թերթը լույս Է տեսնում 1990թ. նոյեմԲերից

2017Հունիս¹ 6 (154)

Բարև ձեզ, հարգելի հյուրեր,Շ նոր հա վո րե լով բո լո րիս Հան րա պե տու թյան տո նի

առ թիվ, նախ ան հրա ժե շտ եմ հա մա րո ւմ իմ, ին չու չէ,մեր երախ տա գի տու թյան խո սքն ուղ ղել Եր ևա նի ՆորՆորք վար չա կան շր ջա նի ղե կա վար պա րոն Ար մեն Ուլի -խա նյա նին, ում նա խա ձեռ նու թյա մբ ու, ես կա սե ի, ան -մի ջա կան հո վա նա վո րու թյա մբ, ար դեն ո րե րո րդ տա րինՀան րա պե տու թյան տո նի օրն Էզ դի ժո ղով դի ազ գայինհե րոս, Սար դա րա պա տի և Բաշ Ա պա րա նի հե րո սա -մար տե րո ւմ էզ դի հե ծե լա զո րի ղե կա վար Ջահան գիրԱղայի հու շար ձա նի մոտ ոչ մի այն Նոր Նո րք վար չա -կան շրջանի, այլև՝ հան րա պե տու թյան տար բեր մար զե -րի հայ և էզ դի բնա կիչ նե րի մաս նակ ցու թյա մբ տե ղի էունե նո ւմ մի ջո ցա ռո ւմ, ո րը նվիր վո ւմ է ինչ պես Հան րա -պե տու թյան տո նին, այն պես էլ Հայաս տա նի Հան րա պե -տու թյան կայաց ման, հայոց բի բի լա կան հողիպա շտ պա նու թյան գոր ծո ւմ էզ դի ժո ղո վր դի մաս նա կա -ցու թյա նն ու նե րդր մա նը, հայ և էզ դի ժո ղո վո ւրդ նե րիան խա խատ բա րե կա մու թյա նը, որն ու նի դա րե րի պատ -մու թյո ւն։

Մեր բա րե կա մու թյու նը նո րո վի ար տա հայտ վեց ուդրսևոր վեց Արցա խյան ա զա տա մար տի ժա մա նակ,ինչը, ես կա սե ի, շա րու նակ վո ւմ է առ այ սօր, երբ մար -տի դաշ տից տաս նյակ էզ դի որ դի ներ, ցա վոք, տո ւն չվե -րա դար ձան, իսկ շատ վե րա դար ձած ներ էլ վի րա վոր ուհաշ ման դամ են։ Ես իմ պա րտքն եմ հա մա րո ւմ շնոր հա -կա լա կան խո սք ա սե լու նաև Նոր Նո րք վար չա կանշրջա նի ղե կա վա րի աշ խա տա կազ մի Կր թու թյան, մշա -կույ թի և սպոր տի բաժ նի պետ տի կին Հե ղի նե Կա րա -պե տյա նին, Նոր Նո րք վար չա կան շր ջա նի Մշա կույ թիկե նտ րո նի տնօ րեն տի կին Ա լի նա Հա րու թյու նյա նին ևՀՀԿ Նոր Նո րք վար չա կան շր ջա նի գա ղա փա րա խո -սա կան-քա րոզ չա կան հա նձ նա խմ բի ղե կա վար պա րոնԱ րայիկ Մի սա կյա նին, ով քեր ու նեն գնա հա տան քի ար -ժա նի մաս նակ ցու թյո ւն ու նե րդ րո ւմ այս մի ջո ցառ մանկազ մա կե րպ ման ու ան ցկաց ման գոր ծո ւմ։

Ա մեն տա րի այս օ րը հա վաք վե լով Ջան գիր Ա ղայիար ձա նի մոտ, մե նք, կար ծես, յու րո վի հաշ վե տու ենք լի -նո ւմ, թե ան ցած մեկ տար վա ըն թաց քո ւմ ինչ նոր բանէ տե ղի ու նե ցել ՀՀ էզ դի հա մայն քի կյան քո ւմ, ինչ նորձե ռք բե րո ւմ ներ ու նե նք և ինչ ենք ծրագ րո ւմ։

Իմ ձեռ քին է այն հրա վե րը, ո րը Նոր Նոր քի թա ղա -

պետ Դա վիթ Պետ րո սյա նը դե ռևս 2004 թվա կա նինտվել էր ինձ։

Այո, հա մա րյա 13 տա րի ա ռա ջ՝ 2004 թվա կա նի հու -լի սի 29-ին, ժա մը 12-ին, մե զա նից շա տե րը՝ Նան սե նիան վան զբո սայ գո ւմ մաս նակ ցե ցին « Հայ ժո ղո վր դի բա -րե կամ նե րը» խո րագ րով քա րե քան դակ նե րի սիմ պո զի -ու մի հան դի սա վոր բաց ման ա րա րո ղու թյա նը։Սիմ պո զի ու մի ար ձան նե րից մեկը Ջահան գիր Ա ղայի ննէ, որի հե ղի նա կն է Ար տիկ Քո չա րյա նը, ով այն ոչ մի այնքան դա կել է, այլև՝ հո գի ու սեր է դրել նրա նո ւմ...

