดหลงการ

ขยายหลอดเลอดหวใจไดรบการวางแผน

จ าหนายกอนกลบบาน

1.อตราผปวยโรคหวใจขาดเลอดหลงการขยายหลอดเลอดหวใจ ไดรบการวางแผนจ าหนายกอนกลบบาน 100%

100%

ขอท2 ผปวยโรคหวใจขาดเลอดหลงการ 2.อตราผปวยโรคหวใจขาดเลอดหลง 89.83%

7

ขยายหลอดเลอดหวใจมพฤตกรรมการ

ดแลตนเองไดถกตอง

การขยายหลอดเลอดหวใจมพฤตกรรม

การดแลตนเองไดถกตองเปาหมาย

≥80%

7.2 ประเมนผลการด าเนนการตามแผนปฏบตการ

ประเมนผลโครงการ

รายการ

เกณฑการประเมน

4

มากทสด

3

มาก

2

นอย

1

นอยทสด

1. ผลการด าเนนงานโครงการบรรลวตถประสงค √

2. ทานพอใจในผลงานของโครงการตามเปาหมายเพยงไร √

3. ระหวางด าเนนการตามโครงการ

3.1 งบประมาณเหมาะสม √

3.2 วสดทใชปฏบตงานเหมาะสม √

3.3 ความรวมมอของผรวมงาน √

3.4 ขนตอนการด าเนนงานเปนไปตามก าหนดเวลา √

4. ผลงานตรงตามวตถประสงคและบรรลเปาหมาย √

รวม 24

8

เฉลย (คะแนนรวมหารดวย 7) 3.43

7.3 ระยะเวลาของโครงการ ตงแตเดอน: ต.ค.57 ถงเดอน: ส.ค.58

7.4 สรปคาใชจาย15,000 บาท

คาใชจายเหมาจายเหมาจายในการด าเนนโครงการพฒนาคณภาพโรงพยาบาล15,000บาท

☑ การด าเนนงานเปนทนาพอใจ

❏ การด าเนนงานควรปรบปรง

* ถาคะแนนเฉลยตงแต 3 ขนไป แสดงวา การด าเนนงานเปนทนาพอใจ

* ถาคะแนนเฉลยต ากวา 3 ลงมา แสดงวา การด าเนนงานควรปรบปรง

8. ปญหา/อปสรรคและแนวทางการแกไข

ปญหา/อปสรรค สาเหตของปญหา/อปสรรค แนวทางการแกไข

1. ดานงบประมาณ - -

2. ดานบคลากร

ผตดตามสอบถามตามแบบประเมนมเวลา

ไมตรงกบวนทผปวยมาตรวจตามนดท

POD

ตดตามประเมนสมภาษณทางโทรศพท

3. ดานวสด/อปกรณ - -

4. ดานบรการและ

ประสานงาน - -

9

9. การน าผลงาน/โครงการ ไปใชประโยชนในหนวยงาน หรอในงานประจ าทานรบผดชอบ

โครงการนเปนจดเรมตนของการศกษาพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยกลามเนอหวใจขาดเลอดหลงไดรบ

การขยายหลอดเลอดหวใจเมอกลบไปอยทบาน หลงไดรบการวางแผนจ าหนายแบบMETHOD-P โครงการนเปนการ

ตดตามพฤตกรรมผปวยในชวงระยะเวลาส นๆ ขอมลทไดรบจากการท าโครงการสามารถน าเปนขอมลพนฐานทจะ

น าไปพฒนาระบบการวางแผนจ าหนายผปวยในดานตางๆใหครอบคลม มประสทธภาพมากขน พฒนามาตรฐาน

ทางการพยาบาล และผรบบรการไดรบความรในการดแลสขภาพและสามารถกลบไปดแลตนเองไดอยางถกตอง

เหมาะสมกบสภาวะของโรคเพอคณภาพชวตทดของผรบบรการกลมผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด

ลงชอ

( )

ผรบผดชอบโครงการ / ผประเมนโครงการ

วนท / /

10. ความคดเหนตอโครงการของหวหนางาน

ลงชอ

( )

หวหนางาน/หวหนาหนวย

10

บทสรปผลการศกษา 1.ประชากรกลมตวอยางผปวยกลามเนอหวใจขาดเลอดทadmit CCUและไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ

จ านวน 30 รายเปนเพศชายเปนสวนใหญคดเปนรอยละ 90 อายสวนใหญอยในชวง71-80 ปคดเปนรอยละ

36.7 จ านวนวนนอนAdmit ณ CCUสวนใหญคอ 1 วนคดเปนรอยละ 46.7 จ านวนวนนอนเฉลยเทากบรอยละ

2.13 มผดแลหลกขณะอยทบานเปนบตร คดเปนรอยละ86.7 สวนใหญไดรบการวนจฉยเปนNSTEMI รอย

ละ 73.3 รองลงมาเปนSTEMI รอยละ 26.7 มโรคประจ าตวสวนใหญพบมความดนโลหตสงมากถงรอยละ

83.3,ไขมนในเลอดสง รอยละ 73.3 และมภาวะเบาหวาน รอยละ33.3 ตามล าดบ จากการศกษาพบวาในกลม

ประชากรตวอยางมประวตสบบหรถงรอยละ56.7 จากการตรวจวนจฉยCAG พบวาสวนใหญมการตบตน

ของหลอดเลอดหวใจ 2 เสน คดเปนรอยละ 50 พบมการอดตนของหลอดเลอดหวใจซ า คดเปนรอยละ13.3

สวนใหญไดรบการขยายหลอดเลอดครงนเปนครงแรกคดเปนรอยละ 60

2.กลมประชากรตวอยางผปวยโรคกลามเนอหวใจขาดเลอดทadmit CCUและไดรบการขยายหลอดเลอด

หวใจจ านวน 30 ราย หลงไดรบการวางแผนจ าหนายกอนออกจากโรงพยาบาลตามแบบฟอรม Thammasat

Hospital Discharge Planning (รปแบบ METHOD-P)และไดตดตามพฤตกรรมการดแลตนเองหลงจ าหนาย

ณ วนทมาตรวจตามนดครงแรกหลงไดรบการรกษาโดยการนดสมภาษณ ณ งานการพยาบาลผปวยนอกใน

วนทมาตรวจและมบางรายโทรศพทตดตามสอบถามพฤตกรรม จะเหนวาประชากรกลมตวอยางมความ

สนใจ มพฤตกรรมการดแลสขภาพทเหมาะสมในดาน Medication, Environment & Economic, Treatment,

Outpatient Referral System, Psychological support คดเปนรอยละ100 สวนพฤตกรรมสขภาพทใหความ

สนใจ ยดถอปฏบตและมการดแลสขภาพไดดขนเปนสวนใหญหลงเจบปวยคอในเรองหลกเลยงการดม

เครองดมทมแอลกอฮอล ชา กาแฟ เครองดมชก าลงตางๆเพอลดการกระตนการท างานของหวใจ, เลอก

บรโภคอาหารจ าพวก ไมเคม/ไมหวาน/ไขมนไมสง เนนผก ผลไม ,มการออกก าลงกายอยางนอยสปดาหละ

3 ครง เลอกการออกก าลงกายทเหมาะสม,หลกเลยงอาหารไขมนสง ควบคมความดนและระดบน าตาลใน

รางกายใหเหมาะสม คดเปนรอยละ93.3 ,96.7 ,66.7 ,63.3 ตามล าดบ สวนพฤตกรรมสขภาพทยงปรบเปลยน

