Ե րեկ վա հան րա հա վա քից կա րե լի է եզ րա կաց նել, որ ՀԱԿ-ը դի լե մա յի ա ռաջ է: Մի կող մից՝ խնդիր է իշ խա-նու թյան հետ գնալ ճա կա տա յին բախ ման, մյուս կող-մից՝ չայ րել կա մուրջ նե րը, որ պես զի հնա րա վոր լի նի հա մա գոր ծակ ցել ըն դա նուր շա հի՝ Քո չար յա նի վե րա-դար ձը կան խե լու հար ցում: n

Կարդացե՛ք էջ 2

Ազ գա յին վի ճա կագ րա կան ծա ռա յու թյու նը (ԱՎԾ) հրա պա րա կել է հուն վար-սեպ-տեմ բեր ժա մա նա կա հատ վա ծի սպա ռո ղա կան գնե րը, ո րոնց հա մա ձայն՝ օ գոս տո-սին ար ձա նագր ված 12-ամս յա 4,8% գնա ճին սեպ տեմ բե րին հա ջոր դել է 6,2% գնաճ, ո րը դուրս է ե կել ԿԲ նա խան շած 4±1,5 % թի րա խա յին մի ջա կայ քից: ԿԲ-ն, սա կայն, կար ծում է, որ հոկ տեմ բե րից գնա ճը կվե րա դառ նա այդ մի ջա կայք։

ԱՎԾ-ի հրա պա րա կած թվե-րի հա մա ձայն՝ այս տար-վա սեպ տեմ բե րին օ գոս տո-սի հա մե մատ սպա ռո ղա կան շու կա յում գրանց վել է 0,8% գնաճ, այդ թվում՝ պա րե-նա յին ապ րանք նե րի գնե րի մա սով՝ 1,2%, ոչ պա րե նա յին ապ րանք նե րի՝ 0,5%, իսկ ծա-ռա յու թյուն նե րի սա կագ նե րի հա վե լա ճը կազ մել է 0,1%:

Սեպ տեմ բե րին 2010թ. նույն ամս վա հա մե-մատ գնա ճի ա վե լա ցու-մը հիմ ա կա նում պայ-մա նա վոր ված է պա րե-նա յին ապ րանք նե րի գնե րի 10,3% ա ճով։ Ըստ վի ճա կա գիր-նե րի՝ 2011թ. սեպ-տեմ բե րին 2010թ.

սեպ տեմ բե րի հա մե մատ հան րա պե տու թ յո ւ նո ւմ գրանց վել է շա քա րա վա զի 46,4%, իսկ 2011թ. օ գոս տո-սի հա մե մատ՝ 20,9% գնաճ: Ու շագ րավ է, որ շա քա-րա վա զի գնե րի ա ճը ի րա կա նում տե ղի է ու-նե ցել օ գոս տո սի 24-ին,

բայց գնա ճի հաշ վարկ ման մե թո դա բա նու թյան արդ-յուն քում այդ ա ճը տե ղա-փոխ վել է սեպ տեմ բեր։

184 տա րի ա ռաջ այս օ րըտեսակետ

էջ 2 ›››

Դաշ նակ ցու­թյու նը պատ­րաստ վում է ռեբ րեն դին գիտեսակետ

էջ 2 ›››

Ին չու Հա յաս տա նը Ֆ րան սիա չէԿամ երբ է ար տա քին պարտքն ա վե լի վտան գա վոր

էջ 5 ›››

Դի մա վո րե´ք նոր Մեծ դեպ րե սիանՍո րոսն ա ռա ջար կում է փրկու թյան իր տար բե րա կը

էջ 6 ›››

Ա դապ տաց ված ար վեստ՝ «ընտր յալ նե րի հա մար»Կա յա ցավ Ա լե սանդ րո Սա ֆի նա յի հա մեր գը

էջ 8 ›››

Լևոն Հայ րա պետ յան. «Հաղ թե ցինք թի մա յին խա ղի և ն վիր վա ծու­թյան հաշ վին»

էջ 8 ›››

Գինը՝ 100 դրամ

Օրվա վարքագիծ

Հա յաս տա նը դեռ ջան քեր պիտի գոր ծադ րի

«Արևել ան հարևան նե րին» խմբել են ըստ հիմ ա րար սկզբունք նե րի

Ե րեկ Լե հաս տա նի մայ-րա քա ղաք Վար շա վա-յում ա վարտ վեց Արևել ան գոր ծըն կե րու թյան գա գա-թա ժո ղո վը, ո րին մաս-նակ ցում էին 32 պե տու-թյան՝ Եվ րա միու թյան 27 ան դամ ու Արևել ան գոր-ծըն կե րու թյան 5 երկր նե րի պատ վի րա կու թյուն նե րը, ինչ պես նաև Եվ րա խորհր-դա րա նի նա խա գա հը, Եվ-րո պա կան ներդ րու մա յին

բան կի ու Վե րա կա ռուց-ման և զար գաց ման եվ-րո պա կան բան կի ներ-կա յա ցու ցիչ նե րը։ Բե լա-ռուսն այդ պես էլ պատ-վի րա կու թյուն չու նե ցավ գա գա թա ժո ղո վում։

Հայ կա կան պատ վի րա-կու թյու նը, ինչ պես և գոր-ծըն կե րու թյան հռչա կագ րի ստո րագր ման ժա մա նակ, ղե կա վա րում էր ՀՀ նա խա-գահ Սերժ Սարգս յա նը։

Բե լա ռու սի ճա կա տագ-րի շուրջ. ԵՄ-ն դա դա րեց-նում է Մինս կի հետ հա մա-գոր ծակ ցու թյու նը մինչև այս երկ րում քաղ բան տարկ ալ-նե րի ա զատ ար ձա կու մը՝ չբա ցա ռե լով ան գամ Մինս-կի նկատ մամբ նոր պատ-ժա մի ջոց նե րի կի րա ռու մը։

Գա գա թա ժո ղո վից հե-տո տե ղի ու նե ցած մամ լո

էջ 7 ›››

էջ 3 ›››

Եվ րա միու թյու նը հարևան նե րի հետ կաշ խա տի նաև քննա դա տե լովՀարցազրույց Ռաուլ դե Լու ցեն բեր գե րի հետ

էջ 3 ›››

Քո չար յա նը չի բա ցա ռում, որ կվե րա դառ նա մեծ քա ղա քա կա­նու թյուն

էջ 4 ›››

Կա նաչ լո բին չի օգ նել

Գ նա ճը դուրս է ե կել թի րա խա յին մի ջա կայ քից

Կոնգ րե սը՝ դի լե մա յի ա ռաջ

PanArmenian

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

| №  9, շաբաթ, հոկտեմբերի 1, 2011 թ., www.orakarg.am

էջ 4 ›››

Վար կով վարկ փա կե լու ժա մա նա կըՀա յաս տա նը մտնում է «տուր բու լենտ» գո տի

| №  9, շաբաթ, հոկտեմբերի 1, 2011 թ.

2 | Տեսանկյուն

Կոնգ րե սը՝ դի լե մա յի

ա ռաջԵ րեկ տե ղի ու նե ցավ Հայ ազ գա յին կոնգ րե սի

հան րա հա վա քը: Նա խորդ՝ սեպ տեմ բե րի 23-ի հան-րա հա վա քի մաս նա կից նե րին Լևոն Տեր- Պետ րոս յա-նը կոչ էր ա րել, որ հա ջորդ հան րա հա վա քին յու րա-քանչ յուրն իր հետ հինգ հո գու բե րի: Սա կայն ակն-հայ տո րեն այդ թվա բա նու թյու նը չէր ստաց վել. հա վաք վել էր քիչ ա վե լի մարդ, քան նա խորդ հան-րա հա վա քին կամ առն վազն ոչ հինգ ան գամ ա վե լի:

Բո վան դա կու թյան ա ռու մով, սա կայն, հան րա հա-վա քը նա խորդ նե րից էա պես տար բեր վեց: Առն վազն տպա վո րու թյուն ստեղծվեց, որ հենց հար թա կում՝ ժո ղովր դի մաս նակ ցու թյամբ, ո րո շում կա յաց վեց մեկ շա բա թյա շուր ջօր յա հա վաք անց կաց նե լու մա-սին, սա կայն շատ շուտ ակն հայտ դար ձավ, որ դա նա խօ րոք ծրագր ված քայլ էր. Լևոն Տեր- Պետ րոս յա-նը կար դաց շուր ջօր յա հան րա հա վա քի կար գա պա-հու թյան դրույթ նե րը:

Նա հայ տա րա րեց, որ Կոնգ րե սի կա լա նա վոր ված ակ տի վիստ Տիգ րան Ա ռա քել ա նի խնդրան քով, որ իր կա լա նա վոր ման փաս տը խո չըն դո տ չդառնա իշ խա նու-թյան հետ երկ խո սու թյա նը, ո րոշ վել է շուր ջօր յա հան-րա հա վա քին զու գա հեռ շա րու նա կել երկ խո սու թյունն իշ խա նու թյան հետ, ո րի հա մար ՀԱԿ-ի ներ կա յա ցու-ցիչ է նշա նակ վել Մա նու շակ Պետ րոս յա նը, ով պետք է կապ պահ պա նի նա խա գա հի աշ խա տա կազ մի հետ:

Մեկ շա բա թյա շուր ջօր յա հան րա հա վա քին զու-գա հեռ՝ երկ խո սու թյան պա հանջ նե րը նույնն են, ինչ նա խորդ հան րա հա վաք նե րին:

Ու շագ րավ է, որ հան րա հա վա քին, ո րը տե ղի ու-նե ցավ Հա յաս տա նի երկ րորդ նա խա գահ Ռո բերտ Քո չար յա նի՝ մեծ քա ղա քա կա նու թյուն վե րա դառ նա-լու մա սին հայ տա րա րու թյան օ րը, դրան որևէ անդ-րա դարձ չկա տար վեց:

Սա կայն հա կա ռակ այն բա նին, որ անդ րա դարձ չկար, ա մե նայն հա վա նա կա նու թյամբ «հան պատ-րաս տի» ո րո շու մը թե լադր ված էր նաև Քո չար յա նի հայ տա րա րու թյամբ:

Կոնգ րեսն այ սօր դի լե մա յի ա ռաջ է, և ն րա ո րո-շու մը դրա ար տա ցո լում էր՝ բա նակ ցու թյուն և շուր ջօր յա հան րա հա վաք: Դի լե ման այն է, որ մի կող մից իր զանգ վա ծի ճնշման տակ, ին չու չէ, նաև իր ցան կու թյամբ իշ խա նու թյուն նե րի հետ գնալ ճա-կա տա յին հա կադ րու թյան, մյուս կող մից, սա կայն, չի ցան կա նում այ րել կա մուրջ ներն իշ խա նու թյուն-նե րի հետ, որ պես զի հա մա գոր ծակ ցու թյան պա տու-հան բաց մա Քո չար յա նի՝ վե րա դառ նա լու հնա րա-

վո րու թյու նը սահ մա նա փա կե լու հա մար, մի բան, որ տեղ իշ խա նու թյան և Կոնգ րե սի շա-հե րը հա մընկ նում են: n

Խմբագրական

Դաշ նակ ցու թյու նը պատ րաստ վում է ռեբ րեն դին գի

ՀՅԴ բյու րո յին խայ տա ռակ մոտ կանգ-նած աղբ յուր նե րից ArmComedy-ն տե-ղե կու թյուն է ստա ցել, որ կու սակ ցու-թյու նը պատ րաստ վում է կտրուկ ռեբ-րեն դին գի: Նոր կեր պա րի ստեղ ծու մը պայ մա նա վոր ված է օր օ րի մո տե ցող խորհր դա րա նա կան ընտ րու թյուն նե-րով՝ ՀՀ ա մե նա հին կու սակ ցու թյու-նը ցան կա նում է գրա վել  ե րի տա սար-դու թյան լայն շեր տե րի սրտե րը:

Գաղտ նի մալ ցան կա ցող աղբ-յու րն ա սաց. «Կու սակ ցու թյու նը շատ քիչ ձայ ներ ստա ցավ նա խորդ ընտ-րու թյուն նե րին: Ե թե մի քիչ ա վե-լի ժա մա նա կա կից դառ նանք, պահ-պա նո ղա կա նու թյու նը մի եր կու տոն ի ջեց նենք, ա հա գին մարդ մեզ

հա մար կքվեար կի: Ես Վա հա նը չլի-նեմ, ե թե էդ դեպ քում ա վե լի շատ ձայ ներ չստա նանք»:

Վե րա նայ վե լու են կու սակ ցու թյան խոհր դա նի շնե րը, կար գա խոս նե րն ու գո վազ դա յին հո լո վակ նե րը: Ար-դեն հնա ցած «Մեր հին ըն կե րը Դաշ-նակ ցու թյունն է» կար գա խո սի փո-խա րեն ա ռա ջարկ վում է նո րը՝ «Քո նոր Friend-ը Դաշ նակ ցու թյունն է»: Այս կերպ ակ նարկ կա վեր ջին շրջա-նում ե րի տա սարդ նե րի կող մից շատ սիր ված սո ցիա լա կան ցան ցե րի մա-սին:  Կու սակ ցու թյու նը չի բա ցա ռում, որ ա վե լի ակ տիվ կներգ րավ վի սո-ցիա լա կան ցան ցե րի կան քում և, նույ նիսկ, բար ձրաց րած խնդիր նե րից մե կի շուրջ կար ծիք կձևա վո րի: 