Վազ գեն Սա րգ սայ նի ան վան ռազ մա կան Հա մալ սա -րա նի Ջան գիր Ա ղայի կի սա նդ րի կա նաև իր ան վա մբլսա րա նո ւմ, ար ձա ն՝ ՀՀ Ար մավի րի մար զո ւմ։ 2016թվա կա նի մայի սի 25-ին Եր ևա նի քա ղա քա պետ Տա րոնՄար գա րյա նի ստո րագ րու թյա մբ Եր ևան քա ղա քի Ա վանվարչա կան շր ջա նի Շա հի նյան փո ղո ցի 4-րդ նր բա նցքնան վա նա կոչ վեց եզ դի նե րի ազ գային հե րոս Ջա հան գիրա ղայի ան վա մբ՝ « Ջա հան գիր ա ղայի փո ղոց»։

Ե թե մի այն Ջա հան գիր ա ղայի հի շա տա կի հա վեր -ժաց ման գոր ծըն թա ցի մա սին խո սե նք, ա պա կհա մոզ -վե նք, որ հայ ժո ղո վո ւրդն ար ժա նի ո րեն է գնա հա տո ւմնրա կա տա րած գոր ծը, ին չը հար գան քի տո ւրք է ոչ մի -այն նրան այլև՝ ամ բո ղջ եզ դի ժո ղո վր դի ն։ Ժո ղո վո ւրդ,որն իր ճա կա տա գի րն ան քակ տե լի ո րեն կա պել է նաի -րյան երկ րի, Հայկ նա հա պե տի հետ նո րդ նե րի հե տ։

Այո, մեր նախ նի նե րը ճի շտ են վար վե լ՝ ու նե նա լովհայ կա կան կո ղմ նո րո շո ւմ. Հայաս տան երկ րո ւմ է, որմենք ու նե նք մեր էթ նի կա կան և կրո նա կան ինք նու -թյունը պահ պա նե լու ան նա խա դեպ հնա րա վո րությո ւն -ներ. ճա նաչ վո ւմ ենք մեր ազ գի ի րա կան ան վա մբ էզ դի,լեզ վով էզ դի կի, կրո նով Շար ֆա դին, 1990 թվա կա նիցՀան րային ռա դի ոյից տր վո ւմ է ա մե նօ րյա եզ դիե րեն (էզ -դի կի) հա ղոր դո ւմ, եզ դի դպ րո ցա կան նե րի սե ղա նին են1-12-րդ դա սա րան նե րի Եզ դի ե րեն լեզ վի և եզ դի գրա -կա նու թյան դա սա գր քե րը, ՀՀ ԳԱԱ-ում ու նե նք եր կուգի տաշ խա տող, ու նե նք ամ սա թե րթ, գոր ծո ւմ են հա սա -րա կա կան բա զո ւմ կազ մա կեր պու թյո ւն ներ և այլն։

Հատ կա պես 2014 թվա կա նի Շան գա լի դեպ քե րիցհե տո մե նք՝ էզ դի նե րս, ա վե լի հա մոզ վե ցի նք, որ, այո,Հայաս տա նն է այն եր կի րը, այն մի ջա վայ րը, ուր ինչ պեսմեր ֆի զի կա կան, այն պես էլ բա րոյա կան ու հոգ ևորգոյու թյո ւնն ա պա հով ված ու ե րաշ խա վոր ված են։ Այս

հար ցո ւմ ան չափ է ա կան է ին ՀՀ Նա խա գահ Սե րժՍարգ սյա նի 2016 թվա կա նի ՄԱԿ-ի ամ բի ո նից և Բե լա -ռու սի մայ րա քա ղաք Մի նս կի ԱՊՀ գա գաթ նա ժո ղո վո ւմի պաշ տպա նու թյո ւն էզդի նե րի հն չեց րած ե լույթ նե րը։

Ուզո ւմ եմ ան պայ ման մի նկա տա ռո ւմ բա րձ րա ձայ -նել, որն իմ եր կար տա րի նե րի մտո րո ւմ նե րի տրա մա բա -նա կան ա դյո ւնքն է. ան ցյալ դա րի սկզբ նե րին, երբհայաս տա նյան էզ դի հա մայն քի ան վի ճե լի հե ղի նա կու -թյո ւն նե րը Ջահան գիր ա ղան ու Ուսըվ բե կն է ին, մերազգի ա նու նը, մեր լեզ վի ա նու նը, մեր կրո նի ա նու նը պե -տա կան ա տյան նե րո ւմ ըն դուն վո ւմ ու հա րգ վո ւմ է ին,սակայն նրա նց ստա լի նյան բռ նու թյո ւն նե րի զոհ դառ նա -լո ւց հետո գլո ւխ բա րձ րաց րե ցին ու ժեր, ո րո նք փոր ձե ցինմո ռա ցու թյան տալ էզ դի ու թյան ինք նա պահ պա նու թյաններ քո հի շյալ ե րեք հիմ նա սյու նե րը. ազ գու թյո ւնս՝ էզ դի,լե զո ւս՝ էզ դի կի, կրո նս՝ Շար ֆա դի ն։ Եվ հա մա րյա 60տա րի դա ինչ-որ չա փով հա ջող վեց վե րո հի շյալ ու ժե րին,սա կայն էզ դի նվի րյալ նե րի սր տո ւմ դրա նք չմո ռաց վե ցին։Ու օ րի նա չափ եմ հա մա րո ւմ, որ ան ցյալ հա րյու րա մյա կի80-ական թվա կան նե րի վեր ջե րին էզ դի հա մայնքն իրար ժա նա վոր զա վակ Ա զիզ Թա մոյա նի (Ա զի զե Ա մա րի)գլ խա վո րու թյա մբ ընդ վզեց այդ ու ժե րի ու ա նար դա րու -թյան դեմ ու վեր ջա պես մար դա հա մար նե րի ար դյո ւնք -ներո ւմ, ԶԼՄ-նե րո ւմ կր կին վե րա կա նգն վե ցին մերնվի րա կան ար ժեք նե րը։