ไดนอยคอการเลกสบบหรโดยเดดขาด พบมากถงรอยละ 83.3 สามารถเลกบหรไดเพยงรอยละ 16.7

11

ขอเสนอแนะ

-ควรมการประเมนอตราความพงพอใจของผรบบรการและขอเสนอแนะจากผรบบรการ เพอน ามาเปนขอมล

ในการพฒนาระบบการดแลวางแผนจ าหนายผปวยใหมประสทธภาพมากยงขน

-เพมระยะเวลาในการศกษาใหยาวนานขนอาจแบงเปน3 เดอน, 6 เดอน, 1 ป เพอตดตามความย งยนของ

พฤตกรรมการดแลสขภาพของผปวยโรคกลามเนอหวใจขาดเลอดหลงไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ

-แบบประเมนพฤตกรรมอาจเพมในสวนของขอมลทสามารถวดออกมาไดเชน คาBMI, ระดบไขมนในเลอด,

คาความดนโลหต, ระดบน าตาลสะสมในรางกาย (คาFBS, คาHbA1C), คารอบเอวทลดลง เปนตน

-มการพฒนาคมอการใหความรในการดแลสขภาพผปวยโรคกลามเนอหวใจขาดเลอดหลงไดรบการขยาย

หลอดเลอดหวใจ อาจเปนรปแบบ Pocket book , CD เปนตน และพฒนาระบบการใหบรการ การเขาถง

ของผรบบรการในการขอรบค าปรกษาไดสะดวกและรวดเรว โดยไมจ าเปนทผปวยตองมารบบรการท

โรงพยาบาลอยางเดยวเชนการตงกลมFace book ,Line เปนตน

12

บรรณานกรม

กตพนธ วสทธารมณ. (2001). การรกษาแบบบอลลนและบายพาส. (Online) Available from: http://library.uru.ac.th/webdb/images/med_ischemia03.html, ( 23ตลาคม).

ชตมา ผงชยมงคล. (2544). ผลของการสอนแบบมสวนรวมในการดแลตนเองตอความร และความสามารถในการดแลตนเองของผสงอายทปวยดวยโรคกลามเนอหวใจตาย. วทยานพนธหลกสตรปรญญาพยาบาลศาสตรบณฑตสาขาวชาพยาบาลศกษา คณะพยาบาลศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วรวฒ เจรญศร. (2552). (Online) Available from: http:// www. yourhealthyguide. com/ article/ah-balloon. Html.

สมาคมแพทยโรคหวใจแหงประเทศไทย.(2552). (Online) Available from: http: //www.thaiclinic.com/ mi.html, (4 มกราคม).

สรชย กอบเกอชยพงษ. (2008).โรคหวใจขาดเลอด. (Online) Available from: http://www.srbr. in.th/ Health/educate1.htm.

Pfizer health club.(2008). รอบรเรองโรคหวใจ. (Online) Available from: http: // www.pfizer.co.th / KnowMaladyDetail.aspx?KlId=19.

ศ.พญ.ดวงมณ เลาหประสทธพร. ประธานคณะท างาน Case management / Discharge planning. คณะ

แพทยศาสตรศรราชพยาบาล. เผยแพร

ทาง http://www.si.mahidol.ac.th/km/cops/discharge_planning/admin/knowledge_files/652_0.pdf

สรย ธรรมกบวร. 2554. การพยาบาลองครวม : กรณศกษา. กรงเทพ: บรษท ธนาเพรสจ ากด)

13

ภาคผนวก

14

ภาคผนวก ก

แบบประเมนพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยโรคหวใจขาดเลอดหลงไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ

ตามรปแบบMETHOD-P ตามแบบฟอรม Thammasat Hospital Discharge Planning

15

แบบสอบถามพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ

วนทเกบขอมล ....................... ผตอบแบบสอบถาม ( )ผปวย ( ) care giver สวนท 1 ขอมลสวนบคคลและขอมลเกยวกบความเจบปวยและการรกษา ค าชแจงโปรดท าเครองหมายกากบาท (/) หนาขอความทตรงกบตวทานหรอเตมค าในชองวางเฉพาะ

สวนทเปนขอมลสวนบคคล ขอมลสวนบคคล 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย ……………… ป 3. Admit date…………………. Discharge date……………………… จ านวนวนนอน...............วน 4. ผดแลเมอเจบปวย (เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ) ( ) บตร ( ) คครอง ( ) ญาตพนอง ( ) อนๆ ระบ……. 5. Diagnosis: ( ) UA ( ) NSTEMI ( ) STEMI ( ) CHF Underlying: ( )DM ( )HT ( )DLP ( )CAD ( )Smoking ( ) Flamily 6.ผลการสวนหวใจ: ……………………………………………………………………………………………… 7. ชนดของการขยายหลอดเลอดหวใจ

( ) ขยายดวยบอลลน ( ) ใสโครงตาขาย

8. จ านวนหลอดเลอดทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจครงน 1. ( ) 1 เสน 2 ( ) 2 เสน 3. ( ) 3 เสน

9. ไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจครงนเปนครงท………… 10. เกดการอดตนซ าต าแหนงเดม ( ) เกด ( ) ไมเกด

ตดสตกเกอรชอผปวย

16

สวนท2 แบบประเมนพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ ประเมนตามแบบฟอรม Thammasat Hospital Discharge Planning หลงจ าหนาย(ประเมนวนนดF/UทOPD ครงแรกหลงไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ)

เรอง

ขอค าถาม

พฤตกรรมการดแล

ตนเอง

หมายเหต

ปฏบตถกตอง

ปฏบตไมถกตอง

1.Medication 1.ทานใชยาอมใตลนกอนท ากจกรรมทจะท าใหเกดอาการเจบหนาอก กรณมอาการเจบหนาอก หลงอมยา 1 เมด อาการไมดขน ทานอมยาซ าได 2 ครง หางกนครงละ 5 นาท หากอาการไมดขน รบมาพบแพทยทนท 2.ทานรบประทานยาตามแผนการรกษาของแพทยอยางสม าเสมอ ไมขาดยา ไมรบประทานยาอนนอกจากยาทแพทยสง(เชน ยาหมอ, ยาลกกลอน,ฯลฯ) 3.กรณลมรบประทานยา ทานรบประทานยาทนทในวนนน 4.ทานมวธการเกบรกษา และคอยสงเกตสและวนหมดอายของยาทใชเสมอ

2.Environment& Economic

1. ทานดแลสงแวดลอมภายในบานเปนระเบยบเรยบรอย ปองกนอบตเหต อากาศถายเทไดสะดวก 2.ทานมการตดตามและใชสทธการรกษาตามหลกประกนสขภาพอยางตอเนองทกครง

3.Treatment

1.ทานเฝาประเมนสงเกตอาการผดปกต กรณพบมอาการผดปกตมการบนทกและรายงานทมแพทยใหทราบเมอมาตรวจตามนดทกครง 2.ทานมาตรวจตามนดทกครง 3.กรณมอาการผดปกตบอยครงหรอไมดขนทานมาพบแพทยกอนนด