«Կար ծիք՝ հաս տատ: Դիր քո րո շում կամ գոր ծո ղու թյուն դեռ չեմ կա րող խոս տա նալ, սա կայն կար ծի քի մա-սին ան պայ ման հրա պա րա կավ կհա-ղոր դենք: Կա՛մ կրպակ նե րի, կա՛մ շի-նա րա րու թյան, կա՛մ բա նա կում զոհ-ված նե րի թե մա յով», – խոս տա ցավ Դաշ նակ ցու թյան բյու րո յի ան դամ ին կոգ նի տո զրու ցա կի ցը:

Վե րա նայ վում է նույ նիսկ կու սակ-ցու թյան ան վա նու մը, և ա ռա վել

հա մար ձակ նե րն ա ռա ջար կում են վեր ջա պես կա տա րել վա ղուց սպաս-ված ան ցու մը  «Յե ղա փո խա կա նից» դե պի ա վե լի ժա մա նա կա կից, ինչ-որ՝ տեղ յու նի կոդ «Հե ղա փո խա կան» բա-ռը: Կու սակ ցու թյու նը նույ նիսկ ֆո կուս խումբ անց կաց րեց, ո րի արդ յուն քում պարզ դար ձավ, որ «հո-յի-դա» հա-պա վու մը շա տե րին ան հաս կա նա լի է թվում: Նույ նը վե րա բե րում է «բ յու-րո» բա ռին, ո րը կփո խա րին վի կա՛մ ա վե լի տա րած ված «խոր հուրդ», կա՛մ ա վե լի պո պուլ ար «ջե դայ նե րի խոր-հուրդ» եզ րով:

«Ի հար կե, պետք չէ լրիվ հրա ժար-վել մեր նախ կին ա ռաջ նայ նու թյուն-նե րից, սա կայն այս քսան տա րի նե-րի ըն թաց քում մեր գի տա հե տա զո-տա կան խմբի շնոր հիվ նաև հաս կա-ցանք, որ մեր ժո ղովր դին, բա ցի Հայ դա տից, հե տաքրք րում են կեն սա կան հար ցեր՝ գա զի գի նը, օ րի նակ: Ժո ղո-վուր դը դժգոհ է ու շատ հոգ սեր ու-նի,  այդ ակն հայտ ի րո ղու թյու նն ան-զեն աչ քով երևում է, նույ նիսկ այ էս ակ նոց նե րը պետք չեն»,– հա վե լեց մեր գաղտ նի աղբ յու րը: n

Դի տե՛ք մեզ Civilnet.tv կայ քում:

184 տա րի ա ռաջ այս օ րը

1827թ. այս օ րը՝ հոկ տեմ բե րի 1-ին, ռու սա կան զոր քե րը գրա վե ցին Երևա նի բեր դը: Սա 1826-27 թթ. ռուս-պարս կա կան պա տե րազ մի հա-մար վճռո րոշ ի րա դար ձու թյուն էր: Դեռ 1826թ. գե նե րալ Դա վի դո վը, հետ մղե լով պարս կա կան բա նա կի հար ձա կու մը, փոր ձեց սրըն թաց գրո-հով գրա վել Երևա նը, սա կայն կես-ճա նա պար հին ստա ցավ գե նե րալ Եր մո լո վի՝ ա ռաջ խա ղա ցու մը դա դա-րեց նե լու հրա մա նը, քա նի որ մո տե-ցող ձմռան պայ ման նե րում երևան-յան ար շա վան քի հա մար ա վե լի լուրջ նա խա պատ րաս տու թյուն էր անհ րա-ժեշտ: «Կով կա սը հնա զան դեց նող» փա ռա հեղ գե նե րա լին, սա կայն, չվի-ճակ վեց գլխա վո րել ար շա վան քը: Դե կաբ րիստ նե րի ե լույ թից հե տո Նի-կո լայ 1-ին կայս րը կորց րել էր Եր մո-լո վի նկատ մամբ հա վա տը և 1827թ. մար տին Կով կա սի նոր կա ռա վար չա-պետ և Կով կաս յան հա տուկ կոր պու-սի հրա մա նա տար նշա նա կեց գե նե-րալ-ադ յու տանտ Ի.Ֆ.Պասկևի չին:

19-րդ դա րում սա ռուս նե րի կող-մից Երևա նի ար դեն եր րորդ պա շա-րում էր: Սա կայն ի տար բե րու թյուն 1804 և 1808 թթ., երբ մե ծա թիվ զո-հեր տա լով՝ նախ Ցի ցիա նո վը, ա պա Գու դո վի չը ստիպ ված էին հե ռա նալ Հ րազ դա նի ա փե րից, 1827թ. ա մեն

ինչ ա վե լի հա ջող ստաց վեց: Պատ-ճա ռը այն ծանր հրե տա նին էր, որ Պասկևի չը բե րել էր տվել Թիֆ լի-սից, և ո րի դեմ բեր դի կա վա կերտ պա րիսպ նե րը ան պաշտ պան էին: 1827թ. սեպ տեմ բե րի 23-ին Երևա-նը պա շար վեց: Սեպ տեմ բե րի 25-ին ռու սա կան թնդա նոթ նե րը, շար վե լով հա րա վարևել ան կող մում, սկսե ցին ռմբա կո ծել բեր դը:

Հոկ տեմ բե րի 1-ի ա ռա վոտ յան բեր-դից ան կա նոն կեր պով ար ձակ վող հրա նո թա յին և հ րա ցա նա յին կրակն այլևս ան կա րող էր փրկել դրու-թյու նը: Հա րա վարևել ան պարս պի փլված քի մի ջով ռու սա կան ա ռա ջա-մար տիկ նե րը խու ժե ցին ներս: Բեր-դի 3-հա զա րա նոց շրջա փակ ված կա-յա զո րն անձ նա տուր ե ղավ: «Ան պար-տե լիի» համ բավ ու նե ցող Հա սան խա նը թաքն վեց մզկի թում:

Այս պես հեշ տու թյամբ, ա ռանց մեծ կո րուստ նե րի գրավ վեց Երևա-նի բեր դը: Միշտ մե ծա միտ և գո-ռոզ Պասկևի չը փա ռա վոր գույ նե րով ներ կա յաց րեց դա կայս րին. «Ձերդ մե ծու թյան դրո շը փող փո ղում է Երևա նի պա րիսպ նե րի վրա: Այս շատ փա ռա բան ված բեր դի բա նա լի նե րը, նրա ամ բողջ բեր դա պահ զոր քը գե-րի է վերց ված, իր գլխա վոր պե տե-րի հետ, հենց ի րեն՝ Հա սան խա նի… Ձերդ կայ սե րա կան մե ծու թյան զոր քը նո րից պսակ վեց հաղ թու թյան փայ-լով»: Նի կո լա յը Պասկևի չին շնոր-հեց «Կոմս Է րի վանս կի» տիտ ղո սը և որպես պարգև տվեց մեկ մի լիոն ռուբ լի: Միայն հե տա գա յում գա լով Երևան՝ հաս կա ցավ, որ այդ գո-ված բերդն ըն դա մե նը կա վա շեն մի բնա կա վայր էր:

Ի րա վա ցիո րեն է զար մա նում Լեոն, թե ինչ պի սի դող ու սար սափ էր այն ա ռա ջաց նում ան զեն և ստր կաց ված հա յի մոտ: Իսկ Ա բով անն այն ան-վա նում է «հա զարգլ խա նի մի հրեշ… մեկ բե րա նը հյու սիս, մե կը հա րավ

բա ցած, չո րա ցած գլու խը եր կին քը ցցած, լեն փե շե րը երկ րու մը փռած, ա նա մոթ ե րե սը կո կած….»:

Զար մա նա լի չէր՝ այս պայ ման նե-րում, որ հայ ի րա կա նու թյան հա մար Երևա նի գրա վու մը պետք է դառ նար ցնծա գին հրճվան քի աղբ յուր, իսկ Պաս կևի չը՝ ա ռաս պե լա կան հե րոս: Ժա մա նա կա կից նե րը ո րա կում էին հոկ տեմ բե րի 1-ը իբրև վե րածնն դի օր:

Ա կա նա տես Խ.Ա բով ա նը գրում է «…դժոխ քի քանդ վի լը մե ղա վոր նե-րի հա մար էս գի նը չէր ու նե նալ, ինչ-պես Երևա նու բեր դի առ նի լը Հա յե րի հա մար»: Ա նա սե լի գո վա բանու թյուն-նե րով հայ սա կա վա թիվ մտա վո րա-կա նու թյու նը փա ռա բա նեց այս ռազ-մա կան տե սա կե տից պարզ հաղ-թա նա կը, որ պարս կա կան Երևա-նը դարձ րեց ռու սա կան Երևան: Իսկ զար գա ցած, եվ րո պա կան աշ խարհ տե սած Ա բով ա նը Պասկևի չին հա մե-մա տում էր Ա լեք սանդ րի, Պոմ պեո սի, Չին գիզ խա նի և Լենկ Թե մու րի հետ: Հրճ վան քն ա վե լի մե ծա ցավ, երբ 1828թ. մար տի 21-ին Նի կո լա յը հրո-վար տակ ար ձա կեց Երևա նի և Նա-խիջևա նի խա նու թյուն նե րը ան վա նել «Արմ յանս կա յա օբ լաստ», իսկ սե փա-կան տիտ ղոս նե րին ա վե լաց րեց «Տեր և թա գա վոր Հայ կա կան մար զի»: Սա մեծ ցնծու թյամբ ըն դուն վեց հայ ազ-գա սեր նե րի կող մից:

Այս պի սի փո խա կեր պում ապ րեց մոտ մե կու կես դար ա ռաջ Իս րա յել Օ րիի օ րոք սաղմ ա վոր ված ա զա-տագ րա կան շարժ ման նպա տա կը: Այն ի րա գործ վում էր, սա կայն ոչ թե սե փա կան ան կա խու թյուն ստա նա լու մի ջո ցով, այլ ա վե լի հա սա րակ ձևով՝ հպա տա կու թյու նը փո խե լով:

Սա կայն ո՞վ գի տի, մի գու ցե հենց Երևա նի բեր դի գրա վում էր, որ դար ձավ մեր այ սօր վա հան րա պե-տու թյան գո յու թյան ա ռա ջին նա խա-պայ մա նը: n

Սերգեյ և Նարեկ

Խմ բագ րա կա նը չի պայ մա նա վո րում թեր թի այլ հատ ված նե րում նո րու թյուն նե րի ընտ րու թյունն ու լու սա բա նու մը:

Այս է ջում հրա պա րակ վող մյուս կար ծիք նե րը կա րող են չհա մընկ նել խմբագ րու թյան դիր քո րոշ մա նը:

Սու րեն մա նուկ ան

Լույս է տեսնում 2011թ. սեպտեմբերի 21-ից:

Հիմնադիր և հրատարակիչ՝«Սիվիլիթաս» հիմադրամ

Հասցե՝ ք. Երևան, Հյուսիսային պողոտայի 1

Հեռ.՝ +37410 500 119, էլ. փոստ՝ info@orakarg.am

Գլխավոր խմբագիր՝Կարեն Հարությունյան

Վաճառք և բաժանորդագրություն՝+374 10 500119, +374 55 026249

Մեջբերումեր անելիս հղումը «Օրակարգ»-ին պարտադիր է:

Թերթի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական

հեռուս տա ռադիո ընթերցում առանց «Օրակարգ»-ին հղման արգելվում է:

Նյութերը չեն գրախոսվում և հեղինակներին չեն վերադարձվում:

Գովազդների և R տառով հրապարակվող

նյութերի բովանդա կության համար խմբագրությունը

պատասխանատվություն չի կրում:

Տառատեսակը՝ Էդիկ Ղաբուզյանի

Հրատարակության 1-ին տարի

Ստորագրված է տպագրության՝ 30.09.2011թ.

