2. Ligjerata kontratat

8/8/2019 2. Ligjerata kontratat

1/35

KLASIFIKIMI I KONTRATVE


2/35

Klasifikimi i kontratave

Liria e rregullimit t marrdhnieve kontraktuese kamundsuar krijimin e kontratav t shumta dhe tshumllojshme.

Kriteret pr klasifikimin e kontratav jan tndryeshme:

Duke pasur parasysh faktin s nj kontrat a shtparapar sipas ligjit apo jo, kontratat klasifikohen:

1. n kontrata me emer dhe

2. kontrata pa emer.


3/35

Sipas kushteve t domosdoshme q nevojiten pr krijimin e tyre-

s kontrata a lidhet n baz t vullnetit t palve- solo

consensus apo n baz t forms s caktuar kontratat

klasifikohen:1. n kontrata konsensuale dhe

2. kontrata formale.

Duke pasur parasysh s njra pal pr at, q ka dhn a merr

kundrvler adekuate apo jo, kontratat klasifikohen:

1. n kontrata me shprblim dhe

2. kontrata pa shprblim.

Sipas t drejtave dhe detyrave q krijohn midis palvekontraktuese, kontratat klasifikohen:

1.n detyruese t njanshme dhe

2. t dyanshme.


4/35

Sipas asaj s me rastin e lidhjes s kontrats a I din paltkontraktuese, t drejtat dhe detyrat e tyre dhe se a vart kjonga nj rrethan e ardhshm dhe e pasigurt, kontratat,kontratat klasifikohen n

1. komutative dhe

2. aletore.

Sipas kohzgjatjs s prestimit q duhet t prmbusht,kontratat klasifikohen n kontrata me;

1. prestime t prhershm dhe

2. prestime t prkohshme.

Sipas asaj se nj kontrat a jan elementet e nj kontrat apoka elemente t disa kontratav, kontratat klasifikohen n :

1. t thjesht dhe

2. t prziera.


5/35


6/35

S a merrn parasysh cilsit e vecanta t pals kontraktuese apo jo,kontratat klasifikohen n:

1. kontrata intuitu personae dhe2. jo intuitu personae ( personale dhe jo personale).

S n lidhjen e kontrats a marrin pjes drejtprdrejt t gjithsubjektt q kan shprehur vullnetin apo nj person e lidh kontratn nemer t tyre, kontratat klasifikohen n :

1. individuale dhe2. kolektive.

Sipas tekniks dhe mnyrs s lidhjes s tyre, kontratat klasifikohen nkontrata me

1. prmbajtje t caktuar dhe2. kontrata t adezionit.

Varsisht s n nj kontrat a duket baza apo nuk duket, kontratatklasifikohen n:

1. kuazale dhe2. abstrakte.


7/35

Kontratat me emer dhe pa emer(contraktus nominatus dhe innominatus)

Kontrata me emer jan ato q jan t parapara dhe trregulluara shprehimisht me dispozita t ligjit ose t kodevecivile. N kt grup kontratash bjn pjes: kontrata e shitjs, edhurats, kembimit, vepres, qiras etj.

Kontrata pa emer jan ato kontrata q nuk e kan emrin e tyredhe nuk jan t rregulluara me ligje ose kode civile, por krijohnnga palt duke u bazuar n rregullat e prgjithshme t sdrejts kontraktuese.

N kt grup kontratash bjn pjes : kontrata pr sefin,kontrata pr ekspozimin, botimin dhe kontrata pr angazhimin ekapaciteteve hotilere.


8/35

Kontratat konsensuale dhe formale

Kontrata konsensuale jan ato kontrata, t cilat lidhen memarrveshjn e thjesht t palve kontraktuese-solo consensus,palt duhet t shprehin qllimin e kontraktimit.

Si kontrata konsensusale jan: kontrata mbi shitjn , mbi veprn,mbi qiran etj.

Kontrata formale jan ato kontrata, pr lidhjen dhe vlrshmerine t cilave me ligj sht caktuar forma e posaqm, e cila

paraqitet si element konstituiv I kontrats.

N kt grupe t kontratav hyn: kontrata mbi ndrtimin,kontrata mbi sigurimin, kredine, garancine bankare, dhuratn.


9/35

Kontratat me shprblim (oneroze) dhe pa shprblim

(lukrative)

Kontrata me shprblim n kto kontrata jept shprblimi prat q merret.N kt grup kontratash hyjn: kontrata mbishitjn, mbi veprn, mbi ortakerin, mbi qiran, mbajtjen eprjetshm,mbi ndrtimin.

Kontratat pa shprblim- jan ato kontrata n t cilat nuk jepetkurrfar shprblimi pr at q fitohet.

