STRUKTURA ARGUMENTU

Rekonstrukcja budowy i ocena siły argumentacji

PODSTAWOWE POJĘCIA

1. Argumentacja szeregowa;2. Argumentacja równoległa;3. Ocena argumentacji;4. Entymemat;

OGÓLNA ZASADA

ZASADA ŻYCZLIWOŚCI Aby zrozumieć, jak ktoś argumentuje,

staramy się odtworzyć linię myśli, która byłaby spójna i logiczna (Govier, 1987)

ENTYMEMAT

„Mający być dedukcyjnym argument, w którym pominięto przedstawienie jednej lub kilku przesłanek, pozostawiając ich

brzmienie domyślności odbiorcy.Przesłanki pominięte w entymemacie to

tzw. przesłanki entymematyczne” (Szymanek, 2005)

Inaczej: przesłanki ukryte

PRZYKŁAD

„Polityk o kiepskiej prezencji ma marne szanse wygrać wybory, a zatem Kowalski ma marne szanse wygrać wybory.” (za: Szymanek, 2005)

ZASADYUznajemy, że argumentacja zwiera przesłankę ukrytą, gdy:1) jest ona niezbędna dla poprawności tej

argumentacji;2) jest w oczywisty sposób prawdziwa

LUB3) z kontekstu wynika, że nadawca wierzy

w jej prawdziwość i tego samego spodziewa się po odbiorcy

(Lambert i Ulrich, 1980 za: Tokarz, 2006)

RYZYKO

Jeśli zaczniemy dodawać przesłanki za każdym razem, kiedy nie uznajemy logicznego ciągu argumentów za

naturalny, skończymy odchodząc od argumentacji, od których analizy

rozpoczęliśmy naszą pracę i badając nową argumentację, którą sami

stworzyliśmy (Govier, 2010)

ĆWICZENIA

(Szymanek, Wieczorek, Wójcik 2008)

(Szymanek, Wieczorek, Wójcik 2008)

(Szymanek, Wieczorek, Wójcik 2008)

Sherlock Holmes 2:„(…) zwróciłem uwagę, że pies był spokojny owego wieczoru. (…) Chociaż wyprowadzono konia, pies nie szczekał, gdyż inaczej obudziliby się chłopcy [stajenni] śpiący na strychu. Jasne, że nocny gość był kimś, kogo pies znał dobrze” (za: Tokarz 2006)

www.logic.amu.edu.pl

Sherlock Holmes 1:„Widzę, że nie masz teraz gości. Twój pusty wieszak mi to zdradził” (za: Tokarz 2006)

www.logic.amu.edu.pl

Sherlock Holmes 3:„[Holmes]: Nasz gość musiał być bardzo zdenerwowany, skoro zapomniał swojej ulubionej fajki. [Watson]: Skąd wiesz, że ją lubi? [Holmes]:Ta fajka kosztuje 7 szylingów i 6 pensów. Tę jak widzisz reperowano dwa razy: raz cybuszek a raz przy główce. Za każdym razem zakładano srebrną obrączkę, co musiało kosztować drożej niż nowa fajka. A zatem gość musi bardzo cenić sobie swą fajkę, jeśli reperuje ją za drogie pieniądze zamiast kupić nową” (za: Tokarz 2006)

www.logic.amu.edu.pl

„Według mnie pierwszą rybą, jaką dziś złapie Wacek będzie karaś, bo Wacek wybiera się wędkować na jeziorze Szczylno, w którym wg danych opublikowanych w „Wiadomościach Wędkarskich” z maja 2008 – stosunek karasi do innych ryb wynosi 100:1, no chyba, że Wacek będzie łowił na spinning, to wtedy karasia nie złapie” (Tokarz 2006)

www.logic.amu.edu.pl

BŁĘDY W ROZUMOWANIAC

H

1. Błąd formalny2. Błąd materialny3. Petitio prinicipi

4. Błąd ekwiwokacji

TYPOWE BŁĘDY W ARGUMENTACJI

BŁĄD FORMALNYInaczej: non sequitur (nie wynika)

Mylne przyjęcie, że pomiędzy przesłankami a wnioskiem zachodzi wynikanie logiczne – podczas gdy w istocie wynikanie takie nie zachodzi, nawet po uwzględnieniu wszystkich [niejawnych] przesłanek” (Szymanek, 2001)

UŻYCIE BŁĘDNYCH SCHEMATÓW RACHUNKU ZDAŃUżycie we wnioskowaniach formuł podobnych do tautologii KRZ, ale nieco się od nich różniących.Np.• jeżeli nie p, to q, a zatem jeżeli p to

nie q;• jeżeli p to q, a zatem jeżeli q to p;• jeżeli p to q, a zatem skoro nie p to

nie q;• Itd.

(Tokarz, 2006)

BŁĄD MATERIALNY

Opieranie się na mało wiarygodnych bądź fałszywych przesłankach.