Տպաքանակը՝ 2000

Օրաթերթը տպագրվում է «Տիգրան Մեծ» հրատա րակ չու թյան

տպարանում, ք.Երևան, Արշակունյաց 2:

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

№  9, շաբաթ, հոկտեմբերի 1, 2011 թ. |

3|

Եվ րա միու թյու նը հարևան նե րի հետ կաշ խա տի նաև քննա դա տե լով

Հա յաս տա նում Եվ րա միու-թյան պատ վի րա կու թյան ղե-կա վար Ռաուլ դե Լու ցեն բեր-գե րը ե րեկ, երբ Վար շա վա յում ըն թա նում էր Արևել ան գոր-ծըն կե րու թյան գա գա թա ժո ղո-վը (ո րին, ի թիվս Ուկ րաի նա-յի, Մոլ դո վա յի, Վ րաս տա նի և Ադր բե ջա նի ներ կա յա ցու ցիչ-նե րի, մաս նակ ցում էր նաև ՀՀ նա խա գահ Սերժ Սարգս յա նը), Civilnet.tv-ի հետ զրույ ցում ա սում էր, որ Եվ րա միու թյու-նը ցան կա նում է ո րո շա կիո րեն փո փո խել հա մա գոր ծակ ցու-թյան ուղ ղու թյու նը՝ գոր ծըն կեր երկր նե րի կա ռա վա րու թյուն-նե րի հետ աշ խա տե լով նաև քննա դա տո րեն:

- Պա րոն Լու ցեն բեր-գեր, ո րո՞նք են Եվ րա միու-թյան ղե կա վա րու թյան ակն կա լիք նե րը Արևելյան գործընկերության երկր նե-րի ղե կա վա րու թյուն նե րից, և ո րո՞նք են մեր ակն կա-լիք նե րը: Քա նի որ սա մեծ հնա րա վո րու թյուն է, ե կեք սկսենք Եվ րա միու թյու նից:

- Բա վա կան բարդ հարց է: Ես կփոր ձեմ այն ա վե լի մատ չե լի ձևա կեր պել: Հա ջո ղու թյունն ամ-րապն դում է հա րա բե րու թյուն-նե րը, և կար ծում եմ՝ սա երկ կողմ գոր ծըն թաց է: Մենք ցան կա նում ենք ի մի բե րել եր կամ յա հա մա-գոր ծակ ցու թյան արդ յունք նե րը և ա վե լի ամ րապն դել այս հա մա-գոր ծակ ցու թյու նը: Մենք ցան կա-նում ենք նաև բա րե լա վել ու ո րո-շա կիո րեն փո փո խել հա մա գոր-ծակ ցու թյան ուղղ վա ծու թյու նը: Ցան կա նում ենք հա մա գոր ծակ-ցու թյուն սկսել քա ղա քա ցիա կան

հա սա րա կու թյան հետ և աս-տի ճա նա բար ա վե լի ամ րապն-դել այդ հա մա գոր ծակ ցու թյու նը: Գա ղա փար կա ստեղ ծե լու ժո-ղովր դա վա րու թյան կա յաց ման հիմք, որ պես զի ա ջակ ցենք քա-ղա քա ցիա կան հա սա րա կու թյա-նը՝ աշ խա տել գոր ծըն կեր պե-տու թյուն նե րի կա ռա վա րու թյուն-նե րի հետ քննա դա տո րեն, բայց նաև քննա դա տո րեն մո տե նալ Եվ րա միու թյան ո րո շում ե րին:

- Փաս տո րեն, հա մա-գոր ծակ ցու թյու նը պետք է լի նի ոչ միայն այս հինգ երկր նե րի

կա ռա վա րու թյուն նե րի, իշ-խա նա կան մար մին նե րի հետ, այլև հա սա րա կա կան կազ մա կեր պու թյուն նե րի և քա ղա քա ցիա կան հա սա-րա կու թյան ներ կա յա ցու-ցիչ նե րի հետ:

-Ա յո, բայց մենք նաև ա ռա քե-լու թյուն ու նենք «Եվ րա նեսթ»-ի մի ջո ցով հա մա գոր ծակ ցե լու խորհր դա րան նե րի հետ: Ի հար կե, լայն հա մա գոր ծակ ցու թյուն կա կա ռա վա րու թյուն նե րի հետ, ո րը մենք ցան կա նում ենք ամ րապն-դել Եվ րա միու թյան տա րած քում ա զատ ե լու մու տի, տնտե սա կան ին տեգր ման մի ջո ցով:

-Տն տե սա կան ին տեգ րու-մը հաս կա նա լի է, իսկ ի՞նչ ա սել է ա զատ ե լու մուտ:

-Ա զատ ե լու մու տը վի զա յին ռե ժի մի հեշ տաց ման և ա նօ րի-նա կան միգ րանտ նե րի կար-գա վի ճա կի ճա նաչ մանն ուղղ-ված հա մա ձայ նագ րե րի խթա-նում է, Եվ րա միու թյու նում օ րի նա կա նո րեն աշ խա տե լու հնա րա վո րու թյու նը: Միև նույն ժա մա նակ, մենք ցան կա նում ենք տես նել, որ մեր գոր ծըն կեր-նե րը հակ ված են բա րե փո խում-նե րի: Մենք հե տաքրքր ված ենք բա րե փո խում ե րով, ո րով հետև ա ռանց բա րե փո խում ե րի չկա

կա յու նու թյուն և խա ղա ղու թյուն:

- Սա «մտրա կի և շա քա-րի» մո տե ցո՞ւմ է. չէ՞ որ որ-քան շատ բա րե փո խում-ներ են լի նում, այն քան ին-տեգ րումն ա վե լի սերտ է լի նում:

-Ի հար կե, որ քան շատ բա րե-փո խում եր, այն քան սերտ ին-տեգ րում, քա նի որ ա վե լի սերտ ին տեգր ման հա մար հիմք կա: Սա «մտրա կի և շա քա րի» մո տե-ցում չէ: Մենք հստակ ա սել ենք, որ ցան կա նում ենք ա նել ա վե լին ա վե լի շա տե րի հա մար: Ոչ ա վե լի քիչ՝ ա վե լի քչե րի հա մար։

- Խոս քը, կար ծեք, ոչ միայն քա ղա քա կան, կրթա կան գլո բալ բա րե փո խումն ե-րի մա սին է, այլև այն-պի սի ա ռանձ նա հա տուկ խնդիր նե րի, ինչ պի սիք են ստան դարտ նե րը, հե-ղի նա կա յին ի րա վուն քը, փա թե թա վո րու մը:

-Ա յո՛, ան կաս կած:

-Ու ղե ցույց ներ կա՞ն, որ մեզ կօգ նեն այդ հար ցում:

-Ու ղե ցույ ցը օ րենսդ րու-թյունն է և կա պը Եվ րա միու թյան հետ: Գա ղա փարն այն է, որ ե թե դու ցան կա նում ես քո ապ րան-քը ար տա հա նել մեր շու կա, դու պետք է հետևես մեր կար գա վո-րում ե րին և հա մա պա տաս խա-նես դրանց պա հանջ նե րին: Սա լավ է նաև ձեր հա սա րա կու թյան հա մար: n

Սալ բի Ղա զար յան

Հար ցազ րույցն ամ բող ջու թյամբ դի տե՛ք Civilnet.tv կայ քում

Օրակարգ

Ֆոտ

ոլու

ր

Ըստ Ռաուլ դե

Լու ցեն բեր գե րի՝

Եվ րա միու թյու նը

ա վե լի շատ ու­

շադ րու թյուն է

դարձ նե լու քա ղա­

քա ցիա կան հա­

սա րա կու թյան և

ժո ղովր դա վա­

րութ յան խնդիր­

նե րին:

Հա յաս տա նի երկ րորդ նա խա-գահ Ռո բերտ Քո չար յա նը չի բա ցա ռում, որ կվե րա դառ նա մեծ քա ղա քա կա նու թյուն:

Այդ մա սին նա ա սել է՝ «Մե դիա-մաքս»-ի խնդրան քով մեկ նա բա-նե լով այն փաս տը, որ քա ղա-քա կա նու թյուն իր վե րա դառ նա-լու հար ցը դար ձել է Հա յաս տա-նի ներ քա ղա քա կան օ րա կար գի հիմ ա կան թե մա նե րից մե կը, իսկ 2012թ. Ռու սաս տա նի նա-խա գա հի պաշ տո նին Վ լա դի միր Պու տի նի ա ռա ջադր վե լու փաս-տը բուռն քննար կում երի և բա-նա վե ճե րի ա ռար կա է դար ձել Հա յաս տա նի ներ քա ղա քա կան գոր ծըն թաց նե րի ու երկ րորդ նա-խա գա հի քա ղա քա կան հե ռան-կար նե րի վրա հնա րա վոր ազ դե-ցու թյան տե սանկ ու նից:

«Ինձ զար մաց նում է իմ հնա-րա վոր վե րա դար ձի վե րա բեր յալ ծա վալ ված քննար կու մը՝ Ռու-սաս տա նում ըն թա ցող քա ղա-քա կան գոր ծըն թաց նե րի հետ ու-ղիղ փոխ կա պակց մամբ: Եվ դա տե ղի է ու նե նում Հա յաս տա նի

Ան կա խու թյան քսա նամ յա կի ճոխ տո նա կա տա րու թյուն նե րից ան մի ջա պես հե տո՞: Վս տահ եմ, որ քա ղա քա կան գոր ծըն թաց նե-րը պետք է հա սու նա նան այս-տեղ՝ Հա յաս տա նում, այլ ոչ թե նույն հար թու թյան մեջ պրո յեկց-վեն դրսից:

Ես չեմ բա ցա ռում, որ կվե րա-դառ նամ մեծ քա ղա քա կա նու-թյուն: Սա կայն այդ քայ լին ինձ կա րող են դրդել ոչ թե այն ի րա-դար ձու թյուն նե րը, որ տե ղի են ու նե նում Հա յաս տա նին թեև շատ մոտ և Հա յաս տա նի հա մար շատ կարևոր, բայց, այ նո ւա մե նայ նիվ, ու րիշ երկ րում, այլ հետև յալ ե րեք գոր ծոն նե րը.1. երկ րի տնտե սա կան վի ճա-

կի և մարդ կանց բա րե կե ցու-թյան զգա լի և կա յուն բա րե-լավ ման բա ցա կա յու թյու նը և որ պես հետևանք՝ փա կու ղա-յին տրա մադ րու թյուն նե րի և ար տա գաղ թի ա ճը;

2. հա սա րա կու թյան տար բեր շեր տե րի կող մից իմ՝ մեծ քա-ղա քա կա նու թյուն վե րա դար-ձի պա հան ջար կը;

3. իմ ներ քին հա մոզ վա ծու-թյունն առ այն, որ ես կա րող եմ ար մա տա կան ձևով բա րե-լա վել ի րա վի ճա կը:

Այս ե րեք գոր ծոն նե րի առ կա-յու թյան պա րա գա յում կա րող

են տար բեր ճա նա պարհ ներ լի նել ակ տիվ քա ղա քա կա-նու թյուն վե րա դառ նա լու հա-մար: Մ նա ցած բո լոր հան գա-մանք նե րը ո րոշ նրբե րանգ-ներ են մտցնում, ա վե լաց նում

են քա ղա քա կան ռե սուր սը, բայց հիմ նա րար գոր ծոն ներ չեն հան դի սա նում»,– ա սել է Ռո բերտ Քո չար յա նը «Մե դիա-մաքս»-ին տված բա ցա ռիկ հար ցազ րույ ցում: n

Քո չար յա նը չի բա ցա ռում, որ կվե րա դառ նա մեծ քա ղա քա կա նու թյուն

| №  9, շաբաթ, հոկտեմբերի 1, 2011 թ.

4 |

Ըստ գոր ծող մե թո դա բա նու-թյան՝ ԱՎԾ-ն գ նե րի դի տար կու-

մը կա տա րում է յու րա քանչ-յուր ամս վա 1-ին, 9-ին և 20-ին կամ մո տա կա օ րե րին՝ 470 ան վա նում ապ րանք-ծա-

ռա յու թյուն նե րի գծով։Սեպ տեմ բե րին թի րա-

խա յին ցու ցա նի շից գնա-ճի շե ղու մը պայ մա նա վոր-ված է նաև կաթ նամ թեր-քի և ձ վի թան կա ցու մով.