17

4.Health 1.ทานเลกสบบหร 2. หลกเลยงอาหารไขมนสง ควบคมความดนและระดบน าตาลในรางกายใหเหมาะสม 3.มการออกก าลงกายอยางนอยสปดาหละ 3 ครง นานครงละประมาณ30 นาทขนไปและเลอกการออกก าลงกายทเหมาะสมเชน การวง การเดน กายบรหาร และมการอบอนเพอปรบสภาพรางกาย กอนและหลงการออกก าลงกาย ประมาณ 5-10 นาท 4.ใชยาอมใตลนกอนท ากจกรรมทจะท าใหเกดอาการเจบหนาอก หยดกจกรรมทท าทนทเมอยงมอาการเจบหนาอก

5.Outpatient Referral System

1.กรณเมอมอาการฉกเฉนทานเลอกใชบรการสถานพยาบาลรกษาเบองตนทใกลทสดกอนสงตอโรงพยาบาลศนย 2.นอกจากโรงพยาบาลธรรมศาสตรทานมการตรวจรกษาตอเนอง ณ โรงพยาบาลอนสม าเสมอ

6.Diet 1. ทานบรโภคอาหารจ าพวกไมเคม /ไมหวาน/ไขมนไมสง 2.ทานหลกเลยงการดมเครองดมทมแอลกอฮอล และชา กาแฟเครองดมชก าลงเพอลดการกระตนการท างานของหวใจ

7.Psychological support

1. ทานมวธผอนคลายความเครยดไดดวยตนเองอยางเหมาะสม เชน ฟงธรรมะ ฟงเพลง ท าสมาธ 2. พกผอนนอนหลบอยางนอยวนละ6-8 ชวโมง

18

ขอเสนอแนะ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

19

ภาคผนวก ข

THAMMASAT HOSPITAL DISCHARGE PLANNING

20

21

ภาคผนวก ค

ผลการวเคราะหเนอหางานMini research (Content Analysis)

22

ชอเรองการศกษาพฤตกรรมการดแลตนเอง หลงไดรบการวางแผนจ าหนายในผปวยโรคหวใจขาดเลอดท

ไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ

ผวจย พว.เรวด อดม พยาบาลวชาชพ

หนวยงาน งานการพยาบาลผปวยวกฤตโรคหวใจ(CCU)

โรงพยาบาลธรรมศาสตรเฉลมพระเกยรต

ทมา

จากขอมลระบาดวทยาขององคการอนามยโลกพบวาโรคหลอดเลอดหวใจตบ เปนสาเหตส าคญอนดบตน ๆ ของการเสยชวตของประชากรโลก และเปนโรคทคราชวตประชากรไทยตดอนดบ 1 ใน 3 รองจากโรคมะเรงและโรคเอดส ในป 2008 พบวา 30% ของการเสยชวตทวโลกทงหมดมสาเหตมาจากโรคหวใจและหลอดเลอด นอกจากนยงคาดวาในป 2030 กวา 23 ลานคนจะตายจากโรคหวใจและหลอดเลอดในแตละป ขอมลลาสดป 2556 ไทยมผเสยชวตจากกลมโรคหวใจและหลอดเลอด 71,399 คน เฉลยชวโมงละ8 คน แนวโนมรนแรงขน ผลจากประชาชนมปจจยเสยง 1 อยางหรอมากกวานน อาท เพศ อาย ความดนโลหตสงไขมนในเลอดสง โรคเบาหวาน การสบบหร อวนลงพง ไมออกก าลงกาย และความเครยด ซงประชาชนสวนใหญยงขาดความใสใจ แมจะมการตรวจสขภาพประจ าปกตาม ความผดปกตทเกดขนจงสะสมไปเรอยๆในรางกาย กวาจะรตวกเมอปวยแลว จงยากตอการรกษา คาดวาทวประเทศปวยปละกวา 1.56 ลานคนท าใหตองสญคารกษาเปนจ านวนมาก

ส าหรบวธการรกษาโรคหลอดเลอดหวใจตบ แบงเปน 3 วธหลก คอ 1. การใชยา 2. การผาตดตดตอเสนเลอด และ 3. การขยายหลอดเลอดหวใจดวยบอลลนและขดลวดซงวธท3 โอกาสทหลอดเลอดหวใจจะกลบมาตบซ าใหมในต าแหนงเดมหรอภายใน ระยะเวลา 10-12 ปนน จะคดเปนประมาณ 8% เทานน หากใช stent ซงอาบน ายา ขณะเดยวกนการตบซ าขนอยกบปจจยหลายอยางรวมกน โดยเฉพาะรปแบบการใชชวตของผปวยแตละคน ทงนระบบการตดตามผลทดและการปฏบตตามค าแนะน าของทมแพทยอยางเครงครดจากตวผปวยเอง จะท าใหโอกาสทเกดการตบซ าของหลอดเลอดมความเปนไปไดนอยลง หรออาจไมเกดขนเลย

Miniresearch

23

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

โรคหวใจเปนภาวการณเจบปวยเรอรงทไมสามารถรกษาใหหายขาดไดผปวยจ าเปนตองไดรบการดแลรกษาอยางตอเนองสม าเสมอและตลอดชวตเพอควบคมและลดความรนแรงของอาการและอาการแสดง ยบย งความกาวหนาของโรค ลดภาวะแทรกซอน และอตราการตายจากความเจบปวย จากการศกษาพบวา 50% ของการกลบมารกษาซ า (readmission) ของผปวย AMI เกดจากปญหาทางดานจตสงคมและการปฏบตตวไมถกตอง จากการทบทวนวรรณกรรมทางพยาธสรรวทยาพบวา วธการปองกนทดคอการหลกเลยงปจจยเสยงทกอใหเกดโรค การออกก าลงกาย การควบคมอาหาร และการควบคมความเครยด

จากสถตผปวยทเขารบบรการในงานการพยาบาลวกฤตโรคหวใจในชวง 3 ป(ป2555-2557) อนดบท 1 จะเปนผปวยกลมACS ซงไดรบการตรวจวนจฉยโดยการฉดสดหลอดเลอดหวใจและรกษาโดยการท าขยายหลอดเลอดหวใจโดยบอลลน ใสโครงตาขายขดลวด และตองมการรบประทานยาละลายลมเลอดตออยางตอเนอง ขณะอยโรงพยาบาลผปวยจะไดรบการวางแผนจ าหนายตงแตแรกรบจนถง ณ จ าหนายออกจากโรงพยาบาลรปแบบMETHOD-P ตามแบบฟอรมThammasat Hospital Discharge Planning แตเมอผรบบรการกลบไปอยทบานเจาหนาทไมสามารถทราบถงประสทธผลของการวางแผนจ าหนายทไดรบ ผจดท าเลงเหนความส าคญของความตอเนองในการบรการและเพอตดตามประสทธผลของการวางแผนจ าหนายทใหกบผรบบรการ จงไดจดท าโครงการน

วตถประสงค

เพอศกษาพฤตกรรมการดแลตนเองหลงไดรบการวางแผนจ าหนายในผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบ

การขยายหลอดเลอดหวใจ

ขนตอนการด าเนนงาน

1. จดท าแผนงานน าเสนอโครงการตอผบรหาร

2. ศกษาและทบทวนวรรณกรรมเกยวกบการดแลตนเอง การวางแผนจ าหนาย ผปวยโรคหวใจขาด

เลอดทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ

3.ศกษาและทบทวนระบบการวางแผนจ าหนายทปฏบตในCCUตามรปแบบ METHOD-P ตาม

แบบฟอรมThammasat Hospital Discharge Planning

24

4.สรางเครองมอเพอประเมนตดตามพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบ

การขยายหลอดเลอดหวใจเมออยทบานในรปแบบMETHOD-P ตามแบบฟอรมThammasat Hospital

Discharge Planning

5.ด าเนนการวจยโดยคดเลอกกลมตวอยางจากจ านวนผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยายหลอด

เลอดหวใจและมการadmitและมการจ าหนาย ณ งานการพยาบาลผปวยวกฤตโรคหวใจ(CCU) จ านวน 30 ราย

(กลมตวอยางทคดเลอกมการสอบถามความสมครใจและยนยอมเขารวมโครงการ) และท าการวางแผน

จ าหนายผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจตามรปแบบ METHOD-P ตาม

แบบฟอรมThammasat Hospital Discharge Planning ขณะadmit ณ CCU (n=30) ตดตามพฤตกรรมโดยการ

สมภาษณพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยหลงจ าหนายตามเครองมอทสรางขน ในวนทนดF/U ครงแรก

หลงไดรบการรกษา ณ งานการพยาบาลผปวยนอก(มการโทรศพทนดหมายการนดพบกนลวงหนากอนนด)

6.วเคราะห สรปผลและรายงานผลการวจยในรปแบบของขอมลเชงคณภาพ

ค าจ ากดความ

พฤตกรรมสขภาพ (health behavior)หมายถงจากการศกษาของคารลและคอบบ (Kals and Cobbs.

1966,อางในสนตธรรมชาต.2545 : 5) ไดใหความหมายพฤตกรรมสขภาพวา เปนกจกรรมใด ๆ ทบคคลใด

บคคลหนงกระท าขนเพอสงเสรมสขภาพใหแขงแรงซงการกระท านอาจเปนการปองกนโรค หรอการคนหา

โรคในระยะทยงไมเกดอาการเดนชดดวย อบล เลยววารณ (2534 : อางใน www.ednet.kku.ac.th ออนไลน

วนท 8 สงหาคม 2554) ไดใหความหมายของพฤตกรรมสขภาพวา การปฏบตใด ๆ ทมจดมงหมาย เพอ

สงเสรมสขภาพ ใหแขงแรงและปองกนรางกายใหปลอดภยไขเจบตาง ๆ สภทร ชประดษฐ(กลมงานพฒนา

เทคโนโลยการสอสารและการรณรงคดานสขภาพ http: // eduhealth. moph. go.th/ indextechno. htm

ออนไลนเมอวนท 8 สงหาคม 2554 )ไดใหความหมายวา พฤตกรรมสขภาพ (Health Behavior) หมายถงการ

เปลยนแปลงทางดานทเกยวของกบสขภาพ ซงเกดขนทงภายใน (covert behavior) และภายนอก (overt

behavior) พฤตกรรมสขภาพจะรวมถงการปฏบตทสงเกตไดและการเปลยนแปลงทสงเกตไมไดแตสามารถ

วดได วาเกดขนพฤตกรรมภายในเปนปฏกรยาภายในตวบคคลมทงเปนรปธรรมและนามธรรมทเปนรปธรรม

ซงสามารถใชเครองมอบางอยางเขาวดหรอสมผส ไดเชนการเดนของหวใจ การบบตวของล าไสพฤตกรรม

เหลานเปนปฏกรยาทมอยตามสภาพของรางกาย พฤตกรรมสขภาพจ าแนกออกไดเปน 2 ลกษณะคอเปนการ

25

กระท า (action) พฤตกรรมสขภาพในลกษณะทเปนการกระท า คอการกระท าหรอการปฏบตของบคคลทม

ผลดหรอผลเสยตอสขภาพ และเปนการไมกระท า (non action) สวนพฤตกรรมทเปนการไมกระท าคอการงด

เวนไมกระท าหรอการไมปฏบตของบคคลทมผลดหรอผลเสยตอสขภาพ ปณธาน หลอเลศวทย (2541 : 17

http://www.eduhealth. moph. go.th/ indextechno.htm ออนไลนเมอวนท 8 สงหาคม 2554) ไดใหความหมาย

ไววา พฤตกรรมสขภาพ (Health Behavior) หมายถงกจกรรมหรอการปฏบตใด ๆ ของปจเจกบคคลทกระท า

ไปเพอจดประสงคในการสงเสรม ปองกนหรอบ ารงรกษาสขภาพ โดยไมค านงถงสถานะสขภาพทด ารงอย

หรอรบรไดไมวาพฤตกรรมนน ๆ จะสมฤทธผลสมความมงหมายหรอไมในทสดจากความหมายตาง ๆ

ขางตน กลาวสรปไดวาพฤตกรรมสขภาพ (health behavior) หมายถง การปฏบตตนทางดานสขภาพดานทง

สขภาพ กาย ใจ อารมณสงคมใหเกยวของ สมพนธกนอยางสมดล ในชวตประจ าวนอยางมระบบระเบยบ ม

วนยควบคมตน ทงทางดานการกน การนอน การพกผอน การขบถาย การปองกน การตดโรค และการเกด

โรค

ขอบขายของพฤตกรรมสขภาพพฤตกรรมสขภาพ หมายถงเปนการกระท าหรอการปฏบตของบคคลทม

ผลตอสขภาพ ซงเปนผลมาจากการเรยนรของบคคลเปนส าคญ โดยแสดงออกใหเหนไดในลกษณะของการ

กระท าและการไมกระท าในสงทเปนผลดหรอผลเสยตอสขภาพ ซงสามารถวดไดดวยการสงเกต การพดคย

การสอบถาม เปนตน พฤตกรรมสขภาพทดจะตองมการปลกฝงตงแตเดก หรอปรบเปลยนจากพฤตกรรม

สขภาพทไมดไปสพฤตกรรมสขภาพทดไปพรอม ๆกนทง 3 ดาน คอ 1. ดานความร (cognitive domain) คอ

พฤตกรรมทแสดงออกใหรวาบคคลนนรหรอคดพฒนาความสามารถ ทกษะทางสตปญญา การใช

วจารณญาณในการตดสนใจ ความรดงกลาวเปนความรทางสขภาพ (health knowledge) เชน ความรเกยวกบ

การดแลสขภาพ การปองกนโรค การหลกเลยงสาเหตแหงการตดเชอโรค ความรดานโภชนาการ ความร

เกยวกบการบรโภคผลตภณฑสขภาพ การออกก าลงกายทเหมาะสมกบสภาวะตนเอง เปนตน 2. ดานเจตพสย

หรอดานเจตคต(affective domain) คอพฤตกรรมทแสดงออกถงเจตคตของบคคล เชนความสนใจ ความรสก