Ktu hyjn: kontrata mbi dhuratn, huan pa kamat, kontratambi shrbimin, kontrata mbi depozitn.

N kontratat me shprblim debitori prgjigjet pr mungesa fizikedhe juridike t sendev, kurse t ato pa shprblim nuk prgjigjetpr to , por vetem pr dashje.


10/35

Kontrata detyruese t njanshme dhe dyanshme

Kontratat e njanshme- jan kontrata nga t cilat krijohn detyra vtem prnjren pal kontraktuese, vtem ajo pal bht debitor, kurse pala tjeterfiton t drejtn pr t krkuar dhe bht kreditor I saj.

Si kontrata t njanshme detyruese jan: kontrata mbi dhuratn, kontrata

mbi huan, kontrata mbi depozitn, kontrata mbi shrbimin, kontrata mbiautorizimin.

Kontrata e dyanshme detyruese krijojn t drejta dhe detyra pr t dy paltkontraktuese, pra krijohn nga borxhi dhe krkesa.

Kontrata t ktilla jan: kontrata mbi qiran, kontrata mbi veprn, kontratambi ortakrin, kontrata mbi sigurimin.


11/35

Kontrata komutativ dhe aleatore

Kontrata komutative jan ato kontrata n t cilat paltkontraktuese q n astin e lidhjes s kontrats I din t drejtatdhe t detyrat e tyre.

N kto kontrata hyjn : kontrata mbi shitjn, kmbimin,ndrtimin, sigurimin, qiran, ortakerin etj.

Kontrata aleatore jan ato t drejta n t cilat palt n astin elidhjes se kontrats nuk I din t drejtat dhe detyrat e tyre, porkjo varet nga nj rrthan e ardhshm dhe e pasigurt.

N kt grup hyjn: kontrata mbi sigurimin, kontrata mbi lojendhe kushtin, kontrata mbi mbajtjen e prjetshm.


12/35

Kontrata me prestime te prhershme dhe t

prkohshme

Kontrata me prestime t prkohshme jan ato n tcilat prestime ekzekutohen aty pr aty, mnjhere.Detyrimi I debitorit prbht prej nj brj osemosbrj, prej nj lshimi t cilin ekzukuton pr nj

ast. p.sh. Kontrata e shitjes se sendeve me para tgatshme.

Kontrata me prestime t prhershm jan ato, n t

cilat ekzekutohen me intervale me t gjata kohor. Nkto kontrata detyra e debitorit prbeht prej shumbrjesh, mos brjesh ose lshimesh, p.sh, kontrata mbiqiran, pagesa mujore etj.


13/35

Kontratat e thjeshte dhe t prziera

Kontrata e thjeshta jan ato q kan elemente t nj kontrat ,dhe paraqet nj lloj t caktuar kontratash ( p.sh., kontrata eshitjs, e qiras, e depozits, e dhurats, e kmbimit etj.)

Kontrata e przier sht nj kontrat, e cila sipas prmbajtjes kaelemente t disa kontratave t thjeshta. Prmbajtja e ktyrekontratave paraqet nj trsi t nj kontrate unike.

Kontrata t prziera jan: kontrata mbi pansionin, kontrata mbi

sefin, kontrata mbi allotmanin , kontratat mbi ingjeneringun.

Kontrata mbi sefin prmban elementet t kontrats mbi qirandhe depozitn.


14/35

Kontratat e pergjithshme dhe te veanta

Kontrata t prgjithshme jan ato t cilat palt i kan caktuar,saktsuar, t drejtat dhe detyrat n mnyr t prgjithshme,pr nj periudhe t gjat kohor.

Kto zakonisht lidhen n ndrtimtari pr ndrtimin e urave,rrugev, fabrikave . Pr kryerjn e ktyre punve lidhen dy llojkontratash : t prgjithshme dhe t veant. Kontrata eprgjithshme me t cilat konstatohen dhe saktsohen t gjthapunt e ndrtimit.

Kontrata t veanta jan ato t cilat lidhen pr do vit

kalendarik, ku caktohen punt e ndrtimit pr at vit. Kontrata t veanta jan ato kontrata n t cilat jan konstatuar

detyrat konkrete t palve pr nj pruidhe t shkurter prej njviti.


15/35

Kontratat e pavarur dhe akcesore

Kontratat e pavarura ( kryesore) krijojn efekte juridike dheshuhen pavarsisht nga ndikimi I ndonj kontrat tjeter.

Kontrata t pavarura jan : kontrata e shtitjs, ortakris, e qiras,

e veprs, e shrbimit, e dhurats etj.