Այո, Ա զիզ Թա մոյա նը Ջահան գիր Ա ղայի, Ու սըվ բե -կի և եզ դի այլ բա զո ւմ նվի րյալ նե րի ար ժա նի ժա ռան գո -րդն է, ում և ում հա մա խոհ նե րի պայ քա րի ար դյո ւն քո ւմմենք մեզ ան կաշ կա նդ կո չո ւմ ենք էզ դի, մեր լե զո ւն՝ էզ -դի կի ու մեր կրո նը՝ Շար ֆա դին և հայ ժո ղո վր դի ու հայ -կա կան իշ խա նու թյո ւն նե րի ա ջակ ցու թյա մբ տեր ենքկա նգ նո ւմ մեր ազ գային նկա րագ րի ն։ Չէ որ դա րե րովմեր ժո ղո վո ւր դը պայ քա րել է հե նց այդ ա ժեք նե րի ուհա մոզ մո ւնք նե րի հա մար, ին չի հա մար հա լած վել ու ցե -ղաս պան վել ու ցե ղաս պան վո ւմ է...

Հասան ԹամոյանՀՀ վաստակավոր լրագրող

մայիսի 28-ին ՀՀ երևան քաղաքի նոր-նորք վարչական շրջանում գտնվող անկախության հերոսջհանգիր աղայի հուշաքարի մոտ տեղի ունեցավ ավանդական ամենամյա միջոցառումը նվիրվածՀայաստանի առաջին Հանրապետության անկախության օրվան։ որին ներկա էին, ինչպես վաչական շրջանիղեկավարությունը, այնպես էլ եզդիների ազգային միության նախագահ ազիզ թամոյանը, ՀՀ վաստակավորլրագրող Հասան թամոյանը, արցախյան հերոսամարտի մասնակից եզդի ազատամարտիկներ՝ ուսուբսարհանգյանը, սիաբանդ սադոյանը, եզդի բանաստեղծուհի Հնարա թաժդինը, «Էզդիխանա» թերթիխմբագիր խդր Հաջոյանը, հայ և եզդի երգիչներ՝ արսեն գրիգորյանը, Համիկ թամոյանը, եզդիդպրոցականները և այլոք։ կից ներկայացվում է Հասան թամոյանի ելույթը։

Հայաստանի առաջին Հանրապետությանանկախության նվիրված միջոցառում ջՀանգիրաղայի Հուշաքարի մոտ

Ի րա քի Սին ջա րի նա հան գա պե տն ա սել է. «Ի ԼԻՊա հա բեկ չա կան խմ բա վոր ման առ ևան գած ա վե լի քան3000 եզ դի նե րի ճա կա տա գի րը պա րզ չէ: Առ ևա նգ ված -նե րի մեծ մա սը կա նայք, աղ ջիկ ներ ու ե րե խա ներ ե ն»:

Մա համա Խա լի լն ան դրա դառ նա լով 2014 թվա կա -նին Սին ջա րի վրա Ի ԼԻՊ-ի հար ձակ մա նն ա սել է«Ահա բեկ չա կան խմ բա վո րո ւմն այդ հար ձակ ման ժա -մա նակ առև ան գել է 6417 եզ դի նե րի»:

Սին ջա րը գտն վո ւմ է Ի րա քի երկ րո րդ մեծ քա ղաք՝Մո սու լից 80 կմ. հե ռա վո րու թյան վրա: Սին ջա րո ւմբնակ վո ւմ են հիմ նա կա նո ւմ եզ դի նե ր:

Ա վե լի վաղ, «Հա շդ Ալ-Շաա բի » խմ բի խոս նակ՝ Քա -րիմ Ալ-Նու րին հայ տա րա րել էր, որ Ի րա քի ժո ղո վր դա -կան ու ժե րը Սին ջա րի Քոչո գյո ւղն ա զա տագ րե լո ւց հետո,հի նգ զա նգ վա ծային գե րեզ ման ներ են հայտ նա բե րել:

Ալ-Նու րին ա սել է. «Գե րեզ ման նե րը պատ կա նո ւմ ենեզ դի նե րին, ո րո նք գյու ղի գրավ ման ժա մա նակ զոհ վելեն Ի ԼԻՊ-ի ա հա բե կիչ նե րի կող մից: Մի նչև 2015 թվա -կա նի վեր ջե րը, Սին ջա րո ւմ հայտ նա բեր վել են 18զանգ վա ծային գե րեզ ման ներ, ո րո նք վկայո ւմ են Ի րա -քո ւմ եզ դի նե րի դեմ Ի ԼԻՊ-ի գոր ծած ո ճիր նե րի մա -սին»:

ավելի քան 3000 եզդիների ճակատագիրնանորոշ Է

Չե ՛նք մո ռա նա լու Փո քր Ա սի այո ւմ հայե րի, ինչ պեսնաև այլ քրիս տո նյա ժո ղո վո ւրդ նե րի (հույն, Պոն տո սիհույն, ա սո րի) և եզ դի նե րի դեմ 1915 թ. ի րա կա նաց վածՑե ղաս պա նու թյու նը, թույլ չե ՛նք տա լու, որ այն մո ռա -ցու թյան մա տն վի։ Ցե ղաս պա նու թյան զո հե րին հար -գան քով ենք հի շե լո ւ։ Մշ տա պես հրա պա րակ նե րո ւմենք լի նե լու: Հա նո ւն Թո ւր քի այի Հան րա պե տու թյանկող մից ժխտ վող Ցե ղաս պա նու թյան ճա նաչ ման, Ցե -ղաս պա նու թյու նից բխող պա տաս խա նատ վու թյու նըկյան քի կո չե լու, Ցե ղաս պա նու թյան զոհ ժո ղո վո ւրդ նե -րի կրած վնաս նե րը փոխ հա տու ցե լու, նրա նց կեն դա նիմնա ցած որ դի նե րի ապ րե լու ի րա վո ւն քի, ի րե նց պատ -մա կան բնօր րա նո ւմ հայ րե նի քի ու քա ղա քա ցի ու թյանի րա վունքի, մեր հո ղե րո ւմ այլևս Ցե ղաս պա նու թյո ւնչկրկն վե լու, հա նո ւն մեր պատ մու թյան ա րյու նա լի, մութէ ջե րի հետ հա սա րա կայ նո րեն ա ռե րես վե լու, ի րե նցձեռ քո ւմ ե ղած բո լոր հնա րա վո րու թյո ւն նե րով խո չըն դո -տել ջա նող պե տու թյո ւն նե րի ժխ տո ղա կան քա ղա քա -կա նու թյանը դեմ դո ւրս գա լու, 1894 թ-ից մի նչև 1923թ. մա րդ կայ նու թյան դեմ ի րա կա նաց ված հան ցա նք -ները, 1915 թ.- գա գաթ նա կե տին հա սած ցե ղաս պա -նությո ւն նե րը հա սա րա կու թյան խղ ճի կող միցդա տա պար տե լու, հա նո ւն նրա, որ « վե ՛րջ» ա սե նք Թո -

ւր քի այի Հան րա պե տու թյան բռ նա տի րու թյա նը, ո րըհիմ նա դր ման օ րից մինչ այժմ ժո ղո վո ւրդ նե րի գե րեզ -ման և բա նտ է դա րձ րել մեր հո ղե րը, հա նո ւն նրա, որ« վե ՛րջ» ա սե նք ցե ղաս պա նա ծին միջ նա դա րյան մտա -ծո ղու թյա նը, ո րը գե րի է հա մա րո ւմ և բաց չի թող նո ւմիր տե սա հո րի զո նից իր գե րիշ խա նու թյան տակ գտն -վող` Ցե ղաս պա նու թյան զոհ ժո ղո վո ւրդ նե րին, ո րո նցհետ ոչ մի կե րպ չի կա րո ղա նո ւմ հա մա կե րպ վել, ինչ -պես նաև` եր բե մն իրա կա նաց նո ւմ մշ տա պես պա հես -տա զո րո ւմ պահ վող «բան վո րա կան գու մար տակ»նա խա գի ծը, որ իր տա ծած ոխն ու ա տե լու թյո ւնն ար -տա հայ տե լու հա մար ցան կա ցած մե կին որ պես զոհ էընտ րո ւմ և ոչն չաց նո ւմ (ինչ պես Հրա նտ Դին քի և ՍևակԲա լըք չըի սպա նու թյուն նե րն է ին), որ մտա ցա ծին պա -տր վակ նե րով բա նտ է նս տեց նո ւմ ու հա լու մաշ ա նո ւմո րոշ մա րդ կա նց (զո ր օրի նա կ՝ Սևան Նշա նյա նին), Հա -նո ւն նրա, որ հա սա րա կու թյա նը լսե լի դա րձ նե նք ևպա հան ջե նք, որ պես զի ան հա պաղ մի ջո ցա ռո ւմ ներձեռ նա րկ վեն ալ ևի ժո ղո վուրդ նե րի՝ պո տեն ցի ալ ցե -ղաս պա նու թյան սպառ նա լի քի դեմ, ո րո նց գոյու թյու նը100 տա րի է, ինչ փորձո ւմ են վե րաց նել ցե ղաս պա նա -կան մի ջամ տու թյուն նե րով, զա նգ վա ծային սպա նու թյո -ւն նե րով ու աք սոր նե րո վ։ Մեր ի րա վա ցի պա հան ջին

ա ջակ ցե լու հա մար պայ քա րի ենք հրա վի րո ւմ բո լորայն ան ձա նց, հաս տա տու թյուն նե րին ու կազ մա կեր -պու թյո ւն նե րին, ո րո նք հարգո ւմ են մար դու ի րա վո ւնք -նե րն ու ա զա տու թյունը։ Ռո մե րփ լա թզ, Ֆրա նկ ֆո ւրտՄի ու թյո ւն ընդ դեմ Ցե ղաս պա նու թյա ն կազ մա կեր պու -թյու նը 2017 թ. փե տր վար ամ սից ան դա մակ ցո ւմ է նաևԵվ րո պայի ժո ղո վո ւրդ նե րի ժո ղո վր դա վա րա կան կո նգ -րե սի ն։

Հ.գ. մի ու թյո ւն ընդ դեմ ցե ղաս պա նու թյան կազ -մա կեր պու թյո ւնն այս տա րի ցե ղաս պա նու թյան զո -հե րի հի շա տա կը հար գե լու, ցե ղաս պա նու թյանժխտ ման հա մար իր ափ սո սա նքն ու ա մո թն ար տա -հայ տե լու հա մար 6 ան ձից բաղ կա ցած պատ վի րա -կու թյա մբ կմաս նակ ցի երևա նո ւմ կայա նա լիքհի շա տակ ման ա րա րո ղու թյո ւն նե րի ն։ մի ու թյո ւնընդ դեմ ցե ղաս պա նու թյան կազ մա կեր պու թյանպատ վի րա կու թյո ւնն ապ րի լի 24-ին ծաղ կեպ սակկդնի Հայոց ցե ղաս պա նու թյան զո հե րի հու շա հա մա -լի րո ւմ՝ հար գե լով նրա նց հի շա տակը։

Թարգմանեց Անահիտ Քարտաշյանըwww.aravot.am

ա լի Էր թեմ (Ֆ րա նկ ֆո ւր տո ւմ գոր ծող մի ու թյո ւն ընդ դեմ ցե ղաս պա նու թյան կազ մա կեր պու -թյան նա խա գահ) Akunq.net. թույլ չտա նք, որ ցե ղաս պա նա կան ան ցյալ ու նե ցող թո ւր քի այիՀան րա պե տու թյու նը կոր ծա նի մեր ա պա գա ն։

ցեղասպանության ժխտումըմարդկայնության դեմ ուղղված նորՀանցագործությունների սուրՀանդակը եվմեր ապագայի կործանիչն Է.