օ գոս տո սի հա մե մատ կաթ նամ-թեր քի գնե րը բար ձրա ցել են 1,2%-ով, իսկ ձվի նը՝ 3%-ով:

Սեպ տեմ բե րին գնա ճի շեղ ման վրա ազ դե ցու թյուն է ու նե ցել նաև սե զո նայ նու թյան գոր ծո նը։ Ե թե հու լիս-օ գոս տո սին գնա ճի նվա զու մը հիմ ա կա նում պայ-մա նա վոր ված էր գյու ղատն տե-սա կան մթերք նե րի գնե րի նվա-զու մով, ա պա սեպ տեմ բե րին նույն գյու ղատն տե սա կան ապ-րանք նե րը հան գեց րել են ընդ-հա նուր գնա ճի ա վե լաց մա նը։

Օ գոս տո սի հա մե մատ սեպ տեմ-բե րին թան կա ցել են սմբու-կը (28,1%), վա րուն գը (26,7%), կա ղամ բը (15,5%), կա նաչ լո բին (9,4%), կար տո ֆի լը (8.4%)։

Սեպ տեմ բե րին գնա ճի շե ղու մը թի րա խա յին մի-ջա կայ քից, ըստ էու թյան, կան խա տե սե լի էր։ Սեպ-տեմ բե րի 6-ին ԿԲ խորհր դի նիս տի (ո րոշ վել էր վե րա ֆի-նան սա վոր ման տո կո սադ րույ-քը ի ջեց նել 0.5%-ա յին կե տով և սահ մա նել 8.0%) ար ձա նագ-րու թյու նում նշվում է, որ շա-քա րա վա զի գնի կտրուկ ա ճով պայ մա նա վոր ված՝ հնա րա-վոր է՝ սեպ տեմ բե րին 12-ամս-յա գնա ճը ձևա վոր վի թույ լատ-րե լի մի ջա կայ քի վե րին սահ-մա նին մոտ կամ դուրս գա այդ սահ մա նից։

Սա կայն Կենտ րո նա կան բան-կը դա մտա հո գիչ չի հա մա րում, քա նի որ, ըստ նրա, «հա ջոր դող ա միս նե րին 12-ամս յա գնաճն ա րա գո րեն նվա զե լու է»: n

Մա րի լույս Ե րեմ յան

Փողեր

Հան րա պե-տու թյու նում գրանց վել է

շա քա րա վա զի

46,4% գնաճ:

Վար կով վարկ փա կե լու ժա մա նա կըՀա յաս տա նը մտնում է «տուր բու լենտ» գո տի

ար մե նակ Չա տին յան

Գա լիք տա րի Հա յաս տա-նը մտնում է բա վա կան ծանր փուլ, ո րը պայ մա նա վոր ված է ար տա քին պարտ քի սպա-սարկ ման գոր ծըն թա ցով։ Ե թե 2010թ. ար տա քին պե տա-կան պարտ քի սպա սարկ մանն ուղղ վել է 14,6 մլրդ (շուրջ $40 մլն), այս տա րի այդ գու-մա րը կկազ մի $103 մլն, իսկ 2012թ. պարտ քի սպա սարկ-մանն ան հ րա ժեշտ է լի նե-լու $265,3 մլն։ Ա ռա ջի կա ե րեք տա րի նե րի ըն թաց քում Կա ռա-վա րու թյու նը միայն ար տա քին պարտ քի սպա սարկ մանն ուղ-ղե լու է շուրջ $250 մլն, հիմն ա-կա նում՝ 2009թ. ներգ րավ ված վար կե րի մա սով։

2012թ. Կա ռա վա րու թյու նը կանգ-նե լու է բա վա կան լուրջ մի քա նի մար տահ րա վեր նե րի առջև։ Մի կող մից խնդիր է դրված պետբ-յու ջեի պա կա սուր դը նվա զեց նել 0,85%-ա յին կե տով, հա վա քագ-րել շուրջ 100 մլրդ լ րա ցու ցիչ հար կեր, մյուս կող մից՝ պե տա-կան պարտ քի սպա սարկ մանն ուղ ղել 2,5 ան գամ ա վե լի գու-մար, քան այս տա րի։

2012թ. բյու ջեի նա խագ ծով նա-խա տես ված է ար տա քին պե-տա կան պարտ քի սպա սարկ-մանն ուղ ղել $265,3 մլն, ո րից $193,7 մլն-ը՝ հիմ ա կան գու մա-րի և $71,6 մլն-ը՝ տո կո սավ ճա-րի մար մա նը, իսկ Կա ռա վա րու-թյան պարտ քի հիմ ա կան գու-մա րի մար մա նը պետք է ուղղ վի $72,4 մլն, իսկ $57,7 մլն՝ տո կո-սավ ճա րի մար մա նը։

Պե տա կան պարտ քի սպա-սարկ ման բե ռի ծան րա ցու-մը հիմ ա կա նում գա լիս է 2009թ. ներգ րա վված մի ջոց նե-րից: 2009թ. Ար ժույ թի մի ջազ գա-յին հիմ ադ րա մից (ԱՄՀ) «Պա-հուս տա յին վարկ» (Stand-By Arrangement) ծրագ րով ստաց-ված $237 մլն -ի մար մա նը 2012թ.

ուղղ վե լու է $41 մլն, իսկ 2013թ. և 2014թ.՝ հա մա պա տաս խա նա բար $97,3 մլն և $61 մլն։ Գա լիք տա րի տո կո սավ ճար նե րի մա սով հիմ-նա կան բեռն ընկ նե լու է 2009թ. ներգ րավ ված $500 մլն ռու սա կան վար կին։ Միայն ա ռա ջի կա ե րեք տա րի նե րին այդ վար կի տո կո-սավ ճար նե րի գծով Կա ռա վա-րու թյու նը տա րե կան վճա րե լու է $24 մլն։ Բա ցի այդ՝ 2013-ից Կա-ռա վա րու թյու նը տա րե կան շուրջ $45 մլն ուղ ղե լու է ռու սա կան վար կի մայր գու մա րի մար մա նը։

Վար կով վարկ փա կելՉի բա ցառ վում, որ 2012թ.

Կա ռա վա րու թյունն ար տա քին պարտ քի սպա սարկ ման հա մար օգ տա գոր ծի ներգ րավ վե լիք նոր վար կա յին մի ջոց նե րը, ընդ հա-նուր՝ շուրջ $506 մլն (ըստ 2012թ. բյու ջեի նա խագ ծի)։ Այդ մի ջոց-նե րից $265 մլն -ը Կա ռա վա րու-թյու նը կա րող է ուղ ղել ար տա-քին պարտ քի սպա սարկ մա-նը։ Այդ պա րա գա յում, սա կայն, 2012թ. վեր ջին ար տա քին պարտ-քը կհա տի $4 մլրդ -ի սահ մա նա-

գի ծը և կ կազ մի $4,117 մլրդ։Ար տա քին պարտք/ՀՆԱ ցու-

ցա նի շը 2012թ. կկազ մի 35,8%, բայց ե թե այս տա րի ար տա քին պե տա կան պարտ քի սպա սարկ-ման տե սա կա րար կշիռն ընդ-հա նուր ծախ սե րում կազ մում է մոտ 5%, ա պա 2012թ. այն ար դեն կազ մե լու է մոտ 10%, և ա ռա ջի-կա տասը տա րի նե րին քիչ հա-վա նա կան է, որ այդ ցու ցա նի-շի էա կան նվա զում լի նի։

Ի հար կե, ԱՄՀ դա սա կարգ չով Հա յաս տա նի պե տա կան պարտ-քը «վտան գա վոր չէ», քա նի որ

չի անց նում կրի տի կա կան շե-մը՝ 60%-ը, բայց այս տեղ բա վա-կան կարևոր է տնտե սու թյան կա ռուց ված քը (տե՛ս «Ին չու Հա-յաս տա նը Ֆ րան սիա չէ» հոդ-վա ծը) և բ յու ջե տա յին ե կա մուտ-նե րը։ Ծ րագր վում է, որ Հա յաս-տա նի պե տա կան բյու ջեի ե կա-մուտ ներ/ՀՆԱ ցու ցա նի շը 2012թ.

կկազ մի 21,57%, իսկ հար կեր/ՀՆԱ ցու ցա նի շը՝ 17,36%, ին-չը բա վա կան ցածր ցու ցա նիշ է Հա յաս տա նի նման զար գա-ցող տնտե սու թյուն ներ ու նե ցող երկր նե րի նույ նան ման ցու ցա-նիշ նե րի հա մե մատ։

Հա յաս տա նում հար կա հա վաք-ման ցածր ցու ցա նի շի պահ պան-ման արդ յուն քում չի բա ցառ վում, որ մի ջազ գա յին կա ռույց նե րը նոր վար կա յին մի ջոց ներ չտրա մադ-րեն։ Դա նշա նա կում է, որ Կա-ռա վա րու թյունն ար դեն գա լիք տա րի կա րող է լուրջ խնդիր ներ

ու նե նալ թե՛ ար տա քին պարտ-քի սպա սարկ ման, թե՛ դե ֆի ցի տի կրճատ ման մա սով, քա նի որ, ինչ-պես նշվեց, առ կա է $265 մլն ար-տա քին պարտ քի սպա սարկ ման և $160 մլն (59.9 մլրդ) ար տա քին աղբ յուր նե րի հաշ վին $360 մլն (132.5 մլրդ) պա կա սուր դի ֆի-նան սա վոր ման խնդիր։

Որ Հա յաս տա նը կա րող է և չս-տա նալ նոր վար կա յին մի ջոց-ներ, սեպ տեմ բե րի 29-ի Կա ռա-վա րու թյան նիս տին չէր բա ցա-ռել ին քը՝ վար չա պետ Տիգ րան Սարգս յա նը։ «Պե տա կան բյու-ջեում ներդր ված սցե նա րի հա-մա ձայն՝ այդ լրա ցու ցիչ ֆի նան-սա վո րում ստա նա լու ենք Ար-ժույ թի մի ջազ գա յին հիմ ադ րա-մից, Հա մաշ խար հա յին բան կից և Եվ րա միու թյու նից, բայց միայն մեկ պայ մա նով՝ մենք պետք է կա տա րենք մեր ծրագ րե րը»,– ա սել էր վար չա պե տը։

Հո ռե տե սա կան սցե նա րի դեպ-քում Կա ռա վա րու թյու նը ստիպ-ված է լի նե լու կա՛մ կրճա տել ծախ-սե րը, կա՛մ դե ֆոլտ հայ տա րա րել։

Բա ներ քի՞ն պարտ քըԲա ցի ար տա քին պարտ քի

ռիս կե րից՝ կա ներ քին պարտ-քի ռիս կը, ո րի մա սին քիչ է

խոս վում: Այս տա րի պե տա կան պար տա տոմ սե րի թո ղարկ ման մի ջո ցով նա խա տես ված է ա պա-հո վել բյու ջեի 30 մլրդ դե ֆի ցի-տի ֆի նան սա վո րում և կա տա րել 24 մլրդ սպա սարկ ման ծախ-սեր։ 2011թ. վեր ջի դրու թյամբ ներ քին պե տա կան պարտ քի ծա-վալն ան վա նա կան ար ժե քով կկազ մի 216,3 մլրդ։

2012թ. ա վե լա նա լու է թե՛ ներ քին պե տա կան պարտ քը, թե՛ սպա-սարկ ման ծախ սը։ Բ յու ջեի նա-խագ ծի հիմ քում դրված է ներ քին պարտ քի սպա սարկ ման 26 մլրդ ծախս: Պարտ քը տար վա վեր-ջին կկազ մի 241 մլրդ, իսկ մի-ջին ժամ ե տայ նու թյու նը՝ մոտ 5,5 տա րի: 2012թ. հնա րա վոր է պար-տա տոմ սե րի մի ջին ե կամ տա բե-րու թյուն աճ, ին չը նշա նա կում է, որ գա լիք տա րի նե րին շա րու նա-կե լու է ներ քին պարտ քի սպա-սարկ ման ծախ սի աճ։

Ներ քին պարտ քի սպա սարկ-ման ծախ սե րի և տո կո սադ-րույք նե րի ա ճի և մե ծա ցող դե-ֆի ցի տի ֆի նան սա վոր ման պայ-ման նե րում լուրջ ռիսկ կա, որ ա ռա ջի կա տա րի նե րին Կա ռա-վա րու թյու նը չկա րո ղա նա պե-տա կան պար տա տոմ սե րի անհ-րա ժեշտ ծա վալ տե ղա բաշ խել: n

« Օ գոս տո սի հա մե մատ սեպ տեմ բե րին թան կա ցել են սմբու կը (28,1%), վա րուն գը (26,7%), կա ղամ բը (15,5%), կա նաչ լո բին (9,4%), կար տո ֆի լը (8.4%) »

« Բա ցի ար տա քին պարտ քի ռիս կե րից՝ կա ներ քին պարտ քի ռիս կը, ո րի մա սին քիչ է խոս վում »

Վա

հրա

մ Բա

ղդա

սարյ

ան/

Ֆո տ

ո լու

ր

‹‹‹ էջ 1

Կա նաչ լո բին չի օգ նելԳ նա ճը դուրս է ե կել թի րա խա յին մի ջա կայ քից

Որ Հա յաս տա նը կա րող է և չս տա նալ նոր վար կա յին մի ջոց ներ, սեպ տեմ բե րի 29­ի Կա ռա վա րու թյան նիս տին չէր բա ցա ռել ին քը՝

վար չա պետ Տիգ րան Սարգս յա նը:

№  9, շաբաթ, հոկտեմբերի 1, 2011 թ. |

5|

WTI BrenT նավթ

Փողեր

355

365

375

385

30.03 30.06 30.09

7000

7800

8600

9400

30.03 30.06 30.09

480

500

520

540

560

30.03 30.06 30.09

11,40

12,10

12,80

13,50

30.03 30.06 30.09

220

260

300

30.03 30.06 30.09

1,30

1,37

1,44

1,51

30.03 30.06 30.09

78

103

128

30.03 30.06 30.09

1400

1650

1900

30.03 30.06 30.09

Տվյալները վերցված են 30.09, Երևան, ժ. 16:05

աղբյուրը՝ ՀՀ ԿԲ, Bloomberg և Forex

US$/bbl.

US$/t oz.