Kontrata akcesore lidhet, ekziston dhe varet nga kontratakryesore. Zakonisht kto kontrata lidhet si shtese e kontrats se

pavarur ose e kontrats se veante por akcesore.

Kotrata akcesore jan: kontrata pr dorzanin, kaparit, pengun,

hipotekn, kuacionit, pendimin.

Kontrata akcesor me se shumti lidhen pr ekzekutimin e

kontrats.


16/35

Kontratat kauzale dhe abstrakte

Kontrata kauzale, shkaku i drejtprdrejt juridik pr ka shtlidhur kontrata sht i njohur, jo vetem pr palt kontraktuese,po edhe pr personat e tret.

Ktu bjn pjes : kontrata mbi dhuratn, huan, depozitn,qiran, veprn etj.

Kontratat abstakte jan ato t cilat nuk sht cekur qllimi prcilen palt obligohen.

Baza e kontrats ekziston n kto kontrata por shkaku nuk sht

njohur pr palt kontraktuese sepse obligohen. Kontrata abstakte sht kombiali, ose kur dikush obligohet me

shkrim se dikujt do t ia paguaj shumn e caktuar t parave.


17/35

Kontratat individuale dhe kolektive

Kontrata kolektive jan ato q krijojn efekte juridike pr tgjith subjektt q I prkasin grupit t caktuar, pa marrparasysh se t gjith nuk kan dhn plqimin pr lidhjen esaj.

Ktu hyjn : kontrata kolektive e puns, kontrata e sigurimitkolektiv, pajtimi me dhun I kreditoreve.

Kontrata individuale jan ato me t cilat saktsohen detyratndrmjet subjektve- antareve t grupit n emer t cilavesht lidhur kontrata koliktive. Rastet me t shpeshta jan :kontrata individuale e puns q lidh puntori mepundhnsin.


18/35

Kontratat paraprake dhe kryesore

Kontrata paraprake jan ato me an t cilave palt janobliguar q n t ardhmen t lidhin kontrat tjeter, elementete t cilave jan caktuar me par.

Forma e parakontrats varet nga forma e kontrats kryesore qdo t lidhet, n rast s forma sht kusht I vlfshmris skontrats.

Kontrata kryesore jan ato t cilat krijohn pasi t jet

prmbushur kontrata paraprake.

Nuk mund t zbatohen n kontratat paraprake rregullat mbiprgjegjsin pr mungesat fizike dhe juridike t sendeve.


19/35

Kontrata personale dhe jo personale

Kontrata personale jan ato pr lidhjen e t cilave merretparasysh cilsia e vecante e pals kontraktues.

Si cilsi t veanta konsiderohen : talenti, mjeshtria e veant,

besimi I caktua, afiniteti ndaj nj personi.

Kontratat personale shuhen me vdekjen e pals, vetit eveanta t s cils jan marr parasysh pr lidhjen e kontrats.

Kontratat jo personale jan ato, n t cilat nuk merretparasysh cilsia e veant e pals kontraktuese (p.sh., kontratae shitjs, kmbimit etj. ).


20/35

Kontrata me prmbajtej t caktuar dhe kontrata e

adezionit

Kontrata me prmbajtje t caktuar jan ato, n t cilat shtcaktuar prmbajtja nga palt kontraktuese. N kto kontratapalt me marrveshje I caktojn elementet dhe kushtet e saj.

Kontrata t adezionit jan ato, n t cilat njra pal q meprpara i cakton elementet dhe kushtet e kontrats, kurse palatjeter nuk merr pjes n prpilimin e ksaj kontrat e as qndikon n ndonj element t ketyr kontratav .

N kto kontrata paraqiten n kontratat mbi transportin emallrave n hekurudha, n trafikun ajror, ujor, n lemin esigurimit, n shrbimet postale, n shrbimet kumunale.


21/35

Interpretimi I kontrats

Kontrata sht vepr e palve kontraktuese. Ajo lidhet mepajtimin e vullnetit t shprehur t dy ose m shum subjektvem qllim t krijimit, ndryeshimit, ose shuarjes s marrdhniess caktuar t detyrimeve.

Interpretimi i kontrats do t thot prcaktimi i kuptimit tvertet dhe efekteve t dispozitave t saj.

N rregullat e interpretimit t kontrats dallohen:

A. Rregullat e prgjithshme dhe

B. Rregullat plotsuese.

Nuk ekziston pajtimi sa u prkt rregullave t prgjithshme tinterpretimit.


22/35

Disa teoricenteve t nisur nga koncepcionet individaliste, e

konsiderojne se kontrata duhet t interpretohet vetm sipas

kritereve subjektive, do t thot sipas vullnetit t shprehur tpalve kontraktuese.