Akunq.net

Այ սօր « Պո ստ սկ րիպ տո ւմ» մա մու լի ա կո ւմ բո ւմ հրա -վիր ված ա սու լի սի ժա մա նակ, եզ դի նե րի հոգ ևոր ա ռաջ -

նո րդ Բրո Հա սա նյա նը և Եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյաննախագահի տեղակալ Գո գո Ա սոյա նը խո սե ցին ցե -ղաս պա նու թյո ւն նե րի մա սին:

« Մե նք մեր գի տակ ցա կան կյան քո ւմ ա ռա ջի նն ի մա -ցել ենք Հայոց ցե ղաս պա նու թյան մա սի ն՝ դպ րո ցա կանդա սա գր քե րից, հե տո ար դեն գե ղար վես տա կան գր քե -րից: Ցե ղաս պա նու թյո ւն նե րն ի րոք ար հա վի րք են բո լորժո ղո վո ւրդ նե րի հա մար»,- ա սաց Բրո Հա սա նյա նը:

«Ա պա ցո ւց ված փա ստ է, որ 1915 թվա կա նին Թո ւր -քի այի կող մից հայե րի նկատ մա մբ ի րա կա նաց վել է ցե -ղաս պա նու թյո ւն»,- շա րու նա կեց բա նա խո սը՝ զար մա նքար տա հայ տե լով հատ կա պես այն պե տու թյան նկատ -մա մբ, ո րը Հո լո քո ստ տես նե լով մի նչ օրս չի ըն դու նելՀայոց ցե ղաս պա նու թյու նը: Հոգ ևոր ա ռաջ նո րդն ընդ -գծեց, որ մի նչև չըն դո ւն վի Հայոց ցե ղաս պա նու թյու նը,մյո ւս ցե ղաս պա նու թյո ւն նե րը՝ այդ թվո ւմ նաև եզ դի նե -րի նկատ մա մբ ի րա կա նաց վա ծը, կմ նան ան պա տիժ:

Եզ դի նե րի ազ գային մի ու թյան նա խա գահի

տեղակալ Գո գո Ա սոյա նն էլ իր խոս քո ւմ նշեց. «Գ լո ւխեմ խո նար հո ւմ 1915 թվա կա նին ոճ րա գոր ծու թյան զոհդար ձած մա րդ կա նց հի շա տա կի ա ռաջ: Այդ ժա մա նակկո տոր վել է նաև 500 հա զար եզ դի: Գտ նո ւմ եմ, որ մի -ջազ գային հան րու թյու նը ցե ղաս պա նու թյո ւն նե րին շատխի ստ ար ձա գա նք պե տք է տա: Ցե ղաս պա նու թյո ւն նե -րը պե տք է դա դա րեց վեն: Այդ հար ցո ւմ մեծ դե րա կա -տա րու թյո ւն ու նեն գեր տե րու թյո ւն նե րը: Այ սօրչդա տա պար տե լով հայ և եզ դի ժղո վո ւրդ նե րի ցե ղաս -պա նու թյո ւն նե րը՝ այդ նույն գեր տե րու թյո ւն նե րն են հե -տա գայո ւմ կա նգ նե լու փաս տի ա ռաջ: Նրա նք դեռչգի տեն, որ ցե ղաս պա նու թյո ւն կլի նի նաև ի րե նց նկատ -մա մբ, դրա վառ օ րի նա կն է Ֆրան սի ան: Մե նք տե -սանք, թե քա նի ան գամ պայ թեց րին: Դա էլ էցե ղաս պա նու թյո ւն»:

Գո գո Ա սոյա նը կար ծո ւմ է, որ Հայոց ցե ղաս պա նու -թյան ճա նաչ ման գոր ծըն թա ցը թեև դժ վար է, բայցանի րա կա նա նա լի չէ ու նպա տա կին հաս նել հնա րա վորէ մի այն Թո ւր քի ային պար տադ րե լով ճա նա չել իր նախ -նի նե րի կող մից կա տար ված ոճ րա գոր ծու թյու նը:

Սոսե Չանդոյան

ցեղասպանվելու վտանգը նաեվգերտերություններին Է սպառնում

Երբ ես 2014 թվականին աշխատանքի բերումովգտնվում էի Ռուսաստանի Դաշնությունում, օգոստոսամսին, լրատվական ծառայությունների միջոցով տեսամի սահմրկեցուցիչ տեսարան թե ինչպես են ռաս սայա -կան հողի վրա ոչնչացնում մի ազգի, որը հազարավորտարիներ եղել և մնում են մեր անփոխարինելիբարեկամները։ Այդ ամենը տեսնելով շատ մեծ ու խորըմի նոր վերք բացեց իմ սրտում, հինը դեռ չսպիացած,ու ես որոշեցի Հայաստան գալուն պես նախաձեռնեմիմ ու տարածեմ իլուր աշխարհի երգով բարցրաձայնեմմեր Եզդի բարեկամ ազգի ջարդերի ու կոտորածիմասին, որը ցեղասպանություն է, միանշանակ ուրիշկարծիք չի կարող լինել։ Ես Հայաստանում հան -դիպելով իմ լավ ընկեր, ռեժիսոր Վահե Ղազարյանին,կիսվելով կարծիքիս մասին, եկանք ընդհանուրհայտարարի և նա դարձավ իմ պրոդյուսերը։ Սկսեցինքհամագործակ ցությունը, որի ընթացքում իմ լավընկերոջ, ազգությամբ եզդի Արթուր Սաֆոյանիմիջոցով էլ ծանոթացանք մի լավ անձնավորության ուտաղանդավոր, այժմ արդեն լավ ընկերոջ՝ Իբրահիմ

Խալիլի հետ, որը ի դեպ, դարձավ իմ Շանգալի մասիներգի և բառերի հեղինակը, որին իմ խորին շնորհա -կալությունն եմ հայտնում։ Մենք երբևե չենք լռելու ևչենք ուզում որպեսզի լինեն նման բաներ, որոնց զոհ ենգնում հազարավոր կանայք, երեխաներ ու աղջիկներ,որոնք անխնա ու անմարդկային դաժան վայրագխոշտանգումների են ենթարկվում հյուսիսային ԻրաքիՇանգալի շրջանում, որը կրկնում եմ, միանշանակցեղասպանություն Է։ Այժմ մեր նորաստեղծ խմբովաշխատում ենք մի նոր պրոեկտի վրա, որը նվիրվում էմեր երկու ազգերի անմնացորդ հազարամյակներիցեկող բարեկամությանը։ Երգի մեղեդիի և խոսքերիհեղինակն է մտերիմ ու լավագույն ընկեր՝ ԽդրՀաջոյանը։ Երգը կատարում ենք դարձյալ լավ ընկեր ուբարեկամ, տաղանդաշատ Համիկ Թամոյանի հետ,որն էլ շուտով կհանձնվի ժողովրդի դատին։Ավարտելով խոսքս, և խոնարվելով անմեղ զոհերի, մերերկու ազգերի հերոսների հիշատակի առջև, հավերժփառք ու պատիվ մեր հերոսներին, հերոսներ, ովքերիրենց կյանքը տվեցին հանուն մեր գալիք սերունդների

ու հանուն Հայաստանի անկախության ուբարեկեցության համար և ես հետամուտ եմ լինելու, որավելի ու ավելի ամուր հիմքերով կառուցվի ու շենանամեր երկու ազգերի բարեկամությունը։ Թող տեսնիամբողջ աշխարհը, թե ինչպես են երկու ազգ հաշտ ուհամերաշխ ապրում փոքրիկ մի երկրում՝ սեր և հար -գանք տածելով միմյանց հանդեպ։ Թող ամենակարողԱստված պահի, պահպանի և օրհնի այս մեր Հայ-Եզդիբարեկամությունը՝ փոխանցելով այն սերնդե-սերունդ,գալիք ապագայի անսահ ման խորքեր։

Կարեն ՄաթևոսյանՀատուկ «Էզդիխանա» թերթի համար

ազգությամ Հայ երգիչ կարեն մաթեվոսյանըկատարել Է եզդիերենով երգ եվ այն նվիրելշանգալի եզդիների զոՀերի Հիշատակին

Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի մասնակից,էջմիածինցի Կարեն Թորոսյանն ասում է, որ ապրիլը ոչպակաս հաղթանակի ամիս է: Նա այսօր՝ մայիսի 9-ինբարձրանալու է Եռաբլուր և հաղթանակի տոնը նշելու էիր նահատակ ընկերների հետ, հետո այցելելու էՔյարամի ու իր մյուս ընկերների շիրիմներին: Ասում է`այնպիսի ժամի է գնալու նրանց «մոտ», որ մարդ չլինի:

«Ապրիլը կլիներ սովորական ամիս՝ ամսի 1-ը`հումորի օր և այլն, բայց այդ դեպքերից հետո ապրիլըշրջանցեց մայիսին: Ճիշտ է, ցավալի էջ է, որ անձամբես ընկերներ կորցրեցի, բայց նաև դարձավհաղթանակի ամիս, որ թույլ չտվեցինք թշնամուն մերսահմանը վերցնել՝ դրանով կանխելով 1990-ականներիպատերազմի կրկնությունը: Մեր տղաների արյան գնով

պաշտպանեցինք մեր հայրենիքի սահմանները»,-ասում է Կարեն Թորոսյանը:

Կարենին հանդիպեցի Մայր Աթոռի բակում: Նաքայլելով պատմում է իր ընկերների մասին. «Պիտիբոլորն իմանան, թե ինչ հերոսներ ենք ունեցել:Չմտածեք, թե նրանք զոհվել են, դրա համար եմայդպես ասում, իրոք, հերոս տղերք էին»:

Կարեն Թորոսյանն ազգությամբ եզդի է: Ապրել էՌուսաստանի Դաշնությունում և 2014թ. վերադարձել էՀայաստան, որպեսզի ծառայի բանակում:Զորացրվելուց հետո էլ մի քանի ամսով մեկնել էՌուսաստան` աշխատելու, բայց վերադարձել է, ասումէ՝ «հայրենիքից լավ տեղ չկա»:

Շատ է ուրախացել, երբ իմացել է, որ Արցախում էծառայելու։ «Հայաստանի դարպասները սկսվում ենԱրցախից»,- ասում է Կարենը:

Նա Ռուսաստանում ապրելու տարիներինլուսանկարչություն է սովորել: Ասում է, որ իրմասնագիտությունը բանակում շատ է պետք եկել: Բայցքանի որ լուսանկարչական ապարատ հնարավոր չէրպահել մոտը, իր ընկերներին նկարել է հեռախոսներով:

«Տղաները, որ այսօր չկան, նկարում էի: Երբ առիթէր լինում՝ ծնունդ, երդման արարողություն, կամ որհավաքվում էին, ինձ էին ասում, որ նկարեմ, վառհուշեր մնան այդ պահերից»,-ասում է Կարենը ևթվարկում այն անձանց անունները, ում հաճախ է

նկարել բանակում՝ 4-րդ վաշտի հրամանատարԱրմենակ Ուրֆանյան, Քյարամ Սլոյան, ՌոբերտԱբաջյան, արարատցի Անդրանիկ Զոհրաբյան,լեյտենանտ Տիգրան Պողոսյան և այլք: Կարենըթվարկում է բոլորի անուններն ու, խորը շունչ քաշելով,ասում է, որ այդպիսի հերոս տղաների հետ է ծառայել:Բոլորն էլ զոհվել են 2016թ. ապրիլին: Կարենը այդտղաների հետ նկար չունի, քանի որ միշտ լուսանկարչիդերում է եղել:

Պահպանվել են միայն Քյարամի նկարները, որոնքտարածվել են լրատվամիջոցներով, իսկ մյուստղաների նկարները մնացել են հեռախոսների մեջ ուկռվի օրերին ոչնչացվել:

«Ինչպես սերը տարիք, սոցիալական վիճակ չիհարցնում, այնպես էլ սահմանը, հայրենիքիպաշտպանությունը չի հարցնում՝ ով ես դու: Կարևորը,եթե ունես ոգի, հայրենիքդ սիրում ես, ուրեմն դուկկռվես, ինչ սոցիալական կարգավիճակի մարդ էլլինես,-նշում է Կարենը և որպես օրինակ նշում ՔյարամՍլոյանին: -Բոլորս էլ գիտեինք, որ Քյարամը ոչ այդքանբարեկեցիկ կյանքով էր ապրում: Հիշում եմ, որ իրարհետ պոստ էինք պահում, ասում էր` զորացրվելուցպիտի տունս սարքեմ, բայց նա կռվեց ու կռվեցանձնվիրաբար, մինչև վերջ»:

Գրիշա Բալասանյան

կարեն թորոսյան. «Հիմա, որ ասում եմեզդի եմ, ասում են՝ Հա, քյարամն Էլ Էրեզդի, դա արդեն ինձ Հերիք Է»

Հայաս տա նի սպոր տի և ե րի տա սար դու թյան հար -ցե րի նա խա րար Հրա չյա Ռոս տո մյա նի հրա մա նով հու -նահ ռո մե ա կան ո ճի ըմբ շա մար տի Օ լիմ պի ա կանխա ղե րի բրոն զե մե դա լա կիր, Եվ րո պայի կրկ նա կի չեմ -պի ոն և աշ խար հի ա ռաջ նու թյան բազ մա կի մր ցա նա -կա կիր, ազ գու թյա մբ եզ դի Ռո ման Ա մոյա նը նշա նակ վելէ նա խա րա րի խո րհր դա կա ն՝ հա սա րա կա կան հի մո ւնք -նե րով:

« Ռո ման Ա մոյա նը մեր ան վա նի և հայ կա կան սպոր -տո ւմ մեծ ա վա նդ ու նե ցող մար զիկ նե րից է, ով ա վար -տե լով իր ակ տիվ մար զա կան գոր ծու նե ու թյու նը՝ իմա ռա ջար կով ստա նձ նո ւմ է նա խա րա րի խո րհր դա կա նիպաշ տո նը, ո րը լի նե լու է հա սա րա կա կան հի մո ւնք նե -րով: Վս տահ եմ, որ Ռո ման Ա մոյա նն աչ քի կը նկ նի նաև

ադ մի նի ստ րա տիվ աշ խա տան քո ւմ»,- ա սել է նա խա -րարը:

Ռո ման Ա մոյա նը շնոր հա կա լու թյո ւն է հայտ նել նա -խա րար Ռոս տո մյա նին վս տա հու թյան հա մար և ա սել,որ աշ խա տե լու է ու ժե րի ա ռա վե լա գույն լա րու մով ուձգտե լու է իր գի տե լիք նե րը նե րդ նել հայ կա կան սպոր -տի զար գաց ման գոր ծո ւմ:

« Լա վա տե ղյակ եմ սպոր տո ւմ առ կա բո լոր ե րևույթ -նե րին, ըն թա ցա կար գե րին, ու սո ւմ նա մար զա կան ու մր -ցու մային պրո ցես նե րին: Այս բո լո րը կօգ նեն ինձ լի նելօգ տա կար հայ կա կան սպոր տին նաև խո րհր դա կա նիպաշ տո նո ւմ»,- նշել է Ռո ման Ա մոյա նը, փո խան ցո ւմ էնա խա րա րու թյան կայ քը ։