US$/tonne

US$/tonne

եվրո/դոլար

պղինձ (comex)

ցորեն (cBT)

ռուբլի/դրամ

եվրո/դրամ

դոլար/դրամ

ՀՀ Կբ comex ոսկի 100

Ին չու Հա յաս տա նը Ֆ րան սիա չէԿամ երբ է ար տա քին պարտքն ա վե լի վտան գա վոր

Ճգ նա ժա մա յին վեր ջին եր-կու տար վա ըն թաց քում Հա-յաս տա նի ար տա քին պե տա-կան պարտ քը շեշ տա կի ա ճեց՝ ՀՆԱ-ի 17%-ից հաս նե լով 40%-ի և ներ կա յում է՛լ ա վե լի մե ծա-նա լու մի տում ու նի: Կա ռա վա-րու թյունն ա սում է, որ Հա յաս-տա նը չի գե րա զան ցել պետ-պարտ քի թույ լատ րե լի շե մը՝ վկա յա կո չե լով մի շարք երկր-նե րի ար տա քին պե տա կան պարտք/ՀՆԱ բարձր ցու ցա-նի շը: Սա կայն պետ պարտ քը սպա սար կե լու ա ռու մով որ քա-նո՞վ է Հա յաս տա նի տնտե սու-թյու նը հա մադ րե լի, ա սենք, պարտ քի 182% ցու ցա նիշ ու նե-ցող Ֆ րան սիա յի տնտե սու թյան հետ…

Եվ րա միու թյան մի շարք երկր նե-րի ար տա քին պարտ քը կրկնա-կի, ան գամ ե ռա կի գե րա զան-ցում է ՀՆԱ-ն: ԱՊՀ տա րած քում այդ ցու ցա նիշն ա վե լի փոքր է՝ չի գե րա զան ցում 70%-ը և հա-մա պա տաս խա նում է այս պես կոչ ված «ներ քին տնտե սա կան անվ տան գու թյան» նոր մին: Բայց արդ յո՞ք դրա նով ԱՊՀ երկր նե րը, այդ թվում՝ Հա յաս տա նը, ա պա-հո վագր ված են դե ֆոլ տից:

Որ պես կա նոն՝ որ քան կա յուն է ընդ հա նուր ար տա քին պե տա-կան պարտ քի և ՀՆԱ-ի հա րա-բե րակ ցու թյան ցու ցա նի շը, այն-քան ա րագ է ա ճում օ տա րերկր-յա ներդ րում ե րի հոս քը: Այդ մի տու մը նկատ վում է Ադր բե-ջա նի, Ռու սաս տա նի և Բե լա ռու-սի տնտե սու թյուն նե րում: Հա յաս-տա նի պա րա գա յում այդ օ րի նա-չա փու թյու նը ևս գոր ծում է, սա-կայն բա ցա սա կան սցե նա րով: Այս պես՝ 2008թ. Հա յաս տա նում օ տա րերկր յա ներդ րում ե րի ծա-վա լը կազ մել է $1,258 մլրդ՝ ար-տա քին պարտ քի $1,577 մլրդ մա կար դա կի պայ ման նե րում: 2009թ. ար տա քին պարտքն ա ճեց մինչև $2,967 մլրդ, ո րին զու գըն-թաց օ տա րերկր յա ներդ րում-նե րի ծա վա լը նվա զեց մինչև $936 մլրդ, իսկ 2010թ. ար տա քին պարտ քի $3,299 մլրդ -ի պայ ման-նե րում՝ օ տա րերկր յա ներդ րում-նե րը հա սան $702,7 մլն -ի:

Վեր ջերս Fitch Ratings վար-կան շա յին գոր ծա կա լու թյու նը հաս տա տել էր ազ գա յին ար ժույ-թով և ար տար ժույ թով Հա յաս-տա նի եր կա րա ժամ ետ թո ղար-կո ղի դե ֆոլ տի վար կա նի շը BB- մա կար դա կի վրա, կան խա տե-սու մը՝ «կա յուն»: Սեպ տեմ բե րի

8-ին Կա ռա վա րու թյան նիս տում վար չա պետ Տիգ րան Սարգս յա նը գո հու նա կու թյուն հայտ նեց այդ գնա հա տա կա նի վե րա բեր յալ: Ըստ նրա՝ զե կույ ցում նշված է, որ BB վար կա նիշ ու նե ցող երկր-նե րի շրջա նա կում Հա յաս տա-նի ար տա քին բե ռը գտնվում է կա ռա վա րե լիու թյան մա կար-դա կում, և մի ջին ցու ցա նի շից բեռն ա վե լի ցածր է նմա նա-տիպ երկր նե րի հա մար։ «Ցան-կա նում եմ ա սել, որ ի րա կա նում պետք չէ ուռ ճաց նել ար տա քին պարտ քի բե ռի խնդի րը։ Այ սօր այն գտնվում է 40%-ի շրջա նա-կում և ամ բող ջու թյամբ բաղ կա-ցած է եր կա րա ժամ ետ ու ար-տոն յալ վար կե րից, ո րոնք մենք ստա ցել ենք մի ջազ գա յին կազ-մա կեր պու թյուն նե րից»,– ա սաց վար չա պե տը։ 

Հա մե մա տել ան հա մե մա տե լին

Ն շենք, որ Fitch Ratings-ի կող մից երկր նե րին տրվող վար կա նի շը հաս տատ վում է՝ հաշ վի առ նե լով ինչ պես պե տա կան պարտ քի ընդ-հա նուր մե ծու թյու նը, այն պես էլ ար ժու թա յին կա յու նու թյու նը և հակ վա ծու թյու նը ար տա քին ցնցում ե րի նկատ մամբ: Ա ռա ջին հա յաց քից թվում է, թե ու նե նա լով ա վե լի քիչ պարտ քա յին բեռ, քան Ֆ րան սիան ու նի, Հա յաս տա նի դիր քը պետք է ա ռա վել բար վոք լի նի: Ի րա կա նում, սա կայն, Fitch Ratings-ը Ֆ րան սիա յի վար կա նի շը շատ ա վե լի բարձր է գնա հա տում՝ AAA, չնա յած այդ երկ րի ար տա քին պարտ քը ՀՆԱ-ն գե րա զան ցում է գրե թե եր կու ան գամ: Ին չո՞ւ:

Հա յաս տա նը բազ մա թիվ պո-տեն ցիալ ռիս կեր ու նի, ո րոնք ա ռա վել խո ցե լի են դարձ նում նրա ար տա քին պարտ քը՝ ան-կախ վար կա նի շից: Ա ռա ջին ռիս-կը կապ ված է տնտե սա կան կա-ռուց ված քի հետ։ 2010թ. Հա յաս-տա նի ՀՆԱ-ի կա ռուց ված քում 14,9%-ը բա ժին է ըն կել արդ յու-նա բե րու թյա նը, 16,9-ա կան տո-կոս՝ շի նա րա րու թյանն ու գյու-ղատն տե սու թյա նը, 41,9%՝ ծա ռա-

յու թյուն նե րի ո լորտ նե րին:Ֆ րան սիա յի ՀՆԱ-ի կա ռուց-

ված քում գյու ղատն տե սու թյան մաս նա բա ժի նը կազ մել է 4%, արդ յու նա բե րու թյա նը՝ 18,5%, իսկ ծա ռա յու թյուն նե րի նը՝ 77,5%:

Հա յաս տա նի ներ մուծ ման ծա-վալ նե րը 3.7 ան գամ գե րա զան-ցում են ար տա հան ման ծա վալ-նե րը, իսկ ար տա հան ման ծա-վալ նե րի մոտ կե սը բա ժին է ընկ նում հան քա հում քին, ո րոնց գներն ուղ ղա կիո րեն կախ ված են մի ջազ գա յին շու կա յի զար գա-ցում ե րից և ռիս կի բարձր մա-կար դակ ու նեն:

Ֆ րան սիա յի պա րա գա յում ար-տա հան ման և ներ մուծ ման ծա-վալ նե րը գրե թե հա վա սար են, իսկ ար տա հան ման ծա վա լում գե րակշ ռում են ար ժե քաս տեղծ

ապ րանք նե րը (մե քե նա ներ, ինք-նա թիռ ներ, ո գե լից խմիչք, դե ղա-գոր ծա կան ար տադ րանք, օր գա-նա կան քի միա և այլն):

Հա յաս տա նի տնտե սու թյու նը ծայ րա հեղ կախ վա ծու թյուն ու նի ար տա քին դրա մա կան փո խան-ցում ե րից՝ հատ կա պես Ռու-սաս տա նից հո սող, և մե ծա պես կախ ված է նավ թի մի ջազ գա յին գնե րից: Բա ցի այդ՝ ճգնա ժա-մը թու լաց րել է ար տա քին շո կե-րին հա կազ դե լու Հա յաս տա նի ու նա կու թյու նը, քա նի որ մե ծա-ցել է նրա ար տա քին պե տա կան պարտ քը մինչև ՀՆԱ-ի 40%: Ա վե լին՝ Հա յաս տա նի Կա ռա վա-րու թյան ըն դու նած պե տա կան պարտ քի կա ռա վար ման ռազ-մա վա րա կան ծրագ րով նա խա-տես վում է ար տա քին պարտ քը 2013թ. հասց նել $4 մլրդ -ի:

Հա յաս տա նի ար տա քին պե-տա կան պարտ քի գե րակ շիռ մա-սը՝ մոտ 80%-ը, ար տար ժու թա-յին է: Դ րա մի ար ժեզրկ ման պա-րա գա յում պարտ քի սպա սարկ-ման ծախ սերն ինք նա բե րա բար կա վե լա նան։

Ֆ րան սիա յի ար տա քին պե տա-կան պարտ քի զգա կի մա սը եվ-րո յով է, ին չը նշա նա կում է, որ ար տար ժու թա յին տա տա նում ե-րի ռիսկն ա վե լի փոքր է:

Ս տաց վում է, որ չնա յած Հա-յաս տա նի ար տա քին պարտ քի ծա վալ նե րը սպառ նա լից չեն, սա-կայն դրան ցից բխող հետևանք-ներն ու ա ռա ջա ցող պար տա-վո րու թյուն նե րը Հա յաս տա նի տնտե սու թյու նը դարձ նում են խիստ ռիս կա յին և կախ յալ: n

Մա րի լույս Ե րեմ յան

« Հա յաս տա նը բազ մա թիվ պո տեն ցիալ ռիս կեր ու նի, ո րոնք ա ռա վել խո ցե լի են դարձ նում նրա ար տա քին պարտ քը՝ ան­կախ վար կա նի շից »

372.05 0.70p 0.19%

503.72 2.99q 0.59%

11.6 0.06q 0.51%

1.359 0.01p 0.67%

82.01 0.13q 0.16%103.45 0.50q 0.48%

161341.67q 2.52%1626.8 9.50p 0.59%

տ ն տ ե ս ա կ ա ն օ ր ա թ ե ր թ

Բաժանորդագրության համար դիմել

«Հայփոստ» ՊՓԲԸ, հեռ. 51-45-46, 51-45-47«Պրեսս Ստենդ» ՍՊԸ, հեռ. 52-21-99, (093)-88-68-01«Պրեսս-Ատաշե» ՍՊԸ, հեռ. 27-02-22«Հայմամուլ» ՓԲԸ, հեռ. 45-82-00, 45-89-17«Բլից-Մեդիա» ՍՊԸ, հեռ. 52-53-01, 58-17-13

Առաքումը՝ անվճար

7152.9 3.31q 0.05%

241.218 0.83p 0.34%

182% 142% 115% 54%

471%

53% 71% 33% 8% 36,30%

Ֆրա

նսիա

Գեր

մանի

ա

Հուն

գարի

ա

Լեհա

ստա

ն

Հոլա

նդիա

Բելա

ռուս

Ուկ

րաին

ա

Ռու

սաստ

ան

Ադրբ

եջա

ն

Հայա

ստան

Ընդհանուր արտաքին պարտք/ ՀՆԱ, 2010 (%)

Հայաստանի արտաքին պետական պարտք` համեմատ ՀՆԱ-ի

02468

101214

1996

$ մլրդ

Աղբյուրը` ԱՎԾ

Աղբյուրը` ԱՎԾ

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011* 2012 2013 2014

Հայաստանի արտաքին պետական պարտքըՀՆԱ

* 2011-ից ի վեր` կանխատեսում

182% 142% 115% 54%

471%

53% 71% 33% 8% 36,30%

Ֆրա

նսիա

Գեր

մանի

ա

Հուն

գարի

ա

Լեհա

ստա

ն

Հոլա

նդիա

Բելա

ռուս

Ուկ

րաին

ա

Ռու

սաստ

ան

Ադրբ

եջա

ն

Հայա

ստան

Ընդհանուր արտաքին պարտք/ ՀՆԱ, 2010 (%)

Հայաստանի արտաքին պետական պարտք` համեմատ ՀՆԱ-ի

02468

101214

1996

$ մլրդ

Աղբյուրը` ԱՎԾ

Աղբյուրը` ԱՎԾ

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011* 2012 2013 2014

Հայաստանի արտաքին պետական պարտքըՀՆԱ

* 2011-ից ի վեր` կանխատեսում

| №  9, շաբաթ, հոկտեմբերի 1, 2011 թ.