Sipas teoricenteve t tjer t cilt nisen prej koncepcioneve

solidariste t kontrats, kontrata duhet t interpretohet sipaskritereve objektive, do t thot sipas dokeve dhe shprehive t

rrethit shoqror n t cilen sht lidhur kontrata.

Sipas kodit civil Gjerman duke theksuar se me rastin e

interpretimit t kontrats duhet vrtetur vullneti I vrtet I

palve kontraktuese dhe ai t interpretohet sipas kuptimeve t

qarkullimit afariste.


23/35

Rregullat plotesuese te interpretimit te

kontrates

Perve rregullave t prgjithshme t interpretimit t kontrats, ekzistojnedhe rregullat plotsuese.

Kto rregulla jan:

Gjate interpretimit t kontrats nuk duhet tu prmbahemi domethnievebukfale t shprehjeve t prdorura por duhet t vrtetohet qllimi Iprbashket I palve kontraktuese.

Ns ndonj kontrat ose ndonj dispozit e saj sht e pakuptueshme,

duhet br prpjekje q kontrata t ngel n fuqi dhe q kur t interpretohett kt ndonj kuptim.

Interpretimi duhet t jet i till q ti prgjigjet prmbajtjes, natyres, lndsdhe karakteristikave t kontrats.


24/35

Ns dispozitat e kontrats prbhen nga fjal t cilat mund t

kt kuptim t ngusht ose t gjer , dhe nuk dihet me siguri se

cilin kuptim palt e kan parasysh, kontrata duhet t

interpretohet n kuptimin e ngusht.

N qoft se interpretohet kontrata me shprblim, ajo duhet t

interpretohet me synim q t realizohen rregullat e

drejtshmris n dhniet reciproke t palve.

N raste se kontrata sht lidhur sipas prmbajtjes q me

prpara t shtypur, ose kur kontrata ka qen e prgaditur n

ndonj mnyr tjetr dhe e propozuar nga njra pal

kontraktuese, dispozitat e paqarta do t interpretohen n llogari

t pals tjetr. Kontratat e tilla interpretohen n dem t prpiluesit n baz t

rregulles q secili e bart rrezikun e prdorimit t shprehjeve t

dykuptimshm.


25/35

Interpretimi zakonisht sht pun e gjykats , prandajajo duhet t I kt parasysh t gjith kto rrethana me

qllim q t vrtetohet vullneti i prbashket i palve,duke mos eliminuar suazat e rendit juridik t asaj tdrejt ku ajo lidhet.


26/35

Kontratat e ndaluara

Kontrata sht e ndalusr nse sht nkundershtim me parimet kushtetuese, medispozita ligjore, me normat e moralit

shoqror dhe me normat e dokeve t mira.

Kontratat e ndaluar paraqiten n t drejtn e

detyrimeve, n t drejtn ekonomike, reale,financiare, administrative, dhe n t drejtn epuns.


27/35

Rastet e kontratav t ndaluara

Rastet m t shpeshta t kontratav t ndaluara, q paraqiten

n praktike, jan:

Esht e ndaluar kontrata q t lidhet midis avokatit dhe klientit

, me t cilin avokati, pr shrbimet q ofron merr me tepr

shprblim, se q parashihet me tarifn q nxirret nga Oda e

avokatve.

Esht e ndaluar kontrata q lidhet midis avokatit dhe klientit me

t ciln avokati blen trsisht ose pjesrisht gjn kontesuteseq sht besuar atij n mbrojtje.


28/35

Sipas nj rregulle tradicionale, merret s kontrata shte endaluar kur lidhet midis avokatit dhe klientit, n t cilin avokatitI premtohet ti paguhet njra pjes e shums t ciln pala e

realizon nga ky kontest.

Esht e ndaluar kontrata pr dhnien e shums se caktuar tparave ndrmjetsuesit pr t lidhur kuror midis personave t

caktuar.

Esht e ndaluar kontrata kur lidhet midis dy subjektve, kurnjeri subjekt I premton ndonj dobi pasurore q pala tjetr tlidhe kuror.

Esht e ndaluar kontrata kur lidhet midis dy subjektve, kurnjeri subjekt I premton dobi pasurore ose I jep subjektit femrme qllim t krijoj bashksi ilegjitime.


29/35

Esht e ndaluar kontrata e lidhur midis personave fizikdhe personave juridik civile, e cila ka pr lnd t

kontrats sendet n prdorim t prgjithshem, p.sh.,rrugt, liqejt , sheshet, mineralet etj.