ռոման ամոյանը նշանակվել Է սպորտի նախարարի խորՀրդական

Շարունակությունը հաջորդ համարում

Gelî cime'ta Ÿzdîxanêye hêja, emmizginîke baþ didine we, ku ji bona pêþ-daçûyîna medenyeta miletê ÿzdî li merzaAragasotnê gundê Ort’aç’îayî CimhurîyetaErmenîstanê destpêka avakirina mala ÿzdîyabûye. Li ser vî k'arê pîroz û kêrhatî ji bonaxweykirina çanda miletê Ÿzdî û dînêÞerfedîn li gundê Ort’aç’îyada, em h'emûŸzdîxanê pîroz dikin, bi t'aybetî dixwezinr'azixîya xwe bidne hunermendê miletê ÿzdîhêja E'zîzê E'fo- yê ku isajî li wî gundîdaji dayika xwe bûye, bona, wekî ev k'arêpîrozva mijûl bûye, pey k'etye û bi t'evî

alîk'arîya heval û hogirê xwe gihîþtîye vêderecê. Bira camêrê wa nava Ÿzdîxanêda kêmnevin û çalikvanê ÿzdî hê zêdevin.Isajî gereka bê gotin, ku îro 15-ê meha

h'ezîranê, li cem p'areke ÿzdîyê me yêdewleta Þêwrêya (Sovêt) berê, hesav diveçawa r'oja li ser mezela, lê isajî r'ojabîranîna Fermana Ÿzdîya li sala 1915-a.Bira r'e'hma Xwedê r'uhê mirîyê Ÿzdîxanêt'emamyêve, çi xêr-xêrat têne danînê bira qe-bûlvin û ewjî li ber Mîrê xwe dua'çîyêcimeta Ÿzdîxanêvin.

Xidir H'acoyan

Saltireke din- sala 1918-a, sedsalîyadewleta ermenîya xitimdive. Nav we’dê der-bazbûyî seva cime’ta me- ÿzdîya, mecalêxweykirina sifetê miletîyê mecalê degmehatne e’frandinê: dîwanî milet, ziman û

dînê me têne naskirinê, bi R’adîoya civakîherr’o 30 deqe e’lametê ÿzdîkî ij þeherêR’ewanê têne belakirinê, k’itêvê ziman û e’de-byeta ÿzdîkîye k’omê 1-ê h’etanî 12-a idî sert’extê þagirtê ÿzdîyane, 50-î gönda zêdetirdadersê ziman û e’debyeta ÿzdîkî hene,Akadêmîa CE-êye Ö’M-da dö wek’îlêcime’ta me bi pirsê ÿzdîya û ÿzdîtîêye ö’lmîmijûldivin, mehene’ma “Ÿzdîxane” dertê,gele t’eþkîletê civakî e’meldikin û hewwekî din. Lê r’ex vî h’emûþkîda p’aranivîskarê ÿzdîya t’inebû. A lema jî çend dehsalîne, wekî min dice’dand, kö ew p’araheve, li k’ö þayîr û nivîsk’arê me wêberevbûyana û e’mrê e’frandarîyê çawa divên,ser h’îmê qanûnî wê pêþda biçûya. Heynese,hevr’axeverdanê mine t’ev Abgar Ap’înyanê

sedrê T’ifaqa nivîsk’araye h’emermenî en-cama xêrê dan û 28-ê meha gölanê, hima r’ojae’yda Cimhöryetê, serwêrtîya Yektîyanivîsk’araye h’emermenî sê e’frandarê ÿzdî-ez, R’izganê Simo û H’inara T’ajdîn, cêrgêxweda qebûlkirin û p’ara nivîsk’arê ÿzdîyegoveka Yektîya nivîsk’araye h’emermenîdahate e’frandinê. Ez- bi yekdengî hatme bi-jartinê sedrê p’ara nivîsk’arê ÿzdîya. Hilbet, e’frandina p’ara nivîsk’arê

ÿzdîya dereceke t’ezeye e’mrê ÿzdîyê ne köt’enê Ermenîstanê, lê isa jî dinîaêda. Hert’enê dimîne, wekî em dora xwe e’frandarêxweye din bicivînin û e’rf-e’detê e’debyetaÿzdîya û ÿzdîkî pêþda bivin û geþkin.

H’esenê Þêx-Me’mûdê

P’ARA NIVÎSK’ARÊ ŸZDÎYA VEBÛ

DAYKA MIN

Tö kölîlka serê ç’îyayî,Tö dermanê derdê dilayî,Tö r’onkaya ber malayî,Tö e’mrê min- bahatirî.

Bêy te dinê gele sare,Bêy te qîmetê jîyînê t’ine,Bêy te- þevê xewa min nayê,Bêy te- ezê dînvim, dayê.

SIMOYÊ ÞEMOR’A

Te qazinckirin nav û deng-Pê xeverê r’öh’ê xwe,Nivîsarê teye r’eng-r’eng,Îro didin r’ewþa xwe.

Te nivîsî boy h’övê,Boy möh’betê, þewatê.P’irtûkê te qet t’ö car-Namînin bêxwandk’ar.

Xeverê te minr’aWê bivin k’asa þîretê,Û ezê- t’im jê vexöm,Qîmet bidime wê k’edê.

Navê te îro maye-Nav miletê me ÿzdî,Gilîyê teye ser k’ag’ezêDidin r’onkaya r’astî.

DAYÊ

Isa nazik, isa delal,Nava benda- tö göleke al,T’im beþerxweþ, e’mrek- t’emam,Ser eþqa te met’el dimam.

Tö gozela ç’îya û banîya,Qölte ava- serekanîya,Tö dermanê derd û köla,Dewsa köla- r’adikî göla.

Tö- xezala ber gelîya,Eþqa xwe qet nagöhêzî,Tö t’im heyî nav vî dilî,Dayka þîrin, tö baþqeyî.

E'debyet û zimanê ÿzdîkîK'itêva dersxana mek't'eva xwendina

mestire dersaye 12-a

Zozana Cemal

DESTPÊKA AVAKIRINA MALA ŸZDÎYA