หรอความคดเหนวาชอบหรอไมชอบตอสงใดสงหนงทเกยวของกบสขภาพ เชน การชอบหรอไมชอบ

รบประทานผก การดแลสขภาพไมใหเจบปวยดกวาการรอใหปวยแลวไปรกษา การออกก าลงกายจะชวยให

รางกายแขงแรงขนกสามารถปองกนโรคตาง ๆ ไดหรอในดานลบบางคนอาจคดวาการออกก าลงกายท าให

เหนอยและเสยเวลา 3. พฤตกรรมดานการปฏบต(psychomotor domain) คอพฤตกรรมทแสดงออกทาง

รางกายหรอการกระท าทสงเกตไดในสถานการณหนง หรอกลาวอกนยหนงคอการปฏบตทางสขภาพ

26

(Health practice) เชนการรบประทานอาหารทถกสขลกษณะ การลางมอกอนรบประทานอาหารและหลง

ออกจากหองน า การคาดเขมขดนรภย การสวมหมวกกนนอค การพกผอนใหเพยงพอการนงสมาธเพอผอน

คลายความเครยด การไมสบบหร การไมดมเครองดมทมแอลกอฮอลเปนตนจากพฤตกรรมทงสามดานจะ

เหนวามความเกยวของสมพนธกนและมจดมงหมายเพอการด ารงรกษาสขภาพทงสน ดงนนตองมการปฏบต

อยางตอเนองสม าเสมอจนเกดความเคยชนเปนนสยหรอเรยกวาสขนสย (Health habit)

การวางแผนจ าหนาย(Discharge planning) หมายถง

กระบวนการของการประสานงานกนระหวางบคลากรหลายๆ ดานเพอใหผรบบรการไดรบการดแลท

ตอเนอง รวมถงการประเมนความตองการการดแลตอทบานตลอดจนการท างานรวมกนกบผรบบรการและ

ญาตเพอวางแผนในการปฏบตตวภายหลงออกจากโรงพยาบาล (McKeeHan (1981 อางถงใน วนเพญ พชต

พรชยและอษาวด อศดรวเศษ,2546)

• การสงเสรมการดแลทตอเนองแกผรบบรการจากสถานทหรอสถานบรการจากแหงหนงไปอกแหง

หนง ซงรวมถงการพฒนาศกยภาพของผรบบรการจากสภาวะหนงไปสอกสภาวะหนงในทางทดขน

การสนบสนนดานจตใจ การใหความรแกผรบบรการและผดแล การสนบสนนใหค าปรกษาและ

จดหาทรพยากรทจ าเปนเพอการดแลอยางตอเนอง และอ านวยความสะดวกตอการยายหรอสงตอ

ผรบบรการจากสถานบรการหนงไปสสถานบรการอนหรอจากสถานบรการไปยงบานของ

ผรบบรการArmitage (1995)

• กระบวนการเพอเตรยมความพรอมของผรบบรการจากระดบหนงไปอกระดบหนงของการดแล

• กระบวนการชวยเหลอใหผรบบรการไดรบการดแลรกษาทถกตอง เหมาะสม และตอเนองจากแหง

หนงไปยงอกแหงหนงโดยมสภาวะทดขน โดยมพยาบาลเปนสอกลางประสานงานระหวางบคลากร

ในทมสขภาพทเกยวของกบการดแลผรบบรการรวมทงครอบครวของผรบบรการ เพอการประเมน

ปญหาความตองการ การวนจฉยปญหา การลงมอปฏบต และการประเมนตดตามผลอยางตอเนอง

วตถประสงคของการวางแผนจ าหนาย

• สงเสรมใหผรบบรการไดรบการดแลอยางตอเนอง

• พฒนาศกยภาพการดแลตนเองของผรบบรการและ/หรอการดแลโดยญาตผดแล

27

• ลดความวตกกงวลทงผรบบรการ ญาต และผดแล

• สงเสรมการใชแหลงประโยชนทจ าเปน

• ควบคมคาใชจายของสถานพยาบาล

รปแบบการวางแผนจ าหนายแบบ METHOD-P

กองการพยาบาล กระทรวงสาธารณสข (2539) ไดเสนอรปแบบการวางแผนจ าหนายผรบบรการตาม

รปแบบ M-E-T-H-O-D ซงมรายละเอยดดงน

• Medication (M)

– ผรบบรการตองไดรบความรเกยวกบยาทตนเองไดรบอยางละเอยดเกยวกบชอยา ฤทธของ

ยา วตถประสงคการใชยา ขนาด ประมาณ จ านวนครง ระยะเวลาทใช ขอควรระวงในการ

ใชยา ภาวะแทรกซอนตางๆรวมทงขอหามส าหรบการใชยาดวย

• Environment and Economic (E)

– ผรบบรการและครอบครวตองไดรบการประเมนเกยวกบสงแวดลอมและเศรษฐกจ รวมทง

ค าแนะน าเกยวกบการจดการสงแวดลอมใหเหมาะสมภายหลงการจ าหนาย การใช

ประโยชนจากทรพยากรในชมชน และการชวยเหลอปญหาดานเศรษฐกจและสงคมตาม

ความเหมาะสม

• Treatment (T)

– ผรบบรการและครอบครวตองเขาใจเปาหมายของการรกษาและมทกษะทจ าเปนในการ

ปฏบตตามการรกษา ตองมความสามารถในการเฝาระวง สงเกตอาการตนเอง และสามารถ

รายงานอาการนนใหแพทย พยาบาลทราบ ตองมความรเพยงพอในการจดการกบภาวะ

ฉกเฉนไดดวยตนเองอยางเหมาะสม

• Health (H)

– ผรบบรการและครอบครวตองเขาใจภาวะสขภาพของตนเองวามขอจ ากดอะไรบาง เขาใจ

ผลกระทบของภาวะความเจบปวยตอรางกาย ตอการด าเนนชวตประจ าวน ผรบบรการตอง

สามารถปรบวถการด าเนนชวตประจ าวนใหเหมาะสมกบขอจ ากดดานสขภาพ รวมทงปรบ

ใหสงเสรมตอการฟนฟสภาพ และการปองกนภาวะแทรกซอนตางๆดวย

28

• Outpatient Referral (O)

– ผรบบรการตองเขาใจและทราบความส าคญของการมาตรวจตามนด ตองทราบวาควรตดตอ

ขอความชวยเหลอจากใครไดบาง ในกรณเกดภาวะฉกเฉนหรอมอาการเฉยบพลน

นอกจากนน Outpatient Referral ยงหมายถงการสงตอแผนการดแลผรบบรการตอเนอง

ระหวางเจาหนาทผดแลควรมการสงแผนการจ าหนายโดยสรปและแผนการดแลตอเนองไป

ยงเจาหนาททผรบบรการจะสามารถขอความชวยเหลอดวย

• Diet (D)

– ผรบบรการตองเขาใจและสามารถเลอกรบประทานอาหารไดถกตอง เหมาะสมกบขอจ ากด

ดานสขภาพ ตองรจกหลกเลยงหรองดอาหารทเปนอนตรายตอสขภาพ ในทนหมายถง สาร

เสพตดตางๆดวย

• Phychological (P)