6 | մեծ փողեր

S&P 500­ը և Dow Jones­ը կապ րեն մեկ հար կի տակ

Կող մե րը բա նակ ցում ենStandard&Poor‘s (S&P) 500 և Dow Jones Industrial Average ա մե րիկ ան խո շո րա գույն ֆոն-դա յին ին դեքս նե րի սե փա-կա նա տե րե րը բա նակ ցում են միա վոր ման շուրջ։ Այս մա սին հա ղոր դում է ա մե րիկ ան The Wall Street Journal-ը՝ վկա յա կո-չե լով սե փա կան աղբ յուր նե րը։

S&P-ի սե փա կա նա տեր McGraw-Hill-ի և Dow Jones-ի սե փա կա-նա տեր CME Group-ի միջև հա-մա տեղ ձեռ նար կու թյան ստեղծ-ման շուրջ բա նակ ցու թյուն ներն ըն թա նում են ա վե լի քան եր կու տա րի։ Թեև չի բա ցառ վում, որ գոր ծարք այդ պես էլ չկա յա նա։

Ա մեն դեպ քում, ե թե կող-մե րը հա մա ձայ նու թյան գան,

ֆոն դա յին ին դեքս նե րի միաս նա-կան ստո րա բա ժա նու մը կղե կա-վա րի McGraw-Hill-ը, ո րին կանց-նի հա մա տեղ ձեռ նար կու թյան հիմ ա կան մա սը։ Ըն թա ցիկ պայ-մա նա վոր վա ծու թյան հա մա ձայն՝ CME-ն կս տա նա բաժ նե տոմ սե-րի 25-տո կո սա նոց ոչ վե րահս կիչ փա թե թը, Dow Jones&Co-ին բա-ժին կհաս նի հա մա տեղ ըն կե րու-թյան բաժ նե տոմ սե րի նվա զա-գույն փա թեթ։

McGraw-Hill-ը և CME-ն հույս ու-նեն, որ հա մա տեղ ձեռ նար կու-թյան ստեղծ մա նը չեն խո չըն դո-տի հա կա մե նաշ նոր հա յին մար-մին նե րը, քա նի որ խո շո րա գույն եր կու այս ին դեքս նե րը ի րա կա-նում մրցա կից ներ չեն, ամ փո-փում է The Wall Street Journal-ը։ n

ԱՄՆ-ի ա մե նաազ դե ցիկ բիզ նես լե դի նե րըԸստ Fortune-ի՝ PepsiCo-ի տնօ րե նին «նե ղել» է Coca-Cola-ն

Ա մե րիկ ան Fortune հե ղի նա կա-վոր հան դե սը հրա պա րա կել է ԱՄՆ-ի 50 ա մե նաազ դե ցիկ բիզ նես լե դի նե րի ա մե նամ յա վար կա նի շը (http://money.cnn.com/magazines/fortune/most-powerful-women/2011/)։ Ցու ցա-կի ա ռա ջին հո րի զո նա կա նում սննդամ թեր քի հա մաշ խար հա-յին երկ րորդ խո շոր ար տադ-րող Kraft Foods կոր պո րա ցիա-յի գոր ծա դիր տնօ րեն Այ րին Ռո զեն ֆելդն է։

Ա մե նաազ դե ցիկ կա նանց վար-կա նի շի ա ռա ջին հո րի զո նա-կա նը հինգ տա րի շա րու նակ զբա ղեց նող Ինդ րա Նու յին՝

PepsiCo-ի տնօ րե նը, այս տա-րի հայտն վել է ցու ցա կի երկ-րորդ հո րի զո նա կա նում։ Վար-կա նի շի հե ղի նակ ներն այս հան-գա ման քը պայ մա նա վո րում են հյու սի սա մե րիկ ան շու կա-յում PepsiCo-ի դիր քե րի զիջ-մամբ։ Բ րեն դի գլխա վոր մրցա-կից Coca-Cola-ն շա րու նա կում է մալ շու կա յի ա ռա ջա տա րը։

Նու յին ազ դե ցիկ կա նանց տասն յա կում միակն է, որ հայտն վել է նաև ա մե նա բարձր վար ձատր վող բիզ նես լե դի նե-րի վար կա նի շում։ Այս տեղ նա 9-րդ հո րի զո նա կա նում է՝ $14 մլն ե կա մու տով (2010թ.)։ Իսկ ա մե-նա բարձր վար ձատր վող կի նը ծրագ րա յին ա պա հով ման հա մա-կար գե րի մշակ մամբ զբաղ վող

խո շո րա գույն կոր պո րա ցիա-յի՝ Oracle-ի նա խա գահ Սաֆ րա Կաթսն է։ Նա խորդ տա րում նրա ե կա մուտ նե րը կազ մել են $42 մլն։

Ա մե նաազ դե ցիկ կա նանց ա ռա ջա տար եռ յա կը եզ րա փա-կում է Archer Daniels Midland արդ յու նա բե րա կան կոր պո րա-ցիա յի գոր ծա դիր տնօ րեն Պատ-րի սիա Ո ւորթ սը։

Հատ կան շա կան է, որ ան ցած տար վա հա մե մատ՝ վար կա նի-շում էա կան փո փո խու թյուն-ներ չեն ար ձա նագր վել։ Ա մե-նաազ դե ցիկ բիզ նես լե դի նե-րի վար կա ն շային աղյուսակում կրկին հայտն վել են DuPont քի-միա կան կոն ցեռ նի նա խա գահ Է լեն Կում լա նը (4-րդ տեղ), WellPoint ա պա հո վագ րա կան

ըն կե րու թյան ղե կա վար Ան ջե-լա Բ րեյ լին (5-րդ տեղ), կոս մե-տիկ մի ջոց ներ ար տադ րող Avon ըն կե րու թյան գլխա վոր տնօ րեն Անդ րեա Ջու նը (6-րդ տեղ), հե-ռուս տա հա ղոր դա վա րու հի Օփ-րա Ո ւինֆ րին (16-րդ տեղ)։ Վեր-ջինս, սա կայն, ան ցած տար վա հա մե մատ զգա լիո րեն զի ջել է դիր քե րը, ին չը վար կա նի շի հե-ղի նակ նե րը պայ մա նա վո րում են այս մա յի սին «Օփ րա Ո ւինֆ-րիի շոու»-ի փակ մամբ։

Ն շենք, որ ազ դե ցիկ բիզ նես լե դի նե րի ցու ցակն այս տա րի լքել է Yahoo!-ի նախ կին գլխա-վոր տնօ րեն Քե րոլ Բարթ սը, ո րին այս ա միս ըն կե րու թյան տնօ րեն նե րի խոր հուրդն ա զա-տել էր աշ խա տան քից։ nԷջը պատրաստեց Տաթև Հովհաննիսյանը

դի մա վո րե´ք նոր մեծ դեպ րե սիանՍո րոսն ա ռա ջար կում է փրկու թյան իր տար բե րա կը

Ֆի նան սա կան շու կա ներն աշ-խար հը տա նում են դե պի նոր Մեծ դեպ րե սիա, իսկ իշ խա-նու թյուն նե րը, մաս նա վո րա-պես Եվ րո պա յում, էլ չեն վե-րահս կում ի րա վի ճա կը։ Այս կերպ է վեր ջին զար գա ցում-նե րը մեկ նա բա նում ա մե րի կա-ցի հայտ նի ներդ րող, ֆի նան-սիստ Ջորջ Սո րո սը բրի տա նա-կան The Financial Times-ում հրա պա րա կած իր բաց նա մա-կում, ո րը թարգ մա նա բար ներ-կա յաց նում ենք ստորև՝ ո րոշ կրճա տումն ե րով։

Իշ խա նու թյուն նե րը պետք է ի րա վի ճա կի վե րահս կո ղու թյու-նը կրկին ի րենց ձեռ քը վերց նեն, ընդ ո րում՝ ան մի ջա պես։ Այդ նպա տա կին հաս նե լու հա մար պետք է ե րեք քայլ ձեռ նար կել։

Ա ռա ջին՝ եվ րո գո տու երկր նե րի կա ռա վա րու թյուն նե րը պետք է սկզբուն քա յին պայ մա նա վոր վա-ծու թյուն ձեռք բե րեն եվ րո գո տու

ֆի նանս նե րի միաս նա կան նա-խա րա րու թյան ստեղծ ման վե-րա բեր յալ։ Երկ րորդ՝ Եվ րո-պա կան կենտ րո նա կան բան-կը (ԵԿԲ) պետք է վե րահս կի խո շոր բան կե րը։ Եր րորդ՝ անհ-րա ժեշտ է, որ ԵԿԲ-ն թույ լատ-րի, օ րի նակ՝ Ի տա լիա յին և Իս-պա նիա յին, ժա մա նա կա վո րա-պես վե րա ֆի նան սա վո րել սե-փա կան պարտ քե րը նվա զա գույն տո կո սադ րույք նե րով։

Այս քայ լե րը կխա ղա ղեց նեն շու կա նե րը և ժա մա նակ կտան Եվ րո պա յին տնտե սա կան ա ճի ռազ մա վա րու թյուն մշա կե լու հա-մար, ա ռանց ո րի անհ նար է լու-ծել պարտ քա յին խնդիր նե րը։

Ֆի նանս նե րի միաս նա կան նա խա րա րու թյան վե րա բեր յալ պայ մա նագ րի կնքու մը եր կա-րատև գոր ծըն թաց է։ Ֆի նան սա-կան կա յու նու թյան եվ րո պա կան հիմ ադ րա մը ֆի նան սա վոր ման աղբ յուր է միայն, իսկ թե ինչ պես ծախ սել գու մար նե րը, ո րո շում են

պե տու թյուն նե րը։ Որ պես զի Հիմ-նադ րա մը կա րո ղա նա հա մա-գոր ծակ ցել ԵԿԲ-ի հետ, անհ րա-ժեշտ կլի նի միջ կա ռա վա րա կան գե րա տես չու թյուն։

Կարևոր է թույլ չտալ, որ Հու-նաս տա նի հնա րա վոր դե ֆոլ-տը տա րած վի մյուս երկր նե րում ևս։ Խո ցե լի ո լորտ նե րը եր կուսն են՝ խնդրա հա րույց երկր նե րի (օ րի նակ՝ Ի տա լիա յի և Իս պա-նիա յի) բան կե րը և պե տա կան պար տա տոմ սե րը։

Հիմ ադ րա մի մի ջոց ներն ա ռա վե լա պես կուղղ վեն բան կա-յին ներդ րում ե րին ե րաշ խիք-նե րի տրա մադր մանն ու բան-կե րի վե րա կա պի տա լաց մա նը։ Խո շոր բան կե րը պի տի պար-տա վոր վեն կա տա րել ԵԿԲ-ի հանձ նա րա րա կան նե րը։

Պետ պար տա տոմ սե րի վրա ճնշու մը մեղ մե լու նպա տա կով ԵԿԲ-ն պետք է ի ջեց նի իր բա զա-յին տո կո սադ րույ քը։ Այ նու հետ նա կխրա խու սի ծանր ի րա վի ճա կում

հայտն ված երկր նե րին, գան ձա-պե տա կան մուր հակ նե րի թո-ղարկ ման ճա նա պար հով մի ջոց-ներ կներգ րա վի, իսկ բան կե րին նոր խթան ներ կտա՝ դրանց գնման հա մար։

Ա յ դ պ ի ս ո վ Ի տա լիան և եվ րո-գո տու մյուս երկր նե-րը կկա րո ղա նան վե րա ֆի նան-սա վո րել ի րենք ի րենց՝ տա րե-կան 1 % տո կո սադ րույ քով։ Այ-դու հան դերձ, նրանք պետք է խստո րեն պահ պա նեն կա-նոն նե րը, հա կա ռակ դեպ քում ԵԿԲ-ն ու Հիմ ադ րա մը կդա դա-րեն մուր հակ ներ գնել, իսկ շու-կան, իր հեր թին, ռիս կի դի մաց հա վե լավ ճար կսահ մա նի։

Այս մի ջո ցա ռում ե րը թույլ կտան Հու նաս տա նին դե ֆոլտ հայ տա րա րել՝ ա ռանց գլո բալ ճգնա ժամ հրահ րե լու։ Իսկ սա թույլ կտա ժա մա նակ շա հել։

Եր կա րա ժամ ետ ո րո շում-նե րի ըն դու նում ա վե լի բարդ խնդիր է, ո րով հետև ԵԿԲ-ի գոր-ծե լաո ճը կխո չըն դո տի տնտե-սու թյան խթան ման հար կաբ-յու ջե տա յին մի ջո ցա ռում ե րի ի րա կանացումը, իսկ պարտ քե-րի խնդիրն ա ռանց ա ճի չի լուծ-վի, ամ փո փում է Սո րոսն իր բաց նա մա կը։ n

S&P 500­ի և Dow

Jones­ի միա վոր­

ման դեպ քում

հա մա տեղ ձեռ­

նար կու թյու նը

կղե կա վա րի

McGraw­Hill­ը։

ամՆ­ի ա մե նաազ դե ցիկ բիզ նես լե դին

Kraft Foods­ի տնօ րեն այ րին Ռո զեն ֆելդն է։

was

hing

tonp

ost.co

m

Սո րո սի կար ծի քով՝ Եվ րո պա յի փրկու­

թյան ու ղի նե րից մե կը եվ րո գո տու ֆի­

նանս նե րի միաս նա կան նա խա րա րու­

թյան ստեղ ծումն է։

real

itat

ea.n

et

№  9, շաբաթ, հոկտեմբերի 1, 2011 թ. |

7|

ա սու լի սին ԵՄ նա խա գահ Հեր-ման վան Ռոմ պե յը հայ տա րա-րել է, որ «Արևել ան հարևան նե-րը» շա րու նա կում են մալ «ԵՄ ար տա քին քա ղա քա կա նու թյան ա ռաջ նա հեր թու թյուն նե րում»։