Esht e ndaluar kontrata midis palve kontraktuese kur

njra merr detyrim nga pala tjetr q t kryej veperpenale.


30/35

Pasojat juridike t kontrateve t

ndaluara

Kontratat e ndaluara jan kontrata tpavlefshme.

Pavlefshmeria e tyre sht relative oseabsolute, varsisht nga fakti se ka cenojnkontratat n rastin e lidhjes.


31/35

Nse me lidhjen e kontratav cenohet interesi individuale t

palve konttraktuese, kontrata sht me pavlershmeri relative.

Kur me lidhjen e kontratav cenohet interesi i prgjithshem i

shoqrise , kontrata sht me pavlershsmeri absolute.

Anulimi I ketyre kontratav bhet sipas detyres zyrtare n rast sesht pavlefshmeria absolute, ose me inciativen e pals se

demtuar kur sht pavlefshmeria relative.

Anulimi i ktyre kontratav krijon pasoja juridike. Kto pasojashprehen n kthimin n gjendjen e mparshme.

Kthimi mund t jet i njanshm ose i dyanshm.


32/35

N rast t pavlefshmerise s kontrats cdo pal kontraktuese sht e

detyruar t ia kthej tjetrs , at q e ka marr n baz t kontrats s till, por

n qoft s kjo nuk sht e mundshme, ose n qoft se natyra e asaj q

sht prmbushur e kundrshton kthimin, do t jepet shprblimi prkatsme para, sipas cmimeve n kohn e marrjes se vendimit gjyqsor , prve se

ligji nuk cakton dicka tjetr.

N qoft se kontrata sht e pavlefshme pr shkak t qllimit , ose shtkunder parimeve kushtetuese t rregullimit shoqror, dispozitave ligjore ose

morolit shoqeror, gjykata mund ta refuzoj n trsi ose pjesrisht krkesn

e pals se pandrgjegjshme pr kthimin e asaj cka ka dhn pala tjetr e

mund t vendos q pala tjetr at q e ka marr n baz t kontrats se

ndaluar t ia dorzoj komuns n territorin e se cils ajo e ka silin,

vendbanimin ose vendqndrimin.

Pasojat juridike paraqiten ne rast se sht kryer ekzekutimi I pjeshm ose n

trsi I kontrats.


33/35

Kontratat me fajde

Kontrata me fajde sht ajo sipas se cils njra palkontraktuese fiton pr vete ose pr personin e tert nj dobi t

pamase nga pala tjetr kontraktuese, duke shfrytzuar nevojn,

varsin, mendjelehtsin, paprvojn e pals tjetr

kontraktues.

Pr t ekzistuar kontrata me fajde duhet t plotsohen disa

kushte:

T jet kontrat me shprblim,

T ekzistoj nevoja e njrs pal kontraktuese

T ekzistoj mendjelehtsia

T ekzistoj paprvoja dhe t shkaktohet disproporcioni I

prestimeve.


34/35

T ekzistoj kontrata me shprblim, sht rregull e prgjithshme se vetm nkontrata me shprblim zbatohen rregullat e kontrats me fajde.

T ekzistoj nevoja e pals se demtuar. Nvoja ekziston kur njra pal shtn pozit t veshtir materiale, kur ka skamja n aspektin material osenvoja pr ndonj bar (ilaq) pr shrim.

Mendjeletsia , ekziston ather kur subjekti q vendos pr t lidhurkontrat nuk mendon pr prmbajtjen e saj, e as q di pr rrejdhimet e

kontrats q lidh.

Paprvoja paraqet nj situate t atill, n t ciln nj subjekt ka lidhurkontrat duke mos pasur njohuri t mjaftueshme pr lidhjen e kontratav.

Kontratat me fajde jan kontrata t ndaluara. Qllimi kryesor I tyr shtshfryetzimi I pals s demtuar.


35/35

T drejtat e pals s demtuar

Pala e demtuar ka t drejt t krkoj anulimin e kontrats. N qoft se dispropocioni

I dhnieve reciproke t palve nuk mund t eliminohet, kontrata shpallet e

pavlefshme.

E drejta e anulimit t kontrats realizohet n afatin njvjear dhe rrjedh prej astit t

lidhjes se kontrats.

Pala e demtuar ka t drejt t krkoj q kontrata t mbtet n fuqi, duke eliminuar

dispropocionin e prestimeve t shkaktuar me kontratn me fajde.

I demtuar ka t drejt t krkoj shprblimin e demit nse I sht shkaktuar dempals se demtuar me lidhjen e kontrats me fajde.

Pasojat juridike t ktyre kontratav jan t njjta me ato t kontratav t ndaluara.

Documents

2. Ligjerata kontratat