– ผรบบรการมความเขาใจและยอมรบ มการปรบตวไดอยางเหมาะสมกบโรคทเปน

– มการผอนคลายความเครยด ความกงวลดวยวธการทเหมาะสม

โรคหวใจขาดเลอด หมายถงโรคทมเกดจากมการตบตนของหลอดเลอดทไปเลยงหวใจ โดยมสาเหตสวน ใหญมาจากการแขงตวของหลอดเลอด (atherosclerosis) เมอมการตบตนของหลอดเลอดหวใจถงระดบทส าคญ จะท าใหเกดภาวะกลามเนอหวใจขาดเลอด โดยในระยะแรกๆ ผปวยจะมอาการเจบแนนหนาอกในขณะทออกแรง เมอพกแลวอาการจะดขนอาการแนนหนาอกจะเปนรนแรงขน อาจมอาการจากการเดนเพยงไมกกาว นอกจากนภาวะหลอดเลอดหวใจตบตนยงเปนสาเหตของกลามเนอหวใจตายเฉยบพลน ซงเปนโรคทอนตรายมาก ผปวยอาจเสยชวตไดอยางรวดเรวโดยปจจยเสยงของโรคหลอดเลอดหวใจ ไดแก ๑. กลมทแกไขไมได เชน พนธกรรม อาย เพศ ๒. พฤตกรรมเสยง เชน การกน การออกก าลงกาย การสบบหร การดมสรา ๓. ปจจยเสยงทางสรระ เชน ความดนเลอดสง น าตาลในเลอดสง ไขมนในเลอดสง น าหนกเกน ๔. สงแวดลอมทางกายภาพ และสงคม เชน จราจรทแออด มลพษ ทอยอาศยทแออด เสอมโทรม ๕. นโยบายสาธารณะ เชน ผงเมองทน าไปสการจราจรคบคง การกระจายรายไดทไมสมดล การดแลและการรกษาผปวยโรคหวใจขาดเลอด เปาหมายการรกษา คอ แกไขภาวะหวใจขาดเลอด ปองกน

ภาวะแทรกซอนจากกลามเนอหวใจตาย และ ฟนฟสมรรถภาพหวใจ ใหกลบมาใกลเคยงกบสภาวะปกต

วธการรกษาโรคหลอดเลอดหวใจมสวธหลก การท าสวนหวใจถางขยายหลอดเลอดทนท การผาตดทางเบยง

หลอดเลอดหวใจ หรอการใหยา การแกไขปจจยเสยง (Risk factors) และการปรบพฤตกรรมการปฏบตตว

29

เปนส าคญ เพราะสามารถลดหรอปองกนการกลบเปนซ าของโรคหลอดเลอดหวใจ แตทส าคญทสดคอการ

ปองกนกอนเปนซงท าไดโดยการแกไขปจจยเสยง (Risk factors) และการปรบพฤตกรรมการปฏบตตว

เชนกน ดงสภาษตทวา Prevention is better than Cure.

วธการรกษาโรคหลอดเลอดหวใจตบ กลามเนอหวใจขาดเลอด 4 วธการ คอ

1. รกษาดวยการท าการผาตดทางเบยงหลอดเลอดหวใจ (coronary artery bypass graft) 2. การถางขยายหลอดเลอดหวใจ ( percutaneous coronary intervention) การใชบอลลนถางขยายหลอดเลอด การใชหวกรอกากเพชร การใสขดลวดชนดตางๆ เปนตน 3. การรกษาดวยยา (Medical therapy) ยาลดไขมนในเลอด ยาตานเกลดเลอด ยากลมปดกนเบตาหรอกลมทมฤทธใกลเคยงกน ยาขยายหลอดเลอดหวใจและ ยากลม ACEI/ARB เปนตน 4. การแกไขปจจยเสยง (Risk factors) ดวยยาและการปรบพฤตกรรมการปฏบตตว

วธการด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) มวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมการ

ดแลตนเองหลงไดรบการวางแผนจ าหนายในผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรและกลมตวอยางคอผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจและมการ

admit และมการจ าหนาย ณ งานการพยาบาลผปวยวกฤตโรคหวใจ(CCU) จ านวน 30 ราย

วธการคดเลอกกลมตวอยาง

การสมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จากผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยาย

หลอดเลอดหวใจและมการadmitและมการจ าหนาย ณ งานการพยาบาลผปวยวกฤตโรคหวใจ(CCU) ใชเวลา

เกบรวบรวมขอมล 5 เดอน(ม.ค.58-ส.ค.58) ไดจ านวนกลมตวอยางจ านวน 30 ราย

30

เครองมอทใชในการวจย

แบบสอบถามพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจทสรางขนจาก

การทบทวนวรรณกรรมการดแลสขภาพทเหมาะสมในผปวยโรคหวใจขาดเลอดหลงไดรบการรกษาดวยการ

ขยายหลอดเลอด ซงจะสอดคลองกบแบบฟอรม Thammasat Hospital Discharge Planningรปแบบ

METHOD-Pโดยแบบสอบถามแบงเปน 2 สวนคอ

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลและขอมลเกยวกบความเจบปวยและการรกษาจ านวน 10 ขอ

สวนท 2 แบบสอบถามพฤตกรรมการดแลตนเองหลงจ าหนายของผปวยทไดรบการขยายหลอดเลอด

หวใจ ประเมนตามแบบฟอรม Thammasat Hospital Discharge Planningรปแบบ METHOD-P ณ วนทมา

ตรวจตามนดครงแรกหลงไดรบการรกษา จ านวน 7 ขอใหญ 19 ขอยอย

วธการเกบรวบรวมขอมล

1.ก าหนดขนาดกลมตวอยางจากจ านวนผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ

และมการadmitและมการจ าหนาย ณ งานการพยาบาลผปวยวกฤตโรคหวใจ (CCU) จ านวน 30 ราย

2.การสมกลมตวอยาง (Sampling) โดยใชวธการสมกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling)

จากผปวยโรคหวใจขาดเลอดทไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจและมการadmitและมการจ าหนาย ณ งานการ

พยาบาลผปวยวกฤตโรคหวใจ (CCU) ในชวงเดอน ม.ค.58-ก.ค.58

3.ผวจยท าการเกบรวบรวมขอมล วเคราะหและอภปรายผลน าเสนอผลการศกษา

ผลการศกษา:

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลและขอมลเกยวกบความเจบปวยและการรกษา

ตารางท1 ผลการวเคราะหขอมลสวนบคคล ของกลมตวอยางผปวยกลามเนอหวใจขาดเลอดทadmit CCU

และไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ (n=30)

31

ขอมลสวนบคคล จ านวน(n) รอยละ เพศ ชาย หญง

27 3

90 10

อาย 30-40 ป 51-60 ป 61-70 ป 71-80 ป

1

10 8

11

3.3

33.3 26.7 36.7

จ านวนวนนอน 1 วน 2วน 3วน 4วน 6วน จ านวนวนนอนเฉลย=2.13วน

14 4 8 3 1

46.7 13.3 26.7 10 3.3

ผดแลหลก(Care giver) บตร คครอง

26 4

86.7 13.3

การวนจฉย STEMI NSTEMI

8

22

26.7 73.3

โรคประจ าตว(Underlying) เบาหวาน(DM) ความดนโลหตสง(HT) ไขมนในเลอดสง(DLP) เปนโรคหลอดเลอดหวใจ มประวตสบบหร มบคคลในครอบครวเปนโรคหวใจ

10 25 22 13 17 3

33.3 83.3 73.3 43.3 56.7 10

32

ผลการสวนหวใจ ตบ1เสน(SVD) ตบ2เสน(DVD) ตบ3เสน(TVD)