Գա գա թա ժո ղո վի եզ րա փա կիչ հա մա տեղ հռչա կագ րում վե րա-հաս տատ վել է Արևել ան գոր ծըն-կե րու թյան հա վա տար մու թյու-նը ա զա տու թյան, ժո ղովր դա վա-րու թյան, մար դու ի րա վունք նե րի և հիմ ա րար ա զա տու թյուն նե-րի նկատ մամբ հար գան քի, ինչ-պես նաև օ րեն քի գե րա կա յու-թյան սկզբունք նե րին։

Հռ չա կա գիրն ար ձա նագ րում

էր նաև ԵՄ-ի և Արևել ան գոր-ծըն կեր նե րի միջև տնտե սա կան ու առևտ րա յին կա պե րի ամ-րապնդ ման փաս տը, նշում Ա սո-ցաց ման հա մա ձայ նագ րե րի շուրջ շա րու նակ վող բա նակ ցու-թյուն նե րի մա սին, ո րի նպա տա-կը խո րաց ված և հա մա պար փակ ա զատ առևտ րի գո տու ստեղ-ծում է։ Բա ցի այդ՝ աշ խա տանք-ներ են տար վում ա զատ այ ցագ-րա յին ռե ժիմի հաս տատ ման ուղ ղու թյամբ։

Հռ չա կագ րում շատ ա վե լի խո-սուն էին «Արևել ան հարևան-նե րից» յու րա քանչ յու րի նկատ-մամբ հա մե մա տա կան ձևա կեր-պում ե րը՝ ուղ ղու թյուն նե րից յու րա քանչ յու րով։

Ե թե Ուկ րաի նա յի ու Մոլ դո վա-յի հետ ա զատ այ ցագ րա յին ռե-ժի մի հաս տատ ման վե րա բեր յալ երկ խո սու թյունն ար դեն մեկ նար-կել է, ա պա Վ րաս տա նի դեպ-քում այս և ա նօ րի նա կան միգ-րանտ նե րի կար գա վի ճա կի ճա-նաչ ման մա սին պայ մա նագ րերն ար դեն իսկ կի րառ վում են։ Հա-յաս տա նը, Ադր բե ջա նը և Բե լա-ռու սը այս պի սի հա մա ձայ նագ րե-րի շուրջ դեռևս քննար կում ե րի նա խա ձեռն ման փու լում են։

Մեկ այլ հար թու թյամբ. հռչա-կա գիրն ար ձա նագ րում է, որ խո րաց ված և հա մա պար փակ ա զատ առևտ րի գո տու ստեղծ-ման հար ցում արդ յու նա վետ բա նակ ցու թյուն ներ են տե-ղի ու նե ցել Ուկ րաի նա յի հետ։ Վար շա վա յի գա գա թա ժո ղո վի

մաս նա կից նե րը հույս են հայտ-նել, որ այս բա նակ ցու թյուն նե րը կա վարտ վեն մինչև 2011թ. դեկ-տեմ բե րին կա յա նա լիք ԵՄ-Ուկ-րաի նա գա գա թա ժո ղո վը։

Այս հա մա տեքս տում «էա կան ա ռա ջըն թաց» է ար ձա նագր վել Ա սո ցաց ման հա մա ձայ նագ րի ստո րագր ման շուրջ Մոլ դո վա յի հետ բա նակ ցու թյուն նե րում։ Հա-յաս տա նի, Ադր բե ջա նի և Վ րաս-տա նի հետ բա նակ ցու թյուն նե-րում այս ա ռա ջըն թա ցը միայն «նշա նա կա լի» է։

Խո րաց ված և հա մա պար փակ ա զատ առևտ րի գո տու ստեղծ-ման շուրջ բա նակ ցու թյուն նե րը Վ րաս տա նի և Մոլ դո վա յի հետ կմեկ նար կեն մինչ տա րե վերջ, իսկ Հա յաս տա նը, ա հա, դեռ պի տի ջան քեր գոր ծադ րի՝ այս

ուղ ղու թյամբ բա նակ ցու թյուն նե-րին հնա րա վո րինս շուտ նա խա-պատ րաստ վե լու հա մար։

Հա յաս տա նի ա ռա-ջըն թա ցը ոգևո րիչ չէ

«Արևել ան հարևան նե րից», ե թե մի կողմ թող նենք Բե լա-ռու սը, ԵՄ-ի հետ գոր ծըն կե րու-թյու նում Հա յաս տա նի ա ռա ջըն-թա ցը ոգևո րիչ չէ. ոչ մի հստակ ձևա կեր պում ու ժամ ետ, միայն հոր դոր ներ։

Փաս տո րեն Հա յաս տա նի ներ-քա ղա քա կան ի րա վի ճա կը, ժո-ղովր դա վա րու թյան առջև ծա-ռա ցած խնդիր նե րը երկ րի հա-մար շա րու նա կում են լուրջ տնտե սա կան դժվա րու թյուն-ներ հա րու ցել նաև մի ջազ գա յին աս պա րե զում:

Ի տար բե րու թյուն Մոլ դո վա յի և հարևան Վ րաս տա նի՝ Հա յաս-տա նը դեռ ջան քեր պի տի գոր-ծադ րի բա նակ ցու թյուն նե րին նա խա պատ րաստ վե լու հա մար և այդ ըն թաց քում չի կա րող օգտ-վել բո լոր այն ար տո նու թյուն նե-րից, որ կա րող է ըն ձե ռել Եվ րո-պա կան հարևա նու թյու նը:

Ու շագ րավ է, որ Հա յաս տա-նում ժո ղովր դա վա րու թյան և քա ղա քա ցիա կան հա սա րա կու-թյան հետ կապ ված խնդիր նե-րի լուծ մա նը չգնա լուց դա սեր չեն քա ղում իշ խա նու թյուն նե րը: «Հա զա րամ յա կի մար տահ րա-վեր ներ հիմ ադ րամ»-ի գոր ծու-նեու թյան դա դա րե ցու մից հե տո ակն կալ վում էր, որ Հա յաս տա նը քայ լեր կձեռ նար կի ժո ղովր դա-վա րա կան ինս տի տուտ նե րի կա-տա րե լա գործ ման հար ցում, սա-կայն սայլն ա ռայժմ տե ղում դո-փում է… n

Օ բա ման Տ րու մե նի երգն է եր գումԲարձր հար կե րը՝ ընտ րու թյուն նե րում հաղ թե լու գրա վա կանԱՄՆ-ում մեծ ի րա րան ցում է ա ռա ջաց րել մե ծա հա րուստ նե-րի հա մար հար կադ րույք նե րը բարձ րաց նե լու Օ բա մա յի ա ռա-ջար կը։ Ող ջա միտ էր արդ յոք այս քայ լը, և որ տեղ փնտրել ի րա կան դրդա պատ ճառ նե րը՝ փոր ձել է պար զել BBC-ն։

Որևէ մե կը չի կաս կա ծում, որ այս նա խա ձեռ նու թյունն ար դեն իսկ դա տա պարտ ված է ձա խող ման։ ԱՄՆ-ի Կոնգ րե սի ստո րին պա-լա տը վե րահս կում են հան րա պե-տա կան նե րը։ Ա վե լին՝ Ներ կա յա-ցու ցիչ նե րի պա լա տի խոս նակ հան րա պե տա կան Ջոն Բեյ նե րը

բա ցա ռել է հար կե րի բարձ րաց-ման հաշ վին ԱՄՆ-ի պետբ-

յու ջեի պա-կա սուր դը կ ր ճ ա -տ ե լ ո ւ

ց ա ն կ ո ւ -թ յ ո ւ ն ն ե ր ը ։ Ո՞րն է Ս պի-

տակ տան

նա խա ձեռ նու թյան ի րա կան դրդա պատ ճա ռը։ Եր կու հնա րա-վոր պա տաս խան։

Դա սեր Տ րու մե նիցԱ ռա ջին՝ Ս պի տակ տան քաղ-

տեխ նո լոգ նե րը, ա մե նայն հա-վա նա կա նու թյամբ ցածր գնա-հա տե լով երկ րորդ ան գամ վե-րընտր վե լու Օ բա մա յի հնա-րա վո րու թյուն նե րը, ո րո շել են վար վել ճիշտ այն պես, ինչ պես 1940-ա կան նե րին վար վեց ԱՄՆ 33-րդ նա խա գահ դեմոկրատ Հա րի Տ րու մե նը։

Այս պես՝ Տ րու մե նը մե կը մյու սի հետևից Կոնգ րես էր ու ղար կում օ րենսդ րա կան ոչ այն քան հա-ջող ված նա խագ ծեր։ Կոնգ րե սում այդ ժա մա նակ ևս մե ծա մաս նու-թյուն էին կազ մում հան րա պե տա-կան նե րը։ Տ րու մե նը վստահ էր, որ Կոնգ րե սը կմեր ժի իր նա խա ձեռ-նու թյուն նե րը, ին չը հան րա պե-տա կան նե րին ան գոր ծու թյան և ան հե ռա տե սու թյան մեջ մե ղադ-րե լու հնա րա վո րու թյուն կտար։ Հատ կան շա կան է, որ այս մար-տա վա րու թյան շնոր հիվ Տ րու մե նը հա ջո ղու թյան հա սավ և ընտ րու-թյուն նե րում հաղ թա նակ տա րավ

մրցա կից հան րա պե տա կան Թո-մաս Դ յու յի նկատ մամբ։

Երկ րորդ՝ Օ բա ման ո րո շել է գոր ծել սրտի թե լադ րան քով, ո րը, ա մե նայն հա վա նա կա նու-թյամբ, քա ղա քա կան կենտ րո նից ա վե լի ձախ է գտնվում։ 2010թ. նո յեմ բե րին, երբ դե մոկ րատ նե րը պար տու թյուն կրե ցին, Օ բա ման պի տի դե պի կենտ րոն շարժ վեր, ինչ պես Բիլ Ք լին թո նը 1994թ։ Սա կայն Օ բա ման, «չգնա հա տե-լով» քա ղա քա կան նոր ու ղեգ ծի ա ռա վե լու թյուն նե րը, շա րու նա-կում է ձա խա կողմ յան ու ղե գիծ վա րել՝ ընդ դի մու թյանն ա ռիթ տա լով մե ղադ րել ի րեն դա սա-կար գա յին թշնա ման քի մեջ։

Բա ֆե թի կա նո նըԹեև հար կե րի բարձ րաց ման

նա խա գա հի ա ռա ջար կի բո լոր ման րա մաս նե րը դեռ հայտ նի չեն, դրա ա մե նա վի ճե լի մա սը, ա մե-նայն հա վա նա կա նու թյամբ, այս-պես կոչ ված «Բա ֆե թի կա նոնն» է լի նե լու։ Ա մե րի կա ցի հայտ նի մի-լիար դա տե րը New York Times-ում վեր ջերս տպագ րած իր հոդ-վա ծում կոչ էր ա րել բարձ րաց նել ա մե րի կա ցի մե ծա հա րուստ նե րի

հա մար հար կե րի տո կո սադ րույք-նե րը։ Բա ֆե թի նա խա ձեռ նու թյու-նը ստա ցել էր մե ծա հա րուստ-նե րից շա տե րի ա ջակ ցու թյու նը։ Հատ կան շա կան է, որ նա խա գահ Օ բա ման, իր հեր թին, նույն պես հայ տա րա րել էր՝ ճիշտ չէ, երբ ու-սու ցի չը կամ բուժ քույ րը, ո րը տա-րե կան $50 հազ. է վաս տա կում, ա վե լի բարձր տո կո սադ րույ-քով հար կեր վճա րի, քան $50 մլն վաս տա կո ղը։

Ներ կա յում ա մե րի կա ցի նե րի գրե թե կե սը դաշ նա յին ե կամ տա-հարկ չի վճա րում, իսկ մե ծա հա-րուստ ա մե րի կա ցի նե րին (ԱՄՆ-ի բնակ չու թյան 10%-ը) բա ժին է ընկ-նում դաշ նա յին հար կե րի 70%-ը։

Օ բա մա յի քննա դատ ներն ու մի շարք տնտե սա գետ ներ աք-սիո մի են վե րած ել ԱՄՆ նա-խա գա հի հայ տա րա րու թյու նը, թե «տնտե սա կան անկ ման ըն-թաց քում հար կե րը բարձ րաց-նել պետք չէ»։ Մ յուս նե րը ի րա-վի ճակն այլ կերպ են ըն կա լում` հի շեց նե լով տա րի նե րը, երբ հար կա յին տո կո սադ րույ քը շատ ա վե լի բարձր էր, քան ներ կա-յիս 35%-ը, իսկ տնտե սու թյու նը վատ վի ճա կում չէր։ n

աշխարհ

Էջը պատրաստեցին Սյուզաննա Հովհաննիսյանը և Լիլիթ Միքայելանը

‹‹‹ էջ 1

Ս պի տակ տան քաղ տեխ նո լո գիա ներն Օ բա մա յին Հա րի Տ րու մե նի մե թոդն են ա ռա ջար կում։

colo

rado

inde

pend

ent.co

m

Հա յաս տա նը դեռ ջան քեր պիտի գոր ծադ րի«Արևել ան հարևան նե րին» խմբել են ըստ հիմ ա րար սկզբունք նե րի

«արևել ան հարևան նե րը» շա րու նա կում են մնալ Եվ րա միու թյան ար տա քին քա ղա քա կա նութ յան ա ռաջ նա հեր թութ յուն նե րում։

Ֆո տ

ո լու

ր

| №  9, շաբաթ, հոկտեմբերի 1, 2011 թ.