(Szymanek, 2001)

BŁĄD EKWIWOKACJI

Błąd powstały na skutek użycia w wywodzie tego samego terminu bądź zwrotu w różnych znaczeniach, mimo,

że względy poprawności wymagają, aby używany był w jednym. (Szymanek,

2001)

PETITIO PRINICIPIIz łac. żądanie początku

Błąd powstający wtedy, gdy dla uzasadnienia tezy korzysta się z przesłanek fałszywych bądź mniej wiarygodnych niż teza.

Szczególny przypadek: błędne kołoWykorzystanie do dowodzenia tezy samej tezy (często w nieco innym sformułowaniu)

(Szymanek, 2001)

POCHOPNA GENERALIZACJA

Objęcie konkluzją terenu obszerniejszego, niż pozwalają na to informacje zawarte w przesłankach

(Tokarz, 2006)

BRAK ZWIĄZKU PRZYCZYNOWO-SKUTKOWEGOPoprawne: przewidywanie skutku na podstawie stwierdzenia przyczyny;Podstawowe błędy: wnioskowanie o przyczynie na podstawie

skutku; wnioskowanie niemożliwości wystąpienia

jakiegoś zjawiska z tego, że jego skutki byłyby katastrofalne bądź przynajmniej niekorzystne;

(Tokarz, 2006)

RÓWNIA POCHYŁA

Dowodzenie, że uczynienie pierwszego kroku (pojawienie się pierwszego stanu)

zaowocuje koniecznością wykonania drugiego korku, to z kolei zmusi do kolejnego kroku i tak dalej, aż do

kosztowny, tragicznych bądź inaczej niepożądanych skutków”

(Tokarz, 2006)

Rak żyje w wodzie. Rak jest chorobą. Zatem niektóre choroby żyją w

wodzie.

Jeśli dużo się uczyłeś, to zdałeś egzamin.A egzamin przecież zdałeś nawet całkiem

nieźle. Wynika stąd niezbicie, że uczyłeś się dużo.

Na dłuższą metę z pewnością nie uniknie sie wojny. Jeśli nasz naród okaże sie militarnie silny,

to zechce pokazać swa moc, atakując innych, ale jeśli okaże sie słaby, to prędzej czy później

skusi sąsiadów do napaści.

Chrześcijanie prowadza życie bardziej cnotliwe niż ludzie, którzy nie są chrześcijanami. Wynika to zfaktu, ze chrześcijaninem jest naprawdę nie ten, kto jest ochrzczony i chodzi do kościoła, ale ten tylko,kto prowadzi życie cnotliwe.

Możemy przyjąć, że na Holandię nigdy nie spadną bomby wodorowe, ponieważ nasz kraj

jest tak mały, że [gdyby użyto takich bomb] nic by z niego nie zostało” (za: Tokarz, 2006)

Wszystkie środki psychotorpowe i halucynogenne są w jakimś stopnie niebezpieczne. Jest tak dlatego, że lekkie narkotyki mogą prowadzić do uzależnienia. Z kolei w stanie uzależnienia łatwo o przejście do środków o większej sile działania, prowadzących do ciężkiej narkomanii. Ta zaś zawsze stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia (Tokarz, 2006)

Mówisz, że nie akceptujesz agresji pod żadną postacią, a przecież

chwaliłeś napastnika Lecha Poznań za to, że jest agresywny. (za: Szymanek,

Wieczorek, Wójcik 2008)Koran jest wiarogodny, ponieważ autorem jego był Mahomet, który był prorokiem i który, jako

taki,zawsze mówi prawdę. Nie można zaś wątpić w

to, ze Mahomet był prorokiem, albowiem poświadcza to

Koran.

Obrazy malarza A są arcydziełami, ponieważ ich autor był genialny. O tym zaś, ze malarz A był genialny

wiemy stąd, ze jego obrazy są arcydziełami.

Kto pomaga przestępcom sam jest przestępcą. Adwokat pomaga przestępcom.

Zatem adwokat jest przestępcą. (Szymanek, Wieczorek, Wójcik 2008)

Arytmetyka zajmuje sie m.in. dodawaniem liczb. Dodawanie liczb

jest czynnością psychiczna, więcarytmetyka zajmuje się wyłącznie

czynnościami psychicznymi.Przyznanie każdemu człowiekowi

nieograniczonej wolności słowa jest w ostatecznym rozrachunku zawsze korzystne dla państwa; albowiem interesowi społecznemu w

najwyższym stopniu służy to, aby prawo poszczególnych jednostek do swobodnego

wyrażania uczuć nie było niczym ograniczone.

Wyrażenie zgody na legalną eutanazję w Holandii wskazuje na

to, że człowiek rości sobie wszelkie prawa, które go dotyczą, a leżą w

ręku Boga („Rzeczposoplita” 29.11.00, za Tokarz, 2006)

Jeżeli założenia są błędne, to trudno aby konkluzja była prawdziwa

(za: Tokarz, 2006)

Bibliografia: Ocena argumetnacji:

M. Tokarz: Argumentacja, perswazja, manipulacja. GWP 2006.

K. Szymanek, K. A. Wieczorek, A. S. Wójcik: Sztuka argumentacji. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008

K. Szymanek: Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny. Wydawnictwo Naukowe PWN.