8

15 7

26.7 50

23.3 ประเภทการรกษาขยายหลอดเลอด บอลลนและใสโครงตาขายขดลวด(Stent) บอลลนอยางเดยว(POBA)

29 1

96.7 3.3

จ านวนหลอดเลอดทไดรบการขยาย 1 เสน 2 เสน

23 7

76.7 23.3

รบการรกษาดวยการขยายหลอดเลอดเปนครงท ครงท1 ครงท2

18 12

60 40

ผลการตรวจมการอดตนซ า 4 13.3

จากตารางท1 แสดงใหเหนวาประชากรกลมตวอยางผปวยกลามเนอหวใจขาดเลอดทadmit CCUและไดรบ

การขยายหลอดเลอดหวใจ จ านวน 30 รายเปนเพศชายเปนสวนใหญคดเปนรอยละ 90 อายสวนใหญอย

ในชวง71-80 ปคดเปนรอยละ 36.7 จ านวนวนนอนAdmit ณ CCUสวนใหญคอ 1 วนคดเปนรอยละ 46.7

จ านวนวนนอนเฉลยเทากบรอยละ2.13 มผดแลหลกขณะอยทบานเปนบตร คดเปนรอยละ86.7 สวนใหญ

ไดรบการวนจฉยเปนNSTEMI รอยละ 73.3 รองลงมาเปนSTEMI รอยละ 26.7 มโรคประจ าตวสวนใหญพบ

มความดนโลหตสงมากถงรอยละ83.3,ไขมนในเลอดสง รอยละ 73.3และมภาวะเบาหวาน รอยละ33.3

ตามล าดบ จากการศกษาพบวาในกลมประชากรตวอยางมประวตสบบหรถงรอยละ56.7 จากการตรวจ

วนจฉยCAG พบวาสวนใหญมการตบตนของหลอดเลอดหวใจ 2 เสน คดเปนรอยละ 50 พบมการอดตนของ

หลอดเลอดหวใจซ า คดเปนรอยละ13.3 สวนใหญไดรบการขยายหลอดเลอดครงนเปนครงแรกคดเปนรอย

ละ 60

33

สวนท2 ผลของการศกษาขอมลเชงคณภาพ

ตารางท 2 ตารางแสดงผลของการศกษาขอมลเชงคณภาพ เกยวกบพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวย

กลามเนอหวใจขาดเลอดทadmit CCUและไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ (n=30) ประเมนตามแบบฟอรม

METHOD-P Thammasat Hospital Discharge Planning หลงจ าหนาย (ประเมนวนทนดF/Uครงแรกหลง

ไดรบการรกษาดวยการขยายหลอดเลอดหวใจ)

พฤตกรรมสขภาพ

พฤตกรรมการดแลสขภาพของประชากรตวอยาง(รอยละ)

ปฏบต ไมปฏบต

Medication 1.ใชยาอมใตลนกอนท ากจกรรมทจะท าใหเกดอาการเจบหนาอก กรณมอาการเจบหนาอก หลงอมยา 1 เมด อาการไมดขน ทานอมยาซ าได 2 ครง หางกนครงละ 5 นาท หากอาการไมดขน รบมาพบแพทยทนท 2.รบประทานยาตามแผนการรกษาของแพทยอยางสม าเสมอ ไมขาดยา ไมรบประทานยาอนนอกจากยาทแพทยสง(เชน ยาหมอ, ยาลกกลอน,ฯลฯ) 3.ทานเคยลมรบประทานยาหรอไม กรณลมรบประทานยาทานปฏบตอยางไร 4.เกบรกษายา และคอยสงเกตสและวนหมดอายของยาทใชเสมอ

100

100

100

100

Environment & Economic 1. ดแลสงแวดลอมภายในบานเปนระเบยบเรยบรอย ปองกนอบตเหต

อากาศถายเทไดสะดวก

2.มการตดตามและใชสทธการรกษาตามหลกประกนสขภาพอยางตอเนองทกครง

100

100

Treatment 1.เฝาประเมนสงเกตอาการผดปกต กรณพบมอาการผดปกตมการบนทกและรายงานทมแพทยใหทราบเมอมาตรวจตามนดทกครง

100

34

2.มาตรวจตามนดทกครง 3.กรณมอาการผดปกตบอยครงหรอไมดขนทานมาพบแพทยกอนนด

100 100

Health 1.เลกสบบหร 2. หลกเลยงอาหารไขมนสง ควบคมความดนและระดบน าตาลในรางกายใหเหมาะสม 3.มการออกก าลงกายอยางนอยสปดาหละ 3 ครง เลอกการออกก าลง

กายทเหมาะสมและมการอบอนเพอปรบสภาพรางกาย กอนและหลง

การออกก าลงกาย ประมาณ 5-10 นาท

4.ใชยาอมใตลนกอนท ากจกรรมทจะท าใหเกดอาการเจบหนาอกหยด

กจกรรมทท าทนทเมอยงมอาการเจบหนาอก

16.7 63.3

66.7

100

83.3 36.7

33.3

Outpatient Referral System 1.กรณเมอมอาการฉกเฉนทานเลอกใชบรการสถานพยาบาลรกษาเบองตนทใกลทสดกอนสงตอโรงพยาบาลศนย 2.นอกจากโรงพยาบาลธรรมศาสตรทานมการตรวจรกษาตอเนอง ณ โรงพยาบาลอนสม าเสมอ

100

100

Diet

1. เลอกบรโภคอาหารจ าพวก ไมเคม/ไมหวาน/ไขมนไมสง เนนผก

ผลไม

2.หลกเลยงการดมเครองดมทมแอลกอฮอล และชา กาแฟเครองดมชก าลงตางๆเพอลดการกระตนการท างานของหวใจ

66.7

93.3

33.3

6.7

Psychological support 1. มวธผอนคลายความเครยดไดดวยตนเองอยางเหมาะสม เชน ฟงธรรมะ ฟงเพลง ท าสมาธ 2.พกผอนนอนหลบอยางเพยงพออยางนอยวนละ6-8 ชวโมง

100

100

35

จากตารางท 2 พบวากลมประชากรตวอยางผปวยโรคกลามเนอหวใจขาดเลอดทadmit CCUและไดรบการ

ขยายหลอดเลอดหวใจจ านวน 30 ราย หลงไดรบการวางแผนจ าหนายกอนออกจากโรงพยาบาลตาม

แบบฟอรมThammasat Hospital Discharge Planning(รปแบบ METHOD-P)และไดตดตามพฤตกรรมการ

ดแลตนเองหลงจ าหนาย ณ วนทมาตรวจตามนดครงแรกหลงไดรบการรกษาโดยการนดสมภาษณ ณ งาน

การพยาบาลผปวยนอกในวนทมาตรวจและมบางรายโทรศพทตดตามสอบถามพฤตกรรม จะเหนวา

ประชากรกลมตวอยางมความสนใจ มพฤตกรรมการดแลสขภาพทเหมาะสมในดาน Medication,

Environment& Economic, Treatment, Outpatient Referral System, Psychological support คดเปนรอยละ