8 | մշակույթ

Սպորտ

Ա դապ տաց ված ար վեստ՝ «ընտր յալ նե րի հա մար»

Կա յա ցավ Ա լե սանդ րո Սա ֆի նա յի հա մեր գըՄի քա նի ա միս շա րու նակ երևան յան հան դի սա տե սը սպա սում էր աշ խար հահռ չակ երգ չու հի Սե զա րիա է վո րա յի հա մեր գին: Քա ղա քի տար բեր հատ ված նե րում երգ չու հու հա-մեր գը գո վազ դող պաս տառ-ներ էին։ Շա տերն ա նակն կա-լի ե կան՝ պար զե լով, որ մուտ-քը հրա վի րա տոմ սե րով է, վա-ճառ քում տե ղե րի ըն դա մե նը 20 տո կո սի չա փով տոմ սեր են։ Երկ րորդ ա նակն կալն էլ այն էր, որ Է վո րա յի հա մեր գը վեր ջին պա հին փո խա րին վեց ի տա լա ցի տե նոր Ա լե սանդ րո Սա ֆի նա յի ե լույ թով:

Հա մեր գի կազ մա կեր պիչ նե-րն էին «Խ րո նոգ րաֆ» թան կար-ժեք ժա մա ցույց նե րի խա նութ-սրահը՝ Breguet ժա մա գոր ծա կան հան րա հայտ բրեն դի հետ մեկ-տեղ, ու «Երևան յան հե ռան կար-ներ» մի ջազ գա յին փա ռա տո նի ղե կա վա րու թյու նը:

Փա ռա տո նը Հա յաս տա նում անց կաց վում է 11 տա րի ա նընդ-մեջ: Այս ըն թաց քում Հա յաս տա-նում ե լույթ են ու նե ցել հա մաշ-խար հա յին մե ծու թյան աստ ղեր Յու րի Բաշ մե տը, Վիկ տոր Տ րետ-յա կո վը, Ք շիշ տոֆ Պեն դե րեց-կին, Պին կաս Ցու կեր մա նը, ինչ-պես նաև Լոն դո նի թա գա վո րա-կան ֆիլ հար մո նիկ նվա գա խում-բը: Փա ռա տո նի շրջա նա կում են անց կաց վել Ջո Քո քե րի, է միր

Կուս տու րի ցա յի, Ջորջ Բեն սո նի հա յաս տան յան ե լույթ նե րը։

Սա ֆի նա յի այ ցը փա ռա տո նի 12-րդ հա մեր գաշր ջա նի ծրագ-րից դուրս էր: Այն «Խ րո նոգ-րաֆ» խա նու թի նվերն էր իր հա ճա խորդ նե րին:

Հա մեր գի շուրջ մթնո լորտն ա ռանց այն էլ լար ված էր։ Ա ռա-ջին մամ լո ա սու լի սի ըն թաց քում լրագ րող նե րին մե ծա հո գա բար հրա վի րե ցին «Խ րո նոգ րա ֆի» մի ջո ցա ռում ե րին, ի հար կե, խա-նու թի հա ճա խորդ դառ նա լու նա-խա պայ մա նով: Հա ջորդ մամ լո ա սու լի սի ըն թաց քում լրագ րող-նե րի վրդով մուն քը, ո րոշ դեպ քե-րում էլ ոչ պրո ֆե սիո նալ վե րա-բեր մուն քը հան գեց րեց նրան, որ Սա ֆի նան ըն դա մե նը մի քա նի

րո պե անց վի րա վոր ված լքեց ա սու լի սը։

Սեպ տեմ բե րի 29-ին նշա նակ-ված հա մեր գը, այ նո ւա մե նայ նիվ, կա յա ցավ:

Տե նո րին նվա գակ ցում էր Հա-յաս տա նի պե տա կան ֆիլ հար-մո նիկ նվա գա խում բը՝ ի տա լա-ցի դի րի ժոր Ֆ րան չես կո Ռո սո յի ղե կա վա րու թյամբ: Ֆիլ հար մո նիկ նվա գա խում բը, ո րի եր կա ցան կը բաղ կա ցած է դա սա կան ե րաժշ-տու թյան լա վա գույն, հա ճախ էլ բար դա գույն ստեղ ծա գոր ծու-թյուն նե րից, կա տա րեց ի տա լա-կան էստ րա դա յին և նեա պո լի-տա նա կան եր գեր: Ա ռա ջին ջու-թակ Ա րամ Ա սատր յանն այս պես մեկ նա բա նեց նվա գախմ բի մաս-նակ ցու թյու նը. «Պ րո ֆե սիո նա լը

պի տի կա տա րի ցան կա ցած բան։ Ինչ նո տա մեր առջև դնում են, մենք նվա գում ենք»:

Տե նո րը եր գեց միկ րո ֆո նով։Պատ վի րա տուն, այս դեպ քում՝

«Խ րո նոգ րա ֆը», պարզ վում է, «Երևան յան հե ռան կար նե րին» կոնկ րետ ար տիս տի ա նուն չէր նշել։ Պատ վի րա տուն պար զա-պես ցան կա ցել էր հայտ նի ար-տիս տի հրա վի րել, իսկ «Երևան-յան հե ռան կար նե րում» ընտ-րել էին Ա լե սանդ րո Սա ֆի նա-յին։ Ն րա ա նու նը, ի դեպ, ո չինչ չի ա սում մեր հան դի սա տե սին, նույ նիսկ ե րա ժիշտ նե րին:

Օ պե րա յին հայտ նի եր գիչ-ներն էստ րա դա յին եր գա ցան կին դի մում են սո վո րա բար ե րաժշ-տա կան կա րիե րա յի մայ րա մու-տին: Տա րի քի ըն թաց քում ձայ-նի ու ժը թու լա նում է, միկ րո ֆո-նը թույլ է տա լիս հե տաձ գել հա-մեր գա յին կան քին հրա ժեշտ տա լու պա հը, իսկ հան րա հա ճո պո պուլ ալ եր գա ցան կը՝ ա վե լի շատ գու մար վաս տա կել:

Սա ֆի նան 1990-ա կան նե րին է սկսել պո պուլ ա րի զաց նել իր եր գաո ճը, երբ խոսք չէր կա րող

լի նել կա րիե րա յի ա վար տի մա-սին: Ընդ հա կա ռա կը՝ այս տա-րի նե րի ըն թաց քում նրա կա րիե-րան վե րելք է ապ րել: Նա ակ-տի վո րեն շրջա գա յում էր և ձայ-նագ րու թյուն ներ կա տա րում: Ցա վոք, նրա ե րաժշ տու թյունն արդեն դժվար է դա սել բարձր ար վես տին:

Լ րագ րող նե րի հետ հան դի-պում ե րից մե կի ըն թաց քում հա-մեր գի կազ մա կեր պիչն այս պես մեկ նա բա նեց կոր պո րա տիվ ե րե-կույ թը հան րու թյա նը մատ չե-լի դարձ նե լու «մղու մը»՝ նրանք ի րենց բա րո յա կան պարտքն են հա մա րել նաև տոմ սեր վա ճա ռել, քա նի որ մար դիկ կան, ո րոնք բարձր ար վես տի կա րիք ու նեն:

Թե՛ օ պե րա յի, թե՛ մայ րա քա ղա-քի այլ հա մեր գաս րահ, որտեղ իս կա պես բարձ րար վեստ ե րաժշ-տու թյուն է մա տուց վում, ու նի մշտա կան հան դի սա տես, և կա-րի քա վո րի դե րում, այս տրա մա-բա նու թյամբ, «Խ րո նոգ րաֆ» խա-նութ-սրա հի մե ծա հա րուստ հա-ճա խորդ նե րը պի տի որ լի նեին։ n

Մա րի Ա րամ յան

Լևոն Հայ րա պետ յան. «Հաղ թե ցինք թի մա յին խա ղի և ն վիր վա ծու թյան հաշ վին»

Հա յաս տա նի ազ գա յին հա-վա քա կա նի և Գ դանս կի «Լե-խիա յի» պաշտ պան Լևոն Հայ-րա պետ յանն ըն դա մե նը վեց խաղ է անց կաց րել Հա յաս տա-նի հա վա քա կա նի կազ մում ու կարճ ժա մա նա կում դար ձել թի մի ան փո խա րի նե լի խա ղա-ցող նե րից։ Լևո նի խա ղը սառ-նա սիրտ է, նա՝ միշտ վստահ սե փա կան ու ժե րին։ Հա վա քա-կա նի հա մար ան չափ կարևոր Հա յաս տան- Մա կե դո նիա հան-դի պու մից մեկ շա բաթ ա ռաջ «Օ րա կարգ»-ը զրու ցել է Լևոն Հայ րա պետ յա նի հետ։

-Լևոն, ինչ պե՞ս են գոր ծե րը «Լե խիա յում»:

-Ա մեն ինչ նոր մալ է, մշտա-պես խա ղում եմ թի մի հիմ ա-կան կազ մում: Վատն այն է, որ թիմ ա ռայժմ քիչ միա վոր ներ է վաս տա կել:

-Ին չո՞վ կբա ցատ րես, որ «Լե խիան», չնա յած բա-վա կան լավ կազ մին, այս-քան ան հա ջող է սկսել ա ռաջ նու թյու նը:

-Վեր ջերս մեր թի-մի խա ղա ցող նե րից շա տե րը

վնաս վածք ներ են ստա ցել, ո րոշ հան դի պում ե րում մար զա կան բախ տը ե րես է թե քում մե զա-նից: Պետք է հաշ վի առ նել նաև այն, որ Էքստ րակ լաս սան (Լե-հաս տա նի ա ռաջ նու թյան բարձ-րա գույն խումբ – խմբ.) հա վա-սար նե րի ա ռաջ նու թյուն է: Ցան-կա ցած թիմ կա րող է և՛ հաղ թել, և՛ պարտ վել:

-Ի՞նչ նպա տակ է դրված թի մի առջև, ո՞ր հո րի զո-նա կա նը կհա մար վի լավ արդ յունք:

-1-ից 5-րդ տե ղե րը։

-Ա կում բում եր բեմն խա-ղում ես կի սա պաշտ պա-նի դիր քում, իսկ հա վա-քա կա նում կա տա րում ես ձախ պաշտ պա նի պար տա-կա նու թյուն նե րը: Որ տե՞ղ է ա վե լի հար մար խա ղալ:

-Ես եր կու դիր քե րում էլ ինձ հա վա սա րա չափ լավ եմ զգում:

-Լևոն, ար դեն հար մար վե՞լ ես թի մին, քա ղա քին:

-Ե՛վ թի մը, և՛ քա ղա քը շատ լավն են, հար մար վե լու ա ռու մով ոչ մի խնդիր չու նե ցա:

-Անդ րա դառ նանք հա վա-քա կա նին: Ին չի՞ հաշ վին մեր հա վա քա կա նը կա րո-ղա ցավ հաղ թել Ս լո վա-կիա յի ընտ րա նուն:

-Ինձ թվում է՝ հիմ ա-կան գաղտ նի քը թի մա յին հստակ աշ խա տանքն էր և ն վիր վա ծու թյու նը:

-Հա վա քա կա նից ար դեն հրա վեր ստա ցե՞լ ես։

-Ա յո՛, հոկ տեմ բե րի 3-ի ա ռա-վոտ յան կլի նեմ Երևա նում:

-Ի՞նչ սպա սե լիք ներ ու-նես Մա կե դո նիա-յի հա վա քա կա նի հետ հան դի պու մից:

-Մենք բո լորս ան չափ շատ ենք ու զում հաղ թել, և ես վստահ եմ, որ ե թե կա րո ղա-նանք ցու ցադ րել նույն մա կար-դա կի ֆուտ բոլ, ինչ պես նա-խորդ խա ղե րում, ա պա կհաս-նենք մեր նպա տա կին: n

Հայկ Կա րա պետ յան

« Պատ վի րա տուն` «Խրոնոգրաֆը», պար զա պես ցան կա ցել էր հայտ նի ար տիս տի հրա վի րել »

Տե նո րը եր գեց միկ րո ֆո նով։

Լևո նի խա ղը

սառ նա սիրտ է,

նա՝ միշտ վստահ

սե փա կան ու ժե­

րին։