100สวนพฤตกรรมสขภาพทใหความสนใจ ยดถอปฏบตและมการดแลสขภาพไดดขนเปนสวนใหญหลง

เจบปวยคอในเรองหลกเลยงการดมเครองดมทมแอลกอฮอล ชา กาแฟเครองดมชก าลงตางๆเพอลดการ

กระตนการท างานของหวใจ,เลอกบรโภคอาหารจ าพวก ไมเคม/ไมหวาน/ไขมนไมสง เนนผก ผลไม ,มการ

ออกก าลงกายอยางนอยสปดาหละ 3 ครง เลอกการออกก าลงกายทเหมาะสม,หลกเลยงอาหารไขมนสง

ควบคมความดนและระดบน าตาลในรางกายใหเหมาะสม คดเปนรอยละ93.3,96.7,66.7,63.3 ตามล าดบ สวน

พฤตกรรมสขภาพทยงปรบเปลยนไดนอยคอการเลกสบบหรโดยเดดขาด พบมากถงรอยละ 83.3 สามารถเลก

บหรไดเพยงรอยละ 16.7

สรปผลการด าเนนงาน

1.ประชากรกลมตวอยางผปวยกลามเนอหวใจขาดเลอดทadmit CCUและไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจ

จ านวน 30 รายเปนเพศชายเปนสวนใหญคดเปนรอยละ 90 อายสวนใหญอยในชวง71-80 ปคดเปนรอยละ

36.7 จ านวนวนนอนAdmit ณ CCUสวนใหญคอ 1 วนคดเปนรอยละ 46.7 จ านวนวนนอนเฉลยเทากบรอยละ

2.13 มผดแลหลกขณะอยทบานเปนบตร คดเปนรอยละ86.7 สวนใหญไดรบการวนจฉยเปนNSTEMI รอย

ละ 73.3 รองลงมาเปนSTEMI รอยละ 26.7 มโรคประจ าตวสวนใหญพบมความดนโลหตสงมากถงรอยละ

83.3,ไขมนในเลอดสง รอยละ 73.3และมภาวะเบาหวาน รอยละ33.3 ตามล าดบ จากการศกษาพบวาในกลม

ประชากรตวอยางมประวตสบบหรถงรอยละ56.7 จากการตรวจวนจฉยCAG พบวาสวนใหญมการตบตน

ของหลอดเลอดหวใจ 2 เสน คดเปนรอยละ 50 พบมการอดตนของหลอดเลอดหวใจซ า คดเปนรอยละ13.3

สวนใหญไดรบการขยายหลอดเลอดครงนเปนครงแรกคดเปนรอยละ 60

36

2.กลมประชากรตวอยางผปวยโรคกลามเนอหวใจขาดเลอดทadmit CCUและไดรบการขยายหลอดเลอด

หวใจจ านวน 30 ราย หลงไดรบการวางแผนจ าหนายกอนออกจากโรงพยาบาลตามแบบฟอรมThammasat

Hospital Discharge Planning(รปแบบ METHOD-P)และไดตดตามพฤตกรรมการดแลตนเองหลงจ าหนาย ณ

วนทมาตรวจตามนดครงแรกหลงไดรบการรกษาโดยการนดสมภาษณ ณ งานการพยาบาลผปวยนอกในวนท

มาตรวจและมบางรายโทรศพทตดตามสอบถามพฤตกรรม จะเหนวาประชากรกลมตวอยางมความสนใจ ม

พฤตกรรมการดแลสขภาพทเหมาะสมในดาน Medication, Environment & Economic, Treatment,

Outpatient Referral System, Psychological support คดเปนรอยละ100สวนพฤตกรรมสขภาพทใหความ

สนใจ ยดถอปฏบตและมการดแลสขภาพไดดขนเปนสวนใหญหลงเจบปวยคอในเรองหลกเลยงการดม

เครองดมทมแอลกอฮอล ชา กาแฟเครองดมชก าลงตางๆเพอลดการกระตนการท างานของหวใจ,เลอกบรโภค

อาหารจ าพวก ไมเคม/ไมหวาน/ไขมนไมสง เนนผก ผลไม ,มการออกก าลงกายอยางนอยสปดาหละ 3 ครง

เลอกการออกก าลงกายทเหมาะสม,หลกเลยงอาหารไขมนสง ควบคมความดนและระดบน าตาลในรางกายให

เหมาะสม คดเปนรอยละ93.3,96.7,66.7,63.3 ตามล าดบ สวนพฤตกรรมสขภาพทยงปรบเปลยนไดนอยคอ

การเลกสบบหรโดยเดดขาด พบมากถงรอยละ 83.3 สามารถเลกบหรไดเพยงรอยละ 16.7

การน าผลงาน Mini research ไปใชประโยชนในงานประจ า

โครงการนเปนจดเรมตนของการศกษาพฤตกรรมการดแลตนเองของผปวยกลามเนอหวใจขาดเลอด

หลงไดรบการขยายหลอดเลอดหวใจเมอกลบไปอยทบาน หลงไดรบการวางแผนจ าหนายแบบ METHOD-P

โครงการนเปนการตดตามพฤตกรรมผปวยในชวงระยะเวลาสนๆ ขอมลทไดรบจากการท าโครงการสามารถ

น าเปนขอมลพนฐานทจะน าไปพฒนาระบบการวางแผนจ าหนายผปวยในดานตางๆใหครอบคลม ม

ประสทธภาพมากขน พฒนามาตรฐานทางการพยาบาล และผรบบรการไดรบความรในการดแลสขภาพและ

สามารถกลบไปดแลตนเองไดอยางถกตองเหมาะสมกบสภาวะของโรคเพอคณภาพชวตทดของผรบบรการ

กลมผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด

37

เอกสารอางอง:

กตพนธ วสทธารมณ. (2001).การรกษาแบบบอลลนและบายพาส. (Online) Available from: http://library.uru.ac.th/webdb/images/med_ischemia03.html, ( 23 ตลาคม).

ชตมา ผงชยมงคล. (2544).ผลของการสอนแบบมสวนรวมในการดแลตนเองตอความร และความสามารถในการดแลตนเองของผสงอายทปวยดวยโรคกลามเนอหวใจตาย. วทยานพนธหลกสตรปรญญาพยาบาลศาสตรบณฑตสาขาวชาพยาบาลศกษา คณะพยาบาลศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วรวฒ เจรญศร. (2552). (Online) Available from: http:// www. yourhealthyguide. com/article/ah-balloon. Html.

สมาคมแพทยโรคหวใจแหงประเทศไทย.(2552). (Online) Available from: http: //www.thaiclinic.com/ mi.html, (4 มกราคม).

สรชย กอบเกอชยพงษ. (2008).โรคหวใจขาดเลอด. (Online) Available from: http://www.srbr. in.th/ Health/educate1.htm.

Pfizer health club.(2008).รอบรเรองโรคหวใจ.(Online) Available from: http: // www.pfizer.co.th / KnowMaladyDetail.aspx?KlId=19.

ศ.พญ.ดวงมณ เลาหประสทธพร. ประธานคณะท างาน Case management / Discharge planning. คณะ

แพทยศาสตรศรราชพยาบาล.

เผยแพร http://www.si.mahidol.ac.th/km/cops/discharge_planning/admin/knowledge_files/652_0.pdf

สรย ธรรมกบวร. 2554. การพยาบาลองครวม : กรณศกษา. กรงเทพ: บรษท ธนาเพรสจ ากด)